ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΣΕΡΒΟΙ...

ΟΣΑ ΜΑΣ ΕΝΩΝΟΥΝ...

•Ζουν ως νομάδες στα βόρεια του Δούναβη:

•Την εποχή των μεγάλων μετακινήσεων(5ος και αρχές 6ου αι). τα σλαβικά φύλα διεκδικούν τον ανατολικό ευρωπαϊκό χώρο επιδρομές

Σλάβοι

ι

ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΚΟΙ ΛΑΟΙ

Oι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο

500 600 700 800 900

ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΕΣΟΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

565

Επιδρομές Αβάρων και

Σλάβων

610

Στέψη Ηρακλείου

717

Στέψη

Λέοντος Γ΄

Εγκαταστάσεις Σλάβων

784

Αρχή εξελληνισμού Σλάβων

Σλάβοι και Βυζάντιο• 6ος αιώνας : Ακολουθούν τους Ούνους και τους Αβάρους και

κάνουν επιδρομές στη νότια Βαλκανική και στον ελλαδικό χώρο στρατιωτικά.

• Από το 578 αρχίζει η εγκατάσταση σλαβικών φύλων στη θράκη, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία και Πελ/νησο

• 1ο τέταρτο 7ου αι : Εγκαθίστανται σε πολλές πόλεις και στην ύπαιθρο της Ηπείρου , της Θεσσαλίας, Δυτ. Μακεδονίας, Πελ/νήσου, στα νησιά του Αιγαίου

•Από τα μέσα του 7ου αι : εγκαταστημένοι σε πολλές περιοχές, μαρτυρούνται ως γεωργοί και κτηνοτρόφοι , όπως η περίπτωση των Βελεγεζητών στη Θεσσαλία.

Οι Σλάβοι τον 7ο αιώνα •Εγκατάσταση σλαβικών ομάδων στην ηπειρωτική Ελλάδα

Σκλαβηνίες:

αυτόνομες νησίδες Σλάβων, διάσπαρτες

ανάμεσα στους Έλληνες

Επιθέσεις-Λεηλασίες

Προβλήματα επικοινωνίαςΚωνσταντινούπολης-Ευρωπαϊκές επαρχίες

( Θεσσαλονίκη)

Μέσα 8ου αι. :Λαμβάνει χώρα η μεγάλη αποίκηση της Πελ/νήσου.

Αρχές 9ου αι : Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α΄ εγκαινιάζει νέα εποικιστική πολιτική και την περιλαμβάνει στις «κακώσεις», δηλ. τολμηρά οικονομικά μέτρα που πήρε για την ανάκαμψη της οικονομίας : Μεταφέρονται στις σκλαβηνίες βυζαντινοί υπήκοοι απ΄όλα τα θέματα του Βυζαντίου.

Οι Σλάβοι και οι Ελληνικοί πληθυσμοί στο πέρασμα των χρόνων

•Ανάπτυξη κοινωνικών + οικονομικών σχέσεων

•Επίδραση πολιτισμού ελληνικών πληθυσμών

•Ομαλή ένταξη τους στη βυζαντινή κοινωνία

τον 9ο και 10ο αιώνα

Εξελληνισμός τους σε τρία (3) στάδια

Στρατιωτική υποταγή

Εκχριστιανισμός

Αφομοίωση κοινωνική/εθνολογική

Εκχριστιανισμός των Σλάβων

• Το 863 ο Ρατισλάβος , ηγεμόνας των Σλάβων, ζητά από τους Βυζαντινούς να στείλουν ιεραποστόλους, για να διδάξουν στο λαό του το

χριστιανισμό.

• Ο Μιχαήλ Γ΄, αυτοκράτορας του Βυζαντίου , δέχτηκε το αίτημά του και ο πατριάρχης Φώτιος ανέθεσε το έργο σε δύο αδέλφια από τη Θεσ/νίκη,τον Κύριλλο και το Μεθόδιο.

• Παρέμειναν εκεί για 3 χρόνια

Οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος διδάσκουν το χριστιανισμό σε

σλαβόφωνους πληθυσμούς

Η σημασία του έργου του Κύριλλου και Μεθόδιου

• Διαμόρφωσαν τη γραπτή γλώσσα των Σλάβων • Εκχριστιάνισαν τους Σλάβους• Οργάνωσαν την εκκλησία τους• Συνέβαλλαν στην ανάπτυξη φιλικών δεσμών

ανάμεσα στους Σλάβους και στο Βυζάντιο

Ο Χριστιανισμός βοήθησε τα σλαβικά έθνη :

•να ισχυροποιήσουν την κρατική εξουσία, •να οργανωθούν κοινωνικά και •να εισέλθουν στην ομάδα των πολιτισμένων λαών

Αντιστοιχία λατινικού-γλαγολιτικού αλφαβήτου

Οι Σλάβοι στη Μαγνησία• Στη Μαγνησία εγκαταστάθηκαν Σλάβοι της φυλής

των Βελεγεζητών στη διάρκεια του 7ου αι.• Δεν κατάφεραν να καταλάβουν τη βυζαντινή πόλη

της Δημητριάδας.• Χωρίς πολιτειακή οργάνωση, εντάχθηκαν στο

διοικητικό βυζαντινό κορμό και παρέμειναν φόρου υποτελείς στους Βυζαντινούς.

• Αποκαλούσαν την πόλη της Δημητριάδας και τη συνοικία του λόφου των Αγίων θεοδώρων με το όνομα “Goloz” , που σημαίνει στην παλαιοσλαβική διάλεκτο Κέντρο Διοίκησης.

• To “Goloz” , από προσδιοριστικός όρος του τόπου έγινε κυριώνυμο τοπωνύμιο τον 8ο αι., μετατράπηκε στα ελληνικά σε «Γόλος» (σημερινός Βόλος) και με το όνομα αυτό αναφέρεται ως το14ο αι.

Ο παλιός Βόλος

Η ΣΕΡΒΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Ο Στέφανος Νεμάνια είναι ο δημιουργός του ισχυρού μεσαιωνικού Σερβικού κράτους και ιδρυτής της μεγάλης δυναστείας των Νεμανιδών. Θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς Σέρβους ηγεμόνες και μαζί με το γιο του Σάββα είναι θεμελιωτής της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η περίοδος της ηγεμονίας του θεωρείται η σημαντικότερη για την ιστορία και τον πολιτισμό των Σέρβων.

Στέφανος Νεμάνια Άγιος Συμεών o Χιλανδαρινός

Άγιος Σάββας

ΜΟΝΗ ΧΙΛΑΝΔΑΡΙΟΥ

• Ὁ Μιλούτιν βασίλευσε κατά τήν περίοδο 1282 - 1321. Σ' αὐτόν ἡ μεσαιωνική Σερβία ὀφείλει τήν ἐπέκτασή της σέ βάρος Ἑλλήνων καί Βουλγάρων.

• Τό 1299 ὁ Αὐτοκράτορας Ἀνδρόνικος Β' ὁ Παλαιολόγος σύναψε εἰρήνη μαζί του, που ἐπισφαγίσθηκε μέ τόν πολιτικῆς σκοπιμότητος γάμο τοῦ Σέρβου Κράλη μέ τήν μόλις πέντε ἐτῶν θυγατέρα τοῦ Ἀνδρονίκου , τήν Σιμωνίδα.

• Ἡ προίκα τῆς Βυζαντινῆς Πριγκίπισσας ἦταν ἡ ἀναγνώριση τῆς Σερβικῆς κυριαρχείας στίς κατακτημένες περιοχές.

H βυζαντινή πριγκίπισσα Σιμωνίδα, θυγατέρα του αυτοκράτορα Aνδρόνικου B΄ Παλαιολόγου και σύζυγος του κράλη Mιλούτιν (Mονή Γκρατσάνιτσα, τοιχογραφία περί το 1318)

Πύργος Μιλούτιν ( 13ος αι.)

Καστρομοναστήρι στο Άγιον Όρος

Η ΣΤΕΨΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

ΔΟΥΣΑΝ (1331)

Ο σέρβος ηγεμόνας Στέφανος Δουσάν (1308-1355)με τη γυναίκα του Έλενα σε τοιχογραφίατης μονής του Λέσνοβο, στα σημερινά Σκόπια

Δυναστικοί γάμοιΣέρβων Βυζαντινων• Οι δεσμοί Βυζαντίου και Σερβίας τονώθηκαν και με γάμους μεταξύ

των βασιλικών οικογενειών των δύο χωρών, που αποτελούσαν μια ιδιόμορφη διεθνή αναγνώριση για το κράτος της σερβικής δυναστείας :

• 1) Ο Στέφανος , γιος του Νεμάνια, παντεύεται την Ευδοκία, ανεψιά του Ισαάκιου Κομνηνού(1190)

• 2) Ο βασιλιάς Ράντοσλαβ παντρεύεται την Άννα,κόρη του ηγεμόνα του δεσποτάτου της Ηπείρου (1219)

• 3) Ο βασιλιάς Μιλούτιν παντρεύεται την Σιμωνίδα, κόρη του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄Παλαιολογου (1299)

• 4) Ο βασιλιάς Στέφανος Ντετσάνσκι παντρεύεται την Μαρία Παλαιολογίνα (1324)

• 5) Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μανουήλ Β΄Παλαιολόγος παντρεύεται την Ελένη Δραγάση , κόρη του Σέρβου άρχοντα Κων/νου Δραγάση (Ντράγκας)

• 6) Ο Τζούρατζ Μπράνκοβιτς παντρεύεται την Ειρήνη Καντακουζινού, δισέγγονη του αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ΄Καντακουζινού (1414)

• 7) Ο Λάζαρος Μπράνκοβιτς παντρεύεται την Ελένη Παλαιολογίνα, κόρη του δεσπότη του Μωριά (1446).

Σέρβοι στη Θεσσαλία• Μεταξύ των ετών 1349-1356 η θεσσαλική ενδοχώρα

κατά το μεγαλύτερο μέρος της ενσωματώνεται στο κράτος του Στέφανου Δουσάν , ο οποίος το 1345 είχε αυτοανακηρυχθεί «αυτοκράτωρ Σέρβων , Ελλήνων , Βουλγάρων και Αλβανών».

• Ο Συμεών Ουρός Παλαιολόγος, ετεροθαλής αδελφός του Δουσάν από ελληνίδα μητέρα, ορίζεται ηγεμόνας στη Θεσσαλία.

• Εγκαθίσταται στα Τρίκαλα , αλλά δεν φτάνει στην Ανατολική Θεσσαλία, τη Δημητριάδα και το Πήλιο.

• Οι Σέρβοι ηγεμόνες δημιούργησαν τις βάσεις για την άνθιση του μοναχισμού στα Μετέωρα.

• Ο ίδιος ο Συμεών Ουρός Παλαιολόγος ασπάστηκε το μοναχισμό με το όνομα Ιωάσαφ και έγινε ηγέτης της μοναστικής κοινότητας

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ, ΟΠΟΥ ΜΟΝΑΣΕ Ο

ΙΩΑΣΑΦ

Η τουρκοκρατία στα Βαλκάνια

Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Η πολιορκία της Βιέννης 1683

Σέρβοι και ΄Ελληνες επαναστάτες

Σέρβος Χαϊντούκος Έλληνας αρματωλός

Γκραβούρα του Βελιγραδίου 16ος αιώνας

• Γεώργιος Πέτροβιτς (Καραγεώργης).

• Ο αρχηγός των Σέρβων κατά την επανάσταση του 1804-1813 που τελικά κατεστάλη από τον Χουρσίτ πασά.

Μίλος Ομπρένοβιτς Σέρβος επαναστάτης, χριστιανός ορθόδοξος, κατά το θρήσκευμα, Πρίγκιπας, ιδρυτής και Ηγεμόνας της νεότερης Σερβίας, καθώς και της ομώνυμης βασιλικής δυναστείας της Σερβίας.

Ελληνικές παροικίες στη Σερβία΄Μέσα 16ου-τέλη 17ου αι.οι πρώτες αναφορές ελληνικής παρουσίας

στη Βοϊβοντίνα.

Αρχές 17ου αι. μετά την παγίωση της ειρήνης στη βαλκανική ανθεί το εμπόριο, στο οποίο επιδίδονται με επιτυχία οι Έλληνες έμποροι.Πολλά τα μεταναστευτικά ρεύματα Ελλήνων, κυρίως της Μακεδονίας, έως το 19ο αι στη Σερβία, στη Νίσσα, Κραγκούγεβατς, Κρούσεβατς, Σμεντέρεβο, Σάμπατς, Ποζάρεβατς, Βελιγράδι.

Στο Σεμλίνο,18ο και 19ο αι.οι Έλληνες αριθμούσαν 1000 περίπου ψυχές.

Μέσα 19ου αι στο Βελιγράδι ζούσαν περίπου 109 ελληνικές οικογένειες, που διακρίθηκαν : π.χ. ο Ι. Ανθούλας ως ιδρυτής της Εθνικής Τράπεζας της Σερβίας, η οικογένεια Κουμανούδη, οι αδελφοί Γερμάνη ως τραπεζίτες, ο βιομήχανος Σιόντος, οι μεγαλέμποροι Ευ. Θωμάς, Μπουκουβάλας, Πούλιου, Ζωγράφου και πολλοί άλλοι.

Κοινωνική θέση Ελλήνων Σερβίας

Οι Έλληνες της διασποράς, όπου ήταν συμπαγείς και είχαν οικονομική ευχέρεια έχτιζαν δικά τους σχολεία («Ελληνομουσείο» στο Σεμλίνο, ελληνικό σχολείο στο Βελιγράδι, στο Νόβι Σαντ, όπου φοιτούσαν και Σέρβοι μαθητές) ή ιδρύονταν ελληνικές σχολικές αδελφότητες

Οι Έλληνες απόδημοι με σκληρή εργασία πλούτισαν, ενσωματώθηκαν γρήγορα στη σερβική κοινωνία υιοθετώντας τη σερβική γλώσσα και νοοτροπία και με ευεργεσίες τίμησαν τη χώρα που τους φιλοξένησε και τους ανέδειξε. Μεγάλοι ευεργέτες ο Ευ. Θωμάς, το ζεύγος Κίκη, η Μ. Τριανταφύλλου, ο Σίμος Μπάσιας κ. Ά.

Τρεις από τους πιο σπουδαίους δημάρχους του Σεμλίνου ήταν Έλληνες, ο Ιω. Καλλιγράφου, ο Κων/νος Αθανασίου Πέτροβιτς, ο Παναγιώτης Μόρφης.Στο Βελιγράδι , διέπρεψε ως δήμαρχος ο Κώστας Κουμανούδης , ο οποίος διετέλεσε και Υπουργός Οικονομικών της Σερβίας.

Έλληνες και Σέρβοι στον 20ο αι.

ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Α΄ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

Γλωσσικές επιδράσεις• Η τεράστια μετακίνηση των σλαβικών φύλων κατά τον 5ο και 6ο

αι, → νέες συνθήκες στα Βαλκάνια. • Η συνύπαρξη των 2 λαών και η ανάπτυξη δεσμών σε πολλούς

τομείς είχε σαν αποτέλεσμα γλωσσικές αλληλεπιδράσεις.

• Πολλοί Σλάβοι αφομοιώθηκαν γλωσσικά :• Στα χρόνια της ανοδικής ανάπτυξης του Βυζαντίου πολλοί Σλάβοι,

προκειμένου να συναλλάσσονται στα αστικά κέντρα, έμαθαν ελληνικά και πρώτοι ήταν οι προύχοντες Σλάβοι.

• Όταν ασπάστηκαν το Χριστιανισμό , τόσο στα μοναστήρια όσο και στα σλαβικά χωριά διαδόθηκε η κοινή ελληνική.

• Πολλοί Σλάβοι επίσης υπηρετούσαν στο βυζαντινό στρατό, πολλοί πήραν αξιώματα και αναγκάστηκαν να μιλούν ελληνικά

Β)Σλαβικά τοπωνύμια και σλαβικές λέξεις στην ελληνική

• Τα σλαβικά τοπωνύμια μαρτυρούν την εγκατάσταση των Σλάβων στον ελλαδικό χώρο.

• Μόνο στην περιοχή μας καταγράφονται τα παρακάτω :• Βελεστίνο (από το Veles=ο Βέλες είναι ο θεός των κοπαδιών και

των ποιμένων, ενώ σχετίζεται με το εμπόριο και τη μαγεία ), Βόλος, Βυζίτσα, Βρύνενα, Γαύριανη, Γορίτσα, Ζαγορά, Ζάσθενη, Μακρινίτσα, Πλιασίδι, Σταγιάτες, Τύρναβος, Γρεβενά, Τσαρίτσανη κ. ά.

• Τα δάνεια από τη σλαβική, που επιβιώνουν σήμερα στην ελληνική γλώσσα, προέρχονται ως επί το πλείστον από τη σφαίρα τής γεωργίας, της κτηνο-τροφίας και της ορολογίας φυτών και ζώων [π.χ. λόγγος (σλαβ. longu), βάλτος (blato) κ.ά.], βίτσα, μπουχός (=σκόνη), ντόμπρος (=ειλικρινής), ρούχο, σανός, σβάρνα (=συρόμενο γεωργικό εργαλείο), τσαντήλα (=αραχνοΰφαντο ύφασμα για το στράγγισμα τού τυριού) , βρυκόλακας, γαύρος, γιάφκα, γκλάβα, γούνα, δραγάτης, καρβέλι, κόρα, κοτέτσι, κότσι, προγκάω, στάνη, στούμπος,στρίγγλα, τσέλιγκας κ. ά.

• .

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΣΕΡΒΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

ΒΑΚΡΑΤΣΑΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη bakrac καζάνι (bakar χαλκός)

ΒΕΔΟΥΡΗΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη vedar, ξύλινο ποιμενικό) δοχείο

ΒΕΛΛΗΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη bel που σημαίνει άσπρος.

ΒΙΚΕΛΑΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη bik που σημαίνει ταύρος.

ΒΛΑΔΗΣ :. επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη vlad που σημαίνει εξουσία.

ΓΚΛΑΒΑΝΗΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη glavan που σημαίνει σπουδαίος, κύριος (glava = κεφάλι)

ΓΚΟΛΕΜΗΣ, ΓΟΛΕΜΗΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη golem που σημαίνει μεγάλος.

ΓΚΟΛΕΤΣΟΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη golec που σημαίνει γυμνός

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΣΕΡΒΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

ΖΑΜΠΑΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη zaba που σημαίνει βάτραχος.

ΖΑΡΟΣ-ΖΑΡΑΣ : επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη zar που σημαίνει αναμμένο κάρβουνο.

ΖΙΤΣΑΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη zica που σημαίνει σύρμα.

ΖΛΑΤΑΝΟΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη zlatan που σημαίνει μαλαματένιος (zlato = χρυσάφι).

ΖΟΛΩΤΑΣ: : επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη zoloto που σημαίνει χρυσάφι

ΚΑΜΕΝΟΣ, ΚΑΜΕΝΟΠΟΥΛΟΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη kamen που σημαίνει λίθος-πέτρα.

ΚΑΤΣΑΡΗΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη kacar που σημαίνει καδοποιός-βαρελοποιός.

ΚΟΥΓΙΑΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη kuja που σημαίνει πεταλωτής

ΚΡΑΛΗΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη kral που σημαίνει βασιλιάς

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΣΕΡΒΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

ΛΙΟΥΜΠΗΣ: : επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη ljubi που σημαίνει αγάπη.

ΜΠΕΛΟΣ,ΜΠΕΛΛΟΣ,ΜΠΕΛΗΣ,ΜΠΕΛΙΑΣ: επώνυμο προερχόμενο από την σλαβική λέξη bel=άσπρος

ΡΑΓΚΑΒΗΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη rqkavu που σημαίνει χειροδύναμος.

ΤΣΕΝΤΟΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη cedo που σημαίνει παιδί, τέκνο.

ΤΣΙΤΣΟΣ, ΤΣΙΤΣΗΣ, ΤΣΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ: επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη cico που σημαίνει, θείος.

ΣΟΥΡΛΑΣ : επώνυμο προερχόμενο από τη σλαβική λέξη surla που σημαίνει προβοσκίδα ή φλογέρα.

ΓΡΑΙΚΟΣ : μια από τις πιθανές προελεύσεις της λέξης είναι και από τη σερβική λέξη greki = έμπορος

Σερβική μεσαιωνική λογοτεχνία

• Τον 9ο αι.:• στο Βυζάντιο εκδηλώνεται ιδιαίτερο ενδιαφέρον για

την αρχαία ελληνική κληρονομιά.• Η δημιουργία της σλαβικής γραφής →• ανάπτυξη σερβικής λογοτεχνίας• τέλη 12ου και αρχές 13ου αι :• Πάνω στις παραδόσεις του Κύριλλου και του Μεθόδιου

αναπτύσσεται η ανεξάρτητη σερβική μεσαιωνική λογοτεχνία.

• Σημαντική η συμβολή του πρώτου Σερβου αρχιεπισκόπου Σάββα και του σερβικού μοναστηριού Χιλανδαρίου

Κοινοί βαλκανικοί μύθοιΟ ιστορικός Nikolaj Todorov μας λέει ότι από τον 15ο-19ο αιώνα ο βαλκανικός χώρος ανήκει σε μια συνέχεια την οποία δεν διέσπασε, αλλά ενίσχυσε η οθωμανική Κατάκτηση.1)η κοινή ιστορική μοίρα και2)η κοινή θρησκεία των λαών της Βαλκανικής κάτω από την οθωμανική κυριαρχία → δημιουργήθηκαν πολιτισμικές ομοιότητες ανάμεσα στους λαούςΟ Βάλτερ Πούχνερ αναφέρει ότι η ιστορία τη Νοτιοανατολικής Ευρώπης βοήθησε στην ανάμειξη των πολιτισμών,των ηθών και των εθίμων,καθώς και της γλώσσας, από την βυζαντινή εποχή μέχρι την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Η Τουρκοκρατία και οι συνέπειές της, ιδιαίτερα αρνητικές εμπειρίες για τους λαούς, αποτελεί κοινό τόπο τόσο στη λαϊκή όσο και στη λόγια λογοτεχνική παράδοση των λαών της Βαλκανικής, που εκφράζει τις ελπίδες των βαλκανικών λαών για απελευθέρωση. Ακριτικά και κλέφτικα δημοτικά τραγούδια έχουν πολλές ομοιότητες με τα τραγούδια για τους Σέρβους Χαϊντούκους.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΧΙΛΑΝΔΑΡΙΟΥ

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ

Η σερβική αρχιτεκτονική αποτελεί μίγμα βυζαντινού και δυτικού ρυθμού.

Αντίθετα η Ζωγραφική παράδοση των τοιχογραφιών είναι εντελώς βυζαντινή, συχνά από βυζαντινούς ζωγράφους .

Κύρια πηγή άντλησης καλλιτεχνικών προτύπων και συχνά πρόσκλησης βυζαντινών ζωγράφων υπήρξε η Κωνσταντινούπολη.

Για τους Σέρβους σημαντική ήταν και η συμβολή της Θεσσαλονίκης, που διαθέτει το πλεονέκτημα της γεωγραφικής γειτνίασης και την αίγλη της πόλης του θαυματουργού Αγίου Δημητρίου η λατρεία του οποίου γνώρισε επίσης μεγάλη εξάπλωση.

Ένας τρίτος πόλος έλξης υπήρξε το Άγιον Όρος που επηρέασε πολύπλευρα τον κόσμο των Σλάβων.

Κομνήνεια Ζωγραφική

Στο δεύτερο μισό του 12ου αιώνα ο Άγιος Σάββας με τον πατέρα του Συμεών επανιδρύουν τη Μονή Χιλανδαρίου και ανοίγουν το δρόμο για μια μακρόχρονη πολιτιστική επαφή του σερβικού λαού με το Άγιον Όρος και τη Θεσσαλονίκη. Στη Θεσσαλονίκη ο άγιος των Σέρβων προμηθεύεται λειτουργικά σκεύη και εικόνες ενώ παράλληλα καλεί ζωγράφους για να διακοσμήσουν σερβικά μνημεία.

Σοπότσανι

Κοίμηση της Θεοτόκου Σοπότσανι 14ος αιώνας

Μιλέσεβα

Ο Άγγελος από την παράσταση του λίθου στη Μονή Μιλέσεβα (1228)

Γκρατσάνιτσα

Ανάληψις της Θεοτόκου Γκρατσάνιτσα 14ος αιώνας

Ο ναός του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ…

Εδώ είναι ΒΑΛΚΑΝΙΑ!• Οι Βαλκανικές μελωδίες είναι εύκολα

αντιληπτές και αναγνωρίσιμες .• Η Σέρβική μουσική είναι ένας

συνδυασμός παραδόσεων:●Σλαβικής παράδοσης προχριστιανικών

χρόνων,• Βυζαντινής και • Οθωμανικής. 

Οι μουσικοί Ρομ• Οι μουσικοί Ρομ που μετανάστευσαν από την

Ινδία στην Ανατολία και μετά από την Ανατολία στα Βαλκάνια μετά το 14ο αιώνα, έμαθαν πολύ σύντομα τη μουσική διαφόρων

λαών, με την μουσική της Ανατολίας ως βάση.

• Ο νομαδικός τρόπος της ζωής τους συνέβαλε στο να διαδώσουν ό, τι γνώριζαν σε κάθε

γωνιά των Βαλκανίων και στην Ανατολία. 

τσιγγάνικη ορχήστρα

Χαρακτηριστικά Βαλκανικής μουσικής

• 1. Η μουσική στην Ευρώπη είναι κυρίως μονοφωνική. Αντίθετα στη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια συναντιέται το πολυφωνικό

τραγούδι .

• 2. Οι μεγάλες διαφορές στην παραδοσιακή μουσική της Ευρώπης εμφανίζονται κυρίως στη χρήση της

φωνής και το ηχόχρωμα των μουσικών οργάνων.

φρούλα

γκούσλα

• Το «τσότσεκ» čoček εμφανίζεται αρχικά στα Βαλκάνια, στις αρχές του 19ου αι. Πρόκειται για τις μπάντες

των χάλκινων πνευστών των τσιγγάνων και τη μουσική που παίζουν

αυτές.• Αποτελεί κατάλοιπο από την παρουσία

των οθωμανικών στρατιωτικών μπαντών στην ευρύτερη περιοχή των

Βαλκανίων, κυρίως στη Σερβία και στη Δυτική Μακεδονία.

Τα Χάλκινα

Γκόραν Μπρέγκοβιτς

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ

« Στα Βαλκάνια οι Σέρβοι περιβάλλονται από μη σλαβικούς λαούς, ο καθένας από τους οποίους έχει δική του χορευτική παράδοση. Ιδιαίτερη αλληλεπίδραση και πολλά κοινά σημεία

υπάρχουν με τους ελληνικούς χορούς, ιδιαίτερα της Μακεδονίας».

Χορός Μακεδονίας

• ” Τα χάλκινα είναι τα όργανα που χρησιμοποιούσαν οι περιφερόμενες κομπανίες, σε όλα σχεδόν τα Βαλκάνια, αλλά αγαπήθηκαν ιδιαίτερα στη Σερβία και στη

Μακεδονία. Αν και ο ρυθμός τους διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, τα χάλκινα πνευστά όργανα είναι παντού τα

ίδια: κλαρίνο, τρομπόνι, τρομπέτα και κορνέτα συνοδεύονται από το νταούλι και το τύμπανο με

πιατίνι, δημιουργούν τον χαρακτηριστικό ήχο της μακεδονικής παραδοσιακής μουσικής.

σέρβικος χορός

σέρβικος χορός

Χορός Δυτικής Μακεδονίας

Χασαποσέρβικο

Χασαποσέρβικο

Χασαποσέρβικο

«Από τις μελωδίες που επηρέασαν περισσότερο την καλλιτεχνική μου

προσωπικότητα, είναι η μουσική από την ταινία «Ρεμπέτικο» του Σταύρου

Ξαρχάκου (1983). Τα ρεμπέτικα είναι, μάλλον, η καλύτερη μουσική που έχουν τα Βαλκάνια - ένα

φυσικό μείγμα οθωμανικής και ορθόδοξης μουσικής. Η σέρβικη

μουσική πάντα υπήρξε κάτω από τη μεγάλη επιρροή της ελληνικής

μουσικής. Το ρεμπέτικο, το ανακάτεμα της οθωμανικής και της ορθόδοξης

μελαγχολίας, είναι ίσως το καλύτερο που έχουμε στα Βαλκάνια».

Γκόραν Μπρέγκοβιτς

Σερβία και Ελλάδα στο χάρτη της Ευρώπης