Η οπτικοακουστική μετάφραση στη διδασκαλία ξένων γλωσσών

Σταυρούλα Σοκόλη Universitat Pompeu Fabra Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης 27 Σεπτεμβρίου 2014

• Καινοτόμα εργαλεία και ιδέες για τον εμπλουτισμό της διδασκαλίας ξένων γλωσσών

• Ενεργητικοί τρόποι αλληλεπίδρασης με οπτικοακουστικά κείμενα (π.χ. ταινίες)

• Αυθεντικές δραστηριότητες με βάση επίσης αυθεντικό υλικό

2

Ανάγκες καθηγητών και μαθητών

3

ClipFlair: Η βασική ιδέα

4

Συνδυασμός μεθόδων

Μετάφραση

ΤΠΕ Βίντεο

• Ως το 1970: Μέθοδος Γραμματικής-Μετάφρασης • 1980: Επικράτηση Επικοινωνιακής Προσέγγισης

και εξοβελισμός της μετάφρασης ▫ αποθαρρύνει τη σκέψη απευθείας στην ξένη

γλώσσα ▫ η μητρική γλώσσα παρεμβάλλεται αρνητικά

• 2000: Έμφαση στην αξία της μετάφρασης ως επικοινωνιακής δραστηριότητας διαμεσολάβησης

5

Μετάφραση και διδασκαλία γλωσσών

• Καθιστούν δυνατή την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων που για κάποιο λόγο δεν είναι δυνατό να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. ▫ Μετάφραση, διερμηνεία ▫ Παράφραση ▫ Περίληψη ▫ Αναφορά

• Παρέχουν σε τρίτους μια (ανα)διατύπωση ενός πρωτότυπου κειμένου στο οποίο δεν έχουν οι ίδιοι άμεση πρόσβαση.

Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο αναφοράς για τη γλώσσα

6

Δραστηριότητες διαμεσολάβησης

«Οι γλωσσικές δραστηριότητες διαμεσολάβησης, (επαν)επεξεργασίας ενός υπάρχοντος κειμένου, κατέχουν σημαντική θέση στην ομαλή γλωσσική λειτουργία των κοινωνιών μας»

Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο αναφοράς για τη γλώσσα

7

Η σπουδαιότητα της μετάφρασης

• Παρέχει ποικιλία και ευελιξία • Συνύπαρξη γλωσσικών στοιχείων μαζί με

πολιτιστικά και μη λεκτικά στοιχεία • Το οπτικοακουστικό κείμενο είναι πιο κοντά

στη φυσική επικοινωνία από ό,τι το γραπτό κείμενο

8

Οφέλη της χρήσης βίντεο

• Συγχρονισμός ανάμεσα στα βασικά στοιχεία: εικόνα, ήχος, διάλογος, υπότιτλοι.

• Οι χωροχρονικοί περιορισμοί δεν επιτρέπουν πάντα τη λέξη-προς-λέξη μετάφραση.

• Η ύπαρξη του μη λεκτικού στοιχείου (εικόνα και μουσική) περιορίζει αλλά και καθοδηγεί τον μαθητή/μεταφραστή.

9

Ιδιαιτερότητες οπτικοακουστικού κειμένου

• Μάθηση μέσω δράσης - ενεργή προσέγγιση • Ελκυστική δραστηριότητα - «χειροπιαστό»

αποτέλεσμα • Βελτίωση γλωσσικών δεξιοτήτων σε μαθητές

σεμιναρίων υποτιτλισμού Klerkx (1998), Williams & Thorne (2000),

Rundle (2000) Neves (2004)

10

Οφέλη υποτιτλισμού / μεταγλώττισης

11

Η πλατφόρμα ClipFlair.net

12

Gallery: Βιβλιοθήκη

13

Studio: Online λογισμικό για τη δημιουργία δραστηριοτήτων

14

Social: Κοινωνικό δίκτυο

• Forums • Groups • Blogs

• Η Θεραπεία του Γιάλομ • Δραστηριότητα υποτιτλισμού • Περιλαμβάνει όλες τις οδηγίες για τη δημιουργία

υποτίτλων • Κατανόηση προφορικού λόγου

15

Παράδειγμα 1

16

Η Θεραπεία του Γιάλομ

• L0: Γλώσσα περιγραφής, οδηγιών δραστηριότητας

• L1: Γλώσσα μαθητή

• L2: Ξένη γλώσσα

• L3: Άλλες γλώσσες (στο βίντεο, στις οδηγίες κλπ)

17

Γλώσσες

• Ενδογλωσσική: δραστηριότητα που αφορά μόνο μία γλώσσα (πηγή-στόχος) - δεν υπάρχει διαγλωσσική μεταβίβαση (μετάφραση)

• Διαγλωσσική: η γλώσσα του βίντεο (πηγή) είναι διαφορετική από τη γλώσσα παραγωγής του μαθητή (στόχος) ▫ L2 προς L1: για αρχάριους, έμφαση στην κατανόηση

▫ L1 προς L2: για προχωρημένους, έμφαση στην παραγωγή

18

Γλωσσικοί συνδυασμοί

• Επανάληψη: το ίδιο μήνυμα με τα ίδια λόγια, «πιστή» σημασιολογική απόδοση.

• Αναδιατύπωση: αισθητή, σκόπιμη αλλαγή στη διατύπωση, παράφραση, ελεύθερη απόδοση, αναφορά, περίληψη, «ελεύθερη» μετάφραση.

• Ανταπόκριση: μια νέα επικοινωνιακή συνεισφορά που προκαλείται από μια προηγούμενη, π.χ. απάντηση σε ερώτηση.

19

Τύποι απόκρισης μαθητή

• Το οπτικοακουστικό κείμενο κατανοείται ως μια πλήρης, ενιαία και πολύπλοκη πράξη επικοινωνίας.

• Εύρεση νοήματος από έναν συνδυασμό λεκτικών και μη λεκτικών στοιχείων (εικόνες, σύμβολα, μεταφορές, πολιτιστικά στοιχεία).

20

Οπτικοακουστική κατανόηση

21

Παράδειγμα 2

• Visit Britain tourist guide for the blind • Ακουστική περιγραφή για ανθρώπους με

περιορισμό όρασης • Ευαισθητοποιεί σε θέματα προσβασιμότητας • Δεξιότητες: ▫ Οπτικοακουστική κατανόηση ▫ Παραγωγή προφορικού λόγου ▫ Διασημειωτική μετάφραση

22

Visit Britain. Tourist ad for the blind

Γνώμη χρηστών

• Απρίλιος 2013 – Ιούλιος 2014 • 1.213 χρήστες • Το ερωτηματολόγιο είναι διαθέσιμο εδώ: • http://tinyurl.com/clipflairfeedback

23

Σχετικά με τη δραστηριότητα (1/2) 24

Ενδιαφέρουσα

Διασκεδαστική

Χρήσιμη

Σχετικά με τη δραστηριότητα (2/2) 25

Ήταν εύκολη

Είχε ξεκάθαρες οδηγίες

Θα την ξαναέκανα

Σχετικά με την πλατφόρμα ClipFlair 26

Φιλική στη χρήση

Ελκυστική

Καλή εμπειρία

Σχετικά με τους χρήστες (1/2) 27

Σχετικά με τους χρήστες (2/2) 28

29

Οι εταίροι

Αραβικά, Βασκικά, Καταλανικά, Κινεζικά, Αγγλικά, Εσθονικά, Ελληνικά, Ιρλανδικά, Ιαπωνικά, Πολωνικά, Πορτογαλικά,

Ρουμανικά, Ρωσικά, Ισπανικά, Ουκρανικά

30

15 γλώσσες

clipflair.net facebook.com/ClipFlair twitter.com/ClipFlair clipflair@cti.gr

31

Περισσότερες πληροφορίες