ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 201 2 ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ...

Ετήσια Έκθεση 2011: Η κατάσταση και οι προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα

ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ :ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2012 ΜΕ ΘΕΜΑ

«Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗΝ

ΕΛΛΑΔΑ»

ΤΕΤΑΡΤΟ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ:

Γ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ: ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ

ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ: ΕΜΠΟΡΙΟ,

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Κλαδική Ανάλυση: Υπηρεσίες On-line

marketing

Ανάδοχος: ICAP GROUP A.E ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012

Ευρωπαϊκή Ένωση

ΕΤΠΑ

Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης


Σελ. 2

ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ......................................................................................................................................................... 4

2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ON LINE MARKETING ........................................................... 5

2.1 ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ............................................................................................................... 5

2.2 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ...................................................................................................................................... 6

2.3 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ............................................................................................................................... 11

2.3.1 Η εγχώρια αγορά υπηρεσιών οn line marketing ............................................................................. 14

2.3.2 Συμπεράσματα – Προοπτικές του κλάδου ...................................................................................... 15

3 ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ........................................................................... 18

3.1 ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ............................................................................................................... 19

3.2 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ CLUSTER ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΔΡΑΜΑΣ ..................................................................................................... 24

3.3 ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΒΙΤΣΙΟΥ ............................................................................................................... 27

3.4 LEADING TOURISM CLUSTER (LTC): ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ .......................................................... 30

4 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ............................................................................................................................................. 36


ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΠΙΝΑΚΕΣ

ΠΙΝΑΚΕΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1: ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ON LINE MARKETING (2006-2010) ................... 12

ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ON LINE MARKETING

(2006 – 2010) ........................................................................................................................................................ 13

ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ON LINE MARKETING (2010 - 2012) ...................................... 14

ΠΙΝΑΚΑΣ 3.1: ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ........................................................................... 21

ΠΙΝΑΚΑΣ 3.2: ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΑΕ» (2007-2011 ................................................................................................................................. 23

ΠΙΝΑΚΑΣ 3.3: ΜΕΛΗ ΤΟΥ CLUSTER ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ ................................................................................... 25

ΠΙΝΑΚΑΣ 3.4: ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «LEADING TOURISM CLUSTER

AE» (2007-2011) .................................................................................................................................................... 35

ΠΙΝΑΚΑΣ Π.1: ΟΡΙΣΜΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ............................................................................... 36

ΠΙΝΑΚΑΣ Π.2: ΕΠΩΝΥΜΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΛΑΔΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ .... 37


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ

1 Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η

Η παρούσα κλαδική ανάλυση αποτελεί μέρος της τέταρτης ενότητας της Ετήσιας Έκθεσης για το

έτος 2012 με θέμα «Η Κατάσταση και Προοπτικές των ΜΜΕ στην Ελλάδα», η οποία πραγματεύεται

την αποτύπωση και ανάλυση της κλαδικής και δικτυακής διάστασης των ΜΜΕ στους τομείς των

υπηρεσιών, του εμπορίου, των κατασκευών και της ενέργειας.

Ειδικότερα, στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται τα κύρια σημεία του κλάδου παροχής

υπηρεσιών on-line marketing, έτσι όπως αυτά καταγράφηκαν βάσει της σχετικής κλαδικής μελέτης

της ICAP Group AE. Η συγκεκριμένη έκθεση αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος,

παρουσιάζονται τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του κλάδου αναφορικά με τη δομή και

διάρθρωσή του (πληθυσμός, μέγεθος, κλπ.), το ισχύον θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο, τα κύρια

χρηματοοικονομικά μεγέθη των σημαντικότερων επιχειρήσεων, καθώς και τα βασικά μεγέθη της

εγχώριας αγοράς των υπηρεσιών του κλάδου. Επισημαίνεται ότι, τα εν λόγω μεγέθη του κλάδου

εκτιμούνται κάθε φορά βάσει στοιχείων πρωτογενούς έρευνας που έχει εκπονηθεί μεταξύ των

σημαντικότερων επιχειρήσεων του κλάδου, καθώς και βάσει εκτιμήσεων της αγοράς ή/και άλλων

δευτερογενών πηγών (π.χ. επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ.). Η ανάλυση πραγματοποιείται μέσα από

την συνοπτική παρουσίαση της αντίστοιχης κλαδικής μελέτης, έτσι όπως αυτή εκπονήθηκε από την

ICAP Group ΑΕ την αντίστοιχη χρονική περίοδο.

Το δεύτερο μέρος της ενότητας, αφορά την αναλυτική παρουσίαση τεσσάρων δικτύων /

συνεργατικών σχηματισμών (cluster) επιχειρήσεων, που εντάσσονται στον τομέα του τουρισμού,

που αποτελεί και την συχνότερη μορφή δικτύωσης των ΜΜΕ την τελευταία δεκαετία.


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ

2 Α Ν Α ΛΥ Σ Η ΤΟΥ Κ Λ Α Δ ΟΥ Π Α Ρ ΟΧ Η Σ Υ Π Η Ρ Ε Σ Ι Ω Ν O N L I N E

M A R K E T I N G

2.1 ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ

Η συγκεκριμένη κλαδική μελέτη εκπονήθηκε τον Μάρτιο του 2012 και αντικείμενό της είναι η

διερεύνηση της εγχώριας αγοράς των Υπηρεσιών On Line Marketing (επίσης γνωστές και ως web

marketing ή internet marketing ή web advertising ή e-marketing ή digital marketing).

Οι υπηρεσίες on line marketing αφορούν την προώθηση προϊόντων ή υπηρεσιών μέσω του

διαδικτύου. Αποτελούν μια σχετικά νέα «πρακτική» διαφήμισης, η οποία έχει αναπτυχθεί

σημαντικά την τελευταία δεκαετία, στο πλαίσιο ανάπτυξης και διείσδυσης του internet στην

καθημερινότητα των ιδιωτών-χρηστών και των επιχειρήσεων. Οι συγκεκριμένες υπηρεσίες

περιλαμβάνονται στον ευρύτερο τομέα της διαφήμισης, αλλά διαφέρουν σε πολλά σημεία σε σχέση

με τις παραδοσιακές μεθόδους διαφήμισης. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις

εξεταζόμενες υπηρεσίες και οι οποίες εξετάζονται στην παρούσα μελέτη, κατατάσσονται στις

παρακάτω ομάδες:

• Διαφημιστικές εταιρείες

• Εταιρείες προγραμματισμού και ανάπτυξης ιστοσελίδας (website development, design,

hosting)

• New Media Agencies

Στην συγκεκριμένη κλαδική μελέτη δεν εξετάζονται συμπληρωματικοί τομείς της διαφήμισης, όπως

η προώθηση πωλήσεων, το direct marketing/direct sales, το sponsoring και οι υπηρεσίες δημοσίων

σχέσεων. Οι υπηρεσίες on line marketing που εξετάζονται, αφορούν στην προώθηση προϊόντων ή

υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου και κατηγοριοποιούνται ως εξής: 1) website, 2) search engine

marketing, 3) display advertising, 4) email marketing, 5) social media marketing, 6) viral marketing

και 7) mobile marketing.

Η ζήτηση των υπηρεσιών on line marketing επηρεάζεται κατά κύριο λόγο από:

α) τον αριθμό χρηστών και τη συχνότητα χρήσης του internet στην Ελλάδα (διείσδυση του internet),

β) την αποδοχή και αναγνώριση των πλεονεκτημάτων των εξεταζόμενων υπηρεσιών από τους

επιχειρηματίες (π.χ. μετρήσιμα αποτελέσματα, χαμηλότερο κόστος, στοχευόμενη και ευέλικτη

διαφήμιση κ.ά.),


Σελ. 6

ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

γ) την γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας,

δ) την μείωση των διαφημιστικών budgets των εταιρειών για την προώθηση των υπηρεσιών ή των

προϊόντων τους.

2.2 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το θεσμικό πλαίσιο του εξεταζόμενου κλάδου υπόκειται στο γενικότερο θεσμικό πλαίσιο του

κλάδου της διαφήμισης, το οποίο περιέχει πληθώρα νομοθετικών πράξεων. Στην παρούσα ενότητα

γίνεται συνοπτική αναφορά της κυριότερης εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας που αφορά

γενικότερα τον κλάδο της διαφήμισης.

• Νόμοι

• Νόμος 1866/1989 (ΦΕΚ Α-222): «Ίδρυση εθνικού συμβουλίου ραδιοτηλεοράσεως και παροχή

αδειών για την ίδρυση και λειτουργία τηλεοπτικών σταθμών».

• Νόμος 2121/1993 (25.04.1993): «Πνευματική ιδιοκτησία, συγγενικά δικαιώματα και

πολιτιστικά θέματα».

• Νόμος 2251/1994 (ΦΕΚ Α-191): «Προστασία των Καταναλωτών».

• Νόμος 2328/1995 (ΦΕΚ Α-159/3.08.1995): «Νομικό Καθεστώς της Ιδιωτικής Τηλεόρασης και

της τοπικής ραδιοφωνίας, ρύθμιση θεμάτων της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς και άλλες

διατάξεις» («Νόμος Βενιζέλου»).

• Νόμος 2362/1995 (ΦΕΚ Α-247 27.11.1995): «Περί δημόσιου λογιστικού ελέγχου των δαπανών

του κράτους, και άλλες διατάξεις»

• Νόμος 2429/1996 (ΦΕΚ Α-155): «Χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων, δημοσιότητα και

έλεγχος των οικονομικών των πολιτικών κομμάτων και των υποψηφίων βουλευτών, δήλωση

της περιουσιακής κατάστασης πολιτικών-κρατικών λειτουργών και υπαλλήλων, καθώς και

ιδιοκτητών μέσων μαζικής ενημέρωσης και εντύπων και άλλων κατηγοριών προσώπων και

άλλες διατάξεις».

• Νόμος 2459/1997 (ΦΕΚ Α-17): «Κατάργηση φορολογικών απαλλαγών και άλλες διατάξεις,

αναθεώρηση του Νόμου 2328/1995 (άρθρο 12).

• Νόμος 2774/1997 (ΦΕΚ Α-50): «Προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στον

τηλεπικοινωνιακό τομέα».

• Νόμος 2644/1998 (ΦΕΚ Α-233): «Για την παροχή συνδρομητικών ραδιοφωνικών και

τηλεοπτικών υπηρεσιών και συναφείς διατάξεις».


Σελ. 7


• Νόμος 2753/1999 (ΦΕΚ Α-249): «Απλοποιήσεις και ελαφρύνσεις στη φορολογία εισοδήματος

και άλλες διατάξεις».

• Νόμος 2863/2000 (ΦΕΚ Α-262): «Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και άλλες αρχές και

όργανα του τομέα παροχής ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών».

• Νόμος 2946/2001 (ΦΕΚ Α-224): «Υπαίθρια Διαφήμιση, Συμπολιτείες Δήμων και Κοινοτήτων

και άλλες διατάξεις».

• Νόμος 3023/2002 (ΦΕΚ Α-146): «Χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων από το κράτος. Έσοδα,

δαπάνες, προβολή δημοσιότητα και έλεγχος των οικονομικών των πολιτικών κομμάτων και

των υποψήφιων βουλευτών».

• Νόμος 3592/2007 (ΦΕΚ Α-161 19.07.2007): «Συγκέντρωση και δανειοδότηση επιχειρήσεων

μέσων ενημέρωσης και άλλες διατάξεις».

• Προεδρικά Διατάγματα

• Προεδρικό Διάταγμα 213/1995 (ΦΕΚ Α-112): «Οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού

Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) και της Γραμματείας του, καθώς και της Εθνικής

Επιτροπής Ηλεκτρονικών Μέσων Επικοινωνίας (Ε.Ε.Η.Μ.Ε.)».

• Προεδρικό Διάταγμα 307/1996: «Υποχρεώσεις των διαφημιστικών επιχειρήσεων». Αποτελεί

συμπλήρωση του Ν. 2328/1995.

• Προεδρικό Διάταγμα 310/1996 (ΦΕΚ Α-214): «Για τον έλεγχο της διαφάνειας στον ευρύτερο

χώρο των ΜΜΕ».

• Προεδρικό Διάταγμα 60/1997 (ΦΕΚ Α-53): «Διαφάνεια ως προς την απασχόληση σε υπηρεσίες

τύπου και δημοσίων σχέσεων και την πραγματοποιηθείσα διαφημιστική δαπάνη του

ευρύτερου δημόσιου τομέα».

• Προεδρικό Διάταγμα 261/1997 (ΦΕΚ Α-186): «Διαφάνεια στη διαφημιστική προβολή του

Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα από τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά μέσα

ενημέρωσης».

• Προεδρικό Διάταγμα 100/2000 (ΦΕΚ Α-98): «Εναρμόνιση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας

στις διατάξεις της Οδηγίας 97/36 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της

30/06/1997 (ΕΕ L202 της Οδηγίας 89/552/ΕΟΚ του Συμβουλίου ΕΕ L298 της 17/10/1989)

σχετικά με την παροχή υπηρεσιών».

• Προεδρικό Διάταγμα 108/2010 (ΦΕΚ Α-190): «Εναρμόνιση της ελληνικής ραδιοτηλεοπτικής

νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2010/13/ΕΕ (ΕΕ L 95 της 15.04.2010) του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, με την οποία κωδικοποιήθηκαν οι διατάξεις της Οδηγίας


Σελ. 8


89/552/ΕΟΚ (ΕΕ L 298 της 17.10.1989) του Συμβουλίου, όπως ίσχυε μετά την τελευταία

τροποποίησή της από την οδηγία 2007/65/ΕΚ (ΕΕ L 332 της 18.12.2007) του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών

και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την παροχή υπηρεσιών

οπτικοακουστικών μέσων».

• Υπουργικές Αποφάσεις

• Υπουργική Απόφαση 609/1991 (ΦΕΚ Β-538): «Απόφ. 609 (Εθνικού Συμβουλίου

Ραδιοτηλεοράσεως) της 18/7/91. Δεοντολογία Ραδιοτηλεοπτικών Διαφημίσεων (Κώδικας).

Κανονισμός υπ. αριθ. 3/1991 του ΕΣΡ».

• Υπουργική Απόφαση Υ6Α/1993 (ΦΕΚ Β-536): «Εναρμόνιση της Ελληνικής Νομοθεσίας προς

την αντίστοιχη κοινοτική στον τομέα της κατάταξης ως προς τον τρόπο διαθέσεως των

φαρμακευτικών προϊόντων που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση, ... καθώς και της

διαφήμισής τους».

• Υπουργική Απόφαση Α.Π. 24/Ι/1997 (ΦΕΚ Β-11): «Δωρεάν μετάδοση μηνυμάτων κοινωνικού

περιεχομένου από ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς».

• Υπουργική Απόφαση 6963/Ε/1997 (ΦΕΚ Β-313): «Διαφάνεια στη μέτρηση διαφημιστικών

μηνυμάτων που μεταδίδονται ή καταχωρούνται πραγματικά».

• Υπουργική Απόφαση Υ6Α/2977-2001 (ΦΕΚ Β-1297): «Διαφήμιση φαρμακευτικών προϊόντων

που μπορούν να χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή».

• Οδηγίες

• Οδηγία 84/450/ΕΟΚ (10.09.1984): «Για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και

διοικητικών διατάξεων των κρατών – μελών σχετικά με την παραπλανητική διαφήμιση».

• Οδηγία 89/552/ΕΟΚ (03.10.1989): Σχετικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων.

• Οδηγία 92/28/ΕΟΚ (31.03.1992): «Διαφήμιση φαρμακευτικών προϊόντων». Αποτελεί

τροποποίηση της προγενέστερης οδηγίας 65/65/ΕΟΚ.

• Οδηγία 97/4/ΕΚ (27.01.1997): «Περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών

σχετικά με την επισήμανση, την παρουσίαση και την διαφήμιση των τροφίμων» (Αποτελεί

τροποποίηση της οδηγίας 79/112/ΕΟΚ).


Σελ. 9


• Οδηγία 97/36/ΕΕ (30.06.1997): «Τηλεόραση χωρίς σύνορα». Τροποποίηση της Οδηγίας

89/552/ΕΟΚ για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών

διατάξεων των κρατών – μελών σχετικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων.

• Οδηγία 98/43/ΕΚ (06/06/1998): «Για τη προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και

διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών όσον αφορά τη διαφήμιση και την χορηγία υπέρ

των προϊόντων καπνού».

• Οδηγία 2000/13/ΕΚ (20.03.2000): «Για τη διαφήμιση και τη σήμανση των τροφίμων».

• Οδηγία 2001/101/ΕΚ (26/11/2001): «Προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά

με την επισήμανση, την παρουσίαση και την διαφήμιση των τροφίμων.» (Αποτελεί

τροποποίηση της οδηγίας 2000/13/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου).

• Οδηγία 2002/21/ΕΚ (07.03.2002): «Κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες

ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία πλαίσιο)».

• Οδηγία 2003/33/ΕΚ (26.05.2003): «Προσέγγιση των νομοθετικών, κανονισμών και διοικητικών

διατάξεων των κρατών μελών όσον αφορά τη διαφήμιση και την χορηγία υπέρ των προϊόντων

καπνού»

• Οδηγία 2005/29/ΕΚ (11.05.2005):«Για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων

προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά και για την τροποποίηση της οδηγίας

84/450/ΕΟΚ του Συμβουλίου, των οδηγιών 97/07/ΕΚ, 98/27/ΕΚ, 2002/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».

• Οδηγία 2007/65/ΕΚ (11.12.2007): «Τροποποίηση της οδηγίας 89/552/ΕΟΚ για το συντονισμό

ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά

με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων».

• Οδηγία 2009/136/ΕΚ (25.11.2009): «Τροποποίηση της οδηγίας 2002/22/ΕΚ για την καθολική

υπηρεσία και τα δικαιώματα των χρηστών όσον αφορά δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών

επικοινωνιών, της οδηγίας 2002/58/ΕΚ σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων

προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών

επικοινωνιών και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 για τη συνεργασία μεταξύ των

εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των

καταναλωτών.

Ειδική αναφορά αξίζει να γίνει στην Οδηγία 2002/21/ΕΚ (07.03.2002): «Κοινό κανονιστικό πλαίσιο

για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών», γνωστή και ως “e-privacy Directive” ή

“Cookies Law”, η οποία αποτελεί και «οδηγία – πλαίσιο» και η οποία έχει ενσωματωθεί στο


Σελ. 10


ελληνικό δίκαιο με τον νόμο 3471/2006. Η «οδηγία – πλαίσιο» είναι μέρος της «δέσμης

τηλεπικοινωνιακών ρυθμίσεων» που αποβλέπει στην αναμόρφωση του πλαισίου κανονιστικών

ρυθμίσεων ώστε ο τομέας των ηλεκτρονικών επικοινωνιών να καταστεί ανταγωνιστικότερος. Το νέο

αυτό κανονιστικό πλαίσιο απαρτίζεται από την εν λόγω οδηγία και τέσσερις ειδικές οδηγίες, οι

οποίες περιλαμβάνουν:

• Οδηγία για την παροχή αδείας δικτύου και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία

«παροχή άδειας»),

• Οδηγία για την πρόσβαση σε δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών και συναφείς ευκολίες,

καθώς και για τη διασύνδεσή τους (οδηγία «πρόσβαση»),

• Οδηγία για την καθολική υπηρεσία (οδηγία «καθολική υπηρεσία»),

• Οδηγία για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (οδηγία «ιδιωτική ζωή και

ηλεκτρονικές επικοινωνίες»).

Στον κατάλογο αυτό προστίθεται η απόφαση σχετικά με πλαίσιο κανονιστικών ρυθμίσεων για

πολιτική σε θέματα φάσματος ραδιοσυχνοτήτων (απόφαση «ραδιοφάσμα»). Η «δέσμη

τηλεπικοινωνιακών ρυθμίσεων» τροποποιήθηκε τον Δεκέμβριο 2009 με τις οδηγίες για τη βελτίωση

της νομοθεσίας και για τα δικαιώματα των πολιτών, καθώς και με την ίδρυση ενός Φορέα

Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (BEREC).

Η πιο γνωστή τροποποίηση της εν λόγω «Οδηγίας – Πλαισίου» είναι η Οδηγία 2009/136/ΕΚ

(25.11.2009) σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την

προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Η Ελλάδα προχώρησε

στην ενσωμάτωση της εν λόγω οδηγίας με τον νόμο 4070/2012 (Α’82/10.4.2012) «Ρυθμίσεις

Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, Μεταφορών, Δημοσίων Έργων και άλλες διατάξεις».

Η Οδηγία 2009/136/ΕΚ προχωράει ένα βήμα παραπέρα ως προς την προστασία των δεδομένων του

χρήστη στο διαδίκτυο, καθότι κατοχυρώνει το σύστημα “opt-in” σε αντιδιαστολή με το

προηγουμένως ισχύον σύστημα “opt-out” της Οδηγίας 2002/58/ΕΚ. Ενώ με το προηγούμενο

σύστημα αρκούσε η σαφής και εκτενή ενημέρωση του χρήστη (συνήθως μέσω των όρων πολιτικής

απορρήτου της ιστοσελίδας) και η μη εναντίωσή του για την εγκατάσταση cookies πέραν αυτών που

εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες της ιστοσελίδας, πλέον καθίσταται υποχρεωτική η προηγούμενη

συγκατάθεση του χρήστη. Η συγκατάθεση του χρήστη μπορεί να δίνεται μέσω κατάλληλων

ρυθμίσεων στον browser ή μέσω άλλων εφαρμογών, π.χ. με κάποιο αναδυόμενο παράθυρο. Ο

νόμος εξουσιοδοτεί μάλιστα την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Α.Π.Δ.Π.Χ.)


Σελ. 11


για τον ειδικότερο προσδιορισμό των τρόπων παροχής πληροφοριών και δήλωσης της

συγκατάθεσης (άρθρο 170 ν.4070/2012, αντικατάσταση της παραγράφου 5 του άρθρου 4 του

ν.3471/2006).

Στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας εμπίπτουν σαφώς τα cookies που χρησιμοποιούνται για

διαδικτυακή διαφήμιση (online advertising), είτε αυτά εγκαθίστανται από τον ίδιο τον πάροχο της

ιστοσελίδας, είτε από τρίτα διαφημιστικά δίκτυα μέσω του επισκεπτόμενου site. Συγκατάθεση θα

απαιτείται επιπλέον και για τα cookies που εγκαθίστανται με σκοπό την στατιστική ανάλυση (web

analytics), ακόμη και αν αυτά αφορούν απλώς την στατιστική ανάλυση της επισκεψιμότητας μιας

ιστοσελίδας. Εξαίρεση από τον κανόνα αυτό θα είναι τα cookies που εξυπηρετούν λειτουργικές

ανάγκες της ιστοσελίδας και είναι απαραίτητα για την εμφάνισή της και την αποτελεσματική

λειτουργία της στον υπολογιστή του καταναλωτή (functional cookies).

2.3 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ

Όπως αναφέρθηκε, οι υπηρεσίες «on line marketing» αφορούν όλους τους τρόπους διαφήμισης και

προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου. Οι εξεταζόμενες υπηρεσίες αποτελούν

νέες σχετικά πρακτικές marketing, οι οποίες έχουν εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία έτη. Οι

συγκεκριμένες υπηρεσίες περιλαμβάνονται στον ευρύτερο τομέα της διαφήμισης, αλλά διαφέρουν

σε αρκετά σημεία σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους διαφήμισης. Επίσης, διακρίνονται σε

ορισμένες κατηγορίες ανάλογα με τις επιμέρους διαδικασίες που χρησιμοποιούνται.

Το internet και τα ψηφιακά μέσα καθιστούν, σε πολλές περιπτώσεις, τις υπηρεσίες διαφήμισης πιο

αποτελεσματικές και στοχευόμενες. Στην Ελλάδα το «on line marketing» παρουσιάζει ιδιαίτερη

δυναμική και έχει περιθώρια περαιτέρω εξέλιξης αν και η διείσδυση του internet αλλά και η

αποδοχή των εξεταζόμενων πρακτικών διαφήμισης από τον επιχειρηματικό χώρο γενικότερα

υστερεί σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η «πολυπλοκότητα» των εξεταζόμενων υπηρεσιών

σε σχέση με τους παραδοσιακούς τρόπους διαφήμισης, καθώς και η έλλειψη τεχνογνωσίας και

αντίληψης βασικών εννοιών από τους εν δυνάμει χρήστες των υπηρεσιών on line marketing,

συντελούν στην σχετικά περιορισμένη – ακόμα- χρήση τους.

Στην χώρα μας, στον τομέα του on line marketing δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός

επιχειρήσεων, οι οποίες είναι είτε διαφημιστικές εταιρείες, είτε εταιρείες πληροφορικής και

ανάπτυξης ιστοσελίδας (website development, maintenance, hosting), είτε new media agencies.

Οι διαφημιστικές επιχειρήσεις, τα τελευταία κυρίως χρόνια, παράλληλα με τις παραδοσιακές

διαφημιστικές υπηρεσίες που παρείχαν, εκμεταλλευόμενες τις υφιστάμενες δομές τους και την


Σελ. 12


τεχνογνωσία τους, επεκτάθηκαν σταδιακά και στον τομέα του on line marketing. Σε αυτή την

κατηγορία ανήκουν διαφημιστικές εταιρείες, μεσίτες διαφημιστικού χώρου, media specialists κ.ά.

Οι επιχειρήσεις πληροφορικής και ανάπτυξης ιστοσελίδας έχοντας ήδη σχετική τεχνογνωσία,

προσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα της αγοράς και επεκτάθηκαν περισσότερο και στο on line

marketing.

Οι επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία new media agencies προέκυψαν τα τελευταία χρόνια,

παράλληλα με την ανάπτυξη των εξεταζόμενων υπηρεσιών. Οι επιχειρήσεις αυτές παρέχουν

ολοκληρωμένες υπηρεσίες που αφορούν τη διαχείριση και ανάπτυξη των λειτουργιών και

διαδικασιών μιας επιχείρησης που σχετίζονται με το web site development, το on line marketing, το

application development, το data management κ.α. Οι εταιρείες new media agencies αυξάνονται τα

τελευταία χρόνια και ανήκουν στον ευρύτερο κλάδο της διαφήμισης.

Τέλος, στον εξεταζόμενο κλάδο δραστηριοποιείται σημαντικός αριθμός μικρών/προσωπικών

επιχειρήσεων και «free lancers». Σε αυτήν την περίπτωση, μεμονωμένα άτομα έχοντας την

απαραίτητη τεχνογνωσία παρέχουν τις εξεταζόμενες υπηρεσίες, καλύπτοντας σημαντικό μέρος της

αγοράς από την πλευρά της προσφοράς των εξεταζόμενων υπηρεσιών.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι συνολικές πωλήσεις των σημαντικότερων και

αντιπροσωπευτικότεων (δείγμα εννέα εταιρειών, βλ. αναλυτικότερα στον πίνακα Π.2 του

παραρτήματος) εταιρειών παροχής υπηρεσιών on line marketing για την περίοδο 2006-2010 βάσει

των δημοσιευμένων αποτελεσμάτων τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του εν λόγω πίνακα, οι

συνολικές πωλήσεις των συγκεκριμένων επιχειρήσεων παρουσίασαν αυξομειώσεις την εξεταζόμενη

περίοδο. Μεγάλη άνοδο σημείωσαν τη διετία 2009-2010, διαμορφούμενες σε €26,4 εκ. το 2010

έναντι 18,3 εκ. το προηγούμενο έτος.

Πίνακας 2.1: Πωλήσεις επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών on line marketing (2006-2010)

2006 2007 2008 2009 2010

Σύνολο 12.896.974 13.536.201 24.001.621 18.293.381 26.409.119 σε €

Πηγή: Icap Group, Δημοσιευμένοι ισολογισμοί

Στη συνέχεια πραγματοποιείται χρηματοοικονομική ανάλυση του δείγματος των εννέα

επιχειρήσεων του κλάδου για την περίοδο 2006-2010, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα οικονομικά

τους στοιχεία. Για κάθε επιχείρηση υπολογίζονται 8 δείκτες για τα έτη 2006-2010, καθώς και οι

αντίστοιχοι μέσοι όροι πενταετίας.


Σελ. 13


Το περιθώριο μικτού κέρδους για το δείγμα των εννέα επιχειρήσεων εμφάνισε κυμάνθηκε σχεδόν

στα ίδια επίπεδα την τριετία 2008-2010, μειωμένο ωστόσο σε σχέση με το 2007. Ο μέσος όρος

πενταετίας διαμορφώθηκε σε 46,91%. Το μέσο περιθώριο καθαρού κέρδους διαμορφώθηκε σε

5,42% αντίστοιχα για τις εννέα αντιπροσωπευτικές εταιρείες. Ο δείκτης αποδοτικότητας ιδίων

κεφαλαίων παρουσίασε καθοδική πορεία τη διετία 2009-2010, και διαμορφώθηκε σε 36,29% (στη

χαμηλότερη τιμή της περιόδου) το 2010. Ως μέσος όρος πενταετίας, διαμορφώθηκε σε υψηλότερα

επίπεδα (66,16%). Η γενική ρευστότητα των εννέα επιχειρήσεων διαμορφώθηκε (ως μέσος όρος

πενταετίας) σε 0,96. Αναφορικά με τους δείκτες χρηματοοικονομικής διάρθρωσης, ο μέσος όρος

του λόγου ξένων προς ίδια κεφάλαια διαμορφώθηκε σε υψηλά επίπεδα και ειδικότερα σε 5,08 για

την εξεταζόμενη πενταετία. Ο δείκτης κάλυψης χρηματοοικονομικών δαπανών παρουσίασε

αυξομειώσεις την εξεταζόμενη περίοδο, διαμορφούμενος κατά μέσο όρο σε 67,92 για τις εννέα

επιχειρήσεις του κλάδου. Όσον αφορά τους δείκτες δραστηριότητας των επιχειρήσεων, ο μέσος

όρος προθεσμίας είσπραξης απαιτήσεων διαμορφώνεται διαχρονικά σε υψηλά επίπεδα, ενώ το

2010 παρουσίασε περαιτέρω αύξηση. Συγκεκριμένα, διαμορφώθηκε (κατά μέσο όρο) σε 198 ημέρες

για τις εννέα επιχειρήσεις. Ο μέσος όρος προθεσμίας εξόφλησης των προμηθευτών κυμάνθηκε σε

πολύ υψηλότερα επίπεδα και ειδικότερα σε 248 για τις εννέα επιλεγμένες επιχειρήσεις αντίστοιχα.

Πίνακας 2.2: Χρηματοοικονομικοί δείκτες επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών on line marketing (2006 – 2010)

2006 2007 2008 2009 2010 ΜΟΔ

Κερδοφορία

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%)

Σύνολο 9 43,07 49,62 46,95 47,28 47,61 46,91

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%)

Σύνολο 9 7,13 12,63 11,88 -6,86 2,32 5,42

Αποδοτικότητα

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%)

Σύνολο 9 53,43 85,21 86,54 69,32 36,29 66,16

Ρευστότητα

Γενική Ρευστότητα

Σύνολο 9 0,95 0,94 0,95 0,90 1,05 0,96

Χρηματοοικονομική διάρθρωση

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια

Σύνολο 9 3,41 4,52 7,35 5,23 4,92 5,08

Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

Σύνολο 9 18,72 130,60 31,14 111,45 47,68 67,92

Δραστηριότητα

Μέσος Όρος Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων (Ημέρες)

Σύνολο 9 167 204 179 213 226 198

Μέσος Όρος Προθεσμίας Εξόφλησης Προμηθευτών (Ημέρες)

Σύνολο 9 218 227 241 292 262 248 ΜΟΔ: Μέσος Όρος Δεικτών

Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί – ICAP Group A.E..


Σελ. 14


2.3.1 Η εγχώρια αγορά υπηρεσιών οn line marketing

Οι υπηρεσίες on line marketing που παρέχονται από επιχειρήσεις, που είτε εξειδικεύονται στις

συγκεκριμένες υπηρεσίες είτε τις παρέχουν στα πλαίσια και άλλων συναφών δραστηριοτήτων τους

(κατά κύριο λόγο διαφημιστικών), δεν καλύπτουν το σύνολο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται

με το on line marketing στην Ελλάδα. Πολλές επιχειρήσεις για την προώθηση των προϊόντων ή/και

των υπηρεσιών τους μέσω του διαδικτύου δεν χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες άλλων εταιρειών. Η

εξέλιξη και η επιτακτικότητα χρησιμοποίησης τακτικών marketing και διαφήμισης στην Ελλάδα τις

τελευταίες δεκαετίες, έχει ωθήσει πολλές επιχειρήσεις στην αντιμετώπιση του marketing ως

βασικού “εργαλείου” ενίσχυσης των πωλήσεών τους. Σε αυτό το πλαίσιο σημαντικό ποσοστό των

ελληνικών εταιρειών δεν προβαίνουν σε «outsourcing» της συγκεκριμένης λειτουργίας, αλλά

αναλαμβάνουν εσωτερικά την διεκπεραίωση των «στρατηγικών marketing», μέρος των οποίων

αποτελούν και ενέργειες που αφορούν το marketing μέσω internet. Ως εκ τούτου, τα μεγέθη που

παρουσιάζονται στη συνέχεια, δεν αφορούν το σύνολο της δαπάνης για διαφήμιση μέσω του

διαδικτύου. Ειδικότερα, τα μεγέθη του πίνακα που ακολουθεί, προέρχονται από επιχειρήσεις που

παρέχουν on line marketing υπηρεσίες σε τρίτους. Ωστόσο, τα εκτιμώμενα μεγέθη

αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο της on line διαφημιστικής δαπάνης.

Πίνακας 2.3: Μέγεθος αγοράς των υπηρεσιών on line marketing (2010 - 2012)

Έτος Αξία (σε χιλ. €) Μεταβολή (%)

2010 74.800 -

2011 91.000 21,7%

2012* 108.000 18,7% * Πρόβλεψη

Πηγή: ICAP Group, Εκτιμήσεις αγοράς

Το μέγεθος της εγχώριας αγοράς υπηρεσιών on line marketing (πωλήσεις σε αξία στην Ελλάδα),

παρουσιάζει ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, προβλέπεται δε ότι θα συνεχίσει αντίστοιχη

πορεία και τα προσεχή έτη. Το 2010 η εγχώρια αγορά υπηρεσιών on line marketing (σε αξία)

εκτιμάται στο επίπεδο των €74,8 εκ. Αντίστοιχα, το 2011 η αξία της αγοράς εκτιμάται σε €91 εκ.,

καταγράφοντας αύξηση 21,7%. Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, παρά την κακή οικονομική

συγκυρία, το 2011 αποτέλεσε ένα έτος ενίσχυσης της ζήτησης για τις εξεταζόμενες υπηρεσίες, των

οποίων η δυναμική υπερκέρασε τη μείωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας γενικότερα στη

χώρα μας. Για το 2012, προβλέπεται περαιτέρω άνοδος της εγχώριας αγοράς των εξεταζόμενων

υπηρεσιών σε αξία, η οποία εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει το 19% έναντι του 2011. Ο μέσος ετήσιος


Σελ. 15


ρυθμός αύξησης της εγχώριας αγοράς των εξεταζόμενων υπηρεσιών υπολογίζεται σε 20% περίπου

για την τριετία 2010-2012, προβλέπεται δε ότι θα κυμανθεί σε αντίστοιχα επίπεδα και τα προσεχή

έτη.

Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας Media Services ΑΕ, η συνολική διαφημιστική δαπάνη στην

Ελλάδα (η οποία πραγματοποιείται μέσω τηλεόρασης, εφημερίδων, περιοδικών και ραδιοφώνου)

διαμορφώθηκε σε €1,9 δισ. περίπου το 2010 και σε €1,6 δισ. το 2011. Οι διαφημιστικές υπηρεσίες

μέσω του διαδικτύου (όπως εκτιμώνται στην παρούσα μελέτη) κάλυψαν, το 2010, το 3,8% περίπου

της συνολικής διαφημιστικής δαπάνης. Το συγκεκριμένο ποσοστό, λόγω της μείωσης της

διαφημιστικής δαπάνης των επιχειρήσεων μέσω των παραδοσιακών μέσων (τηλεόραση,

εφημερίδες, περιοδικά, ραδιόφωνο) και παράλληλης αύξησης της δαπάνης για on line marketing,

εκτιμάται ότι αυξήθηκε το 2011 στο 5,4% περίπου. Το 2012 προβλέπεται ότι οι υπηρεσίες

διαφήμισης μέσω internet θα καλύψουν το 6%-7% περίπου της συνολικής διαφημιστικής δαπάνης

στην Ελλάδα.

2.3.2 Συμπεράσματα – Προοπτικές του κλάδου

Οι υπηρεσίες διαφήμισης μέσω του διαδικτύου παρουσιάζουν μεγάλη δυναμική και ανάπτυξη τα

τελευταία χρόνια, τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα. Στην εγχώρια αγορά δραστηριοποιείται

μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών on line marketing, η πλειοψηφία των οποίων

κατατάσσεται στον ευρύτερο διαφημιστικό κλάδο, ή είναι εταιρείες πληροφορικής και ανάπτυξης

ιστοσελίδας καθώς και new media agencies.

Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των υπηρεσιών on line marketing έναντι αυτών που παρέχονται μέσω

των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης (τηλεόραση, εφημερίδες, ραδιόφωνο, περιοδικά) και η

δυναμική διείσδυση του internet στη χώρα μας ενισχύουν τη ζήτηση των εξεταζόμενων υπηρεσιών.

Ανάλυση SWOT

Δυνατά σημεία:

• Μετρήσιμα αποτελέσματα - μετρήσιμη απόδοση επένδυσης (analytics, conversion rates,

return on Investment κ.ά..).

• Στοχευόμενη και ευέλικτη διαφήμιση.

• Αύξηση της διείσδυσης του internet στην Ελλάδα - αύξηση χρηστών social media.

• Μεταστροφή των διαφημιστικών budgets των επιχειρήσεων από τα παραδοσιακά μέσα σε

υπηρεσίες on line marketing.


Σελ. 16


• Ευκολία διαφήμισης και μικρότερου μεγέθους επιχειρήσεων.

• Χαμηλότερο κόστος σε σύγκριση με τα παραδοσιακά μέσα διαφήμισης.

• Η διαφήμιση στο internet είναι πάντοτε προσβάσιμη.

Αδύνατα σημεία:

• Ο ιδιαίτερα έντονος ανταγωνισμός, λόγω πληθώρας εταιρειών και προσφερόμενων

υπηρεσιών στον κλάδο.

• Ο κατακερματισμός της αγοράς με την δραστηριοποίηση πολλών μικρών επιχειρήσεων με

ελλιπή εμπειρία, γνώση αντικειμένου και τεχνολογιών.

• Ελλιπής γνώση των πελατών και των εν δυνάμει πελατών σχετικά με τα νέα διαδικτυακά

μέσα επικοινωνίας και διαφήμισης.

• Η διείσδυση του internet στην Ελλάδα παρά το γεγονός ότι αυξάνεται δυναμικά τα τελευταία

χρόνια, παραμένει σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ευκαιρίες:

• Η περαιτέρω επέκταση της δραστηριότητας των επιχειρήσεων του κλάδου στα μέσα

κοινωνικής δικτύωσης και στο mobile marketing (services/apps).

• Η επέκταση των ευζωνικών δικτύων και η ευρύτερη χρήση συσκευών smart phones, θέτουν

τις βάσεις για σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης σε ολοένα και μεγαλύτερο εύρος υπηρεσιών.

• Η οικονομική κρίση οδηγεί πολλές επιχειρήσεις-πελάτες στην αναζήτηση οικονομικότερων

λύσεων για την προώθηση-διαφήμιση των προϊόντων/υπηρεσιών τους, μέσω του internet.

Απειλές:

• Η είσοδος στην αγορά μικρών επιχειρήσεων ή μεμονωμένων ατόμων (free lancers),

ορισμένοι από τους οποίους παρέχουν υπηρεσίες κατώτερων προδιαγραφών.

• Η παροχή των εξεταζόμενων υπηρεσιών από επιχειρήσεις του εξωτερικού.

• Οι δυσκολίες τραπεζικής χρηματοδότησης των επιχειρήσεων του κλάδου, η έλλειψη

ρευστότητας γενικότερα στην αγορά, και η μείωση του εν δυνάμει αριθμού των πελατών του

κλάδου (λόγω παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης).

Προοπτικές

Στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον το «on line marketing» αποτελεί ένα χρήσιμο «εργαλείο»

διαφήμισης, επικοινωνίας και προώθησης των πωλήσεων μιας εταιρείας. Τα συγκριτικά


Σελ. 17


πλεονεκτήματα της διαφήμισης μέσω internet σε σχέση με τα παραδοσιακά μέσα διαφήμισης

(τηλεόραση κλπ.), σε συνδυασμό (α) με την ενίσχυση της διείσδυσης του internet στην Ελλάδα και

(β) με την αυξανόμενη αποδοχή των συγκεκριμένων υπηρεσιών, ως υπηρεσίες προστιθέμενης

αξίας, ενισχύουν τη ζήτησή τους και συμβάλλουν στην μεγέθυνση της εξεταζόμενης αγοράς (σε

αξία).

Επίσης, δεδομένου του περιορισμού του διαφημιστικού «budget» των επιχειρήσεων στην Ελλάδα

(στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης), παρατηρείται μια μεταστροφή, από πλευράς των

επιχειρήσεων, στην αναζήτηση νέων, πιο αποδοτικών και χαμηλότερου κόστους υπηρεσιών που

αφορούν την προώθηση-διαφήμιση των προϊόντων/υπηρεσιών τους. Το γεγονός αυτό ενισχύει τις

εξεταζόμενες υπηρεσίες και συμβάλλει στην αύξηση της ζήτησής τους.

Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, ο κλάδος των υπηρεσιών on line

marketing παρουσίασε σημαντική ανάπτυξη την τελευταία διετία, με άνοδο της συνολικής αγοράς

σε αξία κατά 22% περίπου το 2011/2010. Για το 2012 αναμένεται περαιτέρω άνοδος των υπηρεσιών

on line marketing, το δε ποσοστό αύξησης προβλέπεται ότι θα κυμανθεί στο 19% περίπου. Ανάλογοι

ρυθμοί ανόδου (15%-20%) προβλέπονται και για το 2013.


Σελ. 18


3 Δ Ι Κ Τ ΥΑ Κ Α Ι Σ Υ Ν Ε Ρ Γ ΑΤ Ι ΚΟ Ι Σ Χ Η Μ ΑΤ Ι Σ Μ Ο Ι Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ω Ν

Η παρούσα ενότητα είναι αφιερωμένη στην παρουσίαση επιχειρηματικών δικτυώσεων και

συνεργατικών σχηματισμών στον τομέα του τουρισμού, που αποτελεί και την πλέον διαδεδομένη

και ιδανική μορφή δικτύωσης των ελληνικών ΜΜΕ, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία. Ο όρος

«επιχειρηματική δικτύωση στον τουρισμό» αναφέρεται σε ένα σύνολο επιχειρήσεων και

οργανισμών που αλληλοσυνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται μεταξύ τους με σκοπό τη

διαμόρφωση και την προσφορά της τουριστικής εμπειρίας, του τουριστικού προϊόντος και της

τουριστικής συμπεριφοράς. Οι εν λόγω δικτυώσεις μπορούν να αφορούν είτε ολόκληρη τη χώρα,

είτε (και πιο συχνά) συγκεκριμένους γεωγραφικούς προορισμούς.

Τα τουριστικά clusters δεν παρουσιάζουν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στον ορισμό τους σε σχέση

με τα υπόλοιπα clusters, ωστόσο διαθέτουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα,

τα τουριστικά clusters δημιουργούνται κατά κύριο λόγο σε niche αγορές1, από φορείς των τοπικών

κοινωνιών, για να εξυπηρετήσουν πολύ συγκεκριμένα κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα. Οι

συνεργαζόμενες εταιρείες και οργανισμοί στα τουριστικά clusters παρουσιάζουν μεγάλο βαθμό

γεωγραφικής συγκέντρωσης και κοινή εσωτερική δομή, η οποία σε γενικές γραμμές περιλαμβάνει2:

• Αξιοθέατα με μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον

• Συγκέντρωση επιχειρήσεων τουριστικών υπηρεσιών (όπως π.χ. εστιατόρια, ξενοδοχεία,

μεταφορές, ταξιδιωτικά γραφεία κλπ.)

• Κατάλληλες και χαμηλού κόστους υποδομές

• Εταιρείες και θεσμικούς φορείς με εξειδικευμένη πληροφόρηση και οικονομικά κεφάλαια.

Τα πλεονεκτήματα των συνεργαζόμενων δικτύων στις τουριστικές δραστηριότητες επιτρέπουν την

αποτελεσματική εκμετάλλευση της συλλογικής αποδοτικότητας και την αυξημένη ικανότητα

διαπραγμάτευσης με τους προμηθευτές. Ωστόσο, το στοιχείο του ανταγωνισμού είναι έντονο εντός

του τουριστικού cluster και απαραίτητο για την ανάπτυξη και βιωσιμότητά του.

1 Μία “niche” αγορά αποτελείται από ένα στενά οριζόμενο καταναλωτικό κοινό, το οποίο αναζητά ένα ξεχωριστό και

εξειδικευμένο μείγμα προϊόντων και υπηρεσιών (Kotler, P. And Keller, K. “Marketing Management 12e”, 2006).

2 Κλαδά Ε. Νικολέττα, «Επιχειρηματική δικτύωση τουριστικών επιχειρήσεων (τουριστικό cluster). Δημιουργία συνεργιών

για την επίτευξη ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος», Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, 2012.


Σελ. 19


Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των τουριστικών clusters, αυτά θεωρούνται και έχουν μέχρι

σήμερα χρησιμοποιηθεί ως εργαλεία τοπικής στρατηγικής από τα προγράμματα ανάπτυξης της

ελληνικής περιφέρειας. Στην Ελλάδα, η έννοια της δημιουργίας τοπικών δικτυώσεων στον τομέα του

τουρισμού και η σχετική πολιτική παρέμβαση γύρω από το θέμα, ήρθε ουσιαστικά με την Κοινοτική

Πρωτοβουλία LEADER+. Η εν λόγω πρωτοβουλία εφαρμόστηκε σε 40 αγροτικές περιοχές της χώρας

μέσω δημιουργίας τοπικών ομάδων δράσης. Οι εν λόγω δράσεις οδήγησαν στην δημιουργία

τουριστικών clusters σε αρκετές από τις περιοχές παρέμβασης.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται τρεις δικτυώσεις επιχειρήσεων στον τομέα του τουρισμού που

δημιουργήθηκαν στα πλαίσια της πρωτοβουλίας LEADER+: (α) η «Δίκτυο Επιχειρήσεων Χαλκιδικής

ΑΕ» (β) η «Εταιρεία Ανάπτυξης Εναλλακτικού Τουρισμού Νομού Δράμας – Ecstasy» και (γ) η

«Εταιρεία Οικοτουρισμού Βιτσίου». Εκτός των παραπάνω τοπικών δικτυώσεων τουρισμού στα

πλαίσια της πρωτοβουλίας LEADER+, παρουσιάζεται το πρώτο cluster ξενοδοχειακών μονάδων που

δημιουργήθηκε σε πανελλήνιο επίπεδο, το Leading Tourism Cluster (LTC) από την Leading Tourism

Cluster AE. Η εν λόγω εταιρεία διαλύθηκε τον Οκτώβριο του 2012, ωστόσο δεδομένης της

μοναδικότητας του τουριστικού cluster για τα ελληνικά δεδομένα, κρίνεται σκόπιμη η σύντομη

παρουσίαση και δράση του.

3.1 ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

Το Δίκτυο Επιχειρήσεων Χαλκιδικής δημιουργήθηκε το 2004 από 27 επιχειρήσεις του Νομού

Χαλκιδικής. Η μετοχική σύνθεση του Δικτύου βρίσκεται σε διαρκή αύξηση και ανάπτυξη, με σκοπό

να ενεργοποιηθεί μέσα από την εταιρεία «Δίκτυο Επιχειρήσεων Χαλκιδικής ΑΕ» η πλειοψηφία των

επιχειρήσεων του Νομού Χαλκιδικής (www.agro-tour.net).

Σκοπός της εταιρείας είναι η υποστήριξη της δικτύωσης και συσπείρωσης των επιχειρήσεων της

Χαλκιδικής που δραστηριοποιούνται στο χώρο μεταποίησης τοπικών εδώδιμων προϊόντων, με τις

επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα εμπορίας τροφίμων και τις επιχειρήσεις που

δραστηριοποιούνται στην παροχή υπηρεσιών φιλοξενίας και εστίασης στο Νομό Χαλκιδικής, για την

ανάπτυξη παροχής εφοδιαστικής αλυσίδας των τοπικών προϊόντων προς τους τελευταίους και προς

τρίτους.

Η πραγμάτωση του παραπάνω σκοπού μπορεί να επιτευχθεί με τις εξής ενδεικτικές ενέργειες

(www.diktiohal.gr):

• Το σχεδιασμό και το συντονισμό ανάπτυξης συνεργασιών για τη δημιουργία οριζόντιων

δικτύων μεταξύ μετόχων, αλλά και με άλλες ομοειδείς επιχειρήσεις του εσωτερικού και του


Σελ. 20


εξωτερικού, με σκοπό την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που υπάρχουν για τη βελτίωση της

ανταγωνιστικότητας τους

• Το σχεδιασμό και το συντονισμό της ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ των μετόχων αλλά και

με άλλες επιχειρήσεις του εσωτερικού και εξωτερικού, σε αλυσίδα προστιθέμενης αξίας, για

τη διάχυση πληροφοριών και την παραγωγή της καινοτομίας

• Την ανάπτυξη στρατηγικών συμμαχιών με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, προμηθευτές,

πελάτες

• Tην οργάνωση και υποστήριξη συστηματικού και ολοκληρωμένου προγράμματος

προώθησης και προβολής των προϊόντων των μετόχων

• Tη δημιουργία, ανάπτυξη και διαχείριση εκθετηρίου – πρατηρίου πώλησης των προϊόντων

των μετόχων

• Tην παροχή ενημέρωσης και τεχνικής βοήθειας προς τους μετόχους

• Tη συμμετοχή σε εθνικά ή κοινοτικά προγράμματα προκειμένου να επιτευχθούν οι

στρατηγικοί στόχοι της δικτύωσης.

Το cluster έχει τις εξής δραστηριότητες:

• Θα είναι μια εταιρεία διανομής προϊόντων, όπου θα τιμολογούν οι παραγωγοί (από τους

παραγωγούς τα προϊόντα θα πηγαίνουν στο cluster και από εκεί θα διακινούνται στις

επιχειρήσεις) μέσω Δελτίων Αποστολών. Το cluster θα τιμολογεί την υπηρεσία του είτε ως

προς τον παραγωγό, είτε ως προς την επιχείρηση λιανικού εμπορίου και θα έχει ένα ποσοστό

κέρδους περί του 10% επί των πωλήσεων. Ως αποτέλεσμα, αναμένεται η συγκέντρωση

μικρών μεταποιητικών επιχειρήσεων σε οργανωμένο χώρο, η ύπαρξη τεχνικών υποδομών με

σκοπό τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και η ενίσχυση μειονεκτικών περιοχών, η

ικανότητα δικτύωσης και συνεργασιών, η ενίσχυση και βελτίωση της τοπικής εταιρικής

σχέσης, η βελτίωση των εισοδημάτων και της ποιότητας ζωής των κατοίκων, καθώς επίσης

και η δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών.

• Το cluster θα τιμολογεί τους παραγωγούς για την προώθηση-προβολή των προϊόντων τους

στις αγορές στόχους, έτσι ώστε να υπάρξει επίτευξη της χωρικής ανταγωνιστικότητας μέσα

από την πρότυπη αξιοποίηση του τοπικού κεφαλαίου και την αύξηση της προστιθέμενης

αξίας της τοπικής παραγωγής, καθώς και την ενίσχυση των μικρών παραγωγών και της

νεανικής επιχειρηματικότητας.


Σελ. 21


• Το cluster θα συνάπτει συμφωνίες με προμηθευτές α΄ υλών, έτσι ώστε οι παραγωγοί -

μέτοχοί του να τις προμηθεύονται σε χαμηλότερη τιμή. Σημαντική προϋπόθεση είναι η

πλήρης συμφωνία των μετόχων, γι' αυτό και κρίνεται απαραίτητο να υπάρχει στο

καταστατικό αντίστοιχο άρθρο, όπου θα εξασφαλίζει τη σωστή λειτουργία του δικτύου,

επιβάλλοντας κύρωση σε όποιον αθετεί την εν λόγω συμφωνία. Έτσι, ενισχύεται η

αξιοποίηση των τοπικών πόρων και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και

οι μικροί παραγωγοί για περαιτέρω ανάπτυξη.

• Το cluster θα αναλαμβάνει την οργάνωση εκδηλώσεων και προβολής των τοπικών προϊόντων

και συμμετοχών σε εκθέσεις, ώστε να ενισχυθεί η εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών και

συστημάτων ηλεκτρονικού εμπορίου για την προώθηση των προϊόντων των μεταποιητικών

επιχειρήσεων της περιοχής.

• Μέσω του cluster θα δημιουργηθεί κοινή ετικέτα και λογότυπο, ώστε να τονίζεται η

«υπεραξία» της περιοχής και να ενισχύεται η προβολή της και των συγκριτικών της

πλεονεκτημάτων της, με έμφαση στο πλούσιο φυσικό περιβάλλον.

Τα μέλη του δικτύου παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα:

Πίνακας 3.1: Μέλη του Δικτύου Επιχειρήσεων Χαλκιδικής

Επωνυμία & Νόμιμος Εκπρόσωπος Τίτλος

1 Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χαλκιδικής ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

2 ΔΕΑΣ ΑΕ ΔΕΑΣ ΑΕ

3

"Οινοποιία Πετραλώνων Χ. & Δ. Καλαιτζής ΟΕ" (Καλαϊτζής

Δημήτριος) "Οινοποιία Πετραλώνων Χ.& Δ. Καλαϊτζής ΟΕ"

4 Καρανταγλής Αστέριος ΑΠΟΛΥΜΕΝΗ ΠΕΤΡΑ

5

"Κτήμα Πόρτο Καρράς - Ανώνυμη Εμπορική Εταιρεία"

(Βασιλάκης Βασίλειος) ΚΤΗΜΑ ΠΟΡΤΟ ΚΑΡΡΑΣ ΑΕ

6

"Τουριστικές αναπτύξεις Πόρτο Καρράς ΑΕ" (Βασιλάκης

Βασίλειος) PORTO CARRAS DEVELOPMENT SA

7 Επιμελητήριο Χαλκιδικής Επιμελητήριο Χαλκιδικής

8

"Αφοί Αναγνωστόπουλοι & Σια ΕΠΕ" (Αναγνωστόπουλος

Λεωνίδας) ΑΘΩΣ

9

"Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός Ζερβοχωρίων" (Καμπούρης

Παύλος) ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΣ ΣΥΝ/ΣΜΟΣ ΖΕΡΒΟΧΩΡΙΩΝ

10

"Ελαιόλαδα Χαλκιδικής Ανώνυμη Βιομηχανική και Εμπορική

Εταιρεία Ελαιολάδου" (Γκλάβας Γεώργιος) ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΑΒΕΕ

11

"Ανώνυμη - Εμπορική - Εισαγωγική - Εξαγωγική - Βιοτεχνική -

Μεταποιητική εταιρεία επίπλων - Ε.Β. Καρανάσιος και ΣΙΑ ΑΕ"

(Καρανάσιος Ευθύμιος) APOLLO TRADE / ΑΠΟΛΛΟ ΤΡΕΙΝΤ

12 Καραφουλίδης Αναστάσιος ΤΟΠΟΔΟΜΙΚΗ ΑΕ Καραφουλίδης Αναστάσιος

13

"Πουρνάρης Ανώνυμη Τουριστική - Οικοδομική - Βιοτεχνική -

Εμπορική Εταιρεία" (Πουρνάρης Χαράλαμπος) ΦΙΛΟΞΕΝΟΣ ΠΟΥΡΝΑΡΗΣ ΑΕ

14 "Ι. Παπαστεργίου - Ι.Τσιπινιάς ΟΕ" (Παπαστεργίου Ιωάννης) Ι. Παπαστεργίου - Ι. Τσιπινιάς ΟΕ

15 "Αδελφοί Σιμώνη Ανώνυμη Εταιρεία Ιχθυοτροφεία Χαλκιδικής" ΑΦΟΙ ΣΙΜΩΝΗ ΑΕ


Σελ. 22


Πίνακας 3.1: Μέλη του Δικτύου Επιχειρήσεων Χαλκιδικής

Επωνυμία & Νόμιμος Εκπρόσωπος Τίτλος

(Σιμώνης Αλέξανδρος)

16

"Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Χαλκιδικής" (Γλαράκης

Φώτιος) ΕΑΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

17 Βερροιώτης Αντώνιος του Νικολάου Βερροιώτης Ανώνιος

18 Θεόδωρος Δήμου του Αριστομένη ΑΓΙΟΝΕΡΙ

19 Γιαγτζόγλου Σοφοκλής Η ΜΑΡΙΓΟΥΛΑ

20 Γιαπουτζής Ιωάννης του Αθανασίου ΕΡΩΔΙΟΣ

21 Καραγιάννης Ιωάννης του Γεωργίου ΕΡΩΔΙΟΣ

22 Πορτοκαλίδης Παναγιώτης του Νικολάου ALU PORT

23 Παντάλης Στεργιανός του Δημητρίου Παντάλης Στεργιανός

24

"Συσκευαστήριο κηπευτικών Ζερβοχωρίων ΕΠΕ" (Παριανός

Αλέξανδρος)

ΣΥΣΚΕΥΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΖΕΡΒΟΧΩΡΙΩΝ

ΕΠΕ

25 Μηκές Γεώργιος του Δημητρίου Μηκές Γεώργιος του Δημητρίου

26 Αλεξάνδρου Δημήτριος ΟΙΚΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΞΕΝΩΝΑΣ

27

"Αφοι Δ. Μουλαγιανιού Ανώνυμος Εταιρεία Τουριστικές

Επιχειρήσεις" (Μουλαγιαννιός Λεωνίδας) ΑΦΟΙ ΜΟΥΛΑΓΙΑΝΝΙΟΥ ΑΕ

28 Τσιολάκης Χρήστος Τσιολάκης Χρήστος

29 Φίλιππος Γαβανας Αρτοζαχαροπλαστείο

30 Γουργούρης Κίμων Γουργούρης Κίμων

31

"Καμπάνης Βασ. - Ανεστίδου-Καμπάνη Αθ. ΟΕ" (Καμπάνης

Βασίλειος) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

32 Παπακωνσταντίνου Κων/νος του Νικολάου Παπακωνσταντίνου Κων/νος

33 Παπακωνσταντίνου Νικόλαος του Κων/νου ΦΥΣΙΚΑ ΦΥΤΑ ΧΟΛΟΜΩΝΤΑ

34 Τσιπινιά Σμαρώ του Ιωάννη ΞΕΝΩΝΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗ

35 Κατσιρμά Βαία του Γεωργίου ΧΑΝΙ ΑΓΡΑΜΑΔΑ

36 Ταραζάς Γεώργιος Ταραζάς Γεώργιος

37 Λειβαδιώτης Αθανάσιος Λειβαδιώτης Αθανάσιος

38 Δ. & Ι. Κίκας & ΣΙΑ ΟΕ Δ. & Ι. Κίκας & ΣΙΑ ΟΕ

39 ΚΟΤΙΝΟΣ ΕΠΕ ΚΟΤΙΝΟΣ ΕΠΕ

40 Βαλμάς Γεώργιος & ΣΙΑ ΟΕ Τυροκομείο

41 Σαμαράς Πέτρος Αρτοζαχαροπλαστειο

42 Τσιούντος Γεώργιος ΤΑΒΕΡΝΑ Τσιούντος Γεώργιος

43 Γυναικείος αγροτουριστικός συναιτερισμός Βαρβάρας

Γυναικείος αγροτουριστικός συναιτερισμός

Βαρβάρας

44 Τσιπέλης Χρήστος Τσιπέλης Χρήστος

45 Τάσιος Φίλιππος Τάσιος Φίλιππος

46 Παλιούρας Γεώργιος Παλιούρας Γεώργιος

47 Παπαθανασίου Γρηγόριος του Αριστείδη OUTLINE

48 Αυγέρου Μαρία Παραδοσιακή Ταβέρνα

49 Καρακιτσάκης Χαράλαμπος Ταβέρνα

50 Γεωργακούδης Λάμπρος Γεωργακούδης Λάμπρος LAMBRO SYSTEM

51 Ζαγορίτης Αλέξανδρος Ζαγορίτης Αλέξανδρος

52 Φάκκα Βενετία Φάκκα Βενετία

53 Μαγδαλινή Χιούτη & ΣΙΑ ΟΕ Μαγδαλινή Χιούτη & ΣΙΑ ΟΕ

54 Συρδάρης Στυλιανός Συρδάρης Στυλιανός

55 Τσολάκη Νικολέττα Τσολάκη Νικολέττα

56 Παπανικολάου Αναστασία Παπανικολάου Αναστασία

57 Καλανδαρίδης Αστέριος Τυροκομείο

58 Νταράκας Χρήστος Κτήμα Νταράκα Εστιατόριο Πηγή: www.diktiohal.gr


Σελ. 23


Για την εκπλήρωση των παραπάνω στόχων του, το Δίκτυο δημιούργησε το Τοπικό Σύμφωνο

Ποιότητας το οποίο διανέμεται στις Επιχειρήσεις του Δικτύου. Το Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας είναι

ένα σύνολο κανόνων και προδιαγραφών ποιότητας προς την κατεύθυνση της δημιουργίας και

αναβάθμισης των υποδομών και λειτουργιών των τοπικών επιχειρήσεων και στην συνέχεια, προς

την αντιμετώπιση των συνολικών προβλημάτων της περιοχής. Τα κυριότερα οφέλη των

επιχειρήσεων από την απόκτηση του τοπικού σήματος ποιότητας συνοψίζονται ως εξής:

• Βελτίωση Ποιότητας Υπηρεσιών

• Διατήρηση Αγροτικού & Παραδοσιακού χαρακτήρα

• Εργαλείο Μάρκετινγκ

• Αύξηση της ανταγωνιστικότητας

• Ικανοποίηση προδιαγραφών Υγιεινής & Ασφάλειας

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα αποτελέσματα της εταιρείας «Δίκτυο

Επιχειρήσεων Χαλκιδικής ΑΕ», παρουσιάζονται στη συνέχεια οι πωλήσεις τις εταιρείας για τα πέντε

τελευταία χρόνια, καθώς και επιλεγμένοι χρηματοοικονομικοί δείκτες της. Από τα εν λόγω

αποτελέσματα, η πορεία της εταιρείας προκύπτει έντονα αρνητική το 2011, καθώς οι δείκτες τόσο

του περιθωρίου καθαρού κέρδους όσο και της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων, κυμαίνονται σε

πολύ αρνητικά επίπεδα (-462,28% και -48,84% αντίστοιχα). Μεγάλη μείωση παρουσιάζουν και οι

πωλήσεις της εταιρείας.

Πίνακας 3.2: Πωλήσεις και χρηματοοικονομικοί δείκτες της εταιρείας «Δίκτυο Επιχειρήσεων Χαλκιδικής ΑΕ»

(2007-2011

2007 2008 2009 2010 2011

Πωλήσεις (παροχή υπηρεσιών)* 6.200 0 10.420 30.023 8.000

Χρηματοοικονομικοί Δείκτες

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) -105,54 - -29,20 43,22 -

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) -9,13 - 45,05 19,44 -462,28

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) -0,72 -15,82 3,87 6,60 -48,84

Γενική Ρευστότητα 2,46 7,33 6,88 5,24 9,76

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια 0,13 0,07 0,01 0,07 0,18

Κάλυψη χρηματοοικονομικών δαπανών - - 635,31 4,37 -

Μέσος όρος προθεσμίας είσπραξης

απαιτήσεων

- - ΜΔ 562 ΜΔ

Μέσος όρος προθεσμίας εξόφλησης

προμηθευτών

89 109 136 200 -

* Αξία σε €

-: δεν ορίζεται

ΜΔ: Μη διαθέσιμο

Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί - ICAP


Σελ. 24


3.2 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ CLUSTER ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΔΡΑΜΑΣ

Η «Εταιρεία Ανάπτυξης Εναλλακτικού Τουρισμού Νομού Δράμας» αποτελεί ένα cluster τουριστικών

επιχειρήσεων, δηλαδή ένα σύστημα συνεργαζόμενων ομοειδών τουριστικών επιχειρήσεων, που

στοχεύει στη δημιουργία και παροχή υψηλής ποιότητας υποδομών και υπηρεσιών, αναδεικνύοντας

σταδιακά το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της υπαίθρου του Νομού Δράμας.

Τα πλεονεκτήματα δικτύωσης, μεταξύ άλλων μπορούν να είναι:

• Η βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών

• Η πρόσβαση στην έρευνα και τεχνολογία και τις νέες μορφές οργάνωσης διοίκησης και

παραγωγής

• Η εύρεση νέων αγορών

• Η κοινή προβολή των προϊόντων.

Μέσω της αποτελεσματικής συνεργασίας των μελών – επιχειρήσεων της εν λόγω εταιρείας,

επιδιώκεται η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και η αναβάθμιση της ποιότητας του τουριστικού

προϊόντος. Κάτι τέτοιο δεν θα ήταν εφικτό για την κάθε επιχείρηση χωριστά, καθότι τα μέλη είναι

επιχειρήσεις μικρομεσαίου μεγέθους. Η εταιρεία επιδιώκει να ενισχύσει την λειτουργία της κάθε

επιχείρησης μέσω της δημιουργίας και προβολής της ενιαίας τουριστικής εικόνας του Νομού, τόσο

σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, είτε μέσω της «παραδοσιακής» διαφήμισης είτε μέσω του

διαδικτύου. Τέλος, η εταιρεία επιδιώκει να συμβάλει στην ολοκλήρωση του τουριστικού προϊόντος

που προσφέρει ο Νομός Δράμας. Με την συμμετοχή, για παράδειγμα, επιχειρήσεων που

προσφέρουν υπηρεσίες ή προϊόντα όπως, διαμονή, σίτιση, αθλητικές και οικοτουριστικές

δραστηριότητες, παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων κ.α., τίθενται τα θεμέλια για την ολοκλήρωση

του τουριστικού προϊόντος, γεγονός που θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα ολόκληρου του

προορισμού και κατ’ επέκταση της κάθε επιχείρησης χωριστά. Έτσι, με την συμβολή όλων των

επιχειρήσεων στην προσφορά των τουριστικών υπηρεσιών, η κάθε επιχείρηση μεμονωμένα, θα

αποδεσμευτεί από την ανάγκη να βελτιωθεί ώστε να προσφέρει νέες υπηρεσίες και θα είναι σε

θέση να προσελκύει νέους πελάτες με τους ίδιους (περιορισμένους) οικονομικούς πόρους.

Τα μέλη – επιχειρήσεις του cluster είναι τα εξής:


Σελ. 25


Πίνακας 3.3: Μέλη του cluster του Νομού Δράμας

Α/Α ΕΠΩΝΥΜΟ – ΟΝΟΜΑ / ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

1 Αϊβατζίδου Βαρβάρα ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ

2 Αναπτυξιακή Δημ. Επιχείρηση Δ. Δοξάτου ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

3 Γ. Μανωλεσάκης & ΣΙΑ Ο.Ε. ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ

4 Γαβριήλογλου Γαβριήλ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ

5 Γεωργιάδου Σουλτάνα ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ

6 Γιαννακοπούλου Ευαγγελία Ε.Π.Ε. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ

7 Δερμεντζής Αντώνιος ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ

8 Δισλία Ανδρονίκη ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ

9 Ελευθεριάδης Κωνσταντίνος ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

10 Μενοίκιο Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ

11 Μπόσκος Μόδεστος & ΣΙΑ Ο.Ε. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ

12 Μπόσκου Ορέστης & ΣΙΑ Ο.Ε. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

13 Νικολαΐδης Κωνσταντίνος ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ

14 Παπαϊωάννου Δημήτριος ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ

15 Παπουτσή Τζένιφερ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ

16 Πιπερτζής Γεώργιος ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ

17 Τοζακίδης Ησαΐας ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ

18 Γυναικείος Αγροτικός Συνεταιρισμός Κοκκινογείων ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ Πηγή: www.agro-tour.net

Οι ειδικότεροι στόχοι της εταιρείας είναι να προσφέρει υπηρεσίες προς τα μέλη της αλλά και προς

την τουριστική αγορά εν γένει. Αυτές παρουσιάζονται ειδικότερα παρακάτω:

Υπηρεσίες προς τα μέλη:

• Κοινή προβολή των συνεργατών – μελών

• Συλλογική στήριξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων

• Ανάπτυξη Δημοσίων Σχέσεων με φορείς και τις τοπικές κοινωνίες

• Συνεργασία με τα μέλη και τους πελάτες για την συνεχόμενη αναβάθμιση των παρεχόμενων

υπηρεσιών (π.χ. με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων)

• Δημιουργία και υποστήριξη εφαρμογής τουριστικών πακέτων για αύξηση των ημερών

διαμονής και του ημερήσιου τζίρου ανά πελάτη

• Πολλαπλασιασμός των ικανοτήτων των επιχειρήσεων που θα συμμετέχουν σε αυτήν για

έρευνα, καινοτομίες και βελτίωση των προσβάσεων σε νέες αγορές

• Κατάρτιση και εξειδίκευση των μελών μέσα από σεμινάρια και ημερίδες.

Υπηρεσίες προς την τουριστική αγορά:

• Προβολή των συνεργατών της εταιρείας (μέσω ιστοχώρου) για την ολοκληρωμένη

πληροφόρηση των πελατών όσον αφορά τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Τη σύνδεση του


Σελ. 26


ιστοχώρου με αντίστοιχους τοπικών φορέων, όπως επίσης και σε παγκόσμιες μηχανές

αναζήτησης (π.χ. Goggle, Yahoo)

• Ενημέρωση για τις δραστηριότητες της εταιρείας με αποστολή εντύπων προβολής

• Δημιουργία ελκυστικών τουριστικών πακέτων που θα περιλαμβάνει ποικίλες δραστηριότητες

(π.χ. διοργάνωση εκδηλώσεων παρουσίασης κρασιών σε συνεργασία με οινοποιεία του

Νομού, γνωριμία της περιοχής μέσα από οδοιπορικά περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και

οικολογικής ευαισθητοποίησης, ψυχαγωγικές εκδηλώσεις κα)

• Διαμόρφωση προδιαγραφών εξυπηρέτησης πελατών μετά την πώληση (με την αποστολή e–

mail ή έντυπου υλικού) που θα τους παρέχει την δυνατότητα ενημέρωσης για τα επόμενα

σχέδια της εταιρίας

• Με την δημιουργία του δικτύου, ο χρήστης θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε όλες τις μονάδες

και να βρίσκει εύκολα και γρήγορα που υπάρχει διαθέσιμο δωμάτιο θα είναι εφικτή η πιο

γρήγορη διαμεσολάβησή τους για κρατήσεις, ακόμη και την υψηλή περίοδο

• Δημιουργία INFO KIOSK (περιπτέρου πληροφοριών) από όπου θα μπορούν να αντλήσουν

πληροφορίες για τις υπηρεσίες της εταιρείας (π.χ. πού βρίσκονται οι επιχειρήσεις, πώς

γίνονται οι κρατήσεις, τι υπηρεσίες παρέχονται, ποια πακέτα προσφέρονται την

συγκεκριμένη περίοδο κα).


Σελ. 27


3.3 ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΒΙΤΣΙΟΥ

Η Εταιρεία Οικοτουρισμού Βιτσίου (ΕΟΒ) αποτελεί ουσιαστικά μία τοπική δικτύωση μικρομεσαίων

επιχειρήσεων, που δημιουργήθηκε τον Αύγουστο του 2001, με σκοπό να διαμορφώσει και να

καθιερώσει ένα υγιές περιβάλλον οικοτουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή του Βιτσίου, δηλ το

νότιο και νοτιοανατολικό τμήμα του Νομού Φλώρινας (από τη λίμνη Βεγορίτιδα μέχρι και τις

βόρειες πλαγιές του όρος Βέρνον «Βίτσι»).

Η εταιρεία είναι μη κερδοσκοπική και τα έσοδα για τη λειτουργία και την υλοποίηση των

δραστηριοτήτων της προέρχονται από εισφορές των μελών της και την αξιοποίηση κοινοτικών και

εθνικών προγραμμάτων. Η δημιουργία και λειτουργία της εταιρείας αποσκοπεί στο συντονισμό

όλων αυτών που ασχολούνται με τον οικοτουρισμό, έτσι ώστε να υπάρξει καλύτερη:

• Οργάνωση των υπηρεσιών προς τον επισκέπτη

• Συνεργασία μεταξύ των επαγγελματιών του τουρισμού και των τοπικών φορέων

• Προβολή των μελών, των τοπικών προϊόντων και γενικότερα της περιοχής

• Αξιοποίηση των δυνατοτήτων του τόπου ως οικοτουριστικού προορισμού

Το σύνολο των παραπάνω συμβάλει στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και της

εξυπηρέτησης των επισκεπτών. Μέσα από τις δραστηριότητες της εταιρείας έχουν επιτευχθεί

στόχοι που αφορούν την προβολή της περιοχής και των μελών, την ανάπτυξη δραστηριοτήτων

γνωριμίας του επισκέπτη με την τοπική κουλτούρα και γαστρονομία και την οργάνωση της παροχής

πληροφόρησης προς τον επισκέπτη. Το σημαντικότερο όμως επίτευγμα της λειτουργίας της

εταιρείας είναι η σφυρηλάτηση σχέσεων συνεργασίας μεταξύ των τοπικών επιχειρήσεων και

φορέων, για τη βελτίωση του συνολικού τουριστικού προϊόντος της περιοχής.

Δραστηριοποιούμενη ως ένα δίκτυο φορέων και επιχειρήσεων, η ΕΟΒ προάγει τη μεταξύ τους

συνεργασία στη βάση του κοινού στόχου που είναι η ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού της

περιοχής. Έτσι, η συνεργασία μεταξύ συμπληρωματικών επιχειρήσεων είναι ένα ιδιαίτερα

σημαντικό σημείο αναφοράς. Οι επιχειρήσεις και φορείς που είναι μέλη και δραστηριοποιούνται

στους κλάδους διαμονής, εστίασης, οινοποιίας, παραγωγής τοπικών προϊόντων, δραστηριοτήτων

υπαίθρου και λειτουργίας επισκέψιμων χώρων, συνεργάζονται μεταξύ τους προκειμένου να

καλύψουν το σύνολο των αναγκών των επισκεπτών με τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα και

ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών. Για παράδειγμα οι επιχειρήσεις εστίασης μπορούν να

προβάλλουν τα τοπικά κρασιά ή οι επιχειρήσεις διαμονής μπορούν να δίνουν πληροφορίες για τους

χώρους εστίασης που συμμετέχουν στο δίκτυο της ΕΟΒ και για τα επισκέψιμα οινοποιεία ή τις


Σελ. 28


δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού και του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται η

λειτουργία του δικτύου και οι επισκέπτες γνωρίζουν το σύνολο των δυνατοτήτων της περιοχής.

Αλλά και η συνεργασία μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον επισκέπτη,

ο οποίος επιθυμεί να γνωρίσει διάφορους χώρους εστίασης που σερβίρουν διαφορετικά πιάτα

δίνοντας τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με το γαστριμαργικό πλούτο της περιοχής, ή να

επισκεφθεί περισσότερα από ένα οινοποιεία και να γνωρίσει τον αμπελουργικό και οινικό πλούτο

των κρασιών Αμυνταίου. Ακόμα και η συνεργασία μεταξύ των χώρων διαμονής είναι απαραίτητη και

ωφελεί τους επισκέπτες όταν για παράδειγμα, αναζητούν κατάλυμα σε έναν χώρο διαμονής που την

στιγμή εκείνη έχει πληρότητα και ο ιδιοκτήτης τους συνιστά ένα από τα μέλη του δικτύου

προκειμένου να εξυπηρετηθούν.

Εκτός των παραπάνω άμεσων μορφών δικτύωσης, τα μέλη της ΕΟΒ συμμετέχουν ενεργά στα

δρώμενα της περιοχής, ενώνοντας και ισχυροποιώντας τις φωνές τους με γνώμονα πάντα το

συμφέρον του τόπου και την ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού.

Τα μέλη του cluster είναι φορείς και ιδιωτικές επιχειρήσεις, των οποίων οι τομείς δραστηριοποίησης

ποικίλλουν. Ξενώνες, εστιατόρια, οινοποιεία, επιχειρήσεις παραγωγής τοπικών προϊόντων και

παροχής υπηρεσιών στους επισκέπτες, εταιρείες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα είναι οι βασικότεροι

τομείς. Επίσης, στο cluster συμμετέχουν Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στην περιοχή των

οποίων δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις - μέλη. Η σύνθεση των μελών δείχνει και τον καθαρά

αναπτυξιακό ρόλο και χαρακτήρα της Εταιρίας Οικοτουρισμού Βιτσίου, καθώς επίσης ότι έχουν

καλλιεργηθεί στενοί δεσμοί συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και φορέων της περιοχής. Μέσα από

την κοινή δράση των μελών στο πλαίσιο του cluster είναι εμφανές ότι στόχος είναι η ανάπτυξη της

περιοχής, η προβολή και προώθηση των τοπικών προϊόντων, αλλά και η ανάπτυξη οργανωμένων

δράσεων εναλλακτικού τουρισμού. Με βάση το παραπάνω πλαίσιο, τα μέλη προωθούν καθημερινά

ενέργειες για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους επισκέπτες της περιοχής.

Η έναρξη των δραστηριοτήτων της Εταιρίας Οικοτουρισμού Βιτσίου (ΕΟΒ) έγινε από μία ομάδα

επαγγελματιών της περιοχής. Με την πάροδο του χρόνου η εταιρεία πλαισιώθηκε και από νέους

επαγγελματίες και φορείς, που συμβάλουν στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της. Αυτή τη στιγμή

τα ενεργά μέλη του cluster είναι περίπου 30 φορείς και επιχειρήσεις της περιοχής, που μπορούν να

προσφέρουν στον επισκέπτη ολοκληρωμένες και ποιοτικές υπηρεσίες διαμονής, εστίασης,

γνωριμίας με τα προϊόντα της περιοχής, δραστηριοτήτων υπαίθρου και επίσκεψης στα πιο αξιόλογα

σημεία της περιοχής. Τα μέλη του cluster έχουν ως ακολούθως (www.eovitsiou.gr):


Σελ. 29


Ξενώνες – Ξενοδοχεία: Ξενώνας Αγκωνάρι, Επαύλεις Αετόζι, Resort Αίθριον, Ateron Suites Hotel &

Spa, Ξενώνας Ζάζαρη, Ξενώνας Κοντοσώρος, Ξενώνας Κοντογιάννη, Ξενώνας Λινουριά, Ξενώνας

Ήδιστον, Αρχοντικό Bella Toumpa, Ξενοδοχείο Πανόραμα.

Εστιατόρια – Ταβέρνες: Παραδοσιακό εστιατόριο Λανάρα, Ταβέρνα Θωμάς, Εστιατόριο

Κοντόσωρος, Εστιατόριο το Στέκι, Εστιατόριο Bella Toumpa.

Οινοποιεία: Οινοποιείο Βεγορίτης, Οινοποιείο Ε.Α.Σ. Αμυνταίου, Κτήμα Άλφα, Οινοποιείο Παύλου,

Οινοποιείο Καρανίκα, Κτήμα Κυρ-Γιάννη, Οινοποιείο Μυλωνά.

Δραστηριότητες Υπαίθρου: Άρτεμις ΟΕ, Σχολή Ιππασίας Βέρνον, Φάρμα Ελεύθερης Ιππασίας North

Star.

Παραδοσιακά Προϊόντα: Ναουμίδης – Πιπεριές Φλωρίνης, Τσίπουρο Σονιάδη.

Καφέ – Μπαρ: Café – Bar Del Lago

Φορείς: Δήμος Αμύνταιου, Αρκτούρος.


Σελ. 30


3.4 LEADING TOURISM CLUSTER (LTC): ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ

Η LTC ιδρύθηκε το 2006 βάσει πρωτοβουλίας μεγάλων ξενοδοχειακών αλυσίδων και μεμονωμένων

ξενοδοχειακών μονάδων και αποτέλεσε την πρώτη ελληνική εταιρεία επιχειρηματικής δικτύωσης

στον κλάδο των ξενοδοχείων και την πρώτη σύμπραξη για κοινές προμήθειες σε ανταγωνιστική

σχέση ποιότητας – τιμής στον χώρο του τουρισμού, σε πανελλαδικό επίπεδο. Η εταιρεία διαλύθηκε

τον Οκτώβριο του 2012 (ΦΕΚ 11939/2012), ωστόσο δεδομένης της σημασίας της εν λόγω

πρωτοβουλίας στο χώρο των ξενοδοχειακών υπηρεσιών, κρίνεται σκόπιμη η παρουσίαση της μέχρι

τώρα δράσης της, μέσω του δημιουργούμενου cluster.

Σύντομο ιστορικό

Στη δημιουργία της επιχειρηματικής δικτύωσης (cluster) προχώρησαν το 2006 οι εξής ξενοδοχειακές

επιχειρήσεις, οι οποίες διαχειρίζονταν αθροιστικά πάνω από 10.000 δωμάτια: Capsis Hotels,

Mamidakis Hotel Experience, AΘHNAΪΣ, Airotel Group of Hotels, Iberostar Greece S.A., Atrium Palace

Thalasso Spa Resort & Villas, Aldemar Hotels & Spa, Caravia Beach, Marbella Corfu Hotel &

Bungalows, M-Hotels, Cosmopolitan Hotel, Steps of Lindos, Bluegr Mamidakis Hotels, Kontokali Bay,

Aeolos Beach, Life Gallery. Στόχος του πρώτου επιχειρηματικού cluster στον τουριστικό κλάδο στην

Ελλάδα ήταν να αναπτύξει τη συνεργασία των ξενοδοχείων στους ακόλουθους τομείς:

• Προμήθειες (αρχικά και κατά κύριο λόγο)

• Τεχνολογία

• Διασφάλιση ποιότητας

• Διαχείριση προσωπικού

• Περιβάλλον

Το cluster ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στις προμήθειες τροφίμων και ποτών και σταδιακά

επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς προμηθειών. Η λειτουργία του βασίζονταν στη λογική του μέλους,

σύμφωνα με την οποία όλοι οι ξενοδόχοι μπορούν να συμμετέχουν, αναθέτοντας στο cluster να

διαπραγματεύεται για αυτούς κατηγορίες προμηθειών και να επωφεληθούν από την υψηλή

διαπραγματευτική του δύναμη. Το όφελος ωστόσο που αποκομίζει ο ξενοδόχος – μέλος δεν

περιορίζεται μόνο σε οικονομικά θέματα, αλλά εστιάζεται με την ίδια βαρύτητα και στη δυνατότητα

ανοιχτής ενημέρωσης για τις τελευταίες εξελίξεις και στην εξειδικευμένη γνώση που προσφέρει το

cluster στα μέλη του.


Σελ. 31


Το επιχειρηματικό σχέδιο του cluster, προέβλεπε την εκπροσώπηση 300 ξενοδοχείων, συνολικής

δυναμικότητας 70.000 δωματίων, μέσα στην επόμενη πενταετία από την έναρξή του (Σεπτέμβριος

2006). Τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της, η LTC ασχολήθηκε κυρίως με τις προμήθειες τροφίμων και

ποτών στα μέλη του, η δυναμικότητα των οποίων υπολογίζεται σε 15.000 κλίνες. Ο κύκλος εργασιών

της εταιρείας εκτιμάται ότι έφτασε τα €10,5 εκ. περίπου3. Το πιο σημαντικό επίτευγμα της εν λόγω

διαδικασίας των κοινών προμηθειών, ήταν η δυνατότητα επιλογής επώνυμων προϊόντων σε

καλύτερη σχέση ποιότητας – τιμής, απ’ ότι θα πετύχαιναν μεμονωμένα οι ξενοδοχειακές

επιχειρήσεις. Αυτός εκτιμάται ότι ήταν και ο κύριος λόγος εκδήλωσης έντονου ενδιαφέροντος για

την εισροή νέων μελών. Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκτός των ξενοδοχείων, μεγάλο ενδιαφέρον

ένταξης στο cluster υπήρχε και από εταιρείες catering, καθώς και από εταιρείες κρουαζιερόπλοιων.

Όπως αναφέρθηκε, η LTC τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της είχε αναλάβει την διαπραγμάτευση

κάποιων κατηγοριών τροφίμων και ποτών (κατεψυγμένα κρέατα, λαχανικά, ψαρικά, ποτά και

αναψυκτικά, γαλακτοκομικά, αλλαντικά, είδη ζαχαροπλαστικής, έλαια και βούτυρα) και τον έλεγχο

ποιότητας αυτών. Η διαδικασία παραγγελιοληψίας πραγματοποιείται ηλεκτρονικά στη ιστοσελίδα

της LTC, μέσω του Συστήματος Ηλεκτρονικής Παραγγελιοληψίας της εταιρείας που ήταν σε

λειτουργία από τον Μάιο του 2008. Το ίδιο έτος, στο δυναμικό της LTC εντάχθηκαν τα ξενοδοχεία

του ομίλου Sunshine Vacation Club στις περιοχές της Κρήτης και της Κέρκυρας, καθώς και τα

μεμονωμένα ξενοδοχεία Ixian Grand και Olympic Palace Hotel. Το 2008 εκτιμάται ότι, η LTC

πραγματοποίησε διαπραγματεύσεις ύψους €10,6 εκ. σε τρόφιμα και ποτά για λογαριασμό των

μελών της, επιτυγχάνοντας ωφέλεια από 5% έως 30%4.

Το 2009, ο σχεδιασμός της εταιρείας περιελάμβανε αύξηση των μελών της και επέκταση των

δραστηριοτήτων της στους λοιπούς τομείς των προμηθειών αλλά και της εκπαίδευσης. Στόχος της

ήταν η σύναψη στρατηγικών συνεργασιών με μεγάλα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού και

της Ελλάδας, καθώς και η διοργάνωση εξειδικευμένων σεμιναρίων με διακεκριμένους καθηγητές.

Το 2009, στο δυναμικό του cluster εντάχθηκε το ξενοδοχείο Candia Athens της εταιρείας Ν. Μαλλιάς

ΑΕ, ενώ αποχώρησαν τα ξενοδοχεία Ixian Grand και Olympic Palace Hotel που είχαν ενταχθεί το

προηγούμενο έτος.

Το 2010, η LTC δημιούργησε ένα νέο τουριστικό ειδησεογραφικό portal, το LTC news, το οποίο

αποτελούσε διαδικτυακό μέσο με στόχο την άμεση, καθημερινή κλαδική ενημέρωση και με όραμα

3Βλ. υποσημείωση 1.

4 Βλ. υποσημείωση 1.


Σελ. 32


να συμβάλει στην προαγωγή της τουριστικής παιδείας και την ανάδειξη του εγχώριου τουριστικού

προϊόντος. Τον Σεπτέμβριο του 2010, ένωσαν τις δυνάμεις τους η LTC και το Αμερικάνικο Κολλέγιο

Ελλάδας στους τομείς της ενέργειας και των προμηθειών. Στη συνέχεια του έτους, οι εταιρείες

Καράτζης ΑΕ, Kontokali Bay και ο όμιλος Capsis πούλησαν τις μετοχές τους, ενώ ο όμιλος Blue GR

Mamidakis πούλησε το ξενοδοχείο Miramare Wonderland στην περιοχή της Ρόδου και ένταξε στο

δυναμικό της LTC το ξενοδοχείο Minos Beach Hotel στην περιοχή της Κρήτης5.

Τα ενεργά μέλη της LTC το 2011 ήταν ξενοδοχεία 4* και 5* σε όλη τη γεωγραφική περιοχή της

Ελλάδας, καθώς και ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Αθήνα, ως ακολούθως6:

• Αλντεμάρ Ανώνυμη Ξενοδοχειακή Τουριστική Εταιρεία

• Ανώνυμος Εταιρεία Προγραμματισμού Τουριστικής Εκμεταλλεύσεως & Αναπτύξεως ΕΠΤΕΑ

ΑΕ

• Τουριστικές Επιχειρήσεις Νότου ΑΕ

• Ξενοδοχειακές - Τουριστικές - Οικοδομικές Επιχειρήσεις – Πρακτορεία Αιροτέλ ΑΕ

• Αιροτέλ Αχαΐας Ανώνυμη Εταιρεία Ξενοδοχειακών και Τουριστικών Επιχειρήσεων

• Ξενοδοχειακές Τουριστικές Επιχειρήσεις Νοτιοανατολικής Ρόδου ΑΕ

• Τουριστικαί Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Μεντιτούρς ΑΕ

• Τουριστικές Επιχειρήσεις Ι. Μαμιδάκη BlueGr ΑΕ

• Ανώνυμος Εταιρεία Ξενοδοχειακών και Τουριστικών Επιχειρήσεων Marbella ΑΕ

• Ανώνυμη Εταιρία Ξενοδοχειακού και Τουριστικού Προγραμματισμού

• Ακτή Ανώνυμος Εταιρεία Τουριστικές Ξενοδοχειακές και Τεχνικές Επιχειρήσεις

• Ξενοδοχειακαί, Τουριστικαί και Ναυτιλιακαί Επιχειρήσεις η Ρόδος ΑΕ

• Νικόλαος Μαλλιάς ΑΕ Ξενοδοχειακαί Τουριστικαί Επιχειρήσεις

• ΑΕ ΑΔΕΞΕΝ – Πάτρα Ξενοδοχειακές και Τουριστικές Επιχειρήσεις

• Minos Palace ΑΕ

• Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος Κολλέγιο Deree.




Σελ. 33


Φιλοσοφία και όραμα

Όραμα του cluster ήταν η δημιουργία ενός κλίματος ουσιαστικής και πολύπλευρης συνεργασίας

ανάμεσα στις τουριστικές επιχειρήσεις, έτσι ώστε να αναβαθμιστεί ποιοτικά το εγχώριο τουριστικό

προϊόν. Η LTC μέσα από την συνεχή ανάπτυξη και διεύρυνση των τομέων δραστηριότητας και τη

σύσταση μιας ευέλικτης πλατφόρμας συνεργασίας, αποσκοπούσε:

• Στη συνεχή δημιουργία και παροχή νέων αξιών προς τα μέλη της

• Στην ανάπτυξη της τεχνογνωσίας σε όλους τους τομείς οργάνωσης και λειτουργίας τους

• Στην αναβάθμιση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών των μελών με στόχο την

ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των μελών της και την αξιοποίηση

της συσσώρευσης δυνάμεων σε ένα εύρος δραστηριοτήτων για την επίτευξη κοινών στόχων.

Επιχειρηματικές δραστηριότητες

Η καλή σχέση της LTC με εγκεκριμένους προμηθευτές αποτέλεσε και τον παράγοντα επιτυχίας για

την προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών σε διαφορετικά και ευνοϊκότερα επίπεδα ποιότητας και

τιμής. Ανάμεσα στα οφέλη που προσέφερε η εταιρεία στους προμηθευτές της ήταν να τους δίνει

πρόσβαση σε σημαντικό τουριστικό και συναφές πελατολόγιο, να προωθεί προϊόντα και υπηρεσίες,

να διευκολύνει και να απλοποιεί τις εμπορικές διαδικασίες και να ενημερώνει άμεσα τα μέλη της

για διαθέσιμες υπηρεσίες ή/και χρήσιμες πληροφορίες. Η LTC είχε πετύχει στρατηγικής σημασίας

συνεργασίες με αρκετές εταιρείες προμηθευτών όπως PepsiCo – Ivi, Creta Farm, Ελληνικά Εκλεκτά

Έλαια κλπ.

Χρησιμοποιώντας την τεχνογνωσία και τη συσσωρευμένη δύναμη των μελών της, αναλάμβανε εκ

μέρους τους τη διαπραγμάτευση διαφόρων κατηγοριών προμηθειών, με στόχο την ισχυρή

συνεργεία μεταξύ των μελών της και τη βελτίωση της σχέσης τιμής – ποιότητας. Οι κατηγορίες

προμηθειών που διαπραγματευόταν το 2011 ήταν7:

• Κατεψυγμένα τρόφιμα (κρέατα, ψάρια, λαχανικά)

• Ποτά, αναψυκτικά, νερά, χυμοί

• Γαλακτοκομικά, τυριά

• Είδη ζαχαροπλαστικής, αρτοποιίας

• Έλαια, βούτυρα



Σελ. 34


• Αλλαντικά

• Κονσέρβες, κομπόστες

• Παγωτά

• Ζυμαρικά, ρύζια, όσπρια

• Amenities

• Χημικά καθαρισμού

• Καφές και ροφήματα πρωινού

• Σακούλες απορριμμάτων

• Χαρτί υγείας, χαρτοπετσέτες

• Αναλώσιμα μπαρ και εστιατορίων

• Εξοπλισμός μπαρ και εστιατορίων

• Παροχή ηλεκτρικής ενέργειας

Η LTC επίσης φρόντιζε για τη διασφάλιση της ποιότητας των προμηθειών των μελών της, μέσω

επισκέψεων του προσωπικού της στις εγκαταστάσεις των προμηθευτών και στα ξενοδοχεία των

μελών. Παράλληλα, γίνονταν και έλεγχοι κάποιων ειδών στις εγκαταστάσεις της. Σύμφωνα με την

εταιρεία, βασικοί παράγοντες για τη διασφάλιση της ποιότητας των προμηθειών ήταν:

• Αξιοπιστία και πιστοποίηση των συνεργαζόμενων προμηθευτών

• Υψηλές προδιαγραφές προμηθευόμενων ειδών

• Τήρηση αυστηρών χρονικών ορίων στη διαδικασία διεκπεραίωσης των παραγγελιών.

Η LTC παρείχε στα μέλη της ένα Σύστημα Ηλεκτρονικής Παραγγελιοληψίας (ΣΗΠ), το οποίο τους

έδινε τη δυνατότητα να βελτιώσουν την παραγωγικότητα του τμήματος προμηθειών αλλά και όλης

της αλυσίδας εφοδιασμού. Ειδικότερα, το ΣΗΠ προσέφερε στα μέλη του:

• Ευρεία γκάμα επιλογής συνεργατών και προϊόντων

• Αξιόπιστη διαδικασία συναλλαγής μεταξύ μελών και προμηθευτών

• Δημιουργία προτύπων παραγγελιών

• Ασφαλή (χρονικά και ποιοτικά) διαχείριση και διεκπεραίωση των παραγγελιών

• Μείωση του λειτουργικού κόστους


Σελ. 35


Η LTC παρείχε επίσης συμβουλευτικές υπηρεσίες μέσω του προσωπικού της, στη διαχείριση των

τροφίμων και των ποτών σε όλο το μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού. Τέλος, βασική της μέριμνα

αποτέλεσε η δημιουργία ευκαιριών εκπαίδευσης και επιμόρφωσης του ανθρώπινου δυναμικού

(όλων των βαθμίδων) των επιχειρήσεων – μελών της.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι πωλήσεις τις εταιρείας “Leading Tourism Cluster AE” για τα πέντε

τελευταία χρόνια, καθώς και επιλεγμένοι χρηματοοικονομικοί δείκτες της, σύμφωνα με τα

τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα αποτελέσματά της. Από τα εν λόγω αποτελέσματα, η πορεία

της εταιρείας προκύπτει αρνητική το 2011. Ειδικότερα, οι δείκτες του περιθωρίου καθαρού κέρδους

και της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων, κυμαίνονται σε αρκετά έντονα αρνητικά επίπεδα

(-16,10% και -21,97% αντίστοιχα), ενώ πολύ χαμηλό είναι και το επίπεδο το δείκτη περιθωρίου

μικτού κέρδους την ίδια χρονιά (0,96%). Πτώση παρουσιάζουν και οι πωλήσεις της εταιρείας, που

διαμορφώθηκαν σε €273,5 χιλ. το 2011 έναντι €347,6 χιλ. το προηγούμενο έτος (μείωση κατά

21,3%).

Πίνακας 3.4: Πωλήσεις και χρηματοοικονομικοί δείκτες της εταιρείας «Leading Tourism Cluster AE»

(2007-2011)

2007 2008 2009 2010 2011

Πωλήσεις * 451.346 446.813 287.948 347.584 273.496

Χρηματοοικονομικοί Δείκτες

Περιθώριο Μικτού Κέρδους (%) -10,46 3,83 10,48 28,73 0,96

Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (%) -14,01 1,69 5,36 18,35 -16,10

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (%) -43,35 3,14 6,74 28,85 -21,97

Γενική Ρευστότητα 1,76 2,22 3,77 4,04 2,25

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια 1,14 1,18 0,39 0,32 0,54

Κάλυψη χρηματοοικονομικών δαπανών - 24,54 63,68 830,31 - Μέσος όρος προθεσμίας είσπραξης

απαιτήσεων 235 184 158 106 125

Μέσος όρος προθεσμίας εξόφλησης

προμηθευτών 135 116 80 76 147

* Αξία σε €

-: δεν ορίζεται

Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί - ICAP


Σελ. 36

ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

4 Π Α ΡΑ Ρ Τ Η Μ ΑΤΑ

Πίνακας Π.1: Ορισμοί χρηματοοικονομικών δεικτών

Δείκτες Κερδοφορίας

100Πωλήσεις

Κέρδος Μικτό Κέρδους Μικτού Περιθώριο ×=

Ο δείκτης δεν υπολογίζεται όταν:

Πωλήσεις = 0 ή Πωλήσεις = Μικτό Κέρδος

Όρια τιμών: >= -500, <= 99

100Πωλήσεις

Φόρου προ Κέρδος Κέρδους Καθαρού Περιθώριο ×=


Πωλήσεις = 0

Όρια τιμών: >= -500, <= 500

Δείκτες Αποδοτικότητας

100Κεφάλαια Ίδια

Φόρου προ Κέρδος Κεφαλαίων Ιδίων ηταΑποδοτικότ ×=


Ίδια Κεφάλαια <= 0

Όρια τιμών: >= -500, <= 500

Δείκτες Ρευστότητας

υποχρ. Βραχ.

Ενεργητικό νΚυκλοφορού Ρευστότητα Γενική =

� Κυκλοφορούν Ενεργητικό = Αποθέματα + Απαιτήσεις + Ταμείο, Τράπεζες

� Βραχ. υποχρ.: Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις


Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις = 0

Όρια τιμών: >= 0, <= 50

Ειδική Ρευστότητα = Απαιτήσεις + Ταμείο, Τράπεζες

Βραχ. Υποχρ.


Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις = 0

Όρια τιμών: >= 0, <= 30

Δείκτες Κεφαλαιακής Διάρθρωσης

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια = Σύνολο Υποχρεώσεων

Ίδια Κεφάλαια


Ίδια Κεφάλαια <= 0

Όρια τιμών: > 0, <=100

Δείκτης παγιοποίησης = Πάγιο ενεργητικό

Σύνολο ενεργητικού


Πάγιο ενεργητικό = 0

Όρια τιμών: > 0

Κάλυψη Χρημ. Δαπ. = Κέρδος προ Φόρου + Χρηματ. Δαπάνες

Χρηματ. Δαπάνες

� Κάλυψη Χρημ. Δαπ.: Κάλυψη Χρηματοοικονομικών Δαπανών

� Χρηματ. Δαπάνες: Χρηματοοικονομικές Δαπάνες


Χρηματοοικονομικές Δαπάνες = 0 ή

Κέρδος προ Φόρου + Χρηματοοικονομικές

Δαπάνες <= 0

Όρια τιμών: > 0, <=1000

Δείκτες Δραστηριότητας

Μ.Ο. Προθ. Είσπρ. Απαιτ. = Απαιτ. Πελατών Γραμ. Εισπρ.

x 365 Πωλήσεις

� Μ.Ο. Προθ. Είσπρ. Απαιτ.: Μέσος Όρος Προθεσμίας Είσπραξης Απαιτήσεων


Πωλήσεις = 0

Όρια τιμών: > 0, <= 720

Μ.Ο. Προθ. Εξόφλ. Προμηθ.= Γραμ. Πληρ., Προμηθ. Πιστωτές

x 365 Κόστος Πωληθέντων

� Μ.Ο. Προθ. Εξόφλ. Προμηθ.: Μέσος Όρος Προθεσμίας Εξόφλησης

Προμηθευτών

� Γραμ. Πληρ., Προμηθ. Πιστωτές: Γραμμάτια Πληρωτέα, Προμηθευτές

Πιστωτές


Κόστος Πωληθέντων = 0

Όρια τιμών: > 0, <= 720

Πηγή: ICAP Group ΑΕ


Σελ. 37

ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΜΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Πίνακας Π.2: Επωνυμίες επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στο δείγμα της κλαδικής μελέτης

Υπηρεσίες on line marketing

ATCOM INTERNET & MULTIMEDIA A.E.

ATNET COMMUNICATIONS A.E.

CAN COMMUNICATIONS A.E.

OGILVY ONE WORLDWIDE - ATHENS Α.Ε.

OUT THERE Α.Ε.

RASCAL Α.Ε.

REALIZE Α.Ε.

STEFICON Α.Ε.

THINK DIGITAL ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. Πηγή: ICAP Group AE

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 201 2 ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ...

Documents

Transcript of ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 201 2 ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ...