ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων,

Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας

Κορίνα Διαμαντή (PhD, MSc)kdiamanti@gmail.com

25/02/2011

2

Σκοπός μαθήματος

κατανόηση οργανωτικής δομής και λειτουργιών παραγωγής

ανάλυση των λειτουργιών της παραγωγικής διαδικασίας

στρατηγική διοίκηση παραγωγής σχεδιασμός, ανασχεδιασμός,

βελτιστοποίηση διαδικασιών παραγωγής

3

Συνοπτική παρουσίαση μαθήματος

Αρχές διοίκησης παραγωγής. Σχεδιασμός συστημάτων παραγωγής. Πρόβλεψη ζήτησης. Χωροταξικός σχεδιασμός. Διαχείριση αποθεμάτων. Χρονικός προγραμματισμός παραγωγής. Διαχείριση ποιότητας.

4

Συγγράμματα

Το κύριο βιβλίο του μαθήματος είναι: Αδαμίδης, Ε.Δ., 2004, «Εισαγωγή στη

διοίκηση της παραγωγής» Εκδόσεις Πατάκη (Κωδ. Εύδοξο: 21538 / ISBN:978-960-16-1082-5 )

Άλλα εκπαιδευτικά βοηθήματα: Ιωάννου, Γ., 2005, «Διοίκηση Παραγωγής και

υπηρεσιών» Εκδόσεις Σταμούλη (Κωδ. Εύδοξο: 22722 / ISBN:960-351-628-7)

Slack, N., Chambers, S., Harland, C., Harrison, A., Johnston, R., 1995. Operations Management. Pitman Publishing

5

Σημαντική η ανάγνωση του βιβλίου: Goldratt, E.M., Cox, J., 2004. The Goal:

a process of ongoing improvement. Gower Publishing Ltd.

6

Διδασκαλία – Εξέταση

Διδασκαλία: θεωρία μελέτες περίπτωσης

Παρουσίες: Θα υπάρχει λίστα παρουσιών

Βαθμολογία: τελική γραπτή εξέταση

7

Θεματολογία μαθήματος

εισαγωγή στη διοίκηση λειτουργιών & παραγωγής – η διαδικασία μετασχηματισμού

οι διαδικασίες παραγωγής και τα χαρακτηριστικά τους

επιλογή τοποθεσίας για την εγκατάσταση των λειτουργιών μιας επιχείρησης

ο χωροταξικός σχεδιασμός

8

Θεματολογία μαθήματος

ο προγραμματισμός & ο έλεγχος της παραγωγής

η διαχείριση αποθεμάτων προγραμματισμός απαιτήσεων σε υλικά

(MRP – Material Requirements Planning) προγραμματισμός πόρων παραγωγής

(MRP ΙΙ – Manufacturing Resource Planning)

το σύστημα Just In Time

9

Θεματολογία μαθήματος Τεχνολογία βελτιστοποιημένης

παραγωγής (Optimized Production Technology)

Benchmarking & Balanced Scorecard Business Process Reengineering (BPR)

– ανασχεδιασμός επιχειρηματικών διαδικασιών

Kaizen – συνεχής βελτίωση Total Quality Management – Διοίκηση

Ολικής Ποιότητας

10

11

Διοίκηση Παραγωγής

Διοίκηση επιχειρηματικών μονάδων με παραγωγική δραστηριότητα

Δραστηριότητες οργάνωσης και διοίκησης μιας βιομηχανίας/βιοτεχνίας: Λειτουργικά θέματα, δηλ. τα καθημερινά

καθήκοντα ρουτίνας – έλεγχος και διασφάλιση λειτουργίας

Ανάπτυξη στρατηγικής

12

Κλασική άποψη Η βιομηχανική μονάδα ως μια παθητική

οντότητα που ενεργεί μόνο κάτω από τις εντολές της διοίκησης

Σύγχρονη άποψη: Η βιομηχανική μονάδα ως ενεργός

στρατηγικός παράγοντας που επηρεάζει τη διαδικασία χάραξης στρατηγικής

13

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Κλασσική Άποψη

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Σύγχρονη Άποψη

14

Η διοίκηση λειτουργιών σε ένα εργοστάσιο αφορά τρεις βασικές δραστηριότητες: Διαχείριση της γκάμας παραγόμενων

προϊόντων Διαχείριση των αποθεμάτων Διοίκηση ποιότητας

15

Οι αποφάσεις οργάνωσης & διοίκησης μιας μονάδας παραγωγής διακρίνονται σε: Σχεδιασμού, Προγραμματισμού ή διοίκησης Ελέγχου ή βελτίωσης

16

Τομείς δραστηριοποίησης επιχειρήσεων

Πρωτογενής – παραγωγή πρώτων υλών

Δευτερογενής – μεταποίηση, παραγωγή

Τριτογενής – παροχή υπηρεσιών

17

Περιβάλλον Επιχειρήσεων

Περιβάλλον μιας επιχείρησης: Εσωτερικό Άμεσο (ειδικό) εξωτερικό Έμμεσο (γενικό) εξωτερικό

Συνεχής αλληλεπίδραση των παραγόντων αυτών που επηρεάζουν την λειτουργία της

18

Διοίκηση παραγωγής & λειτουργίες

Η διοίκηση παραγωγής βασίζεται στη διοίκηση λειτουργιών, που αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί παράγουν αγαθά και υπηρεσίες.

οργανωτική δομή επιχειρήσεων

19

Οργανωτική Δομή Επιχειρήσεων

Απλή / Simple structure Λειτουργική / Functional structure Γεωγραφική / geographical structure Δομή κατά προϊόν / product structure Πολυτμηματική / multidivisional structure Οργάνωση κατά Στρατηγικές Οργανικές

Μονάδες / Strategic Business Units Μητρική / matrix structure Άλλες σύγχρονες δομές: virtual, barrier-free,

κ.α.

20

Λειτουργική οργανωτική δομή

Διευθύνων Σύμβουλος

Οικονομική Διεύθυνση

Διεύθυνση Πωλήσεων

Διεύθυνση Εργοστασίου

Μηχανογράφηση

Λογιστήριο

Προμήθειες

Διαφήμιση

Διανομή

Εξυπηρέτηση Πελατών

Παραγωγή

Τεχνική Υπηρεσία

Ποιοτικός Έλεγχος

Διοικητικό Συμβούλιο

21

Το τμήμα διοίκησης παραγωγής είναι υπεύθυνο για το σχεδιασμό, τη μέθοδο παραγωγής καθώς και τη μετατροπή των εισροών σε τελικά προϊόντα

Το τμήμα λογιστηρίου συλλέγει, αναλύει και δημοσιεύει οικονομικά στοιχεία

Το τμήμα διανομής είναι υπεύθυνο για την αποθήκευση και μεταφορά των προϊόντων

Το τμήμα διαφήμισης είναι υπεύθυνο για το προφίλ της εταιρείας προς το κοινό.

22

Ενδεικτικές λειτουργίες τμήματος

Τμήμα Παραγωγής

Προγραμμα-τισμός & διοίκηση

παραγωγής

Σχεδιασμόςπροϊόντων

Ποιοτικός Έλεγχος

Επιθεώρηση & Συντήρηση

23

Πλεονεκτήματα Λειτουργικής Οργανωτικής Δομής

Κεντρικός έλεγχος στρατηγικών αποτελεσμάτων

Ξεκάθαρος ορισμός αρμοδιοτήτων Εμβάθυνση σε λειτουργικά ζητήματα Ανάπτυξη ικανοτήτων εξειδίκευσης –

υφιστάμενοι και προϊστάμενοι μοιράζονται τη γνώση κάθε λειτουργίας

24

Η διάσταση των λειτουργιών

Πέρα από τη διαρθρωτική δομή των τμημάτων, η οποία είναι στατική –μια διαδικασία μπορεί να επεκτείνεται μεταξύ διαφόρων τμημάτων

Οι λειτουργικές διαδικασίες έχουν μια δυναμική

25

Τι είναι διαδικασία

Διαδικασία (process) είναι ένα σύνολο ενεργειών που χρησιμοποιεί μια ή και περισσότερες εισροές (inputs) και τις μετατρέπει σε εκροές (outputs), δηλαδή σε προϊόντα ή υπηρεσίες.

26

Το μοντέλο μετασχηματισμού (the transformation model)

Προκειμένου να παραχθούν, μέσω των διαφόρων λειτουργιών, αγαθά ή/και υπηρεσίες ακολουθείται η διαδικασία μετασχηματισμού.

ΕΙΣΡΟΕΣ ΕΚΡΟΕΣΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ

Αγαθά & Υπηρεσίες

Εξωτερικό περιβάλλον

27

Εισροές πόρων: Ανθρώπινο δυναμικό Χρήματα Πρώτες ή/και επεξεργασμένες ύλες Εξοπλισμός, εγκαταστάσεις, υποδομές

Εκροές: Προϊόντα Υπηρεσίες

Εξωτερικό περιβάλλον – η αγορά όπου δραστηριοποιείται μια επιχείρηση

28

Παραδείγματα

Λειτουργία Εισροές Διαδικασία Μετασχημ.

Έκροές

Κατασκευαστής κατεψυγμένου φαγητού

Φρέσκο φαγητό,

Εξοπλισμός επεξεργασίας φαγητού

Προετοιμασία φαγητού,

Κατάψυξη φαγητού

Κατεψυγμένο φαγητό

Λογιστής Προσωπικό,

Πληροφορία,

Πληροφ. Συστήματα

Προετοιμασία ισολογισμών,

Συμβουλές

Πιστοποίηση & Δημοσίευση ισολογισμών

29

Συστημική προσέγγιση

Η επιχείρηση ως ένα σύστημα που δέχεται εισροέςεισροές (πρώτες ύλες, πληροφορίες, ανθρώπινο δυναμικό, μηχανές) τις οποίες μετατρέπει σε εκροέςεκροές (προϊόντα και υπηρεσίες) κατόπιν επεξεργασίας

Ανοιχτό σύστημα – συνεχή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον

30

Δραστηριότητες (Δραστηριότητες (activities):activities): ονομάζονται τα στάδια μιας διαδικασίας

Πόροι (Πόροι (resources)resources):: τα μέσα που απαιτούνται για την εκτέλεση μιας διαδικασίας

ΟντότητεςΟντότητες: πρώτες ύλες, υλικά συσκευασίας, εξαρτήματα κλπ.

Έλεγχοι: πληροφορίες

31

Ενδεικτικά είδη δραστηριοτήτων μονάδων παραγωγής

Επεξεργασία οντότητας: ο μετασχηματισμός της

Κίνηση οντότητας: μεταφορά ενός εξαρτήματος

από μια μηχανή (πόρο) σε μια άλλη

Μετακίνηση πόρου: μετακίνηση εργάτη από μια

θέση εργασίας σε μια άλλη

Προετοιμασία πόρου (set-up): τοποθέτηση στη

μηχανή των εργαλείων που απαιτούνται για την

έναρξη παραγωγής προϊόντων

Συντήρηση πόρου: η επισκευή μιας μηχανής

32

Μέρη συστήματος παραγωγής

Σύστημα αποφάσεων

Φυσικό-λειτουργικόΣύστημα

Σύστημα πληροφοριών

Σύστημα Διοίκησης παραγωγής

Πρώτες ύλες

Έτοιμα προϊόντα

33

Σκοπός συστήματος

η λειτουργία της διαδικασίας μετατροπής πρώτων υλών σε τελικά προϊόντα, στον απαιτούμενο χρόνο για να καλυφθεί η ζήτηση, με την καλύτερη δυνατή χρήση/αξιοποίηση των πόρων

στοχοθεσία στη λήψη αποφάσεων

34

Λειτουργίες συστήματος Προγραμματισμό παραγωγής Διαχείριση προμηθειών Διοίκηση ανθρωπίνων πόρων Διαχείριση τεχνολογικών πόρων Έλεγχο ποιότητας Συντήρηση εξοπλισμού Διανομή (αποθήκευση & αποστολή) έτοιμων

προϊόντων Μέτρηση απόδοσης Βελτίωση και ανασχεδιασμός διαδικασιών

35

Βασικές φιλοσοφίες διοίκησης παραγωγής

Αντιστοίχηση παραγωγής με ζήτηση – πρόβλεψη, προγραμματισμός, έλεγχος παραγωγής – ολοκληρωμένα συστήματα: σύστημα ελέγχου ροής υλικών MRP, σύστημα ελέγχου ροής εργασιών OPT

Ανταπόκριση στην οποιαδήποτε ζήτηση – σύστημα JIT

36

Ο κύκλος ζωής του συστήματος παραγωγής

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Στρατηγική Στρατηγική διάστασηδιάσταση

Λειτουργική Λειτουργική διάστασηδιάσταση

37

Συνολική δραστηριότητα αφορά:

Σχεδιασμό παραγωγής: φυσικού συστήματος, συστήματος πληροφοριών, λήψης αποφάσεων, βάση της ζήτησης

Προγραμματισμό παραγωγής: χρονοδιάγραμμα και στάδια παραγωγής, προμήθειες

Έλεγχο παραγωγής: διασφάλιση παραγωγής

Συνεχή βελτίωση: μέτρηση απόδοσης και λήψη ενεργειών για βελτίωσή της

38

Βασικές έννοιες συστημάτων παραγωγής

Βιομηχανικό κόστοςΒιομηχανικό κόστος: συνολικό κόστος παραγωγής ενός προϊόντος (σταθερό + μεταβλητό λειτουργικό κόστος)

Χρόνος κύκλουΧρόνος κύκλου (cycle time) (cycle time): ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ δυο διαδοχικών προϊόντων που εξέρχονται από το σύστημα παραγωγής.

Χρόνος υστέρησης (Χρόνος υστέρησης (lead time)lead time): η χρονική διάρκεια της επεξεργασίας (ο χρόνος που μεσολαβεί από την είσοδο της πρώτης ύλης στο σύστημα μέχρι την έξοδό της ως τελικό προϊόν)

39

Εκμετάλλευση πόρου (Εκμετάλλευση πόρου (resource resource utilization)utilization): ποσοστό του συνολικού χρόνου λειτουργίας του συστήματος κατά το οποίο ο πόρος δεν μένει αδρανής

Ικανότητα διεκπεραίωσης (Ικανότητα διεκπεραίωσης (throughput throughput capacity)capacity):: μέγιστη δυναμικότητα παραγωγής συστήματος – μπορεί να μετρηθεί ως τελικό προϊόν ανά ώρα

40

Φύρα (Φύρα (waste)waste): οτιδήποτε προκαλεί κόστος και δεν προσθέτει αξία.

Χρόνος αναμονής Χρόνος αναμονής (wait time):(wait time): ο χρόνος που τα ημιτελή προϊόντα περιμένουν σε ουρές, είτε για να ελευθερωθούν πόροι, είτε για να ετοιμαστούν κάποια εξαρτήματα. Σχετίζεται με το μέσο επίπεδο αποθεμάτων στην παραγωγή.

41

Παράδειγμα: Διαδικασία παραγωγής ηλεκτρονικών αντλιών καυσίμων

Η κατασκευή της αντλίας ξεκινά σε μια αντλιομηχανή, όπου κατασκευάζεται το σώμα της.

Ακολουθεί η συναρμολόγηση των διαφόρων εξαρτημάτων (βαλβίδες, ελατήρια κλπ.) που γίνεται από εξειδικευμένους τεχνίτες με ειδικά εργαλεία

Έλεγχος κάθε μιας αντλίας – αν είναι ελαττωματική γυρίζουμε στο πρώτο στάδιο αλλιώς προχωράμε παρακάτω

Προώθηση προς ενδιάμεση αποθήκευση

42

Παράλληλα κατασκευάζεται το σώμα του ογκομετρητή

συναρμολόγηση εξαρτημάτων Ποιοτικός έλεγχος Προσωρινή αποθήκευση ή επιστροφή

στο πρώτο βήμα

43

Στη συνέχεια, στήνεται ο μεταλλικός σκελετός και συναρμολογείται ο κινητήρας και η αντλία – από εξειδικευμένους τεχνίτες με ειδικά εργαλεία

Συναρμολογείται και ο ογκομετρητής Στο τέλος τοποθετούνται τα ηλεκτρονικά μέρη

και τα εξωτερικά μεταλλικά μέρη Η έτοιμη αντλία συσκευάζεται & αποθηκεύεται,

αφού περάσει επιτυχώς από ποιοτικό έλεγχο –αλλιώς ξαναστέλνεται στην αρχή της συναρμολόγησης

44

Ποιοι είναι οι πόροι, οι οντότητες του παραπάνω συστήματος παραγωγής;

Ποιες είναι οι δραστηριότητες που εκτελούνται και οι αποφάσεις που λαμβάνονται;

45

Πόροι: αντλιομηχανή, αποθηκευτικοί χώροι, χώροι συναρμολόγησης, τεχνίτες

Οντότητες: πρώτες ύλες, σώμα αντλίας, σώμα ογκομετρητή, κινητήρας, ηλεκτρονικά μέρη, υλικά συσκευασίας, μεταλλικός σκελετός, εξωτερικά μεταλλικά μέρη

46

Δραστηριότητες: Κατασκευή, αποθήκευση αντλίας Κατασκευή, συναρμολόγηση, αποθήκευση

ογκομετρητή Συναρμολόγηση μεταλλικού σκελετού,

κινητήρα και αντλίας Συναρμολόγηση ογκομετρητή Τοποθέτηση ηλεκτρονικών & μεταλλικών

εξωτερικών μερών Συσκευασία Τελική αποθήκευση

47

Αποφάσεις: Ενδιάμεσοι έλεγχοι ποιότητας Τελικός έλεγχος ποιότητας Προγραμματισμός της παραγωγής

48

Στρατηγική διάσταση διοίκησης παραγωγής

Άμεση σύνδεση με πολλαπλές μακροπρόθεσμες & μεσοπρόθεσμες αποφάσεις των εταιριών

Ιδιαίτερη σχέση με στρατηγικές μάρκετινγκ & πωλήσεων αλλά και με χρηματοοικονομική στρατηγική: Προγραμματισμός δυναμικότητας Προγραμματισμός όγκου παραγωγής Προγραμματισμός ανθρώπινου δυναμικού

49

Η εταιρική στρατηγική

Καθορίζει την επιχειρηματική κατεύθυνση μιας εταιρείας, οριοθετεί νέες ευκαιρίες & απειλές από το περιβάλλον, και αναγνωρίζει τους στόχους ανάπτυξης που πρέπει να επιτευχθούν

Καθορίζει τον τρόπου που μια εταιρεία θα διαφοροποιηθεί από τον ανταγωνισμό

Παρέχει μια συνολική κατεύθυνση – πλαίσιο για την εκτέλεση όλων των λειτουργιών

50

Ανταγωνιστικές προτεραιότητες

Μια πελατοκεντρική στρατηγική διοίκησης παραγωγής λαμβάνει υπόψη της τους μακροπρόθεσμων στόχους

Απαιτεί συλλογική προσπάθεια από το μάρκετινγκ και την παραγωγή για την κατανόηση των αναγκών κάθε τμήματος και τον καθορισμό των πλεονεκτημάτων που απαιτούνται για την ανταπόκριση της εταιρίας στον ανταγωνισμό

Τα πλεονεκτήματα αυτά πρέπει να συνδεθούν με κάθε διαδικασία της επιχείρησης

Τα λειτουργικά πλεονεκτήματα ονομάζονται ανταγωνιστικές προτεραιότητες

51

Ανταγωνιστικές προτεραιότητες

Κόστος Παραγωγή χαμηλού κόστους

Ποιότητα Σχεδιασμός υψηλής ποιότητας

Σταθερή ποιότητα

Χρόνος Ταχύς χρόνος παράδοσης

Προσυμφωνημένος χρόνος

Ταχύτητα ανάπτυξης

Ευελιξία Customization (εξειδίκευση)

Ευελιξία όγκου παραγωγής

52

Ανταγωνιστικές προτεραιότητες

Προϊόντα χαμηλού κόστους: Μείωση τιμών → αύξηση ζήτησης ή μείωση

περιθωρίων κέρδους αν η παραγωγή δεν μπορεί να γίνει με μικρότερο κόστος

Λαμβάνουμε υπόψη το κόστος εργασίας, των υλικών, των ελαττωματικών, και τα γενικά έξοδα για το σχεδιασμό ενός συστήματος που θα μειώσει το κόστος ανά μονάδα προϊόντος

Η μείωση του κόστους μπορεί να απαιτεί επιπλέον επένδυση σε αυτοματοποίηση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού

53

Ανταγωνιστικές προτεραιότητες

Ανταγωνισμός με βάση την ποιότητα: Η ποιότητα καθορίζεται από τις απαιτήσεις

των πελατών Έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παρουσία

μιας εταιρείας στην αγορά Δύο βασικές ανταγωνιστικές προτεραιότητες:

Ο σχεδιασμός υψηλής ποιότητας Η σταθερότητα στην ποιότητα

Καθεμιά αντανακλά συγκεκριμένες στρατηγικές κατευθύνσεις, βάση της φιλοσοφίας της επιχείρησης

54

Ανταγωνιστικές προτεραιότητες

Σταθερότητα στην ποιότητα: Συχνότητα με την οποία τα προϊόντα

ικανοποιούν τις προδιαγραφές σχεδιασμού Απαιτεί μείωση και σταδιακή εξάλειψη των

λαθών στην παραγωγική διαδικασία

55

Ανταγωνιστικές προτεραιότητες

Ανταγωνισμός με βάση το χρόνο – τρία βασικά επίπεδα: Ταχύτητα παράδοσης – διατήρηση

αποθεμάτων τελικών προϊόντων, ανεπτυγμένα συστήματα μεταφορών

Ακρίβεια χρόνου παράδοσης – τήρηση προσυμφώνων

Ταχύτητα εισαγωγής νέου προϊόντος στην αγορά - κάλυψη χρόνου από την γέννηση της ιδέας ως τον τελικό σχεδιασμό και παραγωγή

56

Ανταγωνιστικές προτεραιότητες

Ευελιξία (flexibility): Δημιουργία ενός συστήματος παραγωγής

που να ανταποκρίνεται άμεσα στις ανάγκες των πελατών

Απαιτεί εξειδίκευση (customization) και ευελιξία όγκου παραγωγής (volume flexibility). Π.χ. εξειδικευμένοι παραγωγοί προϊόντων για την πολεμική βιομηχανία και εποχικά προϊόντα αντίστοιχα.

57

Στρατηγικές ροής διαδικασιών Σχεδιασμό ροής των διαδικασιών βάση

ανταγωνιστικών προτεραιοτήτων Οι στρατηγικές make-to-stock, assemble-to-

order και make-to-order χρησιμοποιούνται για τις διαδικασίες παραγωγής προϊόντων

Κάθε στρατηγική ροής διαδικασιών προσφέρει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα

Η επιλογή στρατηγικής έχει μεγάλη σημασία καθώς καθορίζει την οργάνωση και τον προγραμματισμό των πόρων μιας επιχείρησης

58

Στρατηγική make-to-stock (παραγωγή και αποθεματοποίηση) η διατήρηση αποθέματος για άμεση παράδοσηη διατήρηση αποθέματος για άμεση παράδοση –

ελαχιστοποίηση χρόνου παράδοσης για τον πελάτη

Χρησιμοποιείται σε τυποποιημένα προϊόντα με μεγάλο όγκο παραγωγής και σχετικά ακριβείς προβλέψεις ζήτησης

& από εταιρείες που παράγουν σε ποσότητες ένα μοναδικό προϊόν για έναν συγκεκριμένο πελάτη

Π.χ. αναψυκτικά, ηλεκτρονικά εξαρτήματα, εργαλεία κήπου

Υποστηρίζει τις ανταγωνιστικές προτεραιότητες χαμηλού κόστους και σταθερής ποιότητας (μαζική παραγωγή)

59

Στρατηγική make-to-order Η παραγωγή προϊόντων σε μικρή

ποσότητα μετά από παραγγελία πελάτη Η παραγωγή ξεκινά αφού έχει κλειστεί

μια παραγγελία – τότε αγοράζονται και τα υλικά

Η σημαντικότερη ανταγωνιστική προτεραιότητα είναι το customization (εξειδίκευση)

Π.χ. κατασκευαστικές εταιρείες – κάποιες φορές και στην αυτοκινητοβιομηχανία

60

Στρατηγική assemble-to-order Η παραγωγή μέσω συναρμολόγησης μερών

προϊόντων, προσαρμοσμένων σε ειδικές προδιαγραφές, από σχετικά λίγα εξαρτήματα, μετά από παραγγελία.

Η διαδικασία κατασκευής τυποποιημένων ημιέτοιμων προϊόντων σε μεγάλες ποσότητες, βασίζεται στην ύπαρξη κατάλληλου αποθέματος

Η διαδικασία κατασκευής πρέπει να είναι αποδοτική ώστε να κρατά το κόστος χαμηλά, ενώ η διαδικασία συναρμολόγησης πρέπει να είναι ευέλικτη ώστε να παράγει διαφορετικά προϊόντα

Ανταγωνιστικές προτεραιότητες: ταχύς χρόνος παράδοσης και το customization.

Π.χ. IKEA, Dell

61

Οργάνωση διαδικασιών

Στρατηγικής σημασίας καθώς επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα μιας εταιρείας

Παίζει σημαντικό ρόλο στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων, το κόστος και το χρόνο παράδοσης

Συνεχή λειτουργία από το σχεδιασμό ενός προϊόντος εως την βελτίωσή του (επανασχεδιασμό του).

62

Οργάνωση διαδικασιών

Πέντε τύποι οργάνωσης διαδικασιών: Project process (διαδικασία έργου) Job process / shop (διαδικασία job) Batch (παραγωγή σε παρτίδες) Line process (γραμμές παραγωγής) Continuous process (συνεχείς

διαδικασίες)

63

Project process (διαδικασία έργου)

Χαρακτηρίζεται από: μεγάλη εξειδίκευση εργασίας, το μέγεθος του έργου και την ορθή διαχείριση των πόρων (ανθρώπινων &

υλικών) που απαιτούνται για την ολοκλήρωσή του έργου

Η αλληλουχία των λειτουργιών και η ανάμειξη των διαδικασιών σε κάθε επιμέρους στάδιο είναι μοναδικές για κάθε έργο για την επίτευξη των προδιαγραφών του

64

Project process (διαδικασία έργου)

Χαρακτηριστικά έργων: πολυπλοκότητα, μεγάλος χρόνος ολοκλήρωσης

Π.χ. η ναυπήγηση πλοίου, ανέγερση εμπορικού κέντρου

Οι διαδικασίες έργων βασίζονται σε ευέλικτες στρατηγικές εισροών και εκροών πόρων (flexible flow strategy) ενώ ανακαταμερισμός εργασιών & περιεχομένου γίνεται κάθε φορά που αναλαμβάνεται ένα καινούργιο έργο

65

Job process / shop (διαδικασία job) εξειδικευμένη επεξεργασία ενός προϊόντος βάση

συγκεκριμένων απαιτήσεων πελατών Μεγάλη εξειδίκευση εργασίας / μικρό μέγεθος

παραγωγής προϊόντων Παραγωγή μετά από ζήτηση – ο χρόνος

παράδοσης αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα

Η διαδικασία job χρησιμοποιεί ευέλικτη & επίπεδη στρατηγική – υπάρχει αλληλοκάλυψη /κοινά τμήματα κάποιων εργασιών σε ενδιάμεσα στάδια

66

Batch (παραγωγή σε παρτίδες) Διαφέρει από τις διαδικασίες job στην ποσότητα &

ποικιλία παραγωγής Batch – μέγεθος παραγωγής μέτριο ή μεγάλο Η ποικιλία των προϊόντων επιτυγχάνεται μέσω

της στρατηγικής ανάπτυξης assemble-to-order Κατηγοριοποίηση πελατών σε ομάδες βάση

κοινών χαρακτηριστικών για την παραγωγή προϊόντων που θα ικανοποιούν τις ανάγκες των ομάδων

Π.χ. ο σχεδιασμός των επιμέρους συστατικών μιας γραμμής παραγωγής

67

Line process (γραμμές παραγωγής)

Προϊόντα που παράγονται με τη χρήση ευθύγραμμων διαδικασιών είναι τα παιχνίδια, τα οικιακά σκεύη

Οι γραμμές παραγωγής βρίσκονται ανάμεσα στις διαδικασίες παρτίδας και στις συνεχείς διαδικασίες

Το μέγεθος της παραγωγής είναι μεγάλο και τα προϊόντα είναι τυποποιημένα

68

Line process (γραμμές παραγωγής)

Τα υλικά προωθούνται ευθύγραμμα από τη μια λειτουργία στην άλλη με συγκεκριμένη σειρά και με μικρή αναγκαιότητα αποθήκευσης μεταξύ των λειτουργιών

Κάθε λειτουργία εκτελεί την ίδια διαδικασία κάθε φορά με ελάχιστη διαφοροποίηση στα προϊόντα

Οι εταιρίες με ευθύγραμμες διαδικασίες ακολουθούν make-to-stock στρατηγική

69

Continuous process (συνεχείς διαδικασίες)

Χαρακτηρίζονται από μεγάλο μέγεθος παραγωγής & τυποποιημένα προϊόντα

Η ονομασία συνεχής διαδικασία προκύπτει από τον τρόπο που μετακινούνται τα υλικά μες την αλυσίδα παραγωγής – π.χ. φυσικό αέριο κινείται χωρίς να σταματάει πουθενά

Τα συστήματα παραγωγής αντιμετωπίζονται περισσότερο ως αυτόνομες μονάδες και λιγότερο ως μια σειρά λειτουργιών άρρηκτα συνδεδεμένων μεταξύ τους

70

Continuous process (συνεχείς διαδικασίες)

Ο βαθμός εκμετάλλευσης των μηχανών είναι πάρα πολύ μεγάλος

Τα σημεία συμφόρησης είναι γνωστά και σταθερά

Γνωστές οι απαιτήσεις σε πρώτες ύλες Πολύ σημαντική η συντήρηση εξοπλισμού

71

Κατηγοριοποίηση διαδικασιών

Πηγή: Ιωάννου 2005

72

Ποια διαδικασία παραγωγής ακολουθείται στο προηγούμενο παράδειγμα;

73

Παράδειγμα

Διαδικασία παραγωγής είτε job-shop, είτε batch (παραγωγής κατά παρτίδες)

Μπορεί να παράγονται διαφορετικοί τύποι αντλιών σε διαφορετικά μεγέθη παρτίδων

Οι τεχνίτες παίζουν ρόλο στην ταχύτητα των διαδικασιών

74

Σχεδιασμός διαδικασιών

ο καθορισμός του τρόπου εκτέλεσης κάθε διαδικασίας είναι πολύ σημαντικός

Μεθοδολογία: Συστημική προσέγγιση στην ανάλυση

διαδικασίας Εντοπισμός περιοχών προς βελτίωση Ανάπτυξη τρόπων για βελτίωση Εφαρμογή αλλαγών

75

Εργαλεία σχεδιασμού διαδικασιών

Διαγράμματα ροής

Σχεδιαγράμματα διαδικασιών

Προσομοίωση

76

Συστημική προσέγγιση

Περιγραφή των στρατηγικών διαστάσεωνστρατηγικών διαστάσεων της διαδικασίας

Προσδιορισμός των εισερχόμενωνεισερχόμενων εξερχόμενωνεξερχόμενων & των πελατώνπελατών κάθε μιας

Προσδιορισμός απόδοσης απόδοσης Τεκμηρίωση – καταγραφή Τεκμηρίωση – καταγραφή της διαδικασίας Επανασχεδιασμός – βελτίωση Επανασχεδιασμός – βελτίωση διαδικασίας Αξιολόγηση αλλαγών & προσαρμογήΑξιολόγηση αλλαγών & προσαρμογή

77

Περιγραφή των στρατηγικών διαστάσεωνΠεριγραφή των στρατηγικών διαστάσεων της διαδικασίας Ποιες είναι ανταγωνιστικές προτεραιότητες; Ποια είναι η στρατηγική διαδικασιών; Ποιος είναι ο τρόπος επιλογής των

διαδικασιών; Άλλες σημαντικές αποφάσεις που

λαμβάνονται για τον σχεδιασμό των διαδικασιών

78

Προσδιορισμός των εισερχόμενων, εισερχόμενων, εξερχόμενων & των πελατώνεξερχόμενων & των πελατών κάθε διαδικασίας Δημιουργία ενός λεπτομερούς καταλόγου

ώστε να εκτιμηθεί η προστιθέμενη αξία της διαδικασίας.

Εξέταση εσωτερικών πελατών Εξέταση εξωτερικών πελατών

79

ΠροσδιορισμόςΠροσδιορισμός απόδοσηςαπόδοσης – μέτρηση ποιότητας Ικανοποίηση πελατών Χρόνος κύκλου παραγωγής Κόστος Λάθη Ασφάλεια Περιβαλλοντικά μέτρα Έγκαιρη παράδοση κ.α.

80

ΤεκμηρίωσηΤεκμηρίωση – καταγραφή της διαδικασίαςδιαδικασίας. Για παράδειγμα: Οι πελάτες είναι δυσαρεστημένοι με την αξία

του προϊόντος που λαμβάνουν από τη διαδικασία;

Γίνονται πολλά ποιοτικά λάθη στη διαδικασία; Η διαδικασία είναι υψηλού κόστους; Η διαδικασία είναι συχνά bottleneck και

δημιουργείται ουρά αναμονής στην είσοδό της; Η διαδικασία είναι αργή σε απόκριση προς

τους πελάτες (εσωτερικούς ή εξωτερικούς)

81

Επανασχεδιασμός ή βελτίωσηΕπανασχεδιασμός ή βελτίωση της διαδικασίας ώστε να επιτευχθεί καλύτερη ώστε να επιτευχθεί καλύτερη απόδοσηαπόδοση. Η διοίκηση πρέπει να ξέρει: Τι γίνεται; Πότε γίνεται; Ποιος το κάνει; Που γίνεται; Πως γίνεται; Πόσο καλά αποδίδει σύμφωνα με διάφορα

μέτρα απόδοσης;

82

Αξιολόγηση των αλλαγώνΑξιολόγηση των αλλαγών & εφαρμογή αυτών που φαίνονται να αποδίδουν περισσότερο σε διάφορα μέτρα απόδοσης. Αφού ολοκληρωθεί η αλλαγή πρέπει να γίνει επανέλεγχος της συνολικής απόδοσής της.

83

Τεχνικές σχεδιασμού

Διαγράμματα ροής – εντοπίζουν τη ροή των πληροφοριών, πελατών, εργαζομένων, εξοπλισμού, ή υλικών σε μια διαδικασία. Δεν υπάρχει ακριβής μορφή - μπορεί να

φτιαχτεί από απλά κουτάκια, γραμμές & βέλη Μπορούν να σημειωθούν οι κρίσιμες

διαδικασίες καθώς και αυτές όπου η αποτυχία είναι συχνότερη

84

Τεχνικές σχεδιασμού Διαγράμματα διαδικασίας –

οργανωμένος τρόπος καταγραφής όλων των δραστηριοτήτων που εκτελούνται από ένα πρόσωπο, μια μηχανή, σε έναν τερματικό σταθμό, για έναν πελάτη, ή σε κάποια υλικά. Ομαδοποιούνται σε πέντε κατηγορίες: Λειτουργία (operation) Μεταφορά Επιθεώρηση Καθυστέρηση Αποθήκευση

85

Τεχνικές σχεδιασμού

Διαγράμματα Διαδικασίας Μετά τη καταγραφή των δραστηριοτήτων &

βημάτων, ο αναλυτής καταγράφει τα δεδομένα για τον αριθμό των βημάτων, τους αριθμό των βημάτων, τους χρόνους & τις αποστάσειςχρόνους & τις αποστάσεις

Ακολούθως υπολογίζεται το ετήσιο κόστοςετήσιο κόστος της διαδικασίας ως μέτρο σύγκρισης.ως μέτρο σύγκρισης.

86

Τεχνικές σχεδιασμού

Μοντέλα προσομοίωσης – πράξη αναπαραγωγής της συμπεριφοράς μιας διαδικασίας, χρησιμοποιώντας ένα πρότυπο που περιγράφει κάθε βήμα της Μόλις μοντελοποιηθεί η διαδικασία, ο

αναλυτής μπορεί να κάνει αλλαγές στις παραμέτρους της διαδικασίας για να μετρήσει τον αντίκτυπο σε όποιο μέτρο απόδοσης χρησιμοποιεί, όπως στον χρόνο απόκρισης, τις γραμμές αναμονής, και τη χρήση των πόρων.

87

Σύγκριση τεχνικών σχεδιασμού

Ένα διάγραμμα ροής – κατανόηση κάθε μιας από τις δραστηριότητες που αποτελούν μια διαδικασία και της μεταξύ τους σύνδεσης

Ένα διάγραμμα διαδικασίας παρέχει παρόμοιες πληροφορίες – περισσότερο με έναν πίνακα παρά με ένα διάγραμμα – καθώς και πληροφορίες χρόνου & κόστους για τη διαδικασία

Ένα πρότυπο προσομοίωσης πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα δείχνοντας πως η διαδικασία εκτελείται δυναμικά κατά τη διάρκεια του χρόνου

88

Outsourcing – ανάθεση διαδικασιών σε τρίτους

Επιλογή κάθετης ολοκλήρωσης ή ανάθεσης διαδικασιών σε τρίτους

Όλες οι εταιρείες αγοράζουν κάποια από τα εισερχόμενα στις διαδικασίες τους, όπως εξαρτήματα, από άλλους παραγωγούς

Όσο πιο πολλές διαδικασίες εκτελεί μια εταιρεία η ίδια, τόσο πιο κάθετα ολοκληρωμένη είναι – αντιθέτως στηρίζεται στο outsourcing

Απαιτείται συντονισμός

89

Πλεονεκτήματα Outsourcing

Ελκυστικό για μικρές ποσότητες Καλύτερη ποιότητα σε καλύτερη τιμή Πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν το

outsourcing για την προμήθεια κάποιων επί μέρους μερών παραγωγής, π.χ. βίδες, συσκευασίες.

90

Πλεονεκτήματα κάθετης ολοκλήρωσης Ενισχύει το μερίδιο αγοράς & διευκολύνει την

είσοδο σε ξένες αγορές Συμφέρει όταν οι όγκοι παραγωγής είναι

μεγάλοι καθώς επιτρέπει την εξειδίκευση Ελκυστική όταν υπάρχουν κατάλληλες

δεξιότητες Συμβάλει στην εξοικονόμηση κόστους. Εάν η

επιχείρηση διαθέτει τις ικανότητες, τους όγκους και τους πόρους για να εκτελέσει μια διαδικασία με μικρότερο κόστος, ενώ θα παράγει υψηλότερης ποιότητας προϊόντα από εξωτερικούς προμηθευτές

91

Μελέτη περίπτωσης: Ξυλοτεχνική Α.Ε.

Διαβάστε τη μελέτη περίπτωσης και απαντήστε στις ερωτήσεις