ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: «ΜΙΚΡΟΙ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΟΥ

ΟΜΗΡΟΥ: ΕΝΑ ΘΕΪΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΕ ΔΡΑΣΗ…»

ΒΕ ΜΑΡΙΑ-ΠΕ02, TE 16 Μουσικό Σχολείο Λαμίας

Διδακτική ενότητα: «Ομηρικά έπη-Οδύσσεια» : Ραψωδία α

Τάξη: Α’ Γυμνασίου, Μαθητές: 20

Επιμορφώτρια: ΠΑΝΤΙΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΕΟ2

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΣΚΟΠΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Επεξεργασία & διαθεματική προσέγγιση

των επιμέρους ενοτήτων της α ραψωδίας,

για κατανόηση του πολιτισμού της ομηρικής &

μυκηναϊκής εποχής

2

Το διδακτικό σενάριο εφαρμόστηκε στο

εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου,

αξιοποίησε τις νέες τεχνολογίες και έδωσε την

ευκαιρία στους μαθητές, στα πλαίσια της

ομαδοσυνεργατικής μάθησης, να εξοικειωθούν

μαζί τους και να παραγάγουν πολυτροπικά

κείμενα.

3

Βασικός στόχος είναι οι μαθητές να

καλλιεργήσουν τη διερευνητική μάθηση

(ενεργητική πορεία προς τη μάθηση

διερευνητικό – ανακαλυπτικό μοντέλο).

4

Να ασκηθούν στην ομαδική εργασία και

συνεπώς στην αποδοχή του άλλου και στη

διαχείριση των προβλημάτων που

προκύπτουν από τη συνεργασία μεταξύ τους.

Να εκφράζουν και να τεκμηριώνουν απόψεις.

Nα καλλιεργήσουν την αυτοεκτίμηση και

αυτοπεποίθησή τους

5

Να κατανοήσουν τον πολιτισμό της Οδύσσειας:

αξίες, στάσεις, δράση, ήθη και έθιμα, κοινωνική

και πολιτική οργάνωση, θεσμοί, υλικός

πολιτισμός, κ.ά.

Να γνωρίσουν στοιχεία της αρχαίας ελληνικής

μυθολογίας: τον ανθρωπομορφισμό των θεών

και τη σχέση τους με τους ανθρώπους.

6

Nα ανιχνεύσουν την εθιμοτυπία της φιλοξενίας και άλλα πολιτισμικά στοιχεία της ομηρικής εποχής.

Nα γνωρίσουν την κοινωνική θέση του αοιδού, τη σχέση του με τους ακροατές και το περιεχόμενο των τραγουδιών του (= των ηρωικών ποιημάτων)

Να γνωρίσουν την κοινωνική θέση και αντιμετώπιση της γυναίκας την ομηρική εποχή.

7

Nα κατανοήσουν τους όρους σκηνή και εικόνα στο πλαίσιο της λογοτεχνίας και να αντιληφθούν τη σημασία της ουσιαστικής λεπτομέρειας

Να διαπιστώσουν, με διαθεματικές συσχετίσεις τις επιβιώσεις του έπους στα δημοτικά μας τραγούδια και στη νεοελληνική παράδοση

8

να κατανοήσουν τις αφηγηματικές τεχνικές (ευθύς

λόγος, διάλογος,μονόλογος, την οπτική γωνία του

αφηγητή (αφήγηση σε α΄ ή γ΄ πρόσωπο) και τους

τρόπους (περιγραφή , αφήγηση) ώστε να

αξιοποιήσουν τις γνώσεις αυτές για την παραγωγή

γραπτού λόγου (δημιουργική γραφή).

9

Η χρήση των ΤΠΕ να αξιοποιηθεί ώστε οι μαθητές να κατακτήσουν με τρόπο δημιουργικό τη νέα γνώση.( σώματα κειμένων, ηλεκτρονικά λεξικά, ιστοσελίδες, ανοιχτά λογισμικά)

Να γνωρίσουν οι μαθητές τις δυνατότητες που τους προσφέρουν ανοιχτά αρχαιογνωστικά περιβάλλοντα (π.χ η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

10

Να εξοικειωθούν οι μαθητές με την χρήση του

διαδικτύου, να ασκηθούν στη χρήση των

μηχανών αναζήτησης και την ορθή μεταφορά

και αξιοποίηση των πληροφοριών που εκεί θα

αναζητήσουν.

Να αναπτύξουν δεξιότητες διαχείρισης,

επεξεργασίας και ταξινόμησης δεδομένων

από το διαδίκτυο.

11

ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΑΠΣ –ΔΕΠΠΣ:

Το παρόν διδακτικό σενάριο είναι συμβατό με το

ΑΠΣ-ΔΕΠΠΣ καθώς:

ανταποκρίνεται στις επιδιώξεις που αφορούν

στην εκτίμηση του ομηρικού έπους ως

λογοτεχνικού κειμένου στο οποίο αποτυπώνεται

ένας ολόκληρος κόσμος

12

οι δραστηριότητες των φύλλων εργασίας

είναι συμβατές με τις ενδεικτικές διαθεματικές

δραστηριότητες του ΑΠΣ-ΔΕΠΠΣ

(θεμελιώδεις έννοιες-Χώρος, Επικοινωνία,

Πολιτισμός, Παράδοση).

13

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ:

Εφαρμόζεται η

διερευνητική – ανακαλυπτική μάθηση

( ο μαθητής ενεργό, μανθάνον υποκείμενο)

(Βruner, 1995).

14

Δίνεται έμφαση στην οικοδόμηση της γνώσης

(εποικοδομισμός) με τη χρήση του

εκπαιδευτικού υλικού που εδράζεται σε

προγενέστερες γνώσεις των μαθητών

(Piaget, 1979).

15

Ενισχύεται η μάθηση

ως αποτέλεσμα συμμετοχής

σε κοινωνικές ομάδες

και

δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη γλώσσα

και στη Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης

(Vygotsky, 1997).

16

Προωθείται η ομαδοσυνεργατική μάθηση

(κοινωνιοπολιτισμικές θεωρίες).

Χρησιμοποιείται ο διάλογος ως μέσο

δόμησης της γνώσης.

17

ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

(Μεθοδολογική προσέγγιση)

Η κεντρική ιδέα που διέπει το διδακτικό σενάριο

είναι η κειμενοκεντρική προσέγγιση, δηλαδή η

επεξεργασία χωρίζεται σε ενότητες-επεισόδια με

βάση ένα κείμενο( την α ραψωδία) της Οδύσσειας

του Ομήρου,

18

γύρω από το οποίο είναι συγκεντρωμένο

διαθεματικό υλικό, παράλληλα κείμενα, και μια

σειρά από δραστηριότητες. Κάθε ενότητα-

επεισόδιο εξυπηρετεί διαφορετικούς στόχους,

όμως η προσέγγιση είναι κάθε φορά παρόμοια.

19

Αρχαιογνωστική μέθοδος (το κείμενο ως πηγή πληροφοριών)

Βιωματική πρόσληψη του ΑΕ κειμένου

Διαθεματική προσέγγιση των γνωστικών αντικειμένων

(Θεοφιλίδης, 1987, Χρυσαφίδης, 2000),

Συνεργατική μάθηση (μαθητοκεντρικό

σενάριο) (Ματσαγγούρας,1987).

20

διδακτική φθίνουσας καθοδήγησης

(fading scaffolding).

Η μελέτη του κειμένου σταδιακά

και η μαθησιακή διαδικασία

ανατίθεται περισσότερο στο μαθητή.

21

Διευκολύνεται από τον εκπαιδευτικό

με τη μέθοδο του scaffolding (σκαλωσιά)

με υποβοηθούμενες ερωτήσεις

και υποστήριξη των μαθητών με εικόνες,

παράλληλα κείμενα

και γενικότερα οποιοδήποτε υλικό

τους διευκολύνει στην κατανόηση του κειμένου.

22

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ:

Αισθητική Αγωγή:

α) Καλλιτεχνικά-(Εικαστικές απεικονίσεις),

β) Μουσική,

γ) Θέατρο (δραματοποίηση διαλόγων).

Λογοτεχνία- Λαογραφία

(Δημοτικά τραγούδια, ο αργαλειός).

23

Γλώσσα (ηλεκτρονικά λεξικά, σώματα

κειμένων, δημιουργική γραφή),

Θρησκευτικά (ανθρωπομορφισμός),

Πληροφορική (χρήση word, excel, ppt, internet,

πολυμέσων).

24

Ο εκπαιδευτικός έχει ρόλο εμψυχωτικό,

καθοδηγητικό και υποστηρικτικό και

διευκολυντικό σε όλα τα στάδια διδασκαλίας.

(αναζήτηση πληροφοριών, αξιολόγηση αυτών,

οργάνωση κειμένων και παρουσιάσεων)(Bruner,

1995), στο πλαίσιο της ζώνης επικείμενης

ανάπτυξης(Vigotsky, 1978).

25

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ –ΨΗΦΙΑΚΟΙ ΠΟΡΟΙ:

Διδακτικό εγχειρίδιο, Ομήρου Οδύσσεια,

Απρόσκοπτη πρόσβαση στο εργαστήριο

πληροφορικής,

Βασικές γνώσεις στην χρήση των Η/Υ και του

διαδικτύου από κάθε ομάδα μαθητών,

26

Εργαστήριο πληροφορικής,

Διαδίκτυο,

Λογισμικά( Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος,

Ομηρικά Έπη, Κασταλία),

Πρόγραμμα παρουσιάσεων, κειμενογράφος,

excel, web εργαλεία.

27

Ακουστικά,

Βιντεοκάμερα ή ψηφιακή φωτογραφική μηχανή,

Διαδραστικός πίνακας,

Βιντεοπροβολέας,

Φύλλα εργασίας,

28

Δημιουργία παιδαγωγικού κλίματος και

ατμόσφαιρας, ικανών να συμβάλλουν στην

επίτευξη των στόχων που τέθηκαν.

29

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ:

ΟΚΤΩ (8) ΩΡΕΣ

1η ώρα: Αφόρμηση, περιγραφή ραψωδίας α,

περιληπτική αναδιήγηση και σύντομη αναφορά

στις επιμέρους ενότητες της ραψωδίας(χωροχρόνος,

πρόσωπα,βασικές επισημάνσεις) για να

αποκτήσουν όλοι οι μαθητές μια συνολική

εποπτεία της α ραψωδίας. 30

Kοράσιον ετραγούδαγε σ' ένα ψηλό παλάτι

κι επήρ' αγέρας τη φωνή στα πέλαγα την πάει.

Kι όσα καράβια τ' άκουσαν όλα πανιά μαϊνάραν.

Kόρη μ' άλλαξε το σκοπό [και πες άλλο τραγούδι.]

Kαι πώς ν' αλλάξω το σκοπό, να πω άλλο τραγούδι,

εγώ κι αν ετραγούδησα για μοιρολόι το 'πα:

έχω άντρα στην ξενιτιά... (Δημοτικό Προποντίδος)

31

2η ώρα:

Aνακοίνωση σεναρίου- σκοπός,

περιγραφή δραστηριοτήτων,

χωρισμός σε ομάδες,

διανομή φύλλων εργασίας,

οδηγίες, διευκρινήσεις.

32

3η, 4η, 5η, 6η ώρα:

Εκπόνηση σεναρίου στο εργαστήριο

πληροφορικής. Οι μαθητές επιχειρούν τις

δραστηριότητες αναζητώντας το υλικό στο

διαδίκτυο. Στο τέλος της δραστηριότητας της

ομάδας τους χρησιμοποιούν τον επεξεργαστή

κειμένου και παράγουν κείμενο.

33

7η και 8η ώρα:

Παρουσίαση στην ολομέλεια του τμήματος,

συζήτηση – ανατροφοδότηση

34

Τα φύλλα εργασίας αντιστοιχούν σε πέντε

ομάδες των τεσσάρων ατόμων (γραμματέας,

χειριστής, παρουσιαστής, διαμεσολαβητής) εκ

των οποίων ο ένας τουλάχιστον είναι ικανός

χρήστης υπολογιστή.

35

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ:

• Περιορισμένος χρόνος,

• απώλεια ωρών,

• αστάθεια εβδομαδιαίου ωρολογίου προγράμματος.

Περιορισμοί πρακτικής φύσεως:

αδυναμία χειρισμού ικανοποιητικώς Η/Υ από την

πλειονότητα των μαθητών.

36

◊ Χρονικοί περιορισμοί : προαπαιτούμενο χρονικό διάστημα γνωριμίας με τους μαθητές ικανό να εκτιμηθούν οι ιδιαιτερότητες κάθε μαθητή ( Α’ Γυμνασίου-άγνωστοι μαθητές)

◊ Περιορισμός στο εύρος επιλογών θέματος

( αρχικές διδακτικές ενότητες)

37

ΘΕΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ:

√ Κινητοποίηση μαθητών.

√ Ανακάλυψη και αξιοποίηση ατομικών κλίσεων

και δεξιοτήτων.

√ Ενίσχυση ομαδοσυνεργατικού πνεύματος.

√ Καλλιέργεια δεξιοτήτων στη χρήση Τ.Π.Ε.

√ Αποτελεσματικότερη κατάκτηση της νέας

γνώσης.

38

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ !

39

40

Mαλαματένιος αργαλειός μ’ ελεφαντένιο χτένι

κι ένα κορμί κι αμάν αμάν κι ένα κορμί αγγελικό

κι ένα κορμί αγγελικό κάθεται και υφαίνει

πραματευτής κι αμάν αμάν, πραματευτής

επέρασε

πραματευτής επέρασε στο μαύρο καβαλάρης

κοντοκρατεί κι αμάν αμάν, κοντοκρατεί το μαύρο

του…..

41

κόρη μ’ για δε κι αμάν αμάν, κόρη μ’ για δε παντρεύεσαι κόρη μ’ για δε παντρεύεσαι να πάρεις ξένον άντρα κι έχω άντρα κι αμάν αμάν κι έχω άντρα στην ξενιτειά κι έχω άντρα στην ξενιτιά τώρα δώδεκα χρόνους. (Δημοτικό Σινασού- Καππαδοκίας)