Διατροφή στα Χρόνια Νοσήματα και ο Ρόλος του Φαρμακοποιού

Αντωνία - Δήμητρα Β. Καραγιάννη, Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος M.Sc.,

Υποψήφια Διδάκτορας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Τι είναι τα Χρόνια Νοσήματα?

• Χρόνιο νόσημα: μια μακροχρόνια κατάσταση που μπορεί να ελεγχθεί, αλλά δεν θεραπεύεται.

• Τα χρόνια χροσήματα πλήττουν τον πληθυσμό σε όλο τον κόσμο.

(Centers for Disease Controls and Prevention)

Χρόνια Νοσήματα Centers for Disease Control

• Χρόνια νόσήματα: η κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

• Ευθύνονται για το 70% όλων των θανάτων στις ΗΠΑ (~1,7 εκατομμύρια ετησίως).

(World Health Organization)

Ευθύνονται για 7 /10 θανάτους κάθε χρόνο.

Η αντιμετώπιση των ατόμων με χρόνια νοσήματα αντιπροσωπεύει το 86% του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης.

Χρόνια Νοσήματα

(World Health Organization)

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας • Η κύρια αιτία πρόωρου θανάτου σε όλο τον

κόσμο.• Ακόμη και σε μέρη όπου μολυσματικές

ασθένειες είναι ανεξέλεγκτες• Πιο κοινά και δαπανηρά προβλήματα υγείας, • Τα περισσότερα μπορούν να ελεγχθούν και

να προληφθούν.

Χρόνια Νοσήματα

(World Health Organization)

• Σακχαρώδης διαβήτης• Παχυσαρκία• Καρδιαγγειακά νοσήματα - Στεφανιαία νόσο• Εγκεφαλικό• Καρκίνος• Υπέρταση• Αυξημένη χοληστερόλη• Κ.α

Χρόνια Νοσήματα

(Centers for Disease Controls and Prevention)

Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

Επιδημιολογικές μελέτες καταδεικνύουν τον ρόλο της διατροφής και φυσικής δραστηριότητας στην πρόληψη και τη θεραπεία των χρόνιων παθήσεων.

(Blair, Horton et al 1996)

Διατήρηση υγιούς Σωματικού Βάρους• αυξημένο σωματικό βάρος: • αυξάνει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα της χοληστερόλης.• μειώνει την “καλή” χοληστερόλη και• αυξάνει τη πιθανότητα εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη

Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

(World Health Organization Centers for Disease Controls and Prevention)

• Το λίπος που συσσωρεύεται στην κοιλιά και στη μέση (“σωσίβιο”) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών και ΣΔ.

• ο περιορισμός της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης (προσλαμβανόμενες θερμίδες) σε συνδυασμό με μέτριας έντασης ΦΔ Αποτελεσματικότερος τρόπος διατήρησης υγιους ΣΒ.

Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

(World Health Organization Centers for Disease Controls and Prevention)

• Προτιμείστε μονοκόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.

• Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα θα πρέπει να αντικατασταθούν από πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.

• Καταναλώνουμε ελαιόλαδο (με μέτρο!!)

Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

(World Health Organization Centers for Disease Controls and Prevention)

• Κορεσμένα λιπαρά: ζωικής προέλευσης• Ενοχοποιούνται και συνδέονται με την

κινδύνου εμφάνισης Κ.Ν• Ακόρεστα λ.ο: πολυακόρεστα και

μονοακόρεστα.• Συμβάλλουν στη LDL & tChol• Ω3, Ω6• Ελαιόλαδο, Ψάρια, Ξηροί καρποί, κ.α

Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

(World Health Organization Centers for Disease Controls and Prevention)

• Μειώστε την κατανάλωση αλατιού αν η αρτηριακή πίεση είναι ανεβασμένη.

• Kατανάλωση φρέσκων τροφών, φτωχά σε αλάτι

• Περιορισμός στο αλάτι που προσθέτουν κατά το μαγείρεμα.

• Έλεγχος διατροφικών ετικετών στα τρόφιμα για την περιεκτικότητα τους σε αλάτι (Κρυφές πηγές).

Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

(World Health Organization Centers for Disease Controls and Prevention)

• 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών • Μελέτες δείχνουν ότι άτομα τα οποία

κατανάλωναν φρούτα και λαχανικά έχουν μικρότερες πιθανότητες εμφάνισης καρδιακών ή εγκεφαλικών επεισοδίων.

• Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών ,λόγω της περιεκτικότητας τους σε κάλιο, βοηθάει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

(World Health Organization Centers for Disease Controls and Prevention)

• Κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης.

• ο κίνδυνος για καρδιαγγειακή νόσο μειώνεται κατά 25-30%.

• Μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου.

• Μειωμένο κίνδυνο εμφλανισης ΣΔ 2• Παχυσαρκία

Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

(World Health Organization Centers for Disease Controls and Prevention)

• Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ. ( 1 μερίδα/ ημέρα γυναίκες, 2 μερίδε/ς/ ημέρα άνδρες).

• φυσικής δραστηριότητας

TG, HDL και βοηθάει στη σωματικού βάρους και λίπους εν γένει.

• Διακοπή καπνίσματοςπρόληψη των καρδιαγγειακών

νοσημάτων.

Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

(World Health Organization Centers for Disease Controls and Prevention)

Μεσογειακή Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

• Μεσογειακή Διατροφή. • Πρότυπο διατροφής. • Χαρακτηρίζεται από αφθονία φρέσκων

φρούτων, λαχανικών, ξηρών καρπών, ψαριών και από μικρή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και ζωικών λιπαρών.

• Κύρια πηγή λίπους : το ελαιόλαδο.

(Willett, Sacks et al 1995)

Άτομα τα οποία ακολουθούσαν διατροφή μεσογειακού τύπου:• συνολική θνησιμότητα (9%) • θνησιμότητα από καρδιαγγειακές

παθήσεις (9%)• επίπτωση του ή τη θνησιμότητα από

καρκίνο (6%)• επίπτωση της νόσου του Parkinson και

της νόσου Alzheimer (13%)

Μεσογειακή Διατροφή και Χρόνια νοσήματα

(Sofi, Cesari et al 2008)

Λαμβάνοντας υπόψη

• Το 80% της καρδιαγγειακής νόσου, και διαβήτη μπορεί να προληφθεί.

• Εξάλειψη των παραγόντων κινδύνου.• Η λύση πρόληψη.

Χρόνια Νοσήματα

(Centers for Disease Controls and Prevention)

Χρόνια Νοσήματα - Αντιμετώπιση

Για να επιτευχφθούν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα ως προς στην πρόληψη Χ.Ν:• Στρατηγικές και πολιτικές θα αναγνωρίζουν πλήρως

τον ουσιώδη ρόλο τόσο της διατροφής όσο και της σωματικής δραστηριότητας.

• Οι πολιτικές και τα προγράμματα:• Αντιμετώση αναγκών για αλλαγή σε ατομικό επίπεδο

Αλλά...• τροποποιήσεις στην κοινωνία και το περιβάλλον πιο

υγιεινές επιλογές που είναι διαθέσιμες και προσβάσιμες για όλους.

(International Pharmaceutical Federation Pharmaceutical Society of Australia)

Ρόλος ΦαρμακοποιούΣημαντικός ο ρόλος του φαρμακοποιού.• Στην θετική έκβαση της Φ.Α• Στην προώθηση ασφαλούς & οικονομικά

αποδοτική χρήση φαρμάκων από τους ασθενείς. • Είναι καλά εκπαιδευμένοι επαγγελματίες υγείας.Όμως... Συχνά δεν αξιοποιούνται επαρκώς.

(International Pharmaceutical Federation Pharmaceutical Society of Australia)

Ο φαρμακοποιός:

• Μπορεί να εκτιμήσει κατά πόσον η χρήση φαρμάκων από τους ασθενείς συνδέεται με την εμφάνιση επιπρόσθετων προβλημάτων υγείας ή όχι.

• Η Φ.Α έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα

Ρόλος Φαρμακοποιού

(International Pharmaceutical Federation Pharmaceutical Society of Australia)

• Φαρμακοποιοί αποτελούν ουσιαστικό μέρος της ομάδας της υγειονομικής περίθαλψης, και οποιοδήποτε προγράμματος υγείας.

• Θα πρέπει να αναγνωρίσει

Ρόλος Φαρμακοποιού

(Smith, Bates et al 2010)

Οι συμπληρωματικές γνώσεις και δεξιότητες των φαρμακοποιών σε συνεργασία με την υπόλοιπη ιατρική ομάδα, μπορούν να οδηγήσουν σε βελτίωση της φροντίδας των ασθενών και τη σωστή χρήση Φ.Α και συμπληρωμάτων, ειδικά στα χρόνια νοσήματα.

Ρόλος Φαρμακοποιού

(Smith, Bates et al 2010 Praddep, Molina et al 2010)

Ο φαρμακοποιός• Ένα από τα πιο προσβάσιμα

επαγγέλματα υγείας .

• Έχει μια ευρύτερη γνώση των φαρμάκων (συνταγογραφούμενων και μη), από οποιοδήποτε άλλο μέλος της ομάδας υγειονομικής περίθαλψης.

Ρόλος Φαρμακοποιού

(International Pharmaceutical Federation Pharmaceutical Society of Australia)

Λόγω της σχέσης φαρμακοποιού-ασθενή:• Είναι σε θέση να αναγνωρίσει ανθυγιεινές

συμπεριφορες στον τρόπο ζωής.• Να προσφέρει βασικές συμβουλές υγείας και

πρόληψης Χ.Ν.• Κατανόηση των διαφόρων κινδύνων που συνδέονται

με τα χρόνια νοσήμτα• Σε συνεργασία με την υπόλοιπη ιατρική όμάδα

(ιατρό, διαιτολόγο, ψυχολόγο)

Ρόλος Φαρμακοποιού

(International Pharmaceutical Federation Pharmaceutical Society of Australia)

Διαιτολόγος & Φαρμακοποιός• Μια χρόνια ασθένεια όπως ο διαβήτης

μπορεί να προληφθεί ή να αντιμετωπιστεί με κατάλληλες αλλαγές ή τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής ενός ατόμου.

• Για παράδειγμα, ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη και καρδιακής νόσου μπορεί να μειωθεί με την σωστή διατροφή, την απώλεια βάρους και η τακτική σωματική δραστηριότητα.

(World Health Organization Centers for Disease Controls and Prevention)

Συνεργασία λοιπόν...

Η συνεργασία του φαρμακοποιού με το διαιτολόγο (και την υπόλοιπη

ιατρική ομάδα), αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την

αντιμετώπιση αλλά κυρίως για την πρόληψη των χρόνιων νόσημάτων.

Σας Ευχαριστώ... Αντωνία - Δήμητρα Β. Καραγιάννη,

Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος M.Sc.,Υποψήφια Διδάκτορας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας