Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά...

70
ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Ενότητα 2: «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ» («RATIO ANALYSIS») ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Τμήμα ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

Transcript of Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά...

Page 1: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Ενότητα 2: «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ» («RATIO

ANALYSIS»)

ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Τμήμα ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

Page 2: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Άδειες Χρήσης

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

• Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

2

Page 3: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Χρηματοδότηση• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια

του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.

• Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού.

• Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

3

Page 4: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Σκοποί ενότητας

• Σκοπός της ενότητας αυτής είναι οι φοιτητές να κατανοήσουν τις έννοιες των αριθμοδεικτών.

4

Page 5: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Περιεχόμενα ενότητας1. Ορισμοί

2. Κανόνες κατάρτισης αριθμοδεικτών

3. Μειονεκτήματα αριθμοδεικτών

4. Κανόνες κατάρτισης αριθμοδεικτών

5. Βασικοί στόχοι που διέπουν την κατάρτιση των αριθμοδεικτών

6. Πρότυπα σύγκρισης αριθμοδεικτών

7. Κατηγορίες αριθμοδεικτών

5

Page 6: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

1. ΟΡΙΣΜΟΙ 1/3

• Αριθμοδείκτης είναι μία σχέση μεταξύ δύο μεγεθών που μπορούν να παρασταθούν, είτε σαν λόγος αυτών, είτε σαν εκατοστιαία αναλογία (%) αυτών.

6

Page 7: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

1. ΟΡΙΣΜΟΙ 2/3

• Αριθμοδείκτης ονομάζεται μια σχέση μεταξύ δύο χαρακτηριστικών δεδομένων της επιχείρησης, που μας δείχνει την πορεία της καθαρής θέσης, του δυναμικού, της δραστηριότητας ή της αποδοτικότητας των διάφορων τμημάτων ή ολόκληρων τομέων της οικονομικής μονάδας και σε τελική ανάλυση, της πραγματικής κατάστασης ολόκληρης της εταιρείας ή και γενικότερα του κλάδου στον οποίο ανήκει αυτή.

7

Page 8: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

1. ΟΡΙΣΜΟΙ 3/3

Με τους αριθμοδείκτες προσδιορίζεται:

• Η σχέση μεταξύ βασικών επιχειρηματικών μεγεθών.

• Η επιχειρηματική δράση και επεξηγούνται τα αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτή.

• Ο βαθμός απόδοσης των διάφορων δραστηριοτήτων τηςοικονομικής μονάδας, με σκοπό την ορθολογικότερη εκμετάλλευση των μέσων δράσης.

8

Page 9: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

2. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 1/2

• Προκειμένου όμως να είναι αξιόπιστος ο αριθμοδείκτης δεν θα πρέπει να συνδυάσουμε δύο οποιαδήποτε μεγέθη για να έχουμε ένα ενδιαφέρον νέο στοιχείο, αλλά πρέπει να υπάρχει και μία λογική συσχέτιση μεταξύ των δύο όρων του αριθμοδείκτη.

• Παράδειγμα: Αν συσχετίσουμε σε έναν Ισολογισμό τα οικόπεδα με τους προμηθευτές, η πληροφορία που θα αποκομίσουμε δεν θα είναι οικονομικά χρήσιμη.

9

Page 10: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

2. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 2/2

• Σαν λογική σχέση θεωρείται από την βιβλιογραφία η συγκρισιμότητα των μεγεθών, η συνάρτηση μεταξύ τους, καθώς και η βάση υπολογισμού τους π.χ. το κόστος.

• Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι με τους δείκτες γίνεται εκτίμηση της φερεγγυότητας και της ποιότητας της διαχείρισης των επιχειρήσεων του ίδιου κλάδου.

10

Page 11: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

3. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ

1. Η ανεπαρκής εκτίμηση του παράγοντα χρόνου. Και αυτό γιατί τα συγκρινόμενα μεγέθη είναι επιδεκτικά συχνών μεταβολών σε μεγάλη αναλογία.

2. Οι αριθμοδείκτες αναφέρονται συνηθέστερα σε δεδομένες καταστάσεις, δεν εξηγούν μια εξέλιξη, απλά την επισημαίνουν.

11

Page 12: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

4. ΤΡΟΠΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ

• Οι αριθμοδείκτες πρέπει να υπολογίζονται σε χρονικές στιγμές κανονικά χωρισμένες.

• Σύγκριση τους μέσα στο χρόνο επιτρέπει την παρακολούθηση της εξέλιξης της επιχείρησης.

• Για την πραγματοποίηση συγκρίσεων μεταξύ περισσότερων επιχειρήσεων, οι αριθμοδείκτες θα έχουν μεγαλύτερη σημασία, εφόσον υπολογίζονται κατά την ίδια χρονική στιγμή του κύκλου εκμετάλλευσης.

12

Page 13: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

5. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 1/4

1. Η συσχέτιση των μεγεθών γίνεται κατά τρόπο ώστε οι δείκτες - αριθμοί που προκύπτουν να είναι ευθέως ανάλογοι με την κατάσταση που απεικονίζουν, δηλαδή οι υψηλότεροι δείκτες να αντιστοιχούν σε ευνοϊκότερες καταστάσεις και οι χαμηλότεροι σε δυσμενέστερες.

Για παράδειγμα αναφέρεται ο αριθμοδείκτης:

13

Page 14: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

5. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 2/4

2. Τα μεγέθη των συσχετίσεων επιλέγονται κατά τρόπο που να μειώνει στο ελάχιστον π.χ. τα λάθη ή τις επιπτώσεις νομισματικών διακυμάνσεων.

3. Στη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου.

4. Οι δείκτες που αναφέρονται στην έννοια του κόστους, κατά κανόνα, εκτιμούνται σε συσχέτιση με δείκτες που η σύνθεσή τους βασίζεται σε ποσοτικά δεδομένα.

14

Page 15: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

5. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 3/4

5. Δείκτες που οι όροι τους αναφέρονται σε διάστημα χρήσεως μικρότερο από δώδεκα (12) μήνες δεν είναι ενδεικτικοί της όλης καταστάσεως της οικονομικής μονάδας και κρίνονται πάντοτε σε συσχέτιση με δείκτες αντίστοιχων χρονικών περιόδων προηγούμενων ετών.

6. Οι δείκτες καλύπτουν όλους τους τομείς δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας. Για το λόγο αυτό ταξινομούνται σε ομάδες κατά τρόπο που να επιτρέπει μία αρκετά πλατύτερη ανάλυση κάθε δραστηριότητας.

15

Page 16: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

5. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 4/4

7. Δείκτης μεμονωμένος έχει σχετική μόνο χρησιμότητα. Γι' αυτό επιβάλλεται να γίνεται σύγκριση διάφορων δεικτών μεταξύ τους, ώστε να εξασφαλίζονται ορθά συμπεράσματα.

8. Οι δείκτες είναι δυνατό να είναι απλοί ή σύνθετοι.

16

Page 17: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

6. Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ

• Οι Αριθμοδείκτες έχουν χρησιμότητα όταν οι οικονομικές μονάδες οδηγούνται από τις αρχές της ορθολογικής διαχείρισης και διοίκησης και από τη σκοπιμότητα βελτίωσης και συστηματοποίησης της οικονομικής έρευνας και ανάλυσης στον τομέα της δραστηριότητάς τους.

17

Page 18: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

7. ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ, ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 1/2

1. Η εξασφάλιση της διάγνωσης και εκτίμησης των όρων ή συνθηκών κάτω από τις οποίες λειτουργούν οι επιχειρήσεις.

2. Η κατάρτιση των δεικτών με ενιαίο τρόπο, έτσι ώστε να είναι δυνατή η σύγκρισή τους με τους αντίστοιχους δείκτες ομοειδών οικονομικών μονάδων (=επιχειρήσεων).

18

Page 19: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

7. ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ, ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 1/2

3. Η καλύτερη αξιοποίηση του λογιστικού και στατιστικού υλικού των επιχειρήσεων, για την εξυπηρέτηση των αναγκών τους, εκείνων που ασχολούνται με την έρευνα των διάφορων τομέων της επιχειρηματικής δραστηριότητας (π.χ. τράπεζες), αλλά και των Οργανισμών ή Υπηρεσιών (Στατιστική Υπηρεσία, Τράπεζα της Ελλάδος κλπ) που απασχολούνται με οικονομικές και κοινωνικές μελέτες σε υψηλότερο επίπεδο.

19

Page 20: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

8. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ 1/2

Η χρηματοοικονομική σύνθεση του παθητικού ενός Ισολογισμού και η σχέση μεταξύ των Ιδίων Κεφαλαίων και των Ξένων Κεφαλαίων μιας επιχείρησης εξαρτώνται από:

1. Το είδος της επιχειρηματικής δραστηριότητας της επιχείρησης.

2. Τους όροι και προϋποθέσεις που εισρέουν στην επιχείρηση τα ξένα κεφάλαια. Όσο καλύτεροι είναι οι όροι τόσο περισσότερα ξένα κεφάλαια θα έχει η επιχείρηση στον ισολογισμό της.

3. Την ταχύτητα κυκλοφορίας κυρίως των αποθεμάτων.

20

Page 21: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

8. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ 2/2

4. Την σταθερότητα των αναμενόμενων χρηματικών εισροών. Όσο πιο πολλές σταθερές εισροές έχει μια επιχείρηση τόσο τείνει να χρησιμοποιεί πιο εύκολα ξένες πηγές κεφαλαίων.

5. Την ασκούμενη πιστωτική πολιτική πωλήσεων της επιχείρησης.

21

Page 22: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

9. ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ

Πρότυπα συγκρίσεων μπορεί να είναι:• Αριθμοδείκτες για μια σειρά παλαιοτέρων

λογιστικών καταστάσεων της συγκεκριμένης επιχείρησης,

• Αριθμοδείκτες ορισμένων ανταγωνιστριών επιχειρήσεων, κατάλληλα επιλεγμένων,

• Αριθμοδείκτες που να αναφέρονται στο μέσο όρο του κλάδου και

• Λογικά πρότυπα του αναλυτή, τα οποία πολλές φορές βασίζονται στην εμπειρία του.

22

Page 23: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

10. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ

Οι κυριότερες κατηγορίες αριθμοδεικτών είναι:1. Δείκτες Ρευστότητας.2. Δείκτες Αποδοτικότητας ή

Αποτελεσματικότητας.3. Δείκτες Δραστηριότητας ή Διαχείρισης των

Περιουσιακών Στοιχείων. 4. Δείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης. 5. Δείκτες Περιουσιακής Διάρθρωσης ή

Βιωσιμότητας.6. Δείκτες Αγοράς ή Αποτίμησης ή Επενδυτικοί.

23

Page 24: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 1/4

• Ρευστότητα είναι η ικανότητα μετατροπής περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης σε χρήμα, με σκοπό την πληρωμή υποχρεώσεων της που πρόκειται να λήξουν στο άμεσο μέλλον.

• Δηλαδή ρευστότητα είναι η ικανότητα της επιχείρησης να εξοφλεί τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της.

24

Page 25: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 2/4

Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό:

1. της βραχυχρόνιας οικονομικής θέσεως της εταιρείας.

2. της ικανότητας της εταιρίας να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της.

25

Page 26: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 3/4

26

Page 27: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 4/4

*Όπου Μ.Η.Λ.Δ. = Μέσες Ημερήσιες Λειτουργικές Δαπάνες, δηλαδή Ετήσιες Λειτουργικές Ταμειακές Εκροές / Αριθμό Εργάσιμων Ημερών στο έτος.

27

Page 28: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΣΚΗΣΗ 1/3

• Με βάση τα στοιχεία του παρακάτω πίνακα και με δεδομένο ότι οι ετήσιες λειτουργικές ταμειακές εκροές είναι 100 Και οι εργάσιμες μέρες του έτους είναι 220 να υπολογίσετε τους Δείκτες Ρευστότητας.

Πηγή: Διδάσκων

28

Page 29: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1/6

29

Page 30: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 1/5

Αποδοτικότητα της επιχείρησης ονομάζεται η σχέση των αποτελεσμάτων της προς τα κεφάλαιά της, δηλαδή είναι η αποτελεσματικότητα των κεφαλαίων της επιχείρησης.Η σημασία των αριθμοδεικτών αυτών είναι πολύ μεγάλη διότι οι επενδυτές που ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε μια επιχείρηση εξετάζουν την κερδοφορία της και τις προοπτικές της, που αντλούνται από τους αριθμοδείκτες αποδοτικότητας, με τους οποίους εκτιμάται: • η αποδοτικότητα,• η δυναμικότητα των κερδών και• η ικανότητα της διοικήσεως.

30

Page 31: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 2/5

1. Αριθμοδείκτης Μικτού Περιθωρίου Κέρδους =

ΑΜΠΚ = Πωλήσεις – Κόστος Πωληθέντων *100

Πωλήσεις

31

Page 32: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 3/5

2. Αριθμοδείκτης Συνεισφοράς =

= Πωλήσεις – Μεταβλητό κόστος πωληθέντων * 100

Πωλήσεις

32

Page 33: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 4/5

3. Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Περιουσίας ή Ενεργητικού (ROA)

ROA = Καθαρά Κέρδη προ φόρων και τόκων *100

Συνολικό Ενεργητικό

33

Page 34: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 5/5

4. Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων

Κεφαλαίων (ROE)

ROE = Καθαρά Κέρδη προ φόρων και τόκων *100

Ίδια Κεφάλαια

34

Page 35: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΣΚΗΣΗ 2/3

Πηγή: ίδια κατασκευή

Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία του διπλανού πίνακα να βρεθούν:

• α) Ο Δείκτης Μικτού Περιθωρίου Κέρδους.

• β) Ο Δείκτης Αποδοτικότητας Περιουσιακών Στοιχείων (ROE) γ) Ο Δείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων (ROA).

35

Page 36: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ 2/6

36

Page 37: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ 3/6

37

Page 38: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

• Χρησιμοποιούνται προκειμένου να μετρηθεί ο βαθμόςαποτελεσματικότητας μιας επιχειρήσεως στηχρησιμοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων.

• Επίσης προσδιορίζουν την ταχύτητα με την οποία μπορείμια επιχείρηση να αντλήσει κεφάλαια αν προκύψειανάγκη εύρεσης ξένων κεφαλαίων.

• Όσο πιο γρήγορα μπορεί να μετατρέψει μια επιχείρησητα αποθέματα και τους εισπρακτέους λογαριασμούς τηςσε μετρητά τόσο πιο ιδανική είναι η θέση της στην αγορά.

38

Page 39: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 1/3

Δείκτης Μέσης Περιόδου Είσπραξης Απαιτήσεων :

Δείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων :

39

Page 40: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 2/3

3. Δείκτης Μέσης Περιόδου Πληρωμών :

4. Δείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων:

40

Page 41: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 3/3

5. Δείκτης Ανακύκλωσης Αποθεμάτων:

6. Δείκτης Μέσης Διάρκειας Παραμονής Αποθεμάτων:

41

Page 42: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡΗΜ/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Ή ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 1/8

• Οι δείκτες αυτοί μετρούν το βαθμό χρηματοδότησης

της επιχείρησης με ξένα κεφάλαια.

• Δίνουν την πληροφόρηση που απαιτείται τόσο στη

διοίκηση της εταιρεία όσο και στους δανειστές της,

προκειμένου να εκτιμηθεί το περιθώριο ασφαλείας

που παρέχεται από το ύψος των ιδίων κεφαλαίων.

42

Page 43: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡΗΜ/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Ή ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 2/8

1. Δείκτης Χρέους =

• Δείχνει το ποσοστό του συνόλου των περιουσιακώνστοιχείων που χρηματοδοτούνται με δάνεια. Όσοχαμηλότερος είναι ο δείκτης χρέους τόσο μικρότερηείναι η χρηματοοικονομική εξάρτηση από ξένακεφάλαια, ενώ όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτηςχρέους τόσο μεγαλύτερη είναι και ηχρηματοοικονομική εξάρτηση από ξένα κεφάλαια.

43

Page 44: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡΗΜ/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Ή ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 3/8

2. Δείκτης Μακροπρόθεσμου Χρέους ή Μόχλευσης :

*Μακροπρόθεσμο Χρέος = Μακροπρόθεσμα Ξένα Κεφάλαια.

**Συνολικά Μακροπρόθεσμα Κεφάλαια = Μακροπρόθεσμα Ξένα Κεφάλαια + Ίδια Κεφάλαια.

44

Page 45: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡΗΜ/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Ή ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 4/8

3. Δείκτης Δανειακής Επιβάρυνσης που εξετάζει τη σχέση μεταξύ των Μακροπρόθεσμων Ξένων Κεφαλαίων και των Ιδίων Κεφαλαίων λαμβάνοντας υπόψη και τα μισθώματα Leasing:

45

Page 46: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡΗΜ/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Ή ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 5/8

4. Δείκτης Κάλυψης Ενεργητικού με ΜακροπρόθεσμαΚεφάλαια:

46

Page 47: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡΗΜ/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Ή ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 6/8

5. Δείκτης Κάλυψης Ενεργητικού με Βραχυχρόνια Κεφάλαια:

6. Δείκτης Κάλυψης Ενεργητικού με Συνολικά Ξένα Κεφάλαια:

47

Page 48: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡΗΜ/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Ή ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 7/8

7. Δείκτης Κάλυψης Χρηματοοικονομικών Δαπανών:

• Ο Δείκτης λαμβάνει τιμές μεγαλύτερες ή ίσες με τη

μονάδα ( ≥ 1).

• Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του δείκτη τόσο

καλύτερη είναι η οικονομική θέση της επιχείρησης.

48

Page 49: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡΗΜ/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Ή ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ 8/8

8. Δείκτης Κάλυψης Δανειακών Υποχρεώσεων:

• Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης τόσο μεγαλύτερη

είναι η κάλυψη που προσφέρει η επιχείρηση στην

αντιμετώπιση των χρηματοδοτικών της

υποχρεώσεων.

49

Page 50: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ Ή ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 1/5

Με αυτούς εκτιμΟι δείκτες αυτοί εξετάζουν την περιουσιακήσυγκρότηση και τον τρόπο χρηματοδότησης τωνπεριουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων.

άται:

1. η μακροχρόνια ικανότητα μιας επιχείρησης ναανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της και

2. ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτέςτης.

50

Page 51: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ Ή ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 2/5

1. Δείκτης Παγιοποιήσεως Περιουσίας:

• Δείχνει αν η επιχείρηση είναι εντάσεως παγίων ή κυκλοφορούντων στοιχείων.

51

Page 52: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ Ή ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 3/5

2. Δείκτης Αυτοχρηματοδότησης Παγίων:

• Δείχνει το ποσοστό των παγίων που έχουν χρηματοδοτηθεί από τα Ίδια Κεφάλαια.

52

Page 53: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ Ή ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 4/5

3. Δείκτης Δυνητικού Βαθμού Ρευστότητας:

• Δείχνει κατά πόσο η επιχείρηση είναι σε θέση να εξοφλήσει τις συνολικές της υποχρεώσεις.

53

Page 54: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ Ή ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 5/5

4. Δείκτης Χρηματοδότησης Πάγιων με Μακροπρόθεσμα Κεφάλαια:

• Δείχνει το βαθμό κάλυψης των μακροπρόθεσμων ΞένωνΚεφαλαίων από τα Πάγια Περιουσιακά στοιχεία καιουσιαστικά μας δίνει πληροφορίες σχετικά με τιςυπάρχουσες συνθήκες εξασφάλισης τωνμακροπρόθεσμων δανειστών.

54

Page 55: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ 1/4• Η επιχείρηση «ΚΑΠΠΑ Α.Ε» έχει δημοσιεύσει για το έτος 2012

τον παρακάτω ισολογισμό:

Πηγή: ίδια κατασκευή

55

Page 56: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Πηγή: ίδια κατασκευή

ΕΦΑΡΜΟΓΗ 2/4

56

Page 57: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Πηγή: ίδια κατασκευή

ΕΦΑΡΜΟΓΗ 3/4

57

Page 58: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ 4/4Ζητείται να βρεθούν:1. Ο Δείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας.2. Ο Δείκτης Άμεσης Ρευστότητας.3. Ο Δείκτης Μετρητών.4. Ο Δείκτης Μικτού Περιθωρίου Κέρδους.5. Η αποδοτικότητα των περιουσιακών στοιχείων (ROA).6. Η αποδοτικότητα των Ιδίων Κεφαλαίων (ROE).7. Ο Δείκτης Χρέους.8. Ο Δείκτης Μακροπρόθεσμου Χρέους.9. Ο Δείκτης Κάλυψης Χρηματοδοτικών Δαπανών.10. Ο Δείκτης Αυτοχρηματοδότησης Παγίων.

58

Page 59: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ 4/6

1. Δ.Κ.Ρ = 200 / 150 = 1,33.

2. Δ.Α.Ρ = (200 – 150) / 150 = 0,33.

3. Δ.Μ = 20/ 150 = 0,13.

59

Page 60: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ 5/6

60

Page 61: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ 6/6

61

Page 62: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ• Η χρήση των δεικτών ανάπτυξης αποσκοπεί

στη μέτρηση των διαχρονικών μεταβολώντης επιχείρησης και μέσω αυτών στηδιαπίστωση του αναπτυξιακού δυναμισμούτης. Υψηλοί δείκτες ανάπτυξης δεν θαπρέπει να ερμηνεύονται οπωσδήποτεθετικά σε όλες τις περιπτώσεις. Π.χ. Ενώυπάρχει μείωση ζήτησης πραγματοποιείταιαύξηση των επενδύσεων παραγωγικήςδυναμικότητας.

62

Page 63: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

Όπου:

• Π= πωλήσεις.

• t = χρόνος

• Αν πολλαπλασιάσουμε τον ΔΑΠ Χ 100 βρίσκουμε το ποσοστό ανάπτυξης πωλήσεων από έτος σε έτος.

63

Page 64: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

Όπου: ΣΕ = Συνολικό Ενεργητικό.t = χρόνοςΑν πολλαπλασιάσουμε τον ΔΑΕ Χ 100 βρίσκουμε το ποσοστό ανάπτυξης ενεργητικού από έτος σε έτος.

64

Page 65: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΕΡΔΩΝ

ΚΚt+1 – ΚΚt ΚΚt+1

ΔΑΚΚ = ──────────── = ─────── - 1

KKt KKt

Όπου: ΚΚ = Καθαρά Κέρδηt = χρόνοςΑν πολλαπλασιάσουμε τον ΔΑΚΚ Χ 100 βρίσκουμε το ποσοστό ανάπτυξης των καθαρών κερδών από έτος σε έτος.

65

Page 66: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ

1) Η ανεπαρκής εκτίμηση του παράγοντα χρόνου. Και αυτό γιατί τα συγκρινόμενα μεγέθη είναι επιδεκτικά συχνών μεταβολών σε μεγάλη αναλογία.

2) Οι αριθμοδείκτες αναφέρονται συνηθέστερα σε δεδομένες καταστάσεις, δεν εξηγούν μια εξέλιξη, απλά την επισημαίνουν.

66

Page 67: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Τέλος Ενότητας

Page 68: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Σημείωμα Αναφοράς

Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Κυριαζόπουλος Γεώργιος. «Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2012. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: URL.

68

Page 69: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Σημείωμα Αδειοδότησης

Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative CommonsΑναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων».

[1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/

Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση:

• που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο.

• που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο.

• που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο.

Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

69

Page 70: Ενόη α 2: RATIO ANALYSIS») · 3. τη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβάνονται οι τιμές μέσου όρου. 4.

Διατήρηση Σημειωμάτων

Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:

το Σημείωμα Αναφοράς.

το Σημείωμα Αδειοδότησης.

τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων.

το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει).

μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

70