ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ

Πέτρος Γαλάνης & Ντορέττα Αστέρη

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

DSM-V: ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ

Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα νευρο-αναπτυξιακών

διαταραχών με κοινά χαρακτηριστικά:

1. Τη διαταραγμένη κοινωνική αλληλεπίδραση,

λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία

2. Τα περιορισμένα ενδιαφέροντα και

επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφοράς

Κατάργηση Asperger και «Άτυπου αυτισμού»

3 επίπεδα διαβάθμισης της ΔΑΦ, ανάλογα το

βαθμό υποστήριξης που απαιτείται

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Συχνότητα εμφάνισης: 1/88 (CDC, 2012/ ΗΠΑ/ DSM-IV)

ΔΝ: 60% παιδιών με ΔΑΔ έχουν Δ.Ν.>70

Αιτιολογία: Πολυ-παραγοντικό φαινόμενο με

οργανική αιτιότητα που αναπτύσσεται κατά τη

διάρκεια της κύησης

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΦΟΙΤΗΣΗ ΤΩΝ

ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Προκλήσεις που σχετίζονται με τη διαταραχή του αυτισμού:

Ελλείμματα σε δεξιότητες που απαιτούνται για τη

μάθηση σε ομαδικό πλαίσιο, π.χ.:

– Συγκέντρωση προσοχής

– Απόκριση σε εντολές και ερωτήσεις

– Μάθηση μέσω παρατήρησης

– Ρυθμός εργασίας

– Αυτονομία

Μειωμένη εποικοδομητική συμμετοχή

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Ελλείμματα σε κοινωνικές και επικοινωνιακές

δεξιότητες:

Αδυναμία συνεργασίας με τους συνομηλίκους

Δυσκολία συμμετοχής σε παιχνίδια

Αδυναμία σύναψης φιλικών σχέσεων

Πλεονασμοί στη συμπεριφορά, όπως οι

στερεοτυπίες/ηχολαλίες και τα εμμονικά

ενδιαφέροντα δυσκολεύουν την προσαρμογή

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Πιθανές προκλήσεις που σχετίζονται με το εκπαιδευτικό σύστημα:

Απουσία κατάλληλης εκπαίδευσης & υποστήριξης

του προσωπικού

Απουσία ΕΕΠ - Απρόσφορο ΑΠΣ – Απουσία

προγράμματος διαφοροποιημένης διδασκαλίας

Πολυάριθμες τάξεις

Έλλειψη χρόνου για παροχή εξατομικευμένης

βοήθειας

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Αγχωγόνο περιβάλλον

εκπαίδευσης

Έντονα ακουστικά

ερεθίσματα

Δυσδιάκριτα οπτικά

ερεθίσματα

Σύνθετα κοινωνικά

ερεθίσματα Απρόβλεπτη συμπεριφορά συμμαθητών

Απουσία σταθερότητας

στο πρόγραμμα

Προκλήσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον της εκπαίδευσης:

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Διαφοροποιημένη διδασκαλία

Περιεχόμενο

Αποτέλεσμα Διαδικασία

Διαφοροποιημένη διδασκαλία:

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Περιεχόμενο διδασκαλίας

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Διαφοροποίηση ως προς το περιεχόμενο της διδασκαλίας

Το πρόγραμμα πρέπει να καλύπτει τις εξατομικευμένες ανάγκες του μαθητή, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής στην ομαδική μαθησιακή διαδικασία

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Βασικοί τομείς της παρέμβασης

Ανάπτυξη κινήτρων για συμμετοχή στη μαθησιακή διαδικασία

Μείωση των προβληματικών αντιδράσεων

Διδασκαλία δεξιοτήτων:

– Μίμησης

– Προσοχής

– Κατανόησης και εκφοράς του λόγου (με έμφαση στην αυθόρμητη και λειτουργική επικοινωνία)

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

– Κοινωνικής αλληλεπίδρασης

– Παιχνιδιού (ιδιαίτερα ομαδικού)

– Αναγνώρισης και έκφρασης συναισθημάτων

– «Θεωρίας του νου»

– Αδρής και λεπτής κινητικότητας

– Αυτονομίας & Αυτοϋπηρέτησης

– Ψυχαγωγίας

– Προσχολικών και σχολικών δεξιοτήτων

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Σημαντικές για την ένταξη δεξιότητες

Διδασκαλία σχολικών ρουτινών και κανόνων

Διδασκαλία δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη μάθηση σε ομαδικό πλαίσιο (π.χ. εποικοδομητική συμμετοχή, ανταπόκριση σε ερωτήσεις και εντολές)

Διδασκαλία κοινωνικών δεξιοτήτων

Διδασκαλία δεξιοτήτων ομαδικού παιχνιδιού

Διδασκαλία σχολικών δεξιοτήτων

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Μαθησιακή διαδικασία

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Προσαρμογή του περιβάλλοντος

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Χρησιμοποίηση ευπρόσληπτου

λόγου από το δάσκαλο ή/και

εναλλακτικού συστήματος

επικοινωνίας

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Διδασκαλία εννοιών μέσω «ΜΑΚΑΤΟΝ»

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Ευκαιρίες για ομαδικές δραστηριότητες με σκοπό την αλληλεπίδραση και τη λήψη βοήθειας από τους συμμαθητές

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Υλικό & αξιοποίηση νέων τεχνολογιών

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Εμπεριστατωμένες διδακτικές πρακτικές και τεχνικές

Παροχή τμηματικής βοήθειας με συστηματικό τρόπο & σταδιακή απόσυρσή της

Σταδιακή διαμόρφωση της συμπεριφοράς

Ανάλυση έργου και διδασκαλία αλυσιδωτών αντιδράσεων

Νατουραλιστική διδασκαλία: Κατ’ ευκαιρία μάθηση

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Παροχή ενισχυτικών επακόλουθων

με μεγαλύτερη συχνότητα και

συνέπεια από τους υπόλοιπους

μαθητές:

Εντοπισμός ενός ρεπερτορίου

ενισχυτών

Σταδιακή ελάττωση της ενίσχυσης

Κοινωνική ενίσχυση (π.χ. έπαινος)

Συστήματα ανταλλάξιμων αμοιβών

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Οπτικές υπενθυμίσεις της επιθυμητής συμπεριφοράς

Σηκώνω το χέρι για να πω μάθημα

Κάνω την εργασία μου

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Οπτικοποιημένο ημερήσιο πρόγραμμα αυτοαπασχόλησης (activity schedule)

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Πρόγραμμα δραστηριοτήτων

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

1. Διαβάζω δυνατά μόνο όταν είναι η σειρά μου.

2. Ακούω τους συμμαθητές μου που διαβάζουν.

3. Σηκώνω το χέρι μου αν θέλω να πω κάτι ή να απαντήσω σε μια ερώτηση.

4. Περιμένω να μου πουν για να απαντήσω.

Κάρτες με κανόνες, οδηγίες και υπενθυμίσεις

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Γραπτές υπενθυμίσεις βάσει ανάλυσης έργου

Βήμα Τι κάνω Έλεγχος

1 Διαβάζω το πρόβλημα 2 Το λέω με δικά μου λόγια 3 Υπογραμμίζω αυτά που ξέρω 4 Υπογραμμίζω τι μου ζητάει να βρω 5 Ζωγραφίζω το πρόβλημα 6 Φτιάχνω ένα σχέδιο για να λύσω το

πρόβλημα

7 Κάνω τις πράξεις 8 Ελέγχω την απάντηση με κομπιουτεράκι

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Τίτλος: _______ _______

Ποιος;

Τι;

Πού;

Πότε; Γιατί;

Τι έγινε στο

τέλος;

Πώς ένιωσαν;

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Κοινωνικές Ιστορίες

Τι μπορώ να πω στο φίλο μου

Ο φίλος μου θα έρθει σήμερα περίπου στις _____

Όταν φτάσει ο φίλος μου μπορώ να του πω «Γεια σου!». Το να πω «Γεια σου» είναι μια φιλική φράση. Βοηθάει το φίλο μου να αισθανθεί καλοδεχούμενος στο σπίτι μου.

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Ιστορίες σε μορφή κόμικ

ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΠΑΤΡΙΚ

Άουτς, με πόνεσαν να αυτά μου

Σε παρακαλώ, μη μιλάς τόσο

δυνατά

Συγνώμη Πάτρικ

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Συστήματα αυτοκαταγραφής

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Κάνω τις εργασίες μου:

Όταν βάλω όλα τα θα κερδίσω …………………….

Κάθομαι στη θέση μου

Βγάζω τα βιβλία

Γράφω ορθογραφία

Διαβάζω το μάθημα

Λύνω τις ασκήσεις του βιβλίου

Κέρδισα; ………..

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Αυτοαξιολόγηση της έντασης της φωνής

ΒΟΗΘΕΙΑ

Σειρά μου

Γεια σου

Καληνύχτα

……

1 Δεν μιλάω

2 Ψιθυρίζω

3 Συζητώ

4 Μιλάω δυνατά

5 Φωνάζω

ΒΟΗΘΕΙΑΒΟΗΘΕΙΑ

Σειρά μουΣειρά μου

Γεια σουΓεια σου

ΚαληνύχταΚαληνύχτα

…………

1 Δεν μιλάω1 Δεν μιλάω

2 Ψιθυρίζω2 Ψιθυρίζω

3 Συζητώ3 Συζητώ

4 Μιλάω δυνατά4 Μιλάω δυνατά

5 Φωνάζω5 Φωνάζω

(Buron & Curtis, 2003)

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Αποτέλεσμα διδασκαλίας

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Διαφοροποίηση ως προς το αποτέλεσμα της διδασκαλίας

Αξιολόγηση βάσει του Αναλυτικού Προγράμματος Αυτισμού και του ΕΕΠ

Ενδο-ατομική αξιολόγηση

Εναλλακτικοί τρόποι εξέτασης στις σχολικές δεξιότητες (π.χ. πολλαπλές απαντήσεις, σωστό-λάθος, ταύτιση πρότασης με εικόνα, αποκατάσταση αποδομημένων προτάσεων, συμπλήρωση κενών σε προτάσεις)

Διαρκής αξιολόγηση της προόδου

Συλλογή ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Παράδειγμα συλλογής ποσοτικών δεδομένων για καίριες για την ένταξη δεξιότητες

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

Έλεγχος αναγνωστικής κατανόησης με εναλλακτική επικοινωνία «ΜΑΚΑΤΟΝ»

Γαλάνης & Αστέρη (2014)

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

Πέτρος Γαλάνης & Ντορέττα Αστέρη