Steven Best - Επανεξετάζοντας την Επανάσταση | Η...

Steven Best # Επανεξετάζοντας την Επανάσταση: Η Απελευθέρωση των Ζώων, η Απελευθέρωση των Ανθρώπων και το Μέλλον της Αριστεράς

Επανεξετάζοντας την Επανάσταση:

Η Απελευθέρωση των Ζώων, η Απελευθέρωση των Ανθρώπων και το

Μέλλον της Αριστεράς

Steven Best

Αντισπισιστική Δράσηhttp://www .antispe-gr.blogspot.com

1

http://www.antispe-gr.blogspot.com/


«Η απελευθέρωση των ζώων ίσως ακούγεται περισσότερο σαν μια παρωδία άλλων κινημάτωναπελευθέρωσης παρά σαν ένας σοβαρός στόχος.»— Peter Singer

«Η απελευθέρωση των ζώων είναι το ύστατο κίνημα ελευθερίας, το “τελικό σύνορο”.»— Robin Webb, Βρετανός Εκπρόσωπος Τύπου του ALF

Εισαγωγή: Διαμορφώνοντας το Μη Διαμορφωμένο Ζήτημα

Φαίνεται πως το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας αντικαπιταλιστικής και αντιιμπεριαλιστικής Αριστεράς αγνοεί ότι υπάρχει ένα νέο κίνημα απελευθέρωσης στον πλανήτη – η απελευθέρωση των ζώων – που είναι τεράστιας ηθικής και πολιτικής σημασίας. Αλλά επειδή η απελευθέρωση των ζώων προκαλεί τα ανθρωποκεντρικά, σπισιστικά και ανθρωπιστικά δόγματα που είναι τόσο βαθιά περιχαρακωμένα στις σοσιαλιστικές και αναρχικές σκέψεις και παραδόσεις, είναι πιο εύκολο στους Αριστερούς να το χλευάσουν από το να το δεσμεύσουν.

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, το Κίνημα της Απελευθέρωσης των Ζώων (ΚΑΖ) είναι μια από τις ισχυρότερες και σημαντικές πολιτικές δυνάμεις στον πλανήτη. Εκεί όπου τα «νέα κοινωνικά κινήματα» όπως η Απελευθέρωση των Μαύρων, το κίνημα των Αμερικάνων Ιθαγενών, ο Φεμινισμός, το κίνημα των Τσικάνο και οι διάφορες μορφές Πράσινης πολιτικής και πολιτικής ταυτότητας είναι ανενεργά ή έχουν απορροφηθεί, το κίνημα της απελευθέρωσης των ζώων έχει κρατήσει τη ριζοσπαστική αντίσταση ζωντανή και έχει αυξηθεί σταθερά σε αριθμούς και δύναμη.

Αντίθετα από τις προσεγγίσεις ευημερίας των ζώων που πιέζουν για τη βελτίωση των βασάνων των ζώων, το ΚΑΖ απαιτεί τη συνολική κατάργηση όλων των μορφών ζωικής εκμετάλλευσης. Επιδιώκοντας άδεια κλουβιά και όχι μεγαλύτερα κλουβιά, το ΚΑΖ είναι το σημαντικότερο αμπολισιονιστικό1 και εναντιωμένο στη δουλεία κίνημα των ημερών, ένα κίνημα με ισχυρούς παραλληλισμούς στον προκάτοχό του του 19ου αιώνα που αγωνίστηκε για να τελειώσει τη σκλαβιά των Αφροαμερικάνων στις ΗΠΑ. Σαν μια κύρια έκφραση του παγκόσμιου ΚΑΖ, το Μέτωπο της Απελευθέρωσης των Ζώων (ΜΑΖ) έχει κοστίσει στις βιομηχανίες εκμετάλλευσης εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε ζημιές ιδιοκτησίας και έχει αφοπλίσει πολυάριθμους εκμεταλλευτές ζώων μέσω εισβολών και σαμποτάζ. Το FBI έχει δαιμονοποιήσει το ΜΑΖ (μαζί με το Μέτωπο της Απελευθέρωσης της Γης [ΜΑΓ]) ως την κορυφαία ομάδα «εσωτερικής τρομοκρατίας» στις ΗΠΑ, και το ΚΑΖ γενικά είναι ένας πρωταρχικός στόχος της δρακόντειας «αντιτρομοκρατικής» νομοθεσίας στις ΗΠΑ και το ΗΒ.

Λειτουργώντας σε διεθνές επίπεδο – από το ΗΒ, τις ΗΠΑ και τη Γερμανία μέχρι τη Γαλλία, τη Νορβηγία και τη Ρωσία – το ΚΑΖ επιτίθεται όχι μόνο στην ιδεολογία του καπιταλισμού που προωθεί την ανάπτυξη, το κέρδος και την εμπορευματοποίηση, αλλά στο ίδιο το σύστημα ιδιοκτησίας με σφυριά και βόμβες μολότοφ. Πλήρως ενήμερο για τις πραγματικότητες του συμπλέγματος κράτος-επιχειρήσεις, το ΚΑΖ αρνείται να συμμετάσχει στο εφεύρημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας αναλαμβάνοντας παράνομες άμεσες δράσεις για τα ζώα που κρατούνται αιχμάλωτα σε φάρμες γούνας, εργοστασιακές

1 Σ.τ.μ.: Σαν «αμπολισιονισμός» αποδίδεται ο όρος «abolitionism». Ο συγκεκριμένος όρος χρησιμοποιήθηκε για να περι-γράψει το κίνημα της κατάργησης της δουλείας και πλέον χρησιμοποιείται και από υπέρμαχους της απελευθέρωσης των ζώων.

2


φάρμες, εργαστήρια πειραμάτων και άλλες φρικιαστικές τρύπες-κολαστήρια όπου δισεκατομμύρια ζώα πεθαίνουν κάθε χρόνο.

Από τη στιγμή που οι μοίρες όλων των ειδών σε αυτό τον πλανήτη συσχετίζονται περίπλοκα, η εκμετάλλευση των ζώων δεν μπορεί παρά να ασκεί σημαντική επίδραση στον ίδιο τον ανθρώπινο κόσμο.[1] Όταν τα ανθρώπινα πλάσματα εξολοθρεύουν ζώα, καταστρέφουν τους βιότοπους και τα οικοσυστήματα που είναι απαραίτητα για τις ίδιες τις ζωές τους. Όταν σφάζουν εκτρεφόμενα ζώα κατά δισεκατομμύρια, ερημώνουν τα τροπικά δάση, μετατρέπουν τα λιβάδια σε ερήμους, επιδεινώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και ξερνάνε τοξικά απόβλητα στο περιβάλλον. Όταν κατασκευάζουν ένα παγκόσμιο σύστημα εργοστασιακής κτηνοτροφίας που απαιτεί τρομερές ποσότητες εδάφους, νερού, ενέργειας και συγκομιδών, σπαταλούν ζωτικής σημασίας πόρους και επιδεινώνουν το πρόβλημα της παγκόσμιας πείνας. Όταν οι άνθρωποι είναι βίαιοι προς τα ζώα, είναι συχνά βίαιοι και μεταξύ τους, μια τραγική κοινοτοπία που επικυρώνεται κατ' επανάληψη από κατά συρροή δολοφόνους που μεγαλώνουν κακοποιώντας ζώα και βίαιους άνδρες που χτυπούν τις γυναίκες, τα παιδιά και τα ζώα του σπιτιού τους. Οι συνδέσεις πηγαίνουν πολύ βαθύτερα, όπως είναι εμφανές εάν κάποιος εξετάσει την επιστημοσύνη στις εννοιολογικές και τεχνολογικές σχέσεις ανάμεσα στην εξημέρωση των ζώων στην αυγή της γεωργικής κοινωνίας και της εμφάνισης της πατριαρχίας, των κρατικών αρχών, της δουλείας και της ιεραρχίας και της κυριαρχίας όλων των ειδών.

Με αμέτρητους τρόπους, η εκμετάλλευση των ζώων αναπηδά για να δημιουργήσει κρίσεις μέσα στον ίδιο τον ανθρώπινο κόσμο. Ο φαύλος κύκλος της βίας και της καταστροφής μπορεί να τελειώσει μόνο εάν και όταν το ανθρώπινο είδος μάθει να διαμορφώνει αρμονικές σχέσεις – μη ιεραρχικές και μη εκμεταλλευτικές – με τα άλλα είδη ζώων και το φυσικό κόσμο. Η απελευθέρωση των ανθρώπων, των ζώων και της γης είναι αλληλένδετοι αγώνες που πρέπει να αντιμετωπιστούν ως ένας.

Αυτό το δοκίμιο βεβαιώνει την ανάγκη για περισσότερα επεκτατικά οράματα και πολιτικές και από τις δύο πλευρές της εξίσωσης απελευθέρωση των ανθρώπων / απελευθέρωση των ζώων, δεδομένου ότι απαιτεί νέες μορφές διαλόγου, εκμάθησης και στρατηγικών συμμαχιών. Κάθε κίνημα έχει πολλά να μάθει από το άλλο. Επιπρόσθετα για να αποκομιστούν νέες γνώσεις πάνω στη δυναμική της ιεραρχίας, της κυριαρχίας και της περιβαλλοντικής καταστροφής από την αντίληψη των δικαιωμάτων των ζώων, οι Αριστεροί πρέπει να αντιληφθούν την εξόφθαλμη ασυνέπεια τους να υποστηρίζουν αξίες όπως η ειρήνη, η πολιτική της μη βίας, ο οίκτος, η δικαιοσύνη και η ισότητα, ενώ εκμεταλλεύονται ζώα στην καθημερινή τους ζωή, προωθώντας την ιδεολογία του σπισισμού και αγνοώντας το ολοκαύτωμα που συμβαίνει ενάντια σε άλλα είδη που απειλεί σοβαρά ολόκληρο τον πλανήτη. Αντιθέτως, η κοινότητα των δικαιωμάτων των ζώων γενικά (πέραν του ΚΑΖ) είναι πολιτικά αφελής, μονοθεματικά προσανατολισμένη και απαλλαγμένη από μια συστημική αντικαπιταλιστική θεωρία και πολιτική, απαραίτητες για την πραγματική φωταγώγηση και την εξάλειψη της εκμετάλλευσης των ζώων, πεδία στα οποία μπορεί να ωφεληθεί πολύ από συζητήσεις με την Αριστερά.

Κατά συνέπεια, προσπαθώ να καταδείξω τη σημασία της επανεξέτασης των κινημάτων της απελευθέρωσης των ανθρώπων και των ζώων λαμβάνοντας υπόψιν το ένα το άλλο, προτείνοντας τρόπους με τους οποίους αυτό μπορεί να προχωρήσει. Η κυριαρχία των ανθρώπων, των ζώων και της γης πηγάζουν από την ίδια παθολογική δύναμη της ιεραρχίας και του ινστρουμενταλισμού, μπορούν να αποκαλυφθούν πλήρως και να μετασχηματιστούν μόνο από μια πολυαντιληπτική θεωρία και από μια συμμαχική πολιτική ευρύτερη και βαθύτερη από οτιδήποτε έχει δημιουργηθεί μέχρι τώρα. Αρχίζω με

3


κάποιο βασικό ιστορικό και κοινωνιολογικό υπόβαθρο του ΚΥΖ και επιδεικνύω πώς η Αριστερά παραδοσιακά έχει αποκριθεί στα ζητήματα της υπεράσπισης των ζώων. Δεσμεύω έπειτα τις απόψεις του Τάκης Φωτόπουλου, ιδρυτή της Περιεκτικής Δημοκρατίας, και ολοκληρώνω με ένα κάλεσμα για αμοιβαίο διάλογο και εκμάθηση μεταξύ των υπέρμαχων της απελευθέρωσης των ζώων και των ανθρώπων.

4


Η Ποικιλομορφία του Κινήματος της Υπεράσπισης των Ζώων

Το ΚΑΖ είναι μόνο ένα κομμάτι, με διαφορά το μικρότερο κομμάτι, ενός αυξανόμενου κοινωνικού κινήματος για την προστασία των ζώων που αποκαλώ κίνημα υπεράσπισης των ζώων (ΚΥΖ). Το ΚΥΖ έχει τρεις σημαντικές διαφορετικές (και αισθητά συγκρουόμενες) τάσεις: Την ευημερία των ζώων, τα δικαιώματα των ζώων και την απελευθέρωση των ζώων. Το ΚΥΖ ξεκίνησε ταπεινά τον ευημερισμό στις αρχές του 19ου αιώνα με την ίδρυση της Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals (RSPCA) στη Μεγάλη Βρετανία και την American Society for the Prevention of Cruelty to Animals (ASPCA) στις ΗΠΑ.[2] Ευημεριστικές οργανώσεις απλώνονται έκτοτε ευρέως σε αυτές και σε άλλες δυτικές χώρες, εξετάζοντας ουσιαστικά κάθε μορφή ζωικής κακοποίησης. Ο στόχος των οργανώσεων ευημερίας, εντούτοις, ποτέ δεν ήταν η εξάλειψη των θεσμών που εκμεταλλεύονται ζώα – είτε αυτά είναι ερευνητικά εργαστήρια, βιομηχανικά εκτροφεία, σφαγεία, εκτροφεία γούνας, ή τσίρκα και ροντέο – αλλά αντίθετα η μείωση ή η βελτίωση των δεινών των ζώων μέσα σε τέτοιες βίαιες και κατασταλτικές δομές. Οι ευημεριστές αναγνωρίζουν ότι τα ζώα έχουν συμφέροντα, αλλά θεωρούν ότι αυτά τα συμφέροντα μπορούν νόμιμα να θυσιαστούν ή να ανταλλαχθούν εάν υπάρχει κάποιο συναρπαστικό και πρώτης προτεραιότητας ανθρώπινο συμφέρον απέναντι τους (το οποίο αμετάβλητα δεν είναι ποτέ πολύ τετριμμένο για να τεθεί υπό υπεράσπιση απέναντι σε ουσιαστικά συμφέροντα ζώων). Οι ευημεριστές απλά πιστεύουν ότι στα ζώα δεν πρέπει να προκαλείται «περιττός» πόνος και υποστηρίζουν πως οποιοδήποτε τραύμα ή θάνατος προκαλείται σε αυτά πρέπει να γίνεται «ανθρώπινα».[3]

Σε έντονη αντίθεση, οι υπερασπιστές των δικαιωμάτων των ζώων απορρίπτουν τις ωφελιμιστικές αρχές της ευημερίας που επιτρέπει την ευτυχία, την ελευθερία και τις ζωές των ζώων να θυσιαστούν για κάποια υποτιθέμενη μεγαλύτερη ανθρώπινη ανάγκη ή σκοπό. Η φιλοσοφία των δικαιωμάτων των ζώων δεν αναδείχθηκε με κάποια σημαντική μορφή μέχρι τη δημοσίευση της δημιουργικής εργασίας του Tom Regan, The Case for Animal Rights (1983). Σύμφωνα με τον Regan και άλλους θεωρητικούς των δικαιωμάτων των ζώων, υπάρχει μια βασική ηθική ισότητα μεταξύ των ανθρώπινων και των μη ανθρώπινων ζώων δεδομένου ότι και στις δυο περιπτώσεις αναφερόμαστε σε αισθανόμενα πλάσματα, και επομένως έχουν αξιόλογα συμφέροντα και προτιμήσεις (όπως το να μην αισθάνονται πόνο) που πρέπει να προστατευθούν και γίνουν σεβαστά. Επιπλέον, ο Regan υποστηρίζει, πολλά είδη ζώων (χιμπατζήδες, δελφίνια, γάτες, σκυλιά, κλπ) είναι συγγενεύοντα με τους ανθρώπους κατέχοντας τον τύπο των γνωστικών χαρακτηριστικών που τα κάνουν «υποκείμενα ζωής», βάσει του οποίου έχουν σύνθετες διανοητικές δυνατότητες συμπεριλαμβανομένης της μνήμης, της αυτοσυνείδησης και της δυνατότητας να αντιλαμβάνονται το μέλλον. Τα επιχειρήματα ότι μόνο οι άνθρωποι έχουν δικαιώματα επειδή είναι τα μόνα ζώα που έχουν λόγο και ομιλία, εκτός από το να κάνουν τεκμηριωμένα λάθος, είναι εντελώς άσχετα δεδομένου ότι η ικανότητα αίσθησης είναι ένας απαραίτητος και επαρκής όρος για την κατοχή δικαιωμάτων.

Αισθητά αντιτιθέμενο στις ευημεριστικές φιλοσοφίες του επικρατούντος ΚΥΖ και σε ωφελιμιστές φιλοσόφους όπως ο Peter Singer, οι υπέρμαχοι των δικαιωμάτων των ζώων υποστηρίζουν ότι η εγγενής αξία και τα βασικά δικαιώματα των ζώων δεν μπορούν να κόβονται από οποιαδήποτε έκκληση σε ένα υποτιθέμενο ανώτερο (ανθρώπινο) καλό. Τα συμφέροντα των ζώων δεν μπορούν να θυσιάζονται ασχέτως του πόσο καλές συνέπειες μπορεί να αποφέρουν (όπως μια υποτιθέμενη πρόοδος στην ιατρική γνώση). Ακριβώς όπως οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν πως είναι ανήθικο να θυσιαστεί ένα ανθρώπινο άτομο για ένα «ανώτερο καλό» εάν έτσι βελτιώνεται η γενική κοινωνική ευημερία, έτσι και

5


οι υπερασπιστές των δικαιωμάτων των ζώων εφαρμόζουν πειστικά τον ίδιο συλλογισμό στα ζώα. Εάν τα ζώα έχουν δικαιώματα, δεν είναι περισσότερο βάσιμο να τα χρησιμοποιούμε σε ιατρικά πειράματα από ότι είναι να χρησιμοποιούμε ανθρώπινα πλάσματα· επειδή ο επιστημονικός αγώνας μπορεί εξίσου καλά – στην πραγματικότητα, πολύ καλύτερα – να προοδεύσει μέσω του πειραματισμού σε ανθρώπους, αλλά η ηθική και τα ανθρώπινα δικαιώματα το απαγορεύουν.

Η στάση των δικαιωμάτων των ζώων είναι μια στάση αμπολισιονιστική που απαιτεί τη διακοπή όλων των περιπτώσεων και των θεσμών εκμετάλλευσης ζώων, όχι μόνο τη μείωση των βασάνων· όπως ο προκάτοχός του του 19ου αιώνα, απαιτεί την εξάλειψη της σκλαβιάς, όχι καλύτερη μεταχείριση των σκλάβων. Ακόμα, αν και αντιτάσσονται στην ευημερία όσον αφορά τον ενστερνισμό της ισότητας, των δικαιωμάτων και του αμπολισιονισμού, οι περισσότεροι υπερασπιστές των δικαιωμάτων των ζώων είναι ένα με τους ευημεριστές στο να υποστηρίζουν αυστηρά νόμιμες μορφές αλλαγής μέσω της εκπαίδευσης και της νομοθεσίας. Όπως οι ευημεριστές, οι υπέρμαχοι των δικαιωμάτων των ζώων δέχονται χαρακτηριστικά τη νομιμότητα των καπιταλιστικών οικονομικών, πολιτικών και νομικών θεσμών, και σπάνια κατέχουν το ευρύτερο κοινωνικό/πολιτικό/οικονομικό πλαίσιο που απαιτείται για να γίνει αντιληπτή η εγγενής εκμεταλλευτική λογική του κεφαλαίου και η δομική σχέση ανάμεσα στην αγορά και το κράτος.

Η εμμονή στη μπουρζουαζική ιδεολογία ότι η δικαιοσύνη μπορεί να επιτευχθεί δουλεύοντας μέσω των προεγκεκριμένων διαδικασιών του κράτους, το οποίο είναι εντελώς διεφθαρμένο και εξουσιασμένο από εταιρικά συμφέροντα, χωρίζει τους υπέρμαχους της απελευθέρωσης των ζώων από τους υπέρμαχους των δικαιωμάτων και της ευημερίας.[4] Μερικές φορές στηρίζοντας τις θέσεις τους στη φιλοσοφία των δικαιωμάτων και μερικές φορές απορρίπτοντας ή αποφεύγοντας τα φιλοσοφικά θεμέλια για να δώσουν έμφαση στην πρακτική δράση, το ΚΑΖ μολαταύτα επιδιώκει τη συνολική απελευθέρωση των ζώων μέσω των άμεσων επιθέσεων σε εκμεταλλευτές ζώων. Μοναδικό στην ευρεία, κρίσιμη οπτική του, το ΚΑΖ απορρίπτει τον καπιταλισμό, τον ιμπεριαλισμό και την καταπίεση και την ιεραρχία όλων των ειδών. Αντίθετα από τη μονοθεματική εστίαση των στρατοπέδων της ευημερίας και των δικαιωμάτων, το ΚΑΖ υποστηρίζει όλους τους ανθρώπινους αγώνες για απελευθέρωση και βλέπει την καταπίεση των ανθρώπων, των ζώων και της γης ως αποτελέσματα προερχόμενα από τις ίδιες βασικές αιτίες και δυναμικές. Το ΚΑΖ είναι κυρίως αναρχικό στην ιδεολογία, στην ιδιοσυγκρασία και την οργάνωσή του. Θεωρώντας ότι το κράτος είναι ένα εργαλείο εταιρικών συμφερόντων και ότι ο νόμος είναι το όπιο των ανθρώπων, το ΚΑΖ επιδιώκει την επιβολή δικαιοσύνης και τα αποτελέσματα μέσω της παράνομης άμεσης δράσης, όπως οι επιδρομές διάσωσης, οι διαρρήξεις, και το σαμποτάζ. Μια σημαντική μορφή του ΚΑΖ είναι το Μέτωπο Απελευθέρωσης των Ζώων (ΜΑΖ), το οποίο προέκυψε στην Αγγλία το 1976, διαδόθηκε στις ΗΠΑ μέχρι το 1980 και στη συνέχεια έγινε ένα παγκόσμιο κίνημα ενεργό σε περισσότερες από 20 χώρες. Ενώ μερικά στοιχεία του ΚΑΖ υπερασπίζονται τη βία κατά των εκμεταλλευτών ζώων, το ΜΑΖ υιοθετεί μια μη βίαιη ιδεολογία που επιτίθεται στην ιδιοκτησία αλλά δεν προκαλεί ποτέ τραυματισμούς σε ανθρώπινες ζωές.[5]

Κατά συνέπεια, το κύριο τμήμα μέσα στο ΚΥΖ δεν είναι μεταξύ της ευημερίας και των δικαιωμάτων, όπως συνήθως υποστηρίζεται, αλλά μάλλον μεταξύ των συγκεντρωτικών και των μη συγκεντρωτικών προσεγγίσεων. Μόνο τα ριζοσπαστικά στοιχεία του ΚΑΖ προκαλούν το μύθο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, καθώς αναμειγνύονται με την άμεση δράση και ζουν μέσα σε αναρχικές κουλτούρες. Σαφώς, το ΚΑΖ είναι πιο κοντά στις ανησυχίες της ΠΔ και άλλων ριζοσπαστικών αριστερών προσεγγίσεων, αν και έχει κι αυτό σημαντικούς πολιτικούς περιορισμούς (δείτε κατωτέρω).

6


Αλλά ο πλουραλισμός του ΚΥΖ δεν είναι μόνο θέμα ανταγωνισμού των ευημεριστικών, των δικαιωματικών και των απελευθερωτικών προοπτικών. Η κοινωνική του σύνθεση διασχίζει τις γραμμές της τάξης, του φύλου, της θρησκείας, της ηλικίας και της πολιτικής. Ρεπουμπλικάνοι, δημοκράτες, Αριστεροί, αναρχικοί, φεμινιστές, αντιουμανισττές, αναρχοπριμιτιβιστές, Πράσινοι, Χριστιανοί, Βουδιστές, Ινδουιστές και άλλοι περιλαμβάνονται στην πολυπλοκότητα και την ποικιλομορφία του ΚΥΖ. Αντίθετα από το ζήτημα του ταξικού αγώνα και της εργατικής δικαιοσύνης, κάποιος μπορεί να υποστηρίξει τη συμπόνια για τα ζώα από οποιαδήποτε πολιτική θέση, όπως είναι σαφές από τα ισχυρά βιβλία και άρθρα του Matthew Scully, πρώην συντάκτη των ομιλιών του George W. Bush.[6] Όσο απεχθείς και να βρίσκει κάποιος τις παλιές ή τις τωρινές πολιτικές θέσεις του Scully, η δουλειά του έχει σημαντική επιρροή σε ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων, όπως οι ρεπουμπλικανικές ελίτ, οι οποίες διαφορετικά ποτέ δεν θα είχαν ευαισθητοποιηθεί στην ευρεία κλίμακα των τρομερών βαναυσοτήτων στα ζώα.

Μια τέτοια πολιτική ποικιλομορφία είναι αρετή και ελάττωμα μαζί. Ενώ μεγιστοποιεί την επιρροή του ΚΥΖ στη δημόσια σφαίρα επιρροής και δημιουργεί με αυτό τον τρόπο νέες νομοθετικές ευκαιρίες για πολιτικές ευημερίας των ζώων, υπάρχει εντούτοις μια έλλειψη φιλοσοφικής και πολιτικής συνοχής, θρυμματίζοντας το «κίνημα» σε ανταγωνιστικά και αλληλοσυγκρουόμενα κομμάτια. Συντριπτικά ρεφορμιστικό και μονοθεματικά προσανατολισμένο (εκτός του ότι είναι κατά μεγάλο μέρος λευκό και μεσο/μεγαλο-αστικό), το ΚΥΖ στερείται μιας συστημικής κοινωνικής κριτικής η οποία αντιλαμβάνεται την καπιταλιστική λογική ως βασική καθοριστική δύναμη της εκμετάλλευσης των ζώων και αναγνωρίζει το κράτος ως μια κυριαρχούμενη-από-εταιρίες δομή ανθεκτική σε σημαντικές κοινωνικές αλλαγές. Ενώ δεν υπάρχει κανένα «κίνημα υπεράσπισης των ζώων» με την έννοια ότι κάποιος μπορεί να χτίσει γέφυρες με τη μάχη ενάντια στον καπιταλισμό, υπάρχουν παρά ταύτα προοδευτικά στοιχεία μέσα στο στρατόπεδο του ΚΑΖ που καταλαβαίνουν τη φύση του καπιταλισμού και του κράτους και είναι ανοικτά σε, και συχνά έμπειρα με, ριζοσπαστικές πολιτικές συμμαχίες. Το ΚΑΖ, με αυτό τον τρόπο, είναι μια ενδεχόμενη σημαντική δύναμη για την κοινωνική αλλαγή, όχι μόνο σε σχέση με τον αγώνα του ενάντια στην εκμετάλλευση των ζώων και τις καπιταλιστικές βιομηχανίες, αλλά και ως στοιχείο και καταλύτης των αγώνων απελευθέρωσης των ανθρώπων και της γης.

7


Προς μια Κοινωνιολογία του ΚΑΖ

«Είμαστε πολύ επικίνδυνοι φιλοσοφικά. Μέρος αυτού του κινδύνου είναι ότι δεν πέφτουμε στην παγίδα ότι η ιδιοκτησία αξίζει περισσότερο από τη ζωή… φέρνουμε αυτή την τρελή προτεραιότητα στο φως, το οποίο είναι κάτι που το σύστημα δεν μπορεί να αντέξει.»— David Barbarash, πρώην εκπρόσωπος του ALF

«Είμαστε μια νέα ράτσα ακτιβισμού. Δεν είμαστε η Human Society των γονιών σας. Δεν είμαστε η Friends of Animals. Δεν είμαστε η Earthsave. Δεν είμαστε η Greenpeace. Ερχόμαστε με μια νέα φιλοσοφία. Κρατάμε τη ριζοσπαστική γραμμή. Δεν θα συμβιβαστούμε. Δεν θα απολογηθούμε, και δεν θα υποχωρήσουμε.»— Kevin Jonas, ιδρυτής της SHAC USA

Παρά το μεγάλο όγκο βιβλιογραφίας πάνω στα δικαιώματα των ζώων και στην απελευθέρωση των ζώων, και την αυξανόμενη πολιτική τους ανάδειξη, οι ουμανιστές και οι Αριστεροί μελετητές έχουν αγνοήσει την κοινωνιολογική σημασία και τη σπουδαιότητα των αγώνων για τα δικαιώματα / την απελευθέρωση των ζώων.[7] Σε αυτό το τμήμα, επιδιώκω να αποκαταστήσω αυτή τη σπισιστική παραδρομή και την εξόφθαλμη παράλειψη με ένα ευρύ κοινωνιολογικό σύνολο από συμφραζόμενα από τους αγώνες των δικαιωμάτων / της απελευθέρωσης των ζώων των τελευταίων τριών δεκαετιών.

Στα πλαίσια της πρόσφατης κοινωνικής ιστορίας, κάποιος μπορεί να δει το ΚΑΖ, πρώτα, ως ένα «νέο κοινωνικό κίνημα» με ρίζες στους αγώνες της δεκαετίας του '60 και του '70. Συχνά περιγραφόμενα ως «μετα-ταξικά» και «μετα-υλιστικά», τα νέα κοινωνικά κινήματα επιδιώκουν όχι υψηλότερους μισθούς αλλά αντίθετα το τέλος των ιεραρχιών και νέες σχέσεις με το φυσικό κόσμο. Μόλις το εργατικό κίνημα απορροφήθηκε και περιορίστηκε μετά από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η δυναμική του κοινωνικού αγώνα απομακρύνθηκε από τη σχέση κεφαλαίου-εργασίας στα ευρύτερα ζητήματα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της πολιτικής ταυτότητας. Οι έγχρωμοι άνθρωποι, οι φοιτητές, οι φεμινιστές, οι γκέι και οι λεσβίες, οι ακτιβιστές κατά των πυρηνικών και της ειρήνης και οι οικολόγοι πάλεψαν για ζητήματα νέου είδους. Τα σύγχρονα κινήματα των δικαιωμάτων / της απελευθέρωσης των ζώων γεννήθηκαν στο κοινωνικό περιβάλλον που παρήχθη από τα κινήματα της δεκαετίας του '60 και του '70, και διαμόρφωσαν ένα σημαντικό μέρος των κινημάτων με στόχο την προοδευτική αλλαγή. Αυτό είναι μια συνέπεια της κριτικής τους στην ιεραρχία, στον ινστρουμενταλισμό και στην κυριαρχία της φύσης από το ανθρώπινο είδος, της συμβολής τους στην οικολογία και στο ρόλο τους στην προώθηση της ηθικής της μη βίας.

Τα νέα κοινωνικά κινήματα χρησιμοποιούνται σε μια μεταβιομηχανική καπιταλιστική κοινωνία όπου η κύρια οικονομική δυναμική δεν περιλαμβάνει πλέον την επεξεργασία φυσικών υλικών αλλά αντίθετα τον καταναλωτισμό, τη ψυχαγωγία, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και την πληροφορία. Διεθνικές εταιρίες όπως η Microsoft, η Monsanto και η Novartis καταδεικνύουν τη σημασία της επιστήμης και της έρευνας στη μεταβιομηχανική οικονομία. Αν και δεν αναγνωρίζεται σαν τέτοιο, ένας δεύτερος τρόπος για να δει κάποιος το ΚΑΖ είναι αναγνωρίζοντας ότι είναι μέρος του σύγχρονου αντικαπιταλιστικού κινήματος και του κινήματος της αντι / εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης που επιτίθεται στην κυριαρχούμενη από εταιρίες «παγκοσμιοποίηση από τα πάνω» για να προωθήσει την «παγκοσμιοποίηση από τα κάτω».[8]

8


Μέχρι το σημείο που το μεταβιομηχανικό κεφάλαιο δένεται σε ένα παγκόσμιο σύμπλεγμα επιστήμης/γνώσης, και αυτό οδηγείται από πειράματα σε ζώα, η απελευθέρωση των ζώων προκαλεί τον καπιταλισμό, υπό τη μορφή αυτό που θα αποκαλέσω Παγκόσμιο Σύμπλεγμα Ζωοτομίας (ΠΣΖ) [Global Vivisection Complex, GVC]. Πιο συγκεκριμένα, θα προσδιορίσω αυτή τη νέα αντιτασσόμενη δύναμη ως το κίνημα άμεσης δράσης κατά της ζωοτομίας (ΚΑΔΚΖ) [direct action anti-vivisection movement, DAAVM]. Αυτό το κίνημα έχει προκύψει σαν σοβαρή απειλή στις βιομηχανίες βιοϊατρικής έρευνας. Στο ΗΒ, παραδείγματος χάριν, οι φαρμακευτικές και βιοτεχνολογικές βιομηχανίες και οι βιομηχανίες ιατρικής έρευνας είναι ο τρίτος μεγαλύτερος συνεισφέρων παράγοντας στην οικονομία· μια επίθεση σε αυτό το επιστημονικό σύμπλεγμα είναι επίθεση στο βρετανικό κράτος και στο παγκόσμιο κεφάλαιο γενικά. Μέχρι σήμερα, το ΚΑΖ στο ΗΒ και στις ΗΠΑ έχει κλείσει αρκετούς εκτροφείς ζώων, έχει σταματήσει την κατασκευή διαφόρων σημαντικών ερευνητικών κέντρων και έχει αναγκάσει την HLS να βγει από το Χρηματιστήριο Αξιών της Νέας Υόρκης. Σαφώς, το ΚΑΖ είναι μια σημαντική κοινωνική και πολιτική δύναμη. Εάν η Αριστερά δεν το αναγνωρίζει ακόμα αυτό, η διεθνής καπιταλιστική έρευνα και οι βρετανικές και αμερικανικές κυβερνήσεις το αναγνωρίζουν σίγουρα, έχοντας δαιμονοποιήσει το ΚΑΖ σαν την μεγαλύτερη εγχώρια τρομοκρατική απειλή και κατασκευάζουν αστυνομοκρατούμενα κράτη για να διεξάγουν πόλεμο εναντίον του.

Το ΠΣΖ είναι ένα μάτριξ δύναμης-γνώσης που αντανακλά την κεντρικότητα της επιστήμης στη μεταβιομηχανική κοινωνία. Αποτελείται από τις φαρμακευτικές βιομηχανίες, τις βιομηχανίες βιοτεχνολογίας, τις βιομηχανίες ιατρικής έρευνας, τα πανεπιστήμια και τα εργαστήρια πειραμάτων. Όλοι αυτοί οι θεσμοί χρησιμοποιούν ζώα για να δοκιμάσουν και να προωθήσουν τα φάρμακά τους· τα ζώα είναι τα καύσιμα χωρίς τα οποία οι εταιρικές επιστημονικές μηχανές δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Καθώς εταιρίες όπως η Huntingdon Life Sciences και η Chiron είναι παγκοσμίου βεληνεκούς και έχουν πελάτες σε όλο τον κόσμο, ομάδες απελευθέρωσης ζώων όπως το ALF και η Stop Huntington Animal Cruelty (SHAC) είναι επίσης παγκόσμιες όσον αφορά την αντίστασή τους. Μια φαινομενικά τοπική ομάδα όπως η Stop Newchurch Guinea Pigs (SNGP), που διεξήγαγε επιθετικό πόλεμο σε ένα αγγλικό χωριό ενάντια σε μια οικογένεια που εξέτρεφε ινδικά χοιρίδια για έρευνα στην Αγγλία, είναι επίσης μέρος της κινήματος της αντιπαγκοσμιοποίησης επειδή η οικογένεια που στόχευσαν – και τελικά διέκοψαν τη λειτουργία τους – τροφοδοτούσε με ζώα το ΠΣΖ. Οποιεσδήποτε κι αν είναι οι πολιτικές ιδέες των αντιζωοτόμων – είτε φιλελεύθεροι, υπέρ της ελεύθερης αγοράς, σοσιαλιστές, είτε αναρχικοί – σαμποτάρουν την παγκοσμιοποίηση από τα πάνω. Το ΚΑΔΚΖ αποδιοργανώνει τις εταιρικές αλυσίδες ανεφοδιασμού, διακόπτει τις εργαστηριακές διαδικασίες τους και ελευθερώνει τους αιχμάλωτους σκλάβους τους.

Εκτός από την οικονομική απειλή που αποτελεί το ΚΑΔΚΖ, αποτελεί επίσης μια ισχυρή φιλοσοφική και ιδεολογική απειλή με το να επιτίθεται στην ιδεολογική νομιμότητα της βασισμένης-σε-ζώα «επιστήμης». Η ισχυρή, βασισμένη-σε-γεγονότα επίθεση στη νομιμότητα της ζωοτομίας που εξαπολύεται από το ΚΑΔΚΖ και τα κινήματα δικαιωμάτων των ζώων είναι μια επίθεση στην ίδια την εξουσία της επιστήμης, μια επίθεση στη σύγχρονη Εκκλησία του Λόγου. Το κίνημα της αντιζωοτομίας εκθέτει τους παραλογισμούς της ζωοτομίας και αποκαλύπτει πώς η επιστήμη υπηρετεί τα συμφέροντα των εταιριών έτσι ώστε η αντικειμενικότητα είναι κάτι που μπορεί να αγοραστεί και να πουληθεί (π.χ., η σαχλή επιστήμη και τα παραποιημένα στοιχεία για να αμφισβητηθεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας χρηματοδοτήθηκαν από ενεργειακές εταιρίες όπως η Exxon-Mobil).

Όπως η χριστιανική εκκλησία στις ένδοξες μέρες της, οι παπάδες και οι ιερείς της Επιστήμης

9


αναγκάζονται να υπερασπιστούν την εξουσία και τη δύναμή τους κάνοντας επίθεση στους αντιπάλους τους και δυσφημίζοντάς τους (στους ακαδημαϊκούς κύκλους και αλλού). Η επιστήμη ασκεί μια ισχυρή επιρροή στην κυβέρνηση και έχει τη δύναμη να δημιουργήσει νέους νόμους και να επιβάλει τα συμφέροντά της. Κατά συνέπεια, λόγω της έντονης πίεσης από την Επιστήμη, το ΚΑΔΚΖ στο ΗΒ και στις ΗΠΑ έχει έρθει αντιμέτωπο με την άγρια επίθεση του συμπλέγματος κράτος-επιχειρήσεις. Εξίσου οι βρετανικές και αμερικανικές κυβερνήσεις έχουν τοποθετήσει αυστηρούς περιορισμούς στο δικαίωμα της ελευθερίας λόγου και, τελικά, έχουν ποινικοποιήσει τη διαφωνία, όπως είναι εμφανές στους βρετανικούς νόμους ενάντια «στην εξύμνηση της τρομοκρατίας» και των κατασταλτικών μέτρων του αμερικάνικου Patriot Act. Και τα δύο κράτη έχουν εφαρμόσει δρακόντειους «αντιτρομοκρατικούς» νόμους ενάντια στους απελευθερωτές ζώων και επιβάλουν σκληρές ποινές φυλάκισης για «παρενόχληση» ή δράσεις σαμποτάζ.

Κατά συνέπεια, το ΚΑΔΚΖ αντιμετωπίζει την οργή της κοσμικής εκκλησίας· ακριβώς όπως ο Γαλιλαίος είπε ότι η γη κινείται γύρω από τον ήλιο, έτσι οι αντιζωοτόμοι λένε ότι η έρευνα που διενεργείται σε ένα είδος δεν ισχύει στην έρευνα που διενεργείται σε ένα άλλο, και το ΚΑΖ συνολικά υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι ανήκουν στη γη, και η γη δεν ανήκει σε αυτούς. Όπως τα ειρηνικά κινήματα εξέθεσαν την τρέλα του βιομηχανικού-στρατιωτικού συμπλέγματος, το κίνημα εναντίον των πυρηνικών έδωσε έμφαση στο καταστρεπτικό ενδεχόμενο της πυρηνικής ενέργειας· και το περιβαλλοντικό κίνημα παρουσίασε τις οικολογικές συνέπειες της αναπτυσσόμενης οικονομίας, έτσι το ΚΔΖ φέρνει στο φως τη βαρβαρότητα του διαφωτισμού και τους παραλογισμούς της βιοϊατρικής έρευνας.

Εάν το ΚΑΖ μπορεί να γίνει αντιληπτό ως ένα νέο κοινωνικό κίνημα, και ως ένα αντικαπιταλιστικό και υπέρ της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης κίνημα, μπορεί επίσης να γίνει αντιληπτό με έναν τρίτο τρόπο που έχω τονίσει, δηλαδή ότι είναι ένα σύγχρονο εναντιωμένο στη δουλεία και αμπολισιονιστικό κίνημα.[9] Ακριβώς όπως οι αμπολισιονιστές του δεκάτου ενάτου αιώνα επιδίωξαν να ξυπνήσουν τους ανθρώπους στο μέγιστο ηθικό ζήτημα εκείνης της εποχής που περιελάμβανε τη σκλαβιά εκατομμυρίων ανθρώπων σε μια κοινωνία που δημιουργήθηκε γύρω από την έννοια των καθολικών δικαιωμάτων, έτσι και οι νέοι αμπολισιονιστές του 21ου αιώνα πασχίζουν να διαφωτίσουν τους ανθρώπους για το τεράστιο μέγεθος και τη σημασία των βασάνων και της καταπίεσης των ζώων. Όπως η δουλεία των μαύρων νωρίτερα δημιούργησε θεμελιώδη ερωτήματα για την έννοια της αμερικανικής «δημοκρατίας» και τις σύγχρονες αξίες, έτσι η τρέχουσα συζήτηση σχετικά με τη σκλαβιά των ζώων προκαλεί μια κρίσιμη διερεύνηση μέσα στην ανθρώπινη ψυχή που έχει φθαρεί από τη βία, την υπεροψία και την αλλοτρίωση, και προκαλεί επίσης την επείγουσα ανάγκη για μια νέα ηθική και ευαισθησία που πηγάζει από το σεβασμό για κάθε ζωή.

Τα ζώα στα πειραματικά εργαστήρια, στα βιομηχανικά εκτροφεία, στα εκτροφεία γούνας γούνας, στα εργοστάσια δέρματος, στους ζωολογικούς κήπους, στα τσίρκα, στα ροντέο και άλλους εκμεταλλευτικούς θεσμούς είναι η σημαντικότερη υποδουλωμένη και προλεταριακή δύναμη της σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας. Κάθε χρόνο, παγκοσμίως, είναι έγκλειστα, τίθενται υπό εκμετάλλευση και σκοτώνονται – το «δολοφονούνται» δεν είναι ακατάλληλος όρος – κατά δισεκατομμύρια. Οι πρώτες ύλες της ανθρώπινης οικονομίας (ένα πολύ μεγαλύτερο και πιο γενικό σύστημα κυριαρχίας από τον καπιταλισμό), τα ζώα, τίθενται υπό εκμετάλλευση για τη γούνα τους, τη σάρκα τους και τα σωματικά υγρά τους. Κλεμμένα από την άγρια φύση, έχοντας αναπαραχθεί και μεγαλώσει σε αιχμαλωσία, κρατούμενα σε κλουβιά και με αλυσίδες ενάντια στη θέλησή τους και χωρίς

10


τη συγκατάθεσή τους, τα ζώα είναι κυριολεκτικά σκλάβοι, και δι' αυτού απαραίτητα στοιχεία της σύγχρονης καπιταλιστικής δουλικής οικονομίας (η οποία στην πιο άκαμπτη μορφή της περιλαμβάνει επίσης ανθρώπινα σκλαβοπάζαρα και εμπόριο λευκής σαρκός).

Οι αμπολισιονιστές συχνά βλέπουν τον ευημερισμό σαν ένα επικίνδυνο τέχνασμα και οδόφραγμα για την ηθική πρόοδο, και συχνά βασίζουν τη θέση τους στη φιλοσοφία των δικαιωμάτων. Οι αμπολισιονιστές του 19ου αιώνα δεν καταπιάνονταν στην «υποχρέωση» του αφέντη των σκλάβων να είναι καλός προς τους σκλάβους, να τους ταΐζει και να τους ντύνει καλά, ή να τους απασχολεί με επαρκή ξεκούραση. Αντίθετα, απαίτησαν τη συνολική και απεριόριστη εξόντωση της σχέσης αφέντη-δούλου, την απελευθέρωση των σκλάβων από όλες τις μορφές δουλείας. Ομοίως, οι νέοι αμπολισιονιστές απορρίπτουν τις μεταρρυθμίσεις των θεσμών και των πρακτικών της σκλαβιάς των ζώων ως συνολικά ανεπαρκείς και προσανατολίζονται στην πλήρη χειραφέτηση των ζώων από όλες τις μορφές ανθρώπινης εκμετάλλευσης, υποταγής και κυριαρχίας.

11


Η Απελευθέρωση των Ζώων και η Αριστερά

«Το Άουσβιτς ξεκινάει κάθε φορά που κάποιος κοιτάζει ένα σφαγείο και σκέφτεται: είναι μόνοζώα.»— Theodor Adorno

«Σε σχέση με [τα ζώα], όλοι οι άνθρωποι είναι Ναζί· για τα ζώα είναι μια αιώνια Treblinka.»— Isaac Bashevis Singer

Η απελευθέρωση των ζώων είναι η επόμενη απαραίτητη και λογική ανάπτυξη στην ηθική εξέλιξη και στον πολιτικό αγώνα. Η απελευθέρωση των ζώων στηρίζεται στις πιο προοδευτικές ηθικές και πολιτικές προόδους που τα ανθρώπινα πλάσματα έχουν κάνει τα τελευταία 200 χρόνια και τις φέρνει στις λογικές τους καταλήξεις. Πηγαίνει τους αγώνες για τα δικαιώματα, την ισότητα και την πολιτική της μη βίας στο επόμενο επίπεδο, πέραν από τα τεχνητά ηθικά και νομικά όρια του ανθρωπισμού, προκειμένου να προκαλέσει όλες τις προκαταλήψεις και τις ιεραρχίες συμπεριλαμβανομένου του σπισισμού. Το παραδειγματικό ανθρωπιστικό όραμα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ για ένα «παγκόσμιο σπίτι» απαλλαγμένο από βία και διαχωρισμούς, όσο αξιέπαινο κι αν είναι, παραμένει ένα σφαγείο γεμάτο αίμα, έως ότου οι αξίες της ειρήνης και της ισότητας επεκταθούν σε όλα τα είδη ζώων.

Η απελευθέρωση των ζώων απαιτεί η Αριστερά να ξεπεράσει τα βολικά όρια του ανθρωπισμού προκειμένου να κάνει ένα ποιοτικό άλμα στην ηθική εκτίμηση, μεταφέροντας με αυτό τον τρόπο τον ηθικό φραγμό από το λόγο και τη γλώσσα, στην ευαισθησία και την υποκειμενικότητα. Ακριβώς όπως η Αριστερά έπρεπε κάποτε να αντιμετωπίσει την οικολογία και από αυτό προέκυψε μια μακράν ανώτερη θεωρία και πολιτική, έτσι πρέπει τώρα να δεσμεύσει τα δικαιώματα των ζώων. Όπως η αντιμετώπιση με την οικολογία εμβάθυνε απείρως και εμπλούτισε την Αριστερή θεωρία και πολιτική, έτσι πρέπει να κάνει και η συνάντηση με τα δικαιώματα και την απελευθέρωση των ζώων.

Ο σπισισμός είναι η πεποίθηση ότι τα μη ανθρώπινα είδη υπάρχουν για να εξυπηρετούν τις ανάγκες του ανθρώπινου είδους, ότι τα ζώα είναι υπό διάφορες έννοιες κατώτερα από τα ανθρώπινα πλάσματα και επομένως ότι κάποιος μπορεί να αντιμετωπίζει τα ανθρώπινα συμφέροντα ευνοϊκότερα από τα μη ανθρώπινα συμφέροντα σύμφωνα με τη θέση του είδους μόνο. Όπως ο ρατσισμός ή ο σεξισμός, ο σπισισμός δημιουργεί ένα ψεύτικο δυϊστικό τμήμα μεταξύ μιας ομάδας και μιας άλλης προκειμένου να τακτοποιηθούν οι διαφορές ιεραρχικά και να δικαιολογηθεί η κυριαρχία του «ανωτέρου» πάνω στον «κατώτερο». Ακριβώς όπως η κοινωνία έχει αντιληφθεί ότι είναι προκατειλημμένο, παράλογο και απαράδεκτο για τους λευκούς να υποτιμούν τους έγχρωμους ανθρώπους και για τους άνδρες να υποτιμούν τις γυναίκες, έτσι αρχίζει να μαθαίνει πόσο εντελώς αυθαίρετο και παράλογο είναι για τα ανθρώπινα ζώα να τοποθετούν τους εαυτούς τους πάνω από τα μη ανθρώπινα ζώα λόγω των διαφορών στα είδη. Μεταξύ των ζώων που όλα αποτελούν αισθανόμενα υποκείμενα ζωής, αυτές οι διαφορές – η ψεύτικη και αλαζονική αξίωση της ανθρωπότητας να είναι ο μόνος φορέας λόγου και γλώσσας – δεν είναι περισσότερο ηθικά σχετικές από τις διαφορές με βάση το φύλο ή το χρώμα του δέρματος, όμως στη ανελικτική ψυχολογία του ανθρώπινου πρωτεύοντος έχουν αποφασιστικό αντίκτυπο. Η θεωρία – σπισισμός – ενημερώνει την πρακτική – απερίγραπτα σκληρές μορφές κυριαρχίας, βίας και δολοφονίας.

Η προκατάληψη και η μεροληπτική τοποθέτηση του σπισισμού είναι τόσο πολύ ένα μέρος της

12


Αριστεράς όσο και του γενικού πληθυσμού και των πιο οπισθοδρομικών στοιχείων της, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τη «ριζοσπαστική», «αντιθετική», ή «προοδευτική» φύση των Αριστερών θέσεων και πολιτικών. Ενώ καταδικάζει τη βία και διακηρύσσει δικαιώματα για όλους, η Αριστερά αποτυγχάνει να αντιληφθεί τις βαρύνοντες ανάγκες και τα συμφέροντα δισεκατομμυρίων καταπιεσμένων ζώων. Αν και καμαρώνουν τους εαυτούς τους για τις ολιστικές και συστημικές κριτικές του παγκόσμιου καπιταλισμού, οι Αριστεροί αποτυγχάνουν να αντιληφθούν τις βαθιές διασυνδέσεις μεταξύ της απελευθέρωσης των ανθρώπων, των ζώων και της γης και την ανάγκη να τις συλλάβουν και να παλέψουν για όλες ως έναν αγώνα ενάντια στην κυριαρχία, την εκμετάλλευση, και την ιεραρχία.

Από την προοπτική της οικολογίας και των δικαιωμάτων των ζώων, οι Mαρξιστές και άλλοι κοινωνικοί «ριζοσπάστες» είναι εξαιρετικά αντιδραστικές δυνάμεις. Στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο, ο Μαρξ και ο Ένγκελς στοίβαξαν τους υπερασπιστές της ευημερίας των ζώων στην ίδια μικροαστική ή συντηρητική κατηγορία με τους διοργανωτές φιλανθρωπιών, τους φανατικούς της μετριοπάθειας και τους αφελής ρεφορμιστές, αποτυγχάνοντας να δουν ότι το κίνημα της ευημερίας των ζώων στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, ήταν μια βασική αιτία πολιτικοποίησης για τις γυναίκες, των οποίων η προσπάθεια να μειωθεί η σκληρότητα στα ζώα ήταν αδιάσπαστη από την προσπάθειά τους ενάντια στην αντρική βία και στην εκμετάλλευση των παιδιών.[10] Σε εργασίες όπως το Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα του 1844, ο Καρλ Μαρξ προώθησε μια φυσιοκρατική θεωρία της ανθρώπινης ζωής, αλλά κάτω από την κυρίαρχη Δυτική παράδοση, προϋπέθεσε έναν αιχμηρό δυϊσμό μεταξύ των ανθρώπινων και των μη ανθρώπινων ζώων, υποστηρίζοντας ότι μόνο τα ανθρώπινα πλάσματα έχουν συνείδηση και σύνθετο κοινωνικό κόσμο. Αρνούμενος στα ζώα τη συναισθηματική, κοινωνική και ψυχολογική πολυπλοκότητα των πραγματικών ζωών τους, ο Μαρξ υποστήριξε ότι ενώ τα ζώα έχουν μια άμεση και αποκλειστικά ενστικτώδη σχέση με την παραγωγική δραστηριότητα στη γη, η ανθρώπινη εργασία είναι το αποτέλεσμα της ελεύθερης βούλησης και της νοημοσύνης. Εάν ο Μαρξισμός και άλλες Αριστερές παραδόσεις έχουν στηρίξει περήφανα τις θεωρίες τους στην επιστήμη, οι κοινωνικοί ριζοσπάστες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η επιστήμη – συγκεκριμένα, ο επιστημονικός κλάδος της «γνωστικήςηθολογίας» η οποία μελετά την πολυπλοκότητα των συναισθημάτων, της σκέψης και της επικοινωνίας των ζώων – έχει σκιάσει εντελώς τις εσφαλμένες, οπισθοδρομικές, σπισιστικές αντιλήψεις τους για τα μη ανθρώπινα ζώα ως απαλλαγμένα σύνθετων μορφών συνείδησης και κοινωνικής ζωής.[11]

Ενώ υπάρχει ένας ζωηρός δημόσιος διάλογος σχετικά με το εάν ο Μαρξ είχε ή όχι κάποια περιβαλλοντική συνείδηση, δεν τίθεται θέμα για το ότι ήταν σπισιστής και το προϊόν ενός απαρχαιωμένου ανθρωποκεντρικού / κυριαρχικού μοντέλου που συνεχίζει να αμαυρώνει την προοδευτική κοινωνική θεωρία και πολιτική. Το θέαμα του Αριστερού σπισισμού είναι εμφανές στην έλλειψη άρθρων – συχνά εξαιτίας μιας κραυγαλέας άρνησης να λάβουν υπόψιν τα ζητήματα των δικαιωμάτων των ζώων – στην εκμετάλλευση των ζώων σε προοδευτικές εφημερίδες, σε περιοδικά και σε χώρους του διαδικτύου. Σε μια περίπτωση, παραδείγματος χάριν, το The Nation έγραψε ένα καυστικό δοκίμιο που καταδίκασε τη μεταχείριση των εργαζομένων στα βιομηχανικά εκτροφεία, αλλά όλως παραδόξως δεν είπε τίποτα για την εκμετάλλευση χιλιάδων κοτών που είναι φυλακισμένες στην κόλαση των συστοιχιών κλουβιών. Σε έντονη αντίθεση, η δυνατή εργασία του Gale Eisnitz, Slaughterhouse, τεκμηριώνει την εκμετάλλευση των ζώων και των ανθρώπων ως όμοια στα φονικά πατώματα των σφαγείων, καθώς παρουσιάζει την απανθρωποποίηση των ανθρώπων μέσα από την τακτική βία στα ζώα.[12]

Όντας ενδεικτική της προκατάληψης, της άγνοιας, του τοπικισμού και της μη ολιστικής θεωρητικολογίας που είναι διαδεδομένη μέσα στην Αριστερά, εξετάστε την περίπτωση του Michael

13


Albert, ενός διακεκριμένου Μαρξιστή θεωρητικού και συνιδρυτή του Ζ Magazine και του Ζ net. Σε μια πρόσφατη συνέντευξη στο περιοδικό για τα δικαιώματα των ζώων και το περιβάλλον Satya, o Albert παραδέχτηκε: «Όταν μιλάω για τα κοινωνικά κινήματα για να κάνω τον κόσμο καλύτερο, τα δικαιώματα των ζώων δεν είναι στο μυαλό μου. Ειλικρινά δεν βλέπω τα δικαιώματα των ζώων πουθενά με τον τρόπο τον οποίο βλέπω τα κινήματα των γυναικών, τα κινήματα των Λατίνων, τακινήματα της νεολαίας και ούτω καθεξής... Μια μεγάλης κλίμακας συζήτηση περί των δικαιωμάτων των ζώων και της επακόλουθης δράσης είναι πιθανώς περισσότερο από επιβεβλημένη… αλλά ειλικρινά απλά δεν με χτυπά σαν να είναι στο ελάχιστο τόσο επείγον όσο η αποτροπή του πολέμου στο Ιράκ ή το να κερδηθεί η 30ωρη εβδομαδιαία εργασία».

Ενώ δεν περιμένω ένας ανθρώπινος ρατσιστής όπως ο Albert να δει τα δεινά των ζώων και των ανθρώπων ούτε καν κατά προσέγγιση ως συγκρίσιμα, δεν μπορώ να καταλάβω το να δίνεται προτεραιότητα στη μείωση της εργασίας για ανθρώπους που ζουν σχετικά άνετες ζωές απέναντι στη βελτίωση των αισχρών δεινών των δεκάδων δισεκατομμυρίων ζώων που είναι έγκλειστα, βασανίζονται και σκοτώνονται κάθε χρόνο με τους πιο απερίγραπτους τρόπους. Αλλά τα αίτια των δικαιωμάτων και της απελευθέρωσης των ανθρώπων και των ζώων δεν είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, στο οποίο τα οφέλη για τα ζώα απαιτούν απώλειες για τους ανθρώπους. Όπως οι περισσότεροι μέσα στην Αριστερά, ο Albert στερείται της ολιστικής διορατικότητας να αντιληφθεί τις βαθιές συνδέσεις μεταξύ της κακοποίησης των ζώων και του ανθρώπινων δεινών.

Το πρόβλημα με τον τόσο μυωπικό Αριστερισμό προέρχεται όχι μόνο από τον ίδιο τον Καρλ Μαρξ, αλλά και από τις παραδόσεις που τον εκκόλαψαν – ο σύγχρονος ανθρωπισμός, η μηχανιστική επιστήμη, ο βιομηχανισμός και ο Διαφωτισμός. Σίγουρα, η μετακίνηση από ένα Θεοκεντρικό σε έναν ανθρωποκεντρικό κόσμο, από τις σταυροφορίες ενός αιμοδιψούς χριστιανισμού στην κριτική σκέψη και το αυτόνομο ήθος του Διαφωτισμού, ήταν ογκώδη ιστορικά οφέλη και τα δικαιώματα των ζώων στηρίζονται σε αυτά. Αλλά η σύγχρονη κοινωνική θεωρία και επιστήμη διαιώνισαν μια από τις χειρότερες πτυχές του Χριστιανισμού (στην τυποποιημένη ερμηνεία που κατανοεί την κυριαρχία ως εξουσία), δηλαδή την άποψη ότι τα ζώα είναι μόνο πόροι προς ανθρώπινη χρήση. Πράγματι, η κατάσταση για τα ζώα επιδεινώθηκε σημαντικά κάτω από τον αντίκτυπο των σύγχρονων επιστημών και των τεχνολογιών που εκκόλαψαν τη ζωοτομία, τη γενετική μηχανική, την κλωνοποίηση, τα βιομηχανικά εκτροφεία και τα σφαγεία. Ο Δαρβινισμός ήταν μια σημαντική επιρροή στον Μαρξ και στις επακόλουθες ριζοσπαστικές σκέψεις, αλλά κανένας δεν διατήρησε την έμφαση Δαρβίνου στη νοημοσύνη της ζωικής ζωής, την εξελικτική συνέχεια από τους μη ανθρώπους στην ανθρώπινη ζωή και στη βασική ισότητα μεταξύ όλων των ειδών.

Οι κοινωνικοί οικολόγοι και οι «οικο-ανθρωπιστές» όπως ο Murray Bookchin καταδικάζουν την εκβιομηχάνιση της κακοποίησης και της δολοφονίας των ζώων, αλλά δεν αμφισβητούν ποτέ το υποτιθέμενο δικαίωμα της χρήσης ζώων για ανθρώπινους λόγους. Αγνοώντας τις επιστημονικές μελέτες που τεκμηριώνουν το λόγο, τη γλώσσα, τον πολιτισμό και την τεχνολογία μέσα στα διάφορα είδη ζώων, ο Bookchin προβάρει την Καρτεσιανή-Μαρξιστική μηχανιστική άποψη για τα ζώα ως χαζά και άλαλα πλάσματα απαλλαγμένα λόγου και γλώσσας. Τα ζώα επομένως ανήκουν στην «πρώτη φύση», αντί στον ξεχειλίζοντα από χαρά δημιουργικό κόσμο της «δεύτερης φύσης» του ανθρώπινου πολιτισμού. Όπως η Αριστερά γενικά, οι κοινωνικοί οικολόγοι αποτυγχάνουν να θεωρητικολογήσουν το αντίκτυπο της εκμετάλλευσης των ζώων στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη κοινωνία και ψυχολογία. Παντρεύουν τελικά τις ίδιες ευημεριστικές απόψεις που επιτρέπουν και καθιερώνουν

14


μερικές από τις πιο απερίγραπτες μορφές βίας απέναντι στα ζώα μέσα στις τρέχουσες καπιταλιστικές κοινωνικές σχέσεις, μιλώντας με την ίδια γλώσσα της «ανθρώπινης μεταχείρισης» των ζωικών σκλάβων που χρησιμοποιούνται από ζωοτόμους, διευθυντές βιομηχανικών εκτροφείων και επιχειρηματίες σφαγείων, εκτροφείς γούνας και προϊσταμένους σε ροντέο και τσίρκα.

Η Αριστερά παραδοσιακά βρίσκεται πίσω από την καμπύλη στην ικανότητά της να καταλάβει και να εξετάσει μορφές καταπίεσης όχι άμεσα σχετικές με τα οικονομικά. Πήρε δεκαετίες στην Αριστερά να αναγνωρίσει το ρατσισμό, το σεξισμό, τον εθνικισμό, τη θρησκεία, τις πολιτικές του πολιτισμού και της καθημερινής ζωής, την ιδεολογία και τα μίντια, την οικολογία και άλλα ζητήματα στο αντικαπιταλιστικό πλαίσιό της, και το έκανε αυτό μόνο υπό την πίεση διάφορων κινημάτων απελευθέρωσης. Η τάση της Μαρξιστικής Αριστεράς, ειδικότερα, είναι να υποβιβάζει ζητήματα όπως αυτά του φύλου, της φυλής και του πολιτισμού σε «ζητήματα» με τα οποία καταπιάνεται, εάν το κάνει κι αυτό, μόνο αφού οι στόχοι αυτού του αγώνα έχουν επιτευχθεί. Τέτοια αποκλείσιμη και μειωτική πολιτική προέτρεψε η Rosa Luxemburg, μεταξύ άλλων, η οποία υπεράσπισε τη σημασία του πολιτισμού και της καθημερινής ζωής αναφωνώντας, «εάν δεν μπορώ να χορέψω, δεν θέλω να είμαι ένα μέρος της επανάστασής σας!»

Οι Νεο-Μαρξιστές, όπως οι θεωρητικοί της Σχολής της Φρανκφούρτης, αντιλήφθηκαν τη σημασία της πολιτικής, του πολιτισμού και της ιδεολογίας ως σημαντικά ζητήματα συσχετιζόμενα με, αλλά όχι μειωμένα προς, τα οικονομικά και την τάξη, και μετά τη δεκαετία του '60 οι Αριστεροί επιτέλους κατάλαβαν την οικολογία σαν κάτι περισσότερο από ένα «ζήτημα της μπουρζουαζίας» ή «παρεκτροπή» από τους κοινωνικούς αγώνες. Στο The Dialectic of Enlightenment, o Max Horkheimer και ο Theodor Adorno ανέπτυξαν τις σημαντικές ιδέες πάνω στη σχέση μεταξύ της κυριαρχίας των ανθρώπων πάνω στη φύση και του ενός πάνω στον άλλο, και μερικές φορές καλοπροαίρετα έφεραν εικόνες ζώων σε αιχμαλωσία ως σημαντικά σύμβολα της ανθρώπινης υπεροψίας και της αποξένωσης από τη φύση. Ειδικότερα, ο Herbert Marcuse έδωσε έμφαση στη σημασία μιας «νέας ευαισθησίας» που στηρίχτηκε σε μη εκμεταλλευτικές πεποιθήσεις και σχέσεις σχέσεις απέναντι στο φυσικό κόσμο.

Αν και από τη δεκαετία του '70 η Αριστερά έχει αρχίσει να εξετάζει σοβαρά το «ζήτημα της φύσης», έχουν αποτύχει παγκοσμίως να αντιληφθούν το «ζήτημα των ζώων» που βρίσκεται στον πυρήνα των κοινωνικών και οικολογικών ζητημάτων.[13] Για να θιχτεί εδώ το θέμα για τις αλληλεξαρτήσεις με έναν απλό αλλά κρίσιμο τρόπο, ας ληφθεί υπόψιν ότι καμία κοινωνία δεν μπορεί να επιτύχει οικολογική διατηρησιμότητα εάν ο κυρίαρχος τρόπος της παραγωγής τροφής είναι η εργοστασιακή κτηνοτροφία. Το εκβιομηχανοποιημένο σύστημα του εγκλεισμού και πάχυνσης ζώων για ανθρώπινη διατροφική κατανάλωση, που καινοτομήθηκε στις ΗΠΑ μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και εξήχθη παγκοσμίως, είναι μια κύρια αιτία της ρύπανσης των υδάτων (λόγω των λιπασμάτων, των χημικών ουσιών και των μαζικών ποσοτήτων ζωικών αποβλήτων) και ένας βασικός συνεισφέρων στην καταστροφή των τροπικών δασών, στην ερημοποίηση, στην παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, επιπρόσθετα στο να είναι μια ιδιαίτερα αντιπαραγωγικό ως προς τη χρήση του νερού, του εδάφους και των συγκομιδών.[14]

Οι κριτικές της υπεροψίας του ανθρώπου πάνω στη φύση και της αποξένωσής του από αυτή, τα καλέσματα για μια «επανεναρμόνιση» της κοινωνίας με την οικολογία και οι εμφάσεις σε μια «νέα ηθική» που εστιάζει μόνο στο φυσικό κόσμο αποκλείοντας τα εκατομμύρια ζωικών ειδών που περιέχονται σε αυτόν είναι σπισιστικές, μυωπικές και ανεπαρκής. Είναι σαν ο καθένας να θέλει να

15


ταυτιστεί με το σεβασμό στα ποτάμια και τα βουνά αλλά να συνεχίζει να θέλει να τρώει, να πειραματίζεται με, να φοράει και να διασκεδάζει από ζώα. Οι Αριστερές οικολογικές ανησυχίες προέρχονται όχι από οποιοδήποτε είδος βαθιού σεβασμού για το φυσικό κόσμο, αλλά μάλλον από μια θέση ενός «διαφωτισμένου ανθρωποκεντρισμού» (ένα σαφές οξύμωρο) που καταλαβαίνει πόσο σημαντικό είναι ένα βιώσιμο περιβάλλον για την ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι ένα πιο δύσκολο θέμα να καταλάβουν τον κρίσιμο ρόλο που παίζουν τα ζώα στη διατήρηση των οικοσυστημάτων και πώς η εκμετάλλευση των ζώων συχνά έχει δραματικές περιβαλλοντικές συνέπειες, αφήνοντας έξω πιο σύνθετα ζητήματα όπως οι σχέσεις μεταξύ της βίας προς τα ζώα και της βίας σε άλλα ανθρώπινα πλάσματα. Επιπλέον, είναι πολύ ευκολότερο για κάποιον να «σεβαστεί τη φύση» μέσω της ανακύκλωσης, της φύτευσης δέντρων, ή της οδήγησης υβριδικών αυτοκινήτων από ότι του είναι να σεβαστεί τα ζώα με το να γίνει ένας βίγκαν που παύει να τρώει και να φοράει σώματα και προϊόντα ζώων. Πολύ περισσότερο από μια μετατόπιση στο πώς βλέπει κάποιος τον ανόργανο κόσμο, είναι μακράν πιο δύσκολο, σύνθετο και βαθύ – και για φιλοσοφικούς και για πρακτικούς λόγους – να αλλάξουν ριζικά οι απόψεις κάποιου απέναντι στα ζώα και να υιοθετήσει τον ηθικό βιγκανισμό.

Εν ολίγοις, η σύγχρονη «ριζοσπαστική» παράδοση – είτε, Μαρξιστικές, σοσιαλιστικές, αναρχικές, ή άλλες «Αριστερές» θέσεις που περιλαμβάνουν τον αντιρατσισμό και το φεμινισμό – στέκεται ως συνέχεια ολόκληρης της Δυτικής κληρονομιάς του ανθρωποκεντρισμού, και με κανένα τρόπο δεν μπορεί να γίνει δεκτή σαν απελευθερωτική φιλοσοφία από τη σκοπιά του περιβάλλοντος και των άλλων ειδών σε αυτό τον πλανήτη. Η τρέχουσα Αριστερή σκέψη είναι μόνο Σταλινισμός απέναντι στα ζώα.

Μια αληθινά επαναστατική κοινωνική θεωρία και ένα αληθινά επαναστατικό κοινωνικό κίνημα δεν θα χειραφετήσουν μόνο τα μέλη ενός είδους, αλλά αντίθετα όλα τα είδη και την ίδια τη γη. Ένα μελλοντικό επαναστατικό κίνημα αντάξιο του ονόματός του θα αντιληφθεί τις αρχαίες εννοιολογικές ρίζες της ιεραρχίας και της κυριαρχίας, όπως προέκυψαν στις πρακτικές κτηνοτροφικής παραγωγής των πρώτων γεωργικών κοινωνιών και θα ενσωματώσει μια νέα ηθική της φύσης – την περιβαλλοντική ηθική και τα δικαιώματα των ζώων – που υπερνικούν τον ινστρουμενταλισμό και την ιεραρχική σκέψη σε κάθε ολέθρια μορφή.[15]

16


Η ΠΔ και η Απελευθέρωση των Ζώων

«Όσο οι Άνθρωποι Σφαγιάζουν Ζώα, θα Σκοτώνουν ο Ένας τον Άλλον.»— Πυθαγόρας

«Πολλοί ακτιβιστές δεν καταλαβαίνουν την επαναστατική φύση αυτού του κινήματος. Πολεμάμε σε ένα κρίσιμο πόλεμο, υπερασπίζοντας τα ζώα και τον πλανήτη μας από την ανθρώπινη απληστία και καταστροφή.»— David Barbarash, πρώην Εκπρόσωπος Τύπου του ALF

Δεδομένου ότι το ΚΥΖ δεν είναι μια μονολιθική οντότητα, αλλά αντίθετα έχει συγκεντρωτικά και μη συγκεντρωτικά παρακλάδια, συντηρητικές και ριζοσπαστικές διαστάσεις, οι Αριστερές κριτικές δεν πρέπει να είναι υπερβολικά γενικές, αλλά αντίθετα συγκεκριμένες για τις διαφορετικές τάσεις. Το ζήτημα των δικαιωμάτων / της απελευθέρωσης των ζώων είναι σημαντικό για την ΠΔ και άλλους ριζικούς προσανατολισμούς δεδομένου ότι: (1) προωθεί μια προκλητική κριτική του ανθρωπισμού και του σπισισμού που είναι πυρηνικά τμήματα της Αριστερής ιδεολογίας· (2) απαιτεί μια ευρύτερη σκέψη αναφορικά με την «οικολογία» και το «ζήτημα της φύσης»· και (3) επιτρέπει μια πλουσιότερη και πιο ολιστική ανάλυση της προέλευσης και της δυναμικής της ιεραρχίας και της κυριαρχίας.

Όπως έχω επισημάνει, τα στρατόπεδα της ευημερίας και των δικαιωμάτων των ζώων επιδιώκουν την αλλαγή μέσω των προεγκεκριμένων καναλιών του πολιτικού και νομικού συστήματος, και πράττουν έτσι από μια ακλόνητη πεποίθηση ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία λειτουργεί και τελικά αποκρίνεται στις φωνές του λόγου, της συμπόνιας και της δικαιοσύνης απέναντι στο βρυχηθμό των περιβεβλημένων συμφερόντων, των μεγάλων εταιριών και (αν και το αναγνωρίζουν) των δομικών απαιτήσεων της οικονομικής ανάπτυξης και του κέρδους. Αυτοί οι νόμιμοι προσανατολισμοί, που περιλαμβάνουν τον απέραντο όγκο των οργανώσεων υπεράσπισης των ζώων (πολλές εκ των οποίων όντας τεράστιες γραφειοκρατίες και κερδοφόρες μηχανές), κερδίζουν συχνά κέρδη και «νίκες» για τα ζώα, την ίδια στιγμή όμως επίσης νομιμοποιούν και ενισχύουν τους συγκεντρωτικούς μύθους της «δημοκρατίας».[16]

Οι νομιμόφρονες της ευημερίας και των δικαιωμάτων έχουν μειώσει τα δεινά των ζώων με μυριάδες τρόπους, που κυμαίνονται από την υιοθεσίες γατιών και σκυλιών σε καλά σπίτια και τη λειτουργία καταφυγίων ζώων, μέχρι τη βελτίωση της δυστυχίας των βιομηχανικά εκτρεφομένων ζώων. Η δεινοπάθεια των ζώων στα βιομηχανικά εκτροφεία και στα σφαγεία, στην πραγματικότητα, είναι τόσο άγρια, που οποιαδήποτε μείωση της κόλασης που υπομένουν είναι αξιέπαινη και αντάξια υποστήριξης. Ενώ δεν σχετίζεται με μια αμπολισιονιστική καθαρολογία ή ένα κοινωνικό επαναστατικό κίνημα, η αύξηση του μεγέθους ενός κλουβιού συστοιχίας κατά μερικές ίντσες, σημαίνει πολλά στη μισή ντουζίνα κοτόπουλα που εγκλωβίζονται μέσα σε μια βασανιστικά μικρή συρμάτινη φυλακή. Συγχρόνως, παρ’ όλα αυτά, οι ευημεριστικές τακτικές δεν αμφισβητούν το καθεστώς ιδιοκτησίας και προϊόντος των ζώων, και επιτρέπουν στα βιομηχανικά εκτροφεία και στα σφαγεία να βάζουν μια σφραγίδα εγκεκριμένης «ανθρώπινης εκτροφής» στα δολοφονημένα θύματά τους. Με αυτό τον τρόπο νομιμοποιούν τη γελοιοποίηση των ζώων και ανακουφίζουν την ενοχή του καταναλωτή, ίσως καθιστώντας μακροπρόθεσμα δυνατό περισσότερο εγκλεισμό και φόνο.

Οι ευημεριστικές και οι περί δικαιωμάτων προσεγγίσεις μέσα στο ΚΥΖ είναι κατά ένα μεγάλο μέρος

17


απολιτικές πέραν των σκοπών τους, ενώ οι ιδεολογικοί προσανατολισμοί μπορούν να κινηθούν οπουδήποτε στην κλίμακα από την άκρα δεξιά ως την άκρα αριστερά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι νομιμόφρονες (1) δεν έχουν ιδέα για την ιστορία των κοινωνικών κινημάτων (από την οποία κάποιος μπορεί να συμπεράνει τη σημασία της υπεράσπισης των ζώων)· (2) στερείται κριτικής της λογικής και της δυναμικής του παγκόσμιου καπιταλισμού και του νεοφιλελευθερισμού· και (3) αποτυγχάνει να δει τη σχέση μεταξύ του καπιταλισμού και της εκμετάλλευσης των ζώων. Με αυτό τον τρόπο προχωρούν χωρίς συστημικό όραμα και πολιτική κριτική της κοινωνίας και του παγκόσμιου συστήματος που εκμεταλλεύεται τα ζώα μέσω των βιομηχανοποιημένων συστημάτων μαζικής παραγωγής και θανάτου.

Οι ολιστικές και δομικές κριτικές του καπιταλισμού ως ένα παράλογο αναπτυσσόμενο σύστημα οδηγημένο στην εκμετάλλευση και στην περιβαλλοντική καταστροφή, είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα προσεγγίσεων όπως είναι η κοινωνική οικολογία και η Περιεκτική Δημοκρατία, και είναι κρίσιμες για τη θεωρητική ανάπτυξη του ΚΥΖ. Στερούμενο μιας περίπλοκης κοινωνικής και ιστορικής ανάλυσης, ένα μεγάλο μέρος του ΚΥΖ είναι ένοχο για όλες τις κατηγορίες που παρουσιάζονται ανωτέρω. Αξίζει απόλυτα της κριτική της ΠΔ ότι είναι ένα ρεφορμιστικό, μονοθεματικό κίνημα του οποίου οι απαιτήσεις – οι οποίες ενδεχομένως είναι ριζοσπαστικές μέχρι το σημείο που τα δικαιώματα των ζώων απαιτούν και επηρεάζουν μια οικονομία που σε ένα σημαντικό βαθμό έχει τις ρίζες της στη σκλαβιά των ζώων – εύκολα περιλαμβάνονται μέσα σε ένα συνολικό παγκόσμιο σύστημα που εκμεταλλεύεται κάθε ζωή και τη γη για τις προστακτικές του κέρδους, της συσσώρευσης, της ανάπτυξης και της κυριαρχίας.

Σε ξεκάθαρη αντίθεση με τους περιορισμούς του ΚΥΖ και όλων των άλλων ρεφορμιστικών σκοπών, ο Τάκης Φωτόπουλος προωθεί μια ευρεία άποψη της ανθρώπινης δυναμικής και των κοινωνικών θεσμών, τον αντίκτυπό τους στη γη και τις προκύπτουσες συνέπειες για την ίδια την κοινωνία. Συνδυάζοντας την αντικαπιταλιστική, ριζοσπαστική δημοκρατία και τις οικολογικές ανησυχίες με την έννοια της «οικολογικής δημοκρατίας», ο Φωτόπουλος καθορίζει αυτή την έννοια ως «το θεσμικό πλαίσιο που στοχεύει στην εξάλειψη οποιασδήποτε ανθρώπινης προσπάθειας να εξουσιαστεί το φυσικό κόσμο, με άλλα λόγια, ως σύστημα το οποίο στοχεύει να ενοποιήσει τους ανθρώπους και τη φύση. Αυτό υπονοεί την υπέρβαση της παρούσας «ινστρουμενταλιστικής» άποψης για τη φύση, κατά την οποία η Φύση γίνεται αντιληπτή ως όργανο για την ανάπτυξη, μέσα σε μια διαδικασία ατελείωτης συγκέντρωσης της δύναμης».[17]

Ο Φωτόπουλος και άλλοι θεωρητικοί της ΠΔ προσφέρουν μια σημαντική ανάλυση και κριτική του παγκόσμιου καπιταλισμού και του θριάμβου του πάνω στην κοινωνική δημοκρατία και σε άλλα πολιτικά συστήματα διαφορετικά του νεοφιλελευθερισμού. Όπως συμβαίνει πραγματικά στη θεωρία της κοινωνικής οικολογίας και της Αριστεράς γενικά, εντούτοις, οι δυναμικές και οι συνέπειες της ανθρώπινης εκμετάλλευσης των ζώων καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας λείπει εξ ολοκλήρου από τη θεωρία της ΠΔ για τη φύση και την οικολογία και την κριτική του ινστρουμενταλισμού.

Όπου η κριτική της ΠΔ μπορεί εύκολα να στοχεύσει τον συγκεντρωτικό προσανατολισμό του ΚΥΖ, το πλαίσιο πρέπει να μετατοπίσει την προσέγγισή του προς το ΚΑΖ, γιατί εδώ υπάρχουν μερικές σημαντικές κοινοτυπίες. Κατ’ αρχάς, η ρητορική και η τακτική άμεσης δράσης του ΚΑΖ δείχνουν ότι, όπως η ΠΔ, οι υπερασπιστές της απελευθέρωσης των ζώων καταλαβαίνουν ότι το κράτος είναι μια πολιτική επέκταση της καπιταλιστικής οικονομίας και επομένως της «αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας» – ότι είναι ένας μύθος και ένα προπέτασμα καπνού με το οποίο ο καπιταλισμός

18


μαλακώνει και προσδέχεται την αντίστασή της. Η παράκαμψη των εκκλήσεων στους πολιτικούς στοχεύοντας την τσέπη των βιομηχανιών ζωικής εκμετάλλευσης και η περιφρόνηση και της πραγματιστικής αποτελεσματικότητας και της ηθικής νομιμότητας των υφιστάμενων νόμων, το ΚΑΖ εφαρμόζει άμεση πίεση ενάντια στους εκμεταλλευτές των ζώων με σκοπό να υπονομεύσει ή να τελειώσει τις επιχειρήσεις τους και να ελευθερώσει όσο το δυνατόν περισσότερα ζώα. Κατά συνέπεια, δεύτερον, από γραπτά και ανακοινώσεις, είναι σαφές ότι το ΚΑΖ, όπως η ΠΔ, είναι αντικαπιταλιστικό και έχει μια συστηματική (ή τουλάχιστον ολιστική) ανάλυση για την ιεραρχία και την κατοχή. Τρίτον, το ΚΑΖ απορρίπτει τη μονοθεματική πολιτική υποστηρίζοντας και συχνά διαμορφώνοντας συμμαχίες με ανθρωπιστικά και περιβαλλοντικά κινήματα. Τέταρτον, η αντικαπιταλιστική ιδεολογία του ΚΑΖ είναι, συγκεκριμένα, αναρχική στη φύση της. Όχι μόνο οι απελευθερωτές ζώων είναι αναρχικοί στην κοινωνική και πολιτική προοπτική τους, είναι επίσης αναρχικοί στην οργάνωση και την τακτική τους. Οι μικροί πυρήνες που οι ακτιβιστές του ALF, παραδείγματος χάριν, χτίζουν μεταξύ τους – έτσι ώστε ένας πυρήνας είναι άγνωστος σε όλους τους άλλους και επομένως ανθεκτικός στη διείσδυση της αστυνομίας – βρίσκονται κοντά με συγγενικές αναρχικές ομάδες στην αλληλοβοήθεια, την αλληλεγγύη και στο χτίσιμο της συνείδησής τους.

Το σχέδιο για να χειραφετηθούν τα ζώα συσχετίζεται ολοκληρωτικά με τον αγώνα να χειραφετηθούν οι άνθρωποι και τη μάχη για ένα βιώσιμο φυσικό κόσμο. Όταν οι υπερασπιστές της απελευθέρωσης των ζώων συλλάβουν όλη την εικόνα που συνδέει τους αγώνες των δικαιωμάτων των ανθρώπων και των ζώων ως έναν αγώνα, και επιδιώξουν να αποκαλύψουν τις ρίζες της καταπίεσης και της τυραννίας της Γης, θα μπορέσουν να αντιμετωπισθούν ως ένα βαθύ νέο απελευθερωτικό κίνημα που έχει μια κρίσιμη θέση στους πλανητικούς αγώνες ενάντια στην αδικία, την καταπίεση, την εκμετάλλευση, τον πόλεμο, τη βία, τον καπιταλιστικό νεοφιλελευθερισμό και την καταστροφή του φυσικών κόσμου και της βιοποικιλότητας.[18]

Οι ριζοσπάστες ακτιβιστές για τα δικαιώματα / την απελευθέρωση των ζώων δραστηριοποιούνται επίσης σε online κοινότητες εκμάθησης και σε ενημερωτικές ιστοσελίδες, όπως το Infoshop και το Indymedia, όπου ριζοσπαστικοί πολιτισμοί διαμορφώνονται σε διεθνές επίπεδο. Οι κοινότητες που οραματίζονται από τον Φωτόπουλο και άλλους αναρχικούς του παρελθόντος και του παρόντος, σήμερα κατά ένα μεγάλο μέρος ξετυλίγονται online, καθώς επίσης και σε γεγονότα όπως διαμαρτυρίες που κοινοποιούνται στις και απαρτίζονται από παγκόσμιες κοινότητες και «Φεστιβάλ Απελευθέρωσης» που προβάλλουν μάχιμους ομιλητές όπως τους Μαύροι Πάνθηρες, τους Αμερικάνους Ιθαγενείς και τους υπέρμαχους της απελευθέρωση των ζώων και της γης, καθώς επίσης και σκληροπυρηνική μουσική που δρα ως δύναμη ενεργοποίησης, ενοποίησης και πολιτικοποίησης. Πολλοί υπερασπιστές της απελευθέρωσης των ζώων είναι ενήμεροι των κοινωνικών ζητημάτων, αναμειγνύονται στους αγώνες για την απελευθέρωση των ανθρώπων, είναι πολιτικά ριζοσπαστικοί και δαιμόνιοι και υποστηρικτικοί στις πολιτικές συμμαχίες. Οι κρίσιμες και νέες πρωτότυπες μορφές σκέψης, αγώνων και συμμαχιών ξετυλίγονται, όλες χωρίς να το αντιληφθεί ένα μεγάλο μέρους της Αριστεράς.[19]

Σε συνθήκες όπου άλλα κοινωνικά κινήματα θεσμοθετούνται, αποδυναμώνονται, γίνονται ρεφορμιστικά, ή απορροφούνται, οι υπερασπιστές της απελευθέρωσης των ζώων είναι βασική σύγχρονη δύναμη της αντίστασης. Προκαλούν την εταιρική εξουσία, την κρατική κυριαρχία και την ιδεολογική ηγεμονία. Αντιστέκονται στην κανονικοποίηση και τη ρομποτοποίηση των πολιτών μέσω των συστημάτων παραπληροφόρησης (από τη Fox News μέχρι το MSNBC), της προκληθείσας από τα μίντια παθητικότητας και στα πολιτιστικά ναρκωτικά με όπλα μαζικής διάσπασης της προσοχής και ατελείωτες μορφές θεάματος και ψυχαγωγίας. Επιτίθενται κυριολεκτικά σε θεσμούς κυριαρχίας και

19


εκμετάλλευσης – όχι μόνο στις ιδεολογίες τους ή στις αντιλήψεις τους – με τούβλα, βαριοπούλες και βόμβες μολότοφ. Η μαχητικότητα και το θάρρος τους αξίζουν αναγνώριση, σεβασμό και υποστήριξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκεί που οι ριζοσπάστες του σήμερα αναμειγνύονται συνήθως με τη θεωρία και τη φιλοσοφία, το ΚΑΖ κάνει δράσεις ενάντια στον καπιταλισμό και υπέρ της υπεράσπισης της ζωής, συχνά με τεράστιο ρίσκο για την προσωπική τους ελευθερίας εάν πιαστούν για παράνομες εισβολές ή χτυπήματα δολιοφθοράς.

Ακόμα, για οποιουσδήποτε παραλληλισμούς μπορούμε να αναγνωρίσουμε μεταξύ του ΚΑΖ και της ΠΔ, ο Φωτόπουλος είναι επικριτικός στο ΚΑΖ στο βαθμό του ότι στερείται μια λεπτομερή και συγκεκριμένη συστημική κριτική του παγκόσμιου καπιταλισμού και των διάφορων ιεραρχικών του συστημάτων ισχύος, όπως στερείται και θετικές και εφαρμόσιμες στρατηγικές για το ριζοσπαστικό κοινωνικό μετασχηματισμό που αποσυναρμολογεί το κράτος και το σύστημα αγοράς υπέρ της άμεσης δημοκρατίας. Όπως παρατηρεί ο Φωτόπουλος στους περιορισμούς του ΚΑΖ από τη σκοπιά του, «Η ανάπτυξη μιας εναλλακτικής συνείδησης απέναντι στα ζώα θα μπορούσε να είναι μόνο μέρος μιας αντισυστημικής συνείδησης που πρέπει να γίνει ηγεμονική (σε τοπικό / περιφερειακό / εθνικό / διεθνικό επίπεδο) πριν οι νέοι θεσμοί για την εφαρμογή μιας οικολογικής δημοκρατίας, ως τμήμα μιας ΠΔ, αρχίσουν να χτίζονται. Με άλλα λόγια, η στρατηγική για μια οικολογική δημοκρατία πρέπει να είναι μέρος της μεταβατικής στρατηγικής της ΠΔ στην οποία η άμεση δράση, αν και διαδραματίζει σημαντικότερο ρόλο από τις παραδοσιακές τακτικές της Αριστεράς (πορείες, κλπ.), παραμένει επίσης ουσιαστικά μια αμυντική τακτική. Αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο, αντίθετα, είναι μια επιθετική τακτική οικοδόμησης εναλλακτικών θεσμών μέσα στο παρόν σύστημα (το οποίο θα περιλάμβανε τους θεσμούς της οικολογικής δημοκρατίας) που θα καθιστούσε την αντισυστημική συνείδηση ηγεμονική.»

Η δήλωση του Φωτόπουλου ενδεχομένως υποτιμά τη σημασία των μονοθεματικών ζητημάτων όπως το σώσιμο ειδών όπως οι φάλαινες και οι χιμπατζήδες από την εξαφάνιση, της υπεράσπισης της γης και τον αγώνα να συντηρηθούν τα διάφορα ζώα της στεριάς και της θάλασσας από την ολική εξάλειψη. Είτε συνδεδεμένοι είτε όχι, είναι σημαντικό ότι οι ριζοσπαστικοί αγώνες για την κοινωνική δικαιοσύνη, τα δικαιώματα των ζώων και την οικολογία, όλες ξετυλίγονται με όλες τις πιθανές μορφές σε αυτή τη δυσοίωνη εποχή της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, της εξάλειψης των ειδών, της καταστροφής των τροπικών δασών και της γρήγορης οικολογικής αποσύνθεσης, όλα αποτελέσματα των αυξανόμενων εξουσιαστικών και εκμεταλλευτικών κοινωνικών συστημάτων. Ο Φωτόπουλος είναι εξ ολοκλήρου σωστός, εντούτοις, στο κύριο σημείο του. Οι ενέργειες σαμποτάζ – ενώ είναι σημαντικές και σπάνιες μορφές τολμηρής αντίστασης σήμερα, που σώζουν αμέτρητες χιλιάδες ζωές ζώων και κλείνουν πολυάριθμες εκμεταλλευτικές επιχειρήσεις – είναι ενέργειες οπισθοφυλακής, αμυντικές, και ανίκανες να σταματήσουν το μεγαλύτερο μεγαθήριο της καπιταλιστικής κυριαρχίας και παντοκτονίας. Πολλοί από το ΚΑΖ θα το παραδέχονταν αυτό. Τα θετικά οράματα για τη ριζοσπαστική αλλαγή, μαζί με τους συγκεκριμένους αγώνες και τις μεταβατικές κοινωνικές μορφές που θα τα θέσουν σε ισχύ, απαιτούνται επειγόντως, αν και μερικοί θεωρητικοί και ακτιβιστές μέσα στο ΚΑΖ συμβάλλουν σε αυτό το πρόγραμμα με σημαντικούς τρόπους.

Επιπλέον, η γενική ώθηση της κριτικής του Φωτόπουλου στις ρεφορμιστικές τάσεις που εξουσιάζουν το ΚΥΖ, μέσα στις οποίες ζωόφιλοι νεοσυντηρητικοί όπως ο Matthew Scully θεωρούνται ήρωες, είναι σωστή: «Εκτός κι αν ένα αντισυστημικό ρεύμα απελευθέρωσης των ζώων αναπτυχθεί έξω από το παρόν ευρύ κίνημα σύντομα, ολόκληρο το κίνημα μπορεί εύκολα να καταλήξει ως ένα είδος «ανώδυνου» (για τις ελίτ) λόμπι που θα μπορούσε ακόμα και να καταδικάσει την άμεση δράση στο

20


μέλλον, έτσι ώστε να μπορέσει να κερδίσει κάποια «υπόληψη» μέσα στις μεσαίες τάξεις». Δυστυχώς, αυτές οι λέξεις ήδη αποδεικνύονται αληθινές στο αξιολύπητο θέαμα των mainstream ομάδων όπως η Humane Society of the United States (HSUS) που επιδοκιμάζει το κυνήγι μαγισσών του FBI στο ΚΑΖ και που εκφράζει την ελπίδα της να δει «το τέλος του ΜΑΖ και του ΜΑΓ για πάντα», ώστε οι φλόγες του ριζοσπαστισμού να εξαφανιστούν μέσα στο κενό της ρεφορμιστικής, συμβιβαστικής, μονοθεματικής, εύθικτης, χαζοφιλοζωικής πολιτικής.[20]

Αλλά, όπως έχω υποστηρίξει, οι ιδέες, η εκμάθηση και οι αλλαγές πρέπει να προέλθουν και από τις δύο πλευρές, και το σημείο αναφοράς υπέρ των ζώων μπορεί να είναι ιδιαίτερα παραγωγικό για τη ριζοσπαστική κοινωνική πολιτική. Η προοπτική υπέρ των ζώων μπορεί να εμβαθύνει το οικολογικό συστατικό της ΠΔ, καθώς επίσης και την κατανόησή της για τις βαθείς διασυνδέσεις ανάμεσα στην κυριαρχία των ζώων και την κυριαρχία των ανθρώπων. Ο στόχος της οικολογικής δημοκρατίας δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς δουλειά για την εξάλειψη των χειρότερων μορφών ζωικής εκμετάλλευσης όπως εμφανίζεται στις παγκόσμιες επιχειρήσεις εργοστασιακής κτηνοτροφίας. Δεν μπορεί να γίνει αντιληπτός χωρίς μια βαθιά κριτική και ένα μετασχηματισμό του ινστρουμενταλισμού, που προέκυψε ως μια μορφή εξουσίας πάνω στα ζώα απ' ότι πάνω στους ανθρώπους.

Η καλύτερη προσέγγιση στην ιεραρχία της θεωρητικολογίας στην προέλευσή, την ανάπτυξη και τις πολύπλευρες, αλληλεπικαλυπτόμενες μορφές της είναι μέσω μιας πολυδιάστατης, μη μειωτικής προσέγγισης που βλέπει τι είναι μοναδικό και τι κοινό μεταξύ διαφόρων τρόπων κυριαρχίας. Υπάρχει ένας πλουραλισμός στους τρόπους και τους μηχανισμούς εξουσίας που έχουν εξελιχθεί καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας και οι διαφορετικοί συνδυασμοί παρέχουν διαφορετικές ιδέες για τα έργα της δύναμης και της κυριαρχίας. Σύμφωνα με τη σκοπιά της φεμινιστικής θεωρίας, κάθε καταπιεσμένη ομάδα έχει μια σημαντική προοπτική ή διορατικότητα στη φύση της κοινωνίας.[21] Οι έγχρωμοι άνθρωποι, για παράδειγμα, μπορούν να καταυγάσουν την αποικιοκρατία και την παθολογία του ρατσισμού, ενώ οι γυναίκες μπορούν να αποκαλύψουν τη λογική της πατριαρχίας που έχει στηρίξει τόσους πολλούς διαφορετικούς τρόπους κοινωνικής εξουσίας καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας. Ενώ τα ζώα δεν μπορούν να μιλήσουν για τα δεινά τους, είναι μόνο από τη σκοπιά των ζώων – τη σκοπιά τη εκμετάλλευσης των ζώων – ότι κάποιος μπορεί να αντιληφθεί τη φύση του σπισισμού, να σταχυολογήσει τις βασικές πλευρές της παθολογίας της ανθρώπινης βίας, και να φωτίσει τις σημαντικές πτυχές της μισοθηρίας [misothery] (μίσος για τη φύση) και της κοινωνικής και περιβαλλοντικής κρίσης που αντιμετωπίζει τώρα η κοινωνία.

Η ζωική προοπτική προσφέρει κρίσιμες ιδέες για τη φύση της δύναμης και της κυριαρχίας. Οποιαδήποτε θεωρία όπως η κοινωνική οικολογία ή η ΠΔ που υποστηρίζουν ότι καταλαβαίνουν την προέλευση, την ανάπτυξη και τη δυναμική της ιεραρχίας, ωφελείται υπολογίσιμα με το να λάβει υπόψιν τον ευρύ όγκο της βιβλιογραφίας που αποκαλύπτει βαθιές συνδέσεις μεταξύ της κυριαρχίας των ανθρώπων επί των ζώων και της κυριαρχίας των ανθρώπων μεταξύ τους. Οποιαδήποτε κριτική του «ινστρουμενταλισμού» ως μια βαθιά ψυχολογική ρίζα της ιεραρχίας, της κυριαρχίας και της βίας, πρέπει να αναλύσει τις ρίζες αυτές στην κυριαρχία των ζώων που αρχίζει στη μετάβαση από τους κυνηγετικούς και τροφοσυλλεκτικούς πολιτισμούς στη γεωργική κοινωνία. Ο ινστρουμενταλισμός προκύπτει ως σπισισμός και διαμορφώνει ένα βασικό μέρος του ανθρωποκεντρισμού πιο γενικά.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι τεχνολογικές, ιδεολογικές και κοινωνικές μορφές ιεραρχίας και κατοχής ανθρώπων πάνω σε ανθρώπους άρχισαν με την εξημέρωση, την κυριαρχία και την υποδούλωση των

21


ζώων από τους ανθρώπους. Στο συναρπαστικό βιβλίο της, The Dreaded Comparison: Human and Animal Slavery, η Marjorie Spiegel δείχνει ότι η εκμετάλλευση των ζώων παρείχε ένα μοντέλο, μεταφορές και τεχνολογίες και πρακτικές για την απανθρωποποίηση και την υποδούλωση των μαύρων. [22] Από τον ευνουχισμό και το αλυσοδέσιμο μέχρι το μαρκάρισμα και το κόψιμο του αυτιού, οι λευκοί πάτησαν σε μια μακρά ιστορία πάνω στην υποταγή των ζώων για να καταπιέσουν τους μαύρους. Κάποτε αντιλαμβανόμενοι ως κτήνη, οι μαύροι αντιμετωπίστηκαν αναλόγως. Επιπλέον, χαρακτηρίζοντας υποτιμητικά τους έγχρωμους ανθρώπους ως «ζώα φορτίου» [beasts of burden], μια ζωική μεταφορά και μια εκμεταλλευτική παράδοση διευκόλυναν και νομιμοποίησαν το θεσμό της σκλαβιάς. Ο υποτιμητικός χαρακτηρισμός οποιωνδήποτε ανθρώπων ως κάποιου είδους ζώο είναι ένα προοίμιο στη βία και τη γενοκτονία. Πολλοί ανθρωπολόγοι θεωρούν ότι οι σκληρές μορφές εξημέρωσης ζώων στην αυγή της γεωργικής κοινωνίας δέκα χιλιάδες χρόνια πριν, δημιούργησαν το εννοιολογικό μοντέλο για την ιεραρχία, το συγκεντρωτισμό και την εκμεταλλευτική μεταχείριση άλλων ανθρώπινων πλασμάτων, καθώς εμφύτευσαν τη βία στην καρδιά του ανθρώπινου πολιτισμού. Από αυτή την προοπτική, η σκλαβιά και η σεξουαλική υποταγή των γυναικών δεν είναι παρά η επέκταση της ζωικής εξημέρωσης στους ανθρώπους. Ο Charles Patterson, συγγραφέας του Eternal Treblinka: Our Treatment of Animals and the Holocaust, αποκαλύπτει τις κοινές ρίζες της ναζιστικής γενοκτονίας και της βιομηχανοποιημένης υποδούλωσης και σφαγής των μη ανθρώπινων ζώων. Ο Patterson, ο Jim Mason και πολυάριθμοι άλλοι συγγραφείς συμφωνούν ότι η εκμετάλλευση των ζώων είναι κεντρική στην κατανόηση της αιτίας και της λύσης της κρίσης που στοιχειώνει την ανθρώπινη κοινότητα και την ταραγμένη σχέση της με το φυσικό κόσμο.

22


Η Ανάγκη για τα Δικαιώματα των Ζώων Ενάντια στην Αριστερή Ευημεριστική Πολιτική

«Η υπόθεση ότι τα ζώα είναι χωρίς δικαιώματα, και η παραίσθηση ότι η μεταχείρισή τους από εμάς δεν έχει καμία ηθική σημασία, είναι ένα εντελώς προσβλητικό παράδειγμα Δυτικής τραχύτητας και βαρβαρότητας. Ο καθολική συμπόνια είναι η μόνη εγγύηση ηθικής.»— Arthur Shopenhauer

Μια σαφής διαφορά μεταξύ των δικαιωμάτων των ζώων και της ΠΔ είναι ότι οι της ΠΔ βλέπουν τα δικαιώματα ως ρεφορμιστικά, συγκεντρωτικά και ασυμβίβαστα με την οικολογική δημοκρατία. Όπως υποστηρίζει στο άρθρο του, «Towards a Democratic Liberatory Ethics» ο Φωτόπουλος υποστηρίζει ότι όλα τα δικαιώματα (ανθρώπινα ή ζωικά) προέρχονται από τους θεσμούς της εξουσίας αντιθετικά στην αποκεντρωμένη δημοκρατία. Τα δικαιώματα είναι συνήθως δικαιώματα ενάντια στο κράτος και έχουν σημασία μόνο με κοινωνικές μορφές όπου η πολιτική και οικονομική εξουσία συγκεντρώνεται στα χέρια των ελίτ. Σε άμεση αντίθεση, μια μη συγκεντρωτική κοινωνία ή μια περιεκτική δημοκρατία καταργεί τις ιεραρχίες για χάριν της ίσης διανομής της εξουσίας· σε τέτοιες κοινωνικές τοποθετήσεις, τα δικαιώματα - καπιταλιστικά, ατομικά, προστατευτικά και κατά μεγάλο μέρος αρνητικά στη φύση τους – γίνονται κενά περιεχομένου.

Για να το θέσω διαφορετικά, το ζήτημα των δικαιωμάτων δεν πρέπει να προκύψει καθόλου στην περίπτωση μιας μη συγκεντρωτικής κοινωνίας όπως αυτή της ΠΔ· είναι ένα περιττό απομεινάρι των θεσμών και των ιδεολογιών της μπουρζουαζίας. Για να ξεπεραστεί η παρούσα ηθική της ετερονομίας, υποστηρίζει ο Φωτόπουλος, χρειαζόμαστε μια ηθική αυτονομίας, η οποία μπορεί να αρθρωθεί μόνο μαζί με μια πολιτική αυτονομίας. «Ακόμα παραμένει το πρόβλημα του ποιοι είναι οι κατάλληλοι θεσμοί και οι αντίστοιχες αξίες που θα οδηγούσαν στην επανενοποίηση της κοινωνίας με τη φύση – μέρος της οποίας είναι το πρόβλημα της απελευθέρωσης των ζώων. Έτσι, για την ΠΔ, το πρόβλημα είναι πρόβλημα οικολογικής δημοκρατίας, η οποία είναι ένα κρίσιμο συστατικό μιας περιεκτικής δημοκρατίας … πολλές από τις λυπηρές μορφές της εκμετάλλευσης των ζώων που περιγράφονται από τους υπερασπιστές των ζώων είναι απλά τα απαραίτητα συμπτώματα μιας αυξανόμενης οικονομίας, που γίνονται αντιληπτά ως η αναπόφευκτη έκβαση της δυναμικής του συστήματος της οικονομίας της αγοράς.»

Δεν έχω καμία φιλονικία με τη θέση ότι «τα δικαιώματα» είναι μια κατασκευή της μπουρζουαζίας κατάλληλη για τις καπιταλιστικές σχέσεις αγοράς και τους κρατικούς θεσμούς όπου τα δικαιώματα είναι πρώτα απ’ όλα δικαιώματα για την απόκτηση και τη συσσώρευση ιδιοκτησίας, όπου η ιδιοκτησία είναι πιο ιερή από τη ζωή και προστατεύεται από την πλήρη δύναμη του κράτους – όπως καταδείχθηκε για άλλη μια φορά στην πρόσφατη καταδίκη των «7 της SHAC». Τα δικαιώματα, εν ολίγοις, δημιουργούνται από την καπιταλιστική ελίτ για την καπιταλιστική ελίτ. Εντούτοις, στο τρέχον πλαίσιο, όπου οι σχέσεις ιδιοκτησίας και η κρατική εξουσία γίνονται όλο και πιο ισχυρές και κατασταλτικές κάθε μέρα, και όπου η απελευθέρωση, η χειραφέτηση, η επανάσταση, η δημοκρατία, η οικολογία και η αυτονομία είναι μακρινές ελπίδες (ακόμα άξιες όμως για να παλέψει κάποιος γι’ αυτές), σε μία εποχή που η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου και η βιολογική τήξη ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια μας, θα ήταν στρατηγικό λάθος της υψηλότερης διαταγής να εγκαταλειφθεί η πραγματεία των δικαιωμάτων ως ένα κρίσιμο εργαλείο για την απελευθέρωση των

23


ζώων, καθώς έχει εξυπηρετήσει ικανώς την αιτία όλων των προηγούμενων αγώνων ανθρώπινης απελευθέρωσης.

Οποιεσδήποτε φιλοσοφικές επιφυλάξεις μπορεί κάποιος να εκφράσει ενάντια στα δικαιώματα – και είναι πολλές αυτές που εκφράζονται από τα τεταρτημόρια του Μαρξισμού, του φεμινισμού, του κοινοτισμού, της ΠΔ και άλλων – η έννοια των δικαιωμάτων συνεχίζει να υποδαυλίζει την εξέγερση και την πολιτική φαντασία, συνεχίζει να παρέχει μια κρίσιμη δύναμη και μια εσωτερική κριτική ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση. Η πραγματεία των δικαιωμάτων ενσωματώνεται στη δημοφιλή φαντασία με τέτοιο τρόπο που επιτρέπει στους ανθρώπους να αναγνωρίσουν και να καταλάβουν την έννοια των δικαιωμάτων των ζώων, οποιαδήποτε διαστρεβλωμένα επιχειρήματα και εσφαλμένες αντιρρήσεις κι αν τοποθετήσουν ενάντια σε αυτή και τακτοποιούνται αρκετά εύκολα.

Η έννοια των δικαιωμάτων, επιπλέον, με την επιμονή στην εγγενή αξία της ζωής ενός ζώου και την παροχή ενός σταθερού αναχώματος ενάντια στον ευημερισμό και τον ωφελιμισμό, είναι ξεκάθαρα αμπολισιονιστική στο νόημά της και στις επιπτώσεις της, παρέχοντας με αυτό τον τρόπο την εννοιολογική, πολιτική και νομική βάση για την απελευθέρωση των ζώων, όπως μάχεται αυτή την περίοδο στα πλαίσια της προηγμένης παγκόσμια καπιταλιστικής κυριαρχίας και οικολογικής πτώσης. Σε μια μη συγκεντρωτική κοινωνία, τα δικαιώματα μπορεί να «μαραθούν», αλλά είναι απαραίτητα για τον αγώνα της απελευθέρωσης των ζώων την παρούσα στιγμή.

Για να το θέσω απλά, σε μια εκμεταλλευτική κοινωνία όπως η δική μας, τα δικαιώματα υπηρετούν τη σημαντική λειτουργία της ανέγερσης μιας ταμπέλας «απαγορεύεται η καταπάτηση» γύρω από ένα ανεξάρτητο άτομο, που απαγορεύει τη χρήση κάποιου ως απρόθυμο μέσο για τις ανάγκες ενός άλλου. Κόβοντας τους παραπλανητικούς ιστούς που γνέθονται από σπισιστές φιλοσόφους κατά τη διάρκεια των αιώνων του χρόνου, τα δικαιώματα ισχύουν για οποιαδήποτε ύπαρξη είναι αισθανόμενη, έχει προτιμήσεις και ενδιαφέροντα, ανεξάρτητα από κάθε ορθολογικές ή γλωσσολογικές ιδιότητες χρησιμοποιούν οι σπισιστές για να περιορίσουν την έννοια των δικαιωμάτων με αυθαίρετους όρους. Ενώ τα ζώα δεν απαιτούν ανθρώπινες αξίες όπως το δικαίωμα να ψηφίσουν, χρειάζονται τα ίδια βασικά προστατευτικών όρων δικαιώματα που ορίζονται για τους ανθρώπους, δηλαδή το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την αναζήτηση ευτυχίας.

Η έννοια των δικαιωμάτων των ζώων απαγορεύει κάθε και όλες τις μορφές εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένων του εγκλεισμού και της δολοφονίας ζώων ως πηγές τροφής, ένδυσης και ψυχαγωγίας. Απαγορεύει εξίσου τη χρησιμοποίηση των ζώων σε πειράματα, όσο «ανθρώπινα» και χρήσιμα κι αν είναι στον άνθρωπο, έτσι ώστε ο πειραματισμός στα ζώα ενάντια στη θέλησή τους δεν είναι πλέον ηθικά νομιμότερος από ότι οι πειραματισμοί σε ανθρώπους. Ο Φωτόπουλος επαναπαύεται στα ευημεριστικά επιχειρήματα που έχουν αθλίως αποτύχει να μειώσουν τα δεινά των ζώων, πόσο μάλλον να επιφέρουν την απελευθέρωση των ζώων. Ο Φωτόπουλος γράφει, για παράδειγμα, «εγώ θα συμφωνούσα με μια κοινωνία που σέβεται την απελευθέρωση των ζώων υπό τον όρο ότι αυτό σημαίνει πως μια νέα ηθική θα υποστηριχτεί εκεί όπου οποιοδήποτε είδος ζωικής εκμετάλλευσης αυτό καθ’ αυτό αποκλείεται. Αυτό εφαρμόζεται πιο συγκεκριμένα με σεβασμό στη χρήση των ζώων για λόγους διασκέδασης, για κυνήγι, ή ακόμα και για λόγους ιατρικής έρευνας – εκτός κι αν είναι «αποδεδειγμένο» ότι κανένας εναλλακτικός τρόπος έρευνας σε ένα συγκεκριμένο σοβαρό ιατρικό πρόβλημα δεν είναι διαθέσιμο» (δική μου έμφαση).

24


Από την προοπτική της απελευθέρωσης των ζώων, και σε σχέση με το δογματικό ανθρωπισμό της Αριστεράς, αυτή είναι μια ελπιδοφόρα έναρξη στο κοινό έδαφος των λαθών του σπισισμού και της εκμετάλλευσης των ζώων. Ο Φωτόπουλος αναγνωρίζει την έλλειψη αιτιολόγησης σε σημαντικές μορφές ζωικής εκμετάλλευσης (αν και το κρέας και η κατανάλωση γαλακτοκομικών περνάνε ασχολίαστα) και περιλαμβάνει την απελευθέρωση των ζώων ως τμήμα της «νέας ηθικής» που απαιτείται για την οικολογική δημοκρατία. Ακόμα, το λαμπερό πρόβλημα εδώ είναι ότι μέσα στους αδιαπέραστους τοίχους του επιστημονικού δόγματος, οι ερευνητές πάντα επιμένουν ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, το οποίο γίνεται μια προφητεία αυτοπραγμάτωσης εάν δεν τους επιδιώξουν ή χρησιμοποιούν ποτέ. Ο Φωτόπουλος επομένως αποτυγχάνει να διαχωριστεί από τη σπισιστική ιδεολογία που δικαιολογεί τους ακραίους τραυματισμούς και το θάνατο των ζώων για λόγους «ιατρικής έρευνας» εάν αυτό ενδεχομένως εξυπηρετεί το κυρίαρχο και σημαντικότερο είδος, τα ανθρώπινα πλάσματα. Ο Φωτόπουλος θα πρέπει να σκάψει βαθύτερα για να μας πει γιατί οι ίδιες βίαιες διαδικασίες που χρησιμοποιούνται στα ζώα δεν είναι εξίσου νόμιμες εάν χρησιμοποιούνται στα ανθρώπινα πλάσματα. Εάν απευθυνθεί στο τυποποιημένο κριτήριο της προηγμένης νοημοσύνης, θα πρέπει να πει γιατί δεν πρέπει να πειραματιζόμαστε σε παιδιά 4-5 χρονών αντί για τους χιμπατζήδες, όπως και σε παρόμοια πρωτεύοντα ευφυέστερα από τα μικρά παιδιά. Είναι ακριβώς αυτό το είδος ωφελιμιστικής εκμετάλλευσης ενός πλάσματος για το συμφέρον ενός άλλου που η έννοια των δικαιωμάτων προορίζεται να εμποδίσει, ως εκ τούτου η σημασία της καταδεικνύεται σε αυτό το ίδιο πέρασμα από κάποιον που τη βλέπει ως αστήρικτη.

Από ένα ελπιδοφόρο αλλά προβληματικό ξεκίνημα, ο Φωτόπουλος έπειτα κάνει πισωγύρισμα για να υποστηρίξει τις τετριμμένες γευστικές προτιμήσεις των ανθρώπων πάνω από τα ουσιαστικά συμφέροντα των ζώων στη ζωή και στην ελευθερία, τον εγκλεισμό και τα βάσανα. Όπως γράφει, «Εντούτοις, όλα αυτά τα ζητήματα σε μια δημοκρατική κοινωνία αποφασίζονται από γενικές συνελεύσεις και αν και θα μπορούσα να προβλέψω ότι οι απλές πλειοψηφίες θα είναι επαρκείς για να αποφασίσουν πολλά από τα ζητήματα που είναι παρόμοια με αυτά που ανέφερα, αυτό σαφώς δεν θα συνέβαινε σε σχέση με τη χρήση των ζώων για λόγους τροφής. Σαφώς, αυτό θα μπορούσε μόνο να αφεθεί στο άτομο για να αποφασίσει εάν αυτός/ή θα επιθυμούσε να είναι χορτοφάγος ή όχι, εάν δεν επιθυμούμε να καταλήξουμε σε ένα νέο είδος ολοκληρωτικής κοινωνίας. Επίσης, ακόμα και σε εκείνη την περίπτωση, οι κανόνες εκτροφής ζώων σύμφωνα με τη νέα ηθική πρέπει να αποφασίζονται από τον κανόνα της απλής πλειοψηφίας και να ελπίζεται ότι η παιδεία θα διαδραματίσει έναν κρίσιμο ρόλο στη στροφή σε μια νέα οικολογικής ηθική, η οποία θα ήταν σύμφωνη με μια ηγεμονική περιεκτική δημοκρατία.»

Δεν θα ήταν εξίσου ολοκληρωτικό να απαγορευτεί ο ρατσισμός, η γενοκτονία, τα σκλαβοπάζαρα και η σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών; Ή μια κοινωνία ΠΔ επιτρέπει στην πλειοψηφία να ψηφίζει για να νομιμοποιήσει τη βία, τον εγκλεισμό, τη σκλαβιά και τη δολοφονία εάν είναι τόσο αδιαφώτιστη; Θα άφηνε ο Φωτόπουλος ανεξάρτητα άτομα να αποφασίσουν εάν θέλουν να βιάσουν και να δολοφονήσουν, ακριβώς όπως αυτά αποφασίζουν ποια τρόφιμα θα βάλουν στο πιάτο τους και τις συνθήκες που απαιτούνται για τα ζώα για να συναντήσουν το θάνατό τους προκειμένου να είναι το αντικείμενο της κατανάλωσής τους; Εάν ο καθένας αποφασίσει ότι επιθυμεί να είναι σαρκοφάγος, αυτή η απόφαση από εκατομμύρια ανθρώπους σε κάθε έθνος σχεδόν απαιτεί τις συνθήκες της εργοστασιακής κτηνοτροφίας ώστε να καλυφθούν τέτοια υψηλά επίπεδα καταναλωτικής ζήτησης. Οι «κανόνες εκτροφής ζώων» θα προκαθοριστούν από τη λογική της μαζικής σαρκοφαγικής κατανάλωσης, παρά τις οποιεσδήποτε «ανθρώπινες» ωθήσεις που μπορεί να αποκτήσουν με τη

25


βοήθεια της παιδείας και του νέου διαφωτισμού τους;

Ο Φωτόπουλος επικαλείται ένα τυποποιημένο επιχείρημα ενάντια στους βίγκαν και στους υπερασπιστές των ΔτΖ – ότι είναι κάπως ολοκληρωτικό να λέγεται στους ανθρώπους πώς οφείλουν να ζήσουν, σαν τα προσωπικά να μην έχουν σχέση με την ηθική και την πολιτική. Κατ’ αρχάς, η προσέγγιση που χρησιμοποιείται από το χορτοφαγικό / βίγκαν κίνημα είναι μια προσέγγιση πειστικής εκπαίδευσης, όχι επιβαλλόμενη σε άλλους ηθική ή δόγματα, όσο έντονα επιστημονικά και ηθικά στηριγμένα τα επιχειρήματα κι αν είναι. Δεύτερον, είναι λιγότερο «ολοκληρωτικό» να επιβάλλονται απαγορεύσεις ενάντια στη δολοφονία ανθρώπινων πλασμάτων; Γιατί θα ήταν διαφορετικό να τεθούν εκτός νόμου όλες τις μορφές ζωικής εκμετάλλευσης και οι περίεργοι (κατά μεγάλο μέρος εκσυγχρονισμένοι και εξομοιωμένοι) «πολιτισμοί διαβίωσης»; Γιατί η ανησυχία στρέφεται εδώ στον πιθανό «ολοκληρωτικό» έλεγχο των καταναλωτών – τον οποίο ερμηνεύω ως απλούς όρους ηθικής που εφαρμόζονται παγκοσμίως και χωρίς προκατάληψη και αυθαίρετους περιορισμούς – ενώ τίποτα δεν λέγεται για την ολοκληρωτική κυριαρχία επί των ζώων που απαιτείται από τις σαρκοφαγικές προτιμήσεις των εκατομμυρίων ή δισεκατομμυρίων σαρκοφάγων; Παρά τους τρέχοντες μύθους όπως είναι εμφανείς στις εικόνες «δημιουργίας χάμπουργκερ» στα McDonald's, τα ζώα δεν πηγαίνουν πρόθυμα στο βιομηχανικό εκτροφείο και στο σφαγείο για να ικανοποιήσουν τις κοινωνικά ρυθμισμένες ανθρώπινες γευστικές προτιμήσεις. Δεν υπάρχει κανένας σεβασμός στην αυτονομία όπου υπάρχει εξαναγκασμός των σύνθετων αισθανόμενων μορφών ζωής, που αναγκάζουν τα σώματά τους να παραδώσουν υγρά και σάρκα για κανέναν καλό ή λογικό σκοπό – έτσι ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να πεθαίνει πρόωρα από ένα πλήθος ασθενειών που προκαλούνται από την κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης, έτσι ώστε τα τροπικά δάση να μπορούν να ελαττώνονται, το στρώμα του όζοντος να λεπταίνει και οι ποταμοί να γεμίζουν με απόβλητα.

Αυτό είναι ένα παράξενα σχετιστικό επιχείρημα από έναν θεωρητικό που υποστηρίζει την αντικειμενικότητα. Ο Herbert Marcuse καταδίκασε αυτό το είδος «κατασταλτικής ανοχής» που περιχαρακώθηκε στις σχετικιστικές θέσεις και αρνήθηκε να καταδικάσει και να απαγορεύσει την εκμετάλλευση και τη βία. Οποιαδήποτε μελλοντική κοινωνία για την οποία αξίζει να πολεμήσουμε θα είναι βασισμένη στις αρχές της καθολικής δημοκρατίας που απαγορεύει οποιαδήποτε μορφή εκμετάλλευσης, ανεξάρτητα από το είδος. Το πρόγραμμα της δημοκρατικής παιδείας πρέπει να αρθρωθεί με τα ανθρωπιστικά εκπαιδευτικά προγράμματα που διδάσκουν τη συνεκτικότητα με όλες τις μορφές ζωής και το σεβασμό της γης. Εάν τα παιδιά λάβουν τέτοια οδηγία νωρίς στη ζωή, υπάρχουν καλές πιθανότητες ότι η θέληση της πλειοψηφίας θα διαφωτιστεί αρκετά για να υποστηρίξει τον ηθικό βιγκανισμό και τη φιλοσοφία της μη βίας σε κάθε μορφή ζωής.

Ο Φωτόπουλος τοποθετεί ένα άλλο ψεύτικο εμπόδιο στην απελευθέρωση των ζώων στο όραμά του για μια μελλοντική μη συγκεντρωτική κοινωνία, συγχωνεύοντας ειρωνικά τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπινων και των μη ανθρώπινων ζώων που ειδάλλως επιδιώκει να κατασκευάσει και να προστατεύσει: «Σκέφτομαι ότι είναι ασυμβίβαστο με την ίδια τη δημοκρατία να μιλάει για μια περιεκτική δημοκρατία που θα ήταν “αντιπροσωπευτική” όλων των αισθανόμενων ειδών. Αυτό συμβαίνει επειδή η δημοκρατία είναι ασύλληπτη εάν περιλαμβάνει το “αντιπροσωπευτικό” στοιχείο. Η δημοκρατία είναι η άμεση έκφραση της πολιτικής θέλησης των συμμετεχόντων της και από αυτή την άποψη είναι προφανώς αδύνατο για τα μη ανθρώπινα είδη να πληρούν τις προϋποθέσεις για να θεωρηθούν πολίτες, καθώς δεν μπορούν να εκφράσουν άμεσα την πολιτική τους θέληση. Όλα αυτά είναι δυνατά σε μια γνήσια δημοκρατία που αποτελεί ανάθεση – αλλά όχι αντιπροσώπευση – της

26


θέλησης, έτσι ώστε η ατομική και κοινωνική αυτονομία να μπορεί να εξασφαλιστεί και δεν μπορώ να δω πώς αυτός ο θεμελιώδης όρος για τη δημοκρατία θα μπορούσε να ικανοποιηθεί όσον αφορά τα μη ανθρώπινα είδη.»

Οποιαδήποτε και αν είναι η πολιτική μορφή των μελλοντικών κοινωνιών, τα διαφωτισμένα ανθρώπινα πλάσματα πάντα, με κάποια γενική και μεταφορική έννοια, «θα αντιπροσωπεύσουν» τα συμφέροντα των μη ανθρώπινων ειδών που στερούνται μια φωνή για να επικοινωνήσουν για τις ανάγκες τους – ανάγκες που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτούν να αποκρυπτογραφηθεί τίποτα πέρα από το ενσυναίσθημα και την κοινή λογική. Τα ζώα δεν μπορούν να συμμετέχουν στην άμεση δημοκρατία με οποιοδήποτε άμεσο τρόπο φυσικής παρουσίας και επικοινωνίας, και έτσι οι υπερασπιστές των δικαιωμάτων των ζώων αναπόφευκτα θα τα υποστηρίξουν εκ μέρους τους. Κατά συνέπεια, ενώ οι άνθρωποι μπορούν να κατασκευάσουν την άμεση δημοκρατία για να υπερασπίσουν τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους ο ένας στον άλλο, αυτό το σενάριο δεν είναι δυνατό για τα ζώα. Αυτό δεν υπονοεί την ανθρώπινη ανωτερότητα, ακριβώς διαφορετικές και μοναδικές φύσεις, δια των οποίων σε έναν πλανήτη που εξουσιάζεται από τον Homo sapiens, τα ζώα χρειάζονται τους ανθρώπους για να μιλήσουν εκ μέρους τους.

Οποιαδήποτε γλώσσα κι αν χρησιμοποιήσουμε για να το περιγράψουμε, οι διαφωτισμένοι άνθρωποι πρέπει να μιλούν για τα ζώα. Αυτό δεν είναι ένα ολοκληρωτικό πρόγραμμα σαν μια ανθρώπινη ομάδα που επρόκειτο να μιλήσει για μια άλλη που μπορεί να μιλήσει για τον εαυτό της. Με κάποιο τρόπο, στις εκφρασμένες προτιμήσεις τους και στις κραυγές πόνου, τα ζώα εκφράζουν τη φωνή τους, τα θέλω τους, τις ανάγκες τους και τις προτιμήσεις τους. Πρέπει μόνο να ακούσουμε και να δώσουμε την προσοχή. Αλλά δεδομένου ότι τα ζώα είναι σε μια διαφορετική οντολογική κατηγορία στην οποία δεν έχουν τις ικανότητες της ανθρώπινης ομιλίας και του λόγου (όπως εμείς στερούμαστε πολλών από τις υψηλές ιδιότητές τους), πρέπει υπό κάποια έννοια να τα «αντιπροσωπεύσουμε» ή να υπηρετήσουμε ως εκπρόσωποι, φύλακες, ή πρεσβευτές της ύπαρξης τους σε αυτό τον πλανήτη. Είναι άσχετο εάν τα ζώα μπορούν ή όχι να ικανοποιήσουν τους όρους του κοινωνικού μας συμβολαίου μας για τη δημοκρατία – είτε είναι αυτοί του Locke είτε αυτοί της ΠΔ. Πρέπει να αναγνωρίσουμε και να σεβαστούμε τη θεμελιώδη διαφορά τους από εμάς (μαζί με τις εξελικτικές μας συνοχές και ομοιότητές). Το να επιβάλουμε τη θέλησή μας σε αυτά επειδή δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τους μοναδικούς όρους της κοινωνικής μας ζωής – με μία απίστευτα αλαζονική, αστήριχτη και κυκλική προσπάθεια να αποφασιστεί ποια πλάσματα έχουν δικαιώματα και πλήρες ηθική αξία – είναι αυθαίρετο και ιμπεριαλιστικό.

27


Πέρα από τον Ανθρωπισμό: Προς τις Μετασπισιστικές Ταυτότητες και Προς Ένα Ευρύτερο Κίνημα Απελευθέρωσης

«Η μοίρα των ζώων είναι μεγαλύτερης σπουδαιότητας για μένα από το φόβο να φανώ γελοίος· είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μοίρα των ανθρώπων.»— Emile Zola

«Έως ότου επεκτείνει τον κύκλο της συμπόνιας σε όλα τα ζωντανά πράγματα, ο άνθρωπος δεν θα βρει ειρήνη.»— Dr. Albert Schweitzer

«Το μεγαλείο ενός έθνους και της ηθικής του προόδου μπορεί να κριθεί από τον τρόπο που μεταχειρίζεται τα ζώα του.»— Mohandas Gandhi

Ο βασικός στόχος της ΠΔ είναι η οικολογική δημοκρατία και η επανενοποίηση της κοινωνίας με τη φύση. Αν και είναι ένα βασικό θεωρητικό, ηθικό και πολιτικό έλλειμμα της ΠΔ, σαφώς ένα τεράστιο μέρος αυτού του προβλήματος απαιτεί τη δέσμευση των δικαιωμάτων / της απελευθέρωσης των ζώων. Η πρόκληση των δικαιωμάτων των ζώων στην ΠΔ και σε άλλα Αριστερά κινήματα που επικρίνουν την εκμετάλλευση, την ανισότητα και την αδικία· η προώθηση της οικολογικής διατηρησιμότητας· και η υπεράσπιση ολιστικών μοντέλων κοινωνικής ανάλυσης σημαίνει την αναγνώριση των βαθιών αμοιβαίων σχέσεων μεταξύ της απελευθέρωσης των ανθρώπων και των ζώων. Η χειραφέτηση ενός είδους στις πλάτες άλλων όχι μόνο περιφρονεί όλες τις ηθικές αρχές ενός κινήματος απελευθέρωσης, αντιτίθεται με αυτό στην πράξη. Τα πλαίσια που προσπαθούν να αναλύσουν τις σχέσεις μεταξύ της κοινωνίας και της φύσης, της δημοκρατίας και της οικολογίας, αναπόφευκτα θα περιοριστούν σοβαρά μέχρι το σημείο που η αντίληψή τους για τη «φύση» εστιάζει στα φυσικά περιβάλλοντα και οικοσυστήματα χωρίς αναφορά στα ζώα. Τέτοιες απόψεις όχι μόνο θέτουν αυθαίρετα ηθικά όρια και περιορισμούς, αποτυγχάνουν στην ίδια τη βάση τους που επιδιώκουν να κατανοήσουν την οικολογία. Τα οικολογικά σφάλματά τους είναι διπλά: (1) αποτυγχάνουν να καταλάβουν πώς η εργοστασιακή κτηνοτροφία και η ζωική γεωργία γενικά εμπλέκονται στα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα της εποχής μας, βασικά εκ των οποίων είναι η καταστροφή των τροπικών δασών και η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου· (2) δεν βλέπουν ότι τα φυσικά οικοσυστήματα δεν είναι αυτοδιατηρούμενα ανεξάρτητα της οργανικής ζωής, αλλά αντίθετα εξαρτώνται από ένα ευρύ φάσμα ζωικών ειδών.

Από την προοπτική της ΠΔ, κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει την απελευθέρωση των ζώων ως ένα δυναμικό κοινωνικό κίνημα που προκαλεί τους μεγάλους τομείς της καπιταλιστικής αναπτυσσόμενης οικονομίας κάνοντας επιθέσεις στους τομείς των τροφίμων και της ιατρικής έρευνας. Το ΚΑΖ είναι ίσως σήμερα ο πιο ηχηρός κριτικός της καπιταλιστικής λογικής και των καπιταλιστικών οικονομιών, που σύρει ισχυρές συνδέσεις μεταξύ της αναζήτησης του κέρδους και της καταστροφής των κοινωνικών και φυσικών κόσμων. Είναι μια ηγετική παγκόσμια, αντικαπιταλιστική δύναμη. Εάν το ΚΑΖ μπορούσε να κερδίσει την ευρύτερη δημόσια υποστήριξη, θα μπορούσε να προκαλέσει μια καπιταλιστική νομισματική κρίση, δεδομένου ότι λειτουργεί για να επιφέρει βελτίωση στην υγεία των ανθρώπων και στην ιατρική φροντίδα. Γενικότερα, το ΚΑΖ έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τη

28


μετατόπιση του πολιτισμικού μοντέλου, μια μετατόπιση που διευρύνει τους ηθικούς ορίζοντες για να περιλάβουν τα μη ανθρώπινα ζώα και οδηγεί την ταυτότητα του ανθρώπινου είδους μακρυά από το κυρίαρχο παράδειγμα που εμπλέκεται τόσο άμεσα στην οικολογική κρίση.

Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι η απελευθέρωση των ζώων κάνει τις ισχυρότερες συνεισφορές της μέχρι το σημείο που απορρίπτει την μονοθεματική πολιτική και γίνεται μέρος ενός ευρύτερου αντικαπιταλιστικού κινήματος. Αυτό δεν ανταποκρίνεται βεβαίως στην παρούσα περίπτωση για το γενικό ΚΥΖ, το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί ως ένα είδος οργάνωσης «λαϊκού μετώπου» που επιδιώκει την ενότητα γύρω από τις βασικές αξίες στις οποίες άνθρωποι από όλους τους πολιτικούς προσανατολισμούς - από τις απολιτικές, συντηρητικές και φιλελεύθερες πεποιθήσεις, μέχρι τους ριζοσπαστικούς αναρχικούς – θα μπορούσαν να συμφωνήσουν. «Αλλά, κατά τη γνώμη μου», υποστηρίζει ο Τάκης Φωτόπουλος, «αυτό είναι ακριβώς η θεμελιώδης αδυναμία της που να κάνει την ανάπτυξη μιας αντισυστημικής συνείδησης έξω από τη φιλοσοφία των “δικαιωμάτων”, κλπ. σχεδόν αδύνατη».

Η απελευθέρωση των ζώων δεν είναι με κανένα τρόπο μια επαρκής συνθήκη για τη δημοκρατία και την οικολογία, αλλά είναι για πολλούς λόγους μια απαραίτητη συνθήκη της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και ψυχολογικής αλλαγής. Οι άνθρωποι της ευημερίας / των δικαιωμάτων των ζώων προωθούν σχέσεις συμπόνιας προς τα ζώα, αλλά η γενική πολιτική τους και η κοσμοθεωρία τους μπορεί να είναι καπιταλιστική, εκμεταλλευτική, σεξιστική, ρατσιστική, ή αιχμάλωτη σε οποιαδήποτε άλλη ψυχολογική πλάνη. Μη επικριτικοί στην καπιταλιστική οικονομία και στο κράτος, μετά βίας προωθούν τα ευρύτερα είδη της κρίσιμης συνείδησης που πρέπει να ριζώσει μακριά και ευρέως. Ακριβώς όπως οι Αριστεροί σπάνια αναγνωρίζουν το σπισισμό τους, έτσι τόσοι πολλοί οι υπερασπιστές των ζώων αναπαράγουν τις καπιταλιστικές και συγκεντρωτικές ιδεολογίες.

Είναι σαφές, εντούτοις, ότι όλες οι πτυχές του ΚΥΖ – η ευημερία, τα δικαιώματα και η απελευθέρωση – συμβάλλουν σε μια βαθιά έντονη αλλαγή στην ανθρώπινη σκέψη και τον ανθρώπινο πολιτισμό, με αμέτρητους τρόπους ότι τα συμφέροντα των ζώων τώρα είναι προστατευμένα ή σεβαστά. Ακριβώς όπως οι αγώνες για τα πολιτικά δικαιώματα προκάλεσαν την ηθική πρόοδο και κίνησαν τεράστιους αριθμούς ανθρώπων για να υπερνικήσουν τις προκαταλήψεις και τη διάκριση του ρατσισμού, έτσι για δεκαετίες το ΚΥΖ πείθει αυξανόμενους αριθμούς ανθρώπων να ξεπεράσουν τις πλάνες του σπισισμού και να απορρίψουν τις προκαταλήψεις προς τα ζώα. Λαμβάνοντας υπόψη τη βαθιά σχέση μεταξύ της ανθρώπινης κυριαρχίας επί των ζώων και της κρίσης – κοινωνικής, ηθικής και περιβαλλοντικής – στον ανθρώπινο κόσμο και τη σχέση της με το φυσικό κόσμο, ομάδες όπως το ΜΑΖ είναι σε μια μοναδική θέση για να αρθρώσουν τη σημασία των νέων σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και των ανθρώπων, των ανθρώπων και των ζώων, και των ανθρώπων και της φύσης.

Η πάλη για την απελευθέρωση των ζώων απαιτεί ριζοσπαστικούς μετασχηματισμούς στις συνήθειες, τις πρακτικές, τις αξίες και τη νοοτροπία όλων των ανθρώπινων πλασμάτων δεδομένου ότι συνεπάγεται επίσης μια θεμελιώδη αναδιάρθρωση των κοινωνικών θεσμών και των οικονομικών συστημάτων που αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση στις εκμεταλλευτικές πρακτικές. Ο στόχος της οικολογικής δημοκρατίας είναι ασύλληπτος για όσο δισεκατομμύρια ζώα παραμένουν κάτω από τη δαγκάνα των δεσποτικών ανθρώπινων πλασμάτων. Η φιλοσοφία της απελευθέρωσης των ζώων επιτίθεται στις ταυτότητες και στις κοσμοθεωρίες που απεικονίζουν τους ανθρώπους ως Λόρδους κατακτητές και Κύριους της φύσης, και απαιτεί εξ ολοκλήρου τους νέους τρόπους σε σχέση με τα ζώα

29


και τη γη. Η απελευθέρωση των ζώων είναι μια άμεση επίθεση στην εξουσία που τα ανθρώπινα πλάσματα – είτε στις προμοντέρνες ή σύγχρονες, μη Δυτικές ή Δυτικές κοινωνίες – έχουν επιβάλει πάνω στα ζώα, από τότε που ο Homo sapiens άρχισε να τα κυνηγά πριν δύο εκατομμύρια χρόνια και το οποίο αυξήθηκε σε μια παθολογία της κυριαρχίας με την εμφάνιση της γεωργικής κοινωνίας. Ο νέος αγώνας που επιδιώκει την ελευθερία για άλλα είδη έχει τη δυνατότητα να προωθήσει τα δικαιώματα, τη δημοκρατική συνείδηση, την ψυχολογική ανάπτυξη και τη συνειδητοποίηση της βιολογικής ενδοσυνοχής σε ψηλότερα επίπεδα από ότι έφτασαν προηγουμένως στην ιστορία.

Το επόμενο μεγάλο βήμα στην ηθική εξέλιξη είναι να καταργηθεί η τελευταία αποδεκτή μορφή σκλαβιάς που υποτάσσει τη συντριπτική πλειοψηφία των ειδών σε αυτό τον πλανήτη στη βίαια ιδιοτροπία του ενός. Η ηθική πρόοδος περιλαμβάνει σήμερα το πέταγμα της ανθρώπινης υπεροχής στον ίδιο κάδο απορριμάτων που η κοινωνία πέταξε νωρίτερα την αρσενική υπεροχή και την λευκή υπεροχή. Η απελευθέρωση των ζώων απαιτεί ότι οι άνθρωποι θα ξεπεράσουν τα βολεμένα όρια του ανθρωπισμού προκειμένου να γίνει ένα ποιοτικό άλμα στην ηθική εκτίμηση, με αυτό τον τρόπο μετακινώντας τον ηθικό φραγμό από το λόγο και τη γλώσσα προς την ευαισθησία και την υποκειμενικότητα.

Η απελευθέρωση των ζώων είναι το αποκορύφωμα μιας απέραντης ιστορικής διαδικασίας εκμάθησης όπου τα ανθρώπινα πλάσματα βαθμιαία συνειδητοποιούν ότι τα επιχειρήματα που δικαιολογούν την ιεραρχία, την ανισότητα και τη διάκριση οποιουδήποτε είδους είναι αυθαίρετα, αβάσιμα και εσφαλμένα. Η ηθική πρόοδος εμφανίζεται στο στάδιο της διαλεύκανσης και αποδόμηση όλων των μύθων – από την αρχαία πατριαρχία και το θείο δικαίωμα των βασιλιάδων στον Κοινωνικό Δαρβινισμό και το σπισισμό – που προσπαθούν να νομιμοποιήσουν την κυριαρχία μιας ομάδας πάνω σε μια άλλη. Η ηθική πρόοδος προχωρά μέσω της δυναμικής της αντικατάστασης των ιεραρχικών οραμάτων με οράματα ισότητας και την ανάπτυξη μιας ευρύτερης και πιο περιεκτικής ηθικής κοινότητας.

Έχοντας αναγνωρίσει τις παράλογες και αδικαιολόγητες λογικές που χρησιμοποιήθηκαν για να καταπιέσουν τους μαύρους, τις γυναίκες και άλλες μειονεκτούσες ομάδες, η κοινωνία αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι ο σπισισμός είναι άλλη μια αβάσιμη μορφή καταπίεσης και διάκρισης. Η ακαθάριστη ασυνέπεια των Αριστερών που υπερασπίζονται τη δημοκρατία και τα δικαιώματα ενώ ενισχύουν ένα σύστημα που υποδουλώνει δισεκατομμύρια άλλων αισθανόμενων και ευφυών μορφών ζωής είναι ισότιμη με τη υποκρισία των αμερικανικών αποίκων που διαμαρτύρονται για τη βρετανική τυραννία ενώ υποδουλώνουν εκατομμύρια μαύρων.

Οι κοινοτυπίες της κατοχής μας βοηθούν να διηγηθούμε την ιστορία της ανθρώπινης ηθικής συνείδησης και να χαρτογραφήσουμε την ανάδυση της ηθικής προόδου στον πολιτισμό μας. Αυτή η τροχιά μπορεί να επισημανθεί μέσω της βαθμιαίας καθολικοποίησης των δικαιωμάτων. Αντιλαμβάνοντας τις ομοιότητες της εμπειρίας και της καταπίεσης, αποκτάμε επίγνωση στη φύση της εξουσίας, διακρίνουμε τα επεκτατικά όρια της ηθικής κοινότητας και αποκτάμε ένα νέο όραμα για την πρόοδο και τον πολιτισμό, ένα όραμα που βασίζεται σε οικολογικές και μη σπισιστικές αρχές και στην καθολική δικαιοσύνη.

Η άρθρωση συνδέσεων μεταξύ των κινημάτων της απελευθέρωσης των ανθρώπων, των ζώων και της γης, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως θα είναι απίστευτα δύσκολη, αλλά είναι ένας σημαντικός στόχος που πρέπει να αναληφθεί από όλες τις πλευρές. Ακριβώς όπως οι Αριστεροί ανθρωπιστές

30


μπορεί να μη ξεπεράσουν ποτέ το σπισισμό, να αντιληφθούν την εγκυρότητα και τη σημασία της απελευθέρωσης των ζώων, ή να γίνουν βίγκαν για ηθικούς λόγους, έτσι και η πλειοψηφία του κινήματος των δικαιωμάτων των ζώων ίσως να μη μπορέσει ποτέ να τοποθετήσει τον αγώνα για την απελευθέρωση των ζώων στο μεγαλύτερο πλαίσιο του παγκόσμιου καπιταλισμού.

Τα κινήματα της απελευθέρωσης των ανθρώπων / των ζώων έχουν πολλά να μάθουν το ένα από το άλλο, αν και θα υπάρχουν βαθιές διαφορές. Ακριβώς όπως αυτοί στο στρατόπεδο της Περιεκτικής Δημοκρατίας έχουν να διδάξουν πολλά στο κίνημα της απελευθέρωσης των ζώων για την καπιταλιστική λογική και την παγκόσμια καπιταλιστική κυριαρχία, έτσι έχουν πολλά να μάθουν από την ηθική και την πολιτική της απελευθέρωσης των ζώων. Δεδομένου ότι οι Αριστεροί ριζοσπάστες μπορούν να βοηθήσουν να μετριαστούν τα αντιανθρωπιστικά στοιχεία στο ΚΑΖ, έτσι και το ΚΑΖ μπορεί να βοηθήσει την Αριστερά να ξεπεράσει τις σπισιστικές προκαταλήψεις και να κινηθεί προς έναν πιο συμπονετικό, χωρίς σκληρότητα και περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο. Ένα κοινό έδαφος και σημείο του τμήματος μπορεί να είναι η κριτική του ινστρουμενταλισμού και της σχέσης ανάμεσα στην κυριαρχία των ανθρώπων πάνω στα ζώα – ως αναπόσπαστο τμήμα της κυριαρχίας της φύσης γενικά – και της κυριαρχίας των ανθρώπων μεταξύ τους. Μια τέτοια συνομιλία, ένας τέτοιος διάλογος, ή μια νέα πολιτική της συμμαχίας, φυσικά, εξαρτώνται από το να ξεπεράσει η Αριστερά τους δεσμούς του ανθρωπισμού, κινούμενη από μια στάση εμπαιγμού σε μια στάση σεβασμού και να αντιληφθεί τη σημασία των δικαιωμάτων / της απελευθέρωσης των ζώων.

31


Αναφορές

[1] Για μια οξεία ανάλυση για το πώς η εκμετάλλευση των ζώων αναπηδά για να ενοχλήσει τον ανθρώπινο κόσμο με αναρίθμητους τρόπους, βλέπε Beyond Beef: The Rise and Fall of the Cattle Culture (New York: Dutton, 1993)· John Robbins, The Food Revolution: How Your Diet Can Help Save Your Life and Our World (Newburyport MA: Conari Press, 2001)· Charles Patterson, Eternal Treblinka: Our Treatment of Animals and the Holocaust (New York: Lantern Books 2003)· and Jim Mason, An Unnatural Order: Uncovering the Roots of Our Domination of Nature and Each Other (New York: Lantern Books, 2005).[2] Για ιστορίες για την προέλευση και την ανάπτυξη του ΚΥΖ στο ΗΒ και στις ΗΠΑ, βλέπε James M. Jasper and Dorothy Nelkin, The Animal Rights Crusade: The Growth of a Moral Protest (New York: The Free Press, 1992), and Kelly Wand (ed.), The Animal Rights Movement (San Diego: Thomson-Gale, 2003).[3] Το συνταρακτικό βιβλίο του Peter Singer, Animal Liberation, που κυκλοφόρησε το 1975, έχει απατηλό τίτλο δεδομένου ότι ενστερνίζεται ωφελιμιστικά-ενημερωμένες ευημεριστικές θέσεις, όχι αμπολισιονιστικές.[4] Δεν απορρίπτουν όλοι οι αυτοαποκαλούμενοι «απελευθερωτές ζώων» τις καπιταλιστικές δομές και τις πολιτικές ιδεολογίες, εντούτοις, όπως είναι εμφανής στην περίπτωση του βιβλίου της Joan Dunayer, Speciesism (Derwood: Maryland: Ryce Publishing, 2004). Για την κριτική μου στις αφελείς και μπουρζουαζικές διαστάσεις αυτής της μορφής «αμπολισιονισμού», βλέπε «Beyond Welfarism, Speciesism, and Legalism: Review essay of Joan Dunyaer’s Speciesism,” στο Organization and Environment, 19:2, June 2006.[5] Για τις αρχές του ALF, βλέπε http://www.animalliberationfront.com/ALFront/alf_credo.htm.[6] Βλέπε Matthew Scully, Dominion: The Power of Man, the Suffering of Animals, and the Call to Mercy (New York: St. Martin’s Press, 2002). Σημειώστε επίσης τη διαφορά μεταξύ μιας ηθικής της δικαιοσύνης και της απελευθέρωσης, και μιας ηθική της «ευσπλαχνίας» [mercy].[7] Η πιο σημαντική εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα είναι οι προσπάθειες από πολλές φεμινίστριες να δεσμεύσουν τη σχέση ανάμεσα στο σπισισμό και την πατριαρχία. Βλέπε, για παράδειγμα, Carol Adams, The Sexual Politics of Meat (New York: Continuum, 1990), Carol Adams and Josephine Donovan (eds.), Beyond Animal Rights: A Feminist Caring Ethic for the Treatment of Animals (New York: Continuum, 1996)· και pattrice jones, “Mothers with Monkeywrenches: Feminist Imperatives and the ALF” στο Steven Best and Anthony J. Nocella II (eds.), Terrorists or Freedom Fighters? Reflections on the Liberation of Animals (New York: Lantern Books, 2004), pp. 137-1568] Για το θέμα της άμεσης δράσης και του κινήματος της αντιζωοτομίας ως ένα αντικαπιταλιστικό κίνημα, βλέπε Steven Best and Richard Kahn, “Trial By Fire: The SHAC7 and the Future of Democracy”.[9] Για περισσότερες λεπτομέρειες στην ανάλυσή μου για το ΚΑΖ ως ένα αμπολισιονιστικό κίνημα, βλέπε “The New Abolitionism: Capitalism, Slavery, and Animal Liberation”.[10] Βλέπε Karl Marx and Friedrich Engels, “The Communist Manifesto,” in Robert C. Tucker (ed.), The Marx-Engels Reader (New York: W.W. Norton and Co., 1978), p. 496.[11] Ο όγκος της βιβλιογραφίας που περιλαμβάνει τον τομέα της γνωστικής ηθολογίας είναι απίστευτα πλούσιος και απέραντος. Ο Donald R. Griffin ήταν πρωτοπόρος της επιστημονικής μελέτης της ζωής και της νοημοσύνης των ζώων και έγραψε τις σημαντικές εργασίες όπως το Animal Minds (Chicago: The University of Chicago Press, 1992). Για περισσότερο σύγχρονες προσεγγίσεις, δείτε την άριστη δουλειά του Marc Bekoff, που περιλαμβάνει το Minding Animals: Awareness, Emotions, and Heart (Oxford: Oxford University Press, 2003).[12] Gail Eiznitz, Slaughterhouse: The Shocking Story of Greed, Neglect, and Inhumane Treatment

32

http://www.drstevebest.org/Essays/TheNewAbolitionism.htm

http://www.pressaction.com/news/weblog/full_article/bestkahn08182004/

http://www.pressaction.com/news/weblog/full_article/bestkahn08182004/

http://www.animalliberationfront.com/ALFront/alf_credo.htm


Inside the U.S. Meat Industry (New York: Prometheus Books, 1997).[13] Για το «ζήτημα των ζώων» ως κεντρικό στο «ζήτημα της φύσης» και της κοινωνικής αλλαγής γενικά, βλέπε Mason, An Unnatural Order.[14] Για τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο της εργοστασιακής κτηνοτροφίας, βλέπε Rifkin, Beyond Beef, και Robbins, The Food Revolution.[15] Για μια ανάλυση των συγγενειών μεταξύ της απελευθέρωση των ζώων και των ανθρώπων, βλέπε Ted Benton, Natural Relations: Ecology, Animal Rights, and Social Justice (London: Verso, 1993).[16] Για περισσότερες λεπτομέρειες για την κριτική μου στις ρεφορμιστικές πολιτικές του ΚΥΖ, βλέπε το άρθρο μου, “The Iron Cage of Movement Bureaucracy”.[17] Όλα τα αποσπάσματα από τον Τάκη Φωτόπουλο παραθέτονται με άδεια από προσωπική αλληλογραφία με τον συγγραφέα τον Δεκέμβριο του 2005.[18] Για μια ανάλυση των κινημάτων των νέων συμμαχικών πολιτικών συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης των ζώων, βλέπε το άρθρο μου, “Common Natures, Shared Fates: Toward an Common Natures, Shared Fates: Toward an Interspecies Alliance Politics. [19] Για νέες μορφές συμμαχικών πολιτικών, βλέπε Steven Best and Anthony J. Nocella II (eds.) Igniting a Revolution” Voices in Defense of Mother Earth (Oakland, CA: AK Press, 2006).[20] Για μια κριτική στην απεχθή συκοφαντία της HSUS στο FBI, βλέπε το άρθρο μου, “HSUS Crosses the Line”.[21] Σχετικά με την έννοια “standpoint theory”, βλέπε Sandra Harding, και την περίληψή μου για το ββλίο της Is Science Multicultural? Postcolonialism, Feminism, and Epistemologies.[22] Marjorie Spiegel, The Dreaded Comparison: Human and Animal Slavery (New York: Mirror Books, 1996)

Σ.τ.μ.: Το κείμενο αποτελεί το πρώτο από τα δύο μέρη του διαλόγου πάνω στην Απελευθέρωση των Ζώων που δημοσιεύτηκε στο διεθνές περιοδικό της Περιεκτικής Δημοκρατίας (International Journey of Inclusive Democracy - Democracy & Nature>, Vol.2, No.3) στον οποίο συμμετείχαν ο Steve Best από τη μια και ο Τάκης Φωτόπουλος με τον John Sargis από την άλλη.

33

http://www.inclusivedemocracy.org/journal/

http://www.inclusivedemocracy.org/journal/

http://www.drstevebest.org/Essays/IsScienceMulticultural.htm

http://www.animalliberationpressoffice.org/Newsletter/archives/sep2005/hsus.htm

http://www.animalliberationpressoffice.org/Newsletter/archives/sep2005/hsus.htm

http://www.animalliberationfront.com/Philosophy/Best-CommonNatures.htm



http://www.drstevebest.org/Essays/TheIronCage.htm

Steven Best - Επανεξετάζοντας την Επανάσταση | Η...

Documents

Transcript of Steven Best - Επανεξετάζοντας την Επανάσταση | Η...