ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣΤΕΧΝΟΛΟΓΟΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ-ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ-ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΘΗΝΑ 1-4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2018

14-25% των

ατόμων με ΣΔ με

έλκος θα χρειαστούν

ακρωτηριασμό

85% των

ακρωτηριασμών στα

άτομα με ΣΔ

οφείλονται σε έλκη

στα πόδια

ΟΡΙΣΜΟΣ:

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Ορισμό Υγείας (WHO) το διαβητικό πόδι ορίζεται ως το πόδι διαβητικών ασθενών με έλκος, μόλυνση ή / και καταστροφή των βαθιών ιστών, που σχετίζεται με νευρολογικές ανωμαλίες και διάφορους βαθμούς περιφερικής αγγειακής νόσου στο κάτω άκρο.

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ/ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΥΛΩΔΗ ΙΣΤΟΥ

(ΝΕΑΡΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΚΟΥΣ)

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΕΛΚΟΥΣ

ΛΗΨΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΞΙΔΡΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΛΚΟΥΣ

ΑΠΟΦΟΡΤΙΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΛΚΟΥΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΤΟΥ

Η επισκόπηση των κάτω άκρων για εστίες τυλώδους ιστού ή κάλων, καθώς και η έγκαιρη αφαίρεση τους προλαμβάνει την δημιουργία ελκών

Η έγκαιρη αφαίρεση τυλώδους ιστού μπορεί να αποκαλύψει έλκος σε πρώιμο στάδιο με αποτέλεσμα η επούλωσή του μπορεί να είναι ταχύτερη

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ/ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

Σχολαστικός καθαρισμός του έλκους σε τακτική βάση

Μέθοδος νωπής γάζας-καθημερινές αλλαγές

Αντιμετώπιση πιθανής συνυπάρχουσας λοίμωξης

Αποφόρτιση έλκους

Αποκατάσταση της αιματικής ροής στο πόδι εαν απαιτείται

Καλή ρύθμιση του σακχάρου

Νεαροποίηση Έλκους= Αφαίρεση των νεκρών ιστών έως την αποκάλυψη των βιώσιμου ιστού που χαρακτηρίζεται από αιμορραγία.

Με φυσιολογικό ορό (απομάκρυνση σχεδόν του 50% των μικροοργανισμών)

Χρήση άλλων καθαρτικών/αντισηπτικών (σε τοπική λοίμωξη)

Μέθοδος νωπής γάζας-καθημερινές αλλαγές

A. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΣ

B. ΕΖΥΜΑΤΙΚΟΣ

C. ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ

D. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (V.A.C)

E. ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΥΠΕΡΗΧΩΝ

Χορήγηση εξωγενών ενζυματικών παραγόντων και ενζυματικών επουλωτικών σκευασμάτων.

Διαφορετικά αποτελέσματα σε διαφορετικές περιπτώσεις

Η κολλαγενάση μπορεί να οδηγήσει σε επιθηλιοποίηση και κερατινοποίηση του έλκους και χρησιμοποιείται σε ασθενείς που δεν είναι υποψήφιοι για χειρουργικό καθαρισμό

τοποθέτηση σκώληκων του γένους Lucilia Cuprina στο έλκος

Χρησιμοποιούνται και σε διαβητικά έλκη

Έκκριση πρωτεολυτικών ενζύμων-υγροποίηση νεκρωμένων ιστών και απορρόφηση υγροποιημένου ιστού εντός λίγων 24ώρων

Αλλαγή κάθε 48-72 ώρες

Χρήση το πολύ 7 ημέρες

Αντιμικροβιακή δράση

Ολοένα και συχνότερη στην καθημερινή πράξη

Δημιουργία υποατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια ενός τραύματος ή ενός έλκους

Απορρόφηση από τη συσκευή των υγρών του τραύματος

Δημιουργία στεγνού και καθαρού περιβάλλοντος για ταχύτερη επούλωση

Αυξημένη αιμάτωση της περιοχής

•ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ ΜΕΘΟΔΟΣ

•ΚΟΣΤΟΣ ΥΨΗΛΟ (ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΟ ΓΙΑ

ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ)

•ΕΝΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ ΓΙΑ ΒΑΘΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ

ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΚΩΝ ΧΩΡΙΣ ΝΑ

ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΙΜΟΡΑΓΙΑ

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΗΣ Η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΤΟΥ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΕΛΚΩΝ

O ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΚΟΥΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ/ΣΤΑΔΙΑ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ

Η φάση του καθαρισμού ξεκινά αμέσως μετά την δημιουργία του έλκους. Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής, το σώμα ξεκινά την θρόμβωση, καθαρίζει το τραύμα και αποτρέπει τη μόλυνση. Ο κατεστραμμένος ιστός και τα μικρόβια απομακρύνονται. Στη φάση αυτή, το ιδανικό επίθεμα υποστηρίζει τους μηχανισμούς καθαρισμού του ίδιου του σώματος και παρέχει καθαρό περιβάλλον στην πληγή.

Η επούλωση των ελκών ακολουθεί συνήθως 3 διαδοχικές φάσεις:

Ένζυμα υπεύθυνα για την αποδόμηση υπερκυτταρικών πρωτεϊνών

Σε μεγάλη περιεκτικότητα εμποδίζουν την επαναεπιθηλιοποίηση

Περιορίζουν τη μετακίνηση και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων

Οι πρωτεΐνες ρυθμίζουν τη διαδικασία επούλωσης

Επιταχύνουν την κοκκιοποίηση και την επιθηλιοποίηση

Βοηθούν την αγγειογέννεση

Υποβοηθούν τη μετακίνηση και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων

ΑΥΞΗΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ

Να απορροφούν τις εκκρίσεις και να διατηρούν το τραύμα καθαρό

Να επιτρέπουν την ανταλλαγή O2- CO2 και την υδρατμοδιαπερατότητα

Να συντελούν στη σωστή διαχείριση της υγρασίας του τραύματος

Να παρέχουν τη δυνατότητα για εύκολη εφαρμογή και σωστή χρήση

Να μειώνουν το αίσθημα του πόνου, καθώς αποφεύγεται ο τραυματισμός των νευρικών απολήξεων

Να προστατεύουν το τραύμα από μηχανικούς τραυματισμούς εφόσον δεν κολλούν στο τραύμα και ο νέος ιστός δεν καταστρέφεται

Να αποφεύγεται η μόλυνση των ελκών λόγω αδιαπερατότητας των περισσοτέρων

Να αποφεύγεται η περαιτέρω μόλυνση με τη χρήση μικροβιοκτόνων παραγόντων (άργυρος)

Η επιλογή του επιθέματος πρέπει να γίνεται από άτομα με εμπειρία (γιατρούς ή/και νοσηλευτές)

Να διατελούν υπό την επιτήρηση αυτών

Να τηρούνται οι ενδείξεις και αντενδείξεις

Να εκπαιδεύονται ασθενείς και συνοδοί ώστε να γίνονται σωστά οι αλλαγές

Επίπεδο υγρασίας

Αυτολυτικό καθαρισμό

Εύκολη χρήση σε όλο το φάσμα μεγέθους και τύπων έλκους

Ποικιλία μεγεθών σε σχέση με το πάχος και την επιφάνεια

Απορροφητικό

Προστασία από τις μεταβολές εξωτερικής θερμοκρασίας

Να ελαττώνει τον πόνο και να μην προκαλεί πόνο κατά την αλλαγή

Αξιολόγηση κόστους-όφελος

Η περίοδος κάθε αλλαγής εξαρτάται από την κατάσταση του έλκους

Σε αυξημένες εκκρίσεις: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ

Σε μειωμένες εκκρίσεις: ΚΑΘΕ 2 ΗΜΕΡΕΣ

Σε φάσης κοκκοποίησης και επιθηλιοποίησης το επίθεμα μπορεί να παραμείνει και περισσότερο

Κάθε δύο μέρες επιβάλλεται έλεγχος της κατάστασης του έλκους

!

Υδροκολλοειδή

Αφρώδη

Αλγηνικά

Υδροτριχοειδικά

Απλές μεμβράνες

Απολεπιστικοί παράγοντες

Αναλγητικά επιθέματα(Ιμπουπροφαίνη)

Αντιμικροβιακά επιθέματα (Ag + antibiotic)

Επιθέματα κολλαγόνου

Υποκατάστατα δέρματος

Είναι κατάλληλα για τη θεραπεία εώς μετρίως εξιδρωματικών τραυμάτων, ελκών ποδός, εκδορών και ελκών με αργή επούλωση

Είναι ημιδιαφανή για την συνεχή παρακολούθηση του τραύματος

Έχουν ελάχιστες πιθανότητες αλλεργίας

Χρησιμοποιούνται για έλκη με μέτρια έως μεγάλη ποσότητα εξιδρώματος ή έλκη με κοιλότητα

Είναι αποστειρωμένα μη υφασμένα από αλγινικό και υδροκολλοειδές υλικό (κυτταρίνη, άλατα αλγινικού Ασβεστίου-Νατρίου)

Έχουν υψηλή απορροφητικότητα, αιμοστατική δράση

Δημιουργούν κατάλληλο υγρό περιβάλλον για το τραύμα

Όπως και τα αλγινικά χρησιμοποιούνται για μέτρια εώς μεγάλη ποσότητα εξιδρώματος

Κατασκευάζονται από πολυουρεθάνη

Απορροφούν μεγάλη ποσότητα εξιδρώματος και παρέχουν ένα υγρό περιβάλλον στο τραύμα

Δεν κολλούν πάνω στο έλκος, παρέχουν καλή θερμική μόνωση και συγκρατούν τα υγρά ακόμα και σε συνθήκες πίεσης

Έχουν αιμοστατική δράση

Χρησιμοποιούνται σε καθαρά τραύματα

Ενδείκνυται όταν όλα τα υπόλοιπα είναι αναποτελεσματικά

Αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις

Μειώνουν το οίδημα και εξίδρωμα

Προάγουν την αγγειογέννεση και επιταχύνουν την εποθηλιοποίηση της πληγής

Κατασκευάζονται με καλλιέργειες ινοβλαστών

Σχετικά ακριβή μέθοδος

Χρησιμοποιούνται σε καθαρά έλκη χωρίς λοίμωξη

Υδροτριχωιδικά: χρησιμοποιούνται για έλκη με μεγάλη ποσότητα εξιδρώματος

Υδρογελές: αποτελούνται από 90% νερό, κυτταρίνη και αλγινικό ασβέστιο. Ενδείκνυνται για στεγνά έλκη ή έλκη με νεκρωτικούς ιστούς

Απλές μεμβράνες: χρησιμοποιείται συμπληρωματικά με άλλα επιθέματα.

Επιθέματα αργύρου & Αντιβιοτικά αναλγητικά: χρησιμοποιούνται σε επιμολυσμένα έλκη και σε ισχαιμικά για τη μείωση του πόνου

Θεραπεία με υγρή γέλη Σουκραλφάτης 25% - 30gr (SKINCOL)

Θεραπεία με Βιομιμητική Θειϊκή Ηπαρίνη

Επιθέματα νανοτεχνολογίας

Αντιμικροβιακό και επουλωτικό spray καολίνη, υαλουρονικό οξύ και σύμπλεγμα διοξειδίου του τιτανίου και ιόντων αργύρου

Υδρόφιλη μεθακρυλική γέλη με βάση το διασταυρωμένο συμπολυμερές μεθακρυλικού-2-υδροξυθαιθυστέρα (ΗemaGel), διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας και επιτάχυνση της διαδιακασίας επούλωσης

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως είναι σημαντικό να:

Καθαρίζεται σωστά με τις πρέπουσες προδιαγραφές το έλκος

Να ακολουθείται η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή

Να χρησιμοποιούνται τα κατάλληλη πέλματα και υποδήματα για την αποφόρτιση του άκρου

Να επιδιώκεται η βελτίωση της αιμάτωσης του άκρου σε συνδυασμό με το βέλτιστο μεταβολικό έλεγχο

Έτσι η χρήση των επιθεμάτων θα βοηθήσει ουσιαστικά στην επούλωση του έλκους

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΕΡΩΤΗΣΗ 1

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία ή την προσωπική σας εμπειρία τι είδος καθαρισμού θα προτείνατε σε μολυσματικά έλκη που έχουν πύον;

A. Μηχανικός(V.A.C)

B. Βιολογικός

C. Ενζυματικός

D. Χειρουργικός

E. A + B

F. Α + D

G. B + D

ΣΩΣΤΉ ΑΠΑΝΤΗΣΗ: F

EΡΩΤΗΣΗ 2

Σε τι ποσοστό, ενήλικα άτομα που πάσχουν από ΣΔ, θα αναπτύξουν έλκος στο πόδι κατά τη διάρκεια της ζωής τους;

a) 10%

b) 15%

c) 20%

d) 25%ΣΩΣΤΟ: δ

ΕΡΩΤΗΣΗ 3

Διαβητικό πόδι: Ποιο από τα παρακάτω δεν ισχύει:

a) Ως διαβητικό πόδι ορίζεται η παρουσία έλκους, λοίμωξης, ή/και καταστροφής των ιστών στον άκρο πόδα ενός διαβητικού

b) Κύρια παθοφυσιολογικά αίτια αποτελούν η διαβητική νευροπάθεια, η διαβητική αγγειοπάθεια ή ο συνδυασμός αυτών

c) Η διαταραχή της αισθητικότητας λόγω της διαβητικής νευροπάθειας, προκαλεί ελαττωμένη αίσθηση του πόνου, με αποτέλεσμα μικροτραυματισμοί από εμμένουσα περιφερική πίεση να μην γίνονται αντιληπτοί

d) 5% των ατόμων με διαβητικό πόδι θα χρειαστούν ακρωτηριασμό ΛΑΘΟΣ: δ 14-25%

ΕΡΩΤΗΣΗ 4

Πρακτική αντιμετώπισης διαβητικού έλκους: Ποιο από τα παραπάνω δεν ισχύει:

a) Στα στάδια αντιμετώπισης του έλκους περιλαμβάνονται η επισκόπηση, ο σωστός καθαρισμός, αποφόρτιση της περιοχής και η εκπαίδευση των ασθενών

b) Η λήψη καλλιέργειας διενεργείται μόνο εφόσον κριθεί απαραίτητο

c) Η αφαίρεση τυλώδους ιστού γίνεται πάντα σε δεύτερο χρόνο, αφού προηγηθεί ο εμποτισμός με νωπής γάζα

d) Η καλή ρύθμιση του σακχάρου, καθώς και η αποκατάσταση της αιματικής ροής αποτελούν βασικούς παράγοντες θεραπείας-επούλωσης του έλκους

ΛΑΘΟΣ: γ

ΕΡΩΤΗΣΗ 5

Καθαρισμός διαβητικού έλκους: Ποιο από τα παρακάτω δεν ισχύει:

a) Με φυσιολογικό ορό απομακρύνεται το 50% των μικροοργανισμών

b) Στον ενζυματικό καθαρισμό, η χρήση κολλαγενάσης μπορεί να οδηγήσει σε επιθηλιοποίηση και κερατινοποίηση του (μη υποψήφιο για χειρουργικό καθαρισμό) έλκους

c) Στον βιολογικό καθαρισμό, η χρήση των σκώληκων Lucilia Cuprina, δεν πρέπει να ξεπερνά τις 7 ημέρες για να είναι αποτελεσματική

d) Ο μηχανικός καθαρισμός βασίζεται στην δημιουργία υγρού και καθαρού περιβάλλοντος για ταχύτερη επούλωση

ΛΑΘΟΣ: δ-ΣΤΕΓΝΟ

ΕΡΩΤΗΣΗ 6

Ιδιότητες επιθεμάτων: Ποιο από τα παρακάτω δεν ισχύει:

a) Η χρήση επιθεμάτων υποκαθιστά προσωρινά το δερματικό έλλειμα

b) Ο μηχανισμός δράσης στηρίζεται στη διατήρηση της καθαριότητας του τραύματος, τη διαχείριση της υγρασίας, την προστασία από τραυματισμούς και την πρόληψη-αποφυγή μολύνσεων

c) Τα αλγινικά επιθέματα, χρησιμοποιούνται μόνο σε επιφανειακά έλκη

d) Η αδιαπερατότητα των περισσότερων επιθεμάτων, βοηθάει στην αποφυγή των μολύνσεων

ΛΑΘΟΣ: γ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7

Σε ότι αφορά τις αλλαγές στα επιθέματα τι ισχύει:

a) Σε έλκος με αυξημένες εκκρίσεις η αλλαγή πρέπει να γίνεται κάθε δύο ημέρες

b) Σε έλκος με μειωμένες εκκρίσεις πρέπει να γίνεται κάθε τρεις ημέρες

c) Στη φάση κοκκιοποίησης-επιθηλιοποίησης το επίθεμα μπορεί να παραμέινει για περισσότερες από δυο ημέρες

d) Ο έλεγχος της κατάστασης του έλκους πρέπει να διενεργείται εβδομαδιαίως

ΣΩΣΤΟ: Γ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8

Είδη επιθεμάτων, τι από τα παρακάτω δεν ισχύει:

a) Τα υδροκολλοειδή, είναι κατάλληλα για την θεραπεία έως μετρίως εξιδρωματικών ελκών, είναι ημιδιαφανή και έχουν μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης αλλεργιών

b) Τα αφρώδη επιθέματα κατασκευάζονται από πολυουρεθράνη, απορροφούν μεγάλη ποσότητα εξιδρώματος παρέχοντας στεγνό περιβάλλον

c) Τα αλγινικά επιθέματα έχουν υψηλή αποροφησιμότητα και αιμοστατική δράση

d) Τα επιθέματα αργύρου και αντιβιοτικών-αναλγητικών τοποθετούνται σε επιμολυσμένα και ισχαιμικά έλκη για μείωση του πόνου

ΛΑΘΟΣ: β-ΥΓΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΕΡΩΤΗΣΗ 9

Στα χαρακτηριστικά καταλληλότητας ενός επιθέματος περιλαμβάνονται όλα εκτός από:

a) Διατήρηση τραύματος στεγνού και καθαρού

b) Αυξημένης απορροφητικότητας

c) Να παρέχει προστασία στις μεταβολές της εξωτερικής θερμοκρασίας

d) Να ελαττώνει τον πόνο

ΛΑΘΟΣ: Α

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ