Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/) – Page 1 –

Πρόγραμμα LIFE – Ενημερωτικό δελτίο χώρας

ΕΛΛΑΔΑ

Επισκόπηση

Από την έναρξη του προγράμματος LIFE από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το

1992, στην Ελλάδα χρηματοδοτήθηκαν συνολικά 224 προγράμματα. Από

αυτά, 149 αφορούσαν την περιβαλλοντική καινοτομία, 66 την προστασία

της φύσης και τη βιοποικιλότητα και εννέα την ενημέρωση και

επικοινωνία. Τα έργα αυτά αντιστοιχούν σε συνολικές επενδύσεις ύψους

298 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 157 εκατ. συνεισέφερε η Ευρωπαϊκή

Ένωση.

Από το 2014, τα παραδοσιακά προγράμματα LIFE συνοδεύονται από ένα

νέο υπο-πρόγραμμα για τη Δράση για το Κλίμα (εστιάζοντας στον

μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, την προσαρμογή στην κλιματική

αλλαγή και την κλιματική διακυβέρνηση και πληροφόρηση). Επίσης, το

πρόγραμμα LIFE διευρύνθηκε για να συμπεριλάβει ορισμένες νέες

κατηγορίες έργων όπως τα ολοκληρωμένα έργα, τα έργα τεχνικής

βοήθειας, τα έργα ανάπτυξης ικανοτήτων και τα προπαρασκευαστικά έργα,

και επιδοτήσεις λειτουργίας, καθώς και δύο νέα χρηματοοικονομικά μέσα,

τον χρηματοδοτικό μηχανισμό φυσικού κεφαλαίου (NCFF) και το μέσο

ιδιωτικής χρηματοδότησης για την ενεργειακή απόδοση (PF4EE). Για

περισσότερες λεπτομέρειες, επισκεφθείτε τον ιστότοπο LIFE

(ec.europa.eu/life).

Μέχρι σήμερα, δύο έργα Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή, ένα έργο

Μετριασμού της Κλιματικής Αλλαγής και ένα έργο ανάπτυξης ικανοτήτων

έχουν συγχρηματοδοτηθεί από την ΕΕ στην Ελλάδα. Η συνολική επένδυση

για τα έργα αυτά ανέρχεται σε 7 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 4,5 εκατ.

συνεισέφερε η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κάθε χρόνο γίνεται πρόσκληση για υποβολή προτάσεων που καλύπτουν

τους τομείς προτεραιότητας του προγράμματος LIFE.

Το έγγραφο αυτό παρουσιάζει

μια επισκόπηση του

προγράμματος LIFE στην

Ελλάδα.

Προβάλλει τις «success

stories» και τις τρέχουσες

πρωτοβουλίες, υποδεικνύει

πώς θα αναζητηθούν

περαιτέρω πληροφορίες για τα

έργα, ενώ περιέχει ένα

Παράρτημα με τα τρέχοντα

έργα καθώς και αυτά που

έκλεισαν πρόσφατα

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 2 –

LIFE Περιβάλλον και Αποδοτικότητα Πόρων

Αυτός ο τομέας προτεραιότητας του LIFE έχει στόχο να αναπτύξει, να δοκιμάσει και να παρουσιάσει βέλτιστες πρακτικές, λύσεις και ολοκληρωμένες προσεγγίσεις σε περιβαλλοντικές προκλήσεις, καθώς και να βελτιώσει τη σχετική βάση γνώσεων.

Μέχρι σήμερα, ο άξονας Περιβάλλον και Αποδοτικότητα Πόρων του LIFE (πρώην συνιστώσα Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση του LIFE) έχει συγχρηματοδοτήσει 149 έργα στην Ελλάδα, που αντιστοιχούν σε συνολική επένδυση ύψους 196 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 91 εκατ. συνεισέφερε η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα έργα που ολοκληρώθηκαν στόχευαν κυρίως στην ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση, τη διαχείριση ευάλωτων παράκτιων περιοχών, τα αστικά και βιομηχανικά απόβλητα, τη μείωση των αποβλήτων, τα πράσινα χρηματοοικονομικά προϊόντα, τη διαχείριση ποιότητας του αέρα, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των οικονομικών δραστηριοτήτων, τη διαχείριση αποβλήτων σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, τον βιώσιμο τουρισμό, την προστασία από δασικές πυρκαγιές, τα επικίνδυνα απόβλητα (χρησιμοποιημένα έλαια και υπολείμματα πετρελαίου), τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την προστασία των υδάτινων πόρων και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (προσαρμογή της αγοράς στους κινδύνους και τις οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής). Τριάντα τοις εκατό των έργων υλοποιήθηκε από τοπικές αρχές. Οι άλλοι δικαιούχοι ήταν κυρίως αναπτυξιακοί φορείς, πανεπιστήμια και δημόσιες επιχειρήσεις. Τα έργα είχαν μέση διάρκεια 24 ως 48 μηνών.

Στην Ελλάδα, υλοποιούνται 27 έργα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων όπως η διαχείριση και παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα, η διαχείριση δασών, η πρόληψη φυσικών κινδύνων (δασικών πυρκαγιών και πλημμυρών), η διαχείριση αποβλήτων και η ανακύκλωση, τα βιομηχανικά, αστικά και γεωργικά απόβλητα, η αξιολόγηση κινδύνων (κυρίως για την προστασία της ανθρώπινης υγείας), η απολύμανση και ο έλεγχος ρύπανσης, η κλιματική αλλαγή (μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και εξοικονόμηση ενέργειας), η επεξεργασία λυμάτων, η ύδρευση και η προστασία του εδάφους. Οι δικαιούχοι των έργων είναι κυρίως πανεπιστήμια, τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές, ερευνητικοί οργανισμοί, αναπτυξιακοί φορείς, μεγάλες επιχειρήσεις, ΜΚΟ και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τα έργα προβλέπεται να έχουν διάρκεια 24 ως 72 μηνών.

Το ένθετο που ακολουθεί παρουσιάζει ένα παράδειγμα επιτυχούς προγράμματος LIFE Περιβάλλον στην Ελλάδα.

Γεωβάση χαρτών καύσιμης δασικής ύλης για την προστασία από δασικές πυρκαγιές στη Μεσόγειο (ArcFUEL) LIFE10 ENV/GR/000617 Το πρόγραμμα ArcFUEL ανέπτυξε μια επικαιροποιημένη γεωχωρική μεθοδολογία και ροή εργασιών για την εκπόνηση χαρτών ταξινόμησης καύσιμης ύλης (FCM) στην Ευρώπη. Το πρόγραμμα ArcFUEL εκμεταλλεύτηκε την έρευνα που διεξήχθη από το ευρωπαϊκό Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ). Το έργο χρησιμοποίησε ένα τυποποιημένο σύστημα ταξινόμησης καύσιμης ύλης του ΚΚΕρ για τις δασικές περιοχές της Ευρώπης και τους χάρτες FCM (ανάλυσης 250mx250m) για 42 είδη καύσιμης ύλης. Με βάση την ταξινόμηση του ΚΚΕρ, το ArcFUEL ανέπτυξε μια πρόσθετη «add-on» μεθοδολογία και ροή εργασιών (με τη χρήση δωρεάν διαθέσιμων ευρωπαϊκών συνόλων χωρικών δεδομένων καθώς και δορυφορικές εικόνες

του θεματικού χαρτογράφου Landsat Thematic Mapper) για την παραγωγή των χαρτών FCM. Η μεθοδολογία αυτή δοκιμάστηκε και παρουσιάστηκε στη συνέχεια σε τέσσερις χώρες της Μεσογείου, και οδήγησε στην εκπόνηση χαρτών FCM για την Ελλάδα και την Πορτογαλία σε εθνική κλίμακα και για τμήμα της Ιταλίας (Καλαβρία και Σαρδηνία) και της Ισπανίας (Μάλαγα και Κόρδοβα). Η ποιότητα της χαρτογράφησης επιβεβαιώθηκε με σύγκριση δεδομένων πεδίου. Οι απόψεις των ενδιαφερόμενων φορέων συνέβαλαν στην ανάπτυξη της μεθοδολογίας και την αντίστοιχη ροή εργασιών. Πραγματοποιήθηκαν επιτόπου επισκέψεις για έρευνες επαλήθευσης (Ground Truth Surveys) σε πιλοτικές περιοχές για να ελεγχθούν/επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα της μεθοδολογίας. Έγινε δειγματοληψία σε περίπου 670 σημεία σε διάφορες πιλοτικές περιοχές της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Αναπτύχθηκε μια γεωβάση δεδομένων η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του έργου. Περιλαμβάνει αποτελέσματα από τις έρευνες επαλήθευσης καθώς και νέους χάρτες FCM για τις πιλοτικές περιοχές. Η μεθοδολογία του ArcFUEL αποδείχθηκε ότι ήταν μια ολοκληρωμένη μέθοδος για την ταχεία ταξινόμηση της δασικής βλάστησης σε κατηγορίες καύσιμης ύλης, παρέχοντας αντίστοιχα επίπεδα εισόδου για τη μοντελοποίηση μιας πυρκαγιάς σε κατάλληλη χωρική ανάλυση, χρησιμοποιώντας δωρεάν διαθέσιμα δεδομένα. Χάρη στην καινοτομία αυτή εφαρμόστηκε, δοκιμάστηκε και τυποποιήθηκε μια αλυσίδα παραγωγής χαρτών FCM. Οι μέθοδοι και οι τεχνικές που εφαρμόζονται στην αλυσίδα παραγωγής προέρχονται από τους τομείς της τηλεανίχνευσης και της διαχείρισης δασών. Έτσι, η Δασική Ταξινόμηση εφαρμόστηκε για πρώτη φορά σε τόσο ευρεία κλίμακα (σε όλη την Ελλάδα και την Πορτογαλία και σε περιοχές της Ισπανίας και της Ιταλίας) και με τέτοια ανάλυση. Τα επιτεύγματα που προγράμματος αυτού εδραιώνουν τις υπάρχουσες μεθόδους και τεχνικές χαρτών FCM και βοηθούν ώστε να καταστούν χρήσιμοι για πρώτη φορά σε τέτοιο γεωγραφικό επίπεδο. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, η βάση δεδομένων ήταν προσβάσιμη στους δικαιούχους του προγράμματος ενώ σήμερα είναι διαθέσιμη σε εγγεγραμμένους χρήστες που μπορούν να την μελετήσουν και να την «κατεβάσουν». Το εργαλείο αυτό διατίθεται έναντι συμβολικής συνδρομής, με τα ποσά αυτά να χρησιμεύουν για τη χρηματοδότηση των γενικών δαπανών του γεω-ιστότοπου μέχρι το 2020. Η χαρτογράφηση της δασικής καύσιμης ύλης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τον προγραμματισμό της πρόληψης πυρκαγιών καθώς και τη λειτουργία προσομοιωτών δασικών πυρκαγιών και μοντέλων συμπεριφοράς πυρκαγιάς. Έτσι, αναπτύχθηκε και μια εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα (Android) που είναι διαθέσιμη δωρεάν στην ιστοσελίδα του προγράμματος. Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.epsilon.gr/projects/67

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 3 –

LIFE Φύση και Βιοποικιλότητα

Αυτός ο τομέας προτεραιότητας LIFE έχει στόχο να αναπτύξει, να δοκιμάσει και να παρουσιάσει βέλτιστες πρακτικές, λύσεις και ολοκληρωμένες προσεγγίσεις που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την υλοποίηση της πολιτικής και της νομοθεσίας για τη φύση και τη βιοποικιλότητα, καθώς και να βελτιώσει τη σχετική βάση γνώσεων.

Μέχρι σήμερα, η συνιστώσα LIFE Φύση και Βιοποικιλότητα συγχρηματοδότησε 66 έργα στην Ελλάδα. Τα προγράμματα αυτά αντιστοιχούν σε συνολική επένδυση ύψους 93 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 63 εκατ. διατέθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα έργα LIFE-Φύση που ολοκληρώθηκαν στην Ελλάδα υποστήριξαν δράσεις που στόχευαν στη σταθεροποίηση ή την αύξηση των πληθυσμών απειλούμενων ειδών (Gypaetus barbatus, Caretta caretta, Falco eleonorae, Monachus monachus, Ursus arctos, θαλασσοκόρακας, Αιγαιόγλαρος) και στην αποκατάσταση οικοτόπων (Λιμνοθάλασσα Δράνα, Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου, Υγρότοπος Άγρα, μεσογειακές εποχικές λεκάνες, δάση μαύρης πεύκης, οικότοποι με άρκευθους στην Κρήτη, το Νότιο Αιγαίο και το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών). Οι δικαιούχοι των έργων ήταν κυρίως ΜΚΟ, τοπικές και εθνικές αρχές, ερευνητικοί οργανισμοί και αναπτυξιακοί φορείς. Ένα πρόγραμμα βιοποικιλότητας ανέπτυξε ένα εξαιρετικά καινοτόμο ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό σύστημα που επιτρέπει την εξ αποστάσεως, γρήγορη και μη παρεμβατική παρακολούθηση της βιοποικιλότητας. Τα έργα είχαν διάρκεια 24 ως 60 μηνών.

Σήμερα στην Ελλάδα υλοποιούνται 14 έργα από τη συνιστώσα LIFE-Φύση. Τέσσερα από τα έργα αυτά εστιάζουν στη διατήρηση οικότοπων (παράκτιες λίμνες και δάση/δασικά ανοίγματα και περιοχές Natura 2000 στην Άνδρο) και ειδών (φιννοσκανδικός πληθυσμός νανόχηνας, σημαντική παράκτια ορνιθοπανίδα, κιρκινέζι, δάση αρκεύθου στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών, και μεσογειακή φώκια στις Βόρειες Κυκλάδες). Τα άλλα έργα έχουν πολύ συγκεκριμένους στόχους όπως η ανάπτυξη μηχανισμού για την αυτόματη παρακολούθηση της βιοποικιλότητας με ακουστικά μέσα, η βελτίωση των συνθηκών για τη συνύπαρξη αρκούδων και ανθρώπων στον Νομό Καστοριάς και τη Βόρεια Πίνδο, η δημιουργία ενός συστήματος βιώσιμης διαχείρισης και χρηματοδότησης ενός σημαντικού αλλά υποβαθμισμένου οικοσυστήματος υγροβιότοπου (η περιοχή Natura 2000 της Λίμνης Στυμφαλίας), η διαχείριση της ΖΕΠ Άνδρου για την επίτευξη ευνοϊκής κατάστασης διατήρησης των ειδών προτεραιότητας που διαθέτει και η προσαρμογή του μαυροπετρίτη στις τρέχουσες και μελλοντικές κλιματικές αλλαγές. Επίσης υπάρχουν και τρία έργα βιοποικιλότητας. Το ένα έχει στόχο τη θέσπιση ολοκληρωμένων μεθόδων σχεδιασμού και διαχείρισης για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας, διευκολύνοντας τη βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Ένα άλλο έργο έχει στόχο την ενίσχυση της βιοποικιλότητας κατά την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων που επλήγησαν από πυρκαγιές με την εισαγωγή νέας τεχνολογίας, με βάση την εκ των προτέρων βλάστηση σε «μικροθήκες» (mini-plugs) χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα ειδών. Το τρίτο πρόγραμμα έχει στόχο την ανάπτυξη μεθοδολογίας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εναρμόνιση των αναγκών των κατασκευαστών αιολικών πάρκων με τη διατήρηση της ευρωπαϊκής βιοποικιλότητας. Τα έργα αυτά έχουν μέση διάρκεια 48 μηνών και συντονίζονται από ΜΚΟ, τοπικές και περιφερειακές αρχές, πανεπιστήμια και ινστιτούτα ερευνών.

Στο ακόλουθο πλαίσιο παρουσιάζεται ένα παράδειγμα επιτυχημένου έργου LIFE-Φύση στην Ελλάδα.

Αυτόματη παρακολούθηση και καταγραφή της βιοποικιλότητας με χρήση ακουστικών μέσων (AMIBIO) LIFE08 NAT/GR/000539

Το πρόγραμμα Βιοποικιλότητα AmiBio ανέπτυξε ένα ιδιαίτερα καινοτόμο ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό σύστημα που επιτρέπει την εξ αποστάσεως, ταχεία και μη παρεμβατική παρακολούθηση της βιοποικιλότητας. Η αξιοπιστία, η ανθεκτικότητα και η αποτελεσματικότητα του συστήματος καταδείχθηκε σε πραγματικές συνθήκες. Συνέβαλε άμεσα στην αξιολόγηση της βιοποικιλότητας της περιοχής εφαρμογής του έργου και επέδειξε μεγάλες δυνατότητες μεταφοράς του και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Η ομάδα του έργου επινόησε και ανέπτυξε ένα δίκτυο 17 σταθμών παρακολούθησης στην περιοχή. Κάθε σταθμός είχε διαστάσεις μικρότερες των 0,5 m3 περιορίζοντας έτσι τις περιβαλλοντικές και αισθητικές επιπτώσεις. Σταδιακά ενισχύθηκαν καθώς το πρόγραμμα ανέπτυσσε πιο προηγμένο εξοπλισμό. Οι τελικοί σταθμοί παρακολούθησης ήταν τελείως αυτόνομοι, ελέγχονταν από απόσταση από τον κεντρικό σταθμό που βρισκόταν στο Πανεπιστήμιο Πατρών και μπορούσαν να λειτουργούν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και 7 ημέρες την εβδομάδα, ενώ τροφοδοτούνταν από ηλιακούς συλλέκτες.

Κάθε σταθμός διέθετε μικρόφωνα που έκαναν ηχητικές καταγραφές των ζώων εντός του φάσματος των συχνοτήτων που μπορεί να ακούσει ο άνθρωπος, μεταξύ 100 and 20 000 Hz. Επίσης, διέθεταν και εξοπλισμό καταγραφής υπέρηχων, επιτρέποντας τον εντοπισμό νυχτερίδων και εντόμων που έχουν πολύ διαπεραστική φωνή. Επίσης, οι σταθμοί κατέγραφαν και πλήθος άλλων περιβαλλοντικών και κλιματολογικών παραμέτρων.

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, πραγματοποιήθηκαν 11 έρευνες βιοποικιλότητας και συγκεκριμένα 3 για έντομα, 7 για πουλιά και μία για νυχτερίδες. Μέχρι τη λήξη του, το πρόγραμμα είχε δημιουργήσει μια βιβλιοθήκη ήχων αναφοράς με περίπου 28.000 καταγραφές ταυτοποιημένων ήχων εντόμων, πτηνών, θηλαστικών και αμφίβιων ειδών. Το έργο αυτό εμπλούτισε τον κατάλογο των γνωστών ζώων που παράγουν ήχους στην περιοχή μελέτης κατά 180 είδη, μεταξύ των οποίων 26 εντόμα, 1 φρύνος, 11 ερπετά και 15 θηλαστικά. Από τα 127 πουλιά που καταγράφηκαν, 15 δεν είχαν καταγραφεί στο παρελθόν από ερευνητές στην περιοχή. Ο αριθμός των ειδών νυχτερίδας που καταγράφηκε αυξήθηκε από τα 2 στα 7. Το σύστημα προσέφερε και μια πρώτη εκτίμηση της πυκνότητας του πληθυσμού μέσω της χαρτογράφησης της παρουσίας τους στις θέσεις παρακολούθησης και κατέδειξε ότι τα πιο απειλούμενα είδη στην περιοχή είναι αυτά που εξαρτώνται από μη περίκλειστους ή ημι-περίκλειστους οικότοπους και όχι δάση.

Το πρόγραμμα ανέπτυξε αισθητήρες ήχου για την αυτόματη αναγνώριση και ταξινόμηση των ήχων. «Ελαφρού» τύπου αισθητήρες τοποθετήθηκαν στους σταθμούς παρακολούθησης και μπορούσαν να ταξινομήσουν τους βασικούς ήχους και να αποστείλουν μηνύματα προτεραιότητας σχετικά με «συμβάντα συναγερμού» ώστε να τα διερευνήσουν οι χειριστές. Στον κεντρικό σταθμό λειτουργούσαν αισθητήρες ήχου με πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις υπολογιστικής δύναμης, οι οποίοι μπορούσαν να βρουν και να αποσπάσουν ηχητικές καταγραφές συγκεκριμένων ειδών από έναν μεγάλο όγκο δεδομένων καταγραφής που υπάρχει στην κεντρική βάση δεδομένων του συστήματος. Κάθε είδος απαιτεί το δικό του σύστημα αναγνώρισης ήχου. Με βάση τις δικές του καταγραφές, το έργο προγραμμάτισε, ρύθμισε και δοκίμασε αισθητήρες για την αναγνώριση 79 από τα 180 ζώα που καταγράφηκαν, συμπεριλαμβανομένων και σπάνιων ειδών. Το έργο κέρδισε διεθνή βραβεία για τους νέους αισθητήρες ήχου εντόμων που χρησιμοποίησε.

Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.amibio-project.eu

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 4 –

LIFE Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Πληροφόρηση

Αυτός ο τομέας προτεραιότητας έχει στόχο να προωθήσει την ευαισθητοποίηση σε περιβαλλοντικά θέματα, να υποστηρίξει την επικοινωνία, τη διαχείριση και τη διάδοση των περιβαλλοντικών πληροφοριών και να προωθήσει τη βελτίωση της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης με τη διεύρυνση της συμμετοχής των ενδιαφερομένων μερών.

Μέχρι σήμερα, ο άξονας αυτός (πρώην συνιστώσα Ενημέρωση και Επικοινωνία του LIFE+) έχει συγχρηματοδοτήσει εννέα προγράμματα στην Ελλάδα. Αντιστοιχούν σε συνολικές επενδύσεις ύψους 9 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεισφέρει τα 5 εκατ. ευρώ. Τα έργα υλοποιούνται από τα Πανεπιστήμια Κρήτης (3 έργα) και Πατρών (ένα έργο), τρεις ΜΚΟ, μία εθνική υπηρεσία και μία περιφερειακή υπηρεσία (Πελοπόννησος). Η διάρκειά τους θα κυμαίνεται από 21 ως 60 μήνες.

Μέχρι σήμερα, τρία από αυτά έργα έχουν ολοκληρωθεί. Ένα έργο υλοποίησε μια ευρεία εκστρατεία ευαισθητοποίησης για την ενημέρωση των αλιέων και των τοπικών κατοίκων σε θέματα που αφορούν τα ενδημικά ψάρια, την ποιότητα των υδάτων και τις βιώσιμες πρακτικές αλιείας στη διασυνοριακή λεκάνη των Πρεσπών. Το δεύτερο έργο πέτυχε να αυξήσει την ευαισθητοποίηση του κοινού που στόχευε και συνέβαλε στην αλλαγή της νοοτροπίας και της συμπεριφοράς απέναντι στο θαλάσσιο περιβάλλον και τα 14 είδη θαλάσσιων θηλαστικών που ζουν στις ελληνικές θάλασσες (λεπτομερείς πληροφορίες για το έργο αυτό και τα αποτελέσματά του θα βρείτε στο ακόλουθο πλαίσιο). Το έργο αυτό βραβεύτηκε ως ένα από τα καλύτερα έργα στην κατηγορία Best of the Best του LIFE Ενημέρωση και Επικοινωνία το 2015. Το τρίτο έργο προώθησε τη βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση ελαιόλαδου.

Σήμερα υλοποιούνται έξι έργα, που εστιάζουν στα ακόλουθα θέματα: υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης εκστρατείας ενημέρωσης για την πρόληψη/μείωση των απορριμμάτων καπνιστών στις παράκτιες περιοχές της Ελλάδας, υποστήριξη προσπαθειών διατήρησης στοχευμένων περιοχών δικτύου Natura 2000 στην Κρήτη δίνοντας κίνητρα στο ευρύ κοινό να συμμετέχει στις σχετικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων και υπογραμμίζοντας τις κοινωνικοοικονομικές δυσμενείς επιπτώσεις που θα προκύψουν από την απώλεια της βιοποικιλότητας, βελτίωση της ανακύκλωσης αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στην Ήπειρο και τη Θεσσαλία, προώθηση της ευαισθητοποίησης για τη δίωξη εγκλημάτων κατά της άγριας ζωής και την ευθύνη για πρόκληση βλαβών στη βιοποικιλότητα στις περιοχές δικτύου NATURA 2000 στην Κρήτη, οικοδόμηση συνεργασίας, ανάπτυξη δεξιοτήτων και μερισμός των γνώσεων για τα δάση δικτύου Natura 2000 στην Ελλάδα, και τέλος ανάπτυξη και υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την πρόληψη και τη μείωση της ρύπανσης από πλαστικές σακούλες στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Θάλασσα: Μάθε, δράσε, προστάτεψε / Ενημερωτική, Εκπαιδευτική, Συμμετοχική εκστρατεία για τα θαλάσσια θηλαστικά στην Ελλάδα (Thalassa) LIFE09 INF/GR/000320

Το έργο LIFE Θάλασσα αύξησε την ευαισθητοποίηση του κοινού που στόχευε και συνέβαλε στην αλλαγή της νοοτροπίας και της συμπεριφοράς έναντι του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των 14 ειδών θαλάσσιων θηλαστικών που ζουν στις ελληνικές θάλασσες. Στο πλαίσιο της επικοινωνιακής στρατηγικής που αναπτύχθηκε από το έργο, η εκστρατεία Θάλασσα ανέπτυξε ένα φάσμα διαφορετικών υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικών εργαλείων για την αύξηση

της ευαισθητοποίησης και την ανάπτυξη ικανοτήτων. Σε αυτά περιλαμβάνονταν φυλλάδια, διαφημιστικά, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά μηνύματα, ένα ντοκιμαντέρ και εννέα ενημερωτικά βίντεο, αφίσες και banners, ιστοσελίδα για το έργο, οκτώ εκδόσεις ηλεκτρονικού ενημερωτικού δελτίου, μπλουζάκια και δύο ανοιχτές εκδηλώσεις για το ευρύ κοινό.

Πραγματοποιήθηκαν έρευνες της κοινής γνώμης πριν και μετά την εκστρατεία για να καταγραφούν οι αλλαγές σε επίπεδο ευαισθητοποίησης, ενώ εφαρμόστηκαν και μέθοδοι ποσοτικής αξιολόγησης για την αξιολόγηση της απήχησης και του αντίκτυπου των επικοινωνιακών εργαλείων. Τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2013 κατέδειξαν σαφή βελτίωση των γνώσεων του ευρύτερου κοινού για την ύπαρξη και την ανάγκη προστασίας των θαλάσσιων θηλαστικών στις ελληνικές θάλασσες, σε σχέση με την έρευνα που είχε πραγματοποιηθεί στην αρχή του έργου. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την ύπαρξη εννέα θαλάσσιων θηλαστικών αυξήθηκε από το 82% το 2010 στο 84% το 2013, ενώ η ευαισθητοποίηση στο σημαντικό τμήμα του πληθυσμού-στόχου ηλικίας 24-35 ετών αυξήθηκε από το 80% στο 91%.

Επίσης, οι έρευνες κατέδειξαν και την καλύτερη γνώση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα θαλάσσια θηλαστικά. Για παράδειγμα, η ευαισθητοποίηση για τις προσκρούσεις σε σκάφη αυξήθηκε από το 47% στο 56% και για την κατάποση στερεών αποβλήτων από το 83% στο 91%. Σε ό,τι αφορά τη μέτρηση της προθυμίας του κοινού που συμμετείχε στην έρευνα να συμμετάσχει στην προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών, η έρευνα έδειξε ότι τα άτομα που επιθυμούν να σταματήσουν την κατανάλωση ψαριών που είναι μικρότερα από το επιτρεπόμενο μέγεθος αυξήθηκαν από το 71% στο 80%, ενώ αυτοί που θα αποφύγουν την απόρριψη αποβλήτων στη θάλασσα και τις ακτές αυξήθηκαν από το 70 στο 77%.

Η εκστρατεία ενίσχυσης των παρεμβάσεων και αύξησης ικανοτήτων των βασικών ενδιαφερομένων μερών είχε στόχο τις τοπικές και δημόσιες αρχές και όσους εκπονούν πολιτική, συμπεριλαμβανομένων των ελλήνων βουλευτών και ευρωβουλευτών, καθώς και των δοκίμων των Σχολών του Εμπορικού και του Πολεμικού Ναυτικού. Μεταξύ των εργαλείων που αναπτύχθηκαν περιλαμβάνεται το Εγχειρίδιο για την προστασία των Ελληνικών Θαλάσσιων Θηλαστικών, τα ενημερωτικά δελτία για τους έλληνες βουλευτές και ευρωβουλευτές καθώς και το ηλεκτρονικό σύνολο εργαλείων ανάπτυξης ικανοτήτων. Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν 34 σεμινάρια σε 22 πόλεις σε όλη την Ελλάδα καθώς και τις Βρυξέλλες, με περισσότερους από 1.000 συμμετέχοντες.

Για περισσότερες πληροφορίες: http://thalassaproject.mom.gr/

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 5 –

Υπο-πρόγραμμα Δράση για το Κλίμα (LIFE 2014-2020)

LIFE Μετριασμός της Κλιματικής Αλλαγής και LIFE Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή

Ο τομέας προτεραιότητας Μετριασμός της Κλιματικής Αλλαγής συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως με τη συμβολή στην υλοποίηση και την ανάπτυξη σχετικών πολιτικών και νομοθεσίας, με τη βελτίωση της βάσης γνώσεων, την ανάπτυξη ολοκληρωμένων προσεγγίσεων, καθώς και την ανάπτυξη και την επίδειξη καινοτόμων τεχνολογιών, συστημάτων, μεθόδων και μέσων.

Μέχρι σήμερα, ο άξονας Μετριασμός της Κλιματικής Αλλαγής έχει συγχρηματοδοτήσει ένα έργο στην Ελλάδα. Έχει στόχο να συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας νέας τεχνολογίας και να προσφέρει σε όσους εκπονούν πολιτική ένα καινοτόμο εργαλείο για την ποσοτικοποίηση της δέσμευσης άνθρακα σε μόνιμες δενδρώδεις καλλιέργειες. Η συνολική επένδυση ανέρχεται σε 2 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 1 εκατ. ευρώ θα συνεισφέρει η ΕΕ. Το έργο θα υλοποιηθεί από το Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρωπίνου Δυναμικού του Παντείου Πανεπιστημίου. Θα διαρκέσει 47 μήνες, αρχίζοντας από τον Ιούλιο 2015. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο θα βρείτε στο ακόλουθο πλαίσιο. Τα αποτελέσματά του θα ενσωματωθούν εν ευθέτω χρόνω.

Ο τομέας προτεραιότητας Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή θα στηρίξει τις προσπάθειες για την αύξηση της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή, ιδίως με τη συμβολή στην υλοποίηση και την ανάπτυξη σχετικών πολιτικών και νομοθεσίας, με τη βελτίωση της βάσης γνώσεων, την ανάπτυξη ολοκληρωμένων προσεγγίσεων, καθώς και την ανάπτυξη και επίδειξη καινοτόμων τεχνολογιών, συστημάτων, μεθόδων και μέσων.

Μέχρι σήμερα, ο άξονας Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή έχει χρηματοδοτήσει δύο έργα στην Ελλάδα. Ένα έχει στόχο την εκπόνηση μιας στρατηγικής προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στη γεωργία και την προετοιμασία του τομέα για την αλλαγή αυτή, εισάγοντας στρατηγικές προσαρμογής διαχείρισης νερού σε επιλεγμένες αγροτικές οργανώσεις. Το δεύτερο έργο στοχεύει στη διευκόλυνση ανάπτυξης στρατηγικών προσαρμογής της γεωργίας με την εκπόνηση και παρουσίαση ενός καινοτόμου εργαλείου υποστήριξης της λήψης αποφάσεων. Η συνολική επένδυση για τα δύο αυτά έργα ανέρχεται σε 4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων η ΕΕ θα συνεισφέρει τα 2 εκατ. ευρώ. Τα έργα θα υλοποιηθούν από μια ΜΜΕ και ένα ερευνητικό ινστιτούτο και θα έχουν διάρκεια 60 και 43 μηνών αντιστοίχως.

Kαινοτόμος προσέγγιση για τον υπολογισμό και την παρακολούθηση της δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα από δενδρώδεις καλλιέργειες για τη διερεύνηση της χρήσης τους ως δεξαμενών δέσμευσης άνθρακα (LIFE CLIMATREE) LIFE14 CCM/GR/000635

Το έργο ClimaTree έχει στόχο να συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας νέας τεχνολογίας και να προσφέρει σε όσους εκπονούν πολιτική ένα καινοτόμο εργαλείο για την ποσοτικοποίηση της δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα σε μόνιμες δενδρώδεις καλλιέργειες. Βασικοί του στόχοι είναι η βελτίωση και επικαιροποίηση του κατ’ εκτίμηση υπολογισμού των δεξαμενών δέσμευσης άνθρακα στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της υπολογισμένης χωρητικότητας των δενδρωδών καλλιεργειών, η εκτίμηση του κοινωνικοοικονομικού οφέλους των δενδρωδών καλλιεργειών που χρησιμοποιούνται για τη δέσμευση άνθρακα και η εκτίμηση των οικονομικών διαστάσεων σε διάφορα κλιματολογικά και οικονομικά σενάρια, η βελτίωση του σχεδιασμού και της αποτελεσματικότητας της περιβαλλοντικής και κλιματολογικής πολιτικής και νομοθεσίας της ΕΕ, η λειτουργία του ως καταλύτη της ενσωμάτωσης και της ένταξης των στόχων δέσμευσης του άνθρακα στον αγροτικό τομέα και η προώθησή τους, η εκπόνηση μιας πιο ακριβούς και αυξημένης τιμής αναφοράς χωρητικότητας δέσμευσης άνθρακα και η βελτίωση της βάσης γνώσεων για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση πιο αποτελεσματικών δράσεων και μέτρων μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, και τέλος βελτίωση των αγροτικών και περιβαλλοντικών πολιτικών σε μικρο-επίπεδο και εκπόνηση εργαλείου για την υποστήριξη της αξιολόγησης των επενδύσεων που συνδέονται με τις δενδρώδεις καλλιέργειες.

Τα βασικά αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου ClimaTree είναι τα εξής: ανάπτυξη νέας μεθοδολογίας για τον υπολογισμό της δέσμευσης άνθρακα από τις μόνιμες δενδρώδεις καλλιέργειες συμβάλλοντας έτσι στην ακριβέστερη εκτίμηση των δεξαμενών δέσμευσης άνθρακα στην ΕΕ, παρουσίαση των βέλτιστων πρακτικών δενδρωδών καλλιεργειών για αύξηση της χωρητικότητας των δεξαμενών δέσμευσης άνθρακα και των συνυφασμένων κοινωνικοοικονομικών πλεονεκτημάτων, εκπόνηση οδηγού που θα προτείνει πολιτικές μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και την ενσωμάτωσή τους στην Κοινή Αγροτική Πολιτική, εκτίμηση του ισοζυγίου άνθρακα στα δενδρώδη οικοσυστήματα για τα επόμενα χρόνια, ανάπτυξη μιας εφαρμογής ηλεκτρονικών υπολογιστών για τον υπολογισμό της δέσμευσης άνθρακα από τις δενδρώδεις καλλιέργειες και τέλος αξιολόγηση του οικονομικού οφέλους που προκύπτει από τη δέσμευση άνθρακα από τις δενδρώδεις καλλιέργειες.

Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.lifeclimatree.eu/

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 6 –

Πώς θα μάθετε περισσότερα για το LIFE και τα έργα LIFE

Επισκεπτόμενοι τον ιστότοπο LIFE

Ο δικτυακός τόπος του LIFE παρέχει πολλές πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα LIFE: http://ec.europa.eu/life/

Με αναζήτηση στη βάση έργων LIFE

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα έργα LIFE στην Ελλάδα ή το LIFE γενικότερα, βλέπε την επιγραμμική βάση δεδομένων του LIFE: http://ec.europa.eu/environment/life/project/Projects/index.cfm

Η συγκεκριμένη βάση δεδομένων είναι ιδιαίτερα εύχρηστη και αποτελεί αξιόπιστη πηγή πληροφοριών σχετικά με όλα τα ολοκληρωμένα ή υπό εκτέλεση έργα του LIFE. Η βάση δεδομένων παρέχει επίσης πληροφορίες σχετικά με τους δικαιούχους, τα στοιχεία επικοινωνίας τους και τους ιστότοπους των έργων.

Με αναζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

twitter.com/LIFE_Programme / www.facebook.com/LIFE.programme /

www.flickr.com/photos/life_programme

Επικοινωνώντας με το

Εθνικό Σημείο Επαφής της Ελλάδας

Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής – Πράσινο Ταμείο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής – Διεύθυνση Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας της Ατμόσφαιρας, Τμήμα Μηχανισμών Αγοράς και Μητρώου Εκπομπών

Όνομα: κ. Γεώργιος ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΣ (LIFE Περιβάλλον & LIFE Φύση)

κ. Δημήτριος ΝΙΑΒΗΣ(LIFE Φύση & Βιοποικιλότητα/LIFE Ενημέρωση & Επικοινωνία & LIFE Δράση για το Κλίμα)

Διεύθυνση: Βίλα Καζούλη, Λ. Κηφισίας 241 GR - 14561 Κηφισιά Τηλ.: +30 210 5241903 / +30 210 5241913 +30 2108089275 Fax: +30 210 5241833 +30 2108084707 E-mail: g.protopapas@prv.ypeka.gr d.niavis@prv.ypeka.gr

Website: http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=468&language=el-GR

Ομάδα Παρακολούθησης για την Ελλάδα

NEEMO EEIG – PROSPECT κα. Γ. Βαλαώρα

Διεύθυνση: Ασκληπιού 14 GR - 10680 ΑΘΗΝΑ

Τηλ.: +30 210 361 00 88 E-mail: georgia.valaoras@neemo.eu

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 7 –

Έργα LIFE Περιβάλλον και Αποδοτικότητα Πόρων που έκλεισαν πρόσφατα ή συνεχίζονται

Τίτλος έργου Αριθμός έργου Ιστότοπος Κάντε κλικ στο

εικονίδιο για την περίληψη του έργου

Διάρκεια έργου

Συμπράξεις Δημοσίων - Ιδιωτικών Φορέων για τη βελτιστοποίηση των σχημάτων περιορισμού, ανάκτησης και ανακύκλωσης απορριμμάτων σε προορισμούς μαζικού τουρισμού (RECYCLING SYMPRAXIS)

LIFE07 ENV_GR_000265

http://www.recyclingsympraxis.gr

01/2009–> 12/2011

'Στρατηγικός σχεδιασμός για την προσαρμογή & εφαρμογή των αρχών της ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων σε ένα ευάλωτο οικοσύστημα' (EcoPest)

LIFE07 ENV_GR_000266

http://www.ecopest.gr/

01/2009–> 03/2012

Η ανάπτυξη συστήματος Πληρώνω Όσο Πετάω στην Ελλάδα, Εσθονία και Κύπρο (HEC PAYT)

LIFE07 ENV_GR_000271

http://www.payt.gr/

01/2009–> 07/2011

Αειφορική διαχείριση εδάφους σε μια μεσογειακή λεκάνη απορροής βασισμένη στην ευρωπαϊκή θεματική στρατηγική για το έδαφος (Soil Sustainability(So.S))

LIFE07 ENV_GR_000278

http://www.lifesos.eu/lifesos/

01/2009–> 06/2012

Στρατηγικές για τη βελτίωση και την προστασία της ποιότητας των εδαφών από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις μεσογειακές χώρες (PRODOSOL)

LIFE07 ENV_GR_000280

http://www.prosodol.gr/

01/2009–> 12/2012

Ανάπτυξη τοπικών σχεδίων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέχρι το 2020 (CLIM-LOCAL2020)

LIFE07 ENV_GR_000282

http://www.epem.gr/climlocal/

01/2009–> 12/2011

Από τα επεξεργασμένα λύματα στους εναλλακτικούς υδάτινους πόρους σε ημι-άγονες περιοχές (PURE)

LIFE08 ENV_GR_000551

http://www.pure-hersonissos.gr/

01/2010–> 06/2013

Χρηματοπιστωτικά ιδρύματα: προετοιμασία της αγοράς για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (ClimaBiz)

LIFE08 ENV_GR_000552

http://www.climabiz.gr/

01/2010–> 12/2012

Συμμαχία Τοπικών Αυτοδιοικήσεων για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών (Forest Cities)

LIFE08 ENV_GR_000553

http://www.forestcities.gr

01/2010–> 12/2012

Προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα (AdaptFor)

LIFE08 ENV_GR_000554

http://www.ekby.gr/AdaptFor/Home_page_en.html

01/2010–> 06/2013

Ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος ανάλυσης για την αποτελεσματική αντιπυρική προστασία δασών (CALCHAS)

LIFE08 ENV_GR_000558

http://www.calchas.gr

03/2010–> 08/2013

Ανάπτυξη και επίδειξη LIFE08 http://www.uest.gr/drywaste 01/2010–> 06/2012

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 8 –

καινοτόμου οικιακού ξηραντήρα για την επεξεργασία οργανικών αποβλήτων (DRYWASTE)

ENV_GR_000566

Επίδειξη αειφόρου & αποτελεσματικής παραγωγής βιοκαυσίμων 2ης γενιάς και εφαρμογή τους σε αστικό περιβάλλον (BIOFUELS-2G)

LIFE08 ENV_GR_000569

http://www.biofuels2g.gr

01/2010–> 12/2012

Innovative precision Καινοτόμες τεχνολογίες ακριβείας για βελτιστοποιημένη άρδευση και ολοκληρωμένη διαχείριση καλλιεργειών σε αγροσύστημα με περιορισμούς ύδατος (HydroSense)

LIFE08 ENV_GR_000570

http://www.hydrosense.org

01/2010–> 12/2012

Δημιουργία δομημένου συστήματος γνώσης βασισμένου σε δείκτες για την αειφορική δασική πολιτική και διαχείριση (INFORM)

LIFE08 ENV_GR_000574

http://www.inform-life.gr

01/2010–> 12/2013

Επίδειξη μικρής κινητής μονάδας αεριοποίησης βιομάζας για αποκεντρωμένη συμπαραγωγή θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας (SMARt-CHP)

LIFE08 ENV_GR_000576

http://smartchp.eng.auth.gr

01/2010–> 12/2012

Ανάπτυξη ολοκληρωμένης πολιτικής για τη διαχείριση αγροτοβιομηχανικών αποβλήτων με στόχο τη μεγιστοποίηση της ανάκτησης υλικών και ενέργειας (INTEGRASTE)

LIFE08 ENV_GR_000578

http://www.achaia.gr/integraste/

01/2010–> 12/2012

Ανάπτυξη εργαλείου αποδοτικής πολιτικής για μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων (ACEPT-AIR)

LIFE09 ENV_GR_000289

http://www.aceptair.prd.uth.gr/

09/2010–> 08/2014

Κανονισμός REACH για σενάρια εκπομπών και ατυχημάτων στην προμήθεια και διανομή καυσίμων και πετροχημικών (PROTEAS)

LIFE09 ENV_GR_000291

http://www.proteas-reach.gr/

01/2011–> 12/2014

Επιλογές διαχείρισης αποβλήτων για τον έλεγχο των εκπομπών των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου (WASTE-C-CONTROL)

LIFE09 ENV_GR_000294

http://www.epem.gr/waste-c-control/

10/2010–> 09/2012

Προσαρμογή της αγροτικής παραγωγής στην κλιματική αλλαγή και στην περιορισμένη παροχή νερού (Adapt2Change)

LIFE09 ENV_GR_000296

http://www.adapt2change.eu

09/2010–> 08/2014

Στρατηγικός σχεδιασμός για το ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα στις εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων (CARBONTOUR)

LIFE09 ENV_GR_000297

http://uest.ntua.gr/carbontour/

09/2010–> 08/2012

Ανάπτυξη ενός καινοτόμου και ενεργειακά αυτόνομου συστήματος επεξεργασίας της άλμης από μονάδες (SOL-BRINE)

LIFE09 ENV_GR_000299

http://uest.ntua.gr/solbrine

10/2010–> 03/2013

Ανάπτυξη γνωστικών διαδικτυακών υπηρεσιών για την προώθηση προηγμένων δικτύων βιομηχανικής συμβίωσης στην Ευρώπη

LIFE09 ENV_GR_000300

http://www.esymbiosis.gr/

10/2010–> 06/2013

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 9 –

(eSYMBIOSIS)

Ανάπτυξη διαδικασίας εκτίμησης επιπτώσεων ως εργαλείο για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του αγροοικοσυστήματος: η περίπτωση των ελιών της Μεσογείου (SAGE10)

LIFE09 ENV_GR_000302

http://www.sage10.gr/

10/2010–> 03/2014

Ένταξη των φθαρμένων ελαστικών στον κύκλο ζωής ασφαλτομιγμάτων (ROADTIRE)

LIFE09 ENV_GR_000304

http://www.roadtire.eu

09/2010–> 09/2012

Αξιοποίηση ενέργειας από μη ανακυκλώσιμα αστικά απόβλητα αποβλήτων σε μια βιώσιμη αγορά παραγωγής ενέργειας από απόβλητα (ENERGY-WASTE)

LIFE09 ENV_GR_000307

http://www.energywaste.gr/

01/2011–> 12/2013

Βέλτιστες πρακτικές επεξεργασίας γεωργικών αποβλήτων και επαναχρησιμοποίησης στις Μεσογειακές χώρες (WASTEREUSE)

LIFE10 ENV_GR_000594

http://www.wastereuse.eu

09/2011–> 08/2015

Σύστημα διαχείρισης συμπύκνωσης: παραγωγή καινοτόμων λιπασμάτων από κοπριά και λύματα ελαιοτριβείων (CONDENSE)

LIFE10 ENV_GR_000596

http://www.life-condense.eu

09/2011–> 12/2014

Χρώμιο στα υπόγεια νερά της λεκάνης του Ασωπού: τεχνολογίες και μέτρα αποκατάστασης (CHARM)

LIFE10 ENV_GR_000601

http://www.charm-life.gr

09/2011–> 08/2015

Ολοκληρωμένη διαχείριση βιοαποβλήτων στην Ελλάδα: Η περίπτωση της Αθήνας (Athens - Bio-waste)

LIFE10 ENV_GR_000605

http://www.biowaste.gr

09/2011–> 08/2014

Ολοκληρωμένη Πράσινη Διαχείριση Πετρελαιοειδών Αποβλήτων και Καταλοίπων με βάση τον Κύκλο Ζωής (ELINA)

LIFE09 ENV_GR_000606

http://elina.org.gr

09/2011–> 08/2014

Aνάπτυξη και εφαρμογή πιλοτικού συστήματος για την Oλοκληρωμένη Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων στην Τήνο σε συμφωνία με την Οδηγία πλαίσιο για τα Στερεά Απόβλητα (ISWM –TINOS)

LIFE10 ENV_GR_000610

http://uest.ntua.gr/iswm-tinos/

10/2011–> 05/2014

Βάση γεωδεδομένων χαρτογράφησης καυσίμων για την ασφάλεια χέρσων εκτάσεων και δασικών πυρκαγιών στη Μεσόγειο (ArcFUEL)

LIFE10 ENV_GR_000617

http://www.arcfuel.eu/

10/2011–> 12/2013

Ανάπτυξη και Επίδειξη ενός εργαλείου υποστήριξης της πρόληψης αποβλήτων για την Τοπική Αυτοδιοίκηση (WASP Tool)

LIFE10 ENV_GR_000622

http://galaxy.hua.gr/~WASPtool/

10/2011–> 09/2014

Διαχείριση στρατιωτικής ενέργειας & εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (MECM)

LIFE11 ENV_GR_000938

http://www.life.mil.gr/

10/2012–> 09/2015

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 10 –

Εφαρμογή νέων καλλιεργητικών πρακτικών ελαιοκομίας για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον περιορισμό της (oLIVE-CLIMA)

LIFE11 ENV_GR_000942

http://www.oliveclima.eu/

10/2012–> 09/2017

Ανάπτυξη και παρουσίαση καινοτόμου μεθόδου παραγωγής βιοαιθανόλης από βιοαπόβλητα (Waste2Bio)

LIFE11 ENV_GR_000949

http://www.waste2bio.eu/

09/2012–> 08/2015

Ανάπτυξη και παρουσίαση ενός οικολογικού, καινοτόμου συστήματος για την οικιακή ανακύκλωση αποβλήτων (Recycling@Home)

LIFE11 ENV_GR_000950

http://www.recyclingathome.eu

09/2012–> 05/2015

Αιεφόρες στρατηγικές για τη βελτίωση σοβαρά υποβαθμισμένων εδαφών σε αγροτικές περιοχές: το παράδειγμα Pistachia vera L. (AgroStrat)

LIFE11 ENV_GR_000951

http://www.agrostrat.gr

10/2012–> 09/2016

Εκτίμηση και διαχείριση πλημμυρών και πυρκαγιών (FLIRE)

LIFE11 ENV_GR_000975

http://www.flire.eu

10/2012–> 09/2015

Πιλοτική εφαρμογή εξόρυξης θαμμένων απορριμμάτων από ΧΥΤΑ για την ανάκτηση μετάλλων, υλικών, γης και ενέργειας (LIFE RECLAIM)

LIFE12 ENV_GR_000427

http://www.reclaim.gr/

07/2013–> 06/2016

Ανάπτυξη και επίδειξη διαχειριστικών σχεδίων έναντι των ενισχυόμενων από την κλιματική αλλαγή χωροκατακτητικών κουνουπιών στη Νότια Ευρώπη (LIFE CONOPS)

LIFE12 ENV_GR_000466

http://www.conops.gr/

07/2013–> 12/2017

Δια-μεσογειακό δίκτυο για το περιβάλλον και την υγεία (CROME- LIFE)

LIFE12 ENV_GR_001040

http://www.crome-life.eu

07/2013–> 12/2016

Βάση Δεδομένων REACH για τα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας (SDS) και Κάρτες Οδηγιών στο Χώρο Εργασίας (WIC), READ (LIFE READ)

LIFE12 ENV_GR_001135

http://www.life-read.gr

10/2013–> 10/2015

Αντιμετώπιση της μύγας της Μεσογείου με μια καινοτόμο και φιλική προς το περιβάλλον τροφιμοπαγίδα μέσω μιας Ολοκληρωμένης Στρατηγικής Καταπολέμησης Παρασίτων (LIFE BIODELEAR)

LIFE13 ENV_GR_000414

http://www.biodelear.gr

06/2014–> 06/2019

Ανάπτυξη ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη μείωση του αποτυπώματος του διοξειδίου του άνθρακα στον τομέα των τροφίμων (LIFE FOODPRINT)

LIFE13 ENV_GR_000958

http://www.foodprint.gr

09/2014–> 10/2017

Life GreenYourMove: Ανάπτυξη και προώθηση ενός πλοηγού

LIFE14 ENV_GR_000611

http://www.greenyourmove.org/

09/2015–> 08/2018

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 11 –

συνδυασμένης μετακίνησης με στόχο την ελαχιστοποίηση των αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρώπη (LIFE GYM)

Επίδειξη της αποδοτικότητας των πόρων μέσω καινοτόμων ολοκληρωμένων συστημάτων ανακύκλωσης αποβλήτων για τις απομακρυσμένες περιοχές (LIFE: PAVEtheWAySTE)

LIFE14 ENV_GR_000722

http://pavethewayste.eu

09/2015–> 12/2018

Ανάπτυξη και επίδειξη μοντέλων πρόληψης και επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) (LIFE RE-WEEE)

LIFE14 ENV_GR_000858

http://www.reweee.gr/el

01/2016–> 06/2019

Έργα LIFE Φύση & Βιοποικιλότητα που έκλεισαν πρόσφατα ή συνεχίζονται

Τίτλος έργου Αριθμός έργου Ιστότοπος Κάντε κλικ στο

εικονίδιο για την περίληψη του έργου

Διάρκεια έργου

Υλοποίηση δράσεων διατήρησης για τον Θαλασσοκόρακα και τον Αιγαιόγλαρο και αναγνώριση Θαλάσσιων Σημαντικών Περιοχών για τα πουλιά της Ελλάδας (ConShagAudMIBAGR)

LIFE07 NAT_GR_000285

http://www.ornithologiki.gr/gr/seabirds/index.php

01/2009 –> 12/2012

Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης (PINUS)

LIFE07 NAT_GR_000286

http://www.parnonaslife.gr/en/actions

01/2009 –> 12/2012

Επίδειξη δράσεων διατήρησης του είδους Ursus artcos* (καφέ αρκούδα) και του τύπου οικότοπου 9530* (μαύρη πεύκη) στο Ε.Π. Βόρειας Πίνδου, στον Νομό Γρεβενών (PINDOS/GREVENA)

LIFE07 NAT_GR_000291

http://www.pindoslife.gr/

01/2009 –> 06/2012

Δράσεις για την προστασία των παράκτιων αμμοθινών με είδη Juniperus στην Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο (JUNICOAST)

LIFE07 NAT_GR_000296

http://www.junicoast.gr/

01/2009 –> 12/2012

Μεθοδολογία αποκατάστασης πυρόπληκτων μεσογειακών δασών – Ασφάλεια & αποδοτικότητα 4 παρεμβάσεων στη NATURA 2000 της Ρόδου (FRAMME)

LIFE08 NAT_GR_000533

http://www.ellet.gr/framme

01/2010 –> 12/2014

Αυτόματη παρακολούθηση και καταγραφή της βιοποικιλότητας με χρήση ακουστικών μέσων (AMIBIO)

LIFE08 NAT_GR_000539

http://www.amibio-project.eu/

02/2010 –> 06/2012

Επιδεικτική εφαρμογή της προσέγγισης Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα, για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας της Σκύρου (SKYROSBIODIVERSITY)

LIFE09 NAT_GR_000323

http://www.skyroslife.gr/

09/2010 –> 08/2014

Χρήση καινοτόμων πρακτικών και νέας τεχνολογίας στην παραγωγή δασικών φυταρίων

LIFE09 NAT_GR_000326

http://www.verenikelife2009.gr

09/2010 –> 12/2013

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 12 –

μεγάλης ποικιλίας και υψηλής ποιότητας για τη βελτίωση της αναγέννησης, την επιτυχία και την αύξηση της βιοποικιλότητας (VERENIKE)

Βελτίωση των προϋποθέσεων συνύπαρξης ανθρώπου-αρκούδας στον Ν. Καστοριάς, Ελλάδα – Μεταφορά Βέλτιστων Πρακτικών (ARCTOS/KASTORIA)

LIFE09 NAT_GR_000333

http://www.arctoslife.gr/

10/2010 –> 06/2014

Δράσεις για τη διατήρηση παράκτιων οικοτόπων και σημαντικών ειδών ορνιθοπανίδας των περιοχών του δικτύου NATURA 2000 Λιμνοθάλασσα Επανομής, Λιμνοθάλασσα Αγγελοχωρίου (ACCOLAGOONS)

LIFE09 NAT_GR_000343

http://www.accolagoons.gr/

10/2010 –> 09/2013

Διαχείριση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της Άνδρου με σκοπό την επίτευξη ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης 4 ειδών πτηνών προτεραιότητας (ANDROSSPA)

LIFE10 NAT_GR_000637

http://www.androslife.gr

09/2011 –> 08/2015

Διαφυλάσσοντας τον Φιννοσκανδικό πληθυσμό της Νανόχηνας σε σημαντικές περιοχές διαχείμασης και στάθμευσης κατά μήκος της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής διαδρομής (Safeguard LWfG)

LIFE10 NAT_GR_000638

http://www.wwf.fi/lwfg

09/2011 –> 06/2016

Διατήρηση και διαχείριση του κιρκινεζιού (Falco naumanni*) σε τρεις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της Ελλάδας (Lesser Kestrel Thessaly)

LIFE11 NAT_GR_001011

http://www.lifelesserkestrel.eu

06/2012 –> 05/2016

Διατήρηση δασών και δασικών ανοιγμάτων προτεραιότητας στον Εθνικό Δρυμό Οίτης και στο Όρος Καλλίδρομο της Στερεάς Ελλάδας (FOROPENFORESTS)

LIFE11 NAT_GR_001014

http://www.foropenforests.org

09/2012 –> 11/2017

Αειφορική διαχείριση και χρηματοδότηση της βιοποικιλότητας σε υγρότοπους – η περίπτωση της Λίμνης Στυμφαλίας (LIFE-Stymfalia)

LIFE12 NAT_GR_000275

http://www.lifestymfalia.gr

10/2013 –> 09/2017

Αποκατάσταση και διατήρηση του Τύπου Οικότοπου Προτεραιότητας *9562 Ελληνικά Δάση Άρκευθου στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών (LIFE JunEx)

LIFE12 NAT_GR_000539

http://www.junex.gr

07/2013 –> 06/2017

ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE «Ολοκληρωμένη Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας στις Βόρειες Κυκλάδες» (CYCLADES Life)

LIFE12 NAT_GR_000688

http://www.cycladeslife.gr/

07/2013 –> 06/2017

Δράσεις διατήρησης για τη βελτίωση των συνθηκών συνύπαρξης ανθρώπου-αρκούδας στη Βόρεια Πίνδο (LIFE ARCPIN)

LIFE12 NAT_GR_000784

http://www.lifearcpin.gr/

10/2013 –> 06/2017

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 13 –

Μέτρα διατήρησης για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του μαυροπετρίτη στην κλιματική αλλαγή (LIFE ElClimA)

LIFE13 NAT_GR_000909

http://www.lifefalcoeleonorae.gr

10/2013 –> 06/2017

Επίδειξη καλών πρακτικών με στόχο τον περιορισμό των επιπτώσεων των αιολικών πάρκων στη βιοποικιλότητα της Ελλάδας (LIFE WINDFARMS & WILDLIFE)

LIFE12 BIO_GR_000554

http://www.windfarms-wildlife.gr/

10/2013 –> 09/2017

Έργα LIFE Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Πληροφόρηση που έκλεισαν πρόσφατα ή συνεχίζονται

Τίτλος έργου Αριθμός έργου Ιστότοπος Κάντε κλικ στο

εικονίδιο για την περίληψη του έργου

Διάρκεια έργου

Προώθηση αειφόρων τρόπων παραγωγής και κατανάλωσης: το παράδειγμα του ελαιολάδου (INFOIL)

LIFE08

INF_GR_000581 http://www.infoil.tuc.gr

01/2010 –> 12/2012

Προστασία της ιχθυοπανίδας στη λεκάνη των Πρεσπών μέσω της προώθησης ορθών αλιευτικών πρακτικών σε συνέπεια με την Ευρωπαϊκή Πολιτική (PROM.SUS.FIS.PR.PRESPA)

LIFE09

INF_GR_000319

http://www.spp.gr/spp/

10/2010 –> 03/2013

Θάλασσα: Μάθε, δράσε, προστάτεψε /Ενημερωτική, Εκπαιδευτική, Συμμετοχική Εκστρατεία για τα θαλάσσια θηλαστικά στην Ελλάδα (Thalassa)

LIFE09

INF_GR_000320

http://www.thalassa-project.gr

09/2010 –> 12/2013

Ολοκληρωμένη εκστρατεία ενημέρωσης για τον περιορισμό των απορριμμάτων καπνιστών στις παραλίες (LIFE – AMMOS)

LIFE12

INF_GR_000985

http://www.life-ammos.gr/

07/2013 –> 03/2015

«Οι οικολογικές

υπηρεσίες, τα κοινωνικά

οφέλη και η οικονομική

αξία των υπηρεσιών των

οικοσυστημάτων στις

περιοχές του δικτύου

NATURA 2000 στην

Κρήτη» (LIFE

Natura2000ValueCrete)

LIFE13

INF_GR_000188

http://www.ecovalue-crete.eu/

07/2014 –> 06/2018

Ανάπτυξη επικοινωνιακής

και εκπαιδευτικής

εκστρατείας για την

ανακύκλωση Αποβλήτων

Ηλεκτρικού και

Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού

(ΑΗΗΕ) (LIFE –

INFOCYCLE)

LIFE13

INF_GR_001342

http://www.infocycle.gr/

07/2014 –> 06/2016

Προώθηση της

ευαισθητοποίησης για την

άσκηση δίωξης για

εγκλήματα κατά της άγριας

ζωής και ευρωπαϊκή

περιβαλλοντική νομοθεσία

στις περιοχές Δικτύου 2000

στην Κρήτη (LIFE Natura

Themis)

LIFE14

GIE_GR_000026

Μη διαθέσιμος

10/2015 –> 09/2020

Δημιουργία συνεργασιών,

ανάπτυξη δεξιοτήτων και

ανταλλαγή γνώσεων για τα

LIFE14

GIE_GR_000304

http://forestlife.gr/

07/2015 –> 07/2019

Last update: 19/04/16 European Commission (http://ec.europa.eu/life/)

– Page 14 –

δάση του Δικτύου Natura 2000

στην Ελλάδα (LIFE ForestLife)

Ολοκληρωμένη εκστρατεία

ενημέρωσης και

ευαισθητοποίησης για τη

μείωση της πλαστικής

σακούλας στο θαλάσσιο

περιβάλλον(LIFE DEBAG)

LIFE14

GIE_GR_001127

Μη διαθέσιμος 09/2015 –> 0 3/2018

Έργα LIFE Μετριασμός της Κλιματικής Αλλαγής και LIFE Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή που συνεχίζονται

Τίτλος έργου Αριθμός έργου Ιστότοπος Κάντε κλικ στο

εικονίδιο για την περίληψη του έργου

Διάρκεια έργου

Προώθηση της αποδοτικής χρήσης νερού και υποστήριξη της μετάβασης προς μια ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή γεωργία στις μεσογειακές χώρες (LIFE AgroClimaWater)

LIFE14 CCA/GR/000389

http://www.lifeagroclimawater.eu/

09/2015 –> 08/2020

Προσαρμογή του γεωργικού τομέα των νησιών της Μεσογείου στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (LIFE ADAPT2CLIMA)

LIFE14 CCA/GR/000928

http://www.adapt2clima.eu

10/2015 –> 04/2019

Έργα LIFE Μετριασμός της Κλιματικής Αλλαγής και LIFE Μετριασμός Κλίματος που συνεχίζονται

Τίτλος έργου Αριθμός έργου Ιστότοπος Κάντε κλικ στο

εικονίδιο για την περίληψη του έργου

Διάρκεια έργου

Καινοτόμος προσέγγιση για τον υπολογισμό και παρακολούθηση της δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα από δενδρώδεις καλλιέργειες για τη διερεύνηση της χρήσης τους ως «δεξαμενές δέσμευσης άνθρακα» (LIFE CLIMATREE)

LIFE14 CCM/GR/000635

http://www.lifeclimatree.eu/

07/2015 –> 06/2019