Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ

ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

MSc ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣΠΑΝΤΕΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Η ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΝΑ ΒΛΕΠΕΙΣ ΤΟ ΠΟΤΗΡΙ ΜΙΣΟΓΕΜΑΤΟ

ΟΥΠΣ! ΘΑ ΕΧΕΙ ΧΩΡΟ ΓΙΑ ΝΑ ΒΑΛΩ ΒΟΤΚΑ!

ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ τι επιλέγετε να πείτε στον εαυτό σας;

ΕΓΡΑΨΑ ΑΣΧΗΜΑ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1. Η ΥΛΗ ΗΤΑΝ

ΔΥΣΚΟΛΗ2. ΔΕΝ ΗΜΟΥΝ ΑΡΚΕΤΑ

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟΣ/Η

Ο ΦΙΛΟΣ ΜΟΥ, ΜΟΥ ΜΙΛΗΣΕ ΑΠΟΤΟΜΑ 1. ΣΥΝΕΒΕΙ ΧΘΕΣ ΓΙΑΤΙ

ΔΕΝ ΗΜΟΥΝ ΥΠΟΜΟΝΕΤΙΚΟΣ

2. ΣΥΝΕΒΕΙ ΧΘΕΣ ΓΙΑΤΙ ΗΤΑΝ ΚΑΠΩΣ ΑΝΗΣΥΧΟΣ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ Να μπορώ να αντιδρώ στις καταστάσεις βασισμένος/η στην

προσωπική δύναμη μου, στην ανάληψη ευθύνης και στις ικανότητές μου.

Η δυνατότητα να προσαρμόζομαι και να διαχειρίζομαι τις καταστάσεις.

Τα αρνητικά γεγονότα και οι δύσκολες καταστάσεις μπορεί να είναι προσωρινά

Και οφείλονται σε μεγάλο βαθμό σε συγκεκριμένες περιστάσεις Μπορώ να τα ξεπεράσω σε κάποιο βαθμό με τις προσπάθειές

και τις δυνατότητές μου. (Seligman,1990)

ΠΩΣ ΒΟΗΘΑΕΙ Η ΘΕΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

“ΑΛΛΑΞΤΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΣΕ 3 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ!”??

Το να σκέφτομαι θετικά δεν οδηγεί απαραίτητα στην πράξη! Οδηγεί ίσως στο να ΠΡΕΠΕΙ να είμαστε, δύσκολο ειδικά για άτομα που δεν τα

καταφέρνουν (χαμηλή αυτοπεποίθηση) Οδηγεί ίσως στην αυταπάτη να νομίζουμε ότι ήδη τάχουμε καταφέρει! Δεν

μας παρακινεί αρκετά, δεν μας κινητοποιεί. O όρος θετική σκέψη εμφανίζεται στην πυραμίδα του Maslow(1964) και στην Θετική Ψυχολογία του Seligman (1998)Ο Seligman ξεκινά από το δεδομένο: μόνο 9% από μας έχουν ψυχικές νόσους, οι υπόλοιποι θέλουμε να είμαστε ΚΑΛΥΤΕΡΑ και πιο ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΙ.

Η ΙΕΡΑΡΧΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Maslow, 1964

1. Φυσιολογικές ανάγκες. Οι ανάγκες της επιβίωσης

2. Η ανάγκη της ασφάλειας δημιούργημα των συναισθημάτων της αυτοσυντήρησης.

3. Κοινωνικές ανάγκες. Η ανάγκη για αγάπη, η σύνδεση με άλλους

4. Η ανάγκη για αυτοεκτίμηση και αναγνώριση Φήμη, κύρος, εκτίμηση, σεβασμός

5. Η ανάγκη για ολοκλήρωση και αυτό ανάπτυξη.

Η ΘΕΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ Martin Seligman, 1998

Είμαι ο Manager του εαυτού του. ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ: ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ- ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΠΙΣΤΕΥΩ- ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΜΟΥ- ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΑΜΦΙΣΒΗΤΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΝ ΜΟΥΈχουμε ανάγκη την αισιοδοξία για να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας και να αντιμετωπίσουμε το στρες και την κατάθλιψη. Οι γυναίκες παθαίνουμε περισσότερο από τους άντρες κατάθλιψη επειδή ασχολούμαστε περισσότερο με τα συναισθήματα μας. 24 αξίες που μπορούν να μας βοηθήσουν να δυναμώσουμε τον εαυτό μας, να τον

δούμε διαφορετικά. Η ιδέα είναι ότι χρειαζόμαστε θετική ενίσχυση για να ξεκινήσουμε αλλαγές “Δυνάμεις με τις οποίες υπογράφουμε”: έχουμε μερικές ευκολίες στις οποίες

μπορούμε να βασιζόμαστε π.χ. είμαστε άτομα που επιμένουμε, αγαπάμε ανεπιφύλακτα κ.α.

Μπορούμε να βελτιώσουμε τις δυνάμεις μας με εξάσκηση και νοητική επεξεργασία. Υπερβολική εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας; Τι γίνεται με τα αδύνατα σημεία μας ;

Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ

Η δυνατότητα να δημιουργούμε και να επεξεργαζόμαστε θετικές προσδοκίες για το μέλλον.

Η δυνατότητα να φανταστούμε εναλλακτικές πραγματικότητες και να πιστέψουμε ότι μπορούμε να τις επιτύχουμε.

Η προσδοκία ότι είμαστε σε θέση να βάλουμε σε λειτουργία μια συγκεκριμένη συμπεριφορά για να αποκτήσουμε αυτό που θέλουμε.

Μια πίστη που λειτουργεί ως κίνητρο για να βάλουμε στόχους και να τους ακολουθήσουμε αποτελεσματικά.

Η ικανότητα να προσαρμοζόμαστε όταν τα πράγματα δεν πάνε πολύ καλά Ένα συναίσθημα που οδηγεί στην πράξη. Είναι μια ικανότητα που μπορούμε να μάθουμε και να γίνουμε καλύτεροι

σ’αυτή με εξάσκηση. Προϋποθέτει την πίστη ότι ορισμένες πτυχές του εαυτού μας και της

κοινωνίας μας μπορούν να βελτιωθούν και να αναπτυχθούν.

ΤΙ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ ΟΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΙ

Αισθάνονται καλά και πράττουν έτσι ώστε … να τα καταφέρουν!

Υγεία, Καλή διάθεση, λιγότερες πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη, καλή διαχείριση άγχους.

Καλύτερη διαχείριση οικονομικών (Armor & Taylor, 1996; Segerstrom, 2001).

Στο παρόν αισθάνονται καλύτερα και φέρονται

καλύτερα (Robinson & Ryff, 1999).

Η ΑΥΤΑΠΑΤΗ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ

Έρευνες της νευρο επιστήμης έδειξαν ότι είμαστε καλωδιωμένα Αισιόδοξοι. Φοράμε ροζ γυαλιά (80%)Έχουμε την τάση να υπερεκτιμάμε ότι θα μας συμβούν καλά πράγματα και να υποτιμάμε τις πιθανότητες για μια κακή έκβαση.

Η ΑΥΤΑΠΑΤΗ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ

Πως η αυταπάτη της αισιοδοξίας επηρεάζει τις επαγγελματικές, τις οικονομικές και τις αισθηματικές μας αποφάσεις.

Πως το μυαλό μας παράγει ελπίδα και θα συμβεί αν δεν το κάνει

Γιατί δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι μας κάνει ευτυχισμένους

ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΛΩΔΙΩΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ

Στην πραγματικότητα είμαστε καλωδιωμένοι να γινόμαστε εύκολα ευτυχισμένοι.

Μετά από ένα χρόνο που βιώσαμε μια αρρώστια ή πήραμε μια προαγωγή τα επίπεδα ευτυχίας μας είναι… παρόμοια!

Συμβιβαζόμαστε εύκολα και παίρνουμε χαρά από τις δεύτερες ή τρίτες επιλογές μας. Η ευτυχία μας είναι “Συνθετική”(κατά τον Dan Gilbert)

Ένα παράδειγμα, ένα πείραμα: προτάθηκαν σε φοιτητές να διαλέξουν μεταξύ 5 αφισών που θα τους έκαναν δώρο. Οι περισσότεροι διάλεξαν τις 1 και 3. Μετά από μια βδομάδα τους έστειλαν όμως τις 2 και 4. Τους ξανακάλεσαν μια βδομάδα μετά. Αποτέλεσμα: έδειξαν μετρήσιμα τον ίδιο ενθουσιασμό με την πρώτη φορά και μάλιστα μερικοί αγνόησαν το γεγονός ότι υπήρξε αλλαγή. Τώρα οι 2 και 4 τους άρεσαν περισσότερο!

(Dolan και De Martinο, 2009)

ΠΩΣ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ ΠΑΡΑΓΕΙ ΕΛΠΙΔΑ

2 στους 5 χωρίζουν αλλά οι αισιόδοξοι ξαναφτιάχνουν την ζωή τους και συχνά ξαναπαντρεύονται!

Ο Τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο αλλάζει πως αντιλαμβανόμαστε τα περιθώρια μας, αλλάζει τις πράξεις μας και αλλάζει και την πραγματικότητα!

Εχουμε περιθώρια αντίδρασης: Ο εγκέφαλος μας δεν αφομοιώνει εύκολα αρνητικές πληροφορίες που δεν τον συμφέρουν Ακόμα και όταν μαθαίνουμε τις πιθανότητες να πάθουμε καρκίνο δεν τις παίρνουμε προσωπικά, οι αισιόδοξοι κυρίως πιστεύουν ότι οι πιθανότητες δεν τους αφορούν προσωπικά (εγώ θα την γλιτώσω)!

Μπορούμε να προστατέψουμε τον εαυτό μας: Ξεχνάμε πληροφορίες που έρχονται από πολύ δυσάρεστα γεγονότα (το πείραμα της 9/11 τι θυμάστε;)

Η ΑΥΤΑΠΑΤΗ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΜΑΣ.

Αποφασίζουμε να μην κάνουμε ασφάλεια ζωής γιατί νομίζουμε ότι δεν θα μας κλέψουν

Οι χειρούργοι υποθέτουν ότι οι δικοί τους ασθενείς πεθαίνουν λιγότερο και δυσκολεύονται να καταλάβουν την ανησυχία των συγγενών

Πιστεύουμε ότι αν οδηγούμε εμείς δεν θα μας συμβεί ατύχημα (Chapin & Coleman 2009)

Έχουμε την τάση να κάνουμε επικίνδυνα αθλήματα επειδή την πρώτη φορά ή μια φορά μόνο δεν φανταζόμαστε ότι θα μας συμβεί το ατύχημα!

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΑΥΤΑΠΑΤΗ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ (γνωστικά λάθη) Έχουμε την τάση να

επιβεβαιώνουμε αυτά που πιστεύουμε. Δεν ψάχνουμε για στοιχεία που αμφισβητούν αυτό που πιστεύουμε και γι’αυτό δεν βλέπουμε την κατάσταση ρεαλιστικά.

Εστιάζουμε μόνο στον εαυτό μας και μας λείπουν ορισμένες πληροφορίες. Θέλουμε να πάνε όλα καλά.

Τα γνωστικά λάθη μας εξυπηρετούν γιατί “κόβουμε δρόμο” και παίρνουμε γρήγορες αποφάσεις.

Aντιμετώπιση: εξετάζουμε αν θα μπορούσε να ισχύει η αντίθετη πεποίθηση και αν θα υπήρχαν ενδείξεις να την υποστηρίξουν.

Kahneman, Tversky, (1979)

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΑΥΤΑΠΑΤΗ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ (γνωστικά λάθη)

ΕΙΜΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΟ ΟΡΟ Εγώ κάνω όλη την δουλειά Είμαι από τους top οδηγούς Είμαι ελκυστικός/η πάνω από

το μέσο όρο Είμαι ενδιαφέρον/ουσα Το παιδί μου είναι

ταλαντούχο! Πιστεύουμε όλοι ότι είμαστε

μέσα στο top 20%!

Ta νούμερα δεν σχετίζονται με μένα μόνο με τους άλλους.

Δεν τους ξέρω, είναι διαφορετικοί από μένα.

Συνήθως οι κακοί οδηγοί παθαίνουν ατυχήματα.

ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΤΙ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΥΓΚΡΙΝΟΥΜΕ ΤΑ

ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ

ΣΥΓΚΡΙΝΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

ΤΙ ΠΡΟΤΙΜΑΜΕ; ΣΕΜΑΡΙΟ Α ΣΕ 1 ΧΡΟΝΟ: 25.000ΣΕ 2 ΧΡΟΝΙΑ: 50.000ΣΕ 3 ΧΡΟΝΙΑ: 20.000ΣΕΝΑΡΙΟ Β ΣΕ 1 ΧΡΟΝΟ: 15.000ΣΕ 2 ΧΡΟΝΙΑ: 20.000ΣΕ 3 ΧΡΟΝΙΑ: 27.000

ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ Η ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΔΕΝ ΔΟΥΛΕΥΕΙ ΥΠΕΡ ΜΑΣ

Ζούμε συναισθηματικά φορτωμένες καταστάσεις: τότε τα συναισθήματα μπορούν να θολώσουν την λογική και την κρίση.

Η αδράνεια και η συνήθεια: μας παρασύρουν να συνεχίσουμε να κάνουμε τις ίδιες επιλογές

Νομίζουμε ότι δεν ελέγχουμε την κατάσταση Έχουμε ελάχιστη ευελιξία δηλ. μικρό

ρεπερτόριο συμπεριφοράς. Ανησυχούμε υπερβολικά για τις αντιδράσεις

των άλλων και τις πιθανές επιπτώσεις.

ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ή ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ

Πιστεύω ότι έχω ΜΕΓΑΛΟ έλεγχο στην ζωή μου.

ΤΑΣΗ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟ ΡΙΣΚΟ Επικίνδυνες συμπεριφορές Απόλυτος κίνδυνος, όπου τα άτομα εκτιμούν την πιθανότητα να βιώσουν ένα αρνητικό γεγονός σε σχέση με την πραγματική τους ευκαιρία να βιώσουν ένα αρνητικό γεγονός. Π.χ AIDS δεν κολλάω επειδή δεν κάνω

παρέα με την ομάδα κινδύνουΣυγκριτικός κίνδυνος ΑΙDS η πιθανότητα να κολλήσω είναι συγκριτικά λιγότερη με βάση την ηλικία μου, το φύλο μου και την χώρα μου

Πιστεύω ότι όλες οι προσπάθειές μου θα είναι άχρηστες και θα πάνε χαμένες (μαθημένη ανικανότητα, απάθεια) (Seligman 1975, Miller & Monge, 1986, Linglehart et al. 2008)

ΤΑΣΗ ΓΙΑ ΑΠΟΦΥΓΗ ΡΙΣΚΟΥ Παθητικότητα

H ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ Η ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ 1. Φανταζόμαστε ένα

καλύτερο μέλλον και έτσι μπορούμε το πρώτο βήμα προς τα εκεί.

2. Ελπίδα 3. Ανοικτές προοπτικές 4. Επιμονή και 5. Προσαρμοστικότητα

ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ (Norem,2002)1. Ικανότητα να

ακούσουμε και να επωφεληθούμε από την κριτική

2. Να βάζουμε ένα δίχτυ ασφαλείας, να χτίζουμε ανθεκτικότητα

3. ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ και ΘΕΤΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ

Η παγίδα της υπερβολικής αυτό πεποίθησης:Η ψυχολογία της θετικής ενίσχυσης (Braden,1969) δεν δούλεψε: υψηλά νούμερα κατανάλωση αλκοόλ, έφηβοι με επικίνδυνες συμπεριφορές

2003 APA ζήτησε από τον ψυχολόγο ερευνητή Baumeister να επανεξετάσει 200 μελέτες για την αυτό πεποίθηση Ο Baumeister δήλωσε:“H μεγαλύτερη απογοήτευση της ζωής μου! ”

Μικρές ανταμοιβές δουλεύουν, όπως και η θετική στάση. Αλλά… ΕΓΩ,ΕΓΩ, ΕΓΩ! (ΔΕΝ ΚΑΝΩ). Τhe Generation ME.

ΑΣΦΑΛΗΣ ΑΥΤΌ ΕΚΤΙΜΗΣΗ

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση συσχετίζεται με το άγχος, τη μοναξιά, τις διατροφικές διαταραχές και τις αμυντικο επιθετικές στάσεις.

Η Υψηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να οδηγήσει να μην υπάρχει η αίσθηση της φροντίδας για τους άλλους.Υψηλή αυτοεκτίμηση και ναρκισσισμός συσχετίζονται με επιθετικότητα.

Η Ασφαλής αυτοεκτίμηση είναι η καλή αίσθηση που έχουμε για το ποιοι είμαστε και η οποία δεν σχετίζεται με βαθμούς, εμφάνιση, χρήματα, ή κοινωνικές γνωριμίες και μας επιτρέπει να αναπτυχθούμε βασισμένοι στις ικανότητές μας (Kernis, 2003, Crocker & al.2002, 2005)

ΑΥΤΌ ΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΌ ΕΛΕΓΧΟΣ

Έρευνες της Dweck: Σχετικά με την δύναμη του ΑΥΤΟ ΕΛΕΓΧΟΥ και την ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΜΕ ΤΑ ΛΑΘΗ ΜΑΣ.

Ένα κλειδί για να λειτουργήσει η ρεαλιστική αισιοδοξία: “Δεν είμαι τόσο έξυπνος, είμαι απλά ένας άνθρωπος που εργάζεται σκληρά”

Η απόδειξη στην πράξη: Προγράμματα στα σχολεία και βελτίωση της απόδοσης των μαθητών σε ένα εξάμηνο.

Η Dweck πιστεύει όπως ο Seligman ότι είναι μια συμπεριφορά που μπορούμε να μάθουμε.

Η Dweck ξεκινά από την εκπαίδευση (στα λάθη, στην ανθεκτικότητα)

Για την Θετική Ψυχολογία ξεκινά από την ανάγκη να μην είμαστε λυπημένοι και μελαγχολικοί

1. ΒΑΖΩ ΣΤΟΧΟΥΣ

ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣΤι θέλω να πετύχω, ποια βήματα ή στάδια πρέπει να κάνω ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΣΠως θα ξέρω ότι τον έχω πετύχει; Κριτήρια; ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΙΜΟΣ Πως είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί; ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΜΟΥ

ΚΑΙ ΜΕ ΑΥΤΌ ΠΟΥ ΘΕΛΩΠου θα με οδηγήσει; είναι η στιγμή; ΕΧΕΙ ΧΡΟΝΙΚΟ ΟΡΙΟ (Doran,1981; Meyer,2003)

2. ΕΝΘΑΡΥΝΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΚΑΝΩ ΣΑΝ…ΚΑΙ ΤΟ ΝΟΙΩΘΩ..

Η Πόζα Δύναμης 2’ αυξάνει την αυτοπεποίθηση σε βαθμό που δίνω καλύτερα επαγγελματική συνέντευξη(Carney et al.2012)

Πρώτα δρούμε και μετά αισθανόμαστε (James,1884)

Χαμογελάμε και αισθανόμαστε καλά (Laird, 1992)

Οι υπερήλικοι που ζούσαν για λίγο σαν να ήταν -20 χρόνια είχαν σημαντική βελτίωση στις κινητικές ικανότητές τους και στην υγεία τους (Langer, 1979)

3. ΕΙΜΑΙ ΑΠΟΤΕΛΣΜΑΤΙΚΟΣ/Η ΚΑΙ ΔΕΣΜΕΥΟΜΑΙ ΣΤΟΝ ΣΤΟΧΟ

Σε έρευνες της Oettingen και των συνεργατών της (Oettingen & Mayer, 2002; Oettingen & Wadden, 1991) Διαχειρίζομαι το συναίσθημα της Δυσκολίας

της στιγμής Focus στην προσπάθεια και όχι στο αποτέλεσμα Περνάω καλά και συνεχίζω μια εφικτή δίαιτα

(π.χ., 3 κιλά βάρους) Συνδυασμένη με τον τρόπο επίτευξης της

καθορισμένης απώλεια βάρους (π.χ., η επιθυμία να τρώνε πρόχειρο φαγητό)

Αυξάνει την δέσμευση Συνδέουμε το μέλλον και την πραγματικότητα

και βλέπουμε την πραγματικότητα σαν ένα εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΤΑΚΤΙΚΕΣ

Η τεχνική των Εάν… τότε θα…σεναρίων

Αν συμβεί Χ …. Εγώ θα κάνω την πράξη Υ

Π.χ. θέλω να κάνω δίαιτα τι θα φάω εάν βρεθώ σε φαστ φούντ; Σε ταβέρνα;

Παρατήρηση και Επίγνωση της κατάστασης

Μιλάω σ’ένα φίλο και ακούω προσεκτικά (ρεαλιστής ή υπερβολικά αισιόδοξος;)

Παρατηρώ και μαθαίνω από την εμπειρία μου

3. ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΠοιο είναι το χειρότερο

σενάριο;

Είναι πράγματι τόσο άσχημα τα πράγματα στην χειρότερη περίπτωση;

ΝΑΙ – υψηλό ρίσκο ΟΧΙ – αλλά η αίσθηση της αποτυχίας πονάει ΟΧΙ - είμαστε καλωδιωμένοι να αντέχουμε Τις περισσότερες φορές δεν ξέρουμε ποιο θα είναι το χειρότερο σενάριο: δεν έχουμε τα μελλοντικά δεδομένα.