Νεοκλασικά κτίριαΕνότητα: Νεοκλασικά στον κόσμο

Λύκειο ΑνατολήςΤμήμα Β4

Ομάδα: Σαραλιώτης Αλέξανδρος

Σουτόπουλος Γιώργος

Χατζηαναγνώστου Χρήστος

Χριστοφορίδης Σταύρος

Ένα νέο κίνημα γεννιέται

Ο Νεοκλασικισμός, από τις λέξεις νέος και κλασικός, είναι το όνομα που δόθηκε σε δυτικά πολιτισμικά κινήματα των εικαστικών τεχνών, της λογοτεχνίας, του θεάτρου, της μουσικής και της αρχιτεκτονικής, τα οποία αντλούν έμπνευση από της κλασική τέχνη και τον πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας ή της αρχαίας Ρώμης. Το κύριο ρεύμα του νεοκλασικισμού συνέπεσε με τον 18ο αιώνα και επεκτάθηκε στις αρχές του 19ου αώνα ως ανταγωνιστικό ιδίωμα του ρομαντισμού. Σε ό,τι αφορά στην αρχιτεκτονική, το στιλ επιβίωσε έως τον 20ο αιώνα.

Απ' το Ροκοκό στο Νεοκλασικό

Η υπερβολή της αρχιτεκτονικής γλώσσας όπως εκφράστηκε από το Ροκοκό και η εκλαΐκευση των αρχών του Διαφωτισμού, οδήγησαν τους αρχιτέκτονες του 18ου αιώνα στην αναζήτηση ενός αυθεντικού ύφους μέσα από μια ακριβή επανεκτίμηση της Αρχαιότητας. Η αναζήτηση αυτή είχε ως αποτέλεσμα στη Γαλλία ένα από τα πρώτα θεωρητικά έργα του είδους το 1758, αυτό του Ζυλιέ Νταβίντ Λε Ρουά, με τίτλο Ερείπια Από τα πιο Όμορφα Μνημεία στην Ελλάδα, που αναδείκνυε την αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική.

Το τέλος του Μπαρόκ

Στην Ιταλία αντιθέτως, το έργο του Τζοβάννι Μπατίστα Πιρανέζι Περί της μεγαλοπρέπειας και της αρχιτεκτονικής των Ρωμαίων το 1761, ήρθε ως απάντηση στο προηγούμενο, υποστηρίζοντας ότι οι Ετρούσκοι μαζί με τους Ρωμαίους διαδόχους τους ήταν αυτοί που εξύψωσαν το επίπεδο τελειότητας της αρχιτεκτονικής. Στην Αγγλία , η τάση αυτών των αναζητήσεων εκφράστηκε κυρίως μέσα από την διάθεση για αποφυγή της υπερβολής του Μπαρόκ: πρωτοεμφανίστηκε στη μεν «ρωμαϊκή» της εκδοχή σε μια εκ νέου έκφραση των αρχών του Αντρέα Παλάντιο στο έργο του Λόρδου Μπέρλινγκτον (1694 – 1753), στη δε «ελληνική» στο έργο Οικιακά Έπιπλα και Διακόσμηση Εσωτερικών Χώρων του Τόμας Χόουπ το 1807.

Αρχιτεκτονικές δομές

Ολόκληρη η μορφή του ελληνικού ναού αντιγράφεται στις αρχιτεκτονικές δημιουργίες του Νεοκλασικισμού. Oι ρυθμοί της κλασικής αρχαιότητας, μετά την αμφισβήτησή τους από το Μπαρόκ, χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές της συμμετρίας και της αναλογίας των μερών. Τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του Νεοκλασικισμού είναι η σταθερότητα, η στιβαρότητα και η μεγαλοπρέπεια και πηγάζουν από την επιθυμία να δημιουργηθεί ένας κόσμος αγνός, απλός και μεγαλειώδης, αντίστοιχος με τον κλασικό. Τα κτίρια διακρίνονται για τις μονόχρωμες, καθαρές επιφάνειες με τις γραμμικές διακοσμήσεις και τα ελάχιστα ανάγλυφα στοιχεία, για τα αετώματα, τις ελεύθερες κιονοστοιχίες και τις άλλες λεπτομέρειες που απαντούν στους αρχαίους κλασικούς ναούς.

Ο Νεοκλασικισμός στην Ελλάδα

Καθιερώθηκε και κυριάρχησε στην Ελλάδα στον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα. Απόρροια της πνευματικής ανάγκης του έθνους να επανασυνδεθεί με τις ρίζες του, την ιστορία του. Με άλλα λόγια, το νεοκλασικό κίνημα συνδέθηκε άρρηκτα με τον αγώνα της μικρής και φτωχικής Ελλάδας να αναγεννηθεί, σαν το πουλί του φοίνικα, από τις στάχτες της. Αναντίρρητα, πλέον, η ελληνική αρχαιότη τα είναι ζωντανή και συνδέεται αμφίδρομα με την καινούρια Ελλάδα.

Παλαιά Ανάκτορα (Βουλή των Ελλήνων), αρχιτέκτονας:Φρειδερίκος φον Γκέρτνερ

Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους (1830), οι Βαυαροί βασιλείς ενστερνίζονται το νεοκλασικισμό ως επίσημη μορφολογική επιλογή. Ως νοοτροπία δέχεται έντονες επιρροές από το γερμανικό κλασικισμό. Το κίνημα αναβίωσης του αρχαιοελληνικού μεγαλείου είναι στη βάση του ρομαντικό. Εκείνη την εποχή ο ρομαντισμός υιοθετήθηκε και οδήγησε στην κατασκευή πλήθους αρχιτεκτονικών έργων σε ένα πλαίσιο καλλιτεχνικής ακμής.

Κτίριο της Παλαιάς Βουλής, αρχιτέκτονας: Μπουλανζέ)

Εκπρόσωποι

Έρνστ Τσίλλερ (1837 - 1923)

Σάξωνας αρχιτέκτονας που απέκτησε αργότερα την ελληνική υπηκοότητα. Προς το τέλος του 19ου αιώνα ήταν διάσημος αρχιτέκτονας στην Αθήνα και την Ελλάδα γενικότερα, όπου σχεδίασε ή επέβλεψε περισσότερα απο πεντακόσια κτήρια, μεταξύ των οποίων είναι το Ανάκτορο του Διαδόχου (σήμερα Προεδρικό Μέγαρο), το Μέγαρο Ερρίκου Σλήμαν (Ιλίου Μέλαθρον) όπου σήμερα στεγάζει το Νομισματικό Μουσείο Αθηνών, το Βασιλικό Θέατρο (σήμερα Εθνικό Θέατρο) και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Θεόφιλος Χάνσεν (1813-1891)

Δανός αρχιτέκτονας, εκπρόσωπος του νεοκλασικισμού. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τις κατασκευές του στη

Βιέννη, καθώς και για τα έργα του στην Αθήνα, μεταξύ των οποίων είναι η Σιναία Ακαδημία (Ακαδημία Αθηνών) και η Βαλλιάνειος Εθνική Βιβλιοθήκη , τα οποία, μαζί με

το Πανεπιστήμιο Αθηνών, έργο τού αδελφού του, Χριστιανού Χάνσεν, απαρτίζουν τη λεγόμενη

«νεοκλασική τριλογία της Αθήνας».Το 1884 ο Φραγκίσκος Ιωσήφ του απένειμε τον τίτλο

του Βαρόνου.

Ρόμπερτ Άνταμ (1728 – 1792)

Θεωρητικός της αρχιτεκτονικής, μελετητής των αρχαίων

μνημείων και δημιουργός κτιρίων και πολύ κομψών

επιπλώσεων και διακοσμήσεων εσωτερικών χώρων,

σφράγισε με το έργο του όλη την αγγλική τέχνη των

τελευταίων πενήντα χρόνων του 18ου αιώνα και άνοιξε τον

δρόμο για τον θρίαμβο του νεοκλασικισμού στην Ευρώπη.

Κυριότερα έργα του (πολλά από τα οποία έγιναν σε

συνεργασία με τον αδελφό του, Τζέιμς Άνταμ, 1730 –

1794), είναι τα μέγαρα Όστερλι και Σάιον Χάουζ στο

Λονδίνο, το Ληξιαρχικό Μέγαρο της Σκοτίας, το

πανεπιστήμιο και το Εμπορικό Μέγαρο στο Εδιμβούργο.

Πιέρ Ντ' Ιβρί (1698-1777)

Γάλλος αρχιτέκτονας και διακοσμητής. Εργάστηκε κυρίως για τον βασιλιά και για την γαλλική ελιτ. Το

στυλ του είναι μια γέφυρα μεταξύ Ροκοκό και Νεοκλασικισμού και θαυμάζονταν απο τους

σύγχρονους συναδέλφους του. Το 1757 έφτιαξε τα σχέδια για τον περίφημο Ναό της Αγίας Μαγδαληνης. Η θεμελίωση του έργου

πραγματοποιήθηκε το 1763 από την Βασιλιά Λουδοβίκο τον 15ο, αλλά το έργο ολοκληρώθηκε

μετά τον θάνατό του.

Ιωσήφ Ιβάνοβιτς Μποβέ (1784 - 1834)

Ρώσος αρχιτέκτονας με ιταλικές ρίζες. Γεννήθηκε

στην Αγία Πετρούπολη και σπούδασε αρχιτεκτονική

στη Μόσχα όπου συμμετείχε στην ανασυγκρότηση

της πόλης μετά την πυρκαγιά του 1812. Έχει

σχεδιάσει πολυάριθμα ιδιωτικά μέγαρα στη Μόσχα,

με το πιο φημισμένο έργο του το Θέατρο Μπολσόι.

Νεοκλασικά κτίρια

σε όλο τον κόσμο

Αυστριακό Κοινοβούλιο

Το κοινοβούλιο της Αυστρίας θα σας κάνει να απορήσετε

για μερικά δευτερόλεπτα εάν βρίσκεστε στην Αθήνα ή

στην πρωτεύουσα της Αυστρίας. Ο αρχιτέκτονας του

κτιρίου είναι ο Βαρόνος Theophil von Hansen, ο οποίος

σπούδασε αρχιτεκτονική στην Αθήνα και σχεδίασε το

εθνικό παρατηρητήριο της Αθήνας, την Ακαδημία και

την Εθνική Βιβλιοθήκη. Το στυλ είναι νεο-Ελληνικό, ενώ

ως πρότυπο χρησιμοποιήθηκε το Ζάππειο μέγαρο της

Αθήνας. Το κυρίως κτίσμα κατασκευάστηκε μεταξύ 1874

με 1883 με σκοπό να στεγάσει το νομοθετικό σώμα του

αυστριακού μέρους της Αυστροουγγαρίας.

Αμερικανικό Καπιτώλιο

Το Αμερικανικό Καπιτώλιο είναι το μέρος στο οποίο συνέρχεταιτο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών, το νομοθετικό σώμα τηςομοσπονδιακής κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών. Βρίσκεταιστην Ουάσιγκτον, στην κορυφή του λόφου του Καπιτωλίου. Αν καιδεν βρίσκεται στο γεωγραφικό κέντρο της πόλης, το Καπιτώλιοορίζει τα τεταρτημόρια στα οποία χωρίζεται η Ουάσινγκτον. Τοκτήριο σχεδιάστηκε από τον Γουίλιαμ Θόρτον το 1793 και ήτανεμπνευσμένο από τη δυτική πρόσοψη του Λούβρου και τοΠάνθεον του Παρισιού. Το Καπιτώλιο κατασκευαζόταν από το1793 μέχρι το 1811, αν και η πρώτη σύγκλιση του Κογκρέσουέγινε το 1800, μέσα στο ημιτελές κτίριο. Εξαιτίας τουαυξανόμενου αριθμού αντιπροσώπων από τις νέες πολιτείες, τοκτήριο επεκτάθηκε το 1850 και διπλασιάστηκε σε μήκος, ενώ οπαλιός θόλος, ο οποίος αποδείχθηκε μικρός μετά την επέκτασητου κτηρίου, αντικαταστάθηκε από έναν νέο, τρεις φορέςψηλότερο. Τέλος το ύψος του Καπιτωλίου φτάνει τα 88 μέτρα.

Θέατρο Μπολσόι

Το Θέατρο Μπολσόι είναι ένα ιστορικό κτήριο στη Μόσχα που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα

Ιωσήφ Μποβέ , το οποίο φιλοξενεί παραστάσεις μπαλέτου και όπερας . Το αρχικό όνομα του

θεάτρου ήταν "Αυτοκρατορικό Θέατρο Μπολσόι της Μόσχας ("Μπολσόι" στα ρωσικά σημαίνει "μεγάλο" ή "μεγάλο"). Το κεντρικό κτίριο του

θεάτρου, έχει ανακατασκευαστεί και ανακαινιστεί αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της ιστορίας του και

αποτελεί ορόσημο της Μόσχας και της Ρωσίας (η νεοκλασική του πρόσοψη απεικονίζεται στο ρωσικό

νόμισμα των 100 ρουβλίων).

Ναός Αγίας Μαγδαληνής

Η Madeleine είναι χτισμένη σε νεοκλασικό στυλ και

είναι εμπνευσμένη από το Maison Carrée στη Νιμ,

έναν από τους καλύτερους διατηρημένους όλων των

ρωμαϊκών ναών. Πενήντα δύο Κορινθιακού ρυθμού

στήλες, είκοσι μέτρων ύψους η κάθε μία,

περιβαλλουν το κτίριο. Φέρει γλυπτό αέτωμα και

μπρούτζινες πόρτες με ανάγλυφα που εκπροσωπούν

τις Δέκα Εντολές . Το μέγεθός του είναι 108 μέτρα

μήκος και 43 μέτρα πλάτος. Θεμελιώθηκε το 1763

και ολοκληρώθηκε το 1828.

Σιναία Aκαδημία

Tο μέγαρο στο κέντρο της Αθήνας στο οποίο στεγάζεται η Ακαδημία, χτίστηκε αρκετές δεκαετίες πριν από την ίδρυση της ίδιας της Ακαδημίας. Το κτήριο σχεδιάστηκε το 1859, από τον Δανό αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν. Είναι ένα από τα τρία μέρη

της «Αθηναϊκής Τριλογίας» του νεοκλασικισμού, μαζί με το κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, και το μέγαρο της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Ο θεμέλιος λίθος του Μεγάρου τέθηκε το 1859 σε λαμπρή τελετή στην οποία εκφώνησε λόγο ο Βασιλιάς

Όθων. Κατά την ανοικοδόμηση όμως του Μεγάρου, παρουσιάστηκαν αρκετές δυσκολίες, όπως η διακοπή των

εργασιών το διάστημα 1864-1868 και ο θάνατος του Σίμωνος Σίνα το 1876. Το νεοκλασικό Μέγαρο ολοκληρώθηκε τελικά το 1885, με το συνολικό κόστος ανέγερσης να έχει φθάσει τα τρία εκατομμύρια χρυσές δραχμές. Στις 20 Mαρτίου του 1887, ο

αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλλερ, ως πληρεξούσιος των κληρονόμων του Σίμωνος Σίνα, παρέδωσε στον τότε

Πρωθυπουργό Xαρίλαο Tρικούπη την «Σιναία Aκαδημία», όπως ήταν αποκαλούνταν εκείνη την εποχή προς τιμήν του ευεργέτη

της.

Πύλη του Βρανδεμβούργου

Η Πύλη του Βρανδεμβούργου κατασκευάστηκε το 1791 και κατά την διάρκεια της βασιλείας του Φρειδερίκου

Γουλιέλμου Β'και αποτελούσε την πύλη της πόλης. Σήμερα είναι το πιο αναγνωρίσιμο σύμβολο του

Βερολίνου. Βρίσκεται στην πλατεία Παρίζερ και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με πολλά σημαντικά γεγονότα της

ιστορίας της Γερμανίας, αλλά και της παγκόσμιας ιστορίας, ιδιαίτερα του 20ού αιώνα. Έχει ύψος 26 μ.,

μήκος 65,5 μ. και πλάτος 11 μ. Θυμίζει τα Προπύλαια της Ακρόπολης των Αθηνών. Πρόκειται για το πρώτο οικοδόμημα νεοκλασικού ρυθμού, που χτίστηκε στο Βερολίνο. Έχει έξι κίονες δωρικού ρυθμού, από κάθε

πλευρά, ύψους 15 μ. ο κάθε ένας. Πάνω στην στέγη της Πύλης του Βρανδεμβούργου στέκεται το ύψους 5 μέτρων άγαλμα της θεάς νίκης, η οποία επανδρώνει μια ρωμαϊκή

πολεμική άμαξα, την οποία σύρουν τέσσερα άλογα.