TRANSNATIONALCORPORATIONSFDI AND ECONOMIC GROWTH IN DEVELOPINGECONOMIES: HOW RELEVANT ARE HOST-ECONOMYAND INDUSTRY CHARACTERISTICS

ΑΞΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΣΣΌΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΏΝ: ΠΌΣΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΙΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ

BY PETER NUNNENKAMP AND JULIUS SPATZ

ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ: Σ.ΤΑΡΠΟΒ

ΕΙΣΑΓΩΓΉ

FDI- Άμεση Ξένη Επένδυση (Foreign Direct Investment) ονομάζεται η μακροπρόθεσμη επένδυση σε επιχείρηση της εγχώριας αγοράς από επενδυτή του οποίου η έδρα βρίσκεται στην αγορά ξένης χώρας.

Διάφοροι διεθνείς οργανισμοί και ξένοι σύμβουλοισυνιστούν τις αναπτυσσόμενες χώρες να βασίζονται κατά κύριο λόγο σε ξένες άμεσες επενδύσεις ως πηγή εξωτερικής χρηματοδότησης. Επίσης υποστηρίζουν ότι, για διάφορους λόγους, οι ΑΞΕ τονώνουν την οικονομική ανάπτυξηπερισσότερο από ό, τι άλλα είδη επενδύσεων.

Ειδικότερα, οι ΑΞΕ είναι λιγότερο ασταθής, και προσφέρουν όχι μόνο κεφαλαίο, αλλά επίσης πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες και τεχνογνωσία.

ΈΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ (1994) M. Blomstöm, R. Lipsey & M. Zejan - Διαπίστωσαν ότι οι ΑΞΕ

έχουν μεγαλύτερο βαθμό ανάπτυξης σε αναπτυσσόμενες χώρες με υψηλότερου εισοδήματος.

(1996) M. Salisu & D. Sapsford - τόνισαν ότι όσο πιο ελεύθερο είναι το εμπόριο τόσο πιο θετικές θα είναι η επιδράσεις στην ανάπτυξη της οικονομίας.

(1997) Luiz De Mello - όσο μεγαλύτερο είναι το τεχνολογικό χάσμα μεταξύ την χωρά υποδοχής και την χώρα προέλευσης των ΑΞΕ, τόσο μικρότερη είναι η επίδραση των ΑΞΕ στηνοικονομική ανάπτυξη.(1998) E. Borensztein, J. Gregorio & J. Lee – βρήκαν ότι οι ΑΞΕ ενισχύουν την ανάπτυξη μόνο σε οικονομίες με επαρκώς ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

(2001) Laura Alfaro – Η ανάλυση της έδειξε ότι οι ΑΞΕ συνδέονται με ταχύτερη ανάπτυξη μόνο στις οικονομίες υποδοχής με συγκριτικά καλά ανεπτυγμένες χρηματοπιστωτικές αγορές.

ΈΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι μελέτες αυτές επιβεβαιώνουν την υπόθεση ότι οι αναπτυσσόμενες οικονομίες πρέπει να προσφέρουν ένα υποστηρικτικόεπιχειρηματικό περιβάλλον και να έχουν φτάσει σε ένα ελάχιστο επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης πριν μπορέσουν να αποκτήσουν όλες τις θετικές επιδράσεις των άμεσων ξένων επενδύσεων στην οικονομία της χώρας υποδοχής.

Θα πρέπει να σημειωθεί ένα άλλο σημαντικόμειονέκτημα των μελετών cross-country, δηλαδήη χρήση των συνολικών εισερχόμενων άμεσων ξένων επενδύσεων ως επεξηγηματικό μεταβλητή. Για να λυθεί το πρόβλημα αυτό στην συνεχεία γίνεται διάκριση μεταξύ των τομέων, καθώς και μεταξύ συγκεκριμένες βιομηχανίες.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΗΣ ΒΙΟΜΙΧΑΝΙΑΣ Χαρακτηριστικά της βιομηχανίας όπως η ένταση της τεχνολογίας, συντελεστή των αναγκών, η σύνδεση με τις τοπικές και ξένες αγορές, και ο βαθμός της κάθετης ολοκλήρωσης των ξένων συνδεόμενων επιχειρήσεων είναι πιθανό να διαμορφώσουν το αναπτυξιακό αντίκτυπο των άμεσων ξένων επενδύσεων με διάφορους τρόπους. Κάποιοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα είναι:

• το βαθμό στον οποίο οι ΑΞΕ συμπληρώνουν ή αντικαταστούν την τοπική επένδυση

• το ποσό της τεχνολογίας και της τεχνογνωσίας πουμεταφέρθηκε από την μητρική εταιρία στις θυγατρικές

• Η συμβατότητα της μεταφοράς τεχνολογίας από την μητρική οικονομία και ο βαθμός στον οποίο οι τοπικοί προμηθευτές,ανταγωνιστές και οι αγοραστές μπορούν να επωφεληθούν μέσω του θετικού «Spillover Effect»

• το ποσό του ξένου συναλλάγματος που δημιουργείται μέσω των ΑΞΕ από εξαγωγές ή χάνεται μέσα σε επαναπατρισμό κεφαλαίων

• Το βαθμό στον οποίο οι ξένες θυγατρικές θα ενισχύσουν τον ανταγωνισμό στην χώρα υποδοχής εισάγοντας σε ολιγοπωλιακες μορφές αγοράς, ή το αντίθετοπαρεμποδίζοντας τον ανταγωνισμό μέσω της δύναμης τους.

FDI – ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΉ ΤΟΜΈΑ ΑΝΑΖΉΤΗΣΗ ΠΌΡΩΝ

Aαναζήτηση πόρων ΑΞΕ στον πρωτογενή τομέα περιλαμβάνουν μια μεγάλη μεταφορά κεφαλαίων, τεχνολογίας και τεχνογνωσίας. Από την άλλη πλευρά οι ΑΞΕ στον τομέα αυτόν συχνά κυριαρχούνται από θυγατρικές με ελάχιστοι δεσμοί με την τοπική αγορά εργασίας. Επίσης, τα μακροοικονομικά οφέλη του μπορεί εύκολα να χαθούν από διεφθαρμένους τοπικούς ελίτ. Αντί να υποστηρίζει την οικονομική ανάπτυξη, αυτό το είδος ΑΞΕ στον πρωτογενή τομέα των φυσικών πόρων μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε κάποιο είδος "Dutch Disease".

FDI – ΣΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΉ ΤΟΜΈΑ - ΠΑΡΆΓΩΓΗ

Αυτό το είδος των ΑΞΕ είναι πιο πιθανό να φέρει νέα τεχνολογία και τεχνογνωσία συμβατά με το επίπεδο ανάπτυξης της χώρας υποδοχής, και να επιτραπεί τοπικούς προμηθευτές και ανταγωνιστές να επωφεληθούν από spillovers μέσω της προσαρμογής και της μίμησης. Επιπλέον, ο προσανατολισμός των ΑΞΕ στον τομέα αυτόνθα πρέπει να παράγουν κέρδη ξένου συναλλάγματος για την χωρά υποδοχής. Συμφώνα με τα παραπάνω οι ΑΞΕ στον τομέα της παράγωγης επηρεάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την οικονομία της χώρας θετικά.

FDI – ΣΤΟΝ ΤΡΙΤΟΓΕΝΉ ΤΟΜΈΑ - ΥΠΗΡΕΣΊΕΣ

ΑΞΕ στον τομέα στον τομέα των υπηρεσιών μπορεί να επηρεάσουν θετικά τους καταναλωτές εισάγοντας νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Επίσης αυξάνουν τον ανταγωνισμό στην οικονομία της χώρας με τον εκσυγχρονισμό της παράγωγης και το μάρκετινγκ. Ο εντονότερος ανταγωνισμός όμως μπορείεπίσης να οδηγήσει τις τοπικές επιχειρήσεις να εγκαταλείψουν την αγορά, ιδιαίτερα εάν οι ξένες θυγατρικές αποκτήσουν ανώτερη δύναμη στην αγορά. Ως εκ τούτου, η επίδραση της ανάπτυξης αυτού του τύπου ΑΞΕ θα είναι πιο αδύναμη από ότι στο δευτερογενή τομέα.

ΟΙ 2 ΑΝΤΙΚΡΟΥΌΜΕΝΕΣ ΥΠΟΘΈΣΕΙΣ

Έχει υποστηριχθεί ότι οι επιδράσεις στην ανάπτυξη των άμεσων ξένων επενδύσεων εξαρτάται από την αλληλεπίδραση μεταξύ τα χαρακτηριστικά της βιομηχανίας και της χώρας υποδοχής.

• Kiyoshi Kojima (1973) - υποστηρίζει ότι οι ΑΞΕ θα έχουν μεγαλύτερη επίδραση στην ανάπτυξη της οικονομίας εάν η επένδυση γίνει σε βιομηχανίες στις οποίες υπάρχει υψηλή ένταση εργασίας και όχι πολύ αναπτυγμένη τεχνολογία.

• Dutt (1997) – υποστηρίζει το αντίθετο, δηλαδή οι ΑΞΕ θα έχουν μεγαλύτερη επίδραση στην ανάπτυξη της οικονομίας εάν η επένδυση γίνει σε βιομηχανίες στις οποίες υπάρχει αρκετά ανεπτυγμένη τεχνολογία.

ΔΕΔΟΜΈΝΑ ΚΑΙ ΈΡΕΥΝΕΣΓια να βγάλει καλύτερα αποτελέσματα από προηγούμενες έρευνες ο συγγραφέας του άρθρο μας χωρίζει τις έρευνες του πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα σε ξεχωριστά κομμάτια και στην συνεχεία μπαίνει σε ακόμα πιο βάθη ερευνά του κάθε τομέα.

Π.χ. Ξεχωρίζει τον δευτερογενή τομέα σε 7 βιομηχανίες: τρόφιμα, χημικά, μέταλλα, μηχανήματα, ηλεκτρολογικό εξοπλισμό, εξοπλισμό μεταφορών, και άλλοι. Στην συνεχεία χαρακτηρίζει τις βιομηχανίες συμφώνα με 6 δείκτες:

• ένταση εργασίας

• ένταση ανθρώπινου δυναμικού

• R & D

• ποσό μεταφοράς τεχνολογίας

• εξαγωγικό προσανατολισμό

• βαθμός της κάθετης ολοκλήρωσης

Και μετά από όλα αυτά υπολογίζεται ποσό σχετικά είναι τα χαρακτηριστικά της βιομηχανίας και της χώρας υποδοχής.

ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ

Είναι εκπληκτικά δύσκολο να έρθουν κοντά σε πειστικές αποδείξεις που να υποστηρίζουν την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να προβούν σε άμεσες ξένες επενδύσεις για να τονώσουν την οικονομική τους ανάπτυξης.

Σχεδόν όλες οι εμπειρικές μελέτες για το θέμα έχουν διαπιστώσει ότι η επίδραση των ΑΞΕ στην ανάπτυξη της χώρας να είναι ασαφής λόγω τα ιδιαίτερα συγκεντρωτικά δεδομένα που χρησιμοποιούνται.