““Διαιτητική αγωγή και άσκηση. Ο πιο Διαιτητική αγωγή και άσκηση. Ο πιο δόκιμος συνδυασμός στη θεραπευτική δόκιμος συνδυασμός στη θεραπευτική
αντιμετώπιση του σακχαρώδους αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2διαβήτη τύπου 2””
““Διαιτητική αγωγή και άσκηση. Ο πιο Διαιτητική αγωγή και άσκηση. Ο πιο δόκιμος συνδυασμός στη θεραπευτική δόκιμος συνδυασμός στη θεραπευτική
αντιμετώπιση του σακχαρώδους αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2διαβήτη τύπου 2””
Ηλίας Ν. ΜυγδάληςΗλίας Ν. ΜυγδάληςΣυντονιστής ΔιευθυντήςΣυντονιστής Διευθυντής
55οο Θερινό ΣχολείοΘερινό ΣχολείοΕλληνικής Εταιρείας ΑθηροσκλήρωσηςΕλληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης
Παρασκευή 6/7/2012, ΑθήναΠαρασκευή 6/7/2012, Αθήνα
ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1942
ΒΒ’’ Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο,Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο,Γενικό Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, ΑθήναΓενικό Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα
Στόχοι διατροφικής παρέμβασηςΣτόχοι διατροφικής παρέμβασηςΣτόχοι διατροφικής παρέμβασηςΣτόχοι διατροφικής παρέμβασης
1.1. ΗΗ διατήρησηδιατήρηση τωντων επιπέδωνεπιπέδων τηςτης γλυκόζηςγλυκόζηςστοστο αίμααίμα όσοόσο πλησιέστεραπλησιέστερα γίνεταιγίνεται προςπρος ταταφυσιολογικάφυσιολογικά επίπεδαεπίπεδα..
2.2. ΗΗ μείωσημείωση τουτου κινδύνουκινδύνου υπογλυκαιμίαςυπογλυκαιμίας..
3.3. ΗΗ επίτευξηεπίτευξη τουτου ιδανικούιδανικού σωματικούσωματικού βάρουςβάρους..
4.4. ΗΗ διατήρησηδιατήρηση τωντων λιπιδίωνλιπιδίων καικαι τηςτηςαρτηριακήςαρτηριακής πίεσηςπίεσης σεσε φυσιολογικάφυσιολογικά επίπεδαεπίπεδα..
Διατροφική παρέμβασηΔιατροφική παρέμβασηΔιατροφική παρέμβασηΔιατροφική παρέμβαση
1.1. ΔιατροφικέςΔιατροφικές προτιμήσειςπροτιμήσεις ασθενώνασθενών..2.2. ΑνάγκεςΑνάγκες τουτου ατόμουατόμου (ανάπτυξη,(ανάπτυξη, κύηση,κύηση,
θηλασμός,θηλασμός, ανάρρωσηανάρρωση απόαπό νόσο)νόσο)..3.3. ΔυνατότηταΔυνατότητα προμήθειαςπρομήθειας τροφίμωντροφίμων (ηλικιω(ηλικιω--
μέναμένα άτομαάτομα ήή διαβιούνταδιαβιούντα μόνα)μόνα)..4.4. ΟικονομικοίΟικονομικοί μετανάστεςμετανάστες (τοπικές(τοπικές συνήθειες,συνήθειες,
θρησκευτικέςθρησκευτικές αντιλήψεις)αντιλήψεις)..
Διατροφικές συστάσειςΔιατροφικές συστάσειςΔιατροφικές συστάσειςΔιατροφικές συστάσεις
1.1. ΕνέργειαΕνέργεια (το(το ποσόποσό τωντων θερμίδωνθερμίδωνπουπου έχειέχει ανάγκηανάγκη οο οργανισμός)οργανισμός)..
2.2. ΠοιοτικήΠοιοτική σύνθεσησύνθεση διαιτολογίουδιαιτολογίου(λευκώματα,(λευκώματα, υδατάνθρακες,υδατάνθρακες, λίπη)λίπη)..
3.3. Βιταμίνες,Βιταμίνες, ιχνοστοιχείαιχνοστοιχεία..
ΥδατάνθρακεςΥδατάνθρακεςΥδατάνθρακεςΥδατάνθρακες
1.1. 5050--55% της ολικής ημερήσιας ενέργειας55% της ολικής ημερήσιας ενέργειας2.2. 6060--70% υδατάνθρακες + μονοακόρεστα 70% υδατάνθρακες + μονοακόρεστα
λιπαρά οξέαλιπαρά οξέα3.3. Μονοακόρεστα λιπαρά οξεα = ελαιόλαδοΜονοακόρεστα λιπαρά οξεα = ελαιόλαδο4.4. Περιορισμός στην πρόσληψη κεκορεσμένων Περιορισμός στην πρόσληψη κεκορεσμένων
λιπαρών οξέων (ζωϊκά λίπη)λιπαρών οξέων (ζωϊκά λίπη)5.5. Σιτηρά, φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά Σιτηρά, φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά
με μειωμένη ποσότητα λίπουςμε μειωμένη ποσότητα λίπους
Υδατάνθρακες (συν)Υδατάνθρακες (συν)Υδατάνθρακες (συν)Υδατάνθρακες (συν)
1.1. ΛήψηΛήψη συμπλόκωνσυμπλόκων υδατανθράκων,υδατανθράκων, εκείνωνεκείνωνδηλαδήδηλαδή πουπου βρίσκονταιβρίσκονται σεσε τρόφιματρόφιμα πουπουπεριέχουνπεριέχουν διαλυτέςδιαλυτές ίνεςίνες (π(π..χχ.. όσπρια,όσπρια,λαχανικά)λαχανικά)..
2.2. ΑποφυγήΑποφυγή μεγάλωνμεγάλων ποσοτήτωνποσοτήτων απλώναπλώνυδατανθρακώνυδατανθρακών..
3.3. ΜέτριαΜέτρια πρόσληψηπρόσληψη σουκρόζηςσουκρόζης (ζάχαρης),(ζάχαρης),<<1010%% τηςτης ολικήςολικής ενέργειας,ενέργειας, σταστα πλαίσιαπλαίσιαμικτούμικτού γεύματοςγεύματος..
Φυτικές ίνεςΦυτικές ίνεςΦυτικές ίνεςΦυτικές ίνες
•• ΔιαλυτέςΔιαλυτές:: ΑυξάνουνΑυξάνουν τοτο ιξώδεςιξώδες τουτουενδοαυλικούενδοαυλικού περιεχομένου,περιεχομένου, καθυστερούνκαθυστερούντηντην εντερικήεντερική διέλευσηδιέλευση καικαι πέψηπέψη (όσπρια,(όσπρια,φρούτα,φρούτα, λαχανικά)λαχανικά)
•• ΑδιάλυτεςΑδιάλυτες:: ΕπιταχύνουνΕπιταχύνουν τητη μεταφοράμεταφορά τουτουδιαιτητικούδιαιτητικού βλωμούβλωμού (δημητριακά)(δημητριακά)
•• ΔιαλυτέςΔιαλυτές:: ―― μετασιτιακήμετασιτιακή γλυκαιμία,γλυκαιμία, ――LDLLDL
•• 4040 grgr // 2424hh
ΠρωτεΐνεςΠρωτεΐνεςΠρωτεΐνεςΠρωτεΐνες
1.1. 1010--20% της ολικής ημερήσιας 20% της ολικής ημερήσιας ενέργειαςενέργειας
2.2. Κατανάλωση ψαριούΚατανάλωση ψαριού3.3. Σε αρχόμενη νεφρική βλάβη Σε αρχόμενη νεφρική βλάβη
(ΑΕ(ΑΕR=20R=20--200200μμg/min) g/min) 10%10%
ΛίποςΛίποςΛίποςΛίπος
1.1. ΜείωσηΜείωση τουτου διατροφικούδιατροφικού λίπουςλίπους..
2.2. ΔίαιταΔίαιτα πλούσιαπλούσια σεσε υδατάνθρακεςυδατάνθρακες Tg,Tg,HDLHDL..
3.3. ΜείωσηΜείωση τουτου διατροφικούδιατροφικού λίπουςλίπους μεμε αύξησηαύξησητουτου ποσούποσού τωντων υδατανθράκωνυδατανθράκων (φυτικές(φυτικές ίνες)ίνες)..
4.4. ΜείωσηΜείωση τουτου κεκορεσμένουκεκορεσμένου (ζωικού)(ζωικού) λίπουςλίπουςκαικαι αντικατάστασηαντικατάσταση μεμε μονοακόρεστομονοακόρεστο λίποςλίπος(ελαιόλαδο)(ελαιόλαδο)..
Trans Trans λιπαρά οξέαλιπαρά οξέαTrans Trans λιπαρά οξέαλιπαρά οξέα
1.1. ΠροέρχονταιΠροέρχονται κυρίωςκυρίως απόαπό τηντην επεξεργασίαεπεξεργασίαφυτικώνφυτικών ελαίωνελαίων προκειμένουπροκειμένου νανα γίνουνγίνουναυτάαυτά περισσότεροπερισσότερο στερεάστερεά
2.2. Μαργαρίνες,Μαργαρίνες, προϊόνταπροϊόντα ζαχαροπλαστείουζαχαροπλαστείου(μπισκότα,(μπισκότα, κέικ,κέικ, σοκολάτες),σοκολάτες), fastfast foodsfoods
3.3. ΔίαιταΔίαιτα πλούσιαπλούσια σεσε transtrans λιπαράλιπαρά οξέαοξέα•• LDLLDL •• HDLHDL
Πολυακόρεστα λίπηΠολυακόρεστα λίπηΠολυακόρεστα λίπηΠολυακόρεστα λίπη
1.1. Κυρίως στο σπορέλαιοΚυρίως στο σπορέλαιο
LDLLDL
HDLHDL
Μελέτη Μελέτη KANWUKANWUΜελέτη Μελέτη KANWUKANWU
11.. ΑντικατάστασηΑντικατάσταση τουτου κεκορεσμένουκεκορεσμένου λίπουςλίπουςτηςτης τροφήςτροφής μεμε μονοακόρεστομονοακόρεστο βελτιώνειβελτιώνει
•• ΤοΤο μεταβολικόμεταβολικό έλεγχοέλεγχο•• ευαισθησίαευαισθησία στηνστην ινσουλίνηινσουλίνη
22.. ΗΗ ευεργετικήευεργετική αυτήαυτή επίδρασηεπίδραση αίρεται,αίρεται,ότανόταν ηη πρόσληψηπρόσληψη τουτου λίπουςλίπους είναιείναι υψηλήυψηλή(>(>3737%% τηςτης ολικήςολικής ενέργειας)ενέργειας)
Vessby Vessby και συν. και συν. Diabetologia 2001, 44: 312Diabetologia 2001, 44: 312--319319
Λίπος (συν)Λίπος (συν)Λίπος (συν)Λίπος (συν)
1.1. ΤαΤα ωω--33 λιπαράλιπαρά οξέαοξέα (ιχθυέλαια)(ιχθυέλαια) Tg,Tg, LDLLDL.. ΣυστήνεταιΣυστήνεται αυξημένηαυξημένη κατανάκατανά--λωσηλωση ψαριώνψαριών..
2.2. ΠρόσληψηΠρόσληψη 22grgr φυτικώνφυτικών στερολώνστερολώνημερησίωςημερησίως (( Χοληστ,Χοληστ, LDL)LDL)..
ΛίπηΛίπηΛίπηΛίπη
1.1. ΜέγιστοΜέγιστο ποσόποσό ενέργειαςενέργειας ((6060--7070%%))ΑπόΑπό συνδυασμόσυνδυασμό υδατανθράκωνυδατανθράκων καικαιμονοακόρεστωνμονοακόρεστων λιπώνλιπών (ελαιόλαδο)(ελαιόλαδο)
2.2. ΚεκορεσμένοΚεκορεσμένο λίποςλίπος <<1010%% τηςτηςολικήςολικής ημερησίαςημερησίας ενέργειαςενέργειας
3.3. ΠολυακόρεσταΠολυακόρεστα <<1010%%
DNSG 2000DNSG 2000
ΟινόπνευμαΟινόπνευμαΟινόπνευμαΟινόπνευμα
1.1. ΙσχύουνΙσχύουν οιοι ίδιεςίδιες προφυλάξειςπροφυλάξεις πουπου εφαρμόεφαρμό--ζονταιζονται στονστον γενικόγενικό πληθυσμόπληθυσμό..
2.2. ΆνδρεςΆνδρες ((22 ποτήρια),ποτήρια), ΓυναίκεςΓυναίκες ((11 ποτήρι)ποτήρι)ημερησίωςημερησίως..
3.3. ΗΗ χρήσηχρήση τουτου οινοπνεύματοςοινοπνεύματος θαθα συνυπολοσυνυπολο--γισθείγισθεί στηστη θερμιδικήθερμιδική πρόσληψηπρόσληψη ((11grgr οινοπνοινοπν.. 77θερμίδες)θερμίδες)..
4.4. ΧρήσηΧρήση ξηρούξηρού κρασιούκρασιού (οινόπνευμα(οινόπνευμα 1212%%))..5.5. ΑποφυγήΑποφυγή μπύραςμπύρας διότιδιότι εκτόςεκτός απόαπό τοτο
οινόπνευμαοινόπνευμα περιέχειπεριέχει καικαι υδατάνθρακεςυδατάνθρακες..
Οινόπνευμα και υπογλυκαιμίαΟινόπνευμα και υπογλυκαιμίαΟινόπνευμα και υπογλυκαιμίαΟινόπνευμα και υπογλυκαιμία
•• ΟιΟι ινσουλινοθεραπευόμενοιινσουλινοθεραπευόμενοι διαβητικοίδιαβητικοίασθενείςασθενείς πρέπειπρέπει νανα καταναλώσουνκαταναλώσουν τοτοοινόπνευμαοινόπνευμα μαζίμαζί μεμε υδατανθρακούχεςυδατανθρακούχεςτροφές,τροφές, γιαγια νανα αποφύγουναποφύγουν τοντον κίνδυνοκίνδυνοέντονηςέντονης καικαι παρατεταμένηςπαρατεταμένης υπογλυκαιμίαςυπογλυκαιμίας..
•• ΑυτόΑυτό συμβαίνει,συμβαίνει, επειδήεπειδή τοτο οινόπνευμαοινόπνευμα έχειέχεισυνεργικήσυνεργική δράσηδράση μεμε τηντην ινσουλίνη,ινσουλίνη, αλλάαλλάκυρίως,κυρίως, γιατίγιατί μειώνειμειώνει τοτο ρυθμόρυθμό παραγωγήςπαραγωγήςγλυκόζηςγλυκόζης απόαπό τοτο ήπαρήπαρ..
Αλάτι, ιχνοστοιχεία, Αλάτι, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικάαντιοξειδωτικά
Αλάτι, ιχνοστοιχεία, Αλάτι, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικάαντιοξειδωτικά
1.1. ΠρόσληψηΠρόσληψη αλατιούαλατιού σεσε λιγότερολιγότερο απόαπό66grgr τηντην ημέραημέρα.. ΜεγαλύτεροςΜεγαλύτεροςπεριορισμόςπεριορισμός σεσε άτομαάτομα μεμε υπέρτασηυπέρταση..
2.2. ΧρήσηΧρήση τροφίμωντροφίμων πλούσιωνπλούσιων σεσεφυτικάφυτικά αντιοξειδωτικάαντιοξειδωτικά..
Ειδικά τρόφιμα για Ειδικά τρόφιμα για διαβητικούςδιαβητικούς
Ειδικά τρόφιμα για Ειδικά τρόφιμα για διαβητικούςδιαβητικούς
•• ΜηΜη αλκοολούχααλκοολούχα ποτάποτά μεμε γλυκαντιγλυκαντι--κέςκές ουσίεςουσίες χωρίςχωρίς θερμίδεςθερμίδες μπορείμπορείνανα καταναλώνονταικαταναλώνονται..
•• ΟΧΙΟΧΙ στηστη χρήσηχρήση τροφίμωντροφίμων μεμε τηντηνένδειξηένδειξη ““ειδικάειδικά γιαγια διαβητικούςδιαβητικούς””..
Σχεδιασμός διαιτολογίουΣχεδιασμός διαιτολογίουΣχεδιασμός διαιτολογίουΣχεδιασμός διαιτολογίου
1.1. ΔιαιτολόγιοΔιαιτολόγιο συγκεκριμένουσυγκεκριμένου ατόμουατόμου..
2.2. ΓενικοίΓενικοί κανόνεςκανόνες
•• ΣωματικόΣωματικό βαροςβαρος
•• ΜυϊκήΜυϊκή άσκησηάσκηση
•• ΣυνολικόΣυνολικό ποσόποσό θερμίδωνθερμίδων
•• ΠοιοτικήΠοιοτική σύνθεσησύνθεση
3.3. ΠοσοτικήΠοσοτική κατανομήκατανομή τηςτης τροφήςτροφήςμέσαμέσα στοστο 2424ωροωρο..
Κατανομή της τροφήςΚατανομή της τροφήςΚατανομή της τροφήςΚατανομή της τροφής
1.1. ΤαΤα πολλάπολλά μικράμικρά γεύματαγεύματα αποτρέπουναποτρέπουν τηντηνμαζικήμαζική απορρόφησηαπορρόφηση καικαι τιςτις μεγάλεςμεγάλεςδιακυμάνσειςδιακυμάνσεις τηςτης γλυκόζηςγλυκόζης..
•• ΚαλύτεροςΚαλύτερος μεταβολισμόςμεταβολισμός τωντων μικρώνμικρών φορτίωνφορτίωνθρεπτικώνθρεπτικών ουσιώνουσιών
•• ΜικρήΜικρή επιβάρυνσηεπιβάρυνση τουτου ββ--κυττάρουκυττάρου..2.2. ΧρονικάΧρονικά απόλυτααπόλυτα προκαθορισμένηπροκαθορισμένη μεμε τηντην
εξωγενώςεξωγενώς χορηγούμενηχορηγούμενη ινσουλίνηινσουλίνη..3.3. ΕπαρκήςΕπαρκής ποσότηταποσότητα υδατανθρακούχωνυδατανθρακούχων τροφώντροφών
(πλούσιων(πλούσιων σεσε διαλυτέςδιαλυτές ίνες)ίνες) πρινπριν απόαπό τητηβραδυνήβραδυνή κατάκλισηκατάκλιση..
Λανθασμένες απόψειςΛανθασμένες απόψειςΛανθασμένες απόψειςΛανθασμένες απόψεις
1.1. ΟιΟι διαβητικοίδιαβητικοί πουπου κάνουνκάνουν ινσουλίνηινσουλίνημπορείμπορεί νανα τρώνετρώνε ελεύθεραελεύθερα..
2.2. ΟΟ διαβητικόςδιαβητικός επειδήεπειδή κάνεικάνει ινσουλίνηινσουλίνηπρέπειπρέπει νανα τρώειτρώει συνεχώςσυνεχώς..
Διατροφική αγωγήΔιατροφική αγωγήΔιατροφική αγωγήΔιατροφική αγωγήΠοσοτικήΠοσοτική
ΠοιοτικήΠοιοτική
ΠοσοτικήΠοσοτική
ΠοιοτικήΠοιοτικήπαρέμβασηπαρέμβαση
Μείωση της υπερινσουλιναιμίας(σωματικό βάρος σταθερό αρχικά)Μείωση της υπερινσουλιναιμίας
(σωματικό βάρος σταθερό αρχικά)
Μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνηΜείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη
Μη παχύσαρκοι Τ2 ΣΔΜη παχύσαρκοι Τ2 ΣΔΜη παχύσαρκοι Τ2 ΣΔΜη παχύσαρκοι Τ2 ΣΔ
11.. ΔιαιτολόγιοΔιαιτολόγιο ισοθερμικόισοθερμικό (ιδανικό(ιδανικόβάροςβάρος σωματικήσωματική δραστηριότητα)δραστηριότητα)
22.. UKPDSUKPDS:: 1515%% πρωτοπαθήπρωτοπαθή αποτυχίααποτυχίαστηστη δίαιταδίαιτα ((xx33mo)mo)..
Επιδράσεις της άσκησης μέσω και Επιδράσεις της άσκησης μέσω και πέραν της απώλειας βάρουςπέραν της απώλειας βάρους
Επιδράσεις της άσκησης μέσω και Επιδράσεις της άσκησης μέσω και πέραν της απώλειας βάρουςπέραν της απώλειας βάρους
1.1. ΑυξάνειΑυξάνει τητη χρησιμοποίησηχρησιμοποίηση τηςτης γλυκόζηςγλυκόζης καικαιμειώνειμειώνει τηντην ηπατικήηπατική παραγωγήπαραγωγή γλυκόζηςγλυκόζης
2.2. ΑυξάνειΑυξάνει τηντην ευαισθησίαευαισθησία στηνστην ινσουλίνηινσουλίνη στοστοήπαρήπαρ καικαι στουςστους σκελετικούςσκελετικούς μύεςμύες
3.3. ΒελτίωσηΒελτίωση τηςτης ευαισθησίαςευαισθησίας στηνστην ινσουλίνηινσουλίνη καικαισεσε ασθενείςασθενείς μεμε ΤΤ11ΣΔΣΔ
1.1. ΑυξάνειΑυξάνει τητη χρησιμοποίησηχρησιμοποίηση τηςτης γλυκόζηςγλυκόζης καικαιμειώνειμειώνει τηντην ηπατικήηπατική παραγωγήπαραγωγή γλυκόζηςγλυκόζης
2.2. ΑυξάνειΑυξάνει τηντην ευαισθησίαευαισθησία στηνστην ινσουλίνηινσουλίνη στοστοήπαρήπαρ καικαι στουςστους σκελετικούςσκελετικούς μύεςμύες
3.3. ΒελτίωσηΒελτίωση τηςτης ευαισθησίαςευαισθησίας στηνστην ινσουλίνηινσουλίνη καικαισεσε ασθενείςασθενείς μεμε ΤΤ11ΣΔΣΔ
InsulinInsulinGlucose UptakeGlucose Uptake
GLUT4 translocationGLUT4 translocation
ExerciseExerciseIRSIRS--1/21/2
PI 3PI 3--kinasekinase
MAPK/JNK/p38MAPK/JNK/p38nitricnitricoxideoxide
AMPAMPkinasekinase
OtherOthermoleculesmolecules
Chronic responsesChronic responses
Διαβήτης τύπου 2Διαβήτης τύπου 2Διαβήτης τύπου 2Διαβήτης τύπου 2
•• ΈχειΈχει βραχυπρόθεσμεςβραχυπρόθεσμες καικαι μακροπρόθεσμεςμακροπρόθεσμεςεπιδράσειςεπιδράσεις στοστο γλυκαιμικόγλυκαιμικό έλεγχοέλεγχο
•• ΈχειΈχει θετικήθετική επίδρασηεπίδραση στηνστην υπέρτασηυπέρταση καικαι τητηδυσλιπιδαιμίαδυσλιπιδαιμία
•• ΒελτιώνειΒελτιώνει τηντην ποιότηταποιότητα ζωήςζωής τωντων ασθενώνασθενών μεμεδιαβήτηδιαβήτη
•• ΈχειΈχει επίδρασηεπίδραση στηνστην καρδιοαγγειακήκαρδιοαγγειακή νόσονόσο•• ΜειώνειΜειώνει μακροπρόθεσμαμακροπρόθεσμα τητη θνησιμότηταθνησιμότητα
ExerciseExercise
RestRest
1818
1212
66
0011 1100 110000 1,01,00000
Insulin (μU/ml)Insulin (μU/ml)
GlucoseUtilization
(mg kg-1 min-1)
GlucoseUtilization
(mg kg-1 min-1)
Ινσουλινοθεραπευόμενος Ινσουλινοθεραπευόμενος ασθενήςασθενής
Ινσουλινοθεραπευόμενος Ινσουλινοθεραπευόμενος ασθενήςασθενής
•• ΔιάρκειαΔιάρκεια άσκησηςάσκησης•• ΈντασηΈνταση άσκησηςάσκησης•• ΧρόνοςΧρόνος απόαπό τοτο τελευταίοτελευταίο γεύμαγεύμα•• ΧρονικήΧρονική στιγμήστιγμή τηςτης ημέραςημέρας•• ΔραστηριότηταΔραστηριότητα ινσουλίνηςινσουλίνης
10U 10U ιινσουλίνηνσουλίνηΆσκησηΆσκηση
Χρόνος (min)Χρόνος (min)
00 3030 6060 9090 120120 150150
00
5050
100100
150150
200200
250250
300300
Γλυκ
όζη
αίμα
τος
(mg/
dl)
Γλυκ
όζη
αίμα
τος
(mg/
dl)
Πρόσθετες ποσότητες υδατανθράκων για Πρόσθετες ποσότητες υδατανθράκων για διαφορετικές ασκήσειςδιαφορετικές ασκήσεις
Πρόσθετες ποσότητες υδατανθράκων για Πρόσθετες ποσότητες υδατανθράκων για διαφορετικές ασκήσειςδιαφορετικές ασκήσεις
ΜικρήΜικρή (<(< 6060))
ΜέτριαΜέτρια ((6060--7575))
ΜεγάληΜεγάλη (>(> 7575))
ΈντασηΈνταση(% μέγιστου (% μέγιστου HR)HR)
00 -- 1010gg
1010 -- 2020gg
00 -- 3030gg
ΣύντομηΣύντομη(< 20(< 20))
10 10 -- 2020gg
20 20 -- 60g60g
30 30 -- 100g100g
ΜέτριαΜέτρια(20(20--6060))
10 10 -- 2020g/hg/h
20 20 -- 100g/h100g/h
30 30 -- 100g/h100g/h
ΜεγάληΜεγάλη(> 60(> 60))
Διάρκεια (Διάρκεια (min)min)
Μείωση της δόσης ινσουλίνης για προσπάθειες διαφορετικής Μείωση της δόσης ινσουλίνης για προσπάθειες διαφορετικής έντασης και διάρκειαςέντασης και διάρκειας
Μείωση της δόσης ινσουλίνης για προσπάθειες διαφορετικής Μείωση της δόσης ινσουλίνης για προσπάθειες διαφορετικής έντασης και διάρκειαςέντασης και διάρκειας
Μικρή (<60):Μικρή (<60):π.χ. βάδισμα,π.χ. βάδισμα,αργή κολύμβησηαργή κολύμβηση
Μέτρια (60Μέτρια (60--70):70):π.χ. πεζοπορία, π.χ. πεζοπορία, ποδηλασία,ποδηλασία,τρέξιμοτρέξιμο
Μεγάλη (>75):Μεγάλη (>75):π.χ. ποδηλασία π.χ. ποδηλασία βουνού, τρέξιμο, βουνού, τρέξιμο, αγωνιστική ποδηαγωνιστική ποδη--λασία ή κολύμβησηλασία ή κολύμβηση
ΈντασηΈνταση(% μέγιστου (% μέγιστου HR)HR)
--
--
--
< 20< 20
--
Ινσουλίνη μετά από Ινσουλίνη μετά από γεύμα:γεύμα:1010--50%50%Βασική ινσουλίνη:Βασική ινσουλίνη:1010--20%20%
Ινσουλίνη μετά από Ινσουλίνη μετά από γεύμα:γεύμα:1010--50%50%Βασική ινσουλίνη:Βασική ινσουλίνη:1010--20%20%
2020--6060
Ινσουλίνη μετά από Ινσουλίνη μετά από γεύμα:γεύμα:55--10%/10%/hh άσκησηάσκησηΒασική ινσουλίνη:Βασική ινσουλίνη:55--10%/10%/hh άσκησηάσκηση
Ινσουλίνη μετά από Ινσουλίνη μετά από γεύμα:γεύμα:55--10%/10%/hh άσκησηάσκησηΒασική ινσουλίνη:Βασική ινσουλίνη:55--10%/10%/hh άσκησηάσκηση
Ινσουλίνη μετά από Ινσουλίνη μετά από γεύμα:γεύμα:55--20%/20%/hh άσκησηάσκησηΒασική ινσουλίνη:Βασική ινσουλίνη:55--20%/20%/hh άσκησηάσκηση
> 60> 60
Διάρκεια (λεπτά)Διάρκεια (λεπτά)
OO’’Dea K. Marked improvement in Dea K. Marked improvement in carbohydrate and lipid metabolism in carbohydrate and lipid metabolism in diabetes Australian Aborigines after diabetes Australian Aborigines after
temporary reversiontemporary reversionto a traditional lifestyleto a traditional lifestyle..
Diabetes 1984, 33:596Diabetes 1984, 33:596--603603
OO’’Dea K. Marked improvement in Dea K. Marked improvement in carbohydrate and lipid metabolism in carbohydrate and lipid metabolism in diabetes Australian Aborigines after diabetes Australian Aborigines after
temporary reversiontemporary reversionto a traditional lifestyleto a traditional lifestyle..
Diabetes 1984, 33:596Diabetes 1984, 33:596--603603
--1010
--88
--66
--44
--22
00
00 11 22 33 44 55 66 77
Duration of study (weeks)Duration of study (weeks)
kgkg
1010
2020
3030
4040
5050
6060
7700
00 11 22 33
55
1010
1515
2020
00 11 22 33
Time (hours)Time (hours)
Insu
lin (m
U/I)
Insu
lin (m
U/I)
Plas
ma
gluc
ose
(mm
ol/l)
Plas
ma
gluc
ose
(mm
ol/l)
Time (hours)Time (hours)
PrePre PostPost
Changes in the triglyceride and cholesterol concentrations Changes in the triglyceride and cholesterol concentrations in total plasma and lipoprotein fractions in 10 diabetic in total plasma and lipoprotein fractions in 10 diabetic
subjects aftersubjects afterthe 7the 7--wk lifestyle changewk lifestyle change
Changes in the triglyceride and cholesterol concentrations Changes in the triglyceride and cholesterol concentrations in total plasma and lipoprotein fractions in 10 diabetic in total plasma and lipoprotein fractions in 10 diabetic
subjects aftersubjects afterthe 7the 7--wk lifestyle changewk lifestyle change
TotalTotal cholesterolcholesteroltriglyceridetriglyceride
VLDLVLDL cholesterolcholesteroltriglyceridetriglyceride
LDLLDL cholesterolcholesteroltriglyceridetriglyceride
HDLHDL cholesterolcholesteroltriglyceridetriglyceride
5.65 5.65 ±± 0.230.234.02 4.02 ±± 0.460.461.01 1.01 ±± 0.150.152.31 2.31 ±± 0.310.313.34 3.34 ±± 0.270.270.95 0.95 ±± 0.230.231.29 1.29 ±± 0.160.160.76 0.76 ±± 0.080.08
PrePre
* P < 0.005, * P < 0.005, ++P < 0.001P < 0.001
4.98 4.98 ±± 0.340.341.15 1.15 ±± 0.030.03++
0.18 0.18 ±± 0.030.03++
0.20 0.20 ±± 0.030.03++
4.10 4.10 ±± 0.320.320.64 0.64 ±± 0.070.070.69 0.69 ±± 0.06*0.06*0.29 0.29 ±± 0.030.03++
PostPost
Rogers et al. Improvement in glucose tolerance Rogers et al. Improvement in glucose tolerance after 1 week of exercise in patients with mild after 1 week of exercise in patients with mild
NIDDMNIDDM..Diabetes Care 1988, 11:613Diabetes Care 1988, 11:613--618618
Rogers et al. Improvement in glucose tolerance Rogers et al. Improvement in glucose tolerance after 1 week of exercise in patients with mild after 1 week of exercise in patients with mild
NIDDMNIDDM..Diabetes Care 1988, 11:613Diabetes Care 1988, 11:613--618618
11.. ΑσκήσειςΑσκήσεις μέτριαςμέτριας έντασηςέντασης22.. ΣταθερόΣταθερό βάροςβάρος σώματοςσώματος33.. ΒελτιωμένηΒελτιωμένη ανοχήανοχή στηστη γλυκόζηγλυκόζη44.. ΒελτίωσηΒελτίωση τωντων λιπιδίωνλιπιδίων
100100
00 3300 6060 9090 120120 115500 118800
ΤΙΜΕ (ΤΙΜΕ (min)min)
PLA
SMA
GLU
CO
SE (m
g.dl
PLA
SMA
GLU
CO
SE (m
g.dl
--11))
7 Days 7 Days ExerciseExercise
No ExerciseNo Exercise
****
** P<.001** P<.001
150150
200200
250250
****
****
200200
150150
100100
5050
00 3300 6060 9090 120120 115500 118800
ΤΙΜΕ (ΤΙΜΕ (min)min)
PLA
SMA
INSU
LIN
(PL
ASM
A IN
SULI
N (μμ
U.m
lU
.ml--11
))
7 Days 7 Days ExerciseExercise
No ExerciseNo Exercise
****
**
**
* P<.05* P<.05** P<.001** P<.001
Plasma lipid andPlasma lipid andlipoprotein concentrationslipoprotein concentrations
Plasma lipid andPlasma lipid andlipoprotein concentrationslipoprotein concentrations
InitialInitial
After 7 days After 7 days of exerciseof exercise
214 214 ±± 1313
204 204 ±± 13*13*
Total Total cholesterolcholesterol
137 137 ±± 1111
135 135 ±± 1111
LDL LDL cholesterolcholesterol
36 36 ±± 22
37 37 ±± 33
HDL HDL cholesterolcholesterol
305 305 ±± 9898
208 208 ±± 51*51*
TriglyceridesTriglycerides
Values are means Values are means ±± SE. LDL, lowSE. LDL, low--density lipoprotein; HDL, highdensity lipoprotein; HDL, high--density lipoprotein.density lipoprotein.
* P < .05 vs, initial value.* P < .05 vs, initial value.
Lehman και συν. Lehman και συν. Loss of abdominal fat and Loss of abdominal fat and improvement of the cardiovascular risk profile improvement of the cardiovascular risk profile
by regular moderate exercise training in patients by regular moderate exercise training in patients with NIDDM.with NIDDM.
Diabetologia 1995, 38:1313Diabetologia 1995, 38:1313--13191319
Lehman και συν. Lehman και συν. Loss of abdominal fat and Loss of abdominal fat and improvement of the cardiovascular risk profile improvement of the cardiovascular risk profile
by regular moderate exercise training in patients by regular moderate exercise training in patients with NIDDM.with NIDDM.
Diabetologia 1995, 38:1313Diabetologia 1995, 38:1313--13191319
11.. ΔιάρκειαΔιάρκεια 33 μήνεςμήνες
22.. ΕπίδρασηΕπίδραση λιπίδιαλιπίδια καικαι ΑΠΑΠ
33.. ΣημαντικήΣημαντική μείωσημείωση WHRWHR
2.02.02.52.5
3.03.03.3.554.04.04.54.55.05.05.5.556.06.0
CholesterolCholesterol TriglyceridesTriglycerides Cholesterol/HDLCholesterol/HDL
mmol/lmmol/l RatioRatio
BaselineBaseline3 Monts3 MontsFollowFollow--upup
2.02.02.52.53.03.03.3.554.04.04.54.55.05.05.5.556.06.0
HDLHDL HDLHDL--33
mmol/lmmol/l
BaselineBaseline3 Monts3 MontsFollowFollow--upup
HDLHDL--22
** **
****** ****
************ ****
**
**
******
************
************
**** ****
****** ******
****** ******
150150140140130130120120110110100100
909080807070
160160150150140140130130120120110110100100909080807070
Blood pressure at clinic visits (n=16)Blood pressure at clinic visits (n=16)
Blood pressureBlood pressure(mmHg)(mmHg)
Systolic BPSystolic BP MAPMAP Diastolic BPDiastolic BP
Ambulatory blood pressure measurement (n=13)Ambulatory blood pressure measurement (n=13)
Blood pressure Blood pressure (mmHg)(mmHg)
Systolic BPSystolic BP MAPMAP Diastolic BPDiastolic BP
BaselineBaseline3 Monts3 MontsFollowFollow--upup
BaselineBaseline3 Monts3 MontsFollowFollow--upup
Eriksson et al. Prevention of Type 2 DM by Eriksson et al. Prevention of Type 2 DM by diet and physical exercise:diet and physical exercise:
The 6The 6--y Malmőy Malmő study.study.Diabetologia 1991, 34:891Diabetologia 1991, 34:891--898898
Eriksson et al. Prevention of Type 2 DM by Eriksson et al. Prevention of Type 2 DM by diet and physical exercise:diet and physical exercise:
The 6The 6--y Malmőy Malmő study.study.Diabetologia 1991, 34:891Diabetologia 1991, 34:891--898898
11.. 4141 ΣΔΣΔ22,, 161161 IGTIGT22.. ΒελτίωσηΒελτίωση στηνστην ανοχήανοχή στηστη γλυκόζηγλυκόζη καικαι σταστα επίπεδαεπίπεδα
ινσουλίνηςινσουλίνης μετάμετά απόαπό γεύμαγεύμα παράπαρά τητη σχετικάσχετικά μικρήμικρήαπώλειααπώλεια βάρουςβάρους
33.. ΣΔΣΔ22:: 2828%% φυσφυσ..,, 2626%% IGTIGT44.. IGTIGT:: 6969%% φυσφυσ..,, 2121%% IGTIGT55.. ΔιάρκειαΔιάρκεια 66 χρόνιαχρόνια
ΜελέτηΜελέτη DaDa--Qing Qing ΚίναςΚίναςΜελέτηΜελέτη DaDa--Qing Qing ΚίναςΚίνας
•• 576576 ΙΙGGΤΤ
•• ΤυχαιοποιήθηκανΤυχαιοποιήθηκαν σεσε τέσσεριςτέσσερις ομάδεςομάδες(μάρτυρες,(μάρτυρες, ειδικήειδική διατροφήδιατροφή μόνο,μόνο, άσκησηάσκησημόνο,μόνο, καικαι τατα δύο)δύο)
•• ΠερίοδοςΠερίοδος παρακολούθησηςπαρακολούθησης 55..66 έτηέτη
•• ΣτιςΣτις τρειςτρεις ομάδεςομάδες παρέμβασηςπαρέμβασης μειώθηκεμειώθηκεσημαντικάσημαντικά ηη εμφάνισηεμφάνιση τουτου ΣΔΣΔ (μείωση(μείωσηεπίπτωσηςεπίπτωσης 5050%%˜
1010
3030
5050
7070
9090
ControlControl DietDiet ExerciseExercise Diet + ExerciseDiet + Exercise
% a
t 6%
at 6
--yea
r fol
low
year
follo
w--u
pup
Finnish Diabetes Prevention StudyFinnish Diabetes Prevention StudyFinnish Diabetes Prevention StudyFinnish Diabetes Prevention Study
•• 522522 μεσήλικαμεσήλικα άτομαάτομα ((x=x=5555 έτη)έτη)•• ΠαχυσαρκίαΠαχυσαρκία (ΒΜΙ(ΒΜΙ 3131kg/mkg/m22))•• IGTIGT•• ΣυνοπτικέςΣυνοπτικές οδηγίεςοδηγίες δίαιταςδίαιτας καικαι άσκησηάσκηση•• ΕντατικοποιημένοΕντατικοποιημένο πρόγραμμαπρόγραμμα δίαιταςδίαιτας καικαι άσκησηςάσκησης•• ΜετάΜετά 55 έτηέτη παρατηρήθηκεπαρατηρήθηκε 5858%% ελάττωσηελάττωση τηςτης
επίπτωσηςεπίπτωσης τουτου ΣΔΣΔ στηνστην ομάδαομάδα παρέμβασηςπαρέμβασης σεσε σχέσησχέσημεμε τηντην ομάδαομάδα ελέγχουελέγχου
Tuimilehto Tuimilehto και συν και συν NEJM 2001, 344:1343NEJM 2001, 344:1343--5050
Diet and exercise (intervention group), reduces the progression of IGTto type 2 diabetes (Finnish Diabetes Prevention Study).Diet and exercise (intervention group), reduces the progression of IGTto type 2 diabetes (Finnish Diabetes Prevention Study).
Πρόγραμμα πρόληψης του ΣΔ (Πρόγραμμα πρόληψης του ΣΔ (DPP)DPP)Πρόγραμμα πρόληψης του ΣΔ (Πρόγραμμα πρόληψης του ΣΔ (DPP)DPP)
11.. 32343234 άτομα,άτομα, ηλικίαηλικία 5151 έτη,έτη, BMIBMI 3434kg/mkg/m22,, 22..88έτηέτη
22..
33..
α)α) ομάδα με εντατικοποιημένο πρόγραμμα ομάδα με εντατικοποιημένο πρόγραμμα δίαιτας και άσκησηςδίαιτας και άσκησης
β)β) ομάδα μετφορμίνηςομάδα μετφορμίνηςγ)γ) ομάδα ομάδα placeboplacebo
α)α) Μείωση εξέλιξης σε ΣΔ:Μείωση εξέλιξης σε ΣΔ: 58%58%β)β) Μείωση εξέλιξης σε ΣΔ:Μείωση εξέλιξης σε ΣΔ: 31%31%
Role of Insulin Secretion and Role of Insulin Secretion and Sensitivity in the Evolution of Type 2 Sensitivity in the Evolution of Type 2 Diabetes in the Diabetes Prevention Diabetes in the Diabetes Prevention
ProgramProgram
Role of Insulin Secretion and Role of Insulin Secretion and Sensitivity in the Evolution of Type 2 Sensitivity in the Evolution of Type 2 Diabetes in the Diabetes Prevention Diabetes in the Diabetes Prevention
ProgramProgram
Effects of Lifestyle Intervention and MetforminEffects of Lifestyle Intervention and Metformin
The Diabetes Prevention Program Research Group*The Diabetes Prevention Program Research Group*
DIABETES, VOL. 54 AUGUST 2005 2404DIABETES, VOL. 54 AUGUST 2005 2404--24142414
0.60.6
0.80.8
1.01.0
1.21.2
1.41.4
1.61.6
0.020.02 0.030.03 0.00.044 0.00.055 0.00.066 0.00.077 0.00.088 0.00.099
1/1/Fasting InsulinFasting Insulin
IGRIGR
Baseline curveBaseline curve
PlaceboPlacebo LifestyleLifestyleMetforminMetformin
0.30.3
0.40.4
0.50.5
0.60.6
0.70.7
0.80.8
0.050.05 0.0.11 0.0.1515 0.20.2
1/1/Fasting InsulinFasting Insulin
CIRCIR
Baseline curveBaseline curve
PlaceboPlaceboLifestyleLifestyle
MetforminMetformin
0.20.255 0.0.33 0.0.3535
““ ΤαΤα καλύτερακαλύτερα αποτελέσματααποτελέσματα στηνστηνομάδαομάδα μεμε εντατικοποιημένοεντατικοποιημένο πρόπρό--γραμμαγραμμαδίαιταςδίαιτας καικαι άσκησηςάσκησης μπορείμπορεί νανα οφείλεταιοφείλεταιστηνστην βελτίωσηβελτίωση τηςτης ευαισθησίαςευαισθησίας στηνστηνινσουλίνηινσουλίνη μεμε διατήρησηδιατήρηση τηςτης λειτουργίαςλειτουργίαςτουτου ββ--κυττάρουκυττάρου..
Walking to work is independent predictor of incidence Walking to work is independent predictor of incidence of type 2 diabetes in Japanese menof type 2 diabetes in Japanese men
Walking to work is independent predictor of incidence Walking to work is independent predictor of incidence of type 2 diabetes in Japanese menof type 2 diabetes in Japanese men
•• 85768576 άνδρεςάνδρες xx 44 έτη,έτη, εργαζόμενοιεργαζόμενοι στηνστηνίδιαίδια εταιρείαεταιρεία
•• 875875 ανέπτυξανανέπτυξαν ΤΤ22ΣΔΣΔ•• ΠερπάτημαΠερπάτημα 2121minmin vsvs.. 1010minmin•• ΑνεξάρτητηΑνεξάρτητη επίδρασηεπίδραση στονστον κίνδυνοκίνδυνο
εμφάνισηςεμφάνισης ΤΤ22ΣΔΣΔ•• ΕυαισθησίαΕυαισθησία στηνστην ινσουλίνηινσουλίνη
Diabetes Care 2007, 30:2296-2298
Physical activity and insulin sensitivity: the Risk study (Diabetes 2008, 57:2613-2618)
Endurance exercise as a countermeasure for aging (Diabetes 2008, 57:2933-2942)
Πόσο χρειάζεται Πόσο χρειάζεται να γυμναζόμαστε;να γυμναζόμαστε;Πόσο χρειάζεται Πόσο χρειάζεται
να γυμναζόμαστε;να γυμναζόμαστε;
•• ΤρειςΤρεις ωςως πέντεπέντε φορέςφορές τηντην εβδομάδα,εβδομάδα, μεμε όχιόχιπερισσότεροπερισσότερο απόαπό 4848 ώρεςώρες διάστημαδιάστημα μεταξύμεταξύτουςτους..
•• ΉπιαΉπια ωςως μέτριαςμέτριας έντασηςέντασης (αεροβική(αεροβική και/ήκαι/ήασκήσειςασκήσεις διάτασης)διάτασης)..
•• 1515--6060 λεπτάλεπτά ανάανά πρόγραμμαπρόγραμμα μεμεπροθέρμανσηπροθέρμανση καικαι χαλάρωσηχαλάρωση περίπουπερίπου 55λεπτώνλεπτών..
Γενικές οδηγίεςΓενικές οδηγίεςΓενικές οδηγίεςΓενικές οδηγίες
1.1. Η άσκηση πρέπει να είναι ευχάριστηΗ άσκηση πρέπει να είναι ευχάριστη
2.2. Χρειάζεται ενθάρρυνση από την οικογένειαΧρειάζεται ενθάρρυνση από την οικογένεια
3.3. Η ώρα της άσκησης πρέπει να είναι βολικήΗ ώρα της άσκησης πρέπει να είναι βολική
4.4. Να τίθενται ρεαλιστικοί στόχοιΝα τίθενται ρεαλιστικοί στόχοι
5.5. Να επισημαίνονται οι αντικειμενικές ενδείξεις της Να επισημαίνονται οι αντικειμενικές ενδείξεις της βελτίωσης που προκύπτει από την άθλησηβελτίωσης που προκύπτει από την άθληση
Κίνδυνοι από την άσκησηΚίνδυνοι από την άσκησηστους ασθενείς με ΣΔστους ασθενείς με ΣΔ
Κίνδυνοι από την άσκησηΚίνδυνοι από την άσκησηστους ασθενείς με ΣΔστους ασθενείς με ΣΔ
11.. ΤραυματισμοίΤραυματισμοί22.. ΥπογλυκαιμίαΥπογλυκαιμία33.. ΜακροαγγειοπάθειαΜακροαγγειοπάθεια44.. ΑμφιβληστροειδοπάθειαΑμφιβληστροειδοπάθεια55.. ΝεφροπάθειαΝεφροπάθεια66.. ΝευροπάθειαΝευροπάθεια
Καθιστικόςτρόπος ζωήςΚαθιστικόςτρόπος ζωής ΥιοθέτησηΥιοθέτηση
ΔιατήρησηΔιατήρηση
ΑποχώρησηΑποχώρηση ΕπανέναρξηΕπανέναρξη
ΧΡΟΝΟΣΧΡΟΝΟΣ
Top Related