1

2 (1961)

, . 3. : .

, , , 4. , , , , . , 5, : ,

, , . , .

, , , . , . , , 6.

, , , :

, , , 7, , , ,

1 , : , , 2009, .169-258. .

2 Contrat Social, . V, . 2 (.-.1961) . 3 (-. 1961). , , , , (Mlanges Raymond Aron, Calmann-Lvy, 1971, . , . 296.). (....). 3 Ph, . 53. 4 , . 88. 5 , . 107. 6 DI, . 74. 7 , , . , , ( . , ), , . ( ) (...).

, , , 8.

, , , , , , : , ,

.

, (!) : , , - . , : ,

, , , , , .

, . , , , (sic) , 9, ,

: , , , , , , . , , . , , , ,

; ,

. , , . , ,

.

8 C, . ., 1947, . 54-55. 9 G. Plekhanov, Questions, .., . 53.

1.

, : , , , - , .

, , . , , , , , , , , .

() , , ,

: , , , 10. , (. 88 105) . : , , . ( ) ( )

. , , , , , .

, , . , , ; , , , , , ( - ) ,

. , , : , , - 11 .

, , , . , ,

, , . , .

10 DI, . 64. 11 Kr, . 251.

, , - .

, , , , , , , : , , .

, , ,

, , . , 12, , . , ( , , ), , , - , , , , , , , , . , , , :

,

, , , , , , 13.

.

: , , , . , , , , , , . , , .

, , , . ,

, , , , , ,

12 , Kr, . 78. 13 K, III, . 841-842.

. , , populus romanus, , , , , , , ,

. ,

, . , , , . , , , 14, , , , :

, , nobilitas15 , .

. , , , , 16. (, , 17) . , , ,

, 9 - 1789. , , , . , , , . , . . . ,

, , , 18. , , , 19, . ,

14 367 . ., , , (...). 15 (...). 16 Ph, . 97. 17 Saint-Amand Bazard (1791-1832) (...). 18 DI, . 77. 19 , . 46. : , .

. , . (J. Lestocquoi) . (G. Luzzato) , , , , , , , ,

. . ,

, , , , . , , , , : , , ,

20. :

, , 21.

, , .

, , , , , , , , . , , , , , , , . , , 22 , . - , , , , (sic) [] 23.

. , , , . , . 24, (843-1025), : , ,

20 Nikola Ivanovitch Boukharine, La thorie du matrialisme historique, ditions Socia-les Internationales, 1927, . 306. 21 La grande initiative Oeuvres choisis, . , 1948, . 589. 22 , III, . 858. 23 , , . 350. 24 . . , - , , 1931, , . 209.

, , .

, .

, , , , , . , 25, . , ,

, 26. , , , 27. : , . , , , 28. , .

, ( ), , , , . , .

. , , , .

. : , , , , , . , , , : , , ,

, , , , , , , . , ( ), . , , 25 , . ( ). 26 , , . 753. 27 C, . ., 1947, . 64. 28 , , . 350.

, , , , , , ,

.

. , , . ,

, , . , : , , , . , , , .

, , . .

, , . , ,

, .

, , , , . , , , , , . , , , : 29. ,

, , , . , , , , , . , , , , (),

. , ,

29 A. Moret, Histoire de lOrient ( ), PUF, 1936-1941, I, . 250.

, 30 , . , , ( ).

, , , , , , , -, . . .

2.

,

.

31, , , , , 32, . , , : , , - , , .

, , , .

,

, , , .

, : , [ ] . , , , . ,

, . ...

30 J. Breasted, Histoire de lgypte ( ), , 1926, I, . 84. 31 C, , 1947, . 79. Willenloser und Widerstandsloser Trger. 32 Marx, Ausgewhlte Schriften ( ), , 1934, II, . 681.

... , , .

, , , , , .

: , 33, . ,

, , () .

, ( ):

,

. , , ,

, , , 34.

. , , . , , . , . , , , . , 35. , , ,

. , , , 36.

, , . ,

33 Plekhanov, , . 89. 34 Ph, . 97. 35 H. Pirenne, D. Cohen, H. Focillon, La Civilisation occidentale au Moyen ge du XIe au milieu du XVe sicle, (O 11 15 ), PUF, 1941, . 60. 36 H. Pirenne, Les Villes et les institutions urbaines ( ), F. Alcan, - 1939, I, . 11.

, 37 , , , , , , , .

, , . , ...

...

, . , . , , 38.

, , , .

- - , - : , , , 39, , - , . , , , , , last but not least, .

. , ,

. , , , 40 . , villicus, , : , , .

. (

) . , , , , : Negotium negat otium neque querit veram quietem, quae est deus41 decretum Gratiani42.

37 C, 1947, . 59. 38 , . 60. 39 Rosa Luxembourg, L accumulation du capital ( ), Librairie du Travail, 1935, , . 18. 40 , , . 617: verzehren des Vorhandnen. . 41 , . (...) 42 .

, . , , ...

... , .

. , , .

: , , . , . , , ,

. , , , , , 43.

, . , , * . , , , , , , 44. , :

, , .

, . , , . , , , , . : ,

, , , 45. , , , : , , , . , , , , , , , . ,

, , .

43 K. Marx, Histoires des doctrines conomiques, d. Costes, 1924-1925, V, . 90. 44 G. Glotz, Le travail dans la Grce ancienne, F. Alcan, , 1920, . 208. 45 F. Lot, La fin du monde antique et le dbut du Moyen ge, Albin Michel, 1927, . 95.

, - . . , , , . , , ,

46: , , . , . ,

, . , , , , , . ;

, , , .

. , , . , 47, augustales, , , , . , , , . , , , , , , bisellium, , , , , . ,

, . , .

, , , , : ,

, . , ,

46 . M. Rubel, Karl Marx. Pages choisies pour une thique socialiste (. . ), M. Rivire, 1948, . 75. 47 S. Dill, Roman Society from Nero to M. Aurelius ( . ), Meridian books, 1956, . 105.

: . , 48, , , , .

, ,

. . , , 49. , , () , , .

3.

, . , , 50. ,

. , . , , , , , : , (Karl Grn), , . , 1844...

, ,

, , , , , . , , , . , ...51

... , , . 52, . , ,

, .

.

48 E. Ciccoti, Le Dclin de l esclavage antique ( ), M. Rivire, 1910, . 429. 49 Sorel , Edwin Seligman, Interptation conomique de l histoire, Marcel Riviere, 1911. 50 C, 1947, . 43. 51 . Ch. Andler, Introduction historique. Le Manifeste Communiste, 1901, . 67-68. 52 . . , : K. Kautsky, Das Kommunistische Manifest: ein Plagiat!, Die Neue Zeit, . II (1906), . 698. , . Le Contrat social, 1957, . 190 .

, , : , , 53. 54, , ,

. , , , : , 55, . , , 56, .

:

. , , . , . , .

57.

: . : . , : . , :

. ,

( , ), 58.

53 . . , , . DI, . 61. 54 DI, . 35. 55 DI, . 457. 56 MPh, . 134. 57 , . 135. 58 DI, . 17.

, , , . 19 (, , ). , ,

59 ( ). , , , . tribula60,

: , . , , : , , .

, ( ). , ,

: 61. . , . ( , , ), . , , , . , ,

. , , , , , 62.

7 , . , , . ,

, , 63, 59 , , , , , 232 .., (..). 60 . 61 . , Le Contrat social, 1960 (. ). 62 J. Breasted, Histoire de l gypte, .., I, . 220. 63 G. Glotz, La Cit grecque, Renaissance du livre, 1928, . 118.

, , , , . , , , .

, , , -, , , . , , , : , , , ,

. , , , , , , , . , , , , . , , , , , : , , ,

, . , .

, , , , , , , , , , . , , , , , , ,

, .

, . , , , ,

. , , . 64, , , , , , .

64 MPh, . 99.

, , 65. : ,

, . , , , , , . , . , 66 : , 67. ,

, , . , , . , , , , , : 68. , : , , , ,

69. , , , ,

; , , , , . , , : , , , , , , : .

, , : , , . , , , , . , , , , . ,

65 , . 100. 66 , . 98. 67 , . 99. -, , . , , .... , , , , (Ch. Bettelheim, La planification sovitique, Lib. des Sciences Politiques et Sociales, M. Rivire, 1945, . 165). 68 MPh, . 89. 69 , . 97.

: , , , . , .

, ( ) . , 70. , , , . , , , , .

, , , -, . , : , . , , , ,

. , , , . , , , , . , .

, . , , . , , , , , . , , .

, , , (1859) , .

, , , , , , . ,

, , , 71. ,

70 MPh, . 90. 71 , 1853. W, Dietz, IX, . 133.

(, ...) (, ...)72. , , capitis diminutio73: , 74. ,

, , . , , , , : , , 19 ! , , , . , , ,

, , , , (politische Wolkenregion), . , , , : , , , , , ...75.

, , , , , . , - . , ...

... ,

, , , 76.

, . , . 77 , .

72 (1857) Grundrisse, Dietz, 1953. 73 (...). 74 K, I, . 85. 75 New York Tribune, 1853. 76 1869 18 , 1869, W, 16, Dietz, . 359. 77 , , , , , . 133 129 .. . , , (...).

78. , . . , .

, , . , : . , , , . , , , .

. , , , gentes [ ], , , gens 79.

, .

472 .., , , , . gens . gens , , , gentes. , , .

6 .. , 4.000 25.000 , , , 250.000 100.000 . , , 160 , , . , , gentes , , . 61 gentes , , 37 150 : 4 , , , . ,

, , .

, , . , , , , 78 DI, . 19. 79 F. Engels, L Origine de la famille, de la propriet prive et de l Etat, Alfred Costes, 1948, . 160: .

: , , , .

, , , .

, , , 3 , . , , . ; 4 , . , , ,

. . , , :

,

, , , 80.

, , : , 81.

, . , , . , , , , , . , ,

82, , .

, . , , (, , , , ), , 3 , .

, ,

, , : , .

80 K, I, . 141. 81 DI, . 19. 82 217 .., , . . , , . 17 217 .., , 30.000 . , , . , , , , , 216 .. (..).

. : , . . , , , , ,

.

, *, .

, . , , , . , , , . ,

, , , , , , . . , , -, , . , , , , , , ,

, , , , , , , ...

, - : . , : , , , , , ,

. , . , , , , , , : . , . : , , , ,

.

, . . , ,

, , 83.

84. 85.

, , . , , , 86 . , , , : , , .

, [ ] . , , . , :

, , , , , , ,

, , , , , 87.

: , , , ...

, , , . ! , ,

... ... , -. , : , , , , .

83 DI, . 50. 84 , , , . 115 (. . 1910). 85 , , . 116. 86 . () Le Contrat social, . 4, 1960. 87 . , , . ., . 64 (. ., . 75).

, , , , , 88

, : . , , , , . ,

, .

, , , , .

, , . : , , , , , .

, , ,

. , : , .

, , , , , .

, ,

, , ( ) ( , ).

, , , , , , , . , , , , , ,

-, , .

4.

88 DI, . 50.

, , . ,

... , , 89.

. , , , , .

, , , , , , , , . , :

,

. 90...

, , , : ,

, . , ,

, , . , , . , , , , , .

, a (Hans Delbrueck), , , , , , 91. , , , , ...

, , : , , 89 DI, . 456. 90 K. Kautsky, Der Weg zur Macht ( ), 1909, . 64. 91 N. Boukharine, La thorie du matrialisme historique, .., . 325-326.

. , 2 , , , , : , , , ,

-, , . , . . , 92 , , , , .., , , , - , ...

, , , , , , , -, , . , , . , , , 93. ,

, , , .

, , , 1933:

. , , , . . - . , , , -, . 94.

, , , , , 95. , , ( ) ; ... imago, , , .

92 F. Lot, La fin du monde antique et le debut du Moyen ge, .., . 196-197. 93 (1884-1922). , , (...). 94 J. Staline, Questions du lninisme, . ., 1947, , . 121. 95 S. Freud, New Introductory Lectures on psychoanalysis, Penguin, 1933, . 49.

, , , .... , , . 67 , ...

... [ ] [...]

... , . , 16 , 17 , 18 . , , , .

, : , -, , . , , -, , ;

, , . , . , ( ), . 1848, , , , , , .

, , , , .

, , . , , , .

, , , . 1933, . , , . , 96, , , ... , ...

, , , :

96 J. Staline, Questions du lninisme, .., , . 259.

. , , , (sic) , , , ...97

, , , , , [ ] , .... , ,

; ; , , , ; , , , , , ;

, , , :

. , , ...

, , , , , . , . , , - , .

, , , ,

98. , :

, . . , . , , . : , , : . 99.

-: , . , , , , , , 97 J. Staline, Questions du lninisme, .., , . 257. 98 . 99 J. Staline, Questions du lninisme, .., , . 196.

, , : , .

* , , , . . , .

, ,

, , , . , , . , . , membra disjecta100 , , , , ,

. , ,

101;

100 (...). 101 1956 (...).

II 102

(1964)

1.

, ,

, , , - . , , , ... , 103.

, , , . ,

, , , : , . , , 104. 105. , . 106, .

, . , , 107. , , , , , , , , , .

:

, 108. ,

102 Le Contrat social, . VIII, .1 ( - 1964) . 3 ( - 1964). , (....). 103 HF, . 261. 104 W, [I], . 378. [Molitor, uvres Philosophiques, 1946 Pliade, III, . 383.] 105 MPh, . 115. 106 , . 88. 107 , , 5 1852. 108 Engels, Anti-Dhring, d. sociales, 1950, . 320.

: , , , , . :

, , , ,

, , , , . , .

, , , . :

, ,

, : , ...

: , , . ( , , ) .

: ... ... :

, , , , .

, . , . 109. , , . , , ,

. : , ,

( ) ( ) 110.

,

.

109 DI, . 456-457. 110 . Raymond Aron, Le dveloppement de la socit industrielle ( ), , 1957, . 94-105.

, : , , , , , , . ,

, , , , , , . , , , , , , , : ( ), ( ) . (): : ( ) ,

. : , ,

. : , ,

[ ] 111.

( ), , , , : , , ,

. , , ,

. , , . , 112, , , , , . Tam Marti quam Mercurio, .

, , ( (Walter Raleigh) . , , , , Jupiter Capitolinus [ ] , , , , , , .

111 DI, . 33. () . 112 , , , : - , . , , , .

, , , , , , . , , , , , ,

, , , , , . , , :

, , , ! (: . )

, , , , , , . - . , , :

. ,

. , . , , .

, , - . , , . , ,

, , , , :

, : , , .

, : [...]. (...) , (...) , . , , (...). ! . , ...

. , ( (Raimon Lull)

. , Libre que es de l Orden de Caballeria, : ,

, ...113.

, , , .

, , , , 114, , , : , , . : ....

. ,

, , , , ( ), , .

, , , 115 , . , 1918, , .

, , . , , , ( ). , , , . , , , , ,

: , , , . , . , (sic) . , , , . , , , .

. ,

, . ... , , ,

113 , 1 , . 7. Obres essensiales, Ed. Selecta, Barcelone, . I., . 529 b. 114 Marc Bloch, La socit fodale, 1939, ., Albin Michel, 1968, . 480-481. 115 Istoritcheski Arkhiv, - 1960.

. 116 : ! ; ....

, , . , ,

. , , , , , , , civis Romanus [ ], , , , , 117. , , , , : ,

, , 118.

- . , . , , ;

119. , , , , , . ,

, (), , .

, , , . , , 120. , , , , , , , , ,

121.

116 Lise London, L' Aveu, Editions Gallimard, 1968, . 188. , (...). 117 K, I, . 243 (Ed. Sociales, I, 231). [ , . (...)]. 118 Kr, . 240. 119 . : , . 120 DI, . 17. 121 , . 33 . 36.

. , , .., , .., 122, , , , 123. - , 124: , . , . , , , , .

, 125, . , , . ,

, , , , , , , , (Zusammenhang) , .

, -, , , . , - , , , , . , , , , - ... . - , , . , , , , :

() , , , (non-sens), .

, : ( ) . - , , , . , , 122 DI, . 596. 123 , . 33. 124 , . 22-23. 125 , . 24-27.

, , , 126.

, . , ,

, . , , , , , . , , , , , , laissez-faire, .

, , : . : .

, , , . , , , , . , , . , ( , )

127. ,

, 128. , ( , , ). , 129, , , 130: ,

. ,

.

126 Raymond Aron, LOpium des intellectuels ( ), Hachette, Pluriel, 1955, . 161. 127 Engels, Anti-Dhring, .., . 321. 128 DI, . 29. 129 MPh, . 88. 130 K. Marx, Travail salari et capital, d. sociales, 1962, . 28-29.

131. , , , , , , ,

132.

. 133, , , , : , , . 134. , ,

: O , 135.

, , , , , , , 136. ,

. , . , , , , , ... , , 137.

, , . 138,

, . , , , . , .

131 K, , . 188. 132 , , . 389. 133 HF, . 286. 134 MPh, . 105. 135 , . 88. 136 N. Boukharine, La thorie du matrialisme historique, .., . 147. 137 DI, . 41 26. 138 , . 29.

, , : .

:

, , 139.

. : , , , . :

, , 140.

, . , , , , .

, 141: , , , .

, . , . . , 142. , , ,

, , , in abstracto. , , : , , . , , 143.

, , : 139 , . 18. 140 DI, . 29. 141 Kr, . 78. . Grundrisse, . 387. 142 , . 240-241. 143 R. Aron, Le Crand Schisme, .., . 133.

, , , , , 144.

,

: , , , 145 , , .

, . : ;. , :

, , , ,

, . , , 1789, : 146.

19 , - , 15% , 109 , , 88 53 17 , 21 , 7 , 9 , 10 147, - , . ; ; , , ;

, , .

(. 107) :

, , ,

. , , ; .

, . , .

, , . ; , ,

144 DI, . 61. 145 Engels, Anti-Dhring, .., . 209. 146 . MPh, . 139. 147 A. Moret, Histoire de l Orient, .., . 589-590.

148. , , , :

, 149.

: , ( ) , . ( ) (, ) . , ,

, , , , .

, . , , . , () , ,

150: , , , , . , , , , , , , , , . , 151, , , ,

, , , . ,

. , , , . ( ) , , , ( 13 .. ). , , ,

, , , , , , , . ,

148 , E , 8 1882. 149 DI, . 64. 150 , . 36. 151 , , . 355-356.

... , : , , , , , , .

. , , . .

2. . , , . , . , , , , , . ,

, , , , , .

, , . , , , , , : , , , - . , . , - , - , ,

. , , .

, , , , , : , , , , ,

, . , , , , . , ,

: , .

, : , , : -, , , , . ,

, .

, -, , . ( , ) , : , ,

. , , ( ), . , , . , . , , , ,

, .

, . , , : , , , . , imperium : , . , . , , , . , , :

, , .

, , , . , ( ), , , , . , , . , 152,

: , , , , , , . , , , , . , ,

, , . , : , , . .

, , , , . , , : . . , , , : , , . , : , 153. , , , : , ( :

ideologische Stand), , , .

, , .

152 . : []. 153 DI, . 61.

, 154. , , : . , ,

, . , , , , , , , .

,

, . , ( ), ( , ) ( ). , , , , , , , , , .. , , , , , , .

. , , , : , , , , , .

. , , , ,

155. , , , . , . , , , , . , . , ,

: , , , . , . , 156...

154 , . 44-45 . 155 , , . 539. 156 A. Moret, Histoire de l Orient, .., II, . 590.

( ) - , . , - : , , , , :

, ,

, (...). , , (...). , , (...). , , , (...). 303 . ., . . , (...), , , [] 157.

, , , . , . -, : , . ,

( , ) , , . , , , , , , , , 158. : (. Troeltch) , (. ., , . 46): ...159

, . , ( , ) , . , , : ,

, . , . ,

157 , , , 1895, in fine. 158 Lnine, Oeuvres Choisis, I, . 196. 159 , (...).

, , , , 341 , .

: , , clarissimi [] . , , .

. , , , , , . , ,

, .

, [ ]. , , , , ...

, ,

: 5 , . 11 , : , , .... 7 : , . 8 , : ...

. , . , , , . , , , , , . , , 8-9 , . , . : , 964, ...

, , .

, :

, , , , , , , , 160.

( ), : . , , , . , , .

, ,

. , , , . , ( ),

, , , , : , (...), , (...). , 161.

- , . ,

( ) , , . , , , ( ) :

-, o , , , , . , , ,

, , . , , , , , , .

, . , , :

, , . , .

( , 4-20):

160 L origine de la famille, . ., . 226. 161 Anti-Dhring, .., . 211.

( ) , . ( ) , ( ) , .

( ) , , . ( ) . , , ( )

, , , .

- . , , , :

, , , . ,

, , , , 162.

: . , , , , 163. , (Zusammenhangslose kleine Produktionor-ganismen) , , , , . , . , ( Fronstaat ), . , , , , , , 164. , ,

, 165. , .

162 , , 1871 ( ), . ., , 1936. 163 K, I, . 539. . : [ ]. 164 , I, . 350. 165 , , New York Daily Tribune, 25 1853. W, 9, Dietz, 1960.

, .

, ( , )

, . , . , - : , , , , . , , ,

, . , , - , , : 19 .

, : , , ; , - , , ,

. , -, 166. , 167, , , (politische Wolkenregion)168.

, , , . ,

(-) , , , 169. , , - , , . , , , , ,

:

166 , , 2 1853, W, 1963, XXVIII, . 252. 167 , 14 1853, W, 1963, XXVIII, . 267. 168 K, I, . 376. 169 HF, . 285-286.

, ,

, , , , .

, , , , , . , :

,

. , , .

, , . ,

. , , , , , , , : , , . . , ( ,

), . , , . .

, , . , , : (, ) ( ,

) , , , . , , , , , , ...

. , , , ,

; , .

, , , .

-, . , , , .., ,

, . , . , , . ,

, , . , , : , . , : der alte berirdische Staat170.

. , ,

, , . , :

(...), , (...),

, , 171.

. , , 172. , 1857-1858173, , , . , , .

,

: . 174, . , , , ( , ) , (

): , , .

, , ; (, ) 170 , , . 835. 171 DI, . 341. 172 , W, I, . 276. 173 Grundrisse, . 378 .. 174 DI, . 20.

, 175, . , .

, , , , : , , , , . missi dominici [ ] , : ,

. ,

, . , , , , , . ( ), , , ,

.

, , , , . . ,

: ( ) , ,

, , , , 176.

, , ( , ). , , ( ) , . , , , : , . , ,

: ,

175 DI, . 64. 176 DI, . 19.

, . .

, : , . ;, , . , :

, , (stnde) , . , , , . , , , , , 177.

, , . , . , , , ; , . ,

. , , , : .

, 16 , ; , , , , , , , , ,

, . , . , , , . , , , , , , . ,

, , , . , .

, , , , .

177 DI, . 198.

: Zemchtchina, , Opritchina, : , opritchniki, Zemchtchina, , , . , :

(pomiechtchiki). , (pomiesti). , , , : . , ex nihilo, :

, . [ , ]. ,

, , , 930 , 33% , 24% -, 25% 17% , , dvorianstvo, 178.

, , . 1570, . , , , 60.000 : , 200.000 ,

20.000 1575. , , , , :

pomiesti , (...). , , , - , , . , ,

, 179.

. , , , . ( ). (

), pomiechtchik ( 16 ): , 1713, , .

, ,

178 Jacob von Sthlin, Histoire de la Russie, P. Payot, 1946, I, . 223-224. 179 , . 230.

. , : .

. , 180, ,

:

, , , ...

. , , . , . , , ,

. , , , , , , , . : , .

180 DI, . 52.

0F , , , , , ... , , , 1933:

,