Σκοπός · Web viewΒ. Το θεσμικό-αναδιανεμητικό, που...

ΕΝΤΥΠΟ: 200.1.3

Συμπληρωματικό Έντυπο για την Υποβολή Προγράμματος Σπουδών που Προσφέρεται Εξ Αποστάσεως

ΟΔΗΓΙΕΣ:

Το παρόν ΕΝΤΥΠΟ με αρ. 200.1.3 αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αίτησης για αξιολόγηση πιστοποίηση προγράμματος σπουδών που προσφέρεται εξ αποστάσεως (έντυπο με αρ. 200.1).

Το παρόν έγγραφο έχει καταρτιστεί στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας, στη βάση των προνοιών των «περί της Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης και της Ίδρυσης και Λειτουργίας Φορέα για Συναφή Θέματα Νόμων του 2015 και 2016 [Ν. 136 (Ι)/2015 και 47(Ι)/2016].

Το έγγραφο αποτελεί Πρότυπο Οδηγού Μελέτης ο οποίος περιλαμβάνει:

1. Σαφώς διατυπωμένους στόχους και προσδοκώμενα αποτελέσματα του προγράμματος, των ενοτήτων και των δραστηριοτήτων, κατά τρόπο οργανωμένο και συνεκτικό.

2. Παρουσίαση της ύλης, κατά εβδομάδα, με ποικίλους τρόπους και μέσα ( πχ., έντυπο υλικό, ηλεκτρονικό υλικό, τηλεδιασκέψεις, πολυμέσα),

3. Εβδομαδιαία παρουσίαση των δραστηριοτήτων και ασκήσεων και σαφείς οδηγίες για την ανάρτηση, συζήτηση και ανατροφοδότηση.

4. Ασκήσεις αυτοαξιολόγησης και οδηγό αυτοδιόρθωσης.

5. Βιβλιογραφικές αναφορές και προτάσεις για περαιτέρω μελέτη.

6. Αριθμό και θέματα Εργασιών, οδηγίες εκπόνησής τους, μαζί με συμπληρωματικό υλικό μελέτης.

7. Σύνοψη.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

Ίδρυμα

Πρόγραμμα Σπουδών

Μάθημα

Επίπεδο

Προπτυχιακό

|_|

Μεταπτυχιακό (μάστερ)

|_|

Γλώσσα Διδασκαλίας

Τύπος Διδασκαλίας

Εξ αποστάσεως

|_|

Συμβατική

|_|

Τύπος Μαθήματος

Υποχρεωτική

|_|

Επιλογής

|_|

Αριθμός Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων/Τηλεσυναντήσεων/Διαλέξεων

Συνολικά:

Με φυσική παρουσία:

Διαδικτυακά:

Αριθμός Εργασιών

Υπολογισμός Τελικής Βαθμολογίας

· Βαθμολογούμενες εκπαιδευτικές δραστηριότητες (%)

· Εργασίες (%)

· Εξετάσεις (%)

Αριθμός Πιστωτικών Μονάδων ECTS

Ετοιμασία Οδηγού Μελέτης:

Επιμέλεια και τελική έγκριση Οδηγού Μελέτης:

Σελ. 2 από 110

i. Ομάδα Διδακτικού Προσωπικού

Τα μέλη ΔΕΠ και τα μέλη ΣΕΠ που διδάσκουν τη συγκεκριμένη Θεματική Ενότητα / Μάθημα με τα στοιχεία επικοινωνίας τους (email, τηλέφωνο/skype, ώρες γραφείου).

ii. Η Θεματική Ενότητα / Το Μάθημα:

Η περιγραφή της Θεματικής Ενότητας, η ανάλυση των γνωστικών της αντικειμένων (υποενότητες) και το χρονοδιάγραμμα της ύλης σε εβδομάδες, τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα σε επίπεδο Θεματικής Ενότητας (γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες), το διδακτικό υλικό (υποχρεωτικό και προαιρετικό), και οι πιστωτικές μονάδες.

· Σύντομη περιγραφή της Θεματικής Ενότητας και Στόχοι

· Γνωστικά Αντικείμενα (δηλ. οι υποενότητες του μαθήματος και η χρονική τους διάρκεια σε εβδομάδες)

· Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα (Bloom’s Taxonomy ή άλλο)

· Διδακτικό Υλικό: Υποχρεωτική Βιβλιογραφία, Ψηφιακό Υλικό, Προαιρετική Βιβλιογραφία

· Πιστωτικές Μονάδες στη βάση του συστήματος ECTS (μία πιστωτική μονάδα ECTS αντιστοιχεί σε 25-30 ώρες εργασίας από πλευράς του φοιτητή).

iii. Το κάθε Γνωστικό Αντικείμενο:

Αναλυτική περιγραφή του κάθε γνωστικού αντικειμένου με τρόπο ώστε να καθοδηγείται η μελέτη του φοιτητή.

· Σύντομη περιγραφή και επιμέρους στόχοι του γνωστικού αντικειμένου

· Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα (σε επίπεδο γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, αναλυτικά για το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο)

· Έννοιες κλειδιά (keywords)

· Εισαγωγικές παρατηρήσεις (σύνοψη του γνωστικού αντικειμένου ώστε να καθοδηγηθεί ο φοιτητής στη μελέτη του, κύριες έννοιες και θεωρίες)

· Εκπαιδευτικό υλικό:

· Υποχρεωτική βιβλιογραφία (βιβλία, διδακτικά εγχειρίδια, κεφάλαια τόμων, άρθρα σε επιστημονικά ή άλλα περιοδικά, πολυμεσικό υλικό, εκπαιδευτικό υλικό ανοικτής πρόσβασης). Η υποχρεωτική βιβλιογραφία θα πρέπει να είναι διαθέσιμη μέσω της Πλατφόρμας Τηλεκπαίδευσης (νοουμένου ότι τηρούνται οι αρχές για τα πνευματικά δικαιώματα) και όπου υπάρχει ανάγκη για αγορά/δανεισμό βιβλίων από τους φοιτητές αυτό να γίνεται με φειδώ.

· Ψηφιακό/πολυμεσικό υλικό (ψηφιακή βιβλιογραφία, links, open access eBooks, video, κ.λπ.). Στο πολυμεσικό υλικό ανήκουν και οι καταγραφές (recordings) των τηλεσυναντήσεων και τηλεδιαλέξεων που πραγματοποιούνται μέσω της Πλατφόρμας Τηλεκπαίδευσης ή/και άλλα εκπαιδευτικά video (διαλέξεις), που ετοιμάζει το διδακτικό προσωπικό της Θεματικής Ενότητας.

· Προαιρετική βιβλιογραφία (συλλογή πρόσθετων βιβλιογραφικών τίτλων, ενδεικτική για περαιτέρω μελέτη, που όμως δεν αποτελεί αντικείμενο μελέτης για τις εξετάσεις της Θεματικής Ενότητας).

· Σύνοψη

· Προτάσεις για περαιτέρω μελέτη

· Εβδομαδιαία/ες δραστηριότητα/ες (στόχος είναι να βοηθηθεί ο φοιτητής στη μελέτη και εμπέδωση του περιεχομένου του γνωστικού αντικειμένου και του εκπαιδευτικού υλικού που έχει μελετήσει. Μπορεί να έχουν τη μορφή ασκήσεων αυτοαξιολόγησης, quizzes, κ.λπ., χωρίς υποχρεωτικά να βαθμολογούνται).

iv. Χρονοδιάγραμμα Διδασκαλίας

Ανάλυση της κάθε εβδομάδας διδασκαλίας σε χρονοδιάγραμμα και επιμέρους στόχους. Στο χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να καθορίζεται με σαφήνεια τι πρέπει να μελετήσει ο φοιτητής την κάθε εβδομάδα, πότε γίνεται η ανάθεση της κάθε γραπτής εργασίας και οι καταληκτικές ημερομηνίες υποβολής τους. Στο χρονοδιάγραμμα καθορίζονται επίσης οι τηλεσυναντήσεις/ομαδικές συμβουλευτικές συναντήσεις και η τελική εξέταση.

v. Τρόπος Διδασκαλίας

Περιγραφή της εκπαιδευτικής μεθοδολογίας/τρόπου διδασκαλίας. Εάν θα πραγματοποιείται σε διαδικτυακό περιβάλλον θα πρέπει να αξιοποιούνται οι δυνατότητες και οι τεχνικές που δίνουν οι νέες εκπαιδευτικές τεχνολογίες και τα σύγχρονα και ασύγχρονα μέσα επικοινωνίας. Χρειάζεται να είναι σαφής η υποστήριξη που έχει ο φοιτητής από τους διδάσκοντες και να γνωρίζει τα μέσα και τα εργαλεία μάθησης που θα κληθεί να αξιοποιήσει στη μελέτη και τις εργασίες του. Σε ό,τι αφορά στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση ένας ήσσων στόχος της διδασκαλίας είναι να προωθεί τη διαδραστικότητα και την ενεργή συμμετοχή των φοιτητών στη μαθησιακή διαδικασία, καθώς και να αξιοποιεί πολυμεσικό υλικό, το οποίο είναι εύκολα προσβάσιμο και προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες ανάγκες των εξ αποστάσεως φοιτητών.

vi. Εργασίες – Εξετάσεις – Αξιολόγηση Φοιτητών

Περιγραφή του τρόπου αξιολόγησης των φοιτητών (διαμορφωτική/formative και απολογιστική/summative). Στη μεν πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι εβδομαδιαίες εκπαιδευτικές δραστηριότητες (εάν δεν βαθμολογούνται), που στόχο έχουν να αξιοποιούνται από τους φοιτητές για να διαπιστωθεί κατά πόσον βρίσκονται στο επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων που θα έπρεπε σύμφωνα με τους στόχους του γνωστικού αντικειμένου που μελετούν. Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται οι βαθμολογούμενες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι γραπτές εργασίες και η τελική εξέταση.

Στον Οδηγό Μελέτης θα πρέπει α) να περιγράφεται με σαφήνεια ο αριθμός των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και των εργασιών που θα κληθεί ο κάθε φοιτητής να υποβάλει με στόχο να εμπεδώσει τη διδακτέα ύλη του γνωστικού αντικειμένου, και β) να ορίζεται ο τρόπος ανάθεσης και παράδοσης των εργασιών (για παράδειγμα, «κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου θα δοθούν 2 θέματα εργασιών, που βαθμολογούνται από το 0 έως το 10 με ελάχιστη διαβάθμιση τη μισή μονάδα, τα οποία θα αναρτώνται στην Πλατφόρμα Τηλεκπαίδευσης και ο φοιτητής θα έχει ένα μήνα να τα ολοκληρώσει.». Στον Οδηγό Μελέτης θα πρέπει να ορίζονται οι προϋποθέσεις για τυχόν παράταση στην υποβολή των εργασιών, οι πρόνοιες για τυχόν αντιγραφή/λογοκλοπή και ο τρόπος αξιολόγησης των εργασιών από το διδακτικό προσωπικό.

Σε ό,τι αφορά στις τελικές εξετάσεις, ο φοιτητής θα πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων το χρονοδιάγραμμα με βάση το ακαδημαϊκό ημερολόγιο, τη διάρκεια της εξέτασης και τις προϋποθέσεις για το δικαίωμα συμμετοχής του στην τελική εξέταση. Ακόμη, ο Οδηγός Μελέτης θα πρέπει να αναφέρει την αναλογία της κάθε μορφής αξιολόγησης ως προς τον τελικό βαθμό της Θεματικής Ενότητας (π.χ. 60% η τελική εξέταση, 35% οι δύο εργασίες και 5% η συμμετοχή σε βαθμολογούμενες εκπαιδευτικές δραστηριότητες). Στην περίπτωση που υπάρχει η δυνατότητα για επαναληπτική εξέταση ο Οδηγός Μελέτης θα πρέπει να περιγράφει τους όρους συμμετοχής και παραπομπή στους σχετικούς Κανονισμούς Σπουδών/Φοίτησης του Πανεπιστημίου.

vii. Επικοινωνία

Ο Οδηγός Μελέτης, ειδικά στις περιπτώσεις εξ αποστάσεως προγραμμάτων σπουδών, θα πρέπει να καθορίζει με σαφήνεια τις δυνατότητες επικοινωνίας του φοιτητή α) με το διδακτικό προσωπικό της Θεματικής Ενότητας/του μαθήματος και β) με τους συμφοιτητές του (κοινότητα/community). Σ’ αυτή την Ενότητα του Οδηγού θα πρέπει να καταγραφούν πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων/Τηλεσυναντήσεων (κάθε πόσο, χρονική διάρκεια, στόχος) και τα εργαλεία και Μέσα επικοινωνίας των διδασκόντων και των φοιτητών (π.χ. forum, chat, blogs, ώρες γραφείου, κ.λπ.).

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΕΠΟΠΤΕΙΑ / ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ΛΕΥΚΩΣΙΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Σελ.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

3

ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΔΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

5

1

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ (1η Εβδομάδα)

6

2

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ (2η Εβδομάδα)

13

3

ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (3η Εβδομάδα)

19

4

ΚΙΝΗΤΡΑ & ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (4η Εβδομάδα)

28

5

ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΥΓΕΙΑΣ: ΚΟΣΤΟΣ, ΠΟΙΟΤΗΤΑ, ΠΡΟΣΒΑΣΗ, ΙΣΟΤΗΤΑ (5η Εβδομάδα)

33

6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ & ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ (6η Εβδομάδα)

39

7

Tο μικτό σύστημα-Ελλάδα (7η Εβδομάδα)

48

8

ΤO Μοντέλο Μπέβεριτζ –μΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ (8η Εβδομάδα)

55

9

Το μοντέλο Μπίσμαρκ–Γερμανία, (9η Εβδομάδα)

62

10

ΤΟ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ ΜΟΝΤΕΛΟ: ΗΠΑ (10η Εβδομάδα)

67

11

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ (11η Εβδομάδα)

73

12

Οικονομική Κρίση και Σύστηματα Υγείας (12η Εβδομάδα)

79

13

Διακοπές Χριστουγέννων/Εβδομάδα Μελέτης (13η Εβδομάδα)

84

14

Διακοπές Πρωτοχρονιάς/Εβδομάδα Μελέτης (14η Εβδομάδα)

85

15

Εβδομάδα Μελέτης & Τελική Εξέταση (15η Εβδομάδα)

86

Ενδεικτικές απαντήσεις στις ΑΣΚΗΣΕΙς αυτοαξιολόγησης

87

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Ο συγκεκριμένος Οδηγός Μελέτης XXXXXXXXXXXXXXX είναι το αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας και συνεργασίας των μελών ΣΕΠ της εν λόγω Θεματικής Ενότητας (Θ.Ε)., ο οποίος κάθε χρόνο αναθεωρείται και συμπληρώνεται, με βάση τις αλλαγές που γίνονται στο αναρτημένο στην πλατφόρμα εκπαιδευτικό υλικό.

Η Θ.Ε. XXXXXXXXXXXXXXX, που τοποθετείται πρώτη στο εναρκτήριο εξάμηνο, είναι υποχρεωτική και καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στα περιεχόμενα του προγράμματος. Στόχος της είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές αρχές της πολιτικής υγείας και το ρόλο που παίζουν σημαντικοί θεσμοί στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή πολιτικής υγείας στις αναπτυγμένες αστικές δημοκρατίες. Τα κύρια θέματα της πολιτικής υγείας, όπως είναι η πρόσβαση στις υπηρεσίες, η ισότητα, το κόστος, η ποιότητα, η οργάνωση και διοίκηση των συστημάτων, η κατανομή των πόρων, η χρηματοδότηση και αξιολόγηση των υπηρεσιών προσεγγίζονται μέσα από την οπτική της πολιτικής επιστήμης και της πολιτικής ανάλυσης, εντός του ιστορικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, λαμβάνοντας υπόψη τα πραγματικά εμπειρικά δεδομένα. Επιπλέον συζητούνται οι βασικές πολιτικές και οικονομικές παράμετροι μέσα σε ένα συγκριτικό πλαίσιο χωρών ώστε ο φοιτητής να κατανοήσει το σχετικό εύρος των αποτελεσμάτων και τον τρόπο που αυτά παράγονται από το πολιτικό σύστημα, όταν αυτό επιλέγει να διευθετήσει τους κοινούς πολιτικούς προβληματισμούς, τα κοινά πολιτικά προβλήματα και τις κοινές τάσεις που τα συστήματα υγείας αντιμετωπίζουν.

Μετά την ολοκλήρωση της Θ.Ε. οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε θέση να:

· Διακρίνουν τις βασικές κατηγορίες συστημάτων υγείας στον αναπτυγμένο κόσμο και να εξηγήσουν τον ρόλο που η πολιτική διαδικασία παίζει στην μορφοποίηση αυτών των συστημάτων.

· Περιγράφουν βασικές έννοιες θεωρίας πολιτικών επιστημών όπως αυτές βρίσκουν εφαρμογή στην πολιτική υγείας.

· Αναφέρουν ιστορικά παραδείγματα θεσμικών μεταβολών σε θέματα υγείας.

· Εντοπίζουν κοινές τάσεις και προβλήματα που τα συστήματα υγείας των ανεπτυγμένων χωρών αντιμετωπίζουν και να αναλύουν τις σχέσεις δυνάμεων στα διαφορετικά πολιτικά συστήματα.

· Αξιολογούν τις διαφορετικές πολιτικές προσεγγίσεις σε όλο το εύρος του πολιτικού φάσματος όπως αυτές βρίσκουν εφαρμογή στον χώρο της υγείας.

Ο Οδηγός Μελέτης, εργαλείο αναγκαίο και χρήσιμο για τους φοιτητές, ιδιαίτερα σε εκείνες τις περιπτώσεις που το εκπαιδευτικό υλικό δεν είναι γραμμένο με τη μεθοδολογία της ανοικτής και εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης, ενθαρρύνει αλλά και διευκολύνει στη μελέτη και κατανόηση των θεμάτων που πραγματεύεται η Θ.Ε. Επιπλέον, μέσα από τις ασκήσεις αυτοαξιολόγησης, υποκινεί και ενθαρρύνει για εργασία στο σπίτι, προσφέρει κίνητρα για περαιτέρω μελέτη και συνεισφέρει στην ανάπτυξη της κριτικής σας σκέψης.

Ο Οδηγός Μελέτης είναι δομημένος κατά εβδομάδα και θέμα και περιλαμβάνει περίληψη και κάποιες πολύ σύντομες εισαγωγικές παρατηρήσεις, σκοπό και προσδοκώμενα αποτέλεσμα, λέξεις κλειδιά - βασικές έννοιες, σχολιασμένη βιβλιογραφία, συνιστώμενο χρόνο ενασχόλησης του φοιτητή, ασκήσεις αυτοαξιολόγησης, κριτικής σκέψης και μελέτες περιπτώσεων, με ενδεικτικές απαντήσεις στο τέλος, με στόχο την ουσιαστικότερη κατανόηση του περιεχομένου, των όρων και εννοιών που πραγματεύεται η κάθε ενότητα. Ο συνιστώμενος ανά εβδομάδα χρόνος απασχόλησης, περιλαμβάνει εκτός από τη μελέτη, την παρακολούθηση των (τηλε) συναντήσεων και ΟΣΣ, την αναζήτηση βιβλιογραφίας, την εκπόνηση των δύο εργασιών, των εβδομαδιαίων ασκήσεων κλπ. Παρά το ότι είναι αυτονόητο, πρέπει να επισημανθεί ότι ο οδηγός μελέτης δεν υποκαθιστά στο ελάχιστο το ανηρτημένο στην πλατφόρμα εκπαιδευτικό υλικό, που πρέπει ο φοιτητής να διαβάσει με προσοχή και να αφομοιώσει, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του προγράμματος και να ολοκληρώσει επιτυχώς τη Θ.Ε.

1Η ΟΜΑΔΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ-Παρουσίαση του Προγράμματος -Παρουσίαση αντικειμένου της Θεματικής Ενότητας μέσα από τον Οδηγό Μελέτης

Συνιστώμενος χρόνος ενασχόλησης του φοιτητή

Περίπου 5 ώρες για τη μελέτη του Οδηγού

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

(1η Εβδομάδα)

Περίληψη – Εισαγωγικές Παρατηρήσεις

Σύμφωνα με την επιστημονική ορολογία η κοινωνική πολιτική αναφέρεται τόσο σε ένα σύνολο διαφορετικών μορφών και μεθόδων κοινωνικής δράσης και παρέμβασης, όσο και σε ένα αντικείμενο μελέτης και ανάλυσης των επί μέρους πολιτικών που την συγκροτούν. Είναι δηλαδή μια συλλογική κοινωνική πράξη με ποικίλες πτυχές και δράσεις, προσανατολισμένη στην από κοινού εξασφάλιση των συνθηκών διευρυμένης αναπαραγωγής της συνολικής κοινωνίας. Οι τομείς της κοινωνικής πολιτικής εντοπίζονται σε πολιτικές για την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση, την απασχόληση, την εκπαίδευση κλπ. Οι παραπάνω πολιτικές έχουν ως σκοπό να προστατεύσουν τους πολίτες και τους εργαζόμενους από τους κοινωνικούς κινδύνους των βιομηχανικών κοινωνιών. Η κριτική σε αυτή τη θέση είναι ότι η κοινωνική πολιτική και το κράτος πρόνοιας καταστρατηγεί τις προσωπικές ελευθερίες και επιλογές του ατόμου, επιβάλλει δηλαδή ένα συγκεκριμένο τρόπο και είδος παροχών και υπηρεσιών, και λειτουργεί προς όφελος της καπιταλιστικής κοινωνίας, δημιουργώντας έναν ‘υγιή’ και σωματικά άρτιο εργάτη ή μισθωτό προς εκμετάλλευση από το κεφάλαιο.

Η κοινωνική πολιτική αποτελείται από δύο κυρίως τομείς, τον τομέα της κοινωνικής προστασίας που έχει ως στόχο την αναπλήρωση του εισοδήματος του ατόμου, τόσο άμεσα όσο και στο απώτερο μέλλον και τον τομέα που σχετίζεται με την επιθυμία της κοινωνίας όλοι οι πολίτες να λαμβάνουν κάποια αγαθά και υπηρεσίες σε μειωμένη τιμή. Η κοινωνική πολιτική ασκήθηκε και ασκείται σύμφωνα με ορισμένες αρχές που αφορούν κυρίως τη διαπλοκή δημόσιου – ιδιωτικού τομέα και το χαρακτήρα και την έκταση της κρατικής παρέμβασης. Η σχέση της κοινωνικής πολιτικής με την αγορά και την οικογένεια ήταν πάντα ιδιαίτερα στενή. Αυτή η σχέση εξαρτάται από τις οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες κάθε χώρας. Σύμφωνα με τον Titmuss διακρίνονται τρία διαφορετικά μοντέλα κράτους πρόνοιας:

Α. Το υπολειμματικό, που διαμορφώθηκε την μεσοπολεμική περίοδο και στα πρώτα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και βρήκε εφαρμογή στις ΗΠΑ. Η κάλυψη των αναγκών σ΄αυτό το μοντέλο αποτελεί κατά κύριο λόγο ατομική ευθύνη των ίδιων των πολιτών, με την υποστήριξη της οικογένειας και της αγοράς. Η κρατική παρέμβαση είναι περιορισμένη και επιβάλλεται ως «δίχτυ ασφαλείας», για την αποφυγή της κοινωνικής εξαθλίωσης ορισμένων ειδικών κατηγοριών του πληθυσμού, όταν οι άλλοι θεσμοί φροντίδας δεν λειτουργούν, ή δεν επαρκούν. Το μοντέλο αυτό έχει ταυτιστεί με την επιλεκτική κάλυψη των αναγκών από το κράτος και λειτουργεί κυρίως κατασταλτικά και όχι προληπτικά. Συμβάλλει στον στιγματισμό των αποδεκτών της κοινωνικής προστασίας. Ταυτίζεται με τις νεοφιλελεύθερες απόψεις για τον ελάχιστο ρόλο του κράτους.

Β. Το θεσμικό-αναδιανεμητικό, που συναντάται στις Σκανδιναβικές χώρες των δεκαετιών του ΄50 και του ΄60. Κύριο χαρακτηριστικό του η καθολική κάλυψη, με αποτέλεσμα να αποφεύγεται ο στιγματισμός και να ενισχύεται η πρόληψη. Αποκαλείται θεσμικό γιατί λειτουργεί με στόχο την εδραίωση θεσμών για την κάλυψη των αναγκών και αναδιανεμητικό γιατί αποσκοπεί στην αναδιανομή του πλούτου και των ευκαιριών, ως μέσο καταπολέμησης των ανισοτήτων. Κατακρίθηκε ως εξαιρετικά γραφειοκρατικό και σπάταλο, ενώ στα πλαίσια της ανανέωσης της σοσιαλδημοκρατίας στη δεκαετία του 1990 η αναδιανομή του πλούτου φάνηκε να υποχωρεί μπροστά στην ανάγκη για συγκράτηση των δαπανών και να αντικαθίσταται από την αναδιανομή του ρίσκου με ατομική ευθύνη. Όσον αφορά την καταπολέμηση των ανισοτήτων, έχει υποστηριχθεί ότι αν και σε πολλές περιπτώσεις βελτιώθηκαν οι συνθήκες διαβίωσης των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων, οι ανισότητες δεν περιορίστηκαν.

Γ. Το βιομηχανικό ή επιχειρηματικό, το οποίο δομήθηκε στη βάση του ατόμου που προσφέρει εργασία και όχι του ατόμου-πολίτη. Η κάλυψη δηλαδή των κοινωνικών αναγκών γίνεται στη βάση της εργασίας. Στοιχεία του προτύπου αυτού παρουσιάζονται στη Μεγάλη Βρετανία (βεβαίως η Μεγάλη Βρετανία παρουσιάζει και στοιχεία του υπολειμματικού προτύπου).

Το μικτό ή νέο πλουραλιστικό πρότυπο, αναπτύχθηκε μετά την κρίση του ευρωπαϊκού μοντέλου για το διευρυμένο κράτος πρόνοιας στις δεκαετίες του ΄70 και ΄80, ως μία διέξοδος από το δίλημμα δημόσιο ή ιδιωτικό. Αναζητήθηκε έτσι ένας «τρίτος δρόμος», για την υπέρβαση των αδυναμιών και των αντιφάσεων των μεταπολεμικών κρατών προνοίας. Αποβλέπει στην μείωση των δαπανών και την αύξηση της αποτελεσματικότητας, με εξασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών. Στη σύγχρονη εκδοχή του το μικτό πρότυπο αποτυπώνει την από κοινού παρέμβαση κράτους, αγοράς, οικογένειας και κοινωνίας των πολιτών, εμπλέκοντας έτσι διαφορετικούς φορείς για την κάλυψη αναγκών, με στόχο την εξειδίκευση στην παροχή υπηρεσιών, την καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών με λιγότερο κόστος και με περισσότερα δικαιώματα επιλογών στους χρήστες. Παρόλα αυτά δε λείπουν και οι ορκισμένοι εχθροί του που βλέπουν σε αυτό τη νομιμοποίηση της υποχώρησης των ευθυνών του κράτους και την επαναφορά του υπολειμματικού προτύπου.

Το κράτος πρόνοιας ως όρος καταγράφει μια μορφή του αστικού, εθνικού κράτους, με κύρια χαρακτηριστικά τη διευρυμένη κοινωνική του λειτουργία και το βαθμό υπευθυνότητας για την κοινωνική προστασία και ευημερία των πολιτών του. Το κράτος πρόνοιας σε συμβολικό επίπεδο σημαίνει ποικίλα πράγματα σε διαφορετικές χώρες, όπως π.χ.

· Ένα ιδανικό σύστημα παροχών, όπου η κρατική παρέμβαση είναι έντονη όσον αφορά το ποιος αναλαμβάνει για την ευημερία των πολιτών.

· Ένα σύστημα κοινωνικής πρόνοια, που παρέχεται από το κράτος ως δίχτυ ασφαλείας.

· Ένα σύστημα κοινωνικής προστασίας που διασφαλίζεται όχι μόνο από το κράτος, αλλά και από άλλους φορείς εθελοντικού χαρακτήρα, ΜΗΚΥΟ, κτλ. Το κράτος εδώ συνήθως έχει τη γενικότερη εποπτεία και καθορίζει αυστηρά το πλαίσιο και τους κανόνες παροχής των υπηρεσιών.

Ο Esping-Andersen το 1990, με το πρωτοποριακό συγκριτικό και περιγραφικό σε βάθος έργο του διέκρινε τρεις τύπους κρατών πρόνοιας ή προνοιακών καθεστώτων (welfare regime):

Α. Το συντηρητικό-κορπορατιστικό, (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο και Ολλανδία). Σε αυτό τον τύπο προνοιακού μοντέλου, η σχέση κράτους, οικογένειας και κοινωνίας των πολιτών δεν έχει τη μορφή της υποκατάστασης, αλλά ακολουθεί την αρχή της επικουρικότητας, ιδίως στις χώρες με ισχυρή καθολική θρησκευτική παράδοση. Επικρατεί η οριζόντια αναδιανομή και το όλο σύστημα αναπαράγει μία ιεραρχημένη δομή ανισότητας που ενισχύει τη δημιουργία της «κοινωνίας των 2/3» (όπου το ένα τρίτο βρίσκεται σε κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού).

Β. Το κοινωνικο-δημοκρατικό, (Σκανδιναβικές χώρες) με κύριο χαρακτηριστικό την επικράτηση της καθολικής κάλυψης και την εκτεταμένη απο-εμπορευματοποίηση απαραίτητων αγαθών και υπηρεσιών, έχοντας ως πρότυπο ποιότητας ζωής αυτό του μέσου αστού. Είναι χαρακτηριστική η φράση ότι η κάλυψη ξεκινά με τη γέννηση του ατόμου και σταματά με το θάνατό του.

Γ. Το φιλελεύθερο προνοιακό καθεστώς στο οποίο προεξάρχον παράδειγμα αποτελεί η Αμερική. Ο ρόλος του κράτους σε αυτή την περίπτωση περιορίζεται στο να ενθαρρύνει την αγορά να αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών.

Τελειώνοντας την αναφορά μας στις κατηγοριοποιήσεις και τις ταξινομήσεις δεν θα μπορούσαμε να μην κάνουμε ιδιαίτερη μνεία σε ένα τέταρτο μοντέλο που δημιουργήθηκε από τη συνειδητοποίηση ότι τα μοντέλα του Esping – Andersen δεν αποτυπώνουν με μεγάλη ακρίβεια ένα σύνολο Ευρωπαϊκών χωρών. Το κενό ήρθε να καλύψει ο Ferrera, επινοώντας το νότιο ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο κράτους πρόνοιας, στο οποίο εντάσσονται χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία. Σε αυτές τις χώρες η οικογένεια παίζει σημαντικό ρόλο στην παροχή κοινωνικής φροντίδας και προστασίας, σε τέτοιο βαθμό ώστε να διαμορφώνει και το ρόλο του κράτους πρόνοιας. Η σχέση ιδιωτικού – δημόσιου είναι εκτεταμένη, αλλά καθορίζεται και αυτή από την κυρίαρχη μορφή της πελατειακής σχέσης κράτους-πολίτη. Χαρακτηρίζεται από μεγάλες ανισότητες και έλλειψη ισοτιμίας μεταξύ των πολιτών, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες υφίσταται έντονες πιέσεις από το δημογραφικό πρόβλημα και τις μεγάλες εισροές μεταναστών.

Σκοπός

Σκοπός του κεφαλαίου αυτού για το κοινωνικό κράτος είναι να εισαγάγει τους φοιτητές στις έννοιες και το περιεχόμενο του κοινωνικού κράτους, όπως αυτό εμφανίστηκε με τις διαφορετικές του μορφές σε διάφορες χώρες και διαφορετικές χρονικές περιόδους. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας οριοθετούνται, κατηγοριοποιούνται και αναλύονται οι όροι Κοινωνικό Κράτος (Welfare State) και Κοινωνική Πολιτική (Social Policy), εντοπίζονται οι απαρχές τους ως επιστημονικοί όροι, ιχνηλατούνται οι τρόποι ανάπτυξης τους, οι παράγοντες που επηρέασαν και επηρεάζουν τη διαχρονική τους εξέλιξη, ενώ στο τέλος διευκρινίζεται πως και γιατί το κοινωνικό κράτος βρίσκεται διαρκώς σε κρίση.

Το ζήτημα της κρίσης του κοινωνικού κράτους είναι θεμελιώδες και οι φοιτητές καλούνται να αντιληφθούν ότι παρότι η αμφισβήτηση του κοινωνικού κράτους εστιάζεται σε ένα πλήθος ερμηνευτικών σχημάτων και επιχειρημάτων που ξεκινούν από την αναποτελεσματικότητα του κράτους να εξαλείψει τη φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες, και φτάνουν ως και την ευθύνη του κράτους απέναντι στην εξάρτηση και την έλλειψη υπευθυνότητας του σύγχρονου πολίτη, οι κριτικές αλλά και τα εναλλακτικά μοντέλα ή κατευθύνσεις αλλαγής της κοινωνικής πολιτικής στερούνται εξειδικευμένης γνώσης και κατανόησης βασικών κοινωνικοπολιτικών αρχών, (Θ. Σακελλαρόπουλος, Αναζητώντας το νέο κοινωνικό κράτος, [σελ. 23-67]).

Παράλληλα όμως, ενώ μια μερίδα κοινωνικών επιστημόνων αναμασά την άποψη περί μιας συνεχούς και διαρκώς αυξανόμενης κρίσης του κοινωνικού κράτους, μια πιο προσεκτική ματιά και επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη, ξεπερνά την έννοια της κρίσης και τονίζει τη φυσική ροή ή ακόμα καλύτερα την εξέλιξη του κοινωνικού κράτους, δηλαδή τη μεταμόρφωσή του ή ακόμα και την αλλαγή του. Άρα συνοψίζοντας οι φοιτητές θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η μεταμόρφωση ή αλλαγή, είναι αναμενόμενη και επιβεβλημένη από το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον των κοινωνικών, οικονομικών και δημογραφικών δεδομένων, (Θ. Σακελλαρόπουλος, Αναζητώντας το νέο κοινωνικό κράτος, [σελ 23-67] και συμπληρωματικό υλικό από το βιβλίο του Esping-Andersen G. -Αναζητώντας την καλή κοινωνία, ακόμα μια φορά, [Κεφάλαιο 1, σελ 41-74]

Προσδοκώμενα Αποτελέσματα

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορείτε να:

1. Προσεγγίσετε κριτικά την έννοια κοινωνική πολιτική και τις πρακτικές εφαρμογές της.

1. Αλληλοσυσχετίσετε και να ορίσετε την έννοια της πολιτικής υγείας σε σχέση με τον επιστημονικό τομέα της κοινωνικής πολιτικής.

1. Εκτιμήσετε τη σημασία του κράτους πρόνοιας διαχρονικά και στη σύγχρονη εποχή.

1. Διακρίνετε τις ποικίλες τυπολογίες και ταξινομήσεις του κράτους πρόνοιας.

1. Προσεγγίσετε κριτικά τις τυπολογίες αυτές και να είστε σε θέση να διακρίνετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους.

1. Επισημάνετε τις κυρίαρχες ιδεολογικές τάσεις κριτικής απέναντι στο κράτος πρόνοιας.

1. Περιγράψετε τα βασικά σημεία της κριτικής απέναντι στην κριτική που έχει καταγραφεί στη βιβλιογραφία για την ανάπτυξη και εξέλιξη του κράτους πρόνοιας.

1. Αναγνωρίσετε τη διαφορά μεταξύ κρίσης και μεταμόρφωσης ή αλλαγής του κράτους προνοίας ως απάντηση στους θιασώτες της κρίσης.

1. Συζητήσετε και να επεκτείνετε την ανάλυση των βασικών πτυχών της αλλαγής ή μεταμόρφωσης του κράτους πρόνοιας στη σημερινή εποχή.

1. Θέσετε ερωτήματα που εκπορεύονται από τη συζήτηση περί πιθανής μελλοντικής πορείας του κράτους πρόνοιας τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα ή την Κύπρο.

1. Σκιαγραφήσετε τα βασικά χαρακτηριστικά του κράτους πρόνοιας τόσο της σύγχρονης Ελλάδας όσο και της Κύπρου.

1. Εντοπίσετε τα συστατικά στοιχεία του πώς εξελίχθηκαν ή πώς αναπτύχθηκαν τα κράτη πρόνοιας της Ελλάδας και της Κύπρου.

Λέξεις Κλειδιά

Κοινωνική Πολιτική

Φιλελεύθερο προνοιακό καθεστώς

Βιομηχανικό μοντέλο

Κράτος Πρόνοιας & Κοινωνική Προστασία

Συντηρητικό-Κορπορατιστικό προνοιακό καθεστώς

Σοσιαλδημοκρατία

Πολιτική Υγείας

Κοινωνικό-δημοκρατικό προνοιακό καθεστώς

Πλουραλιστικό μοντέλο

Κρίση

Υπολειμματικό μοντέλο

Θεσμικό – Αναδιανεμητικό μοντέλο

Σχολιασμένη Βιβλιογραφία

Για τις εκπαιδευτικές ανάγκες της ενότητας αυτής χρησιμοποιείται υλικό από τα εξής βιβλία:

Βασικό Υλικό

· Σακελλαρόπουλος Θ, Αναζητώντας το Νέο Κοινωνικό Κράτος, [σελ. 23-67]

Το συγκεκριμένο κεφάλαιο που είναι αναρτημένο στην πλατφόρμα παρουσιάζει με απλό, σύντομο και περιεκτικό τρόπο το κοινωνικό κράτος όπως αυτό έχει εξελιχθεί διαχρονικά, τις τυπολογίες του και το σύγχρονο φαινόμενο της κρίσης. Στη συνέχεια ακολουθεί η κριτική έναντι στην κριτική αυτών που υποστηρίζουν ότι το κοινωνικό κράτος βρίσκεται σε κρίση και η εναλλακτική αποτύπωση της σύγχρονης κατάστασης όπου η κρίση μετατρέπεται σε αλλαγή ή μεταμόρφωση. Τέλος, αναφέρονται οι όποιες προκλήσεις δέχεται το κοινωνικό κράτος για μεταρρυθμίσεις.

Συμπληρωματικό υλικό

· Esping-Andersen G, Αναζητώντας την καλή κοινωνία, ακόμα μια φορά, [σελ. 41-74]

Το απόσπασμα αυτό προέρχεται από ένα εξαιρετικό βιβλίο, σχετικά πρόσφατο (πρώτη έκδοση το 2002), από τα λίγα που πραγματεύονται το κοινωνικό κράτος και τις δημόσιες πολιτικές μέσα από μια σύγχρονη ματιά. Παρά το ότι όλες οι αναφορές και τα παραδείγματα χρησιμοποιούνται για ποικίλες ταξινομήσεις και κατηγοριοποιήσεις των κοινωνικών κρατών, αυτές δεν αποτελούν απόλυτες ταξινομήσεις, αλλά περισσότερο τη βάση για ένα εποικοδομητικό διάλογο για το πως θα μπορούσε να αλλάξει το κοινωνικό κράτος μέσα από σύγχρονες πολιτικές, αφουγκραζόμενο τις ανάγκες και τις σύγχρονες επιταγές μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας.

Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης

Άσκηση 1.1

Δείτε με κριτική ματιά την τυπολογία του Esping-Andersen όσον αφορά τα χαρακτηριστικά της ασκούμενης κοινωνικής πολιτικής και των διαφορετικών μοντέλων κρατών προνοίας, και απαντήστε στην ερώτηση αν η Ελλάδα ή η Κύπρος ταιριάζει σε κάποιο από αυτά. Η απάντησή σας δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 350 λέξεις.

Άσκηση 1.2

Έχοντας κατανοήσει την έννοια του κράτους πρόνοιας, αναφέρατε συνοπτικά τα κυριότερα χαρακτηριστικά της κοινωνικής πολιτικής και του κράτους πρόνοιας στην Ελλάδα και στην Κύπρο και τους παράγοντες καθυστέρησης της ανάπτυξής του. Περιορίστε την απάντησή σας στις 200-250 λέξεις.


Περίπου 15-20 ώρες

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ



Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 η επιστημονική κοινότητα θεώρησε σκόπιμη τη δημιουργία εδραίων βάσεων σύγκρισης, αξιολόγησης και ταξινόμησης των συστημάτων κοινωνικής πολιτικής με βάση κριτήρια οικονομικά, κοινωνικο-ασφαλιστικά, οργανωτικο-διοικητικά και πολιτικά. Πέραν αυτών τα μέλη της επιστημονικής κοινότητας επέλεξαν να εξειδικεύσουν τα παραπάνω κριτήρια ακόμα περισσότερο, συντελώντας καθοριστικά στη δημιουργία πιο στέρεων βάσεων σύγκρισης των δεικτών κοινωνικής πολιτικής. Για παράδειγμα ο Wilensky χρησιμοποίησε ως κριτήριο τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας (όπως αυτές καταγράφονται από το ενιαίο ευρωπαϊκό πρότυπο ESSPROS-European Integrated Social Protection Statistics) ως ποσοστό του ΑΕΠ για την ταξινόμηση των Ευρωπαϊκών χωρών σε εκείνες με υψηλές (πάνω από 27,2% του ΑΕΠ), μεσαίες (22,3%-27,2%) και χαμηλές δαπάνες κοινωνικής προστασίας (17,4% - 22,3%). Τέταρτη και τελευταία κατηγορία αποτελούν οι χώρες που οι δαπάνες τους είναι κάτω του 17,4% (οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης).

Οι Flora και Albert από την άλλη, επικεντρώνονται περισσότερο σε ιστορικούς, οργανωτικούς και πολιτικούς παράγοντες που συνδέονται με σύγχρονα φαινόμενα και με εμφανή την επίδρασή τους ακόμα και στα Ευρωπαϊκά έθνη-κράτη. Τέτοιου είδους φαινόμενα είναι η αστυφιλία, η μετανάστευση, ο συνδικαλισμός, η μετάβαση από ολοκληρωτικά σε δημοκρατικά καθεστώτα, η διεθνής συγκυρία κτλ.

Η τάση της επιστημονικής κοινότητας για την ανάγκη παραγωγής περισσότερων μελετών συγκριτικής κοινωνικής πολιτικής, οδήγησε στον προσδιορισμό των κάτωθι τεσσάρων κριτηρίων ταξινόμησης και σύγκρισης των συστημάτων κοινωνικής προστασίας:

1. Ασφαλιστική κάλυψη (επιλεκτική ή καθολική)

2. Οργάνωση του συστήματος κοινωνικής προστασίας (Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού ή Δημοσίου Δικαίου)

3. Ποιότητα και εύρος παροχών

4. Χρηματοδότηση.

Παράλληλα, τα σύγχρονα προνοιακά συστήματα, στοχεύουν στην προστασία του πληθυσμού διαμέσου των παρακάτω:

· Της εξασφάλισης ενός ελάχιστου και αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης

· Της συμμετοχής του πληθυσμού στην κοινωνικο-οικονομική λειτουργία του συστήματος

· Της συμμετοχής στις κοινωνικές υπηρεσίες

· Της προαγωγής της κοινωνικής ζωής

· Της καταπολέμησης της κοινωνικής και οικονομικής ένδειας

· Της διάγνωσης των αιτιών της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και της καταπολέμησή τους με την ανάπτυξη κοινωνικών και προνοιακών προγραμμάτων.

Οι παραπάνω στόχοι δεν μπορούν να διερευνηθούν ξέχωρα από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισαβόνας το 2000, όπου τέθηκαν οι στρατηγικοί στόχοι για την ενίσχυση της απασχόλησης, της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής στα πλαίσια μιας οικονομίας, η οποία κατευθύνεται από τη γνώση. Η κοινωνική πολιτική αναδείχθηκε σε κεντρική συνιστώσα στη Σύνοδο της Λισαβόνας για μια Ευρώπη ανταγωνιστική και δυνατότερη οικονομικά στην υφήλιο. Και αυτό γιατί η κοινωνική πολιτική αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μια οικονομία με σταθερές βάσεις, βιώσιμη και με περισσότερες θέσεις εργασίας που ενισχύουν το πνεύμα της συνοχής μεταξύ των εθνών-κρατών, αλλά και στο εσωτερικό τους.

Εν ολίγοις δεν είναι τυχαίο ότι ήδη από τις αρχές του 2000 το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα και οι πολιτικές που εκφράζει, προώθησε και προωθεί ένα ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο το οποίο βασίζεται στο αλληλένδετο, αλληλοσυμπληρούμενο και αλληλοσχετιζόμενο τρίπτυχο κοινωνική πολιτική, οικονομική πολιτική και πολιτική απασχόλησης. Το τρίπτυχο αυτό καλείται να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις των καιρών και ιδίως της διεθνούς οικονομικής συγκυρίας που αφορούν την ανεργία, τη μετανάστευση και τον αποκλεισμό των μειονεκτούντων ατόμων. Στα πλαίσια όμως της χάραξης κοινωνικής πολιτικής αναγκαία είναι η αποτύπωση, η στατιστική παρουσίαση και η συγκριτική αποτίμηση των δημοσίων δαπανών και δη των δαπανών κοινωνικής προστασίας. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται πλέον και στις διακυμάνσεις των κατά τόπους στατιστικών αποτελεσμάτων πχ. κοινωνικές δαπάνες όχι μόνο μεταξύ των κρατών - μελών της ΕΕ αλλά και μεταξύ των περιφερειών των κρατών - μελών.

Σκοπός

Σκοπός του κεφαλαίου με τίτλο «Συγκριτική Ανάλυση Δημοσίων Πολιτικών» είναι βοηθήσει τους φοιτητές να αντιληφθούν τη σημασία της τήρησης αξιόπιστων πρωτογενών δεδομένων κοινωνικής προστασίας, αναγκαία όχι μόνο για λόγους σύγκρισης, αλλά πολύ περισσότερο για τη χάραξη δημόσιας πολιτικής και δη κοινωνικής πολιτικής ή πολιτικής υγείας.

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας οριοθετούνται, κατηγοριοποιούνται και αναλύονται οι όροι Κοινωνική Προστασία και Συγκριτική ανάλυση δημοσίων πολιτικών ή πολιτικών κοινωνικής πολιτικής, έτσι όπως αυτοί διαμορφώθηκαν στο Ευρωπαϊκό πολιτικό αλλά και επιστημονικό πλαίσιο.

Η συγκριτική ανάλυση δημόσιων πολιτικών και ειδικά της κοινωνικής πολιτικής αναδεικνύεται ως το σημαντικότερο εργαλείο στα χέρια των φοιτητών, αφού μέσω αυτής της προσπάθειας αποκτά ξεχωριστό νόημα ή evidence based άσκηση πολιτικής. Τα κράτη όλο και περισσότερο ζητούν από την επιστημονική κοινότητα υποδείξεις και αποδείξεις για τα ευρήματα τους βάσει των οποίων οι γραφειοκράτες καλούνται να σχεδιάσουν τις πολιτικές τους.

Επίσης η σύγκριση και η ταξινόμηση των κρατών ανάλογα με τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας βοηθά το κάθε κράτος να έχει ένα μέτρο σύγκρισης και μέσα από την αναθεώρηση και τον επανασχεδιασμό των πολιτικών τους να φτάσουν τον ιδεατό ευρωπαϊκό μέσο όρο. (Υφαντόπουλος Γ., Μπαλούρδος Δ., & Νικολόπουλος Κ., Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο [σελ. 70-109]).

Μολονότι, η συγκριτική έρευνα και τυπολογία/ταξινόμηση συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη των δημοσίων πολιτικών και ειδικά των κρατών προνοίας στις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες, οι φοιτητές ολοκληρώνοντας την εβδομάδα αυτή, θα πρέπει να έχουν κατά νου ότι πολλές συγκριτικές έρευνες, ξεφεύγοντας από τα θεωρητικά τους θεμέλια, δηλαδή τις έννοιες της πολιτικής οικονομίας και της γένεσης των κρατών προνοίας (δομική/συστημική και θεσμική), προσφέρουν τα λάθος εργαλεία στα χέρια των φορέων άσκησης κοινωνικής και δημόσιας πολιτικής.(Esping-Andersen G, Οι τρεις κόσμοι του καπιταλισμού της ευημερίας, [Κεφ. 1ο,σελ. 39-86]).

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η κλασική τυπολογία του Esping-Andersen περί κρατών ευημερίας (welfare states) δεν ανταποκρίνεται στα δεδομένα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των λεγόμενων χωρών της Νότιας Ευρώπης (Southern Welfare States). Το κενό κάλυψε ο Ferrera με την προσθήκη μιας ακόμη κατηγορίας, αυτής του νοτίου μοντέλου κοινωνικού κράτους ή κράτους προνοίας. (Ferrera M., Προοπτικές του Κοινωνικού Κράτους στη Νότια Ευρώπη, Εισαγωγή-Η ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους στη Νότια Ευρώπη [σελ.33-65]).



1. Εμβαθύνετε στις θεωρητικές έννοιες του κράτους πρόνοιας (τυπολογίες και ταξινομήσεις, γενεσιουργές αιτίες και διαχρονική εξέλιξη) και πώς αυτές σχετίζονται με την άσκηση δημοσίων πολιτικών και δη κοινωνικών πολιτικών.

1. Αξιολογήσετε το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη χάραξη κοινωνική πολιτικής και δημοσίων πολιτικών γενικότερα.

1. Διακρίνετε τις κατηγοριοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανάλογα με τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας.

1. Χρησιμοποιείτε το αναλυτικό εργαλείο ESSPROS.

1. Διακρίνετε τις κατηγορίες των δαπανών κοινωνικής προστασίας.

1. Χειρίζεστε τη σχετική βιβλιογραφία συγκριτικών δημοσίων πολιτικών, κρατών προνοίας και κοινωνικών πολιτικών, για την κατανόηση και εμβάθυνση των όποιων κατηγοριοποιήσεων ή ταξινομήσεων.

1. Εκτιμήσετε τη χρησιμότητα του Νοτίου μοντέλου κοινωνικής προστασίας στη συγκριτική ανάλυση δημοσίων και κοινωνικών πολιτικών.

1. Προσεγγίσετε κριτικά τη διαφορά μεταξύ των αποτελεσμάτων μιας συγκριτικής έρευνας και πώς αυτά χρησιμοποιούνται στην πράξη από την εκάστοτε κυβέρνηση.


Συγκριτική πολιτική

Κοινωνική Προστασία

Μαρξισμός

Κοινωνικό Κράτος

Ευρωπαϊκή Ένωση

Φιλελευθερισμός

ESSPROS

Πολιτική Οικονομία

Νεοφιλελευθερισμός

Δομικό/Συστημικό

Θεσμικό

Αποεμπορευματοποίηση

Πολιτικοί Κύκλοι

Νότιο Μοντέλο

Κοινωνική Τάξη




· Υφαντόπουλος Γ., Μπαλούρδος Δ., Νικολόπουλος Κ., Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο [σελ. 70-109]

Οι συγγραφείς εισάγουν τον φοιτητή με τρόπο απλό και σύντομο στην ανάγκη, τόσο της επιστημονικής κοινότητας όσο και των χωρών της Ευρώπης για συγκριτική έρευνα πάνω στις δημόσιες και κοινωνικές πολιτικές του ευρωπαϊκού χώρου. Επιπλέον αναφέρονται στις κυριότερες τυπολογίες των κρατών ευημερίας στην Ευρώπη και θέτουν τις βασικές αρχές και τα κριτήρια για την ανάλυση πρωτογενών και δευτερογενών στατιστικών δεδομένων (βλ. δαπάνες κοινωνικής προστασίας) για την παραγωγή συγκρίσιμων ερευνητικών αποτελεσμάτων, απαραίτητων αναλυτικών εργαλείων τόσο των Ευρωπαϊκών οργάνων χάραξης πολιτικής όσο και των ίδιων των χωρών μεμονωμένα.


· Ferrera M., Προοπτικές του Κοινωνικού Κράτους στη Νότια Ευρώπη, Εισαγωγή Η ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους στη Νότια Ευρώπη [σελ.33-65].

Η εισαγωγή του εξαιρετικού αυτού τόμου, αφιερωμένου στο κοινωνικό κράτος της Νότιας Ευρώπης, έχει ως στόχο να συμπληρώσει το κενό που άφησαν οι προηγούμενες τυπολογίες σε σχέση με τα υπάρχοντα κράτη ευημερίας, προσθέτοντας το νότιο μοντέλο, που αναφέρεται κυρίως στις χώρες της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας. Επίσης επιγραμματικά αναφέρεται και στις προκλήσεις των χωρών του μοντέλου αυτού σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για την αλλαγή και τον μετασχηματισμό του.

· Esping-Andersen G, Οι τρεις κόσμοι του καπιταλισμού της ευημερίας, Κεφ. 1ο, Πολιτικές οικονομίες του κράτους πρόνοιας [σελ.39-86]

Εξαιρετικό βιβλίο, από τα λίγα που πραγματεύονται το κοινωνικό κράτος και τις δημόσιες πολιτικές μέσα από μια σύγχρονη ματιά. Παρά το ότι όλες οι αναφορές και τα παραδείγματα χρησιμοποιούνται για ποικίλες ταξινομήσεις των κοινωνικών κρατών, αυτές δεν αποτελούν απόλυτες ταξινομήσεις, αλλά περισσότερο τη βάση για ένα εποικοδομητικό διάλογο για το πως θα μπορούσε να αλλάξει το κοινωνικό κράτος μέσα από σύγχρονες πολιτικές, αφουγκραζόμενο τις ανάγκες και τις επιταγές της κοινωνίας.

Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης

Άσκηση 2.1

Περιγράψτε τους παράγοντες πίεσης για αλλαγή των συστημάτων κοινωνικής προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η απάντησή σας δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 300 λέξεις.

Άσκηση 2.2

Ως επιστημονικός συνεργάτης του Υπουργείου Υγείας καλείστε να ανατρέξετε στη βιβλιογραφία και να προτείνετε το βέλτιστο αναλυτικό εργαλείο για την αποτύπωση των δαπανών κοινωνικής προστασίας, καθώς και να δικαιολογήσετε τη συνεισφορά του στη χάραξη κοινωνικής πολιτικής. Τι θα προτείνατε; Η απάντησή θα πρέπει να περιοριστεί στις 250 λέξεις.


Περίπου 15-20 ώρες

ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ



Η ανάλυση των θεωριών της δημόσιας πολιτικής ή της λεγόμενης δημόσιας διοίκησης αποτελεί αντικείμενο πολλών επιστημονικών πεδίων όπως της πολιτικής επιστήμης, των οικονομικών, της κοινωνιολογίας, της ψυχολογίας και του μάνατζμεντ. Μολαταύτα ο επιστημονικός κλάδος που περισσότερο έχει ταυτιστεί με την ανάλυση των δημοσίων πολιτικών δεν είναι άλλος από αυτόν της πολιτικής επιστήμης. Αυτό συμβαίνει γιατί η δημόσια διοίκηση δικαίως έχει αντιμετωπιστεί από την επιστημονική κοινότητα ως αναπόσπαστο κομμάτι του κράτους και γιατί οι δημόσιες πολιτικές αποτελούν εν τέλει, παρόλη τη συμμετοχή ποικίλων ιδιωτικών φορέων (το κράτος δεν είναι δυνατόν να μην συναλλάσσεται και με τον ιδιωτικό τομέα), κρατικές πολιτικές.

Συνοψίζοντας μπορεί η ανάλυση των δημοσίων πολιτικών να βοηθηθεί και από άλλους επιστημονικούς κλάδους, όμως για την καλύτερη κατανόηση και τη σε βάθος ανάλυσή τους είναι απαραίτητη η χρήση των εργαλείων της πολιτικής επιστήμης.

Οι θεωρητικές προσεγγίσεις της πολιτικής επιστήμης για την ανάλυση των δημοσίων πολιτικών ποικίλουν και αποτελούν αποτελέσματα επιστημονικής έρευνας και ιστορικής εξέλιξης του κλάδου της πολιτικής επιστήμης. Οι σημαντικότερες προσεγγίσεις όπως έχουν αποτυπωθεί στη βιβλιογραφία είναι οι ακόλουθες:

1. Πλουραλισμός, ο οποίος επικεντρώνεται στη σημασία της εξουσίας και στο πως αυτή κατανέμεται μεταξύ ατόμων και ομάδων και συνεπώς πως αυτή η κατανομή και ο χειρισμός της εξουσίας επηρεάζει την άσκηση δημόσιας πολιτικής.

2. Μαρξισμός (Νεομαρξισμός), σύμφωνα με τον οποίο η εξουσία και η άσκηση αυτής στα πλαίσια της οποιασδήποτε δημόσιας πολιτικής ερμηνεύεται μέσω της πάλης των τάξεων στις καπιταλιστικές κοινωνίες.

3. Συστημική, η οποία προερχόμενη από τη συστημική θεωρία και κυβερνητική, ερμηνεύει και αναλύει τη δημόσια πολιτική μέσω των εισροών και των εκροών του πολιτικού συστήματος, των αναδράσεων, των ροών πληροφορίας και των σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ των υποσυστημάτων δημόσιας πολιτικής.

4. Ελίτ (Θεωρία των), η οποία έχει ως στόχο τη μελέτη της ανισότητας μεταξύ των διαφόρων ομάδων, κομμάτων και ΜΜΕ γεγονός που καταδεικνύει το επίπλαστο μερικών από τις δημοκρατικές διαδικασίες. Με αυτό τον τρόπο προσδίδει μια ιδιαίτερη σημασία στην πολιτική ηγεσία και στο ρόλο που αυτή μπορεί να διαδραματίσει στην άσκηση δημόσιας πολιτικής.

5. Κορπορατισμός, ο οποίος μελετά τις σχέσεις του κράτους με ομάδες συμφερόντων και συνδικάτα και πως αυτές οι ομάδες χρησιμοποιούν τις άνισες αυτές σχέσεις και ιδιαίτερους χειρισμούς για να ασκήσουν άτυπη εξουσία, εκτός δηλαδή των τυπικών διαδικασιών λήψης αποφάσεων όπως είναι οι εκλογικές και κοινοβουλευτικές διαδικασίες.

6. Νέος Θεσμισμός, ο οποίος αποτελείται από τρεις διαφορετικές σχολές: τον ιστορικό θεσμισμό, τον θεσμισμό της ορθολογικής επιλογής [rational choice institutionalism] και τον κοινωνιολογικό θεσμισμό [sociological institutionalism]. Ο ιστορικός θεσμισμός αναπτύχθηκε ως απάντηση σε θεωρίες ομάδων συμφερόντων για την πολιτική και τον στρουκτουραλισμό καθώς και στον λειτουργισμό ο οποίος χρησιμοποιήθηκε στην πολιτική επιστήμη κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 (Θεσμισμός). Ο δεύτερος κλάδος του νέου θεσμισμού είναι ο θεσμισμός της ορθολογικής επιλογής. Οι οπαδοί της ορθολογικής επιλογής υποστηρίζουν ότι οι θεσμοί είναι σημαντικοί ως χαρακτηριστικά ενός στρατηγικού πλαισίου, καθώς επιβάλλουν περιορισμούς στην ιδιοτελή συμπεριφορά. Δηλαδή οι φορείς (agents) έχουν προκαθορισμένες προτιμήσεις και συμπεριφέρονται μηχανιστικά με σκοπό να μεγιστοποιήσουν τα θετικά αποτελέσματα για αυτούς. Ο τρίτος κλάδος είναι ο κοινωνιολογικός θεσμισμός, οι υποστηρικτές του οποίου ισχυρίζονται ότι οι θεσμοί επιλέγονται όχι μόνο με βάση τις ορθολογικές προτιμήσεις των φορέων, αλλά και σε άμεση σχέση και συνάρτηση με το ευρύτερο πολιτισμικό περιβάλλον που λειτουργούν οι οργανώσεις.

7. Δίκτυα, τα οποία αποτελούν την εξέλιξη της επιστημονικής έρευνας πάνω στον Πλουραλισμό και τη θεωρία των Ελίτ. Οι βασικές έννοιες ανάλυσης της θεωρητικής προσέγγισης αυτής έχουν να κάνουν με το δίκτυο, την κοινότητα και το υποσύστημα.

8. Πολιτικός Λόγος (policy discource), που ως στόχο έχει να αναλύσει τη δημόσια πολιτική με όρους γλώσσας δηλαδή ‘λόγου’ και επικοινωνίας.

Η κάθε μια από τις θεωρητικές προσεγγίσεις που αναφέραμε έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Επίσης δεν υπόσχονται ολιστικές απαντήσεις και δεν αποτελούν θεωρίες πασπαρτού. Τουναντίον, ο πολιτικός ή ο κοινωνικός επιστήμονας ο οποίος πρόκειται να μελετήσει το οποιοδήποτε κοινωνικό ή πολιτικό φαινόμενο θα πρέπει να καταλήξει στη χρήση μιας ή και περισσοτέρων θεωριών για να το εξηγήσει. Τα παραδείγματα επιστημονικών ερευνών που έχουν ως βάση ανάλυσης τον τομέα της υγείας και δη την πολιτική υγείας έχουν επηρεαστεί σε σημαντικό βαθμό τόσο από τα θεωρητικά ρεύματα του πλουραλισμού και του μαρξισμού, όσο και από τις νεότερες προσεγγίσεις του Νεοθεσμισμού.

Θα πρέπει δε να έχουμε κατά νου ότι οι θεωρητικές προσεγγίσεις αποτελούν μια πολύ καλή βάση για την αρχή μιας μελέτης για την κατανόηση των κοινωνικών ή πολιτικών φαινομένων. Αφού όμως κατανοήσουμε το φαινόμενο, η σε βάθος μελέτη του προϋποθέτει και την επιλογή των κατάλληλων μεθοδολογικών εργαλείων. Στη βάση αυτή και έχοντας κατά νου τη μελέτη της δημόσιας πολιτικής και δη της πολιτικής υγείας σας παραθέτουμε ένα χρήσιμο εργαλείο χαρτογράφησης και ανάλυσης του σταδίου εφαρμογής των δημοσίων πολιτικών των Walt & Gilson (βλ. το ακόλουθο σχήμα). Το μοντέλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα ως υποστηρικτική πληροφόρηση για μια πρώτη προσέγγιση προκειμένου να γίνει κατανοητό το πολιτικό, οικονομικό, πολιτισμικό και θεσμικό πλαίσιο της μεταρρύθμισης ενός υγειονομικού συστήματος και ως ανάλυση των κύριων παικτών του συστήματος.

Σκοπός

Σκοπός του κεφαλαίου με τίτλο «Θεωρίες Ανάλυσης Πολιτικής» είναι να εισάγει τους φοιτητές στις επιστημονικές θεωρίες και προσεγγίσεις της πολιτικής επιστήμης και άλλων επιστημονικών κλάδων, οι οποίες αναπτύχθηκαν και χρησιμοποιούνται για να ερμηνεύσουν και αναλύσουν τις εφαρμοζόμενες δημόσιες πολιτικές.

Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας οι φοιτητές καλούνται να οριοθετήσουν, να κατηγοριοποιήσουν και εν τέλει να κατανοήσουν σε βάθος μια σειρά από θεωρητικές προσεγγίσεις, οι οποίες σε βάθος χρόνου θα τους βοηθήσουν για να εμβαθύνουν ακόμα περισσότερο στην μελέτη και κατανόηση του χώρου της υγείας και δη της άσκησης πολιτικής υγείας. (Λαδή Σ. & Νταλάκου Β. Ανάλυση Δημόσιας Πολιτικής, Κεφ. 3-Προσεγγίσεις Δημόσιας Πολιτικής ως Πολιτική Διαδικασία [σελ. 45-77] και Muller P. & Surel Y. Η ανάλυση των πολιτικών του κράτους, ανάλυση δημοσίων πολιτικών, Κεφ.2 Θεωρίες της Δημόσιας Δράσης-Νέες Προσεγγίσεις [σελ. 61-81, και τέλος Νικολέντζος Α. Η επιρροή των ιατρών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, 1983-2001, Κεφ.4 – Νέος Θεσμισμός-Ιστορικός Θεσμισμός [σελ. 41-51]).

Συνάμα θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι δεν είναι απαραίτητο μόνο μια θεωρία να μπορεί να εξηγήσει και να ερμηνεύσει κάθε φαινόμενο. Μελετώντας το φαινόμενο σε βάθος καταλήγουμε στη θεωρητική προσέγγιση η οποία μας ταιριάζει. Η επιλογή του κατάλληλου θεωρητικού αναλυτικού σχήματος αποτελεί για κάθε ερευνητή και ειδικά κοινωνικό επιστήμονα τη βάση για τη σε βάθος μελέτη των φαινομένων είτε διαμέσου ποσοτικών ή ποιοτικών μεθοδολογικών εργαλείων και ερευνών. (Cacace, M. & Frisina, L. Beyond Path Dependency: Explaining Health Care System Change, Journal of Health Politics, Policy and Law [σελ. 449-454]) και Wilsford D. & Brown L.D. Path Dependency: A Dialogue, Journal of Health Politics, Policy and Law [σελ. 681-688]).



1. Διακρίνετε τους ποικίλους επιστημονικούς κλάδους που εμπλέκονται στη μελέτη των δημοσίων πολιτικών και ειδικά της πολιτικής επιστήμης.

1. Εκτιμήσετε τη ύπαρξη θεωρητικών προσεγγίσεων μέσα στην πολιτική επιστήμη μέσω των οποίων η επιστημονική κοινότητα αποπειράται να ερμηνεύσει και να αναλύσει τις δημόσιες πολιτικές.

1. Προσεγγίσετε κριτικά τις θεωρητικές αυτές προσεγγίσεις και να αναγνωρίσετε συσχετισμούς με φαινόμενα, κοινωνικά ή πολιτικά, τα οποία έχουν μελετηθεί στα πλαίσια αυτών των θεωριών και να είστε σε θέση να διακρίνετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους.

1. Αναγνωρίσετε τον ελλειμματικό χαρακτήρα των θεωριών αυτών όσον αφορά την ικανότητα τους να ερμηνεύσουν κάθε κοινωνικό ή πολιτικό φαινόμενο.

1. Συζητήσετε και να επεκτείνετε την ανάλυση των θεωριών δημόσιας διοίκησης ή δημοσίων πολιτικών στον τομέα της άσκησης πολιτικής υγείας ή μεταμόρφωσης του κράτους πρόνοιας στη σημερινή εποχή.

1. Σκιαγραφήσετε τα βασικά χαρακτηριστικά θεωριών δημόσιας πολιτικής όπως ο Νεοθεσμισμός ο οποίος θα σας φανεί χρήσιμος στα επόμενα στάδια μελέτης της πολιτικής υγείας.


Πλουραλισμός

Μαρξισμός

Νέο μαρξισμός

Νέο Πλουραλισμός

Συστημική θεωρία

Θεωρία των Ελίτ

Κορπορατισμός

Θεσμισμός

Νεοθεσμισμός

Ιστορικός Θεσμισμός

Θεσμισμός της Ορθολογικής Επιλογής

Κοινωνιολογικός Θεσμισμός

Θεωρία των Δικτύων

Ανάλυση του ‘Πολιτικού Λόγου’

Δημόσια Διοίκηση

Δημόσια Πολιτική

Πολιτική Υγείας




· Λαδή Σ. & Νταλάκου Β. Ανάλυση Δημόσιας Πολιτικής, Κεφ. 3-Προσεγγίσεις Δημόσιας Πολιτικής ως Πολιτική Διαδικασία [σελ. 45-77]

Το Κεφάλαιο 3 του βιβλίου των Λαδή-Νταλάκου παρουσιάζει με τρόπο σαφή και απλό τις θεωρητικές προσεγγίσεις που έχουν καταγραφεί στη βιβλιογραφία σχετικά με την ανάλυση των δημοσίων πολιτικών. Επίσης στην αρχή του κεφαλαίου υπερτονίζεται η διεπιστημονικότητα του τομέα των δημοσίων πολιτικών αλλά και η στενή σχέση του με τον επιστημονικό κλάδο της Πολιτικής Επιστήμης.


· Muller P. & Surel Y. Η ανάλυση των πολιτικών του κράτους, ανάλυση δημοσίων πολιτικών, Κεφ. 2 Θεωρίες της Δημόσιας Δράσης-Νέες Προσεγγίσεις [σελ. 61-81]

Το βιβλίο των Muller και Surel προσφέρει μια πιο παλιά αλ�

Σκοπός · Web viewΒ. Το θεσμικό-αναδιανεμητικό, που...

Documents

Transcript of Σκοπός · Web viewΒ. Το θεσμικό-αναδιανεμητικό, που...