Ο Μ Η Ρ Ο Υ ΙΛ ΙΑ Δ Α - Ρ Α Ψ Ω Δ ΙΑ Π (σ τ ίχ ο ι 684-782) ι

ΔΙΑ ΓΩ Ν ΙΣΜ Α

Τ ό τ ’ ε ίπ ε το υ Α υ τ ο μ έ δ ο ν τ ο ς ο Π ά τ ρ ο κ λ ο ς ν α σ π ρ ώ ξ ε ι

το α μ ά ξ ι α υ το ύ κ α τ ά π ο δ α τω ν Τ ρ ώ ω ν κ α ι Λ υ κ ίω ν .

Π ο ια τ ύ φ λ ω σ ις ! Α ν φ ύ λ α γε τ ο ν λ ό γ ο ν το υ Α χ ιλ λ έω ς ,

τη ν μ ο ίρ α ν θα ε ξ έφ ευ γ ε τ η ν μ α ύ ρ η ν το υ θ α νά το υ .

Α λ λ ά τ ο υ Δ ί ’ α ξ ίζ ε ι ο ν ο υ ς π λ ιό τερ ο ή το υ α νθ ρ ώ π ο υ ,

685

που εύ κ ο λ α κ α ι ά ν δ ρ ’ α τρ ό μ η το ν δ ε ιλ ιά ζε ι κ α ι τ η ν ν ίκ η ν

το υ α φ α ιρ ε ί κ α ι ά λ λ η ν φ ο ρ ά ν το ν σ π ρ ώ χ ν ε ι α υ τό ς σ τη ν μ ά χη ν

ό π ω ς τ ό τ ’ έβ α λ ε φ ω τιά στα στήθη το υ Π α τρ ό κ λ ο υ .

Π ο ιο ν π ρ ώ το ν κ α ι π ο ιο ν ύ σ τερ ο ν εγ ύ μ ν ω σ ες σ τη ν μ άχην ,

Π ά τρ ο κ λ ε , ο π ό τα ν ο ι θ εο ί σ ’ εκ ά λ εσ α ν σ το ν Ά δην;

690

Έ π ε σ ε π ρ ώ τα ο Ά δρ η σ το ς. 0 Α υ τό ν ο ο ς κα τόπ ιν ,

ο Ε π ίσ τω ρ , ο Μ ελ ά ν ιπ π ο ς , ο Π έρ ιμ ο ς Μ εγά δη ς,

ο Έ χεκ λ ο ς , ο Έ λ α σ ο ς , ο Μ ο ύ λ ιο ς κ α ι ο Π υλά ρτη ς ,

695

κ ι ο ι ά λλο ι εδ ε ιλ ο ψ ύ χη σ α ν κ ι έφ υ γα ν ό λ ο ι εμ π ρό ς του.

Θ α ’π α ιρ να ν τ ό τ ’ ο ι Α χ α ιο ί τη ν υ ψ η λ ή ν Τ ρω άδα ,

τόσ ο τρ ιγύ ρ ω εμ ά ν ιζεν η λόγχη το υ Π α τρόκλου , στον πύργον αν δεν έσ τεκ εν ο Φ οίβος, που τω ν Τ ρώ ω ν υπέρμα χος, το ν όλεθρον εκείνου εμελετούσε.Κ α ι τρεις εσ κάλω σ ε φ ορές ο Π ά τρ ο κ λο ς στο τείχος και τρεις το ν εξετ ίνα ξεν ο Φ οίβος με τα χέρια τ ’ αθάνατα κτυπώ ντα ς του τη ν φ ω τεινήν ασπίδα.

700

Α λ λ ’ ότε ως δα ίμω ν τέτα ρτη ν φ οράν εχύθη ο ήρως, φ οβερήν τ ο υ ’βάλε κραυγήν ο Α πόλλω ν και του είπε: «Π άτροκλε διογέννητε, δεν έχει ο ρ ίσ ’ η μοίρα

705

τω ν αποτόλμω ν Τ ρώ ω ν συ τη ν πόλη να πορθήσεις, ο ύ δ ’ ο Α χιλλεύς, εις την ανδρείά π ερ ίσ σ ’ ανώ τερος σου.». Ε ίπε, κ ι ευθύς ο Π άτροκλος μακράν εσύρθη οπίσω για να αποφύγει τη ν ορμήν του μακροβόλου Φοίβου.Κ ι έ ιιεν ’ ο Έ κτω ρ στεε Σκαιέε ιιε τα γοργά πουλάρια.

710

Κ ι ερεύνα ο νους του αν θα στραφεί στην ταραχήν της μάχης ή θα φωνάξει τον λαόν ν ’ αποκλεισθεί στο τείχος.Κ αι τούτο ενω στοχάζονταν ήλθεν εμπρός του ο Φοίβος. Ά νδρας εφάνη στην μορφήν καλός και ρωμαλέος, ο Άσιος, οπού θειον του τον είχε α π ’ την Εκάβην,

715

κι ήταν υιός του Δύμαντος, που πέρα εις της Φρυγίας τα μέρ’ ήταν εγκάτοικος κει που ο Σαγγάριος ρέει. Εκείνου επήρε την μορφήν και το υ ’πε τότε ο Φοίβος: «Έ κτορ’, από τον πόλεμον τι απέχεις; Δεν σου πρέπει. Άμποτε αντί κατώτερος ν α ’μουν ανώτερος σου, ελεεινήν ανάπαυσιν θα είχες α π ’ την μάχην.Α λλ’ έλα, κίνα τ ’ άλογα στον Πάτροκλον επάνω

720

όπως τον πάρ’ η λόγχη σου και ο Φοίβος σε δοξάσει.». Είπε κι εστράφηκε ο θεός στον θόρυβον της μάχης, και τον ανδρείον πρόσταζε ο Έκτωρ Κεβριόνην

725

ευθύς κατά τον πόλεμον τους ίππους να ραβδίσει.Κ ι έβαλε τάραχον κακόν ο Φοίβος στους Αργείους, των Τρώων και του Έκτορος την νίκην να χαρίσει. Και ο Έκτωρ δεν εφρόντιζε τους άλλους να φονεύει αλλά τους ίππους έσπρωχνε στον Πάτροκλον επάνω.

730

Και από τ ’ αμάξι ο Πάτροκλος επήδησε κρατώντας την λόγχην με τ ’ αριστερό, κι εφούκτωσε με τ ’ άλλο χοντρό λιθάρι δοντερό και αντιστυλωμένος 735

Έ φ η Ξνδτ\, Φ ιλ ό λ ο γ ο ς filoIogikos-istotopos.gr

1

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ- ΡΑΨΩΔΙΑ Π (στίχοι 684-782)

το’ ρίξε καιτονΈκτορα εκτύπησε απ’ ολίγο.Αλλ’ όμως τον ηνίοχον τον Κεβριόνην ήβρε, που ήταν νοθογέννητος του δοξαστού Πριάμου, ενώ κρατούσε τα λουριά, μες στο μεσόφρυδό του.Και ο τραχύς λίθος σύντριψε τα φρύδια, και όλο εσπάσθη το κόκαλο, και καταγής επέσαν οι οφθαλμοί του αυτού εμπρός στα πόδια του. Και απ’ τον λαμπρόν του θρόνον έπεσε κάτω ως βουτηχτής κι εβγήκεν η ψυχή του.

740

Και τότε τον ανάπαιξες, ω Πάτροκλε ιππόμαχε.«Ω, κοίτα! πόσο είναι ελαφρός που εύκολα βουτάει! μες στο ιχθυοφόρο πέλαγος αν τύχαινεν εκείνος, και μέσα στ’άγρια κύματα θα επήδ’ από την πλώρην

745

να ψάξει στρείδια και πολλούς μ’ εκείνα να χορτάσει. Τόσ’ εύκολ’ απ’ την άμαξα στο σιάδι αυτός βουτάει. Είναι κι οι Τρώες βουτηχταί πιδέξιοι, καθώς βλέπω.». 750Είπε, κι ευθύς εχύθηκε στον ήρωα Κεβριόνην, την ορμήν είχε λιονταριού, που ταύρους αφανίζει ώσπου στο στήθος το κτυπούν κι ανδρείά του το φονεύει. Με λύσσαν τέτοια, Πάτροκλε, του εχύθηκες επάνω.Και απ’ τ ’ άλλο μέρος πήδησεν ο Έκτωρ απ’ τ ’ αμάξι.Κι εκείν’ οι δύο πιάσθηκαν εις τον νεκρόν επάνω σαν δυο λεοντάρια στο βουνό, της πείνας λυσσιασμένα

755

μάχονται μεγαλόψυχα για σκοτωμένο ελάφι. Παρόμοια ποιος τον νεκρόν θα πάρει Κεβριόνην ο Έκτωρ και ο Πάτροκλος, μάχης δεινοί τεχνίται, με τον αλύπητον χαλκόν ν ’ αντισφαγούν ζητούσαν. Με πείσμ’ από την κεφαλήν ο Έκτωρ τον κρατούσε

760

οι Τρώες και οι Δαναοί σφοδρήν κρατούσαν μάχην. Και όπως μ ’ αγών’ αντίζηλον ο Εύρος με τον Νότον στο όρος δάσος πολεμούν βαθύ και φουντωμένο από πολύφλουδες κρανιές και φράξα και μελέγους που σμίγουν όλ’, αντικτυπούν τα μακριά κλαδιά τους,

765

όμοια με αντίθετην ορμήν οι Αχαιοί και οι Τρώες σφάζονταν και την άνανδρην φυγήν στον νουν δεν είχαν,

770

και ως μάχονταν ο/,ογυρα εκεί στον Κεβριόνην λόγχες εμπήχθηκαν πολλές και φτεροφόρ’ ακόντια και ασπίδες σκούντησαν πολλές λιθαρια φουκτωμένα.Και αυτός στο μέσο απέραντος στον στρόβιλον της σκόνης κοιτάμενος τους ιππικούς αγώνες λησμονούσε.Και όσον ο ήλιος έλαμπε στα μεσουράνια μέρη κτυπιόνταν κι έπεφταν πολλοί και απ’ τα δυο μέρη ομοίως και άμ’ έγειρεν ο ήλιος, όταν τα βόδια λυώνται.

775

τότ’ ενικούσαν οι Αχαιοί χωρίς να θέλ’ η μοίρα.Και από τ ’ ακόντια ξεσυραν τον ήρωα Κεβριόνην μακράν των Τρώων, κι έπειτα τον γδύσαν απ’ τα όπλα.

780

Ε Ρ Ω Τ Η Σ Ε ΙΣ

1. Να γράψετε την περίληψη του αποσπάσματος σε μια παράγραφο 60-80 λέξεων.

2. Να ηθογραφήσετε τον Πάτροκλο μέσα από τις πράξεις του στους στίχους 684-711.

3. Για ποιους λόγους ο Πάτροκλος είναι καταδικασμένος να πεθάνει;

Έφη Ξυδη, Φιλόλογος 2 filologikos-istotopos.gr

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ- ΡΑΨΩΔΙΑ Π (στίχοι 684-782)

4. Στους στίχους 684 - 725 να εντοπίσετε τα σημεία στα οποία υπάρχουν τα ακόλουθα εκφραστικά μέσα και στοιχεία τεχνικής: παρομοίωση, προοικονομία, επιφάνεια, ενανθρώπιση, ειρωνεία.

5. Στον στίχο 692-693 και 744 ο ποιητής από την τριτοπρόσωπη αφήγηση μεταπηδά στον ευθύ λόγο και το β' ενικό πρόσωπο. Πώς ονομάζεται αυτό το ρητορικό σχήμα και τι φανερώνει για τα αισθήματα του ποιητή προς τον Πάτροκλο;

Έφη Ξύδη, Φιλόλογος 3 filologikos-istotopos.gr