38Δικτύωση νηπιαγωγών ης περιφέρειας με στόχο την ενεργή προληπτική

αντίδραση απέναντι σε ζητήματα εκφοβισμού και βίας στο σχολείο

1η συνάντηση, 16/12/2013Παρασκευή

Μαρία Παπαδοπούλου

1η : δραστηριότητα Πως αντιλαμβάνεστε την καλή οργάνωση της τάξης σας

Καλή οργάνωση της τάξης Αποτελεσματική διαχείρισή της

Χαρακτηριστικά καλά οργανωμένων τάξεων

Ταξινόμηση απαντήσεων των ομάδων :επιμόρφωσης σε τομείς

Φυσικός χώρος διδασκαλίας (τόπος)

Ευδιάκριτα όρια κάθε γωνιάς (2) Ξεκάθαρες γωνιές (3) Λειτουργικότητα χώρων –γωνιών

(5) Μεγάλη τάξη, σαφείς

γωνιές/υλικό σε καλή κατάσταση (3)

Ασφάλεια νηπίων Εκπ/κό υλικό (επάρκεια-

σταδιακός εμπλουτισμός γωνιών)

Σωστή συνεργασία παιδιών και όσων εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία

Καλή συνεργασία ανάμεσα στο εκπαιδευτικό προσωπικό

Δημιουργία ευχάριστου κλίματος και καλής διάθεσης για όλους

Σωστή λειτουργία ομάδων

Συνεργασία

Ορθή διαχείριση χρόνο-δραστηριοτήτων

Συμπλήρωση στο «δυνατό» στόχων των δραστηριοτήτων στο καθημερινό πρόγραμμα

Εβδομαδιαίος Προγραμματισμός Αξιολόγηση των ομάδων προώθηση

ομαδοσυνεργατικής Γνώση ιδιαιτεροτήτων , ικανοτήτων

παιδιών

Διδασκαλία

Τήρηση θεσπισμένων κανόνων από παιδιά ή νηπιαγωγό ή από κοινού (1)

Κανόνες και εφαρμογή τους (2) Κανόνες της τάξης από την

αρχή αναρτημένοι (3) Να εφαρμόζονται κανόνες

στην τάξη και από τη νηπιαγωγό

Σταθερότητα στη συμπεριφορά νηπιαγωγού

Σεβασμός στα δικαιώματα και τις ανάγκες του άλλου

Κανόνες

Ως προς το χρόνο…

Ο χρόνος που διασφαλίζει η νηπιαγωγός και ο καταμερισμός του για τη διεξαγωγή της διδασκαλίας

Ο χρόνος κατά τον οποίο συμμετέχει η τάξη ενεργά στο μάθημα

Ο χρόνος που μπορεί κάποιο παιδί με δυσκολίες στη συμπεριφορά του να συμμετέχει ενεργά στο μάθημα

Ο αριθμός των παιδιών που «παρεκτρέπονται» και ο χρόνος που διαθέτει η/ο νηπιαγωγός για την αποκατάσταση της σχολικής τάξης.

Σύμφωναμε τη βιβλιογραφία οι βασικοί τομείς στους οποίους αναφέρεται η οργάνωση

:της τάξης είναι τρεις

1. Ο «φυσικός χώρος» (τόπος)

2. Ο τομέας του μαθητικού δυναμικού «ομάδα» και το ψυχοδυναμικό πλαίσιο που δημιουργεί το μαθητικό δυναμικό

3. Ο τομέας της σχολικής πειθαρχίας, που αφορά στην κοινωνική και μαθησιακή συμπεριφορά των μαθητών. (Ματσαγγούρας, 1999, σ. 57

Άλλο είδος οργάνωσης συναντάμε σε εκπαιδευτικά συστήματα που επιδιώκουν κυρίως την προαγωγή της ακαδημαϊκής μάθησης και άλλο είδος οργάνωσης συναντάμε σε εκπαιδευτικά συστήματα που επιδιώκουν τη συναισθηματική και κοινωνική οργάνωση.

Οι νηπιαγωγοί κάτω από την πίεση των προβλημάτων που ανακύπτουν προβαίνουν σε στιγμιαίες αποφάσεις για να αντιμετωπίσουν καταστάσεις που δεν προέβλεψαν ότι ήταν δυνατόν να δημιουργηθούν. Η στιγμιαία έμπνευση συνήθως δεν επαρκεί.

Θα πρέπει να προλάβει μια κατάσταση να μην προλάβει να αποκτήσει χαρακτηριστικά ρουτίνας, να μην παγιωθεί. Η δοκιμή προγραμματισμένων τρόπων αντιμετώπισης συχνά οδηγεί στην τροποποίηση της αρνητικής κατάστασης.

Έρευνες δείχνουν πως οι εκπαιδευτικοί αποδίδουν συχνά τα γένεση προβλημάτων στην έλλειψη πειθαρχίας στο σπίτι. Μόνο το ένα τρίτο των εκπαιδευτικών αποδέχονται ότι ευθύνονται και οι ίδιοι για τη δημιουργία των προβλημάτων αυτών και αναζητούν εσωσχολικούς τρόπους αντιμετώπισης τους. (Ματσαγγούρας, 1999, 62)

Η τάξη ως οικοσύστημα…

1ο σημαντικό βήμα…

Η κατανόηση των αιτίων που προκαλούν τη δημιουργία προβληματικών συμπεριφορών στην τάξη… και συσχέτιση της μαθητικής συμπεριφοράς αρχικά με τα παρακάτω:

-Είδος της διδασκαλίας

-Ανάγκες μαθητών και μαθητριών

-Ποιότητα διατομικών σχέσεων

-Ποιότητα σχέσεων με το χώρο και με ότι άλλο συνιστά το οικοσύστημα της τάξης.

Ενδεικτικές τεχνικές διαχείρισης και επιρροής τωνπροβλημάτωνστη σχολική

τάξη

-Πλησιάστε με ήρεμο τρόπο το παιδί που εκδηλώνει αρνητική συμπεριφορά

Ενισχύστε το ενδιαφέρον του παιδιούΠαράδειγμα Μερικές φορές το παιδί χωρίς κανέναν προφανή λόγο

αποτραβιέται, ενώ μέχρι τότε συμμετείχε σε αυτό που γίνονταν στην παρεούλα ή σε μια μικρότερη ομάδα. Παρακινώντας το παιδί με κάποιον τρόπο του δίνουμε την ευκαιρία να επανασυνδεθεί με τη δραστηριότητα. λ.χ. ρωτήστε τον κάτι για αυτό που συζητάτε, αναδιατυπώστε κάτι που έχει κάνει πριν ή έχει πει, κ.ά.

Βρείτε έναν εναλλακτικό , μη συνήθη τρόπο να κινητοποιήσετε το ενδιαφέρον του παιδιού

Αναζητήστε λύσεις από κοινού με τους μαθητές μέσω διαπραγμάτευσης.

Ενδεικτικές τεχνικές διαχείρισης και επιρροής τωνπροβλημάτωνστη σχολική

τάξη

Προβληματιστείτε σε σχέση με τη δυνατότητα κάποιων παιδιών να ανταποκριθούν στην εργασία ή στη δραστηριότητα που κάνετε

Αναδόμηση του προγράμματος Φυσικός περιορισμός (με μη τιμωρητέο χαρακτήρα, αλλά

προστατευτικό). Σύνδεση ενός διαπληκτισμού με τις συνέπειες της πράξης Όχι επιπλήξεις του παιδιού σε «ανοικτή ακρόαση» Προτείνετε, βρείτε μαζί με το παιδί τρόπους αλλαγής της

συμπεριφοράς Καθορισμός των ορίων Η οποιαδήποτε ανάλυση της συμπεριφοράς είναι προτιμότερο να

γίνεται κατά τη διάρκεια εξέλιξης του περιστατικού.

Ικανότητες ακρόασης που θα πρέπει να διαθέτει ο εκπαιδευτικός:

Παθητική ακρόαση: Ο εκπαιδευτικός ακούει χωρίς να μιλάει, συνήθως επειδή έχει καταλάβει ότι το παιδί βρίσκεται σε δύσκολη συναισθηματική κατάσταση. Αυτό ενθαρρύνει το παιδί να συνεχίσει να μιλάει και του μεταφέρει ένα μήνυμα αποδοχής.

Ανταπόκριση κατανόησης: Ο εκπαιδευτικός ανταποκρίνεται με λεκτικές εκφράσεις του τύπου «Ναι», «Καταλαβαίνω», «Αχα» και με εκφράσεις του προσώπου που δείχνουν ότι προσέχει τι λέει το παιδί.

Παρότρυνση για να πει περισσότερα το παιδί: Ο εκπαιδευτικός κάνει σχόλια του τύπου, «Θα ήθελες να μου μιλήσεις γι’ αυτό;», «Πες μου περισσότερα γι’ αυτό», «Φαίνεσαι σαν να σε απασχολεί κάτι», τα οποία ενθαρρύνουν το παιδί να συνεχίσει να μιλάει ή να επεκταθεί σε αυτό που λέει. Μια τέτοια ανταπόκριση είναι σημαντική, γιατί δείχνει ότι ο εκπαιδευτικός ενδιαφέρεται γι αυτό που συμβαίνει χωρίς να το κρίνει.

Ενεργητική ακρόαση: Πρόκειται για την πιο αποτελεσματική δεξιότητα ακρόασης. Ο εκπαιδευτικός δεν προσπαθεί να περάσει το δικό του μήνυμα, αλλά αντιθέτως καθρεφτίζει αυτό που λέει το παιδί. Δείχνει ενεργητικά ότι καταλαβαίνει ή ότι προσπαθεί να καταλάβει το μήνυμα με το να επαναδιατυπώνει με δικά του λόγια, ώστε να διορθωθούν και οι τυχόν παρανοήσεις.

2η : δραστηριότητα Ενδεικτικές τεχνικές διαχείρισης και επιρροής τωνπροβλημάτων

στησχολική τάξη

Δείχνουμε στα παιδιά πως έχουμε επίγνωση του τι συμβαίνει στην τάξη.

Αντιμετωπίζουμε παράπλευρες και αλληλένδετες καταστάσεις (διευθέτηση παράλληλων καταστάσεων μέσω διακριτικής παρατήρησης).

Παρατηρούμε τον προσωπικό ρυθμό παρακολούθησης των μαθητών μας καθώς κυλά μια δραστηριότητα (όχι μηχανική διεκπεραίωσή της)

Κατά την ενασχόλησή μας με ένα παιδί ή μια ομάδα παιδιών προσπαθούμε τα υπόλοιπα παιδιά να μην μετατραπούν σε παθητικό ακροατήριο.

Ο ενθουσιασμός και η ποικιλία βοηθά ιδιαίτερα τους μικρούς μαθητές μας

Εστιάζουμε πάντα στη συμπεριφορά, ποτέ στην προσωπικότητα και είμαστε σαφείς και ξεκάθαροι

Παράδειγμα: -Εντοπίζουμε το μαθητή που πετά κάτι (Κατερίνα μην

πετάς το μαρκαδόρο στον Κώστα)-Προτείνουμε μια επιθυμητή συμπεριφορά

(Παρακαλώ τοποθετήστε το μαρκαδόρο στο ποτηράκι)

Εξηγούμε γιατί μια μη επιθυμητή συμπεριφορά που πρέπει να σταματήσει (εάν χαλάσει ο μαρκαδόρος δεν μπορούμε να πάρουμε άλλον)

Είμαστε ακριβείς και αξιόπιστοι και στοχεύουμε στην τροποποίηση της μη επιθυμητής συμπεριφοράς

Δε θυμώνουμε, δεν ταπεινώνουμε, δεν τιμωρούμε με αυστηρότητα

Δίνουμε έμφαση στη συμπεριφορά και όχι στην προσωπικότητα

Ενδεικτικές τεχνικές διαχείρισης και επιρροής τωνπροβλημάτωνστη σχολική

τάξη

Σχεδιασμένη αγνόηση (τεχνικές απόσβεσης) σε ελεγχόμενο

πλαίσιο. ΣήματαΠαράδειγμα-Κοιτάξτε το μαθητή που έκανε κάτι ενοχλητικό-Σταματήστε την πρότασή σας και κοιτάξτε το παιδί -Κουνήστε το κεφάλι σας δείχνοντας τη δυσαρέσκειά σας Έλεγχος μέσω προσέγγισης και διακριτικής επαφήςΠαράδειγμα

Κοινωνιόγραμμα

Το κοινωνιόγραμμα καθιστά δυνατή την επισήμανση των κοινωνικών ατόμων, το σύνολο δηλαδή των σχέσεων που περιβάλλουν κάθε άτομο.Αποτυπώνει τις σχέσεις σε μια ομάδα. Για ορισμένα άτομα οι σχέσεις αυτές είναι πολυάριθμες, γι άλλα λιγοστές. Το κοινωνιόγραμμα είναι ένα μέσο για την αποτύπωση των σχέσεων μιας τάξης, μιας ομάδας.

Γιώργος Μαρία Κατερίνα Ελπίδα

Γιώργος

Μαρία =

Κατερίνα +

Ελπίδα ±

Σύνολο

Ατομικές συνεντεύξεις (μαγνητοφώνηση) Ζητάμε από το κάθε παιδί να κατονομάσει τον

καλύτερο φίλο του ή φίλη του και μετά άλλα παιδιά που τα έχει φίλους ζητώντας σε όλες τις περιπτώσεις να αιτιολογήσει γιατί επιλέγει τον καθένα.

Στη συνέχεια ζητάμε από το κάθε παιδί να κατονομάσει τα παιδιά με τα οποία δεν έπαιζε συνήθως και γιατί.

3η συνάντηση

Σχέσεις σχολείου γονέων