Στην υπηρεσία των ασθενών, των ιατρών και του προσωπικού του Κέντρου τέθηκε και επι-σήμως η νέα του πτέρυγα, η οποία λειτουργεί από τον περασμένο Οκτώβριο. Τα εγκαίνια της νέας υπερσύγχρονης πτέρυγας τελέστηκαν στις 4 Φεβρουαρίου, ανήμερα της Παγκό-σμιας Ημέρας Kαρκίνου. «Παραδίδουμε στους Κύπριους πολίτες ένα εξαίρετο έργο, ένα έργο οχυρό στη μάχη κατά του καρκίνου» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης κατά την τελετή των εγκαινίων. Όπως είπε, οι πολίτες έχουν πλέον στη διάθεσή τους μία σύγχρονη υποδομή, η οποία αναβαθμίζει περαιτέρω τις παρεχόμενες υπηρεσίες και παράλληλα λύνει το πρόβλημα της έλλειψης χώρων. Στο δικό της χαιρετισμό η πρόεδρος του Συμβουλίου των Επιτρόπων του Κέντρου, Αν-δρούλα Βασιλείου, ανέφερε ότι οι δαπάνες για την πτέρυγα ανήλθαν σε περίπου €8,7 εκατομμύρια (€6 εκατομμύρια για το κτήριο και €2,7 εκατομμύρια για τον εξοπλισμό) και χρηματοδοτήθηκαν εξ ολοκλήρου από την Τράπεζα Κύπρου, την οποία ευχαρίστησε. «Η νέα πτέρυγα είναι σταθμός στην πορεία μας, όχι το τέρμα» ανέφερε. Σελ. 2,3

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑΤΕΥΧΟΣ 13 ΜΑΡΤΙΟΣ 2015 ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

ΤΟ ΘΕΜΑ Σελ. 4,5

«Έργο-οχυρό στη μάχη κατά του καρκίνου»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ

www.bococ.org.cy

Aρχείο Καρκίνου: Ποιότητα, ακρίβεια και ταχύτηταΑΡΘΡΟ > Δρ. Παύλος Παύλου, Προϊστάμενος Αρχείου Καρκίνου Σελ. 8

Φυσικοί ιατρικής

Η βιολογία στην κλινική ογκολογία

Τομοσύνθεση σε πληθυσμιακούς ελέγχους

Eγκαινιάστηκε η νέα υπερσύγχρονη πτέρυγα του Κέντρου μας

ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ

Aλληλεπιδράσεις φαρμάκων και τροφών

ΜΥΘΟΙ & ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ

Σελ. 6

Σελ. 7

Σελ. 7

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ:

Πως επηρεάζουν τα διάφορα τρόφιμα-ποτά την φαρμακευτική αγωγή. Γιατί ενοχλεί το γκρέιπ-φρουτ, το αλκοόλ και τα γαλακτοκο-μικά προϊόντα.

Τα νέα από το 12ο Συνέδριο Γαστρεντερικού Καρκίνου που έγινε στο Σαν Φρανσίσκο

Τα αποτελέσματα των τελευταίων μελετών EUSOBI- Βιέννη

Ο ρόλος της ακτινοφυσικής στη διάγνωση και θεραπεία

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ | ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΤΗΚΕ Η ΝΕΑ ΠΤΕΡΥΓΑ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ2

«Κέντρο αναφοράς για τον καρκίνο, το πρώτο με διαπίστευση ποιότητας»

«Εξαίρετο έργο, οχυρό κατά του καρκίνου»

«Παραδίδουμε στους Κύπριους πολίτες ένα εξαίρετο έργο, ένα έργο οχυρό στη μάχη

κατά του καρκίνου» ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης κατά την τελετή των εγκαινίων της νέας πτέρυ-γας του Κέντρου, στις 4 Φεβρουαρίου. «Οι πολίτες, έχουν, πλέον, στη διάθεσή τους μία σύγχρονη υποδομή η οποία αναβαθμί-ζει περαιτέρω τις παρεχόμενες υπηρεσί-ες και παράλληλα λύνει το πρόβλημα της έλλειψης χώρων» συνέχισε ο Πρόεδρος και εξήγησε: «Με αυτή την επέκταση, δηλαδή το Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας, ενδυναμώνεται μια από τις πλέον επιστη-μονικά και κοινωνικά αποδεκτές πρακτικές διεθνώς. Διότι αφενός μειώνονται οι δα-πάνες και αφετέρου ο ασθενής μπορεί να απολαμβάνει τη φροντίδα του Κέντρου, αλλά να παραμένει στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον».Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Δημοκρα-τίας το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύ-πρου, που από το 1995 προσφέρει από κοινού με το κυπριακό κράτος τις υπηρε-σίες του στον Κύπριο ασθενή, αποτελεί τριτοβάθμιο κέντρο αναφοράς για τον καρκίνο και συνεργάζεται στενά με τους συνδέσμους των ασθενών, τα Κρατικά Νοσηλευτήρια, ιδιωτικές κλινικές και ια-τρούς. Αποτελεί, δε, όπως είπε, το πρώτο κέντρο με διαπίστευση ποιότητας και συ-νεργάζεται με τα πλέον αναγνωρισμένα κέντρα του εξωτερικού παράγοντας πλού-σιο ερευνητικό έργο.«Η διαχρονική προσφορά του στην κυ-πριακή κοινωνία είναι αδιαμφισβήτητη. Ενδεικτικά, σημειώνω πως μόνο τον προη-γούμενο χρόνο το Κέντρο εξυπηρέτησε με επαγγελματισμό, πάνω από 12.000 ασθε-νείς» συνέχισε και τόνισε: «Είναι για τούτο που η πολιτεία εκφράζει τις ευγνώμονες ευχαριστίες της προς όσους συμβάλλουν σε αυτή τη σημαντική αποστολή και ιδιαί-τερα προς την Τράπεζα Κύπρου που από το 1995 παραμένει διαχρονικός χορηγός

της μάχης που διεξάγουμε κατά του καρ-κίνου. Όπως είναι γνωστό, το Ογκολογικό Κέντρο συνιστά τη μεγαλύτερη ιδιωτική προσφορά στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας». Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Μέρας Καρκίνου ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι η κυβέρνηση έχει θέσει την πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου ως μέγιστη προτεραιότητα στον τομέα της Υγείας και ανέφερε ως παράδειγμα την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για τη δημι-ουργία εξειδικευμένου Κέντρου Μαστού. «Στον τομέα της θεραπείας η Κύπρος δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από το διεθνές επιστημονικό σκηνικό. Η εξατομικευμένη θεραπεία εφαρμόζεται εκεί και όπου είναι δυνατόν και μέσω της καλής επικοινωνίας ασθενούς και ιατρού διασφαλίζεται η μέ-θεξή του στις αποφάσεις για τη θεραπεία του», συνέχισε και διαβεβαίωσε ότι παρά

την οικονομική κρίση, το κράτος θα συ-νεχίσει να διαθέτει στους πάσχοντες την πιο σύγχρονη φαρμακοθεραπεία. Ο Πρόε-δρος έκλεισε την ομιλία του με ιδιαίτερη αναφορά στο γεγονός ότι η απόφαση για επέκταση του Κέντρου ελήφθη όταν Πρό-εδρος του Ογκολογικού ήταν και πάλι η κα Ανδρούλα Βασιλείου. «Σήμερα χαίρομαι που και πάλι η κα Βασιλείου ως Πρόεδρος του Ογκολογικού βλέπει εκείνες τις απο-φάσεις και το όραμα να υλοποιούνται», είπε και ευχαρίστησε θερμότατα όλους όσοι συνέβαλαν και ιδιαίτερα την Τράπεζα Κύπρου στην πραγμάτωση αυτού του ορά-ματος, στη βελτίωση της προσφερόμενης ποιότητας ζωής σε συνανθρώπους μας που την έχουν ανάγκη. Ευχήθηκε η συνερ-γασία Κυβέρνησης, όλων των φορέων και ιδιωτών να είναι όσο στενή όσο είναι σή-μερα και να βελτιώσουν ακόμη περισσότε-ρο τις προσφερόμενες υπηρεσίες υγείας.

Aδιαμφισβήτητη χαρακτήρισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος

Αναστασιάδης τη διαχρονική προσφορά του Κέντρου στην κυπριακή

κοινωνία και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της πολιτείας

ΑΝΔΡΟΥΛΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ | ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΤΗΚΕ Η ΝΕΑ ΠΤΕΡΥΓΑ

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ3

«Οι συμπολίτες μας δικαιούνται το άριστο, το απαιτούν, το αξίζουν και αυτό επιδιώκουμε»

«Σταθμός στην πορεία μας και όχι το τέρμα»

Στο δικό της χαιρετισμό κατά την τελετή των εγκαινίων η Πρόεδρος του Συμβου-λίου των Επιτρόπων του Ογκολογικού

Κέντρου κα Ανδρούλα Βασιλείου ανέφερε ότι η νέα πτέρυγα έχει αναβαθμίσει την τεχνο-λογία και έχει αυξήσει τη δυναμικότητα των τμημάτων ακτινοδιαγνωστικής, πυρηνικής ια-τρικής και ημερήσιας νοσηλείας, ενώ ειδικά η μονάδα ημερήσιας νοσηλείας προσφέρει άνεση, ησυχία και φυσικό φως προς όφελος ασθενών και εργαζομένων. Σύμφωνα με την κα Βασιλείου οι δαπάνες για την πτέρυγα ανήλθαν σε περίπου €8,7 εκατομμύρια (€6 εκατομμύρια για το κτήριο και €2,7 εκατομμύ-ρια για τον εξοπλισμό) και χρηματοδοτήθηκαν εξ ολοκλήρου από την Τράπεζα Κύπρου. Η συ-νολική χορηγία της Τράπεζας από την ίδρυση του Κέντρου μέχρι το τέλος του 2014, τόσο για κεφαλαιουχικές όσο και για λειτουργικές δα-πάνες, ανήλθε σε €52 εκατομμύρια - η μεγα-λύτερη δωρεά που έγινε ποτέ στον τόπο μας.Εκ μέρους του Κέντρου η κα Βασιλείου εξέ-φρασε θερμές ευχαριστίες στην Τράπεζα Κύ-πρου και σε όλους τους Επιτρόπους που έχουν συμβάλει τόσο στην πραγματοποίηση της δωρεάς αυτής, όσο και στην υλοποίηση του έργου. Ευχαρίστησε επίσης για την εξίσου ση-μαντική στήριξή τους τις κρατικές υπηρεσίες, κυρίως τα Υπουργεία Υγείας και Οικονομικών, καθώς και τους Συνδέσμους των ασθενών: τον Αντικαρκινικό Σύνδεσμο Κύπρου, τον ΠΑΣΥ-ΚΑΦ και την Europa Donna Κύπρου. Ιδιαιτέ-ρως ευχαρίστησε τους συμβούλους, τους ερ-γολάβους και γενικά όλους τους συντελεστές, ιδιαίτερα γιατί οικοδομικές εργασίες σε ένα ογκολογικό νοσοκομείο το οποίο βρίσκεται δίπλα από άλλο νοσοκομείο, δύο νοσοκομεία που εξυπηρετούν καθημερινά εκατοντάδες ασθενείς, απαιτούν σωστούς επαγγελματίες. «Ειδικός έπαινος αξίζει στα στελέχη του Κέ-ντρου χωρίς το φιλότιμο των οποίων λίγα θα μπορούσαν να επιτευχθούν. Το μεγαλύτερο στοίχημα για το μέλλον είναι η διατήρηση της αφοσίωσής τους» υπογράμμισε η κα Βασιλεί-ου και απευθυνόμενη προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ανέφερε τα εξής: «Κύριε Πρό-εδρε, αντιλαμβανόμαστε ότι με την προωθού-μενη εφαρμογή του Γενικού Σχεδίου Υγείας

(ΓΕΣΥ) βρισκόμαστε ενώπιων μεγάλων αλλα-γών. Μολονότι πιστεύουμε ότι το διαχειριστι-κό μοντέλο του Κέντρου είναι σύγχρονο και κατάλληλο να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, θα είμαστε εποικοδομητικοί και καταλυτικοί στη συζήτηση βελτιώσεων. Η νέα πτέρυγα εί-ναι σταθμός στην πορεία μας, όχι το τέρμα. Οι συμπολίτες μας δικαιούνται, απαιτούν και αξί-ζουν το άριστο και αυτό επιδιώκουμε. Σε αυτή μας την επιδίωξη προσβλέπουμε στη συνεχι-

ζόμενη στήριξη αμφοτέρων των Ιδρυτών - της Κυβέρνησης και της Τράπεζας».Χαιρετισμό απηύθυνε η κα Μαίρη Περδίου, εκπρόσωπος του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου, του ΠΑΣΥΚΑΦ και της Europa Donna Κύπρου. Οπως είπε, για τους ασθενείς η νέα πτέρυγα του Κέντρου δεν είναι απλά μια επέ-κταση ενός άψυχου κτηρίου. «Για μας τους ασθενείς οι χώροι αυτοί είναι το δεύτερο μας σπίτι», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μαζί με την Πρόεδρο του Κέντρου

Ανδρούλα Βασιλείου, αποκαλύπτουν την αναμνηστική πλακέτα,

ενώπιον του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β’

Τη διαβεβαίωση ότι η Τράπεζα Κύπρου θα στηρίζει το Κέντρο έδωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Τζόν Χούριγκαν. Μιλώντας κατά τη διάρκεια της τελετής, ο κ. Χούρικαν σχολίασε πως έχοντας υπηρετήσει στην Κύπρο κάτω από πολύ δύ-σκολες συνθήκες, δεν είχε πολλές ευκαιρίες να σταθεί μπροστά στην κοινωνία με περηφάνια. «Αυτό θα αλλάξει. Απόψε, όμως, μπορώ να πω πως είμαι πραγματικά περήφανος για τον ρόλο της τράπεζας στο Ογκολογικό», είπε χαρακτηριστικά. Κατα-λήγοντας διαβεβαίωσε ότι μαζί με το κράτος η Τράπεζα θα συνεχίσει να προσφέρει στους Κύπριους υψηλής ποιότητας υπηρεσίες.

Η Τράπεζα Κύπρου θα στηρίζει το ΚέντροΤΖΟΝ ΧΟΥΡΙΓΚΑΝ

ΤΟ ΘΕΜΑ | AΡΧΕΙΟ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ4

Ποιότητα πληροφοριών, ακρίβεια και ταχύτηταΗ υπηρεσία πίσω από την κεντρική βάση δεδομένων στην οποία καταγράφονται τα περιστατικά καρκίνου στην Κύπρο

Ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη αιτία θα-νάτου στην Ευρώπη και τείνει να κατα-λάβει την πρώτη θέση. Η συστηματική

συλλογή αξιόπιστων δεδομένων μέσω εθνικών πληθυσμιακών αρχείων είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγειονομικής πολιτικής της κάθε αναπτυγμένης χώρας και συμπεριλαμβάνεται στα συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση του καρκίνου. Τα πληθυ-σμιακά αρχεία καρκίνου είναι ο μόνος αξιόπι-στος τρόπος για να αποτυπωθεί το μέγεθος του προβλήματος σε μια χώρα. Βάσει αυτών αξιο-λογούνται τα εθνικά προγράμματα πρόληψης του καρκίνου, πληθυσμιακού ελέγχου για τους καρκίνους του μαστού, ορθοκολικού και τραχή-λου μήτρας και της θεραπείας του καρκίνου.Οι προσπάθειες για δημιουργία Αρχείου Καρκί-νου στην Κύπρο άρχισαν το 1990. Το 1998, το Αρχείο άρχισε να λειτουργεί στη βάση διεθνών προδιαγραφών ποιότητας, μέσα στα πλαίσια της Κοινοπραξίας Μέσης Ανατολής για τον Καρ-κίνο (Middle East Cancer Consortium). Το Αρ-χείο Καρκίνου είναι το μόνο πληθυσμιακό αρ-χείο που λειτουργεί στην Κύπρο και αποτελεί την κυριότερη πηγή πληροφοριών για τον υπο-λογισμό της επίπτωσης και του επιπολασμού. Το Αρχείο Καρκίνου καλύπτει τις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δη-μοκρατίας. Καταγράφει νέα περιστατικά κακο-ήθων και ενδοεπιθηλιακών (in situ) καρκίνων, εξαιρουμένων των καρκίνων του δέρματος που δεν είναι μελανώματα. Καταγράφει περιστατι-κά που διαγιγνώσκονται ή τυγχάνουν θεραπεί-ας σε νοσηλευτήρια των ελεύθερων περιοχών

της Κύπρου, ανεξάρτητα από τον τόπο μόνιμης διαμονής. Επομένως, εκτός από τους μόνιμους κατοίκους των ελεύθερων περιοχών, που απο-τελούν τη μεγάλη πλειοψηφία, περιλαμβάνει μικρό αριθμό τουρκοκυπρίων που διαμένουν στα κατεχόμενα και μικρό αριθμό ξένων επι-σκεπτών. Το Αρχείο καταγράφει και τους παι-δικούς καρκίνους.Η Μονάδα Παρακολούθησης Υγείας του Υπουρ-γείου Υγείας με προϊστάμενο τον Δρ. Π. Παύ-λου, ανάλαβε το 2008 τη διεύθυνση και διαχεί-ριση του Αρχείου Καρκίνου. Μέχρι τώρα έχει επιτευχθεί σημαντική βελτίωση στην εντόπιση των περιστατικών καρκίνου. Αυτό είναι εμφα-νές από το σχετικά υψηλό ποσοστό ετήσιας αύξησης των νέων περιστατικών που καταγρά-φονται στο Αρχείο. Η πληρότητα κάλυψης των περιστατικών είχε υπολογιστεί το 1999 γύρω στο 86% και το 2009 γύρω στο 92%. Από το 2004 και μετά άρχισαν να καταγράφονται και οι καρκίνοι που εντοπίζονται μόνο από τα πι-στοποιητικά θανάτου, κάτι που θεωρείται απα-ραίτητο. Έχει επίσης βελτιωθεί η ποιότητα και ακρίβεια των πληροφοριών καθώς και η ταχύ-τητα με την οποία καταγράφονται. Από το 2007 και μετά έχει επεκταθεί το εύρος των πεδίων που καταγράφονται. Τώρα συμπεριλαμβάνο-νται σημαντικά στοιχεία για την θεραπεία του καρκίνου, καθώς και της εξέλιξης της ασθέ-νειας, καθιστώντας εφικτό τον υπολογισμό της επιβίωσης του καρκίνου σε εθνικό επίπεδο. Γίνονται τακτικοί ποιοτικοί έλεγχοι για διακρί-βωση της εγκυρότητας και συμβατότητας των δεδομένων. Όπου χρειάζεται γίνονται οι κα-

Δρ. Παύλος Παύλου

Προϊστάμενος Αρχείου Καρκίνου

Υπουργείο Υγείας

ppavlou@moh.gov.cy

ΑΡΘΡΟ

Ποιότητα πληροφοριών, ακρίβεια και ταχύτηταΗ υπηρεσία πίσω από την κεντρική βάση δεδομένων στην οποία καταγράφονται τα περιστατικά καρκίνου στην Κύπρο

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ5

AΡΧΕΙΟ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

τάλληλες διορθώσεις. Τα δεδομένα του Αρχείου Καρκίνου κρίθηκαν κατάλληλα και εντάχθηκαν σε διεθνείς και ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων (IARC, CI5, Globocan, EUCAN, Eurostat, ECHI). Το Αρχείο συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα με δημοσιεύσεις. Πρόσφατα έχει δημοσιευτεί η μεγάλη διεθνής έρευνα για την επιβίωση του καρκίνου CONCORD2 στην οποία συμμετείχε για πρώτη φορά και η Κύπρος. Στο Αρχείο εργάζονται με πλήρη απασχόληση μία λειτουργός κωδικοποίησης και δύο λειτουρ-γοί συλλογής των δεδομένων. Σε μερική απα-σχόληση εργάζεται ο διευθυντής και μια στατι-στικολόγος. Τα δεδομένα που καταγράφονται στο Αρχείο μας συλλέγονται από τις δύο λειτουρ-γούς, οι οποίες επισκέπτονται καθημερινώς τα ογκολογικά τμήματα των δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων. Το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου αποτελεί τη βασικότερη πηγή δεδομέ-νων του Αρχείου Καρκίνου Κύπρου με το οποίο υπάρχει άψογη συνεργασία. Από το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου συλλέγονται στοιχεία μέσα από τους φακέλους των ασθενών αλλά και ηλεκτρονικά. Η συλλογή ηλεκτρονικών στοιχείων άρχισε το 2010 και συνέβαλε στην αναβάθμιση της ποιότητας και της ταχύτητας συλλογής των δεδομένων και ετοιμασία των στατιστικών εκθέ-σεων.Οι πηγές πληροφοριών του Αρχείου είναι οι ιστο-παθολογικές, κυτταρολογικές και αιματολογικές εκθέσεις, οι φάκελοι ασθενών του Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου και των ογκολογικών τμημάτων των Κρατικών Νοσοκομείων, οι ιδιώτες ιατροί και τα πιστοποιητικά θανάτου.

Σήμερα το Αρχείο Καρκίνου Κύπρου περιλαμβάνει τα επιβεβαιω-

μένα περιστατικά καρκίνου που διαγνώστηκαν κατά την περίοδο

1998-2011. Τα στατιστικά στοιχεία και οι εκθέσεις του Αρχείου

Καρκίνου δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας

(στην κατηγορία Διευθύνσεις -Τμήματα και υποκατηγορία Μονάδα

Παρακολούθησης Υγείας) στη διεύθυνση www.moh.gov.cy

Τα επιβεβαιωμένα περιστατικά 1998-2011

Από αριστερά: Χριστιάνα Σωτηρίου, Μαρία Θεμιστοκλέους Κληρίδου,

Δρ. Παύλος Παύλου, Κούλα Λυσανδρίδου και Άννα Δημητρίου.

ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ6

Συνεχής προσπάθεια για τη βέλτιστη ποιότηταΟ ρόλος της ακτινοφυσικής στη διάγνωση και θεραπεία

Σκοπός των φυσικών ιατρικής (ακτινοφυσικών) είναι η συνε-χής συμμετοχή σε διαδικασίες

που αφορούν τη χρήση ακτινοβολιών στη διάγνωση και θεραπεία, διασφαλί-ζοντας την ποιότητα των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών. Η ελαχιστοποί-ηση της έκθεσης σε ιοντίζουσες ακτι-νοβολίες (ακτίνες-Χ) κατά τη διάρκεια διαγνωστικών εξετάσεων, σε συνδυα-σμό με τη βελτιστοποίηση των παραγό-μενων απεικονίσεων και της κατάλλη-λης θεραπείας, οδηγούν στο μέγιστο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η εξειδικευμένη γνώση της φυσικής των ακτινοβολιών και των αλληλεπιδράσε-ων τους με τους ανθρώπινους ιστούς, καθώς και η γνώση της πολύπλοκης και συνεχώς αναβαθμισμένης τεχνολογίας στη διάγνωση και θεραπεία του καρκί-νου, καθιστούν τους ακτινοφυσικούς αναπόσπαστο μέρος της διεπιστημονι-κής ομάδας του Ογκολογικού Κέντρου. Σε αγαστή συνεργασία με τους ιατρούς και τεχνολόγους διαδραματίζουν κα-θοριστικό ρόλο στην ακτινοθεραπεία, βραχυθεραπεία, ακτινoπροστασία, διαγνωστική ακτινολογία και πυρη-νική ιατρική. Η παραπάνω συνοπτική περιγραφή του επαγγέλματος και η ομότιμη συνεργασία με το υπόλοιπο επιστημονικό προσωπικό του Κέντρου, βασίζονται σε αυστηρά πρωτόκολλα και αναγνωρισμένα διεθνώς τεκμήρια, με κοινό στόχο τη βελτιστοποίηση των ιατρικών υπηρεσιών που παρέχονται στους ασθενείς μας. Ο ακτινοφυσικός

με τη συνεισφορά του ογκολόγου ακτι-νοθεραπευτή είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία αποδεκτών πλάνων θερα-πείας των ασθενών. Επιπλέον οργανώ-νει, επιβλέπει και εκτελεί το μεγαλύ-τερο μέρος των ποιοτικών ελέγχων. Η πιστή εφαρμογή των διεθνών κριτηρί-ων ασφαλούς λειτουργίας απαιτεί χρό-νο και επιστημονικό δυναμικό στο ήδη επιβαρυμένο καθημερινό πρόγραμμα θεραπειών και εξετάσεων. Το Ογκολο-γικό Κέντρο δίνει πρωταρχική σημασία στη διασφάλιση ποιότητας των παρε-χόμενων υπηρεσιών αφού εργοδοτεί απαιτούμενο προσωπικό ώστε να διε-ξάγονται οι απαραίτητοι έλεγχοι στον ιατρικό εξοπλισμό. Οι έλεγχοι ποιό-τητας χωρίζονται σε καθημερινούς, εβδομαδιαίους, τριμηνιαίους, εξαμη-νιαίους και ετήσιους. Οι καθημερινοί έλεγχοι, για πρακτικούς λόγους, ανατί-θενται από τη διεύθυνση του τμήματος ιατροφυσικής σε άλλους συνεργάτες (τεχνολόγους). Τα όρια αυτής της ανά-θεσης εναπόκεινται στην κρίση του ακτινοφυσικού και σε κάθε περίπτωση η ευθύνη διασφάλισης της ποιότητας παραμένει δική του. Παρεμβάσεις δι-ορθωτικής ή προληπτικής συντήρησης στα διαγνωστικά και θεραπευτικά μη-χανήματα εκτελούνται κατά την κρίση και με την ευθύνη του τμήματος ιατρο-φυσικής. Ολοκληρώνοντας αυτή τη σύ-ντομη και όσο το δυνατό απλή περιγρα-φή, μπορεί να ειπωθεί ότι η προσφορά του ακτινοφυσικού συνοψίζεται σε δυο λέξεις: Βελτιστοποίηση Ποιότητας.

Αριστοτέλης ΓιάννοςΦυσικός Ιατρικής

ΑΡΘΡΟ

aristotelis.giannos@bococ.org.cy

Στο Κέντρο διεξάγονται

έλεγχοι ποιότητας κάθε μέρα,

κάθε εβδομάδα, κάθε τρίμηνο, κάθε εξάμηνο και κάθε χρόνο

ΦΥΣΙΚΟΙ ΙΑΤΡΙΚΉΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ7

Η βιολογία στην κλινική ογκολογία

Τομοσύνθεση για εντοπισμό του καρκίνου

Η πιο σημαντική παρατήρηση που προ-έκυψε από το συνέδριο είναι πως οι έρευνες που αφορούν στις νέες

ανοσολογικές θεραπείες - αναστολείς ση-μείων ανοσολογικού ελέγχου – είναι πιθανό να προσφέρουν πολλά στον τομέα της αντι-μετώπισης των γαστρεντερικών νεοπλασιών στους επόμενους μήνες ή χρόνια. « Έχουμε ανακαλύψει ότι μπορούμε να χρησιμοποιή-σουμε το ανοσολογικό μας σύστημα για να σκοτώσουμε τον καρκίνο και αυτό συμπε-ριλαμβάνει και τους καρκίνους του πεπτι-κού συστήματος» επεσήμανε ο Καθηγητής Ronald Levy. Όπως εξήγησε: «για να αξιοποι-ήσουμε στο έπακρον τη δύναμη του ανοσο-λογικού συστήματος στην επίθεση εναντίον των νεοπλασιών και της εισβολής τους στον οργανισμό, η έρευνα εστιάζει πλέον στη ρύθ-μιση της ενεργοποίησης του ελεγχόμενου από το PD-1 σημείου ανοσολογικού ελέγχου. Τα μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του PD-1 και του συνδέτη του αποτελούν τη νεώτερη από μια σειρά αντικαρκινικών θεραπειών που στοχεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα». Στη συνέχεια της ομιλίας του Dr. Levy, δόθηκαν αναλυτικές πληροφορίες όσον αφορά στη δραστηριότητα και στην ασφαλή χρήση του pembrolizumab στο γαστρεντερικό καρκίνο,

με βάση τα δεδομένα από τυχαιοποιημένη μελέτη φάσης Ιb. To Pembrolizumab είναι ένα πλήρως ανθρωποποιημένο μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του PD-1. Μεταξύ 39 ατόμων με γαστρικό καρκίνο που συμπεριλήφθηκαν στην πιο πάνω μελέτη, τα 2/3 των οποίων είχαν ήδη λάβει τουλάχιστον δύο γραμμές θεραπείας για προχωρημένη νόσο, σε ποσο-στό 22,2% παρατηρήθηκε σημαντική ανταπό-κριση στο Pembrolizumab, σύμφωνα με τα

κεντρικά αποτελέσματα των ερευνητών της μελέτης (33.3% σύμφωνα με ανεξάρτητους αξιολογητές). Συμπληρωματικά, το 53,1% των ασθενών με μετρήσιμη ασθένεια, πα-ρουσίασε κάποιου βαθμού συρρίκνωση του αρχικού όγκου. Προς αυτή την κατεύθυνση η φάσης ΙΙ με-λέτη, θα αρχίσει σύντομα να εστιάζει στη χρήση του Pembrolizumab είτε ως μονοθε-ραπεία είτε σε συνδυασμό με Cisplatin και 5-Fluorouracil (5-FU), σε ασθενείς με προχω-ρημένο γαστρικό καρκίνο ή με προχωρημέ-νο καρκίνο γαστρο-οισοφαγικής συμβολής. Παρουσιάστηκε ακόμα μία πρώιμη μελέτη από τον Dr. Fisher, που εστιάζει στο PF-04136309, το οποίο αποτελεί μια ακόμα μορ-φή ανοσοθεραπείας. Τα μέχρι στιγμής αποτε-λέσματα έδειξαν ότι σχεδόν οι μισοί ασθενείς (48%) με οριακά εγχειρήσιμους ή τοπικά προχωρημένους καρκίνους του παγκρέατος πέτυχαν μια αντικειμενική ανταπόκριση με την προσθήκη του PF-04136309 στη χη-μειοθεραπεία με FOLFIRINOX, επιτρέποντας στην πλειοψηφία να προχωρήσουν σε χει-ρουργική επέμβαση. Από τους 29 ασθενείς που συμμετείχαν, 14 παρουσίασαν μερική ανταπόκριση, 14 σταθερή νόσο και μόνο ένας ασθενής παρουσίασε πρόοδο νόσου.

Στο σεμινάριο με θέμα την τομοσύνθεση στη μαστογρα-φία που οργανώθηκε από την European Society of Breast Imaging (EUSOBI, Βιέννη 2-3 Μαρτίου 2015) παρουσιάστη-καν τα αποτελέσματα μελετών εφαρμογής της τεχνικής σε πληθυσμιακούς ελέγχους. Παρουσιάστηκαν οι μελέτες από το Όσλο, την Ιταλία (STORM) και το Malmö. Όλες οι μελέτες κατέδειξαν αύξηση του εντοπισμού καρκίνου του μαστού με την προσθήκη της τομοσύνθεσης, σε ποσοστό που κυμαίνε-ται από 27% ως 43%. Επίσης μειώθηκε το ποσοστό των καρ-κίνων με θετικούς λεμφαδένες και το μέγεθος των καρκίνων που εντοπίζονται ακόμα και σε πυκνότερους μαστούς σε μικρότερες ηλικίες. Απαιτούνται όμως ακόμη περισσότερα

στοιχεία που αφορούν κυρίως την επίδραση της νέας τεχνι-κής στη θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού, ώστε να προ-ταθεί η γενικευμένη εφαρμογή της σε προγράμματα πληθυ-σμιακού ελέγχου. Η νέα τεχνική απαιτεί από τον ακτινολόγο σημαντικά περισσότερο χρόνο για διάγνωση, ενώ αυξάνει την ακτινοβόληση των μαστών, εντός όμως των επιτρεπτών ορίων. Το τελευταίο πρόβλημα αντιμετωπίζεται με τη χρήση της συνθετικής δισδιάστατης προβολής που μειώνει τη δόση κατά 45%, χωρίς μείωση της διαγνωστικής ικανότητας της μεθόδου, όπως αναδείχθηκε από τις ίδιες μελέτες. Η τεχνική της τομοσύνθεσης στη μαστογραφία εφαρμόζεται από τον Οκτώβριο 2014 και στο Ογκολογικό Κέντρο.

12Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ (ASCO GI), 15-17 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2015, SAN FRANCISCO

demetris.papamichael@bococ.org.cy

Δρ. Δημήτρης Παπαμιχαήλ

Διευθυντής Παθολογικής Ογκολογίας

ΑΡΘΡΟ

petros.polyviou@bococ.org.cy

Δρ. Πέτρος Πολυβίου

Aκτινολόγος

ΑΡΘΡΟ

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ

Το ερώτημα κατά πόσο ένα φάρμακο πρέπει να λαμβάνεται πριν ή μετά το φαγητό είναι κάτι που απα-σχολεί τόσο τους ασθενείς, όσο και τους επαγγελματίες υγείας. Σε πολλές περιπτώσεις η παρουσία ή απουσία τροφής στο στομάχι κατά τη λήψη των φαρμάκων είναι καθοριστική για την κλινική επιτυχία της θεραπευτικής αγωγής. Συγκεκριμένα, η τροφή μπορεί να καθυστερήσει τη δράση του φαρμάκου, να ενισχύσει ή να μειώσει το φαρμακολογικό αποτέλεσμα και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ανεπιθύ-μητων ενεργειών.

Συχνότερες αλληλεπιδράσεις με φάρμακα πα-ρατηρούνται με το γκρέιπφρουτ, το αλκοόλ και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Το γκρέιπφρουτ μεταβολίζεται από το ίδιο ηπα-τικό ενζυμικό σύστημα από το οποίο μεταβο-λίζονται αρκετά φάρμακα, με αποτέλεσμα να αναστέλλεται ο μεταβολισμός των φαρμάκων και να αυξάνεται έτσι η συγκέντρωσή τους στο αίμα, προκαλώντας τοξικότητα. Ενδεικτικά το γκρέιπφρουτ θα πρέπει να αποφεύγεται στις περιπτώσεις που ο ασθενής λαμβάνει θεραπεία με erlotinib, tamoxifen, everolimus, aprepitant, methadone και oxycodone. Η σοβαρότητα των ανεπιθύμητων ενεργειών που μπορεί να προ-κληθούν ποικίλει ανάλογα με τον ασθενή.Το αλκοόλ αντενδείκνυται κατά τη διάρκεια λήψης ορισμένων αντιβιοτικών, όπως είναι το cotrimoxazole και metronidazole γιατί μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγία, ναυτία, εμετό, τα-χυπαλμία και δύσπνοια. Ακόμη, το αλκοόλ μπο-ρεί να ενισχύσει τις κατασταλτικές δράσεις που προκαλούν τα αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά και υπνωτικά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος πρόκλησης ατυχημάτων. Από την άλλη, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε ασβέστιο, σχηματί-ζουν αδιάλυτα σύμπλοκα με κάποια φάρμακα,

εμποδίζοντας την απορρόφησή τους. Για αυτό στις περιπτώσεις που οι ασθενείς λαμβάνουν θεραπεία με κινολόνες (π.χ ciprofloxacin), τε-τρακυκλίνες ή σκευάσματα σιδήρου, θα πρέπει να λαμβάνουν την αγωγή τους μια ώρα πριν ή δύο ώρες μετά το φαγητό. Η ίδια οδηγία θα πρέπει να ακολουθείται και με άλλα φάρμα-κα όπως erlotinib, lapatinib, azithromycin και alendronate που απορροφούνται καλύτερα όταν λαμβάνονται με άδειο στομάχι.Επιπρόσθετα, αρκετά φάρμακα πρέπει να λαμ-βάνονται κατά τη διάρκεια ή μετά το γεύμα (εντός τριάντα λεπτών), είτε γιατί μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στον βλεννογόνο του στο-μάχου (ασπιρίνη, dexamethasone), είτε γιατί με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται καλύτερα η απορ-ρόφησή τους (temozolamide, capecitabine, alfuzocin).Συμπερασματικά, οι ασθενείς θα πρέπει να συμβουλεύονται τον ιατρό ή το φαρμακοποιό για τυχόν αλληλεπιδράσεις της τροφής με τα φάρμακα που λαμβάνουν. Η γνώση των δυνητι-κά επικίνδυνων συνδυασμών είναι καθοριστική για τη λήψη των φαρμάκων πριν ή μετά το φα-γητό καθώς και η αποφυγή ταυτόχρονης λήψης γκρέιπφρουτ, αλκοόλ και γαλακτοκομικών προ-ϊόντων.

anna.mourouzi@bococ.org.cy

ΑΡΘΡΟ Άννα Μουρούζη, Φαρμακοποιός

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και τροφών

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ8

Δρ. Πέτρος Κίτσιος, Δρ. Πέτρος Πολυβίου, Δρ. Γιόλα Μάρκου, Ανδριάνα Περατικού, Πέτρος Μιχαηλούδης, Διαμάντω Παναγιωτίδου, Δημήτρης Νικολάου

Επιμέλεια-παραγωγή: Άλφα Δημιουργική, info@alfa.com.cyΕκτύπωση: Τυπογραφεία Κ. Γιαλλούρης & Υιοί Λτδ.

Συντακτική Επιτροπή

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ

Λεωφόρος Ακροπόλεως 32, 2006 Στρόβολος, ΛευκωσίαTηλ.: 22841302, Φαξ: 22511870, email: oncology@bococ.org.cy

Ενημερωτικό Δελτίο Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου

ISSN 1986-4728 (print) ISSN 1986-4736 (online)

Γιατί πρέπει να αποφεύγουν το γκρέιπφρουτ, το αλκοόλ και τα γαλακτοκομικά προϊόντα όσοι ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή