n.13

8/10

Η

ΤΕΧ

ΝΗ

/ Ο

Ι ΤΑ

ΣΕ

ΙΣ /

ΟΙ

ΑΠ

ΟΨ

ΕΙΣ

/ Η

ΖΩ

Η..

. Σ

ΤΟ

Ν Α

ΦΡΟ

TE

TAΡΤ

Η 6

ΙΑ

ΝΟ

ΥΑΡ

ΙΟΥ

20

10

ΠΟΝΤΙΚΙart ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣΜέγαρο Μουσικής: Η μετά Χ.Λ. εποχήΕλλάδα - Πόλη: 0-1 με αυτογκόλIndie καταιγίδαΟι «Τρωάδες» τον χειμώναΗ τρανσέξουαλ που αγαπήσαμε

TA ΠΡΟΣΩΠΑ2/26

ΤΟΥΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΟΥΝ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΤΟΥΣ ΕΝΩΝΕΙ Η ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ

ΑΝΝΑ ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ

DESIGN ART DIRECTOR

ΚΥΡΙΑΚΟς

ΚΟΥτςΟγΙΑΝΝΟπΟΥΛΟς

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Μαρία Βασιλάκη

ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ:

γιώργος Ι. Αλλαμανής

Λεωνίδας Αντωνόπουλος

Xαρά Αργυρίου

Δημήτρης Κανελλόπουλος

τατιάνα Καποδίστρια

γιώργος Ν. Κορωναίος

γιάννης Κουκουλάς

Μάκης Μηλάτος

Ελίνα Μπέη

Αγγελική Μπιλλίνη

Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης

Χρυσούλα παπαϊωάννου

Δημήτρης Ρηγόπουλος

Όλγα ςελλά

Ναταλί ΧατζηαντωνίουΠΟΝΤΙΚΙart

Υπάρχουν μάχες καταδικασμένες να χαθούν προτού καν δοθούν. Επειδή ο ηττημένος δεν διαθέτει τα κατάλληλα όπλα, επειδή έχει υπερεκτιμήσει τις δυνάμεις του, επειδή έχει υποτιμήσει τον «αντίπαλο» ενώ δεν θα έπρεπε. Αυτό ακριβώς έπαθε μια καλή ηθοποιός, η Δήμητρα Χατούπη, ερμηνεύοντας την καλόγρια και (σκληροπυρηνική) διευθύντρια ενός καθολικού σχολείου στο έργο του Τζον Πάτρικ Στάνλεϊ «Αμφιβολία», ρόλο που δόξασε προσφάτως στον κινηματογράφο η Μέριλ Στριπ. Η ηθοποιός ηττήθηκε κατά κράτος από έναν αντίπαλο τον οποίο (τραγικά αφελής ή δολοφονικά φιλόδοξη;) δεν είχε υπολογίσει: τη θηριώδη ερμηνεία της Στριπ, ύστερα από την οποία κάθε άλλη προσέγγιση του ρόλου μοιάζει, στην καλύτερη περίπτωση, με μια φιλότιμη πρώτη ανάγνωση. Υπάρχει καμία αμφιβολία περί τούτου;

Δίπλα στο όνομά του ανα-γράφεται συχνά η φράση «βραβευμένος με το βραβείο Χορν». Το σημαντικό, όμως, είναι ότι ο Θανάσης Αλευράς είναι ο πρώτος που κέρδισε το βραβείο Δημήτρης Χορν για ρόλο κωμικό. Αυτό ση-μαίνει ότι κατάφερε να πεί-σει την επιτροπή να ξεπερά-σει τις εγγενείς προκαταλή-ψεις της απέναντι στο «φτη-νό, ελληνικό, κωμικό» και να του απονείμει τη διάκριση. Όσοι τον είδαν στους «Ήρω-ες» (έργο για το οποίο κέρδι-σε το έπαθλο) τον συζητούν

ακόμα. Όσοι τον βλέπουν τώρα, κάθε Παρασκευή και Σάββατο στον Σταυρό του Νότου, να συμμετέχει στη μουσική παράσταση των Ελεο-νώρας Ζουγανέλη - Δήμου Αναστασιάδη γίνονται μάρτυρες για το πώς ένας ηθοποιός μπορεί να αναστατώσει, να ανατρέψει και να απογειώ-σει ένα πρόγραμμα που χωρίς εκείνον θα ήταν από συμβατικό έως κου-ραστικό. Με τέσσερα ολιγόλεπτα σκετσάκια παρεμβάλλεται ο Αλευράς στο τρίωρο πρόγραμμα και καταφέρνει να κλέψει την παράσταση. Χρό-νια έχει να αναδειχθεί κωμικό ταλέντο της δικής του λάμψης. Η νέα γε-νιά ξέρει να βγάζει ζεν πρεμιέ, να πηγαίνει από Γεωργούλη σε Τότσικα, έναν όμως πηγαία κωμικό ηθοποιό δεν έχει αναδείξει, περιοριζόμενη σε καρικατούρες τύπου Τσαλταμπάση. Ο Θανάσης Αλευράς είναι αυ-τός που διαθέτει τη σπιρτάδα των μεγάλων κωμικών, που σε κάθε τους κίνηση είναι σαν να πετάγεται από μέσα τους το κωμικό ελατήριο. Εί-ναι κρίμα που δεν βρισκόμαστε στον καιρό του Ελεύθερου Θεάτρου ή της Ελεύθερης Σκηνής. Αν ο Αλευράς ζούσε τότε το όνομά του θα γρα-φόταν πλάι στον Λαζόπουλο, τον Φασουλή και τον Χρυσομάλλη εκεί-νης της εποχής με ίδια γράμματα.

Ο κόσμος του σε… εκατοστά!

Ως γνωστόν τα μοντέλα δεν φημίζονται για την ευφράδειά τους. Κι αν τα τελευταία χρόνια έχουν βαλθεί να μας αποδείξουν το αντίθετο αναλαμβάνοντας ρόλους που απαιτούν άνεση στο μπλα μπλα, το μόνο που καταφέρνουν είναι να επιβεβαιώνουν ότι το ψάρι, αηδόνι –έστω παπαγάλος– δεν γίνεται. Ψάρι, καλλίγραμμο ομολογουμένως, παρα-μένει και ο πρώην κύριος… Βίσση και σταρ της πασαρέλας Κώστας Φραγκολιάς, ο οποίος αφού επί σειρά ετών παρέλασε ενδεδυμένος με ρούχα και εσώρουχα της τελευταίας μόδας μπροστά σε μάτια διψασμένα για όμορφα κορμιά, αποφάσισε να το παίξει τηλεπαρουσιαστής σε μία ιδιαίτερα φιλόδοξη παραγωγή, το εν Ελλάδι «Guinness World Records Show». Για να μας χαρίσει, στο πρώτο κιόλας επεισόδιο, τη σπαρταριστή ατάκα «αν χάσει έστω και ένα εκατοστό από την ισορροπία της μπορεί να της συμβούν σοβαρά πράγματα». Να τον ενημερώσει κάποιος από την παραγωγή ότι, αν στον κόσμο του η επιτυχία μετριέται αποκλειστικά και μόνο σε εκατοστά (ύψος, περιφέρεια στήθους, μέσης, γοφών), στον δικό μας κόσμο υπάρχουν και άλλες μονάδες μέτρησης. Προφταίνει να τις μάθει ως το επόμενο επεισόδιο;

Κώστας Φραγκολιάς

Κινηματογραφιστής που κατέχει άριστα το σπορ –όπως έχει

αποδείξει και με τις προηγούμενες ταινίες του– ο Πάνος Χ.

Κούτρας μας χάρισε με τη «Στρέλλα» μια από τις πιο ουσιαστι-

κές (και απρόβλεπτες) ελληνικές ταινίες των τελευταίων ετών.

Την ίδια στιγμή η πρωταγωνίστριά του, η τρανσέξουαλ Μίνα

Ορφανού, κατόρθωσε –με τη βοήθεια του σκηνοθέτη αλλά και

με τη δική της εσωτερική δύναμη που ξεχειλίζει σε κάθε πλάνο

της ταινίας– να κάνει την υπέρβαση: Με μια ερμηνεία - ισορ-

ροπία πάνω σε τεντωμένο σκοινί δίνει μαθήματα οικονομίας

και ευαισθησίας. Ερασιτέχνις ηθοποιός, με λάμψη που θα τη

ζήλευαν οι επαγγελματίες, χτίζει με τρυφερότητα, αμεσότητα

και τσαγανό έναν ρόλο που κάθε άλλη συνάδελφός της (στο

σελιλόιντ) θα είχε πιθανώς μετατρέψει σε καρικατούρα. Η τολ-

μηρότατη Στρέλλα της δεν αποθεώνει το μοντέλο τής τρανσέ-

ξουαλ (πλάσματος που σοκάρει ακόμη την ελληνική κοινωνία),

αλλά τον απλό άνθρωπο ο οποίος διεκδικεί το δικαίωμα σε μια

ζωή ευτυχισμένη που θα την ορίσει ο ίδιος.

Ωραίος ως Έλλην. Ίσως, μά-λιστα, να είναι και ο ωραιό-τερος των ωραίων Ελλήνων που βαδίζουν πάνω στην πα-σαρέλα τα τελευταία χρόνια. Γιατί όμως κάθε ωραίος αυ-τής της χώρας πρέπει να γί-νει ηθοποιός; Στην περίπτω-ση του Γιάννη Σπαλιάρα, δεν τον πήραν καν τα χρόνια ώστε να ισχυριστεί κανείς ότι έπρεπε σώνει και καλά να μεταπηδήσει σε άλλον χώρο από εκείνον της αρμοδιότη-τός του για λόγους βιοπορι-σμού. Κι όμως, το μοντέλο μπήκε στον χώρο που όλοι οι ωραίοι πλέον χωρούν, χω-ρίς απαραίτητο προαπαιτού-μενο ένα πτυχίο δραματικής

σχολής ή ένα στοιχειώδες τάλαντο. Ηθοποιός, λοιπόν, ο Γιάννης Σπαλιά-ρας, πρώτα στη σαπουνόπερα «Έρωτας» του ΑΝΤ1 και τώρα στο «Μίλα μου βρώμικα» του Mega. Αποτυχία η σειρά, μεγαλύτερη όμως αποτυ-χία η παρουσία του σε αυτήν, όπου υποδύεται –τι άλλο;– τον ωραίο. Εί-ναι όμως τόσο στημένος ο ίδιος, όχι ως ήρωας αλλά ως ηθοποιός, ώστε αδυνατεί να εκπληρώσει ακόμα και τον ρόλο που θεωρητικώς του ται-ριάζει. Άλλο πράγμα ο «ωραίος» στην πασαρέλα κι άλλο στην υποκρι-τική τέχνη. Ο πρώτος απλά βηματίζει. Ο δεύτερος χρειάζεται να περ-πατά, να κινείται, να ζει. Ο Γιάννης Σπαλιάρας είναι ένας ατσαλάκωτος κούκλος. Όχι με την έννοια της ομορφιάς, αλλά των κούκλων που στο-λίζουν τις βιτρίνες των καταστημάτων ρούχων. Τους κοιλιακούς τους δεί-χνουν εκείνοι, τους κοιλιακούς του κι ο Σπαλιάρας. Και, για συμπλήρω-μα, τους γραμμωμένους δικέφαλους, σφίγγοντας το χέρι την ώρα που τον παίρνει ο φακός.

Δήμητρα ΧατούπηΌταν η Δήμητρα συνάντησε τη Μέριλ

Θανάσης ΑλευράςΤο κωμικό ελατήριο!

Μίνα ΟρφανούΗ τρανσέξουαλ που αγαπήσαμε

Γιάννης ΣπαλιάραςΟ κούκλος της βιτρίνας

4/28 ΤΣΟΥΝΑΜΙ

Η έκπληξη θα ήταν τεράστια, αν η Ακα-

δημία Αθηνών τολμούσε λίγο παραπάνω.

Αν, δηλαδή, υπερψηφιζόταν η πρόταση

νεότερων ακαδημαϊκών μελών της

να τιμηθεί με βραβείο του ανώτε-

ρου πνευματικού ιδρύματός μας

η συγγραφέας Άντζελα Δημητρακάκη,

που στο βιβλίο της «Μόνο σ' ένα κορίτσι

σαν και σένα» δίνει φωνή σε μια ομοφυ-

λόφιλη γυναίκα. Τελικά, παρά μία ψήφο

το θαύμα δεν έγινε – έτσι, η Ακαδημία

Αθηνών έχασε την ευκαιρία να εκπλήξει

και να πείσει ότι στο δυσκίνητο σώμα

της, τμήμα του οποίου συχνά εμφανίζεται

πλάι στις πιο ακροδεξιές εκδοχές για την

κοινωνία μας, μια ομάδα νεότερων προ-

σωπικοτήτων μπορεί να συμβάλει στην

αλλαγή κατεύθυνσης. Την άλλη φορά;

Στη θυελλώδη συνεδρίαση όπου συ-

ζητήθηκε η περίπτωση Δημητρακάκη

πληροφορίες θέλουν να έγινε ένας πολύ

σκαμπρόζικος διάλογος. Ένας ακα-

δημαϊκός επικρίνει το βιβλίο: «Πώς

είναι δυνατόν να βραβεύσουμε ένα

βιβλίο στο οποίο η ηρωίδα κοιμάται με

τη μητέρα της;», αναρωτιέται. Για να του

απαντήσει ο συγγραφέας-εισηγητής της

πρότασης: «Και ο Οιδίπους κοιμήθηκε με

τη μητέρα του, κύριε συνάδελφε. Δεν θα

βραβεύαμε γι' αυτό, αν ήταν υποψήφιος,

τον Σοφοκλή;».

αχινοί...

Λία παραλία

Εντάξει, βρε Βάσω,

θα συγκατοικήσει με τον παλιό μας γνώριμο, τον χορευτή Ναλμπάντη, άντε γεια σου... Ν’ αρχίσει κι ο Μπουμπούκος να μαθαίνει καμιά αραμπέσκ τώρα που θα αναγκαστεί να αλλάξει δουλειά, καθότι το σουπερμάρκετ του Σαμαρά έχει βάλει σκοπό να τα κλείσει όλα τα μικρομάγαζα και τους πάγκους.

Α χ, πάγκους είπα και πήγε ο νους μου στο χασαπομάχαιρο του Θεοφάνους με το οποίο

μας έκανε ποδαρικό ο AΝΤ1. Ασφαλώς και δεν υποτιμώ, Βάσω μου, τον πρωτοχρονιάτικο μποναμά «Vissi reloaded», αλλά εγώ, αν θες να ξέρεις, έχω αλλού το νου μου. Συγκεκριμένα απορώ και

Τ ι έγινε, παιδιά; Ήρθε η συντέλεια του κόσμου ή τζάμπα έδωσα άφεση αμαρτιών στους

οχτρούς μου;

Κ αι σου το ’πα, Βάσω, να παρατείνουμε την άδειά μας μέχρι το 2012 κι ακόμα παραπάνω.

Τώρα τι κατάλαβες που γυρίσαμε πίσω άρον άρον; Εντάξει με τον υμέναιο της Λαμπίρη, για τ’ άλλα τα προξενιά όμως ποιος ο λόγος να ενημερωθώ και να χαλάσω τη ζαχαρένια μου πρωτοχρονιάτικα; Ας χα-ρεί από μόνη της η Μπουμπούκα που βρήκε τρύπα και τρύπωσε στον AΝΤ1. Εμένα τι με κόφτει; Ένας λόγος παραπάνω που τη ζηλεύω παράφορα γιατί

Σ τις σολομωνικές των ημερών να μην ξεχά-σω να συμπεριλάβω και τη νέα απειλή του

Aντέννα ότι, και καλά, εκτός από τη Μανωλίδου επιστρέφει σύντομα στους δέκτες μας και ο καραγκιόζ μπερντές του «Ελλάδα έχεις ταλέντο». Υεμένη σου λέει ο άλλος!

Η ποντικίνα των καναλιών

ΩΡΑ ΓΙΑ ZAPPING

εξίσταμαι πώς γίνεται και ο εν λόγω σταθμός παρά τις τόσες απανωτές ήττες που μετράει τα κατα-φέρνει να γίνεται μονίμως talk of the town. Έτσι, με το πες-πες-πες κατόρθωσε να ξεκολλήσει από τον πάτο της AGB το σόου του Γιούρι Γκέλερ και να φτάσουμε όλοι μαζί μονιασμένοι στον μεγάλο τελικό όπου ένα αγόρι με smoky eyes πήρε το βρα-βείο γιατί μπήκε, λέει, στη φωτιά και δεν κάηκε. Και πώς να καεί, στο Θεό σου, βρε Βάσω; Αφού το δαυλί το κράταγε η πιο ξανθιά από τις ξανθιές, η Δούκισσα με τ’ όνομα, και πιο πολλές πιθανότητες είχε να βγει βρεγμένος παρά τσουρουφλισμένος στα ματοτσίνορα. Αμ, πώς...

Αν στις συναυλιακές αίθουσες του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών οι μουσικές εξακολουθούν να τέρπουν τις αισθήσεις, στα γραφεία και

στους διαδρόμους του οι συζητήσεις σχετικά με το τι μέλλει γενέσθαι μετά το θάνατο του Χρήστου Λαμπρά-κη συνθέτουν μία Συμφωνία ατονάλε με αγωνιώδεις εξάρσεις. Πολλοί οι φιλόδοξοι μαέστροι ή σολίστες της, τώρα που το απόλυτο αφεντικό (και πρόεδρος του ΔΣ των Φίλων της Μουσικής) δεν υπάρχει. Με την παραπληροφόρηση μέχρι πρόσφατα να οργιάζει και να εμφανίζει ως μελλοντικό Μεγαράρχη ακόμη και τον Γιώργο Νταλάρα! Το τοπίο όμως άρχισε να ξεκαθαρίζει γρήγορα. Έτσι, ενώ το ΔΣ του Μεγάρου συνεδρίαζε σε καθημερινή σχεδόν βάση, προσπα-θώντας να προλάβει ή να επηρεάσει τις εξελίξεις, το Υπουργείο Πολιτισμού ανέλαβε ενεργό ρόλο στον Οργανισμό που απορροφά τη μερίδα του λέοντος από τον κρατικό προϋπολογισμό για τον πολιτισμό: Την περασμένη Δευτέρα ο υπουργός Πολιτισμού και Του-ρισμού Παύλος Γερουλάνος, πρότεινε ως πρόεδρο του ΔΣ του Μεγάρου τον Ιωάννη Μάνο (μέλος του ΔΣ του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής), στο πλαίσιο των προβλεπόμενων από το νόμο διαδικασιών. Κατόπιν τούτου η ανάληψη της προεδρίας του Μεγάρου από τον κ. Μάνο θεωρείται δεδομένη, αφού προηγηθεί και τυπικά η εκλογή του από το δεκαμελές ΔΣ. Οπότε η πολυσυζητημένη επόμενη ημέρα του Μεγάρου είναι ήδη εδώ. Απομένει να δούμε τι θα φέρει. Γιατί είναι κοινό μυστικό ότι αν η δημιουργία του ΟΜΜΑ

(Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Αθηνών) οφείλεται στην αγάπη του «κυρίου Χρήστου» στην κλασική μουσική και στην όπερα, η μετέπειτα λειτουργία του καθορίσθηκε αποκλειστικά και μόνο από τις δικές του επιθυμίες και εμμονές, γεγονός που δεν είχε πάντα θετικά αποτελέσματα όχι μόνο στη λειτουργία του αλλά και στην ευρύτερη καλλιτεχνική ζωή της χώ-ρας. Αυτό όταν μια άτυπη θα έλεγε κανείς συμφωνία σιωπής ανάμεσα στον Λαμπράκη και στην εκάστοτε κυβέρνηση δεν άφηνε τις όποιες διαφωνίες για τη λειτουργία του (ειδικά από την πλευρά του κράτους, το οποίο παρότι το χρηματοδοτούσε δεν είχε ουσια-στικά ρόλο στη λειτουργία του) να δημοσιοποιηθούν. Ούτε οι φωνές που διαμαρτυρήθηκαν για τη δημιουρ-γία νέας στέγης για την Εθνική Λυρική Σκηνή στη λεωφόρο Συγγρού τη στιγμή που το Μέγαρο διέθετε δύο υπερσύγχρονες αίθουσες που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν τις παραστάσεις της ακούστηκαν σε όλη την έντασή τους. Τώρα όμως, μετά το θάνατο του ισχυρού Λαμπράκη, όπως όλα δείχνουν το σκηνικό θα αλλάξει: η μετακόμιση της ΕΛΣ σε κάποια από τις αίθουσες του Μεγάρου δεν είναι πλέον ανυπόστατη φήμη, αφού τη θέλει, σύμφωνα με πληροφορίες, και το Υπουργείο. Την ίδια στιγμή η επιτακτική ανάγκη διορισμού Καλλιτεχνικού Διευθυντή για το Μέγαρο, θέση η οποία δεν προβλεπόταν καθώς τα πάντα τα όριζε ο Λαμπράκης, κρίνεται αναγκαία. Απομένει να δούμε ποιος θα είναι εκείνος που σε συνεργασία με τον κ. Μάνο θα αναλάβει να οδηγήσει το Μέγαρο

στη νέα εποχή του. Ονόματα ακούγονται αρκετά, ανάμεσά τους εκείνο του συνθέτη Θάνου Μικρού-τσικου (θεωρείτο υποψήφιος και για την προεδρία του ΔΣ). Άγνωστο, επίσης, το τι θα γίνει με τα πό-στα του γενικού διευθυντή –σήμερα είναι ο Νίκος Μανωλόπουλος– και του καλλιτεχνικού διευθυντή –σήμερα είναι ο Νίκος Τσούχλος–, καθώς και οι δύο Νίκοι ήταν στενοί συνεργάτες του Λαμπράκη – κατά πολλούς «άνθρωποί του». Αν και η τοποθέτηση του κ. Μάνου μπορεί και να διασφαλίζει τις θέσεις τους. Εις αναμονή εξελίξεων λοιπόν. Στο μεταξύ τα όργανα καλά κρατούν.

Who is whoΟ Ιωάννης Μάνος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1944. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, καθώς και Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στα Πανε-πιστήμια των Παρισίων, Βρυξελλών και Γενεύης. To 1966 ο Γεώργιος Παπανδρέου τον όρισε Γραμματέα στην ΕΔΗΝ. Για τη δράση του φυλακίστηκε, για να βρει στη συνέχεια πολιτικό άσυλο στην Ελβετία. Από το 1974 ως το 1994 ήταν σύμβουλος διοίκησης στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Το 1994 εξελέγη γενικός γραμματέας της Ένωσης Ελληνικών Τραπε-ζών, από τον Ιούλιο του 2000 ως τον Φεβρουάριο του 2002 υπήρξε πρόεδρος του ΔΣ και διευθύνων σύμβουλος της Γενικής Τράπεζας της Ελλάδος, ενώ από τον Νοέμβριο του 2005 είναι μέλος του ΔΣ του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη.

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Η μετά Χ.Λ. εποχή

Η πολυσυζητημένη επόμενη ημέρα του Μεγάρου είναι ήδη εδώ, αφού ο υπουργός πολιτισμού και τουρισμού παύλος γερουλάνος, πρότεινε ως πρόεδρο του Δς του Μεγάρου τον Ιωάννη Μάνο

Χ. Λαμπράκης Ι. Μάνος

Ελλάδα - Πόλη: 0-1 με αυτογκόλ

Ά λλο ένα αυτογκόλ σημειώθηκε στο μισόξερο γήπεδο των πολιτιστικών μας πραγμάτων στις 14 Δεκεμβρίου 2009.

Στις 02.00 το μεσημέρι ακριβώς εξέπνευσε και τυπικά η προθεσμία υποβολής αιτήσεων για τη συμμετοχή ελλήνων καλλιτεχνών και διανοη-τών στον γνωστό ετήσιο θεσμό «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», ο οποίος φέτος διεξάγεται όχι σε μία αλλά σε τρεις πόλεις: στην Κωνσταντινούπολη, στο Έσσεν της Ομοσπονδι-ακής Γερμανίας και στο Πεκς της Ουγγαρίας. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν από την Πρωτοχρονιά, είναι εκατοντάδες και θα διαρκέσουν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2010. Μάθατε εσείς ότι κινητοποιήθηκε κανένας αρμόδιος στο Υπουρ-γείο Πολιτισμού την περασμένη χρονιά για να σχεδιάσει την εκπροσώπηση της Ελλάδας στον θεσμό τον οποίον εμπνεύστηκε και επέβαλε η μακαρίτισσα Μελίνα Μερκούρη; Μήπως σχημα-τίστηκε καμιά ουρά από καλλιτέχνες, άτομα και ομάδες, οι οποίοι παρακινημένοι από το κίνητρο της διοργάνωσης σπεύδουν να επιδείξουν στην αλλοδαπή τα επιτεύγματα της ντόπιας τέχνης; Δεν κουνήθηκε φύλλο! Και καλά η Γερμανία και η Ουγγαρία, είναι (λέμε τώρα…) δυο χώρες που δεν παρουσιάζουν το ίδιο ενδιαφέρον με την Τουρκία, στην οποία ως παραδοσιακή «αντί-παλο» –καταραμένα στερεότυπα!– η εικόνα της Ελλάδας είναι στρεβλή, όπως και η εικόνα της Τουρκίας εδώ. Στην Κωνσταντινούπολη όμως είχαμε κάθε λόγο να θέλουμε λυσσασμένα την ελληνική πολιτιστική παρουσία. Ένα παράδειγ-μα: τον Οκτώβριο το Πανεπιστήμιο Σαμπαντζί διοργανώνει έκθεση με τίτλο «Από το Βυζάντιο στην Ισταμπούλ». Ποιος θα εκφράσει άποψη επιστημονική και σοβαρή από την ελληνική πλευρά; Και ασφαλώς δεν εννοώ τις εθνικές μας αυταπάτες για τον μαρμαρωμένο βασιλιά, αλλά το ειδικό βάρος που μπορεί να έχει ο λόγος των εν ενεργεία ιστορικών μας. Δεύτερο παράδειγμα: διοργανώνεται συνέδριο με θέμα «Σπάζοντας τα στερεότυπα – Πώς κατανοεί η Δύση τις εικόνες από την Ανατολή». Ε, κάτι έχουμε κι εμείς να πούμε επ’ αυτού. Τρίτο παράδειγμα: θα γίνει ειδική εκδήλωση για τις εργασίες συντήρησης στο κτίριο της Αγιάς Σοφιάς. Δεν θα ήταν χρή-σιμο να περιλαμβάνονται στο πάνελ και έλληνες συντηρητές; Όχι για να ελέγξουν καχύποπτα, αλλά για να καταθέσουν την εμπειρία τους. Για να μην πούμε και το άλλο, ότι οι μεγαλύτερες αίθουσες και οι κεντρικοί δρόμοι της Κωνσταντι-

νούπολης θα γεμίσουν για έναν ολόκληρο χρόνο από φωτογραφικές εκθέσεις, προβολές ταινιών, συναυλίες, παραστάσεις θεάτρου και χορού, υπαίθρια χάπενιγκ, εκδηλώσεις για τα παιδιά, για τα γκράφιτι, τα κόμικς, τη λογοτεχνία, ακόμη και την ταπητουργία. Οι Έλληνες που θα λάβουν μέρος στις εκδηλώσεις είναι ελάχιστοι. Διαβάζοντας το αναλυτικό πρόγραμμα (http://www.en.istanbul2010.org /index.htm) συνα-ντάμε ελληνικά ονόματα πιο σπάνια κι από άγρια θηρία στον Εθνικό Κήπο. Υπάρχει μια συμμετοχή σε ομαδική έκθεση φωτογραφίας (ο Στέλιος Ευσταθόπουλος, με θέμα «Φως και σκιές στα Βαλκάνια»), άλλη μία σε εικαστικό εργαστήρι (ο καθηγητής της ΑΣΚΤ, γλύπτης Γιώργος Λάππας) και μία έρευνα με τίτλο «Νοσταλγώντας την Πόλη», όπου καμιά τριανταριά Ρωμιοί που ανα-γκάστηκαν να έρθουν στην Ελλάδα μιλούν για τα παιδικά τους χρόνια. Υποτίθεται ότι αυτό το τελευταίο εγχείρημα θα καταλήξει στην έκδοση ενός βιβλίου και στη δημιουργία ενός ντοκιμα-ντέρ – δεν έχω ιδέα ποιοι το έχουν αναλάβει, Τούρκοι ή Έλληνες. Αυτά… Αν ζούσε η Μελίνα υποθέτω ότι θα είχε διαολοστείλει όσους άφησαν να περάσει ανεκμετάλλευτη αυτή η μοναδική ευκαιρία να παρουσιαστεί στην Τουρκία μία εικόνα της Ελλάδας διαφορετική από εκείνη που καλλιεργούν τα μέσα ενημέρωσης και οι Τούρκοι Καρατζαφέρηδες. Και ήταν ευκαιρία, γιατί στην μακρά και επώδυνη πορεία δεκαετιών από τον αντιφατικά φιλοδυτικό εθνικισμό του Κεμάλ Ατατούρκ μέχρι τον στρατοκρατούμενο κοινο-βουλευτισμό και από το μετριοπαθές πολιτικό ισλάμ του Ερντογάν μέχρι το ξεφτισμένο όραμα της ένταξης στην Ευρώπη, η Τουρκία αφήνει μισάνοιχτες τις πόρτες για την είσοδο της άλλης άποψης, έστω κι αν αυτό αφορά την πνευματική και οικονομική ελίτ, άντε και τους ανερχόμενους μεσοαστούς. Το ραντεβού με αυτό το κρίσιμο ακροατήριο στην άλλη όχθη του Αιγαίου το σνομπάραμε κανονικά. Αλλά μήπως αποδειχθή-καμε καλύτεροι όταν είχαμε αναλάβει εμείς τον θεσμό; Θυμηθείτε το 1997 στη Θεσσαλονίκη και το 2006 στην Πάτρα. Προχειρότητα, μισές δου-λειές, παραιτήσεις επί παραιτήσεων, οικονομική ανεπάρκεια και αδιαφάνεια. Αθάνατη Ελλάς.

το 2010 η Κωνσταντινούπολη είναι πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, με σχεδόν ανύπαρ-κτη ελληνική συμμετοχή. Αυτό ήθελε η Μελίνα;

Του Γιώργου Ι. Αλλαμανή [gallamanis@gmail.com]

ΜΠΑ; ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ;

6/30 cover sTory «»

παραδέχεται ότι για χρόνια ήταν λάτρης, θαυμαστής και αναγνώστης των γκράφικ νόβελ. Μέχρι που αποφάσισε, με μια ταλαντούχα παρέα, να γράψει ένα δικό του. Ο Απόστολος Δοξιάδης (και ο Χρίστος παπαδημητρίου) έγραψαν το «Logicomix», ένα γκράφικ νόβελ με ήρωα τον Μπέρτραντ Ράσελ και θέμα την ιστορία της Λογικής και τη μάχη του ορθού λόγου στις αρχές του 20ού αιώνα και «έσπασαν ταμεία», όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις δύσκολες αγγλοσαξονικές αγορές. τους τελευταίους μήνες δεν προλαβαίνει να διαβάζει κριτικές στον ξένο τύπο, που συστήνουν το «Logicomix» ως ένα βιβλίο «εξαιρετικά έξυπνο, με στυλ και τεράστια διανοητική ειλικρίνεια». Ο ορθός λόγος και τα μαθηματικά είναι πάντα στα πεδία των ενδιαφερόντων του, και με αυτά τα εργαλεία «διαβάζει» τον κόσμο, τον αναλύει, τον κρίνει, παρεμβαίνει στις συμπεριφορές του. Ο Δοξιάδης δεν κρύβει λόγια, κι ας έχει κόστος αυτή του η ειλικρίνεια – με πιο άμεσο ένα γκαζάκι που έσκασε έξω από το γραφείο του τη χρονιά που πέρασε. Μιλάει για όλα, για όσα τον τρομάζουν και για όσα τον γοητεύουν στην Ελλάδα του 21ου αιώνα. Και επιδιώκει να μη διατυπώνει τα αυτονόητα.

Γιατί κλείνεις τα μάτια σου στη φωτογραφία; Τι δεν θέλεις να βλέπεις; Α.Δ.: Α, όχι, δεν είναι αυτό. Δεν θέλω να με βλέπουν. Είναι κρύψιμο. Η φωτογραφία έγινε τυχαία, αλλά νομίζω ότι αποτυπώνει ένα πρόβλημα υπερέκθεσης που έρχεται μοιραία με την επιτυχία. Δεν γκρινιάζω∙ παρ' όλα αυτά πρέπει να το πω, γιατί η συγγραφική είναι μια ειδική ευαίσθητη τέχνη. Είναι μια δουλειά που ασκείται κατά μόνας, ερημικά και εσωτερικά, παρότι, στις μέρες μας κυρίως, είναι αναγκαίο να παρίσταται κανείς και να υποστηρίζει το βιβλίο του. Είναι μέρος αυτής της δουλειάς η υποστήριξή του. Όταν λοιπόν βγαίνει ένα βιβλίο και πάει καλά έχεις ένα πολύ μεγάλο κομμάτι δημοσιότητας που κάποια στιγμή λες «φτάνει, δεν θέλω άλλο». Νομίζω ότι σε μια μικροστιγμή της πολύ συμπαθούς συνεργασίας με τον Τάσο Βρεττό βγήκε αυτή η ανάγκη μου.

Έχεις διαπιστώσει ποιο ήταν το κοινό στοιχείο που το «Logicomix» συνομίλησε με τόσο πολλούς αναγνώστες, κυρίως στο εξωτερικό; Α.Δ.: Το γκράφικ νόβελ νομίζω ότι είναι μια πάρα πολύ ισχυρή φόρμα, που, λόγω της καταγωγής του από την ποπ κουλτούρα και την pulp fiction διασκέδαση, δηλαδή από τους παιδικούς ήρωες τύπου Ντίσνεϊ από τη μια και από τους υπερήρωες που θεωρούνται μια άμυαλη διασκέδαση της εφηβείας από την άλλη, είχε μείνει για πάρα πολλά χρόνια αγκιστρωμένο σε αυτές τις προβληματικές. Αυτό έσπασε βέβαια με τα μεγάλα γκράφικ νόβελ της δεκαετίας του ’80 που έχουν όμως μερικά κοινά χαρακτηριστικά: είναι ασπρόμαυρα, είναι πολύ λιτά, και είναι όλα αυτοβιογραφικά. Μάλιστα στο εξωτερικό τα έχουν εντάξει σε ειδική κατηγορία. Το «Logicomix» θέλησε να προσφέρει στον αναγνώστη όλη τη δύναμη αυτού του μέσου –το χρώμα, την εικόνα, το αναλυτικό κείμενο– και αυτό το πολύ ισχυρό μέσον χρησιμοποιήθηκε χωρίς το κόμπλεξ της καταγωγής του για ένα πολύ σοβαρό θέμα. Πιστεύω ότι εν μέρει εξαργυρώνουμε τη δύναμη

ολοκλήρωσης και επαφής με το κοινό. Όταν αυτό παρατείνεται παθαίνεις πολύ συχνά απόγνωση και χρειάζονται πολύ σκληρά νεύρα.

Ακούω μια αντίφαση εδώ. Από τη μια επιζητείς τη μοναχική δουλειά του συγγραφέα και από την άλλη την επαφή με το κοινό.Α.Δ.: Μα είναι αντιφατικό. Όμως για μένα αυτή η δουλειά ήταν ασυνήθιστη, γιατί έφυγα από τη μοναξιά του γραφείου και βρέθηκα στη χαρά της παρέας, αλλά αυτό κράτησε τόσο που τελικά νοστάλγησα να βρεθώ και να γράφω ένα βιβλίο μόνος μου.

Τώρα δηλαδή αυτό θα κάνεις; Α.Δ.: Ναι, το επόμενο θα το γράψω μόνος.

Ξαναγυρίζω στα κλειστά μάτια της φωτογραφίας και θέλω να μου πεις τι δεν θα ήθελες να δεις τη νέα χρονιά. Α.Δ.: Επειδή ζω στην Ελλάδα, θα αναφερθώ στην Ελλάδα. Αυτό που με απασχολεί πιο πολύ απ' όλα είναι η παιδεία. Και επειδή έχω τρία παιδιά, και επειδή δουλεύω πολύ με τα σχολεία (σ.σ.: με τις Λέσχες Ανάγνωσης του «Θαλής + Φίλοι»), και επειδή κάπου μέσα μου παραμένω παλιομοδίτης και πιστεύω ότι ο σκοπός της τέχνης είναι τελικά παιδαγωγικός, θα ήθελα να δω τους νέους ανθρώπους να προκόβουν, να καταλάβουν πού παίζεται το αυριανό στοίχημα και να απαιτήσουν από τους μεγαλύτερους να τους συνδράμουν. Και πιο συγκεκριμένα, νομίζω ότι παίζεται στο ν' αποκτήσουν όσο καλύτερη παιδεία μπορούν, κάτι που δεν γίνεται χωρίς μεγάλη επένδυση δική τους. Κάθε πρωί έχουμε εκατό λόγους για να μη δουλέψουμε. Βλέποντας τους νέους ανθρώπους θα έλεγα ότι όσοι καταλαβαίνουν πού παίζεται το παιχνίδι κοιτάνε τη δική τους προκοπή. Αλλά για τους περισσότερους δυστυχώς ακόμη επιβάλλονται κάποιες ιδεολογίες δικαιολογίας. Βεβαίως είναι άθλιο το σύστημα της εκπαίδευσης και είναι άθλιες οι συνθήκες, αλλά αν από αύριο το πρωί αποφάσιζαν οι υπάρχοντες καθηγητές, οι υπάρχοντες φοιτητές, με τον υπάρχοντα νόμο να κάνουν τη δουλειά τους –δηλαδή οι καθηγητές να διδάσκουν, οι φοιτητές να πηγαίνουν στα μαθήματά τους– θα βελτιωνόταν 500% η παιδεία μας. Αυτό φυσικά δεν είναι δικαιολογία για μη βελτιωθεί θεσμικά η εκπαίδευση ή για να μην υπάρξουν μεγαλύτερες επενδύσεις ή για μη γίνουν σωστά πράγματα. Αλλά νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι να βλέπω τους νέους ανθρώπους να μην αναλαμβάνουν τις ευθύνες της ζωής τους και τους άλλους να τους δίνουν δικαιολογίες.

Πρόσφατα μετακόμισες στο κέντρο... Α.Δ.: Έπειτα από πολύχρονη εξορία στα βόρεια προάστια.

Τι δεν θα ήθελες να βλέπεις στην Αθήνα; Ποιες είναι οι χειρότερες όψεις της; Α.Δ.: Δεν είμαι ο κατάλληλος να απαντήσω σ' αυτή την ερώτηση. Πρώτον, γιατί είμαι αθεράπευτος λάτρης της Αθήνας και, δεύτερον, γιατί ζω μια

ζωή προνομιακή και άνετη. Δεν ζω τις χειρότερες όψεις της, τις βλέπω όπως πολλοί από μας σαν τουρίστας. Νομίζω ότι, με όλα της τα στραβά, η ζωή στην Ελλάδα έχει ακόμα μεγάλη ανθρωπιά, γιατί είμαστε ανοιχτόκαρδοι και γιατί η παιδικότητά μας που έχει και κακές όψεις (ανευθυνότητα, χαοτικό στοιχείο) έχει και πολλά όμορφα πράγματα που αντισταθμίζουν όλα τα κακά. Είναι η πόλη μου η Αθήνα, και δεν σου κρύβω ότι όταν περάσω μια εβδομάδα στο εξωτερικό αρχίζω και μελαγχολώ. Τώρα που έκατσα τρεις εβδομάδες για δουλειά έξω, όταν επέστρεψα μου ήρθε να φιλήσω το χώμα... Δεν ξέρω από τι μου έμεινε αυτό. Θέλω να λέω ότι δεν μου έμεινε από τίποτα και είναι μόνο το πάθος που έχω για τη χώρα μου.

Παρότι συχνά επισημαίνεις τα στραβά αυτής της κοινωνίας, μου δίνεις την αίσθηση του αισιόδοξου ανθρώπου. Είναι έτσι; Α.Δ.: Νομίζω ότι δεν είναι αποδεκτή στάση στη ζωή να το βάζει κανείς κάτω υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Στη δουλειά που κάνω ξέρω ότι πρέπει να επιμένει κανείς και δεν θεωρώ ότι τα οποιαδήποτε αντικειμενικά προβλήματα είναι δικαιολογία για τον καθέναν από μας να σηκώνει τα χέρια. Δεν μπορούμε φυσικά να τα κάνουμε όλοι όλα και, αν θες, προσπαθώ με κάποιο μέτρο να μην πέσω στο ρόλο του δημόσιου διανοούμενου, τον οποίο σέβομαι. Πέρυσι, για παράδειγμα, που βγήκαμε και μιλήσαμε με τον Τάκη Θεοδωρόπουλο και τον Πέτρο Μάρκαρη μετά το φόνο του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, μου είπαν γιατί δεν κατηγορείς και τον αστυνομικό που πυροβόλησε. Τους είπα «βρε παιδιά, δεν τον κατηγορήσαμε γιατί δεν υπάρχει κανείς που να τον υποστήριξε. Το κράτος την άλλη μέρα τον παρέπεμψε για φόνο και δεν υπάρχει βαρύτερη παραπομπή από αυτήν». Αλλά δεν έχει νόημα να βγαίνει κανείς να λέει τα αυτονόητα ή μάλλον αυτά που λένε όλοι οι άλλοι. Για μας το σημαντικό, εκείνες τις μέρες, ήταν ν' ακουστεί μια φωνή που δεν ακουγόταν. Θέλω λοιπόν να μην ξοδεύομαι, αποφεύγω την τηλεόραση σχεδόν εντελώς, γιατί και το μέσον είναι το μήνυμα και δυστυχώς εκεί συχνά ευτελίζεται ο διάλογος. Το μέσον μου είναι η γραφή και όσο μπορώ μέσω του γραπτού λόγου τοποθετούμαι.

Την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα πιστεύεις ότι έχει ανατραπεί κάτι, έχει χαθεί κάτι; Α.Δ.: Πάντα κρατώντας τη ματιά του αισιόδοξου ανθρώπου –αισιόδοξος είναι κανείς στο τι θέλει να συνεχίζουμε να κάνουμε, όχι στο να μη βλέπει πράγματα– εμένα μου λείπουν πάρα πολλά. Διάβασα κάποτε ένα σπουδαίο βιβλίο επιστημονικής φαντασίας της δεκαετίας του ’70, που χώριζε τους ανθρώπους σε νεοφοβικούς και νεοφιλικούς. Ενώ ζω στον κόσμο και ενώ εύκολα προσαρμόζομαι σε νέα πράγματα, στον πυρήνα μου παραμένω σε κάποιο βαθμό νεοφοβικός. Ζώντας με μικρά παιδιά, με τρομάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα μέσα που τους έχουν λιγάκι αποκόψει από μορφές αυθορμητισμού και πιο αυθεντικής ζωής: είναι τα μέσα της επικοινωνίας, των εικόνων, των ηλεκτρονικών συσκευών

του μέσου, όταν σέβεται τον εαυτό του και μπορεί να πει ωραίες ιστορίες. Το επόμενο διάστημα και στην Ελλάδα θ' αρχίσουν να εκδίδονται διάφορα γκράφικ νόβελ, π.χ. θα βγει το «Φαρενάιτ 451» σε γκράφικ νόβελ. Είναι αυτή η νέα μεγάλη μόδα του βιβλίου; Α.Δ.: Εδώ και αρκετά χρόνια συζητιέται ότι το γκράφικ νόβελ θα είναι the next big fame. Αυτό που πρόσφατα άρχισε να συμβαίνει και είναι σημαντικό είναι πως αυτού του είδους οι εκδόσεις κυκλοφορούν από εκδοτικούς οίκους που δεν θα περίμενε κανείς ποτέ να κινηθούν σε τέτοια πεδία (π.χ. Bloosbury, αλλά και Ίκαρος στην Ελλάδα). Ο κόσμος των κόμικς και ο κόσμος του παραδοσιακού βιβλίου είναι μια σχέση επιφυλακτική και καχυποψίας, με αμοιβαία κόμπλεξ. Δεν ξέρω για τα συγκεκριμένα που λες, αλλά όπως σε κάθε καινούργια φόρμα που φαίνεται να είναι ενδιαφέρουσα γίνονται πάρα πολλά πειράματα, συχνά γίνεται και εκμετάλλευση. Έχω δει πολλά τέτοια. Εγώ βλέπω τους γιους μου, που διαβάζουν πολλή λογοτεχνία και πολλά κόμικς. Όταν τους δίνω διασκευές λογοτεχνίας σε μορφή κόμικς δεν ικανοποιούνται. Είναι όπως με τις διασκευές των ταινιών∙ αν κάνεις ταινία τους «Αδελφούς Καραμάζωφ» δεν εγγυάται κανείς το αποτέλεσμα. Νομίζω ότι η ποιότητα της γλώσσας βαδίζει με τα δικά της κριτήρια και όχι μόνο με τα κριτήρια της τέχνης από την οποία ξεκινάει. Πάντως θα δούμε πολλά...

Μάλλον περάσατε πολύ καλά στη διαδικασία της δημιουργίας του «Logicomix».Α.Δ.: Το πολύ καλά είναι σχετικό. Με σκληρή δουλειά θα έλεγα. Είναι όπως στο στρατό που θυμάται κανείς τα καλά κι όχι τις αγγαρείες και τη βαρεμάρα. Ήταν πέντε χρόνια πολύ σκληρής δουλειάς για τέσσερις ανθρώπους και η διάρκεια αυτή ήταν πολύ κουραστική. Σε μια δημιουργική δουλειά πάντα αντισταθμίζεις τον κόπο και το βάρος της καθημερινής εργασίας μ' ένα όνειρο

Απόστολος Δοξιάδης«Τη φαντασία μας την έχουμε εκχωρήσει στους άλλους»

«Κάθε πρωί έχουμε εκατό λόγους για να μη δουλέψουμε. Βλέποντας τους νέους ανθρώ-πους θα έλεγα ότι όσοι καταλα-βαίνουν πού παίζεται το παιχνίδι κοιτάνε τη δική τους προκοπή. Αλλά για τους περισσότερους δυστυχώς ακόμη επιβάλλονται κάποιες ιδεολογίες δικαιολο-γίας. Βεβαίως είναι άθλιο το σύστημα της εκπαίδευσης και είναι άθλιες οι συνθήκες, αλλά αν από αύριο το πρωί αποφάσι-ζαν οι υπάρχοντες καθηγητές, οι υπάρχοντες φοιτητές, με τον υπάρχοντα νόμο να κάνουν τη δουλειά τους, θα βελτιωνόταν 500% η παιδεία μας».

ΣυνέντευξηΣτην Όλγα Σελλά

Φωτ. Τάσος Βρεττός

Σ’ ένα καφέ του Κολωνακίου, με καπουτσίνο και τσάι, με πολύ θόρυβο που απαίτησε διπλάσια ώρα στην απομαγνητοφώνηση, ένα Σάββατο πρωί πριν από τα Χριστούγεννα ο Απόστολος Δοξιάδης μίλησε για την επιτυχία του «Logicomix» και την επιθυμία του να καθίσει μόνος στο γραφείο του για να τελειώσει το επόμενο μυθιστόρημά του. art

ΠΟΝΤΙΚΙart 6-13.1.10 31/7

επικοινωνίας, το ότι ζουν καλωδιωμένοι, με κινητά, κομπιούτερ, iPhone κ.λπ. Νομίζω ότι αυτό που κυριαρχεί στην εποχή μας είναι τα ηλεκτρονικά μέσα και το ότι είναι έντονα εθιστικά, ακόμα και για τους ισχυρούς χαρακτήρες, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου. Στο σπίτι ευτυχώς έχουμε καταργήσει την τηλεόραση, και στο κομπιούτερ που δουλεύω δεν έχω e-mail. Πρέπει να πάω στο άλλο δωμάτιο, στο κομπιούτερ που έχει σύνδεση Ίντερνετ για να επικοινωνήσω. Αλλά το καλοκαίρι που είμαστε στην Πάρο καταλαβαίνω ότι δαπανώ χρόνο μένοντας στο Ίντερνετ. Τελικά νομίζω ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό τη φαντασία μας την έχουμε εκχωρήσει στους άλλους. Κι αυτό δεν μου αρέσει. Δηλαδή τα παιδιά θέλουν πιο πολύ να ονειρεύονται και να ζουν με το μυαλό τους, ενώ το σήμερα τείνουν λίγο να το ευτελίζουν.

Με την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας τι βλέπεις; Είσαι και σ' αυτό αισιόδοξος; Α.Δ.: Καταρχήν δεν μου αρέσει να κάνω τον παντογνώστη και τα οικονομικά δεν τα ξέρω. Καταλαβαίνω όμως ότι είμαστε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι εκχωρούν στο κράτος την ευθύνη της ζωής τους και το όνειρο του μέσου Έλληνα είναι να διοριστεί στο Δημόσιο, και έχουμε την αίσθηση ότι όλα πρέπει να τα κάνει το κράτος αντί να φροντίσουμε εμείς. Να σου πω ένα παράδειγμα: το «Θαλής + Φίλοι» που έχουμε στήσει πάνω από 300 Λέσχες Ανάγνωσης σ' όλη την Ελλάδα, και γυρίζουμε τα σχολεία στη χώρα, μας λένε: «Μα αυτό δεν θα έπρεπε να το έχει κάνει το κράτος;». Για μένα το μεγάλο παράδοξο της ελληνικής «προοδευτικής» προσωπικότητας είναι πως εν τέλει είναι αναρχοαυτόνομοι κρατιστές. Από τη μια θέλουν την απόλυτη ελευθερία και αυτονομία και από την άλλη διερωτώνται μονίμως γιατί δεν κάνει περισσότερα το κράτος. Το βλέπεις αυτό από την παιδεία μέχρι το πεζοδρόμιο, που μπορεί εσύ να το έχεις λερώσει και να φωνάζεις ότι φταίει το κράτος που δεν ήρθε να το καθαρίσει. Πάντως μου φαίνεται λογικό σε μια χώρα που δεν έχει νοοτροπία παραγωγής να έχουμε μεγάλο πρόβλημα.

Αισθάνεσαι μερικές φορές ότι είσαι μειοψηφία ως προς τον τρόπο που σκέφτεσαι; Αισθάνεσαι ότι δεν έχεις να συνομιλήσεις με πολλούς ανθρώπους; Α.Δ.: Θα έλεγα ότι οι απλοί άνθρωποι σκέφτονται όπως σκέφτομαι εγώ. Υπάρχει ένας μύθος ότι δίνουμε περισσότερη σημασία σ’ αυτούς που έχουν πιο ενδιαφέρουσες απόψεις. Δεν ισχύει αυτό. Δίνουμε μεγαλύτερη σημασία σ’ αυτούς που έχουν πιο δυνατή φωνή. «Το πρόβλημα με τον πραγματικό εαυτό μας είναι ότι έχει πάρα πολύ αδύναμη φωνή», έλεγε μια μεγάλη ψυχαναλύτρια, φράση που βρίσκω μεγαλειώδη. Όπως λοιπόν για ν’ ακούσουμε τον πραγματικό εαυτό μας θέλουμε κάποιες συνθήκες υψηλής προσοχής, αντίστοιχα και στην κοινωνία μας ο πραγματικός εαυτός είναι ο εαυτός των απλών ανθρώπων που συνεχίζουν τη ζωή τους, που έχουν ένα όνειρο, που θέλουν να κάνουν κάτι καλό, να προκόψουν, να βοηθήσουν την οικογένειά τους, να έχουν αγάπη και μεράκι στη δουλειά τους. Αλλά ακούμε μόνο αυτούς που βγαίνουν στο δρόμο και φωνάζουν, επειδή φωνάζουν πιο δυνατά. Λοιπόν, όχι, δεν αισθάνομαι καθόλου ότι έχω ιδιαίτερες απόψεις ή ότι μου λείπουν συνομιλητές.

Και οι φίλοι σου; Α.Δ.: Έχω πολύ λίγους φίλους από τον καλλιτεχνικό χώρο, κι όχι από «ρατσισμό», αλλά έχω και πάρα πολλούς φίλους που κάνουν εντελώς διαφορετικά επαγγέλματα.

>Δολοφονία στη σκηνή

Μπορεί ο Γιάννης Χουβαρδάς, ως καλλιτεχνικός διευθυντής, να είπε την τελευταία λέξη του Εθνικού Θεάτρου για το 2009 με τον «Θείο Βάνια», αλλά η πρεμιέρα του οργανισμού για το 2010 γίνεται με τη σκηνοθεσία της αναπληρώτριας καλλιτεχνικής διευθύντριας Έφης Θεοδώρου στο «Μαρά / Σαντ». Το πολιτικό έργο του Πέτερ Βάις που παρουσιάζεται στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» από 15 Ιανουαρίου (14 Ιανουαρίου προ-παράσταση) μας μεταφέρει σχεδόν 20 χρόνια μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Είναι η εποχή που ο Μαρκήσιος ντε Σαντ σκηνοθετεί στο άσυλο του Σαραντόν την ιστορία της δολοφονίας του πρωταγωνιστή της επανάστασης, Ζαν-Πολ Μαρά, με ηθοποιούς τους ίδιους τους τροφίμους του ασύλου. Με αφορμή λοιπόν μία από τις πιο καθοριστικές περιόδους της παγκό-σμιας ιστορίας, η Θεοδώρου ακολουθώντας σχεδόν τυφλά το κείμενο του Βάις, που γράφτηκε το 1963, διηγείται βήμα προς βήμα τα γεγονότα που οδήγησαν στη δολοφονία του Μαρά, καθιστά τα όρια ανάμεσα στην παράσταση και την πραγματικότητα δυσδιάκριτα και αναζητά τις δικές της απαντήσεις για τη φύση της επανάστασης, καταθέτοντας ταυτόχρονα ένα αιχμηρό και επίκαιρο σχόλιο πάνω στη σύγκρουση της ατομικής ελευθερίας με το ιστορικό και κοινωνικό καθήκον. Σημειωτέον πως η καταδίωξη και η δολοφονία του Ζαν-Πολ Μαρά, όπως παίχτηκε από τον θεατρικό όμιλο του Ασύλου του Σαραντόν με τη διεύθυνση του ντε Σαντ, παρουσιάζεται μόλις για δεύτερη φορά στο Εθνικό Θέατρο. Η μετάφραση του κειμένου ανήκει στον Μάριο Πλωρίτη. Πρωταγωνιστούν οι: Μ. Αφολαγιάν, Κ. Βασαρδάνης, Κόρα Καρβούνη, Η. Κουνέλας, Π. Λάρκου, Θ. Πάνου, Μ. Παπαδημητρίου, Δ. Πασσάς, Ν. Πλάτανος, Γ. Τζαβάρας, Έλενα Τοπαλίδου, Π. Τσινικόρης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Μ. Χατζησάββας.

| Αγγελική Μπιλλίνη

8/32 ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ >>

>Εικαστικό «best»

Ενώ τα «top ten» της περασμένης δεκαετίας εμφανίζονται συνεχώς στην ημερήσια διάταξη το τελευταίο διάστημα, αφήνουμε τα «αντίο» και υποδεχόμαστε τη νέα χρονιά με «τα καλύτερα» που έρχονται. Η κριτικός των λονδρέ-ζικων «Times» Ρέιτσελ Κάμπελ-Τζόνστον ρίχνει μια ματιά στις εκθέσεις ανά τον κόσμο και επιλέγει μια αξιόλογη λίστα την οποία και παραθέτουμε. Η «διαδρομή» ξεκι-νά με τη Φρανκφούρτη και το Städel Museum (www.staedelmuseum.de), όπου φιλοξενείται ως τις 28 Φε-βρουαρίου μια έκθεση με 80 έργα του Μποτιτσέλι, «που πιθανόν να μην ξαναδούμε παρόμοια για δεκαετίες». Η «Επιστροφή στο μπαρόκ: από τον Καραβάτζιο στον Μπα-ντινέλι» θα βρίσκεται στο μουσείο Duca di Martina της Νάπολης (www.polomuseolenapolibeniculturali.it έως τις 11 Απριλίου). Η επόμενη «στάση» είναι στη Ρώμη και στο Scuderie del Quirinale (www.scuderiequirinale.it): μωσαϊκά νωπογραφίες, πίνακες, αλλά και ζωγραφική σε ξύλο και γυαλί διηγούνται την ιστορία της «Ζωγραφικής της Αυτοκρατορίας», ως τις 10 Ιουνίου. Η εκατονταετη-ρίδα από την έκδοση του φουτουριστικού μανιφέστου είναι η αφορμή για την έκθεση «100 χρόνια», στο P. S. 1 Contemporary Art Center της Νέας Υόρκης (www.ps1.org), ως τις 5 Απριλίου. Στο Άμστερνταμ, το Rijksmuseum (www.rijksmuseum.nl) γεμίζει με τα χειμωνιάτικα τοπία του Ολλανδού Χέντρικ Άβερκαμπ στη «Μικρή εποχή των παγετώνων», ως τις 10 Φεβρουαρίου. «1989: Το τέλος της ιστορίας ή η αρχή του μέλλοντος» είναι ο τίτλος της έκθε-σης στο Kunsthalle της Βιέννης (www.kunsthallewien.at), ως τις 7 Φεβρουαρίου, με σημείο εκκίνησης την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Η Βαρκελώνη βέβαια δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα με τα καλύτερα• το Museo Nacional d’Art de Catalunya (www.mnac.cat) γιορτάζει τα 75α γενέθλιά του και παρουσιάζει ως τις 11 Απριλίου τους «Επίτιμους καλεσμένους», μια εντυπωσι-ακή έκθεση με 80 σημαντικά έργα, δάνεια από μουσεία του κόσμου. Στη Βασιλεία, τέλος, θα φιλοξενείται στο Kunstmuseum (www.kunstmuseumbasel.ch) ως τις 24 Ιανουαρίου, η έκθεση «Από τον Ντύρερ στον Γκόμπερ», με σχέδια, γκραβούρες και εικονογραφήσεις που καλύ-πτουν μια περίοδο 600 χρόνων.

| Ελίνα Μπέη

>Δαρβίνος σε όπερα

Είναι σίγουρο πως όσοι τους ξέρουν ήδη τους ξεχωρίζουν για την ιδιαιτερό-τητα των οπτικοακουστικών θεαμάτων τους όπου η αρχιτεκτονική μπλέκει με την παράδοση και την ιστορία. Ο λόγος για τους Hotel Pro Forma, τη διεθνή καλλιτεχνική κολεκτίβα με έδρα τη Δανία, η οποία έρχεται στην Αθήνα για δύο εμφανίσεις με την πιο πρόσφατη παραγωγή της «Tomorrow In A Year». Θα εμφανιστούν στις 8 και 9 Ιανουαρίου στο Θέατρο Παλλάς σε μια electro-opera που βασίζεται στη ζωή και τη θεωρία του Δαρβίνου, σε μια παράσταση όπου ένας τραγουδιστής όπερας, ένας ποπ τραγουδιστής και ένας ηθοποιός ερμηνεύουν τη μουσική των Knife, ενώ ταυτόχρονα έξι χιπ-χοπ χορευτές αναπαριστούν την ύλη της ζωής σε χορογραφία του Hiroaki Umeda. Εμπνευσμένο από τα ταξίδια του Δαρβίνου με το πλοίο The Beagle την εποχή της νεότητάς του, το «Tomorrow In A Year» στο πρώτο του μέρος παρουσιάζει την περιήγηση αυτή στο αρχικό της στάδιο, όπως τη βίωσε ο βρετανός φυσιοδίφης παρατηρώντας τον κόσμο ως γεωλόγος και βιολόγος. Στην κόρη του Άννυ, που πέθανε σε ηλικία δέκα χρονών, αφιερώνεται το δεύτερο μέρος εστιάζοντας στο ανθρώπινο σώμα και τη φθαρτότητά του. Στη συνέχεια, το τρίτο μέρος αφορά τη μελέτη και συγγραφή του βιβλίου του «Η προέλευση των ειδών», ενώ το τελευταίο τοποθετείται χρονικά στο παρόν παρουσιάζοντας έναν πολύπλοκο οργανισμό μέσα από τον οποίο οι σκηνοθέτες της παράστασης Ralf Richardt Strobech και Kirsten Dehlholm αποδεικνύουν το προφανές, την πολυπλοκότητα στις σχέσεις που ενώνουν τον άνθρωπο με τον κόσμο γύρω του.

| Αγγελική Μπιλλίνη

Κώστας Βασαρδάνης, Μηνάς Χατζησσάβας

«Tomorrow In Α Year»

Έργο του Αlexander Kosolapov

ΠΟΝΤΙΚΙart 6-13.1.10ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

6 Ιανουαρίου 2010! «Το δέκα να μας φέρει τα πέντε και στο χέρι»! Είναι το πιο πρωτότυπο

μήνυμα σε SMS που έλαβα και

ήταν απ’ τον Σταμάτη Κραουνάκη.

Θα συμφωνήσετε, φαντάζομαι,

πως έγινε κι εφέτος ένας άτυπος

αγώνας για το πιο πρωτότυπο

μήνυμα. Με αποτέλεσμα να

κυκλοφορεί ό,τι χαζομάρα μπορεί

να διανοηθεί κανείς... Τέλος πά-

ντων, Πρωτοχρονιά ήταν και πέ-ρασε. Φαντάζομαι, επίσης, θα

έχετε ήδη καταρτίσει τη λίστα των

αλλαγών που θέλετε προκειμένου

να βελτιώσετε τη ζωή σας...

Καλό είναι να υπολογίσετε και

κάποια tips για να γίνετε καλύτε-

ροι θεατές, εκτός αν είστε.

Τι θα πει, όμως, καλός θεα-τής; Αν πρόκειται για θέατρο,

προσέξτε: Φτάνω στην ώρα μου.

Δεν μπαίνω δηλαδή στην αίθουσα

με την ψυχή στο στόμα. Δεν

σπρώχνω στην ουρά – άλλωστε η

θέση μου θα με περιμένει.

Κάθομαι και κλείνω αμέσως το κινητό. Δεν το χαμηλώνω

για να μπορώ να στέλνω μηνύματα

εν ώρα παράστασης. Είναι πολύ

ενοχλητικό και αποπροσανατολι-

στικό γι’ αυτόν που κάθεται δίπλα

να βλέπει το φωτάκι αναμμένο κι

ένα δάκτυλο να πληκτρολογεί με

μανία... Δεν ψαχουλεύω στην

τσάντα και δεν ξεδιπλώνω την καραμέλα, αφού άρχισε η παρά-

σταση. Στην απόλυτη ησυχία

το χρουτς χρουτς πολλαπλασιάζει

τον ήχο του. Καλό είναι να

έχω φάει κάτι ελαφρύ για να μη

γουργουρίζει η κοιλιά μου, αλλά

όχι κάτι βαρύ που θα μου φέρει

υπνηλία... Ένα τοστ και όχι ένα ολόκληρο βόδι, δηλαδή. Δεν

ψιθυρίζουμε, δεν κοιμόμαστε, δεν

βήχουμε... Αν θέλουμε κουβε-

ντούλα ας πάμε σ’ ένα καφέ.

Αν νυστάζουμε, ας πέσουμε

στο κρεβατάκι μας κι αν έχουμε γρίπη (ειδικά εφέτος) ας μείνουμε

Γύρω γύρω πόλη...Της Άννας Βλαβιανού

σπίτι. Δεν γιουχάρουμε αν η

παράσταση δεν μας αρέσει.

Περιμένουμε το διάλειμμα και

αποχωρούμε μεγαλόπρεπα. Δεν

πάμε σε μια παράσταση μόνο και

μόνο επειδή είναι τρέντι. Μην

τρέχουμε πίσω από τους τηλεοπτι-

κούς σταρ μόνο και μόνο επειδή

τους είδαμε σ’ ένα σίριαλ.

Η τέχνη βρίσκεται, συνήθως, αλλού. Να έχουμε το θάρρος

της γνώμης μας. Να μην χειρο-

κροτούμε αν δεν μας αρέσει αυτό

που βλέπουμε. Αν μας άρεσε

όμως η παράσταση να το πούμε

παντού, να στείλουμε κόσμο.

Τα παιδιά, αν είναι μικρά, καλό

είναι να μένουν σπίτι. Πόσο ήσυχα

να κάτσουν δυο και βάλε ώρες;

Αν τώρα πρόκειται για θεατή μουσικής, εδώ τα πράγματα είναι πιο χαλαρά. Εκτός αν μιλάμε

για το Μέγαρο Μουσικής. Άλλο

ο θεατής που πάει ν’ ακούσει

συμφωνική μουσική και όπερα κι

άλλο εκείνος που πάει στη Βανδή

και στον Ρουβά. Ο πρώτος

μπορεί να μπει και κατά λάθος στο

Μέγαρο της Β. Σοφίας. Ο άλλος,

όμως, ξέρει πολύ καλά πού πάει,

τι περιμένει να δει και τι θα δει

τελικά. Το να συντάξεις έναν οδηγό «καλού θεατή» στα μπου-ζούκια μοιάζει σουρεαλιστικό.

Πόσο καλός να είσαι σ’ ένα

χώρο που συνήθως δεν σε σέβε-

ται; Είτε γιατί σε στριμώχνει,

είτε γιατί σε ποτίζει μπόμπες,

είτε γιατί σου πουλάει φύκια για

μεταξωτές κορδέλες. Όχι πως

στις μουσικές σκηνές τα δεδομένα

αλλάζουν πολύ. Όχι! Κι εδώ... γραμμένο σ’ έχουν! Αν μάλι-

στα είναι επιτυχημένο το σχήμα, ε!

ρε φτύσιμο που θα φας. Φυσι-

κά, υπάρχουν εξαιρέσεις.

Αυτές, προφανώς, επιβεβαιώ-

νουν τον κανόνα. Καλή χρονιά, θεατή μου…

33/9>>

>Ο αρσενικός Μπρίτζετ τζόουνς

Αρχικά απέκλεισε το ενδεχόμενο να γυρίσει και μια τρίτη συνέχεια στο «Ημερολόγιο της Μπρίτζετ Τζόουνς». Μετά γύρισε άλλη μια κομεντί, το «Τα μάθατε για τους Μόργκαν;», και άρχισε να μιλά για συνταξιοδότηση. Ο 49χρονος Χιου Γκραντ θέλει, λέει, να ξεφύγει από το Χόλιγουντ και να το ρίξει στη λογοτεχνία. «Πάντα έλεγα στον εαυτό μου ότι όταν έχεις κάνει μερικές καλές ταινίες και έχεις κερδίσει κάποια χρήματα τελικά θα καταλήξεις να γράψεις ένα βιβλίο» δήλωσε στη γερμανική εφημερίδα «Bild am Sonntag». Και για του λόγου το αληθές έχει γράψει ήδη το μισό βιβλίο. Μόλις όμως του εμφανίζεται ένα «αστείο και γοητευτικό σενάριο» αρχίζει μέσα του μια «εσωτερική μάχη». Και αναρωτιέται ο ηθοποιός- συγγραφέας: «Καλύτερα δεν είναι να κάνω μια ταινία, να βγάλω λεφτά και να δουλέψω με ωραίες γυναίκες;». Με τέτοια υπαρξιακά διλήμματα που τον απασχολούν, σίγουρα το βιβλίο του θα είναι αναλόγου ενδιαφέροντος. Κάτι σαν Μπρίτζετ Τζόουνς στο αρσενικό προβλέπουμε.

| Ελίνα Μπέη

Χιου γκραντ

10/34 ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ >>

>τα αγαπημένα των πειρατών

Στο κινηματογραφικό box office τα πήγε πολύ καλά και το ίδιο συνέβη και με τις πωλήσεις DVD. Εκεί όμως που ξεχώρισε πραγματικά το νέο «Star Trek» του Τζ. Τζ. Άμπραμς είναι η πειρατεία. Η ταινία αναδείχθηκε ως αυτή που κατέβασαν οι χρήστες του διαδικτύου συχνότερα –και, φυσικά, παράνομα– τη χρονιά που πέρασε. Συγκεκριμένα, την κατέ-

βασαν παράνομα μέσα στο 2009 περισσότερες από 10 εκατομμύρια φορές, αριθμός που αποτελεί ρεκόρ. Το γεγονός έκανε την Paramount να βγάλει ανακοίνωση στην οποία ζητά τη συνδρομή της κυβέρνησης για τον εντοπισμό των πειρατών και τη λήψη μέτρων. Στη δεύτερη θέση πάντως των πιο δημοφιλών στους πειρατές ταινιών βρέθηκε το σίκου-

ελ των «Transformers», το «Revenge of the Fallen» κι ακολουθούν το «RocknRolla» του Γκάι Ρίτσι, το «Hangover» και το «Twilight». Τα στοιχεία προέρχονται από το blog TorrentFreak, βάσει όσων κατεβάζουν τις ταινίες με το λογισμικό BitTorrent.

| Ελίνα Μπέη

>Διάσημες πουέντ

Πόσα διεθνή αστέρια του κλασικού μπαλέτου θα αντέξει στις 10, 12, 13, 14 και 15 Ιανουαρίου η σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών; Η απάντηση είναι επτά και συγκεκριμένα τους: Ελεονώρα Αμπανιάτο και Μπενζαμέν Πεκ (Μπαλέτο της Εθνικής Όπερας του Παρισιού), Σόκο Νακαμούρα και Βίσλαβ Ντούντεκ (Μπαλέτο του Βερολίνου), Αναστάζια και Ντένις Ματβιένκο (Μπαλέτο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης), Τιμ Ματιάκη (Βασιλικό Μπαλέτο της Δανίας). Όλοι τους θα βρεθούν για πέντε μέρες στην Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη» προκειμένου να συμ-μετάσχουν στο γκαλά που διοργανώνεται από τον Οργανισμό Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και την Εθνική Λυρική Σκηνή. Από τις χορογραφί-ες της βραδιάς ξεχωρίζουν δύο έργα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Πρόκειται για τις δημιουργίες «Alles Walzer» και «Βoléro» του Ρενάτο Τζανέλα, ενώ ο Τιμ Ματιάκης θα ερμηνεύσει τη νέα χορογραφία «Round about Tim» που δημιούργησε ειδικά για το γκαλά μπαλέτου ο φινλανδικής καταγωγής χορογράφος Γιόρμα Έλο. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμη αποσπάσματα από μπαλέτα, όπως «Η κυρία με τις καμέλιες» σε χορογραφία Τζον Νοϊμάγιερ, «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Λεονίντ Λαβρόβσκι, αλλά και το «Φεστιβάλ λουλουδιών του Τζεντσάνο», τη «Λευκή σουίτα» και το «Grand Pas Classique» σε χορογραφίες των Ογκίστ Μπουρνονβίλ, Σερζ Λιφάρ και Βίκτορ Κσόφσκι. Στο πλευρό των κορυφαίων χορευτών θα βρεθούν πρώτοι χορευτές, σολίστ, κορυφαίοι και το corps de ballet της ΕΛΣ, ενώ τις παραστάσεις θα πλαισιώσει μουσικά η Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, υπό τη διεύθυνση του Ηλία Βουδούρη.

| Αγγελική Μπιλλίνη

>Φανταστικός διάλογος με την Lady Day

Βρισκόμαστε στη Νέα Υόρκη. Εκεί, μια νεαρή τζαζ πιανίστα και τραγου-δίστρια, λάτρης της Μπίλι Χόλιντεϊ, ξεκινά έναν φανταστικό διάλογο μαζί της. Η παράσταση «Μια γάτα που τη λέγαν Μπίλι Χόλιντεϊ» σε κείμενο της Φωτεινής Παπαδόδημα και σκηνοθεσία Θοδωρή Αμπαζή (Θέατρο Πορεία, από 21 Ιανουαρίου) είναι στην ουσία μια μεταφυσική βουτιά στο σκοτεινό παρελθόν της θρυλικής αμερικανίδας τραγουδίστριας, η οποία καταπονημένη από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ πέθανε σε ηλικία μόλις 44 ετών. Η ηρωίδα μας (Φωτεινή Παπαδόδημα) ανοίγει διάλογο με μια μαύρη γάτα η οποία τη διαβεβαιώνει πως είναι μετενσάρκωση της Μπίλι Χόλιντεϊ, ξεναγείται στη χώρα του swing, του bop και της τζαζ, και καταφέρνει μέσα από αυτό το λυτρωτικό μουσικό ταξίδι να ξεπεράσει τη θλίψη, την αλαζονεία, την έμφυτη τεμπελιά και τη δειλία της. Η συνομιλία μεταξύ των δύο γυναικών διακόπτεται συχνά από τις παρεμβάσεις του Ντέιβιντ Λιντς, ο οποίος παράλληλα με την ιστορία της Χόλιντεϊ γνωρίζει στο κοινό την πορεία της τζαζ μέχρι τη δεκαετία του ’60. Όπως άλλωστε ομολογεί ο σκηνοθέτης της παράστασης, «το κείμενο της Φωτεινής ξεκλειδώνει τα απόκρυφα δωμάτια της μουσικής σκέψης μ’ έναν απλό, προσωπικό και άκρως συναισθηματικό τρόπο. Το θέατρο και η μουσική φλερτάρουν, χορεύουν και σμίγουν φωτίζοντας κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο την ιστορία».

| Αγγελική Μπιλλίνη

>Δυο φωνές, ένα πάθος

Τελευταία δεν την ακούμε συχνά και είναι άδικο. Η Mαργαρίτα Zορ-μπαλά όμως επιστρέφει με μια ενδιαφέρουσα συνύπαρξη σε έναν απρόβλεπτο γι’ αυτήν χώρο. Η λυρική ερμηνεύτρια ετοιμάζει ειδικά για το Half Note μια μουσική αναδρομή μέσα από τις χώρες, τις γλώσσες και τις κουλτούρες που βίωσε. Μόσχα, Λισσαβόνα, Αθήνα. Τόποι με μουσικές ιδιαίτερες που αξίζει να φωτιστούν. Η Ζορμπαλά θα μοιραστεί τη μικρή σκηνή του κλαμπ στο Μετς με τον εξαίρετο τραγουδιστή των φάδος Χέλντερ Μουτίνιο. Η ερμηνεύτρια που ξεχώρισε για τη φωνή της και τις συνεργασίες της με τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Γιάννη Ρίτσο, τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, τον Andrea Vollenweider και τον Λάκη Παπαδόπουλο τα τελευταία χρόνια, έχει περιορίσει τις εμφανίσεις της αλλά βρίσκεται σε μια διαρκή δημιουργική συνάφεια με τις world μουσικές. Στο πλαίσιο αυτού του ενδιαφέροντος συνεργά-ζεται τώρα, σε ένα ειδικό πρότζεκτ, με τον Χέλντερ Μουτίνιο, ο οποίος είναι από τους πιο δημοφιλείς τραγουδιστές στην Πορτογαλία. Με ισχυρή ερμηνευτική δύναμη και συναισθηματικό βάθος στη φωνή, μας επιφυλάσσει εκπλήξεις μ’ αυτή την συνεργασία του. Μαζί τους πέντε μουσικοί και ο Θοδωρής Οικονόμου στο πιάνο. Για περισσότερα, στο Half Note Jazz Club από 8 έως 14 Ιανουαρίου.

| Χαρά Αργυρίου

ςκηνή από την ταινία

«Star Trek»

Ελεονώρα Αμπανιάτο, Μπενζαμέν πεκ

Mαργαρίτα ZορμπαλάΝτέιβιντ Λιντς, Φωτεινή παπαδόδημα, Θοδωρής Αμπαζής

ΠΟΝΤΙΚΙart 6-13.1.10 35/11>>

>Υπάρχουν και καλοί μάγοι

Στην εποχή που οι αλάνες έχουν δώσει τη θέση τους στα μπαλκόνια με θέα τους ακάλυπτους, η επαφή με το χώμα γίνεται μόνο στις γλάστρες (μη, Κωστάκη, έχει μαμούνια!) και το παιχνίδι διαρκεί όσο η μπαταρία μιας κονσόλας, αν δεν προλάβει ένα θλιβερό Game Over να μεσολαβήσει, η παιδική λογοτεχνία θα μπορούσε να κα-λύπτει ένα τεράστιο κενό ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης. Ωστόσο οι περισσότεροι γονείς προτιμούν μια αμφίβολης ποιότητας μεταγλωττισμένη ταινία, ένα CD με τραγούδια από «μπάντες» ροζ μικρομέγαλων που διαφημίζονται στο Alter ή ένα ακόμα shoot-’em-up video-game. Η ανάγνωση, άλλωστε, προκαλεί ερωτήσεις και πού χρό-νος για απαντήσεις… Υπάρχουν, όμως, κάποια παιδικά βιβλία που αξίζουν πολύ και τίποτε δεν μπορεί να τα υποκαταστήσει! Η νέα συλλογή παραμυθιών του Γιάννη Κοντού με τίτλο «Τα Παραμύθια του Καλού Μάγου» είναι ένα από αυτά. Τρυφερές, αλληγορικές και βαθιά ανθρώπινες, οι 17 μικρές ιστορίες του Κοντού μιλούν για τη γενναιοψυχία, την καλοσύνη, τη φιλευσπλαχνία και για άλλες «ντεμοντέ» έννοιες, απαραίτητες και τόσο δυσεύρετες στον παιδικό ψυχισμό. Παιδιά, ζώα, πουλιά και ένας απίθανος Καλός Μάγος γίνονται οι φορείς των πιο γλυκών μηνυμάτων με τη βοήθεια των υπέροχων σχεδίων του εικαστικού Φαίδωνα Πατρικαλάκι, που με έντονα χρώματα και ακολουθώντας το γνωστό του πριμι-τίφ ιδίωμα συνοδεύει ιδανικά τα κείμενα. Η παρουσίαση του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος θα γίνει την Παρασκευή 8 Ιανουαρίου στις 7.30 μ.μ., ταυτόχρονα με τα εγκαίνια της έκθεσης των ζωγραφικών έργων του Φαίδωνα Πατρικαλάκι στην Αίθουσα Τέχνης Αστρολάβος-Artlife (Ηροδότου 11, Κολωνάκι, διάρκεια έως 23 Ιανουαρίου) και όποιος απ’ τους επισκέπτες επιθυμεί θα λαμβάνει υπογεγραμμένο και από τους δύο δημιουργούς αντίτυπο του βιβλίου.

| Γιάννης Κουκουλάς

>Pink όπως μαύρο

Στην κατανόηση και –γιατί όχι;– στην αποδοχή του έργου τέχνης, πέραν της αδιαμφισβήτητης αυταξίας του, σημαντικό ρόλο για τον αποδέκτη παίζει η συνειδητή ή μη δυνατότητα σύνδεσής του με το πριν και το μετά, με το corpus του καλλιτέχνη. Ένα έργο κρίνεται γι’ αυτό που είναι και μέσα στο συγκείμενο της εποχής του, αλλά πολλά έργα, αναπόφευκτα, κρίνονται και ως σύνολο. Η Άννα Λάσκαρη, με έναν σημαντικό όγκο δουλειάς τα τελευταία χρόνια, από τη σκόνη και τον αέρα των δίδυμων πύργων μέχρι τους τρεμάμενους φαντάρους των «συμμάχων» στο Ιράκ κι από τη σειρά «Wonder Povera» για την κλιμάκωση της βίας και τη ρητορική του πολέμου μέχρι τη διαδραστική εγκατάσταση για τις κοινωνικοοικοινομικές συνθήκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αποδεικνύει ότι διαθέτει μια βαθύτατα πολιτική σκέψη. Και με αυτήν κατορθώνει να τροφοδοτεί τις ιδέες της και να συνδυάζει ιδανικά την κριτική στην υπάρχουσα πολιτική επικαιρότητα με το εικαστικά αξιοπρόσεκτο. Στη νέα της έκθεση με τίτλο «Pink» (Γκαλερί Α. Αντωνοπούλου, Αριστοφάνους 20, 8 Ιανουαρίου - 10 Φεβρουαρίου), η Λάσκαρη στήνει ένα αλληγορικό σκηνικό με έκδηλες αναφορές στην υπαρξιακή αγωνία και τους φόβους του σύγχρονου ατόμου, ενώ ταυτόχρονα εξετάζει τον χρόνο ως συστατική έκφραση του είναι, ως εκείνη τη ρυθμιστική αρχή σύμφωνα με την οποία οι ζωές εναρμονίζονται και ρυθμίζονται σαν ρολόγια. Με τη σειρά σχεδίων «Speed Down» σχολιάζει τη σχέση εργασίας και ελεύθερου χρόνου και συγκεκριμένα τον τρόπο που εκδηλώνεται η σχόλη και η μη συμμετοχή σε κάποια δραστηριότητα ή θέαμα, ενώ με την εγκατάσταση «Three Songs», ένα κουτί αποτελούμενο από τέσσερα δωμάτια, ο θεατής καλείται να αποκωδικο-ποιήσει τα σύμβολα της αφήγησης που θα συναντήσει στην ελεύθερη διαδρομή του. Δύσκολα θέματα; Ναι, αλλά θα μπορούσαν να είναι ροζ και εύκολα σε μια τέτοια εποχή;

| Γιάννης Κουκουλάς

Έργο της Άννας Λάσκαρη

Έργο του Φαίδωνα πατρικαλάκι

προβλήματα που υπάρχουν, αλλά νοίκιασε και τον πρώην κινηματο-γράφο Αλφαβίλ για να φιλοξενούνται άστεγες ομάδες. Θα κοστίσει κανένα εκατομμύριο αυτή η ιστορία, ενώ με τα ίδια χρήματα θα μπορούσαν να επιχορηγηθούν 50 νεανικές θεατρικές ομάδες! Δεν θα σωθεί το θεατρικό τοπίο ανέργων με το να στεγαστούν για λίγο τρεις-τέσσερις νέες ομάδες. Και, εν πάση περιπτώσει, τι γίνεται; Μήπως, τελικά, περισσεύουν χρήματα;». Το Θέατρο του Νέου Κόσμου, παρά τη δύσκολη οικονομική κατάσταση που διανύουμε, εξακολουθεί να δίνει βήμα στους νέους καλλιτέχνες και να φιλοξενεί άστεγες ομά-δες, «κάτι που γίνεται εδώ και δέκα χρόνια. Χαίρομαι που το έχουν ασπαστεί και το μιμούνται το Εθνικό και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος». Αλλά ουδείς προφήτης στο τόπο του ως γνωστόν, αφού «πέρυσι σε συνέντευξη που έδωσε το ΕΚΕΘΕΧ, ο διευθυντής του είπε ότι υπάρχουν επιχορηγούμενα θέατρα τα οποία “μετατρέπουν ενοικι-άσεις σε συμπαραγωγές για να βγάλουν λεφτά”. Είναι απαράδεκτο να λέγεται κάτι τέτοιο από εκπρόσωπο ενός κρατικού φορέα, χωρίς να λέει ονόματα. Να ρίχνει λάσπη, καταντώντας ένας κοινός λασπολό-γος. Διευθύνει έναν οργανισμό που δημιουργήθηκε για να αγκαλιά-σει το θέατρο και όχι για να βγάλει τη χολή του, αρκεί να κρατήσει την καρέκλα του»!

i «Τρωάδες», του Ευριπίδη. Μετάφραση: Παντελής Μπου-κάλας. Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος. Επιμέλεια

κίνησης: Αγγελική Στελλάτου. Σκηνικό - κοστούμια: Άγγελος Μέντης. Μουσική: Τάκης Φαραζής. Παίζουν: Λ. Κονιόρδου, Γ. Τσορτέκης, Μ. Καλλιμάνη, Μ. Κίτσου, Μιχ. Οικονόμου κ.ά. Προγραμματισμένη πρεμιέρα: 13 Ιανουαρίου.

12/36 ΘΕΑΤΡΟ Tης Μαρίας Κούβελα

Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος έχει καταφέρει να δημιουργήσει την πιο υγιή, παραγωγική και αξιόπιστη μονάδα θεάτρου (μετά το Αμόρε που πλέον δεν υπάρχει). Το Θέατρο του

Νέου Κόσμου ανθεί ακόμα και φέτος, σε καιρούς δύσκολους. Έντεκα συνολικά παραγωγές, συμπαραγωγές, παραστάσεις εκτός των τειχών του κλεινού άστεως μετρά στον προγραμματισμό του, εκ των οποίων μία τραγωδία. Η πρώτη τραγωδία με την οποία καταπιάνεται ο σκηνο-θέτης είναι οι «Τρωάδες» του Ευριπίδη, ένα έργο με το οποίο άρχισε να συνδιαλέγεται από την εποχή του «Κοινού Λόγου», την πρώτη πα-ραγωγή του θεάτρου πριν από έντεκα χρόνια. «Οι Τρωάδες ήταν μια εμμονή μου. Δουλεύοντας τον “Κοινό Λόγο” τις είχα ταυτόχρονα στο μυαλό μου. Ήταν η αφετηρία. Προηγούντο όλων. Από δω κι ύστερα όλα είναι ανοιχτά στη σχέση μου με το αρχαίο δράμα». Η παράσταση παρουσιάζεται σε κλειστό χώρο, κάτι που δεν έχουμε συνηθίσει να γίνεται στη χώρα μας, αφού το αρχαίο δράμα παίζεται σε ανοιχτούς χώρους. Μήπως γιατί δεν χωράει στους κλειστούς; «Σε όλο τον κόσμο παίζουν τραγωδία σε κλειστά θέατρα κι έχουμε δει ενδιαφέρουσες παραστάσεις. Μόνο στην Ελλάδα αναρωτιόμαστε αν ταιριάζει, επει-δή είμαστε καλομαθημένοι από τις καλοκαιρινές μας εξορμήσεις». Ειδικότερα ο Ευριπίδης, ως «ο πιο ανθρωποκεντρικός από τους τρα-γικούς, επειδή καταπιάνεται με ανθρώπινα πάθη και πόνο, αγγίζει το σύγχρονο θέατρο, θεωρώ ότι ταιριάζει σε κλειστό χώρο», υπερθεμα-τίζει. Πάντως, πρόθεση είναι η παράσταση να δουλευτεί ξανά και να παρουσιαστεί το καλοκαίρι σε περιοδεία ανά την Ελλάδα. Από τις πιο δημοφιλείς σωζόμενες τραγωδίες, οι «Τρωάδες» παρουσιάζονται με οδηγό τη σκληρή διαχρονικότητά τους. Έχουμε συνηθίσει να τις βλέ-πουμε επικαιροποιημένες, με μπαούλα και μπόγους σαν πρόσφυγες, με κουρέλια και άρβυλα. «Δεν θεωρώ ότι έχει ανάγκη ο Ευριπίδης να τον φέρουμε στα μέτρα μας για να μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε μαζί του. Μεγαλύτερη σημασία έχει το αν μπορείς και πόσο να εμβα-θύνεις στα θέματα που καταπιάνεται, να σου είναι φωτεινά κι αυτά να τα μεταφέρεις μέσα στην παράστασή σου», τονίζει ο σκηνοθέτης. «Τα δεινά του πολέμου και η συμφορά της προσφυγιάς δεν έχουν εγκαταλείψει την ανθρωπότητα από τον καιρό του τρωικού πολέμου μέχρι σήμερα και, δυστυχώς, δεν γνωρίζουν γεωγραφικά σύνορα. Κάθε εξουσία που ασκείται με αλαζονεία είχε, έχει και θα έχει ολέ-θριες συνέπειες για τους λαούς. Μιλάει για πόλεμο ο Ευριπίδης, για προσφυγιά και βαρβαρότητα. Και ισχύουν αυτά. Αλλά θεωρώ ότι δεν πρόκειται απλά για ένα αντιπολεμικό έργο. Μιλάει πιο πολύ για τον άνθρωπο και πώς φτάνει στην αγριότητα και τη βαρβαρότητα, τι είναι η ανθρώπινη ψυχή». Ο Ευριπίδης, το 415 π.Χ., επιλέγει να μιλήσει για όλα αυτά μέσα από τη ματιά των αιχμάλωτων γυναικών της Τροίας, που ετοιμάζονται, σκλάβες πια, να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να ακολουθήσουν τους νικητές Έλληνες σε μια νέα, άγνωστη πατρί-δα. Η οξύτητα της καταγγελίας παράλληλα με τη συγκινητική ποιητι-κή ευαισθησία αναδεικνύουν το έργο σε ένα από τα αριστουργήματα, όχι μόνο του αρχαίου δράματος μα και της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Οι επιχορηγήσεις και ο ρόλος του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου-Χορού

Φέτος φαίνεται πως θα είναι πολύ δύσκολη χρονιά για το θέατρο. Πέρα από την κρίση υπάρχουν και άδεια ταμεία. Ήδη το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού έχει δεσμευτεί για 1,2 εκατομμύρια συν 500.000 ευρώ που θα δοθούν στους επιχορηγούμενους θιάσους. Όμως υπάρχει και το Εθνικό Κέντρο Θεάτρου-Χορού (ΕΚΕΘΕΧ), ένας θεσμός που ξεκίνησε με τυμπανοκρουσίες και μοιάζει να έχει απο-

μείνει κύμβαλο αλαλάζον. «Το ΕΚΕΘΕΧ κοστίζει ένα σωρό εκατομμύ-ρια απλώς και μόνο για να υπάρχει. Δημιουργήθηκε επί Βουλγαράκη με καθαρά πολιτικά κριτήρια, για να βολευτούν οι ημέτεροι», υπο-γραμμίζει ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος. Δεν θα μπορούσε να παίζει έναν σημαντικό ρόλο στα θεατρικά μας δρώμενα; «Θα μπορούσε, αλλά με δύο προϋποθέσεις. Να υπάρχει σωστή στελέχωση και χρήμα-τα. Έχει μεγάλη σημασία το τι έργο παράγει και αυτό δεν είναι άμοι-ρο του τι πρόσωπα το διευθύνουν και το στελεχώνουν. Θεωρώ εντε-λώς ακατάλληλη τη σημερινή διεύθυνση. Φαίνεται και από το απο-τέλεσμα. Μέσα σε δύο χρόνια έχουν ξοδευτεί τόσα εκατομμύρια κι απλώς διαχειρίστηκε τις επιχορηγήσεις με τη μεγαλύτερη αδιαφάνεια στην ιστορία τους». Γιατί; «Η γνωμοδοτική επιτροπή πρότεινε πάντοτε ποιοι θίασοι θα πάρουν επιχορήγηση και τι ποσά. Τώρα, επί ΕΚΕΘΕΧ, με εντελώς αδιαφανείς όρους μαγειρευόταν από τον διευθυντή ή και το διοικητικό συμβούλιο η κατανομή των χρημάτων, κάτι που δεν είχε γίνει ποτέ έως σήμερα. Πάντοτε γινόταν σεβαστή η γνώμη της γνωμοδοτικής επιτροπής. Για πρώτη φορά στην ιστορία οι επιχορηγή-σεις δίνονται ανάλογα με τα κέφια μας και τους φίλους μας. Από την άλλη, υπάρχει το Τμήμα Θεάτρου του ΥΠΠΟ, το οποίο έκανε ακριβώς την ίδια δουλειά –μέχρι να του την “πάρει” το ΕΚΕΘΕΧ– και που τώρα βρίσκεται σε αδράνεια. Δηλαδή, πληρώνει το κράτος δύο υπηρεσίες για την ίδια δουλειά. Νοσταλγούμε, πάντως, την εποχή που το Τμήμα Θεάτρου του ΥΠΠΟ διαχειριζόταν το κονδύλι των επιχορηγήσεων». Μιλήσατε πριν για την «προϋπόθεση χρημάτων». Όταν δεν υπάρχουν όμως χρήματα, τι γίνεται; «Εδώ έχουμε το εξής: την έλλειψη της στοιχειώδους αξιοπρέπειας. Όταν δεν υπάρχουν χρήματα, όταν δεν μπορεί να λειτουργήσει ο θεσμός των επιχορηγήσεων, καλή ώρα, οι διευθύνοντες το ΕΚΕΘΕΧ σηκώνουν τα χέρια ψηλά κι απλώς κάθονται στην καρέκλα τους και εισπράττουν το μισθό τους. Η στοιχειώδης αξιοπρέπεια σε τέτοιες περιπτώσεις λέει ότι από τη στιγμή που δεν μπορώ να κάνω τη δουλειά μου, παραιτούμαι». Το παράλογο, επίσης, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι ο «διευθυντής του ΕΚΕΘΕΧ Ηρακλής Λογοθέτης θέλει να γίνει και θιασάρχης. Δεν φτάνουν τα οικονομικά

Οι «Τρωάδες» τον χειμώναΟ Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος μιλάει για την τραγωδία του Ευριπίδη που ανεβάζει σε κλειστό χώρο, αλλά και για το «πού πάνε τα λεφτά» του ΕΚΕΘΕΧ

Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, Λυδία Κονιόρδου

ΠΟΝΤΙΚΙart 6-13.1.10

Zebra Tracks

37/13ΜΟΥΣΙΚή Του Δημήτρη Κανελλόπουλου

δοσιακές μουσικές σκηνές φιλοξενούν κάποιες μέρες της εβδομάδας alternative group. Μέχρι και το Hard Rock Café στο Σύνταγμα, το οποίο συνήθως γεμίζει με αμερικανούς τουρίστες που τρώνε τεράστια στέικ, διοργανώνει συναυλίες. Και ο Σταυρός του Νότου παρουσιά-ζει κάθε Τετάρτη το Indie Bands’ Festival, με ονόματα της εγχώριας ανεξάρτητης σκηνής. «Δεν θεωρούμε πως κάναμε κάποιο άνοιγμα», λένε οι υπεύθυνοι. «Ο Σταυρός του Νότου είναι ένας χώρος που φιλο-ξενούνται οι καλλιτέχνες που μας αρέσουν και που τους αρέσουμε». Το τέταρτο σημείο του τετράπτυχου αποτελεί το Ίντερνετ. Το αφήσα-με τελευταίο γιατί είναι από τα ευκόλως εννοούμενα. Το Διαδίκτυο, με τα θετικά και τα αρνητικά του, αποτελεί μια εστία πραγματικής μουσικής δημοκρατίας. Χωρίς υπερβολή, μπορείς να περάσεις όλη σου την υπόλοιπη ζωή μέσα στο MySpace ακούγοντας μουσική και τραγούδια, με τα ακουστικά μπροστά σε έναν υπολογιστή. Υπάρχει κι έξω κόσμος; Αλήθεια; Δεν το είχα καταλάβει…

Θυμάστε από πότε σημειώναμε στο «Ποντίκι Art» την ανοδι-κή πορεία της εγχώριας indie σκηνής; Από πολύ παλιά και σίγουρα πολύ πριν αρχίσει να γίνεται φανερή η indie –πείτε

τη και alternative, το ίδιο είναι– στροφή της αγοράς. Όταν παρατη-ρείς τις μεγάλες διαφημιστικές εταιρείες να εγκαταλείπουν τα ποπ ονόματα τύπου Χατζηγιάννη και να στρέφονται προς καλλιτέχνες και συγκροτήματα της εγχώριας indie σκηνής καταλαβαίνεις πως κάτι συμβαίνει, κάτι σίγουρα καλό. Τώρα πλέον αποτελεί κοινό τόπο. H alternative έκρηξη είναι δεδομένη. Πείτε μου πόσους καλούς δίσκους από τον χώρο του… έντεχνου που κυκλοφόρησαν το 2009 μπορείτε να αναφέρετε; Ελάχιστους. Αντιθέτως, απαριθμούμε πολλά πολύ καλά «ανεξάρτητα» άλμπουμ που βγήκαν πέρυσι ή, ακόμα περισ-σότερο, τα δύο τελευταία χρόνια. Καταιγισμός. Συγκροτήματα και-νούργια, τραγούδια που ανεβαίνουν στο MySpace κατά εκατοντάδες, μικρές και ανεξάρτητες δισκογραφικές εταιρείες, με έδρα διάφορες

απομακρυσμένες πόλεις της Ελλάδας. Και καλλιτέχνες πολλοί και ως επί το πλείστον νεαροί, με όνειρα, φιλοδοξίες και μεράκι. Στην κορυ-φή βρίσκεται βέβαια η Μόνικα με το «Avatar». Όχι μόνο διότι είναι το άλμπουμ που κατάφερε και πέρασε σε ένα ευρύτερο ακροατήριο, κάνοντας τη νεαρή τραγουδοποιό σημείο αναφοράς για την ελληνι-κή μουσική των τελευταίων ετών, αλλά και γιατί το εξαιρετικό όντως άλμπουμ της αποδείκνυε με τον καλύτερο τρόπο τις δυνατότητες που μπορεί να έχουν τα ονόματα της σκηνής. Αρκεί να καταφέρουν να ξεπεράσουν τους underground περιορισμούς και τις προσωπικές τους ιδεολογικές ενστάσεις. Και δεν είναι τυχαίο ότι το τελευταίο άλμπουμ των Night On Earth, που αποτελούν το πιο δυνατό χαρτί της ελληνικής post rock σκηνής, κυκλοφορεί και στο εξωτερικό. Σε γενι-κές γραμμές το τετράπτυχο έχει ως εξής: Καλλιτέχνες, δισκογραφικές εταιρείες, live club, Ίντερνετ. Για τους καλλιτέχνες και τα συγκροτή-ματα θα χρειαζόμασταν πολλές σελίδες. Σταχυολογώ από μνήμης: Οι ευαίσθητοι ποπ Kερκυραίοι Κόρε Ύδρο. Ο σκληροπυρηνικός Αλέξαν-δρος Βούλγαρης που ως Τhe Βoy κυκλοφόρησε το δυνατό «Please Make Me Dance». Οι αβανγκάρντ 2L8 με τις θεατρικές τους εμφανί-σεις. Ο Lolek που θυμίζει Tindersticks στις καλές τους εποχές. Οι Film με το πολύ καλό «Persona». Οι αειθαλείς Last Drive και Nightstalker που κυκλοφόρησαν δύο από τους πιο ενδιαφέροντες ροκ δίσκους του 2009. Ο ρομαντικός Lumiere Brother, οι ποπ επαγγελματίες Matisse, οι πρωτοποριακοί Zebra Tracks και The Callas, η «μαύρη» Sugahspank και όλη η παρέα της κ.ά. Ύστερα είναι οι δισκογραφικές εταιρείες. Η δραστήρια Archangel που προωθεί αποτελεσματικά τους καλλιτέχνες της, η Spinalonga Records, η Cast A Blast με τα φανκ και τα σόουλ, η Klik Records που κρατάει ψηλά τη σημαία της ηλε-κτρονικής σκηνής, η θεσσαλονικιώτικη Zoltan Tribe που κυκλοφορεί χιπ-χοπ (σημειώστε το άλμπουμ των Λόγος Απειλή, το πιο καλό ελ-ληνικό χιπ-χοπ άλμπουμ του 2009), η καλαίσθητη Inner Ear με έδρα την Πάτρα που κυκλοφορεί δισκάκια σε εξαιρετικές εκδόσεις. Εδώ έβγαλαν και οι Film το «Persona», το τελευταίο cd τους. «H Inner Ear διατηρεί ουσιαστικά τον ρόλο μιας δισκογραφικής εταιρείας που αναζητά, κυκλοφορεί και προτείνει καλή μουσική» μας λένε. «Αυτό αποτελεί το βασικό κίνητρο της εταιρείας και το κάνει με αξιοπρέ-πεια, ποιότητα και με σημαντικό κόστος για την εποχή μας, από τη στιγμή που η προτεραιότητά της είναι να διατηρήσει την αισθητική. Λειτουργεί πραγματικά με ρομαντισμό». Και ακολουθούν, τρίτα στη σειρά, τα live club. Επειδή η πεμπτουσία της μουσικής είναι οι συ-ναυλίες, επειδή ο χώρος ανέλιξης μιας μπάντας είναι βασικά το stage, οι καλλιτέχνες της εγχώριας indie σκηνής πρέπει να νιώθουν ευτυχείς που έχουν πλέον τη δυνατότητα να παίζουν live. Και αλλού μάλιστα, πέραν των συνηθισμένων χώρων. Σκεφτείτε πως μέχρι και οι παρα-

ςε έναν indie ςταυρό του Νότου…

Το πρόγραμμα του Indie Bands’ Festival στο Σταυρό του Νότου έχει ως εξής για τις επόμενες Τετάρτες του Ιανουαρίου. Στις 13 παί-ζουν ο (The) Boy και ο Felizol, ενώ νωρίτερα στη σκηνή θα ανέ-βει και ο Chronik. Στις 20 τη σκυτάλη παίρνουν οι Zebra Tracks και Playground Noise, ενώ στις 27 Ιανουαρίου αναλαμβάνουν τα ηνία οι Film και ο τυπάκος από το ευφυές πρότζεκτ «Fantastikoi Hxoi». Ξεχωριστές alternative βραδιές, για έναν χώρο που έχει ταυτιστεί με το έντεχνο ελληνικό τραγούδι. Βραδιές που ξεκίνη-σαν από την έναρξη της σεζόν, τον Οκτώβριο. «Κάποιες πήγαν καλά, κάποιες πάρα πολύ καλά και κάποιες μέτρια», εξηγούν οι ιθύνοντες της μουσικής σκηνής. «Η γενική εικόνα είναι θετική κι ελπιδοφόρα. Από κει και πέρα επιθυμούμε οι συναυλίες να πη-γαίνουν καλά και δουλεύουμε σκληρά γι’ αυτό». Υπάρχει, λογι-κά, και η εμπορική πτυχή του θέματος. Δεν μπορεί, θα είδαν και αυτοί εκεί όντως πως κάτι συμβαίνει. «Ο κανόνας που ισχύει στο Σταυρό από την πρώτη μέρα που άνοιξε είναι ο εξής: Πρώτα πλη-ρώνεται ο καλλιτέχνης και μετά εμείς». Και το κοινό; Ήταν και εί-ναι διαφορετικό από αυτό άλλων εμφανίσεων που πραγματοποι-ούνται στο Σταυρό; «Υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται για πρώ-τη φορά, εξαιτίας των καλλιτεχνών του φεστιβάλ. Υπάρχουν όμως και θεατές οι οποίοι βλέπουν για πρώτη φορά τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στο φεστιβάλ, εξαιτίας του Σταυρού». Το είπα-με. Κάτι έχει αλλάξει ήδη. Καλή, πολύ καλή η Δήμητρα Γαλάνη π.χ., αλλά καλοί επίσης και οι Modrec. Και μη νομίζετε πως εί-ναι τυχαίος ο παραλληλισμός. Η Γαλάνη είναι που πήρε μέλη των Modrec να τη συνοδεύουν στις φετινές της εμφανίσεις στην Ιερά Οδό. Κάτι παραπάνω θα γνωρίζει, ε; Να δούμε τους Last Drive να αλώνουν τη σκηνή του Διογένη και τι στον κόσμο…

ςήμερα που όλα είναι «ελεύθερα» και «ανεξάρτητα», οι όροι indie και alternative δρουν περισσότερο κατατοπιστικά. Επεξηγηματικά. Όχι ως ανάμνηση μιας περασμένης εποχής, αλλά ως ορισμός μιας «do it yourself» αισθητικής και φιλοσοφίας. Έστω κι αν τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Άλλωστε, στη σύγχρονη κοινωνία ποιος μπορεί να πει με σιγουριά τι ακριβώς θεωρείται alternative και τι mainstream;

Indie καταιγίδα

The Boy

Film

Νικολάι ΜπερντιάγιεφΟι δαίμονες της ρωσικής επανάστασηςΜετάφραση: Δημήτρης ΤριανταφυλλίδηςΕκδόσεις Αρμός Σελ. 134

Κορυφαία πνευματική προσωπικότητα της προεπαναστατικής Ρωσίας, που εκδι-ώχθηκε κακήν κακώς με την εγκαθίδρυση του σοβιετικού καθεστώτος, μαζί με όσα λαμπρά μυαλά διέθετε το ρωσικό έθνος, ένα έθνος σπουδαίο και συνάμα τραγικό. Ωστόσο, πού να ακουστεί η μοναχική φωνή ενός διορατικού και ευαίσθητου ανθρώπου, την ώρα που ηχούσαν δαιμο-νιωδώς τα φρενήρη σαλπίσματα μιας επα-νάστασης η οποία με μια πρώτη ματιά δεν διέθετε κανένα εθνικό χαρακτηριστικό; Βαθύς, διορατικός, στοχαστής, ο Νικολάι Μπερντιάγιεφ δεν έμεινε ασυγκίνητος, όπως κι ένα σωρό συγκαιρινοί του, από τα επαναστατικά προστάγματα της εποχής του. Άλλωστε, πριν προσχωρήσει στον χρι-στιανισμό, υπήρξε μαρξιστής και από πολύ νωρίς είχε προστρέξει στη βοήθεια του επιστημονικού σοσιαλισμού, προκειμένου να απαντήσει στο εν πολλοίς θεολογικό ερώτημα «πώς θα σώσουμε τον κόσμο». Η άθλια και απάνθρωπη κοινωνική πραγμα-τικότητα της τσαρικής Ρωσίας, μέσα στην οποία ανδρώθηκε ο ρώσος στοχαστής, δεν άφηνε περιθώρια στο νεανικό και ανήσυχο πνεύμα του να ανεχθεί την κοινωνική αδι-κία. Τον Φεβρουάριο του 1917 δεν διστάζει να χαιρετίσει την πρώτη ρωσική επανά-σταση. Ωστόσο, πολύ σύντομα και με απίστευτη ενάργεια πάνω στα επαναστα-τικά τεκταινόμενα, αντιλαμβάνεται ότι οι εξελίξεις δεν δικαιώνουν την επανάσταση κι ότι κάτι άλλο ετοιμάζεται. Οι «Δαίμονες της ρωσικής επανάστασης» είναι ένα σύντομο κείμενο που γράφτηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την επανάσταση που έφερε τα πάνω κάτω, όχι μόνο στη Ρωσία αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Μέσα από την παρουσίαση του έργου τριών κορυφαίων ρώσων συγγραφέων, βρίσκει στους ήρωές τους τούς δαίμονες εκείνους που οδήγη-σαν τη Ρωσία σε αυτή την επανάσταση, την οποία είχε προβλέψει ο Ντοστογιέφσκι και είχε προδικάσει με μαγική ακρίβεια τα αποτελέσματά της.

Ένα συντριπτικό πολιτικό λογοτεχνικό κεί-μενο, σαφέστατο μέσα στον υπερρεαλιστι-κό του οίστρο, που ανακαλεί αυθόρμητα τις κορυφαίες στιγμές του Αριστοφάνη, με τις αιχμηρές πολιτικές του παρεμβάσεις στην παρακμάζουσα Δημοκρατία των Αθηνών. Μέσα από ένα ρωμαλέο κείμενο, ένα κεί-μενο-σίφουνα, που σαρώνει τα πάντα στη ροή του, ο Μάτεσις παρασύρει την άθλια νεοελληνική πραγματικότητα στο χάος. Μόνο που αυτή τη φορά το χάος είναι δημιουργι-κό, δίκαιο, σκληρό και στρέφεται ενάντια στους υπευθύνους της νεοελληνικής χρεο-κοπίας. Με γλώσσα τιμαλφή, υποδειγματική, ολόλαμπρη και βαρύνουσα, ο συγγραφέας

επιστρατεύει τη σάτιρα και την υπερρεαλιστι-κή υπέρβαση προκειμένου να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς με τον επώδυνο ρεαλισμό των ημερών μας. Αντιμετωπίζει την απόλυτη παρακμή με την απόλυτη συντριβή της. Τη σαρωτική επέλαση μιας ανίατης μεταδοτι-κής ασθένειας, η οποία πλήττει θανάσιμα τους τροφίμους της Βουλής, αλλά και όλους όσους έχουν πάρε-δώσε μαζί τους, ο Μάτεσις δεν θα διστάσει να την «επεκτείνει» και στα άμεμπτα ουράνια! Σπαρταριστές περιγραφές που δεν κρύβουν τον θυμό, την απελπισία και πολλές φορές την απόγνωση απέναντι στον παρακμασμένο κόσμο της τρέχουσας επικαιρότητας, διαδέχονται η μια την άλλη,

δίχως έλεος στη λογοτεχνική αποδόμηση του συστήματος. Κι εδώ ο Μάτεσις είναι τολμηρός, όσο δεν έχει υπάρξει κανείς έως τώρα, μιας και γκρεμίζει την ανθρώπινη και την ουράνια τάξη που χρεοκόπησαν στη σχέση τους με τον άνθρωπο και τη συνείδησή του. Μέσα από μια αλληλουχία επεισοδίων τα οποία συνδέ-ουν την αρχαιότητα με το νεότερο μόρφωμα του ελληνισμού, οι ανακατατάξεις είναι συ-ντριπτικές και υπέρ ενός κόσμου ουτοπικού στην ευτυχία του. Ένα βιβλίο που αρχίζει με τον θάνατο και τελειώνει με έναν ύμνο στη ζωή. Ένα αυθεντικό αναρχικό και ανατρεπτικό λογοτεχνικό ανάγνωσμα.

παύλος ΜάτεσιςGraffitoΕκδόσεις Καστανιώτης

Σελ. 152

τζόζεφ ςμιθ Ο λύκοςΜετάφραση: Γιάννος ΠολυκανδριώτηςΕκδόσεις Ελληνικά ΓράμματαΣελ. 194

Ειλικρινά, δεν έχω ιδέα από πού πηγάζει αυτή η σχέση λύκου και ανθρώπου και κατά συνέπεια το status των λυκανθρώ-πων, οι οποίοι παθαίνουν πλάκα στην παν-σέληνο κι έχουν τροφοδοτήσει τη λογοτε-χνία και τον κινηματογράφο με μια σειρά –επιτρέψτε μου– αμφίβολης ποιότητας ιστοριών. Ο λύκος, πριν απ’ όλα, δεν είναι ο απόλυτος δολοφόνος ανάμεσα στα ζώα και ούτε κατά διάνοια ο πιο ισχυρός από τους θηρευτές. Γιατί, δηλαδή, δεν υπάρχει αυτή η προκατάληψη με τους πάνθηρες, τις τίγρεις ή τα λιοντάρια; Ίσως γιατί ο λύκος πλησιάζει πιο κοντά στον άνθρωπο απ’ ό,τι τα ζώα της ζούγκλας. Ωστόσο, ο λύκος του πρωτοεμφανιζόμενου βρετανού συγγραφέα σκέπτεται σαν άνθρωπος, μπαίνει στο μυαλό των θυμάτων του και μας κρατά το ενδιαφέρον, όπως ακριβώς κάθε δολοφόνος όταν ξετυλίγει τις απο-τρόπαιες σκέψεις του. Το βιβλίο κερδίζει στην πρώτη εντύπωση με το να μετατρέψει το λύκο σε αφηγητή της ιστορίας. Το τόλ-μημα δεν είναι εύκολο και νομίζω ότι η λογοτεχνική του απόδοση δοκιμάζεται ή στέκεται αμήχανη καθώς προσδίδει στις ενστικτώδεις ενέργειες του λύκου ανθρώ-πινη σκέψη. Απόδειξη η εκζήτηση των ποιητικών ξεσπασμάτων. Το μόνο που δεν χρειάζεται ένα δολοφονικό μυαλό είναι η καλλιέπεια στις σκέψεις. Η τολμηρή αυτή προσπάθεια έχει ενδιαφέρον στο σημείο που τα ζώα που παίρνουν μέρος στη νουβέλα συνεννοούνται μεταξύ τους με τα μάτια. Η γλώσσα τους είναι αυτή των βλεμμάτων. Μέσα από αυτά καταγράφουν τις σκέψεις και τους φόβους τους και μας αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα τους. Ο νεαρός συγγραφέας έστησε ένα έξυπνο σκηνικό, γεμάτο τολμηρές προκλήσεις, δίχως ωστόσο να είναι το ίδιο αποτελεσμα-τικός και στη διαχείριση αυτών των προ-κλήσεων. Αυτό δεν σημαίνει ότι το βιβλίο στερείται ενδιαφέροντος.

14/38 ΝΕΕΣ ΕΚδΟΣΕΙΣ Του Ξενοφώντα Μπρουντζάκη [xenofob@gmail.com]

Βρετανική πολιτική και αντιστασιακά κινήματα στην Ελλάδα Η απόρρητη έκθεση του ταγματάρχη David J. WallaceΜετάφραση - επιμέλεια - σημειώσεις: Πέτρος Στ. Μακρής-ΣτάικοςΕισαγωγικό Σημείωμα: Στάθης Ν. ΚαλύβαςΕκδόσεις ΩκεανίδαΣελ. 152

Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο που μας πέρασε, έχει ήδη κα-ταφέρει να δημιουργήσει αντιπαραθέσεις ιστορικών γύρω από τις συνέπειες που είχε μια απόρρητη έκθεση ενός τριαντάχρονου βρετανού ταγματάρχη, του Ντέιβιντ Γουά-λας, το καλοκαίρι του 1943. Ο ταγματάρχης στάλθηκε από τους Βρετανούς προκειμέ-νου να συντάξει μια έκθεση για τις αντάρ-τικες οργανώσεις που δρούσαν στη λεγό-μενη «Ελεύθερη Ελλάδα», να διερευνήσει την κατάσταση γύρω από τη δημοτικότητα του βασιλιά Γεωργίου Β΄ και να συντάξει μια γενική εκτίμηση της ελληνικής πραγ-ματικότητας. Ο Γουάλας, ο οποίος γνώριζε καλά την ελληνική γλώσσα, είχε θητεύει στη χώρα μας την περίοδο 1939-1943. Το καλοκαίρι του 1943 επέστρεψε, πέφτοντας με αλεξίπτωτο σε μια περιοχή που ελεγχό-ταν από τον αρχηγό του ΕΔΕΣ Ναπολέοντα Ζέρβα. Ο Γουάλας, που κάθε άλλο παρά κάθισε με σταυρωμένα χέρια, θα καταφέ-ρει να συναντηθεί με όλους τους πρωταγω-νιστές εκείνης της περιόδου και μάλιστα εντυπωσιάστηκε από τον Άρη Βελουχιώτη, τον οποίο περιγράφει στην έκθεσή του ως «ευχάριστο, έξυπνο και με μεγάλη αίσθηση του χιούμορ». Την έκθεση αυτή λοιπόν ανακάλυψε και μετέφρασε ο Πέ-τρος Στ. Μακρής-Στάικος. Οι τοποθετήσεις της ξεσήκωσαν αντιπαραθέσεις σχετικά με την πολιτική στάση του ΚΚΕ, το οποίο επηρέαζε σε πολύ μεγάλο βαθμό το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Η έκθεση, πέρα από τις αρετές του άγγλου ταξίαρχου, αποτελεί ένα πολύτιμο ντοκουμέντο για τον τρόπο που δρούσαν οι βρετανοί «σύμμαχοι», αλλά και για τις αυθεντικές εντυπώσεις που προκαλούσαν οι πρωταγωνιστές εκείνης της ηρωικής και συνάμα σκοτεινής περιόδου, που αντί να οδηγήσει τη χώρα σε ξέφρενους πα-νηγυρισμούς για την απελευθέρωση, την οδήγησε στο χάος και την καταστροφή του Εμφυλίου, ο οποίος δεν λέει να λήξει!

Μιγκέλ Ντε ΘερβάντεςΔον Κιχότε ντε λα ΜάντσαΜέρος ΙΟ ευφάνταστος ιδαλγός Δον Κιχότε ντε λα ΜάντσαΜετάφραση: Μελίνα ΠαναγιωτίδουΕκδόσεις ΕστίαΣελ. 780

Σπάνια λογοτεχνικό αριστούργημα έχει ευτυχήσει να σηματοδοτεί ο τίτλος του το νόημά του και να αποτελεί παγκόσμια έκφραση! Ο Δον Κιχότε είναι πλέον ένας… χαρακτηρισμός, ο οποίος γίνεται κατα-νοητός σ’ όλον τον πλανήτη, απ’ όλους τους πολιτισμούς. Εμβληματικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο Δον Κιχότε ντε λα Μάντσα είναι ο κατά κόσμον Αλόνσο Κιχάνο, ο οποίος διάβασε τόσο πολλά βιβλία για τους ιππότες και τις περιπέτειές τους, ώστε να ταυτιστεί με αυτές και με το λεγόμενο ιπποτικό πνεύμα που τις διαπνέ-ει και να νομίζει ότι είναι κι αυτός ιππό-της. Το έργο παρωδεί τις μπαλάντες που υμνούσαν τα ιπποτικά κατορθώματα με ρομαντική διάθεση. Μέσα από την ειρω-νεία αλλά και εισάγοντας στη λογοτεχνία το κριτικό πνεύμα, το έργο του Θερβάντες εκτοπίζει ακριβώς τα μυθιστορήματα που ενέπνευσαν τον ήρωά του. Τον Δον Κιχότε ντε λα Μάντσα, που είναι ερωτευμένος με τη Δουλτσινέα, η οποία δεν γνωρίζει τον έρωτά του και στο έργο δεν εμφανίζεται ποτέ αυτοπροσώπως, παρά μόνο μέσα από την αφοσίωση που της δείχνει, ακολουθεί σ’ αυτή την περιπλάνηση ο Σάντσο Πά-ντσα, ο πιστός του υπηρέτης. Το έργο αυτό θεωρείται σταθμός στη λογοτεχνία, ενερ-γοποιώντας το ενδιαφέρον της θεωρίας και της κριτικής ως προς τη διερεύνηση της υποκειμενικής αλήθειας. Ο απίθανος και μοναδικός ήρωάς του ταυτίζεται με την αναζήτηση του ονείρου σ’ ένα περιπετειώ-δες ταξίδι, όπου τα όρια πραγματικότητας και φαντασίας παραμένουν δυσδιάκριτα προς όφελος του ταξιδιώτη, μέσα από τον οποίο αναδεικνύεται το μεγαλείο του πολυσύνθετου ανθρώπινου χαρακτήρα. Πρέπει να τονίσουμε ότι ο μεταφραστικός άθλος είχε ευτυχή αποτελέσματα και γι’ αυτό η μεταφράστρια Μελίνα Παναγιωτί-δου ας δεχθεί τις ευχαριστίες μας.

ΠΟΝΤΙΚΙart 6-13.1.10 39/15cINe ΠΟΝΤΙΚΙ Του Γιώργου Ν. Κορωναίου

Ένας σοβαρός άνθρωπος

Γεμάτη τόσους συμβολισμούς όσους και μια ιστορία της Βίβλου και πικρό χιούμορ όσο ένα υπερβο-λικά κυνικό ανέκδοτο, η καινούργια ταινία των αδελφών Κοέν είναι η πιο προσωπική στη μέχρι τώρα φιλμογραφία τους. Βλέπετε, οι δημιουργοί της είχαν μεγαλώσει σε ένα εβραϊκό προάστιο της Αμερικής του ’60, τον τόπο και τον χρόνο δηλαδή που διαδραματίζεται η ιστορία τους, έχοντας βιώσει τις επιρροές μιας κοινωνίας ιδιαίτερης, τόσο στην κουλτούρα όσο κυρίως στη νοοτροπία. Η εμμονή με τον Θεό, η αδυναμία να αποκρυπτογραφήσουν τις βουλές του ή έστω να σιγουρευτούν για την ύπαρξή του, το αγωνιώδες ερώτημα γιατί ο «εκλεκτός του λαός» έχει περάσει από τόσα βάσανα, είναι μερικά από τα πράγματα που ορίζουν τις ζωές των ηρώων που απαρτίζουν το σύμπαν της ταινίας τους. Στο κέντρο τους βρίσκεται ένας αληθινός ήρωας μιας παραβολής, ο Λάρι Γκόπνικ, μαθηματικός, καθη-γητής πανεπιστημίου, που δίχως λόγο και χωρίς καμιά φανερή αιτία γίνεται αποδέκτης μιας σειράς από μικρότερες ή μεγαλύτερες καταστροφές. Ένας μαθητής του παραπονιέται ότι ο βαθμός του στις εξετάσεις του ήταν άδικος κι όταν αρνείται τα χρήματα που του προτείνει για να τον «διορθώσει» τον εκβιάζει, οι συνάδελφοί του αρχίζουν να λαμ-βάνουν συκοφαντικές επιστολές την περίοδο που πρόκειται να αποφασίσουν για τη μονιμοποίησή του, η γυναίκα του τού ανακοινώνει ότι πρόκειται να τον εγκαταλείψει, ο γείτονάς του φιλοδοξεί να επεκτείνει τα όρια της αυλής και ο όχι ακριβώς ισορροπημένος αδελφός του έχει καταλάβει τον καναπέ του σαλονιού του δίχως διάθεση να μετακο-μίσει. Ψάχνοντας τους λόγους για τους οποίους όλα δείχνουν να του πηγαίνουν στραβά, ο Λάρι απο-φασίζει να ακούσει τη συμβουλή μιας φίλης που

του εξηγεί ότι η «θέληση του Θεού δεν είναι πάντα εύκολο να ερμηνευτεί» και πως το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να αναζητήσει τις απαντήσεις στις ιστορίες που αφηγείται ο λαός τους εδώ και χι-λιάδες χρόνια. Και ποιος θα ήταν καλύτερος για να μεταφράσει τα μηνύματά τους αν όχι ένας άνθρω-πος του Θεού; Κάπως έτσι ξεκινάει η «περιοδεία» του σε τρεις ραβίνους, η οποία όμως ελάχιστα θα τον διαφωτίσει για τους λόγους της δυστυχίας του ή τους τρόπους για να την αποφύγει. Μέσα σε αυτή την καθοδική πορεία του ήρωά τους από το κακό στο χειρότερο, πίσω από την τραγικότητα της ιστο-ρίας τους, οι αδελφοί Κοέν ανακαλύπτουν τα ίχνη μιας κωμωδίας ή τουλάχιστον είναι πεπεισμένοι ότι η ζωή δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια φάρσα, ένα αστείο που λειτουργεί αποκλειστικά εις βάρος μας. Κι αν κάποιες στιγμές η κατάδυσή τους στην ανθρώπινη φύση και την έλλειψη τάξης ή νοήμα-τος, που δείχνει να αποτελεί τη μόνη της σταθερά, χάνει λίγο την αποτελεσματικότητά της ή γλιστρά επικίνδυνα στη φάρσα, η κυνική αλήθεια του φιλμ και το συγκλονιστικό του φινάλε το μεταμορφώ-νουν σε μια από τις καλύτερες ταινίες στην καριέρα των σπουδαίων δημιουργών τους. Σκηνοθεσία: Τζόελ και Ίθαν Κοέν. Πρωταγω-νιστούν: Μάικλ Στάλμπαργκ, Ρίτσαρντ Κάιντ, Φρεντ Μελάμεντ, Σάρι Λένικ. Χώρα: ΗΠΑ. Διάρκεια: 105΄

γουέντι και Λούσι

Μικρή σε διάρκεια και φιλοδοξίες, η ιστορία του φιλμ της Κέλι Ράιχαρτ θα μπορούσε να συνοψιστεί μέσα σε λίγες μόνο λέξεις, όμως ο αντίκτυπός του είναι σημαντικά πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι θα πε-ρίμενε κανείς. Σαν μια μικρή πέτρα που ρίχνει μια μεγάλη σκιά όταν ο ήλιος τη χτυπά αργά το από-

γευμα ή σαν ένα μικροσκοπικό βότσαλο που ανοί-γει κύκλους σε μια λίμνη. Η απλότητά του στοχεύ-ει κατευθείαν στην καρδιά∙ και το ταξίδι της ηρωί-δας του ή, καλύτερα, η στάση της σε μια αδιάφορη πόλη της Αμερικής αποκτά βαθύτερη σημασία και νόημα. Η Γουέντι του τίτλου είναι μια νεαρή γυναί-κα που διασχίζει την Αμερική με σκοπό να φτάσει στην Αλάσκα, όπου ελπίζει ότι θα βρει δουλειά και καλύτερες συνθήκες για επιβίωση. Η Λούσι είναι το σκυλί της και ίσως το πιο κοντινό πλάσμα που έχει στον κόσμο. Όταν το αυτοκίνητο με το οποίο ταξιδεύουν θα χαλάσει σε μια μικρή επαρχιακή πόλη και η Γουέντι θα περάσει μια νύχτα στο κρατητήριο, καθώς θα προσπαθήσει να κλέψει φαγητό για το σκυλί της από το σουπερμάρκετ, η Λούσι θα εξαφανιστεί και η Γουέντι θα πρέπει να τη βρει πριν ξεκινήσει και πάλι το ταξίδι της προς τον βορρά. Τα ογδόντα λεπτά της διάρκειας του φιλμ θα γεμίσουν ως επί το πλείστον με μερικές συναντήσεις της Γουέντι με ανθρώπους της πόλης, μικρές συνομιλίες που μοιάζουν να μην αλλάζουν τίποτα στη ζωή ή την κατάστασή της, μέσα από τις οποίες η Ράιχαρτ θα κατορθώσει να σκιαγραφήσει όχι μόνο ένα λεπτομερές πορτρέτο της ηρωίδας και των ανθρώπων που θα βρει στο δρόμο της, αλλά θα χτίσει και μια αληθοφανή εικόνα ενός ολόκλη-ρου κομματιού της αμερικανικής κοινωνίας τού εδώ και του τώρα. Η οικονομική κρίση, η πτώση των πιστεύω και των αξιών του παρελθόντος, η αναζήτηση μιας καινούργιας ταυτότητας, οι δεσμοί αγάπης, η καλοσύνη ή η σκληρότητα των ξένων, όλα βρίσκουν τη θέση τους σε μια ιστορία που μοιάζει με ψίθυρο αλλά που κατορθώνει να ακού-γεται καθαρά και δυνατά. Σκηνοθεσία: Κέλι Ράιχαρτ. Πρωταγωνιστούν: Μισέλ Γουίλιαμς, Γουίλ Πάτον, Γουίλ Όλνταμ. Χώρα: ΗΠΑ. Διάρκεια 80΄

Μια αληθινά σπουδαία ταινία δίνει το έναυσμα στην καινούργια χρονιά. το «Ένας σοβαρός άν-θρωπος» μιλά με χιούμορ για σοβαρά πράγματα και αποτελεί μια ακόμη σπουδαία ταινία στη φιλ-μογραφία των προικισμέ-νων δημιουργών του

«Ένας σοβαρός άνθρωπος»

Αμέλια

Η Αμέλια Έρχαρτ υπήρξε η πρώτη αμερικανίδα πιλότος η οποία έμεινε στην ιστορία για την πτήση της πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό και η οποία εξαφανίστηκε εν πτήσει στην προσπάθειά της να κάνει το γύρο του κόσμου με αεροπλάνο. Έγινε η αγαπημένη γυναίκα της Αμερικής – η θρυλική «θεά του φωτός», γνωστή για το ατρόμητο χάρισμά της. Η πίστη της στο φλερτ με τον κίνδυνο δεν άλλαξε ποτέ. Το φιλμ της Μίρα Ναΐρ προοριζόταν για μια από τις ταινίες που θα μονοπωλούσαν το οσκαρικό ενδιαφέρον, αλλά στην πορεία κάτι φαίνεται να πήγε στραβά, μεταμορφώνοντας αυτή την παλιομοδίτικη και υπερβολικά κλασικίζουσα ταινία σε μια αδιάφορη και μάλλον βαρετή τυπική βιογραφία. Σκηνοθεσία: Μίρα Ναΐρ. Πρωταγωνιστούν: Χίλαρι Σουόνκ, Κρίστοφερ Έκλεστον, Μία Βα-σίκοβσκα, Γιούαν Μακ Γκρέγκορ, Ρίτσαρντ Γκιρ. Χώρα: ΗΠΑ. Διάρκεια: 111΄

τα μάθατε για τους Μόργκαν;

Η Μέριλ και ο Πολ Μόργκαν είναι το απόλυτα επι-τυχημένο ζευγάρι του Μανχάταν, αν και οι σχεδόν αψεγάδιαστες ζωές τους κρύβουν μια μικρή αποτυ-χία: τον ίδιο τους το γάμο που σιγά σιγά διαλύεται. Σύντομα όμως το ρομαντικό τους δράμα έρχεται σε δεύτερη μοίρα, από τη στιγμή που γίνονται μάρτυρες σε ένα φόνο και μπαίνουν στο στόχαστρο ενός επαγγελματία δολοφόνου. Για την προστασία τους η ομοσπονδιακή αστυνομία απομακρύνει τους Μόργκαν από τη λατρεμένη τους Νέα Υόρκη και τους εγκαθιστά σε μια μικρή πόλη στο Γουαϊ-όμινγκ. Μακριά από τα BlackBerry τους και τους έντονους ρυθμούς ζωής, οι Μόργκαν έχουν μια ιδιόρρυθμη ευκαιρία να αναθερμάνουν τη σχέση τους, αν φυσικά το θέλουν. Τίποτα, όμως, δεν είναι ικανό να αναθερμάνει αυτή την κρύα ρομαντική κομεντί που υποφέρει από τα συσσωρευμένα κλισέ και την παντελή έλλειψη χημείας ανάμεσα στους πρωταγωνιστές του. Σκηνοθεσία: Μαρκ Λόρενς. Πρωταγωνιστούν: Χιου Γκραντ, Σάρα Τζέσικα Πάρκερ, Σαμ Έλιοτ, Μέρι Στινμπέργκεν. Χώρα: ΗΠΑ. Διάρκεια: 101΄

Επαφή τέταρτου τύπου

Βασισμένο, υποτίθεται, σε πραγματικά περιστατικά το θρίλερ εξιστορεί ένα άλυτο μυστήριο στην Αλά-σκα, όπου μία πόλη γνώρισε μια εκπληκτική σειρά ανεξήγητων εξαφανίσεων κατά τη διάρκεια των τελευταίων σαράντα ετών, ενώ υπάρχουν κατηγορί-ες για κυβερνητική συγκάλυψη της αλήθειας.Σκηνοθεσία: Ολατούντε Οσουνσάνμι. Πρωταγωνιστούν: Μίλα Γιόβοβιτς, Ελίας Κοτέας, Γουίλ Πάτον, Κόρι Τζόνσον. Χώρα: ΗΠΑ. Διάρκεια: 98΄

16/40 ΣΥΝΠΛήΝ

ΠΟΝΤΙΚΙart

– Στον Γιάννη Χουβαρδά, όχι γιατί εκσυγχρόνισε τον «Θείο Βάνια» του

Τσέχοφ, αλλά γιατί τοποθέτησε τη δράση του σε ίδρυμα, προφανώς ψυχιατρείο (σε ένα κακόγουστο και φτηνιάρικο σκη-νικό), συμβολισμός που φοριέται πολύ τελευταία. Όμως, γιατί ο Βάνιας φτάνει να γίνεται γραφικός και να θυμίζει, στο τέλος, ολίγον από καταθλιπτικό ψυχάκια; Γιατί όλες αυτές οι ψυχολογικές προεκτά-σεις των ρόλων; Αν δεχθούμε ότι κράτησε κάποιους συναισθηματικούς άξονες των ηρώων, γιατί τελικά δεν εστίασε στο προφανές και γοητευτικό στοιχείο τους και «φώτισε»(;) το «πίσω»(;) από αυτό; Προφανώς χάριν της σύγχρονης οπτικής. Αν και η παράσταση δεν είναι άμοιρη ενδιαφέροντος, υστερεί σε ρυθμό μερικές φορές και μετατρέπει το έργο σε ένα άλλο.

– Χάρη στο «Avatar» και τον «Σέρλοκ Χόλμς» οι αμερικανικές αίθουσες

γνώρισαν μία από τις πιο πλούσιες εορτα-στικές περιόδους της ιστορίας τους. Χάρη στο «Avatar» και την «Νήσο» το ίδιο συνέβη και στις αίθουσες της Ελλάδας, που καταγράφουν σημαντική αύξηση

στις εισπράξεις τους. Πέρα από την εορταστική διάθεση όμως η ουσία των προβλημάτων στην ελληνική διανομή δεν δείχνει να αλ-λάζει. Το κοινό ενός

«καλλιτεχνικού» σινεμά συρρικνώνεται, ενώ η προσφορά μεγεθύνεται με εξοντω-τικούς ρυθμούς και οι μεμονωμένες αί-θουσες βλέπουν το κομμάτι της πίτας τους να μικραίνει συνεχώς και το... φλουρί να πέφτει όλο και πιο συχνά στα multiplex, εκεί όπου άλλωστε τόσο η ταινία του Τζέιμς Κάμερον όσο κι αυτή του Χρήστου Δήμα έκαναν τον συντριπτικό αριθμό των εισιτηρίων τους. Η χαρά των εορτών και των επερχόμενων Όσκαρ δυστυχώς δεν αρκεί να κρύψει τα προβλήματα ενός συστήματος που φαίνεται να βρίσκεται, παγκοσμίως αλλά ακόμη πιο επειγόντως στη χώρα μας, σε ένα σημείο ώριμο για αλλαγές κι επανεξέταση.

– Στον Στάθη Λιβαθινό, ίσως γιατί περι-μέναμε πολύ περισσότερα από τον τσε-

χοφικό «Βυσσινόκηπο» που σκηνοθέτησε. Μας είχε κακομάθει με τις προηγούμενες δουλειές του και αυτή τη φορά φαίνεται σαν να του ξέφυγαν η ατμόσφαιρα του έρ-γου, οι ευαίσθητες χορδές, η πολυεπίπεδη διάσταση των ρόλων. Δεν τον βοήθησε, σε πολλές περιπτώσεις, και η διανομή, της οποίας βεβαίως ο ίδιος ήταν υπεύθυνος…

– Ο Λευτέρης Πανταζής διαφημίζει φωτογραφική μηχανή σε ραδιοφωνικό

σποτ! Μα ποιος σκέφτηκε να τον ανασύ-ρει απ’ τα αζήτητα;

– Με πούλμαν (θα τα είδατε παρκα-ρισμένα μεσάνυχτα στην Ιερά Οδό)

έβγαλαν τις γιορτές τα μεγάλα κέντρα της Αθήνας. Μεταφερόμενοι οπαδοί μιας συγκέντρωσης που δεν γεμίζει πια την πλατεία.

– Το κλείσιμο ενός ελληνικού φόρουμ που διακινούσε παράνομα μουσική

και ταινίες και οι κατηγορίες που διατυ-πώθηκαν εναντίον των διαχειριστών του μπορεί να χαιρετίστηκαν ως σημαντική νίκη από τους φορείς που μάχονται την πειρατεία στη χώρα μας και να συνο-δεύτηκε από την αναστολή λειτουργίας κάποιων άλλων site που φοβήθηκαν ότι η αστυνομία μπορεί να χτυπήσει και τη δική τους πόρτα, όμως δεν κατάφερε ν’ αλλάξει απολύτως τίποτα στην πραγμα-τικότητα. Μπορεί οι χρήστες των συγκε-κριμένων ιστοτόπων να δυσκολεύτηκαν για λίγες ημέρες να βρουν όσα έψαχναν, όμως μια βόλτα στο διαδίκτυο ή σε ένα καφέ της Αθήνας θα σας φέρει αντιμέτω-πους με ένα ψηφιακό αντίτυπο ή ένα DVD στο χέρι αλλοδαπού πωλητή σχεδόν όλων των ταινιών που σε λίγες εβδομάδες θα διεκδικούν ένα Όσκαρ. Πράγμα που κάνει σαφές ότι η κοντόφθαλμη λογική της τιμωρίας πρέπει να μεταμορφωθεί σε μια πιο αποτελεσματική νοοτροπία πρόληψης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ένα πιο υγιές και με οξυμένα αντανακλαστικά κύκλωμα κινηματογραφικής διανομής, καθώς και μια νόμιμη οδό προμήθειας οπτικοακου-στικού υλικού από το Διαδίκτυο, που θα δώσει διέξοδο σε όσους έχουν συνηθίσει να αναζητούν τη διασκέδασή τους (και πληθαίνουν μέρα με τη μέρα) στην οθόνη του υπολογιστή.

– Στην Σμαράγδα Καρύδη, η οποία κα-ταδικάζει τον εαυτό της να απαντά σε

ερωτήσεις για τις οποίες δεν διαθέτει απά-ντηση. «Οι σημερινές ελληνικές κωμωδίες μοιάζουν με τις παλιές, τις βιντεοφάρσες του ’80 ή μιμούνται τις αμερικανικές;» τη ρώτησαν. «Όλα μαζί» απάντησε. Και έδωσε τη διευκρίνιση που σκοτώνει για την πρωτοτυπία της: «Εν πάση περιπτώ-σει, σημασία έχει που ξαναζωντάνεψε ο ελληνικός κινηματογράφος και ο κόσμος τον αγαπάει και πάλι και πάει και τον βλέπει».

+ Σαρώνει η «Soul Kitchen» του Φατίχ Ακίν στις ελληνικές αίθουσες, όπως

ήταν αναμενόμενο άλλωστε, μια που το μίγμα γερμανικού κινηματογραφικού know how κι ελληνικής κουζίνας και ψυχής δουλεύει άψογα σε αυτή την απολαυστική κωμωδία. Την παράσταση πάντως κλέβει ο πρωταγωνιστής και συν-σεναριογράφος Αδάμ Μπουσδού-κος, κολλητός του Φατίχ και φάτσα που γράφει στην οθόνη. Όσο για το όνομά του

στην ταινία; Το επώ-νυμο Καζαντζάκης δεν είναι δύσκολο να φανταστείτε από πού προέρχεται, το δε μικρό του, Ζήνος, αυτό «ανήκει» στον διανομέα των ταινι-

ών του Ακίν κι επίσης φίλο του, Ζήνο Πα-ναγιωτίδη, με τον οποίο μοιράζονται την αγάπη για το καλό φαγητό και την κοινή καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη.

+ Κεντάει ο Μανώλης Μητσιάς στις «Γραμμές». Με ένα πρόγραμμα

εξαιρετικό και με τραγούδια επιλεγμένα ένα προς ένα. Ένα νυχτερινό κέντρο που λειτουργεί με όρους ψυχαγωγίας και όχι διασκέδασης. Να πάτε, θα το ευχαριστη-θείτε.

+ Στον κυπριακής καταγωγής δικηγόρο Γιώργο Χατζηπιερή, για την άλλη του

ιδιότητα, εκείνη του συνθέτη παιδικών τραγουδιών. Η «Επιστροφή του τεμπέ-λη δράκου», ο δεύτερος δίσκος του, μόλις κυκλοφόρησε και βάζει κάτω όλα τα τηλεοπτικά «ζουζούνια» και όλα τα γιαπωνέζικα τερατάκια μαζί. Τραγούδια ευρηματικά, από εκείνα που ο γονιός βάζει να ακούσει στο αυτοκίνητο ακόμη κι αν τα πιτσιρίκια έχουν κατέβει.

+ Εναλλακτικά τραγούδια όπως το «Εξαιρέσεις» του Rous και το «Αν» της

Ελεονώρας Ζουγανέλη κερδίζουν όλο και μεγαλύτερη θέση στο ραδιόφωνο και στο κοινό παρά την εγγενή δυσκολία τους να είναι «εμπορικά».

+ Στον σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλο για το ένστικτο καλλιτεχνικής αυτοσυ-

ντήρησης που τον οδήγησε στη συνεργα-σία με την Ελληνική Θεαμάτων, δηλαδή το εμπορικό θέατρο. «Ανάμεσα στο εξαφανίζομαι και στο γίνομαι το ντελικα-τέσεν τμήμα μιας εταιρείας, διάλεξα το δεύτερο», εξηγεί ρεαλιστικά. Και ανεβάζει στο Θέατρο Αλίκη τη «Δωδέκατη νύχτα» του Σαίξπηρ και το «Τι είδε ο μπάτλερ» του Τζο Όρτον.

+ Στον Δημοσθένη Παπαδόπουλο και την Άλκηστη Πουλοπούλου,

Λοπάχιν στον «Βυσσινόκηπο» και Σόνια στον «Θείο Βάνια» αντίστοιχα, μόνο και μόνο γιατί παλεύουν επί σκηνής με ρόλους τόσο κόντρα. Χρειάζεται τόλμη και δύναμη κάτι τέτοιο. Και φυσικά πολλή δουλειά, κάτι το οποίο κανείς δεν τους το αμφισβητεί.

+ Στον Γιάννη Χουβαρδά για το φινάλε ανάτασης και τις (γαλλικές) μουσικές

ανάσες στον «Θείο Βάνια», οι οποίες, αν και μερικές φορές «ξεκάρφωτες», τονίζουν φορτισμένες ψυχολογικά στιγμές των ηρώων – δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε που ο Γιάννης Χουβαρδάς ακο-λουθεί αυτή τη σκηνοθετική λύση. Τόσος εγκλωβισμός, τόσο «πνίξιμο», τόσοι ανεκ-πλήρωτοι πόθοι, απαισιοδοξία, μοναξιά, πλήξη, ανία, ματαίωση, γενική φθορά, έρχονται και βαραίνουν την ατμόσφαιρα. Κάπου εκεί το «La Foule» (τραγουδά όλος ο θίασος) με τη δύναμη και τη δυναμική του ανοίγει τη βαλβίδα των αισθημάτων, «σβήνει» τον Τσέχοφ, αλλάζει την ατμό-σφαιρα και το συναισθηματικό πεδίο.

+ Στην Τατιάνα Λύγαρη για τον τρόπο που διαχειρίζεται χωροταξικά το θε-

ατρικό βαγόνι στο Τρένο στο Ρουφ, στην παράσταση «Το κολιέ της Ελένης» της Καρόλ Φρεσέτ. Μεταμορφώνει αυτόν τον ελάχιστο χώρο σε μεγάλο, σε μια πόλη της Μέσης Ανατολής. Όσο για την παράσταση, δεν ξεφεύγει από τις γνωστές σκηνοθετι-κές λύσεις δεδομένου του χώρου. Η ίδια η Τατιάνα Λύγαρη στο ρόλο της Ελένης καταθέτει μια συμπαθητική αλλά όχι αξιοσημείωτη ερμηνεία.

+ Στον Χρήστο Βαλαβανίδη, ο οποίος δεν μασάει τα λόγια του για πολλούς

νεότερους ηθοποιούς, όχι όλους ασφα-λώς. «Πολλοί έχουν ταλέντο αλλά σχεδόν κανένας δεν διαβάζει παρά μόνον το ρόλο του. Επειδή έρχονται σε επαφή με κείμενα θεατρικά νομίζουν ότι αποκτούν κουλτού-ρα. Δεν πάνε σε εκθέσεις, δεν διαβάζουν λογοτεχνία, ποίηση», διαπιστώνει.

+ Στη Ζυράννα Ζατέλη, γιατί δεν ξεχνά τις φράσεις άλλων που αναβοσβήνουν

στο σκοτάδι του αφρισμένου πελάγους σαν φάροι. «Πάντα τριγυρίζει στο μυαλό μου», αποκάλυψε πρόσφατα, «εκείνο που είπε ο Καμί: ότι μπορεί κανείς να είναι ενάρετος από παραξενιά, από ιδιορρυθ-μία. Κι όχι απ’ τον φόβο της τιμωρίας δηλαδή, ή χάριν ενός ψυχρού “πρέπει”».