تهیه و تنظیم : سینا حبل الوریدLinkedin : sina hablolvarid

( سيگماσ) اني�اي يون�روف الفب�دهم از ح�رف هيج�حو ا�ز شا�خص�هاي مهم� پرا�كن�دگي� ب�ه� �ن�ام ا�نح�ر�اف م�عي�ار

و د�ر واقع �مقيا�سي براي� سن�جش ا�ن�حر�اف اس�ت.

دازه از�ه ان�د چ�ك فرآين�ه ي�ت ك�انگر آن اس�سيگما بيدر ل�ذ�ا اس�ت�، ش�ده منح�رف مطل�وب �خ�ود ح�ا�لت در ف�و�ق �الع�اده� ب�راي دقت ا�س�تعاره �اي� �اس�ت� وا�ق�ع اهميت� ك�ه اس�تعاره� �اي كيفي�ت. هز�ينه �ه�اي ك�اهش مح�ا�س�بات دقي�ق� �در فرآ�ين�د ت�ولي�د و� �اراي�ه خ�د�مات را

مورد �تاكيد �قرار مي �دهد�.

مط�رح گردی�د و 1980نخس�تین ب�ار ش�ش س�یگما در س�ال ه�ای� �ب�زر�گ �آمری�ک�ا �) موت�ور�وال �ش�ر�ک�ت� را همچ�و�ن� آن )

داد�ن�د� و د�س�تاو�ردهای عل�می خ�ود �ق�رارعملک*ردس�رل�وح�ه ا�ر�زن�د�ه ای ن�یز� داش�تن�د�. این ر�وش بع�د�ها م�ورد توج�ه اروپ�ایی

� � � � � � � .�گ�رفت�. ها� و� ژا�پن�ی� ها �قر�ارن�ام ش�ش س�یگما را ب�ه بی�ل اس�میت در ده�ه هفت�اد نس�بت

می خوان�ده س�یگما� پ�در ش�ش اک�ن�ون هم وی می �دهن�د.� ش������������������������������������ود.�

شش سیگما : ت�ازمانی اس�ی س�اثربخش بهب�ود يک روش ج�امع

بر�نام�ه و �ابز�اره�ای ا�ز س�اختا�ر، ک�ه� در� درو�ن خ�ود توانمن�د مديريت �کيف�يت برخوردار است�.

ه�ه درج�تر ب�ه بيش�زديکی هرچ�رای ن�نی تالش ب�به معتکا�مل و ب�رتری در� توليد و ا�رائه خدم�ات �است.

ه اين�تيابی ب�ه دس�ت ک�تری اس�ايت مش�ود رض�بهبب�ردن �ض�ايعات بين از ک�اهش �و راه ا�ز ه�دف پ�ذير امک�ان نقص دا�رای خ�دمات� ي�ا� م�حص�والت

است.

فهيك�تري در فلس�اي كم�ك آن خط�ه كم�ون ب�ت چ�اس كار ايجاد ميگردد ؛

ك�اري ي�يري آم�دازه گ�دازه ان�ه دقت ان�ون ب�ت چ�اسگي�ري م�حص�ول ,� خد�مت و� ف�رآين�د كمك م�يكند� ؛

يري يك�گ ان�دازه ان�دازه اب�زار چ�ون سيس�تم اس�ت گيري ايجاد ميكند ؛

اري يك�تراتژي تج�ه اس�اال ، هزين�ون كيفيت ب�ت ، چ�اسرا كاهش ميدهد .

از ب�ه س�طحي يع�ني رس�يدن ش�ش س�يگما ك�ه خط�اي خ�دمات اراي�ه و تولي�دات كيفيت

م�يزان ب�ه ك�اري ي�ك 3/4فرآين�دهاي در ميليون موقعيت كاهش يابد .

يگماها�ي س�رف روش شناس�ع مع�يگما در واق�شش سب�ه آن معن�ا اس�ت ك�ه� ش�ش �س�يگ�ما �ه�دفي ا�س�ت. اين م�ش�خص اس�ت ك�ه ب�ايس�تي� از� مراح�ل� و س�طوح قب�لي

سيگ�ما (.6سيگما� به 1سيگ�ماها بگذرد� )

براي سازماني كه این رويكرد را دنبال مي كندابتدا ورود به حوزه سيگماها و تعيين وضعيت موجود و سپس طي مراحل بهبود تا رسيدن

خطا در ميليون 3/4نهايي به سطح شش سيگما فرصت برنامه ريزي مي گردد .

اهداف شش سيگما در سازمان كه بسيار صريح و مورد تاكيد است عبارتند از :

• افزايش سهم بازار • كاهش استراتژيك هزينه ها

• رشد سود نهايي

س�يگما ش�ش ابزاره�ای و ه�ا روش گرچ�ه آم�اری ابزاره�ای از س�اير بس�ياری در ک�ه را

اق�دامات بهب�ود کيفيت ب�ه ک�ار گرفت�ه اس�ت در ب�رمی گ�يرد، ام�ا بط�ور کلی هم�ه اين ابزاره�ا در م�ورد يی پ�روژه دو روش سيس�تماتيک ق�الب

استفاده قرار مي گيرند:

روش DMAIC روش DMADV

DMAIC ل�راي ح�ت ب�تماتيك و منظمي اس�روش سيس ه�ا �ی ش�ش س�یگما.� چرخ�ه پ�روژ�ه پي�ش�برد م�س�ائل �و

DMAIC.د�گرا می باش �تیجه�تدولوژی ن�یک م DMAIC مخفف كلمات :

Define ف�تعری – ب�ه ارائ�ه ق�ابليت و پ�روژه اه�داف مشتری

Measure يری�دازه گ�رد فعلی فرآيند - ان�عملک - Analyze ل�ه و تحلي�وب تجزي�روز عي�ه ای ب�ل ريش�عل - Improve ود�ذف بهب�ر ح�ی از نظ�ورد بررس�د م�فرآين

عيوب Controlعملکرد آتی فرآيند – کنترل

اس�ر اس�روژه ب�اي پ�داف و مرزه�ف ، اه�از تعري�در ف ، ت�ج�اري س�ازمان اه�داف پ�ر�وژه �از آش�نایی �مجري�ان ني�ازه�اي� مش�تري و فراي�ن�دي ك�ه ب�راي رس�يد�ن ب�ه س�طح س�يگم�ا� الزم� است �به�ب�ود د�اده شود ،� تع�يين �مي گردد .

ابزارهاييكه اغلب در فاز تعريف استفاده مي شوندعبارتند از :

تحليل ذي نفعان : براي كاهش مقاومت در برابر تغييرات 1.هنگام پياده سازي بهبود ها ، الزم است كه خيلي سريع ،

ذي نفعان پروژه مشخص شده و برنامه اي براي ارتباط با هر كدام از انها تدوين شود .

2.SIPOC دگان�امين كنن�امل ت�ه ش�ت ك�د اس�ه كلي فراين�نقش : Supplier )) ، ا�ه�ي�ورودInput �)) ، د�ن�ي�فراProcess )) ،

( مي ( Customers (� و مش�تريان ( Outputsخروجيه�ا باش�د . براس�اس خ�روجي �فراين�د د�ر م�و�رد كيفيت قض�اوت و ورو�ديه�ا ب�ا �ت�حلي�ل فر�اين�د خ�روجي كي�في�ت . ش�و�د م�ي

م�تغيرهاي فر�اين�د بهبو�د داده م�ي شود

ب�راي :voice of customer( ( VOC. ص�داي مش�تري –3ت�وض�يح ني�ازه�اي مش�تري و� دركي ك�ه مش�ت�ري ا�ز محص�ول ي�ا

خدم�ت ار�ائه� شده توس�ط س�ازمان �دار�د به كار مي �رود .

. نمودار وابستگي : نمودار وابستگي ابزاري است كه 4اظهارات افراد را در گروههاي مرتبط سازماندهي مي

كند .

. مدل كانو : تحليل و درك نوع نيازمنديهاي مشتري .5

. بازده كلي : روشي جهت تعيين بازده فرايند جاري .6

: ( ( CTO– CTQ : Critical To Quality . درخت7مشخص�ه ه�اي� بح�راني �كيفيت اب�زاري �اس�ت ك�ه �ص�داي م�ش�تر�ي را ب�ه نيازمن�دي ه�اي ك�يفي �محص�ول ی�ا خ�دمت

ك�ن�����������د. م�ي تب�����������د�يل

درك ايج�اد ب�ا ك�ه اس�ت اين ه�دف ف�از، این در � ، موج�و�د فراي�ن�د ش�رايط� و ت مش�كال� از واقعي�

مك�ان ي�ا من�ابع مش�كالت ب�ه دقت مش�خص گردد.

: ابزار هاي مورد استفاده در فاز اندازه گيري

برنامه جمع آوري داده ها1.

فرم هاي جمع آوري داده ها ، نمودارهاي كنترل2.

نمودارهاي فراواني3.

نمودارهاي سري هاي زماني . 4. ماتريس اولويت بندي5. نمونه گيري 6. طبقه بندي 7. نمودارهای پارتو8

در این ف�از تئ�وري ه�ايي در م�ورد عل�ل ريش�ه ه�ا داده از اس�تفاده ب�ا و ش�ده ايج�اد اي س�نجيده مي ش�وند و در نه�ايت عل�ل ريش�ه اي مش�كالت شناس�ايي مي ش�وند . عل�ل شناس�ايي ش�ده ، پاي�ه اي را ب�راي ارائ�ه راه ح�ل ه�ا در ف�از . دهن��د مي ش��كل ) بهب��ود ف��از ( بع��دي

ابزارهاي مورد استفاده در فاز تحليل :

نمودار وابستگي طوفان فكرينمودارهاي علت و معلولنمودارهاي كنترلفرم هاي جمع آوري دادهبرنامه جمع آوري دادهنمودار هاي فراوانيآزمون هاي فرض

نمودار پارتو تحليل رگرسيونمتدولوژي سطح پاسخنمونه گيرينمودارهاي پراكنش. نمودارهاي فراواني طبقه بندي شده

قب�ل ف�از در ك�ه عللي ب�راي بهب�ود ف�از در بررس�ي بررس�ي ش�د ، راه ح�ل ه�ايي ارائ�ه مي گ�ردد ، اين راه ح�ل ه�ا پي�اده س�ازي ش�ده و در

نهايت نتايج آنها ارزيابي مي گردند .

ابزارهاي مورد استفاده در فاز بهبود : طوفان فكري )اجماع ) توافق عمومي تكنيك هاي خالقيت جمع آوري داده ها طرح آزمايشات نمودارهاي جريان آزمون هاي فرض ابزارهاي برنامه ريزي. تحليل ذي نفعان

در ط�ول ف�از بهب�ود راه ح�ل ب�ه ط�ور آزمايش�ي الزم ه�اي ري�زي برنام�ه و اس�ت ش�ده اج�را ب�راي اج�راي راه ح�ل ب�ه ط�ور كام�ل انج�ام ش�ده تنه�ا ي�ك مش�كل ب�راي راه ح�ل ارائ�ه . اس�ت بط�ور موق�تي مش�كل را برط�رف مي س�ازد .

يع�ني ف�از كن�ترل انج�ام مي 5ك�اري ك�ه در ف�از در و از ح�ل مش�كل ، حص�ول اطمين�ان ش�ود نه�ايت اينك�ه روش ه�اي جدي�د ب�ه م�رور زم�ان

بهبود داده مي شوند .

DMADV : مخفف واژه های

Define ف�تعری – ب�ه ارائ�ه ق�ابليت و پ�روژه اه�داف مشتری

Measure يری�دازه گ�رد فعلی فرآيند - ان�عملک - Analyze ل�ه و تحلي�وب تجزي�روز عي�ه ای ب�ل ريش�علDesign - نيازه�ای ت�امين ب�رای فرآين�د اج�زای ط�راحی

مشتری Verify - توان�ايی و ش�ده ط�راحی عملک�رد تص�ديق

فرآي�ند برای ت�امي�ن نيا�زمنديهای مش�تری

سيگما حضور خواهند داشت؟6 چه كساني در برنامه هاي

اگرچه بسياري از افراد سازمان به نوعي با اين سيگما از 6موضوع مواجه خواهندگرديد اما پروژه هاي

افراد انتخابي استفاده مي كند. نتايج استقرار شش سيگما در سازمانها شش گروه از

افراد را براي درك، آموزش، استقرار و نتيجه گيري پيشنهاد مي كند.

اين شش گروه عبارتند از:

مدير يا مديران ارشدي كه نيروي رويكرد به سيگما را در سازمان جاري مي كنند و 6

نسبت به اجراي آن متعهد و پاسخگو هستند.

افرادي كه وظيفه تهييج و معرفي فلسفي و سيگما را به عهده دارند و راهبران 6فرهنگي

فكري و روحي ايجاد و بسط اين روش شناسي هستند.

مس�ئوليت تم�ام برنام�ه ه�اي ش�ش س�يگما ك�ه د�ر ب�خش �معي�ني از �س�از�مان �اج�را مي ش�و�د �ب�ه عه�ده �ي�ك كم�رب�ن�د� م�ش�كي ا�رش�د ي�ك ا�ص�لي ازجم�ل�ه �و�ظ�ايف باش�د.� مي� ، انتخ��اب ا�ر�ش��د ��،� مش��كي كم�ربن��د� كمرب�ن�د ه�داي�ت و� سرپ�رس�تي آم�وز�ش �، بهب�و�د ه�ا�ي پ�ر�وژه� ت�عر�ي�ف و� مش�ك�ي �ه�ا نه�ايت��ا و ه��ا پ��ر�وژه تص��و�يب ، كيف�يت� ه�ايي� ن�گ�ري �ن�ت�ايج �پ�روژه بر�ر�س�ي �و �ب�از اس�ت� �ك�ه خات�م�ه ي�اف�ت�ه ان�د. �

.

افرادي كه مديريت اجراي پروژه هاي شش سيگما را به عهده داشته و برنامه هاي آموزشي معرفي رويكرد

و ابزارهاي آن را تدوين و اجرا مي كنند.

كمربند سبزها كساني هستند كه به صورت پاره وقت در برنامه هاي شش سيگما شركت

كرده و در حقيقت به صورت عملي تحت نظارت يك كمربند مشكي آموزش مي بينند و

تجربه كسب مي كنند.

افرادي كه برنامه هاي مشخص و تعريف شده بهبود را به صورت عملياتي اجرا يا

نظارت بر اجرا مي كنند.

شش سيگما يك ضرورت است و نه یک

انتخاب !

سيگما براي كليه سازمانها )كوچك و بزرگ - 6 رويكرد به £ توليدي و خدماتي - دولتي و خصوصي و...( و مخصوصا

صنايع بزرگ يك ضرورت تام است و نه يك انتخاب.

اين موضوع را سازمانهاي متعدد كوچك و بزرگ دنيا كه طي دو دهه گذشته به سمت اين رويكرد روي آورده اند

عنوان مي كنند.

ASQ وEOQ كه به ترتيب نهاد و سازمانهاي بسيار معتبر و سيگما را محور 6جهاني كيفيت آمريكا و اروپا هستند

فعاليتهاي خود و اعضا )عمده كشورهاي آمريكايي و سيگما در 6اروپايي( قرار داده اند. آنها به بسط مفهوم

مقياس ملي مي انديشند و درهمين راستا كشور ايرلند را به عنوان پايلوت ملي اين موضوع برگزيده اند.

در کشور ما ایران نیز شش سیگما با حدود دو دهه تاخیر مورد توجه قرار گرفت.

ایران خودرو و صنایع الکترونیک ایران از نخستین شرکتهایی بودند که به آن توجه نشان دادند. صنایع

الکترونیک ایران )واقع در شیراز( با وجود بهره گیری از استانداردهای نظامی تنها توانست به سطح دو سیگما

برسد و آن را رها نمود. در کشور ما بیمارستان ها و مراکر حساس تنها توانسته

اند به سطح دو سیگما برسند و سایر مراکز تولیدی % و کمتر.50کمتر از این هستند. یعنی راندمان حدود

سيگما از يك سو و بسامد 6 مفاهيم و فلسفه دروني £ طي سال 5باالي رويكرد سازمانها در دنيا مخصوصا

گذشته به اين موضوع ازسوي ديگر داليل محكمي هستند £ صنايع بزرگ كه سازمانهاي هوشمند داخلي مخصوصا

كشور را به بازبيني برنامه هاي بهبود خود و هماهنگ سازي آنها با اين روش شناسي فرا خواهد خواند و صد البته

زمان عاملي حياتي براي ماندگاري سازمان خواهدبود.

صنايع كشور دوران گذار خاصي را پشت سر مي گذارند. آنها مي بايست هرچه سريعتر آماده ورود به صحنه بازار رقابت جهاني بشوند. از چالشهاي اساسي آنها افزايش

كيفيت و كاهش هزينه هاست.