"Μαθαίνω για το περιβάλλον παίζοντας" 

 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή ………………………………………………………………………………………..3 Α. Θεωρητική προσέγγισηΤο παιχνίδι στην περιβαλλοντική εκπαίδευση……………………………….……………………………………………………..5-8Σκοποί και στόχοι του δικτύου……………………………………………………9-10Θεματικές ενότητες δικτύου……………………………………………………….10-11Παιδαγωγικές μέθοδοι…………………………………………………………………11-16Β. ΕφαρμογήΠαιχνίδια γνωριμίας……………………………………………………………………17-20Παιχνίδια συντονισμού και επικοινωνίας…………………………………21-31Θ. παιχνίδι, πανικός στη Μηλίνα………………………………….32-40Θ. παιχνίδι, η φωτιά στο δάσος…………………………………….40-42Θ. παιχνίδι, Κυριακή βράδυ στο δάσος…………………………43-44Μια διαφορετική προσέγγιση του θέματος, φυτά- δέντρα-δάσος…………………………………………………………………………………………….45-54Υπαίθριες δραστηριότητες, περιβαλλοντικό μονοπάτι…………..55-58Θ. παιχνίδι, το δάσος, πρόταση από το ΚΠΕ Ομηρούπολης Χίου……………………………………………………………………………………………….59-68

Το θέατρο σκιών στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση……………..69-82Παιχνίδια αξιολόγησης στην Π.Ε. ……………………………………………83-90Γ. ΒιβλιογραφίαΒιβλιογραφία………………………………………………………………………………..90-91              ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ: «ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ» Συντονιστικό ΚΠΕ : ΚΠΕ Φιλίππων          Το παιχνίδι και η αισθητική αγωγή στην περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι μια παιδαγωγική διαδικασία που σχετίζεται με τις τέχνες και αποσκοπεί : ● Να δημιουργεί στάσεις απέναντι στην καλλιτεχνική δημιουργία , πολιτιστική κληρονομιά● Απόκτηση γνώσεων, κριτικών ικανοτήτων● Στη διαμόρφωση μια στάσης απέναντι στους συνανθρώπους, στη φύση, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στις αρνητικές επεμβάσεις στο περιβάλλον αλλά και στον ίδιο μας τον εαυτό, μέσα από το τρίπτυχο γνωρίζω-μπορώ-νιώθω. 

Οι σκοποί και στόχοι του δικτύου είναι:Γνωστικοί στόχοι

·        Να γνωρίσουν τα παιδιά το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.

·        Να κατανοήσουν τους μηχανισμούς του φυσικού περιβάλλοντος και της αλληλεπίδρασης του με το ανθρωπογενές.

·        Να καταλάβουν πόσο εύθραυστες είναι οι ισορροπίες του φυσικού περιβάλλοντος.

·         Να συνειδητοποιήσουν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες και παρεμβάσεις έχουν επικίνδυνες συνέπειες πάνω στο φυσικό περιβάλλον.

·        Να μάθουν πόσο πολύτιμη είναι η διαφύλαξη και η προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Συναισθηματικοί στόχοι

·        Να αναπτύξουν κριτική σκέψη και υπεύθυνη στάση απέναντι σε περιβαλλοντικά θέματα μέσα από βιωματική προσέγγιση. 

·        Να καταλάβουν την προσωπική ευθύνη και τη δύναμη που έχει ο καθένας μας, ως ενεργός πολίτης, απέναντι στην διαμόρφωση της περιβαλλοντικής πολιτικής του κοινωνικού συνόλου. 

·        Να αλλάξουν στάσεις και συμπεριφορές, ώστε μέσα από τα προγράμματα της Π.Ε. να μπορούν να δρουν ουσιαστικά για τη βιώσιμη ανάπτυξη, στόχος που ικανοποιείται με την κινητοποίηση του συναισθηματικού και ψυχοκινητικού τομέα με τη βοήθεια του παιχνιδιού. 

·        Να μάθουν να συνεργάζονται και να αναπτύξουν ομαδικό πνεύμα μέσα από το παιχνίδι. 

·        Να αναπτυχθούν σχέσεις συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ των σχολικών μονάδων που συμμετέχουν στο δίκτυο.  Ψυχοκινητικοί στόχοιΤα παιδιά να αναπτύξουν ικανότητες για να μπορούν:

·                      Να αναζητούν και να συλλέγουν πληροφορίες·                      Να παρατηρούν, να ξεχωρίζουν και να ταξινομούν

διάφορα υλικά από τη φύση·                      Να κάνουν υποθέσεις ( τι θα γινόταν αν…), προβλέψεις   

(τι θα γίνει στο μέλλον)

·                      Να κάνουν έρευνα και να εξάγουν συμπεράσματα·                      Να διατυπώνουν προβλήματα·                      Να προτείνουν λύσεις και να κάνουν παρεμβάσεις στον

κόσμο των ενηλίκων  Θεματικές ενότητες και ενδεικτική θεματολογία: Με το παιχνίδι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να προσεγγίσουν τις παρακάτω περιβαλλοντικές ενότητες- θέματα Φυσικό περιβάλλον     

·        Φυτά·        Ζώα·        Υδροβιότοποι (λίμνες, ποτάμια)·        Θαλάσσιο περιβάλλον·        Βιοποικιλότητα-Εξαφάνιση των ειδών.

Ανθρωπογενές περιβάλλον·        Παραδοσιακοί οικισμοί, πέτρινα γεφύρια και μονοπάτια·        Το αστικό περιβάλλον . ·        Αρχαιολογικοί χώροι .

Επιπτώσεις από ανθρώπινες παρεμβάσεις και δραστηριότητες·        Βιομηχανικά κατάλοιπα

·        Ρύπανση (αέρα, υδάτων, εδάφους)·        Διαχείριση απορριμμάτων                   Παιδαγωγικές Μέθοδοι:

·        Περιβαλλοντικό μονοπάτι·        Επίλυση προβλήματος·        Μελέτη πεδίου·        Θεατροπαιδαγωγικές τεχνικές (Δραματοποίηση, θεατρικό

παιχνίδι, εκπαιδευτικό δράμα, δημιουργικό παιχνίδι, παιχνίδι ρόλων)

·        Εργασία σε ομάδες·        Βιωματική προσέγγιση·        Διεπιστημονική και διαθεματική προσέγγιση·        Ρroject·         

Θεατρικό παιχνίδι Το θεατρικό παιχνίδι  προσφέρει άμεση απόλαυση στο παιδί και μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο έκφρασης και δημιουργίας, καθώς και προσέγγισης του περιβάλλοντος, φαίνεται να βοηθάει στη λειτουργία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και στην υλοποίηση προγραμμάτων.

Στη διαδικασία του θ. παιχνιδιού οι μαθητές δεν είναι απλοί δέκτες κάποιας θεωρίας αλλά με τη συμμετοχή τους στην όλη διαδικασία ανακαλύπτουν μόνοι τους ένα ρόλο που τον χρησιμοποιούν για να επικοινωνήσουν με τους άλλους.Μέσα από το Θ.Π ευαισθητοποιείται η φαντασία των παιδιών, αυξάνεται η δημιουργικότητά τους και δοκιμάζουν να επικοινωνήσουν με τους γύρω τους με άλλον τρόπο διαφορετικό  από αυτόν που έχουν συνηθίσει. Το κυριότερο όμως είναι ότι επικοινωνούν με τη βοήθεια της φαντασίας τους και μέσα από τα συναισθήματά τους, δύο στοιχεία απαραίτητα για να μπορέσει  κάποιος να δημιουργήσει.     Από τη στιγμή που μιλάμε για Θεατρικό Παιχνίδι στα πλαίσια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, πρέπει να σημειώσουμε πως αυτό στηρίζεται στη δυναμική της ομάδας και την ψυχολογία της αλληλεπίδρασης. Πρέπει, επομένως, να υπάρχουν κάποιες βασικές προϋποθέσεις, για να μπορέσει να λειτουργήσει και να πετύχει τους στόχους του. Είναι απαραίτητο να υπάρχει μεταξύ των μελών της ομάδας επικοινωνία και εμπιστοσύνη, γιατί χωρίς αυτές το Θεατρικό Παιχνίδι δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Το Θ.Π είναι κι αυτό ένα μέσο στα χέρια του εκπαιδευτικού, που μπορεί να το χρησιμοποιήσει, όταν και όπως αυτός κρίνει, για να κάνει τη διαδικασία της μάθησης πιο ευχάριστη κι αποτελεσματική. Είναι, επομένως, ανάγκη να εξετάσουμε τη σημασία του μέσου  αυτού στην περιβαλλοντική εκπαίδευση.   Επιπλέον το Θεατρικό Παιχνίδι είναι ένα μέσο αυτογνωσίας, γιατί μέσα από αυτή τη δραστηριότητα το παιδί ενθαρρύνεται και ανακαλύπτει ικανότητες κι εμπειρίες, τις οποίες αναπτύσσει μέσα από το κοινό παίξιμο με την ομάδα. Με το παιχνίδι το παιδί κάνει πράξη την καθημερινή ζωή, τα βιώματα και το συναισθηματισμό του, με αποτέλεσμα να συνειδητοποιεί έννοιες και καταστάσεις και να βλέπει το ρόλο που το ίδιο μπορεί να παίξει, έτσι ώστε με τη δική του συμμετοχή να δίνει χαρά και ικανοποίηση τόσο στον εαυτό του όσο και στους άλλους. Κλείνοντας μπορούμε να πούμε πως το Θεατρικό Παιχνίδι, όπως όλα τα παιχνίδια που παίζουν τα παιδιά,

στηρίζεται πάνω στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού και γι’αυτό ακριβώς το λόγο η αξία του στην περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι πολύ μεγάλη.          Περιβαλλοντικά παιχνίδιαΕιδικότερα   τα περιβαλλοντικά παιχνίδια εντάσσονται στο πλαίσιο δημιουργικών δραστηριοτήτων και καινοτόμων δράσεων, καθώς επιδιώκουν να προσφέρουν στα παιδιά, στον εκπαιδευτικό, σε όλους μας, πρακτικά-βιωματικά εφόδια για το περιβάλλον, τον περίγυρό μας, αλλά και ό,τι μας αφορά για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.Μέσα από τα περιβαλλοντικά παιχνίδια, επιδιώκεται να γίνει πραγματικότητα η εφαρμογή της ‘’Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης’’ στην πράξη, η οποία οφείλει μεταξύ των άλλων, να αποτελέσει διαδικασία μάθησης και εργαλείο ζύμωσης των παιδιών με τα σημερινά περιβαλλοντικά ζητήματα καθώς και αποτελεσματικότερης ανάδειξης της τοπικής περιβαλλοντικής προβληματικής, αλλά και ευαισθητοποίησης όλων, για το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε, αναπνέουμε, δραστηριοποιούμαστε, δημιουργούμε.Δημιουργώντας και συμμετέχοντας με τα παιδιά, για τα παιδιά, μέσα από τα περιβαλλοντικά παιχνίδια, παίζουμε με το μυαλό, με τις αισθήσεις και με το σώμα και προσπαθούμε να εφοδιάσουμε τους αυριανούς ενεργούς πολίτες με τα απαραίτητα εκείνα εφόδια, με τα οποία όχι μόνο θα ενημερωθούν και θα ευαισθητοποιηθούν, αλλά και σταδιακά θα αποκτήσουν άποψη, στάσεις και συμπεριφορές για τα περιβαλλοντικά ζητήματα που σχετίζονται με το τοπικό, εθνικό και πλανητικό περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη.Τα παιδιά δραστηριοποιούμενα, μέσα από τα περιβαλλοντικά παιχνίδια, σε περιβαλλοντικές ή και φίλο-περιβαλλοντικές δραστηριότητες, γνωρίζοντας, παίζοντας, ζωγραφίζοντας, φροντίζοντας

το περιβάλλον ή και υιοθετώντας προτάσεις-μέτρα για καλύτερο περιβάλλον αποτελούν μια εγγύηση για ένα καλύτερο μέλλον, το μέλλον τους αλλά και το μέλλον όλων μας.Αυτό όμως δεν είναι μια απλή αλλά μια πολυσύνθετη διαδικασία, η οποία με τη βοήθεια της μάθησης σε θεωρητικό πλαίσιο και της ενεργούς συμμετοχής σε έμπρακτες δραστηριότητες, επιδιώκει να προωθήσει :● την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των παιδιών και κατ’ επέκταση της τοπικής κοινωνίας για τις αξίες, τα αποθέματα και τη σημαντικότητα του πολιτισμικού και φυσικού περιβάλλοντος μας,● την ενεργό συμμετοχή των παιδιών, μέσα από προσιτές και εύκολες περιβαλλοντικές δραστηριότητες, που μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσα και γύρω από το σχολείο τους (υιοθεσία και συνεχή φροντίδα του περίγυρού μας, προτάσεις και πρωτοβουλίες αναβάθμισης του περίγυρού μας, αλλά και των υποβαθμισμένων περιοχών, υποστηρικτικές δραστηριότητες, ομιλίες, εκθέσεις φωτογραφίας και ζωγραφικής, δρώμενα, θεατρική ημέρα, μουσική ημέρα κ.ά).● τη δημιουργία κινήτρων, μέσων και μηχανισμών για τη σταδιακή βελτίωση του τοπικού περιβάλλοντος -του περίγυρού μας-, με τη συνδρομή και συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των φορέων της περιοχής, αλλά και της εθελοντικής εργασίας όλων μας,● την αλλαγή των παραδοσιακών στάσεων και αντιλήψεων στον ευρύτερο κοινωνικό ιστό, ως προς το περιβάλλον, την προστασία, την ανάδειξη και τη βιώσιμη ανάπτυξη.Επομένως, με οδηγό τα περιβαλλοντικά παιχνίδια που θα προτείνονται και θα υλοποιούνται στο δίκτυο, με ποικίλες δραστηριότητες, αλλά και με συνεχή-αδιάκοπη προσπάθεια, θα επιδιώκεται ώστε μεταξύ των άλλων :-να ζωντανεύουμε τη γνώση,-να βιώνουμε το περιβάλλον και- να είμαστε κοντά στην κοινωνία συνεργαζόμενοι και συμμετέχοντες,.Ακόμη είναι γνωστό ότι η εφευρετικότητα των παιδαγωγών έχει δημιουργήσει μέχρι σήμερα μια μεγάλη

ποικιλία από παιχνίδια για την ευαισθητοποίηση ως προς το περιβάλλον.Έτσι, πολλές φορές παίζονται περιβαλλοντικά παιχνίδια, …με το περιβάλλον και….για το περιβάλλον, μέσα από θεατρικά δρώμενα, ρόλους της φύσης και της κοινωνίας, βιωματικές προσεγγίσεις και μαθησιακά λογοπαίγνια, αλλά και μέσα από παραλλαγές των παραδοσιακών παιχνιδιών.Κλείνοντας μπορούμε να πούμε πως το εκπαιδευτικό Παιχνίδι, όπως όλα τα παιχνίδια που παίζουν τα παιδιά, στηρίζεται πάνω στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο η αξία του στην περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι πολύ μεγάλη.

                    

 Σχέδιο Εργασίας (project)Η ανάπτυξη και υλοποίηση ενός σχεδίου εργασίας ακολουθεί σε γενικές γραµµές την εξής πορεία :Επιλογή του θέματοςΚαθορισμός στόχωνΣχεδιασμός της εργασίαςΣυγκρότηση ολιγομελών ομάδωνΑνάθεση και υλοποίηση των εργασιών σε ατομικό και ομαδικό επίπεδοΣυζήτηση αποτελεσμάτων και προγραμματισμός λήψηςμέτρωνΠαρουσίαση – ΑξιολόγησηΕπίλυση προβλήματος

Στην εφαρμογή της επίλυσης προβλήματος ακολουθούνται σε γενικές γραμμές τα παρακάτω:Εντοπισμός και διερεύνηση του προβλήματος Καθορισμός στόχων για την επίλυση ή συμμετοχή στην επίλυση του προβλήματοςΔιερεύνηση εναλλακτικών λύσεωνΣύνταξη κριτηρίων για την επιλογή της πιθανής/ρεαλιστικής λύσης ή λύσεων Επιλογή της κατάλληλης λύσης ή λύσεων σύμφωνα µε τις αρχές της αειφορίας Συγκρότηση σχεδίου δράσηςΥλοποίηση της δράσης Αξιολόγηση και επανατροφοδότηση της διαδικασίας.  Μελέτη πεδίουΗ μελέτη πεδίου οργανώνεται σε τέσσερα στάδια :1ο Προετοιμασία εκπαιδευτικού: Προπαρασκευαστική επίσκεψη και εξοικείωση µε το αντικείμενο µμελέτης, αντιμετώπιση τυπικών διαδικασιών.2ο Προετοιμασία µμαθητών: διατύπωση στόχων, οργάνωση δραστηριοτήτων που θα αναπτυχθούν, άντληση στοιχείων από πηγές πληροφόρησης.3ο Εργασία στο πεδίο: Χωρισμός των µμαθητών σε ομάδες, οι οποίοι αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν τις συγκεκριμένες δραστηριότητες : Παρατήρηση, καταγραφή στοιχείων, φωτογράφηση, δειγματοληψία, εφόσον το υλικόδεν είναι σπάνιο.4ο Εργασία στην τάξη: Εκτέλεση πειραμάτων για την επαλήθευση ή απόρριψη υποθέσεων και στοιχείων, σύνθεσητων στοιχείων, κοινοποίηση των αποτελεσμάτων. Θεατρικό παιχνίδιΟι πιο βασικές τεχνικές του Θ. Π. είναι οι εξής : Η σωματική έκφραση δηλ. καθετί που αναφέρεται σε ελεύθερες δραστηριότητες και διάφορες φόρμες κίνησης. Μέσα απ’ αυτά αυτοεκφράζεται και εκφράζει συναισθήματα και καταστάσεις που δεν μπορεί να εκφράσει με το λόγο.Αυτοσχεδιασμοίδηλ. παιχνίδια που σκοπεύουν να δώσουν την ευκαιρία στα παιδιά ν’ ανακαλύψουν κάποιες εμπειρίες και να παίξουν μ’ αυτές με τους άλλους.  

Εκμετάλλευση του τυχαίου είναι μια δυνατότητα που δίνεται από τον εμψυχωτή, ώστε να παρακινήσει τα παιδιά στη δράση. Τα κύρια κωμικά στοιχεία δηλ. υπερβολή – αντίθεση ( το παιχνίδι των παρεξηγήσεων) χοντρός και λιγνός.

Μάσκα – κούκλα . Η επίδραση της μάσκας είναι καθοριστική της εκφραστικής συμπεριφοράς του παιδιού αλλά και η συμπεριφορά του παιδιού επηρεάζει τη μορφή της μάσκας πάνω στην οποία αποτυπώνει στοιχεία αρχετύπων και αρχέγονων καταστάσεων. Επίσης η κούκλα δίνει πολλές ευκαιρίες για να εκφράσει εμπειρίες και προβλήματα.

Παντομίμα : η έκφραση του κάθε παιδιού μετατοπίζεται σε όλο του το σώμα, γιατί βασίζεται στο σώμα, στην αίσθηση και στη φαντασία. Παιχνίδιά με φανταστικά πρόσωπα, σε έναν φανταστικό κόσμο είναι αυτά που προετοιμάζουν και εισάγουν το παιδί στην έννοια της παντομίμας.

Γκροτέσκο : η έννοια περιλαμβάνει κάποιες τεχνικές που περιέχουν στοιχεία από το ανεξήγητο, την τρομαχτική διάσταση μιας ανησυχίας ή υπερβολική ευδαιμονία ενός ευχάριστου περιστατικού. Είναι η έκφραση ενός κόσμου και ταυτόχρονα η έκφραση ενός κόσμου όπως τη θέλει το παιδί.      Τα θέματα με τα οποία ασχολείται το θεατρικό παιχνίδι :

·        Δεν είναι καθορισμένα.·        Αναπαράγονται από τα ίδια τα παιδιά κατά τη διάρκεια

του θεατρικού παιχνιδιού.·        Σχετίζονται με προσωπικά βιώματα, κοινωνικά και

φανταστικά γεγονότα των παιδιών.·        Σχετίζονται με λαϊκές παραδόσεις, θρύλους και

παραμύθια.Οι φάσεις του θεατρικού παιχνιδιού είναι οι εξής:  

Ένα ολοκληρωμένο θεατρικό παιχνίδι διεξάγεται σε 3 ή 4 φάσεις. Ά φάση : ΑπελευθέρωσηςΣτη φάση αυτή βοηθούμε τα παιδιά :

·        Να απελευθερωθούν από αναστολές και δισταγμούς.·        Να επικοινωνήσουν μεταξύ τους.·        Να κινούνται και να εκφράζονται ελεύθερα στο χώρο. Με

τα παιχνίδια σωματικής έκφραση οξύνουν την παρατηρητικότητά τους, χαλαρώνουν,

αυτοσυγκεντρώνονται, αποκτούν πιο έντονα την αίσθηση του χώρου και του χρόνου.Β΄ φάση : το παιχνίδι των ρόλων Πρόκειται για το στάδιο της αναπαραγωγής.Τα παιδιά στη φάση αυτή ανακαλύπτουν ρόλους, αναπαράγουν και συνθέτουν σύντομους διαλόγους, «μύθους», μέσω των οποίων οι ρόλοι λειτουργούν. Βρίσκουν λύσεις, οδηγούνται σε συγκρούσεις και προβαίνουν σε διάφορες συνθέσεις. Μεταμφιέζονται και αλλάζουν τα σημεία όψης ανάλογα με το ρόλο που επέλεξαν. Διαμορφώνουν ένα περιβάλλον δράσης με διάφορους τρόπους και υλικά. Παίζουν διάφορους ρόλους ανάλογα με το πώς αισθάνονται. Σχηματίζουν ομάδες ρόλων και αναπαράγουν διάφορα θέματα που αναπτύσσονται παράλληλα. Από τα παράλληλα αυτά θέματα και ρόλους ενδέχεται να δημιουργηθεί ένα κύριο θέμα προς το οποίο συγκλίνουν τα υπόλοιπα.  

Γ΄ φάση : σκηνικός αυτοσχεδιασμός Είναι το στάδιο ανάπτυξης και εκτέλεσης ενός θεματολογικού άξονα. Η φαντασία τους ασκείται με έναν εποικοδομητικό τρόπο σε κάτι συγκεκριμένο. Με την κίνηση ή και το λόγο φτάνουν σ’ ένα σκηνικό αυτοσχεδιασμό, συνθέτοντας τους ρόλους, τις σκηνές και τα θέματα που τα απασχόλησαν. Επιλέγουν τα μουσικά, ηχητικά ακούσματα, τα σκηνικά αντικείμενα και προχωρούν στην τέλεση ενός δρώμενου που παρήγαγαν τα ίδιά.      Δ΄ φάση : Ανάλυση – συζήτηση 

Είναι το στάδιο μιας πολλαπλής επεξεργασίας. Το θεατρικό παιχνίδι μπορεί να τελειώσει με το τέλος της τρίτης φάσης. Μπορεί όμως και να ακολουθήσει συζήτηση και ανάλυση επάνω στις δραστηριότητες που προηγήθηκαν, στον τρόπο που παίχτηκαν οι διάφοροι ρόλοι και τα θέματα.   Ο Ρόλος του ΔΑΣΚΆΛΟΥ ΕΜΨΥΧΩΤΉ Για τη διεξαγωγή ενός επιτυχημένου θεατρικού παιχνιδιού χρειάζεται ένας ΕΜΨΥΧΩΤΗΣ-ΔΑΣΚΑΛΟΣ  που να πιστεύει και να αποδέχεται το παιχνίδι ως στοιχείο απαραίτητο για την ανάπτυξη της ανθρώπινης φύσης. Υπάρχουν σύγχρονες επιστημονικές έρευνες και μελέτες

καταδεικνύουν ότι το παιχνίδι είναι πηγή πολιτισμού και σήμερα δεν μπορεί να υπάρξει εκπαίδευση χωρίς μέσα σ’ αυτήν να υπάρχουν οι τέχνες και ο πολιτισμός.        Ο ρόλος του Εμψυχωτή

    Ο εμψυχωτής δρα σε πολλά επίπεδα. Στο παιδαγωγικό, επινοώντας διάφορους τρόπους ώστε τα παιδιά να κινητοποιηθούν και να ανακαλύψουν διάφορους κώδικες επικοινωνίας και έκφρασης. Στο θεατρικό, βοηθώντας τα παιδιά ν’ ανακαλύψουν το παιχνίδι των ρόλων. Στο ψυχολογικό, βοηθώντας τα να αισθανθούν ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Στο εκφραστικό, με δράσεις ατομικές και συλλογικές.  Με δυο λόγια ο Εμψυχωτής ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ δεν εξουσιάζει ΑΚΟΛΟΥΘΕΙτα παιδιά και δεν τα ελέγχει. Όταν ΠΑΙΖΕΙ με τα παιδιά,  δεν τους διδάσκει. Δεν μένει αμέτοχος και απαθής στις συγκινήσεις και στα δρώμενα.Ο ρόλος λοιπόν του δασκάλου – εμψυχωτή είναι καθοριστικός. Ο δάσκαλος – εμψυχωτής είναι ο συμπαίχτης και ο συνδημιουργός του παιχνιδιού. Είναι το σημείο εκκίνησης ενός σήματος που έχει αποδέκτη την ομάδα. Για να παίξει σωστά το ρόλο του πρέπει :

·        Να μπορεί να αφήσει ελεύθερο το σώμα του.·        Να απελευθερωθεί από αναστολές και εντάσεις.·        Να μπορεί να σταθεί μπροστά στα παιδιά χαλαρός,

οικείος, ανθρώπινος, χωρίς επισημότητες και διδαχές.·        Να μπορεί με τη συμπεριφορά του να εμπνεύσει την

ομάδα, να της δώσει κίνητρα όχι για να την κατευθύνει όπου θέλει αλλά για να την καθοδηγήσει να ανακαλύψει τη χαρά του παιχνιδιού και της δημιουργίας.  Αν το θεατρικό παιχνίδι μετατραπεί σε μάθημα, είναι σίγουρο ότι δεν θα βρει απήχηση στα παιδιά.        

         

Παιχνίδια γνωριμίας                                                                Ένα μυστικό! (ςςςςς): Ξέρετε γιατί είμαστε συνέχεια σε κύκλο στα παιχνίδια γνωριμίας: Μα γιατί φυσικά είμαστε όλοι ίσοι και κάνεις δεν πρέπει να είναι πρώτος ή δεύτερος! Αυτό ισχύει και για τον εμψυχωτή! Μπορεί να κατευθύνει το παιχνίδι, μα ποτέ δεν ξεχωρίζει τον εαυτό του σαν αυτόν που τα ξέρει καλύτερα! Άλλωστε, έχει ακόμα τόσα να μάθει από όλα αυτά τα παιδιά που είναι γύρω του!Να λοιπόν μερικά παιχνίδια που μπορείτε να παίξετε με την ομάδα σας για να γνωριστείτε.Καλή διασκέδαση! ☻ Ο καθένας γράφει σε ένα κομμάτι χαρτί ένα επίρρημα(απελπισμένα, θυμωμένα, αφηρημένα, νυσταγμένα,…). Τα ανακατεύουμε, παίρνει ο καθένας από ένα χαρτάκι και λέει το όνομά του σύμφωνα με το επίρρημα που βλέπει γραμμένο στο χαρτί του. ☻ Στον κύκλο πάντα λέμε τα ονόματά μας σαν ένα κύμα που ανεβαίνει και κατεβαίνει ως εξής: λέει κάποιος το όνομά του ψιθυριστά, ο άλλος πιο δυνατά, ο επόμενος δυνατότερα, ο επόμενος σιγά έτσι ώστε οι φωνές να σχηματίσουν ένα ηχητικό κύμα. Το σημαντικό είναι να μιλάει ο καθένας ο καθένας αμέσως μετά την άλλο.  ☻ Τα παιδιά μαζεύονται σε μια πλευρά της αίθουσας παριστάνοντας ένα μεγάλο βουνό. Το κάθε παιδί που λέει το όνομά του στέκεται απέναντι από το βουνό και φωνάζει το όνομά του, και περιμένει να ακούσει την ηχώ του ονόματός του που την επαναλαμβάνουν όλα μαζί τα παιδιά που παριστάνουν το βουνό. Η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να ακουστούν όλα τα ονόματα.  

☻ ΤΟ ΜΠΕΡΔΕΜΕΝΟ ΚΟΥΒΑΡΙ:Ένα κουβάρι, ξεκινώντας από τον παιδαγωγό, περνάει από όλους τους μαθητές της τάξης με τυχαίο τρόπο. Το κάθε παιδί πετάει το κουβάρι μόλις λέει το όνομά του σε κάποιο άλλο παιδί. Έτσι, σχηματίζεται ένα παράξενο σχέδιο, αλλά και δημιουργείται ένας δυνάμει θεατρικός διάλογος και ένα παράξενο και εντυπωσιακό δέσιμο των μελών της ομάδας. ☻ ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΜΠΑΟΥΛΟΟ παιδαγωγός φέρνει ένα μπαούλο ή ένα χαρτοκιβώτιο το οποίο δήθεν βρήκε στο σπίτι του. Το μπαούλο αυτό, γεμάτο μάλιστα από ενδιαφέροντα πράγματα, διαθέτει μαγικές δυνάμεις, καθώς η κάθε εξαγωγή οποιουδήποτε αντικειμένου από μέσα του μπορεί να συνοδευτεί από μια ευχή αυτού που το βγάζει αφού πρώτα ανακοινώσει το όνομά του στην ομάδα. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα να βγάλει μόνο ένα πράγμα, αλλά για να πραγματοποιηθεί η ευχή του οφείλει να φανταστεί τη ζωή του ιδιοκτήτη του μπαούλου, έστω και αν κάνει λάθος. ☻ ΠΑΝΤΟΜΙΜΑ Το κάθε παιδί αφού πει πρώτα το όνομα του αναπαριστά το επάγγελμα με το οποίο θα ήθελε να ασχοληθεί όταν ενηλικιωθεί ή να παρουσιάσουν κάποιες δράσεις με τις οποίες θα μπορούσαν να δώσουν λύση σε κάποιο περιβαλλοντικό πρόβλημα. Οι συμμαθητές του προσπαθούν να μαντέψουν για ποιο επάγγελμα ή ποια δράση πρόκειται.☻ Ζητάμε από την ομάδα μας να προσπαθήσουν να ζωγραφίσουν διάφορα τοπία του περιβάλλοντος όχι απαραίτητα όμορφα και ιδανικά αλλά και προβληματικά ( επιβαρυμένες περιοχές από εργοστάσια, καυσαέρια αυτοκινήτων…). Όταν τελειώσουν βάζουμε τη ζωγραφιά σε ένα κεντρικό σημείο της αίθουσας και τους ζητάμε στη συνέχεια να φτιάξουν ένα σκαρίφημα του εαυτού τους με το όνομα γραμμένο επάνω του και να τοποθετήσουν πάνω στη ζωγραφιά σε όποιο σημείο επιλέξει ο καθένας. Έτσι έχουμε τα ονόματα όλων των παιδιών αλλά έχουμε και την αφορμή με βάση την επιλογή των παιδιών να ξεκινήσει μια κουβέντα για τα προβλήματα του περιβάλλοντος που υπάρχουν γύρω μας.  ☻ Ο δάσκαλος και τα παιδιά σχηματίζουν κύκλο. Τους δείχνει να χτυπούνε δύο φορές τα χέρια στους μηρούς,

δύο φορές παλαμάκια και δύο φορές τα δάχτυλα, δίνοντας το ρυθμό. Ξεκινώντας από τα δεξιά, κάθε παιδί τη στιγμή που εκτελεί τα χτυπήματα με τα δάχτυλα, λέει το όνομά του.☻ Τα παιδιά σχηματίζουν δυο παράλληλες ομάδες και στέκονται η μια απέναντι στην άλλη. Ο δάσκαλος ορίζει τρεις λέξεις-κλειδιά, τικ, τακ, τοκ που αντιστοιχούν σε μια ορισμένη κατεύθυνση. Το τικ δεξιά, το τακ αριστερά και το τοκ απέναντι. Κάθε παιδί λέει το όνομά του και μια λέξη-κλειδί, για να μπορέσει να πει το επόμενο παιδί το όνομά του. ☻ Τα παιδιά αφού γράψουν το όνομά τους σε ένα χαρτί και τα βάζουμε σε ένα κουτάκι. Στη συνέχεια τα παιδιά τρέχουν ελεύθερα στο χώρο ή χορεύουν με τη συνοδεία κάποια μουσικής. Ο δάσκαλος φωνάζει ένα όνομα τυχαία και το παιδί που ακούει το όνομά του μένει ακίνητο και σηκώνει τα χέρια. Τα παιδιά σταματούν το τρέξιμο ή το χορό, δείχνουν το παιδί ή τρέχουν να το ακουμπήσουν και φωνάζουν το όνομα του.☻ Απλώνουμε στο πάτωμα εικόνες (καρτ-ποστάλ, φωτογραφίες,…) περισσότερες από τα παιδιά της ομάδας μας. Καθένας διαλέγει από μια και βρίσκει ένα άλλο παιδί για να κουβεντιάσουν για τι διάλεξαν αυτή τη φωτογραφία παρουσιάζοντας στη συνέχεια κάποια στοιχεία από τον εαυτό τους.☻ Κάθε μαθητής ζωγραφίζει σε μια κόλλα τον εαυτό του βάζοντας όσα περισσότερα χαρακτηριστικά στοιχεία του εαυτού του μπορεί. Μετά ανακατεύουμε τις ζωγραφιές και με τη σειρά διαλέγει ο καθένας τυχαία μια ζωγραφιά και προσπαθεί να μαντέψει βοηθώντας τον και η ομάδα ποιος είναι στη ζωγραφιά.                

       

Παιχνίδια συντονισμού και επικοινωνίας ΧΑΛΑΡΩΝΩ ΚΙ ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΑΙ Τα παιδιά ξαπλώνουν με αργές κινήσεις στο πάτωμα και κάνουν ότι κοιμούνται. Ο εμψυχωτής τους θυμίζει ότι μπορούν να γυρίσουν νωχελικά από τη μια πλευρά ή την άλλη ή όπως αισθάνονται πιο άνετα. Ο εμψυχωτής τους ζητά να «ονειρευτούν ένα ωραίο περιβάλλον». Εν συνεχεία, κάθε παιδί διηγείται το όνειρο του. ΜΙΚΡΗ ΧΑΛΑΡΩΣΗ Τα παιδιά ξαπλώνουν ανάσκελα, με τα πόδια ελαφρώς ανοιχτά. Ο εμψυχωτής τους λέει να πάρουν βαθιά εισπνοή και να ανεβάσουν διαγωνίως στον αέρα τα χέρια, κλεισμένα σαν γροθιές, και τα πόδια. Συγχρόνως, να ανασηκώσουν το κεφάλι μαζί με τους ώμους. Στην εκπνοή, αφήνουν τα πόδια και τα χέρια να πέσουν απαλά στο πάτωμα και το κεφάλι ν’ ακουμπήσει μαλακά χάμω. ΥΨΩΝΟΜΑΙ-ΠΕΦΤΩ Τα παιδιά στέκονται χαλαρά σε όρθια θέση. Ο εμψυχωτής τους προτείνει ν’ αρχίσουν να ξεδιπλώνουν το σώμα τους προοδευτικά, ώστε να αισθανθούν ότι ψηλώνουν κι ότι ο θώρακας, τα χέρια, ο λαιμός, το κεφάλι, έλκονται από ψηλά. Εν συνεχεία, τους ζητά να χαλαρώσουν, να νιώσουν ότι σιγά-σιγά πέφτουν, ώσπου στο τέλος να «λιποθυμήσουν» και να ξαπλωθούν μαλακά στο πάτωμα.  ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ Τα παιδιά κάθονται εντελώς ακίνητα, με τα μάτια κλειστά. Ο εμψυχωτής τους εξηγεί ότι την ώρα της σιωπής συμβαίνουν πολλά ενδιαφέροντα πράγματα. Διάφοροι θόρυβοι που δε γίνονταν πρώτα αισθητοί, τώρα ακούγονται καθαρά: θόρυβοι του δρόμου, θόρυβοι της διπλανής τάξης (αν το θεατρικό παιχνίδι γίνεται σε

σχολείο).Αφού δώσει στα παιδιά λίγα λεπτά καιρό για αυτοσυγκέντρωση και περισυλλογή, μ’ ένα σύνθημα προσυμφωνημένο η σιωπή σταματά, τα παιδιά μπορούν πια να μιλάνε και το παιχνίδι παίρνει τον κανονικό του ρυθμό. Περιέργως, οι εξωτερικοί θόρυβοι δε φτάνουν πια ως τα αυτιά των παιδιών... Η ΛΙΜΝΗ Τα παιδιά της ομάδας κάθονται σε κύκλο. Στο κέντρο του κύκλου φαντάζονται ότι υπάρχει μια λίμνη. Μετά από λίγες στιγμές αυτοσυγκέντρωσης, όποτε θελήσει το καθένα, μπορεί με μια απλή κίνηση να πετάξει στη λίμνη όποιο εσωτερικό βάρος θέλει να ξεφορτωθεί. Στη συζήτηση που θα ακολουθήσει, όποιο παιδί θέλει, μπορεί να πει ποιο ήταν το βάρος που πέταξε (π.χ. μια τιμωρία, μια αρρώστια, το καινούργιο αδερφάκι του, οι εξετάσεις κλπ.). ΜΙΛΩ ΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ Τα παιδιά προσπαθούν να μιμηθούν με σωματικές κινήσεις διάφορα αντικείμενα ή ζώα. Π.χ.Μπάλα: προσπαθούν να κυλήσουν στο πάτωμα ή αναπηδούν κλπ. Σβούρα: προσπαθούν να ισορροπήσουν στα δύο πόδια ή μόνο στο ένα, επιχειρούν να στριφογυρίσουν γύρω από τον εαυτό τους κλπ.Φίδι: προσπαθούν να βρουν τρόπους ν’ αποδώσουν τους ελιγμούς του φιδιού, άλλο ξαπλωμένο χάμω, έρποντας, άλλο μόνο με τα χέρια, άλλο μόνο με κίνηση του κεφαλιού ή της γλώσσας κλπ.Βροχή: προσπαθούν να δώσουν την αίσθηση των σταγόνων, π.χ. με χαλαρές εναλλασσόμενες κινήσεις των καρπών.Εκκρεμές: προσπαθούν να μιμηθούν τις κινήσεις τού εκκρεμούς, κουνώντας το χέρι, το πόδι, τον κορμό κλπ. Η ΚΑΜΗΛΟΠΑΡΔΑΛΗ Τα παιδιά της ομάδας στέκονται ελεύθερα στον χώρο. Ο εμψυχωτής τους ζητά να σηκώσουν τους ώμους πολύ ψηλά, μέχρι να χωθεί το κεφάλι τους εκεί μέσα. Εν συνεχεία, τα παιδιά αρχίζουν να τεντώνουν σιγά-σιγά τον

λαιμό τους, επιστρέφουν στο φυσικό του μήκος, το ξεπερνούν και συνεχίζουν. Φτάνουν στο μεγαλύτερο δυνατό ύψος. Προσπαθούν να φανταστούν ότι έχουν λαιμό καμηλοπάρδαλης. Κινούνται στον χώρο και με μια κίνηση αυτού τού ψηλού λαιμού χαιρετούν όποιον συναντήσουν. ΤΟ ΣΙΔΕΡΕΝΙΟ ΧΕΡΙ Τα παιδιά σχηματίζουν ζευγάρια και στέκονται ελεύθερα στον χώρο. Το ένα από τα δύο κάθε ζεύγους προσπαθεί να αισθανθεί ότι είναι από σίδερο απλώνει με δύναμη το χέρι μπροστά. Το άλλο παιδί προσπαθεί να λυγίσει το «σιδερένιο» χέρι. - Παραλλαγή: Το παιδί από σίδερο χασμουριέται και ταυτόχρονα απλώνει το χέρι. Τώρα η κάμψη γίνεται ακόμη πιο δύσκολη για το άλλο παιδί. ΟΙ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ Τα παιδιά κάθονται οκλαδόν στο πάτωμα. Ο εμψυχωτής τους ζητά να σηκώσουν το ένα χέρι ψηλά, ενώ το άλλο θα ακουμπήσει στο πλάι κάτω, ακολουθώντας τα πλευρά. Μ’ έναν κοφτό ήχο στο ντέφι ή απλώς με τα παλαμάκια του εμψυχωτή, τα παιδιά θα αλλάξουν θέση στα χέρια τους: τώρα θα υψώσουν το αντίθετο χέρι και θα κρατήσουν χαμηλά το μέχρι τώρα υψωμένο.- Παραλλαγή: Ο εμψυχωτής προτείνει διάφορες θέσεις των χεριών (π.χ., το ένα τεντωμένο ψηλά και το άλλο απλωμένο στο πλάι, μακριά από το σώμα, αλλαγή, το ένα τεντωμένο ψηλά και το άλλο απλωμένο στην πρόταση, αλλαγή κλπ.). ΣΥΝΔΥΑΖΩ ΚΙΝΗΣΕΙΣ Ο εμψυχωτής προτείνει στα παιδιά να εκτελέσουν με το σώμα τους διάφορα θέματα που προϋποθέτουν συνδυασμούς κίνησης:   Κύμα που επιπλέει στο νερό σώμα που αιωρείται, καπνός που σκορπίζεται (αργή και ελαφριά κίνηση, χωρίς κατεύθυνση).    Τίναγμα των μαλλιών πίσω, τίναγμα των ρούχων στο μπαλκόνι, τίναγμα των χεριών για να στεγνώσουν (γρήγορη και ελαφριά κίνηση, χωρίς κατεύθυνση).       Πανί βάρκας σε γαλήνια θάλασσα, αερόστατο που ανεβαίνει σε αίθριο ουρανό (αργή και ελαφριά κίνηση, με κατεύθυνση).

 Πουλί που πίνει νερό, βελόνα ραπτομηχανής (γρήγορη και ελαφριά κίνηση, με κατεύθυνση).      Τραβώ, σπρώχνω ή πιέζω βαρύ αντικείμενο (αργή και βαριά κίνηση, με κατεύθυνση).  Βότσαλο που βουλιάζει στο νερό, πέτρα που εκσφενδονίζεται (γρήγορη και βαριά κίνηση, με κατεύθυνση). Ασανσέρ που ανεβαίνει ή κατεβαίνει (βαριά κίνηση, με κατεύθυνση και σταθερό ρυθμό) ΣΤΑΜΑΤΑ Ο ΗΧΟΣ ΣΤΑΜΑΤΑΩ ΚΙ ΕΓΩ Ο εμψυχωτής προτρέπει τα παιδιά να τρέξουν στον χώρο ανακατεμένα. Τα συνοδεύει, χτυπώντας σε χαμηλούς τόνους ένα ντέφι. Όταν σταματήσει ο ήχος, θα πρέπει να σταματήσουν αμέσως και τα παιδιά. Σ’ αυτήν την άσκηση, δεν προέχει ο τυχόν ρυθμός των χτυπημάτων, αλλά μόνον ο ήχος. - Παραλλαγές: 1)   Όταν σταματήσει ο ήχος, τα παιδιά μπορούν να καθίσουν οκλαδόν ή να σταθούν όρθια με τα χέρια στη διάσταση ή να γίνουν μικρά κουβαράκια στο πάτωμα κλπ. 2). Όταν σταματήσει ο ήχος, η ομάδα πρέπει να σχηματίσει ζευγάρια ή τριάδες ή μικρούς κύκλους από 4-6 παιδιά, πιασμένα από τα χέρια.  ΑΣΚΗΣΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Ο εμψυχωτής προτείνει στα παιδιά να περπατήσουν ελεύθερα στο χώρο, ισορροπώντας πάνω στο κεφάλι τους ένα βιβλίο. Σε δεύτερη φάση, τους ζητά να φανταστούν ότι το βιβλίο είναι ένα κανάτι νερό, ένα πανέρι ψάρια ή ένας ταβλάς κουλούρια, και να φανταστούν ανάλογο χώρο κι ανάλογες καταστάσεις. ΑΓΩΝΕΣ ΔΡΟΜΟΥ Α) Ο εμψυχωτής προτείνει στα παιδιά μια σειρά από πρωτότυπους αγώνες δρόμου: πηδώντας σαν καγκουρό, έρποντας, τρέχοντας όσο πιο αργά γίνεται με νικητή τον τελευταίο κ.ά. Β) Υπάρχουν ανάλογα παιχνίδια που προϋποθέτουν συνεργασία: μεταξύ τεράτων με τέσσερα πόδια και δύο κεφάλια, μεταξύ ζευγαριών που τα δύο μέλη τους συγκρατούν με το κεφάλι ένα μήλο ή μια μικρή μπάλα κλπ. 

   ΣΣΣΣΣΣΣΤ ΣΙΩΠΗ Τα παιδιά τής ομάδας ασχολούνται με δραστηριότητες που έχουν ως συνέπεια κάποιους θορύβους, αλλά καταβάλλουν προσπάθεια να μην ακουστεί κανένας ήχος (π.χ. συγυρίζουν την τάξη κι αλλάζουν θέση στα τραπέζια, βγάζουν από τη σάκα τους τα σύνεργα της χειροτεχνίας, παίζουν κάποιο φασαριόζικο ομαδικό παιχνίδι κλπ.). ΒΡΙΣΚΩ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΦΙΛΟΥ ΜΟΥ Δύο μικρές ομάδες τοποθετούνται με την πλάτη ακουμπισμένη στους δύο αντικριστούς τοίχους της αίθουσας. Τα μέλη της καθεμιάς στέκονται σε απόσταση το ένα από το άλλο. Κάθε παιδί, με κλειστά τα μάτια, πρέπει ν’ ανταλλάξει τη θέση του με το παιδί που βρίσκεται απέναντι του. Για να το πετύχει, θα πρέπει, πριν κλείσει τα μάτια του, να παρατηρήσει καλά τον χώρο και το σημείο, όπου θα κατευθυνθεί. ΠΕΡΠΑΤΩ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΗ Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες με 5-6 άτομα η καθεμιά και σχηματίζουν γραμμές. Κάθε παιδί απλώνει τα χέρια στην πρόταση, αγγίζοντας τους ώμους τού παιδιού που βρίσκεται μπροστά. Ο εμψυχωτής ζητά από τις ομάδες να κάνουν μικρές διαδρομές στον χώρο, χωρίς ν’ αγγίξει η μία την άλλη. Τα παιδιά που είναι πρώτα, πρέπει να προσέξουν να μην προχωρούν γρήγορα. - Παραλλαγές: 1) Με έναν κοφτό ήχο στο ντέφι ή με παλαμάκια, τα παιδιά σταματούν και κάνουν μεταβολή. 2) Μπορεί να ζητηθεί από τις ομάδες να σχηματίσουν μικρούς κύκλους, αμέσως μόλις ακούσουν τον ήχο, και να φτιάξουν και πάλι τις γραμμές τους, μ’ έναν δεύτερο ήχο.   Ο ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ Ο χώρος διαμορφώνεται έτσι που να υπάρχουν εμπόδια. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν γι’ αυτόν τον σκοπό τόσο τα ίδια τα σώματα των παιδιών, όσο και διάφορα

αντικείμενα (π.χ., καρέκλες). Ο εμψυχωτής κλείνει τα μάτια ενός παιδιού μ’ ένα μαντήλι και ζητά απόλυτη ησυχία από την ομάδα. Το παιδί με το μαντήλι πρέπει να προσπαθήσει να φτάσει στην έξοδο, περπατώντας ανάμεσα από τα εμπόδια. - Παραλλαγή: «Ο μίτος της Αριάδνης». Το παιδί με το μαντήλι στα μάτια είναι τώρα ο Θησέας και προσπαθεί να βγει από τον λαβύρινθο, με τη βοήθεια του κουβαριού που κρατά απ’ έξω η Αριάδνη.  ΠΑΡΑΤΗΡΩ ΚΑΙ ΘΥΜΑΜΑΙ Τα παιδιά της ομάδας κάθονται σε ημικύκλιο. Το ένα βγαίνει και στέκεται χωριστά από τ’ άλλα. Ο εμψυχωτής του παρουσιάζει έναν δίσκο με ετερόκλητα αντικείμενα: ένα βιβλίο, ένα μαντήλι, μια σοκολάτα, ένα λουλούδι, μια φιγούρα του καραγκιόζη, μια φυσαρμόνικα, ένα σφουγγάρι, ένα κέρμα, μια μπίλια, ένα φρούτο. Το παιδί παρατηρεί για λίγο τα αντικείμενα. Εν συνεχεία, ο εμψυχωτής καλύπτει τον δίσκο με ένα πανί. Τώρα το παιδί πρέπει να θυμηθεί και να κατονομάσει όσα περισσότερα αντικείμενα μπορεί. ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ Τα παιδιά, κρατώντας κρουστά, σχηματίζουν ημικύκλιο. Ο εμψυχωτής στέκεται μπροστά τους μ’ ένα μαντήλι στο χέρι και κάθε τόσο το πετά στον αέρα. Όσο αυτό βρίσκεται ψηλά, τα παιδιά χτυπούνε συνεχώς τα κρουστά σε χαμηλό τόνο. Όταν όμως το μαντήλι πέσει χάμω ή ο εμψυχωτής το αρπάξει στον αέρα, τότε τα παιδιά πρέπει να σταματήσουν αμέσως. Αρχίζουν και πάλι, μόνον όταν το μαντήλι ξαναβρεθεί στον αέρα. Ο ήχος των κρουστών ακολουθεί την αλληλουχία πτήση-ήχος, προσγείωση-ησυχία. - Παραλλαγή: Μερικές φορές, ο εμψυχωτής μπορεί να κάνει ότι πρόκειται να πετάξει ψηλά το μαντήλι, χωρίς όμως να το πετάει στ΄ αλήθεια ή ότι πρόκειται να το πιάσει, καθώς αυτό πέφτει, αλλά δεν τα καταφέρνει. Αυτός ο τρόπος απαιτεί μεγαλύτερη ετοιμότητα και προσοχή από τα παιδιά. ΕΦΕΥΡΙΣΚΩ ΛΕΞΕΙΣ 

Ο εμψυχωτής προτείνει στα παιδιά να εφεύρουν δικές τους ανύπαρκτες λέξεις, για να ονομάσουν μ’ αυτές πρόσωπα και πράγματα που τους ενδιαφέρουν. Έτσι, η λέξη της δικής τους επινοήσεως θα εκφράζει τα συναισθήματα που προκαλεί το συγκεκριμένο θέμα (π.χ., το αρκουδάκι μπορεί να φέρει στο μυαλό ενός παιδιού τη λέξη «φουφούλι», ο Ινδιάνος ίσως να προκαλέσει τη δημιουργία της λέξης «κακεμπού», το άλογο να γίνει μια άναρθρη κραυγή κλπ.). ΑΛΑΜΠΟΥΡΝΕΖΙΚΑ Ο εμψυχωτής αφηγείται στα παιδιά μια σύντομη ιστορία με δράση. Τα παιδιά καλούνται να την επαναλάβουν, χρησιμοποιώντας δική τους ανύπαρκτη γλώσσα, κι ας είναι ακαταλαβίστικη. Εδώ, δεν έχουν σημασία οι αυτοσχέδιες λέξεις που χρησιμοποιούν τα παιδιά, αλλά μόνο η συνολική έκφραση του λόγου. ΜΙΛΩ ΧΩΡΙΣ ΛΕΞΕΙΣ Τα παιδιά της ομάδας χωρίζονται σε δύο τμήματα. Αρχίζουν να επικοινωνούν μεταξύ τους, αποκλείοντας τις λέξεις και χρησιμοποιώντας τη φωνή τους μ’ όποιον τρόπο θεωρήσουν αποτελεσματικότερο (π.χ., αντιδικούν, αναμετρώνται, το ένα τμήμα επιβάλλεται στο άλλο κλπ.)  ΑΝΑΠΟΔΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ Η ομάδα χωρίζεται σε τριάδες ελεύθερες στον χώρο. Τα δύο παιδιά κάθε τριάδας στέκονται αντικριστά, σε μικρή απόσταση το ένα από το άλλο. Ανάμεσα τους παίρνει θέση το τρίτο παιδί, με τα πόδια ενωμένα, τα χέρια κολλημένα στα πλευρά και το σώμα άκαμπτο. Αυτό το τρίτο παιδί θα γίνει το ανάποδο εκκρεμές: ακίνητο στη θέση του, θα περιμένει την απαλή ώθηση του α΄ παιδιού, για να πέσει προς το β΄, και το αντίθετο. Οι ταλαντεύσεις του εκκρεμούς έχουν αργό και σταθερό ρυθμό.  Ο ΤΥΦΛΟΣ Η ομάδα κάθεται σε ημικύκλιο, στην άκρη της αίθουσας. Ένα παιδί σηκώνεται και κλείνει τα μάτια. Με ένα νεύμα

του εμψυχωτή, σηκώνεται ένα δεύτερο παιδί, που θα γίνει οδηγός του «τυφλού»: θα τον πιάσει από τα δύο χέρια και θα τον κατευθύνει στον χώρο. Ο εμψυχωτής ζητά από τον «τυφλό» να αφεθεί με εμπιστοσύνη στα χέρια του φίλου του.   Η ΓΥΑΛΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ο εμψυχωτής φέρνει μια γυάλα, μέσα στην οποία υπάρχουν διπλωμένα χαρτάκια με ερωτήσεις: τι θα έκανες αν σου χάριζαν ένα σκυλάκι κι ήταν άρρωστο, τι θα συνέβαινε αν έπρεπε ν’ αλλάξεις πόλη, πώς ξέρεις ότι θα τα καταφέρεις αν μείνεις μόνος στο δάσος, πώς θα αισθανόσουν αν έβλεπες ένα δάσος να καίγεται, ένα πουλάκι τραυματισμένο στο δρόμο κλπ. Ένα παιδί παίρνει ένα χαρτάκι και διαβάζει μεγαλοφώνως την ερώτηση. Έχει στη διάθεση του ένα λεπτό για να σκεφτεί. Κατόπιν αναπτύσσει τη σκέψη του στην ομάδα. Τα άλλα παιδιά σχολιάζουν την απάντηση και προσθέτουν τη δική τους άποψη πάνω στο θέμα. Μπορούν δηλαδή να πουν: «Συμφωνώ κι έχω να πω επιπλέον...» ή «Διαφωνώ γιατί η δική μου άποψη είναι ότι...». ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΗ ΜΙΜΗΣΗ Τα παιδιά της ομάδας κάθονται σε ημικύκλιο. Ένα μόνο σηκώνεται, προχωρεί μπροστά και στρέφει έτσι ώστε να αντικρίζει τα άλλα. Ο εμψυχωτής ψιθυρίζει στο όρθιο παιδί το όνομα ενός πράγματος, ενός ζώου ή μιας δραστηριότητας (π.χ., μπάλα, ρολόι, πάπια, χελώνα, οδοιπορία, αλπινισμός κλπ.). Το παιδί που άκουσε τη λέξη, πρέπει να μιμηθεί μόνο με κινήσεις, χωρίς να μιλήσει καθόλου, αυτό που η λέξη αντιπροσωπεύει. Η ομάδα προσπαθεί να μαντέψει τη λέξη. Αν η ομάδα δεν κατορθώσει τίποτα, σηκώνεται ένα δεύτερο παιδί και, αφού κι αυτό με τη σειρά του ακούσει στ΄ αυτί τη λέξη, αναλαμβάνει να μιμηθεί το περιεχόμενο της. Εννοείται ότι το πρώτο παιδί παραμένει σιωπηλό και δεν επεμβαίνει πια. ΣΤΟ ΣΤΑΘΜΟ 

Ο εμψυχωτής μοιράζει στα παιδιά λευκά χαρτάκια και ζητά να σημειώσει το καθένα στο χαρτάκι του μια χαρακτηριστική ηλικία (π.χ., γέρος, παιδί) ή ένα επάγγελμα (π.χ. λαχειοπώλης, στρατιωτικός, ζωγράφος) ή έναν ανθρώπινο χαρακτήρα (π.χ. περήφανος, νευρικός, περίεργος). Συγκεντρώνει όλα τα χαρτάκια μαζί. Κάθε παιδί τραβά στην τύχη έναν «λαχνό». Τώρα πρέπει να υποδυθεί αυτό που είναι γραμμένο επάνω. Σ’ έναν φανταστικό σταθμό, θα συναντηθούν και θα περιμένουν το τρένο ένας «γέρος», ένα «παιδί», ένας «κυνηγός», ένας «οικολόγος», ένας «φωτογράφος», ένας «περήφανος», ένας «νευρικός», ένας «περίεργος»…   Η ΜΗΧΑΝΗ 1 Τα παιδιά στέκονται όρθια, ελεύθερα στον χώρο. Προσπαθούν να μετατρέψουν το σώμα τους στη μηχανή που τα ίδια διάλεξαν (π.χ., ατμομηχανή, ραπτομηχανή, παγωτομηχανή, μηχανή αυτοκινήτου κλπ.). Με τα μέλη σώματος τους, εκτελούν τις κινήσεις της μηχανής στovανάλογο ρυθμό. Εν συνεχεία, ο εμψυχωτής τους ζητά να προσθέσουν και τον σχετικό ήχο. - Παραλλαγή: Η μηχανή σταματά απότομα, μετά από ένα νεύμα του εμψυχωτή. Η ΜΗΧΑΝΗ 2 Τα παιδιά χωρίζονται σε μικρές ομάδες. Η καθεμία διαλέγει να μιμηθεί μία μηχανή. Το σώμα κάθε παιδιού μετατρέπεται σε εξάρτημα της μηχανής. Όταν η μηχανή συντονιστεί και βρει τον ρυθμό της, ο εμψυχωτής, ζητά από τα παιδιά να προσθέσουν τους κατάλληλους ήχους. - Παραλλαγές: 1) Η μηχανή επιταχύνει προοδευτικά τον ρυθμό της, μέχρι που τινάζεται στον αέρα. 2) Η λειτουργία της μηχανής επιβραδύνεται σιγά-σιγά, μέχρι που σταματά εντελώς.    Η ΜΑΡΙΟΝΕΤΑ 

Η ομάδα κάθεται σε ημικύκλιο. Ένα παιδί βγαίνει μπροστά, με το πρόσωπο στραμμένο προς αυτήν. Είναι η μαριονέτα. Ο εμψυχωτής ή κάποιο από τα παιδιά τού ημικυκλίου στέκεται μπροστά της και κινεί τα φανταστικά νήματα. Τα άκρα και το κεφάλι της μαριονέτας ακολουθούν τις κινήσεις και τον ρυθμό                ΠΑΝΙΚΟΣ ΣΤΗ ΜΗΛΙΝΑΘεατρικό παιχνίδι     Μια πρόταση ενός θεατρικού παιχνιδιού μέσω του οποίου μπορούμε να υλοποιήσουμε όποιο πρόγραμμα σχετίζεται με τις καλλιέργειες των δέντρων και όχι μόνο, που υπάρχουν στην περιοχή μας         ΣΕΝΑΡΙΟ  Από νωρίς το πρωί, στην Μηλίνα, όλοι ξεχύθηκαν στους δρόμους, πηγαίνοντας ο καθένας στις εργασίες του. Οι άντρες πριν πάνε στα χωράφια τους, μαζεύτηκαν στα καφενεία, συζητούσαν μεταξύ τους και έπιναν τον καφέ τους.  

 Οι γυναίκες πάλι τινάζοντας αμήχανα τις ποδιές τους στη μέση, πριν αρχίσουν τις δουλειές τους, πήγαιναν δυο-δυο ή τρεις -τρεις από σπίτι σε σπίτι, έπιναν τους πρωινούς καφέδες τους και έλεγαν η μια στην άλλη τα προβλήματα που τις απασχολούσαν. Και ενώ το χωριό έμοιαζε με μελίσσι που ξύπνησε από το χειμερινό λήθαργο και ετοιμάζεται να ξεχυθεί στον ανοιξιάτικο ουρανό, ξεσηκώνοντας τον τόπο με το ζουζούνισμά του, η δημοτική σύμβουλος του χωριού τους, ήρθε και στάθηκε κάτω από το μεγάλο πλάτανο, καλώντας συνωμοτικά τους χωριανούς να μαζευτούν γύρω της.Πρώτοι βγήκαν οι άντρες από τα καφενεία και με γρήγορα βήματα κατευθύνθηκαν προς αυτήν. Ακολούθησαν οι γυναίκες και από πίσω τους, σαν ουρά, έτρεχαν τα μικρά παιδιά.Όταν το σούσουρο σταμάτησε, η δημοτική σύμβουλος με σοβαρό ύφος τους είπε:Σήμερα είχαμε δημοτικό συμβούλιο και σε κάποια στιγμή η γραμματέας του δημάρχου τού έφερε ένα έγγραφο. Εκείνος το διάβασε και τα μάτια του σκοτείνιασαν. Το τσαλάκωσε με τρόπο και κοιτάζοντας γύρω του μη γίνει αντιληπτός, το πέταξε στον κάδο των αχρήστων. Εγώ, που είδα την κίνηση, μόλις τελείωσε το συμβούλιο, γεμάτη περιέργεια, το πήρα και το διάβασα. Ήταν τα αποτελέσματα από τις αναλύσεις του νερού μας και ήταν τρομαχτικά. Το ποτάμι από το οποίο πίνουμε το νερό μας είναι γεμάτο λιπάσματα και φυτοφάρμακα και φυσικά, ξέρετε πολύ καλά ποιοι είναι οι υπαίτιοι.Οι πρώτοι που ξεσηκώθηκαν και άρχισαν να φωνάζουν έντονα, ήταν οι βιοκαλλιεργητές, που φρόντιζαν τα κτήματά τους με μεγάλο ενδιαφέρον και πρόσεχαν να χρησιμοποιούν προϊόντα που δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον και δεν προξενούν κανένα κακό στην υγεία των ανθρώπων. Κατηγορούσαν τους συμβατικούς καλλιεργητές ότι δε νοιάζονται ούτε για τη φύση γύρω τους ούτε για τους συνανθρώπους τους, παρά μόνο για το πώς θα αυξάνουν την παραγωγή τους και θα γεμίζουν τα πορτοφόλια τους. Φροντίζουν μάλιστα να επιδεικνύουν τον πλούτο τους με τα ακριβά αυτοκίνητα τους και τη σπάταλη ζωή τους.

Εκείνοι με επιθετικό τόνο ισχυρίζονταν ότι η ζωή πάει μπροστά και ότι οι καταναλωτικές συνήθεις των ανθρώπων απαιτούν μεγάλες ποσότητες προϊόντων, πράγμα που δεν πετυχαίνεται με τις βιολογικές καλλιέργειες.Η δημοτική σύμβουλος τούς σταμάτησε και τους υπενθύμισε για ποιο λόγο ο δήμαρχος ήθελε να θάψει το γεγονός. Τους είπε ότι το χωριό τους εκτός από την αγροτική ανάπτυξη έχει και τουριστικό χαρακτήρα και πόσο άσχημες επιπτώσεις θα είχαν αυτά τα νέα, αν το μάθαιναν τα κανάλια και οι οικολογικές οργανώσεις.Όλοι τότε κοιτάχτηκαν μεταξύ τους και πραγματικά ένιωθαν ότι βρίσκονται σε πολύ άσχημη θέση, αλλά δεν ήξεραν τι θα μπορούσαν να κάνουν άμεσα για να σώσουν την κατάσταση.Και μέσα σε όλα αυτά εμφανίζονται οι δημοσιογράφοι που κατακλύζουν το χωριό προσπαθώντας να βγάλουν είδηση, καθώς και μέλη μιας ΜΚΟ ομάδας που προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τους κατοίκους της περιοχής μιλώντας τους για τις επιπτώσεις της συμβατικής καλλιέργειας και για την αειφορία.      Έχοντας στο μυαλό μας το προηγούμενο σενάριο μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τις παρακάτω δραστηριότητες : Επαφή- των μελών της ομάδας:     J Σχηματίζουμε ένα κύκλο και φωνάζουμε όλοι μαζί το όνομά         μας δυνατά.

J      Περπατάμε ελεύθερα, χωρίς να ακουμπάμε ο ένας τον άλλο και δημιουργούμε δυάδες-τριάδες…αγγίζοντας κάποια μέλη του σώματός, με βάση τις οδηγίες του εμψυχωτή (δύο αγκώνες, δύο μέτωπα, πέντε πόδια, τέσσερις ώμοι,…).

J      Επίσης μπορείτε να εφαρμόσετε οποιοδήποτε άλλο παιχνίδι γνωριμίας θέλετε από αυτά που σας προτείνουμε. 

J      Καλώς ήρθατε στη Μηλίνα: Σχηματίζουμε δύο γραμμές και στεκόμαστε αντικριστά, ενώνουμε τα χέρια μας με τους απέναντι σχηματίζοντας ένα τούνελ. Αρχίζουμε να περνάμε ένας-ένας από μέσα, ξεκινώντας από τον πρώτο στη σειρά, ενώ οι υπόλοιποι από έξω τον καλωσορίζουν με όποιον τρόπο αυτοί θέλουν ( ευχάριστα, χαρούμενα, νευριασμένα, γκρινιάρικα, θυμωμένα). Όταν φτάνουμε στο τέλος, βοηθάμε στο σχηματισμό του τούνελ μέχρι να περάσουν όλοι.                       Χωρισμός σε ομάδες (ο εκπαιδευτικός φροντίζει να έχει φύλλα εφημερίδων με 4-5 διαφορετικά θέματα, π.χ. αθλητικά, αγγελίες, πολιτική, καλλιτεχνικά, οικονομία. Με βάση αυτά θα γίνει ο χωρισμός σε ομάδες, όπως περιγράφεται παρακάτω) 

J       Παίρνουμε όλοι από ένα φύλλο εφημερίδας, το βάζουμε κάτω, ανεβαίνουμε επάνω του και λέμε το όνομά μας. Προϋπόθεση είναι να μη βάλουμε δυο άτομα ταυτόχρονα την εφημερίδα μας κάτω. 

J      Αφού γνωριστούμε, αρχίζουμε να βολτάρουμε στο χωριό χαιρετώντας ο ένας τον άλλο με παράξενους τρόπους ή κάνοντας κοπλιμέντα. 

J      Κουρασμένοι βρίσκουμε ένα μέρος να διαβάσουμε την εφημερίδα μας καθισμένοι-ξαπλωμένοι-ανάποδα…. 

J      Χωριζόμαστε σε ομάδες ανάλογα με το θέμα του φύλλου της εφημερίδας που κρατάμε στα χέρια μας (αθλητικά, οικονομικά, καλλιτεχνικά, αγγελίες, πολιτικά) 

J      Η κάθε ομάδα σχηματίζει με τις εφημερίδες μικρά λεωφορειάκια στα οποία «ανεβαίνουν» με κάποιον οδηγό για να φτάσουν στον οικισμό τους. Στο δρόμο μπορεί να έχει στροφές αριστερές και δεξιές, φρεναρίσματα και απότομα ξεκινήματα ανάλογα με τις οδηγίες του οδηγού. Ακόμη μπορούμε να θαυμάσουμε τη φύση με τα υπέροχα χρώματά της, να μυρίσουμε τις ευωδιές του αέρα ή να δούμε τις παρεμβάσεις του ανθρώπου στη φύση. Δημιουργία σκηνικού χώρου

J       Μόλις φτάνουμε στον οικισμό μας, κάνουμε κολάζ με τις εφημερίδες πάνω στο χαρτί του μέτρου, φτιάχνοντας

σπίτια, δρόμους…. Αν χρειαστεί, σχεδιάζουμε δέντρα και άλλες λεπτομέρειες για να ομορφύνουμε τη γειτονιά μας και το χωριό μας. Στο χωριό αυτό ζούνε άτομα που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες. Έτσι ο εκπαιδευτικός μοιράζει τους ρόλους στις ήδη σχηματισμένες ομάδες:Ομάδες εργασίας

J      Ομάδες που είναι απαραίτητες για το παιχνίδι είναι οι ακόλουθες:      Ομάδα συμβατικών καλλιεργητών,      Ομάδα βιολογικών καλλιεργητών,      Ομάδα δημάρχου και το δημοτικό συμβούλιο      Oμάδα δημοσιογράφων      Ομάδα Μ.Κ.Ο.- περιβαλλοντική οργάνωση  Οι ομάδες των συμβατικών και βιολογικών καλλιεργητών διαλέγουν το χώρο που θέλουν να εργαστούν και, με βάση το ρόλο τους, προσπαθούν να βρουν τρόπους για να τον υποστηρίξουν με διάφορες πληροφορίες και με κάποιες κατασκευές ή ζωγραφιές. (Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο της ιδεοθύελλας, καταγράφοντας τις απόψεις των μελών της ομάδας). Καλό είναι να συγκεντρωθούν όλα τα απαραίτητα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ομάδα, ώστε να μπορέσουν να αποδώσουν, όταν χρειαστεί, πειστικά το ρόλο τους.        Ομάδα δημάρχου και το δημοτικό συμβούλιο Η ομάδα αυτή έχει πολύ δύσκολο ρόλο, πρέπει να βρει τα επιχειρήματα για να στηρίξει το ρόλο της εξουσίας, που βάζει πάνω από όλα το συμφέρον και το ρουσφέτι.Για τη συλλογή του υλικού τους χρήσιμο θα ήταν να πάρουν συνεντεύξεις από δημοτικούς συμβούλους ή ανθρώπους της πολιτικής, να δημιουργήσουν ερωτηματολόγια που απευθύνονται στους κατοίκους της περιοχής τους. Μέσα από αυτά  αλλά και μέσα από συζητήσεις θα μπορέσουν να καταγράψουν τις απόψεις τους για την τοπική εξουσία και έτσι να σχηματίσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το ρόλο τους.      Oμάδα δημοσιογράφων.

Η ομάδα των δημοσιογράφων θα μπορούσε να επισκεφτεί κάποια τοπική εφημερίδα ή τηλεοπτικό σταθμό για να μάθουν τον τρόπο λειτουργίας τους( συλλογή ειδήσεων και γεγονότων και προβολή αυτών μέσα από τα φύλλα τους ή από την μικρή οθόνη).       Tέλος η ομάδα Μ.Κ.Ο. - περιβαλλοντική οργάνωσηΣε κάθε πόλη υπάρχει κάποια τέτοια οργάνωση. Άρα τα παιδιά μπορούν να ψάξουν να τη βρούνε και να έρθουν σε επαφή μαζί της για να ενημερωθούν για το ρόλο της, καθώς και για τον τρόπο που μπορεί να παρεμβαίνει στις πολιτικές αποφάσεις και να υπερασπίζεται την ποιοτική ζωή του ανθρώπου και την προστασία του περιβάλλοντος.        

J      Όταν διαμορφώσουμε το περιβάλλον στο οποίο θα εκτυλίσσεται η ιστορία μας, αρχίζουμε να παίζουμε ανάλογα με το σενάριο που έχουμε ή με κάποιο άλλο σχετικό που θα φτιάξει η ομάδα μας. Οι αγρότες λοιπόν ξεκινάνε το πρωινό τους με τις αγροτικές τους δουλειές: όργωμα, φύτεμα, πότισμα, και λίπανση ή ραντίσματα, αν ανήκουν στους συμβατικούς καλλιεργητές.Σ’ αυτό το σημείο μπορούμε να παίξουμε με τα παιδιά ένα παιχνίδι, για να διαπιστώσουμε το μέγεθος της καταστροφής στο περιβάλλον από το ράντισμα με διάφορα φυτοφάρμακα. (Θα μπορούσε να το παρουσιάσει ως επιχείρημα κατά της χρήσης των φαρμάκων η ομάδα των βιολογικών καλλιεργητών) Παιχνίδι: Τα φυτοφάρμακα στη ζωή μας.  Χωριζόμαστε σε ομάδες φυτών, φυτοφάγων, σαρκοφάγων και ανθρώπων. Στην ομάδα φυτά θα ανήκουν τα περισσότερα παιδιά και θα σταθούν γονατισμένα. Πίσω από αυτά στέκονται τα φυτοφάγα ζώα που είναι λίγο λιγότερα. Αντίστοιχα τα σαρκοφάγα θα είναι ακόμη λιγότερα και θα σταθούν πίσω από τα φυτοφάγα . Τέλος πίσω από όλους είναι ο άνθρωπος, ο οποίος τρέφεται με είδη από όλες τις προηγούμενες ομάδες. Κάποιος επιλέγεται να κάνει τον γεωργό. Καθώς ραντίζει το χωράφι του, έχει κομμένα χαρτάκια και τα αφήνει πάνω

στο κεφάλι των φυτών. Όταν τελειώσει το ράντισμα, τα φυτοφάγα ζώα τρώνε τα φυτά και έτσι παίρνουνε στον οργανισμό τους και το ράντισμα (τα χαρτάκια που είχαν πάνω τους τα φυτά). Όταν τα σαρκοφάγα ζώα τρώνε τα φυτοφάγα, το ράντισμα περνάει σε αυτά (φυσικά και το χαρτάκι). Τέλος έρχεται ο άνθρωπος στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας παίρνει το ράντισμα στον οργανισμό του. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι η χρήση φυτοφαρμάκων εκτός από τις άλλες βλαβερές επιπτώσεις στο περιβάλλον έχει και άμεση επίπτωση στην υγεία του ανθρώπου.      JΤα φυτοφάρμακα λοιπόν καταλήγουν στα νερά του χωριού,            οι αναλύσεις προσπαθούν να θαφτούν από την δημοτική           αρχή για λόγους οικονομικών-πολιτικών συμφερόντων. 

J      Η ομάδα των δημοσιογράφων κατακλύζει το χωριό( μετά από τη διάρρευση των αναλύσεων του νερού από παράγοντες της αντιπολίτευσης) και ψάχνει πληροφορίες, ενοχλώντας τους πάντες, για να κάνει το ρεπορτάζ της.

J       Η ομάδα των οικολογικών οργανώσεων διοργανώνει συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τους   κατοίκους, παρακινώντας τους να εγκαταλείψουν τις συμβατικές καλλιέργειες.

J      Ο δήμαρχος και οι δημοτικοί σύμβουλοι συγκαλούν έκτακτο συμβούλιο, στο οποίο μπορούν να συμμετέχουν οι δημοσιογράφοι, οι κάτοικοι του χωριού αλλά και οι οικολογικές οργανώσεις, για να δώσουν όλοι μαζί μια λύση σε αυτό το μεγάλο πρόβλημα που παρουσιάστηκε στη Μηλίνα. ( παιχνίδι ρόλων)  

J      ΥΛΙΚΑ FΕφημερίδες για 5 ομάδες (θεματικές ενότητες: πολιτικά,    οικονομικά, διαφημίσεις, αθλητικά, καλλιτεχνικά)FΛινάτσες, καπέλα, πανιάFΧαρτί μέτρου, ξύλα για πανό, μαρκαδόροι, κόλλεςFΦάκελοι για δημοτικούς συμβούλουςFΚαρτελάκια με το σενάριο της κάθε ομάδας 

  Θεατρικό   παιχνίδι: « Η φωτιά στο δάσος»   1. Παιχνίδι γνωριμίας

o       Φέρνουμε χρωματιστά πανιά και τα βάζουμε στο κέντρο της αίθουσας. Παίρνει το κάθε παιδί από ένα πανάκι και στέκεται στον κύκλο. Στη συνέχεια το βάζει στο έδαφος ανεβαίνει επάνω και λέει το όνομά του με κάποιο αστείο τρόπο κάνοντας ταυτόχρονα και μια χειρονομία. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην βάλουν ταυτόχρονα δύο άτομα κάτω το πανάκι τους.   2. Χωρισμός σε ομάδες με βάση τα μέρη του δέντρου

·        Χώμα – σκούρο καφέ·        Κορμός - καφέ·        Κλαδιά - λαδί·        Φύλλα - πράσινα·        Φωτιά - κόκκινα

  3. Σχηματισμός ομάδων

·        Αφού βρούμε τις ομάδες μας , προσπαθούμε να σχηματίσουμε το δέντρο. Βρίσκουμε λοιπόν το μέρος του δέντρου που ανήκουμε, βάζουμε κάτω το πανάκι μας, ανεβαίνουμε επάνω και περιμένουμε τους άλλους να έρθουν να συνθέσουμε το δέντρο μας. Χαιρόμαστε για την ύπαρξη μας μέσα στη φύση. Τεντώνουμε τα χέρια μας και απολαμβάνουμε τον ήλιο, το αεράκι απαλό ή δυνατό αλλά και τη βροχή και τα κουνάμε ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες σιγά ή γρήγορα.

·        Λίγο πιο εκεί σχηματίζεται και ομάδα της φωτιάς. Βάζουν και αυτοί τα πανάκια τους κάτω, ανεβαίνουν πάνω τους και δείχνουν με κίνηση και με φωνή ποια είναι η ομάδα τους. 4. Η απειλή

·        Τα κόκκινα πανιά σηκώνονται ψηλά. Αρχίζουν να περπατάνε με απειλητικό τρόπο και να κάνουν παράξενους θορύβους.

·        Όλα τα άλλα χρώματα βάζουν τα πανάκια τους πάνω στα κεφάλια τους και μαζεύονται όλα μαζί για να προστατευτούν από τον κίνδυνο.

·        Αρχίζει μια μεγάλη μάχη και τέλος η φωτιά κυριεύει όλα τα υπόλοιπα χρώματα. 5.  προβλήματα

·        Γινόμαστε όλοι άνθρωποι, περπατάμε ελεύθερα στο χώρο χωρίς να ακουμπά ο ένας τον άλλο.

·        Ο αέρας μυρίζει πολύ ωραία και τον απολαμβάνουμε παίρνοντας βαθιές εισπνοές.

·        Σε λίγο όμως αρχίζει να έρχεται η μυρωδιά από το καμένο δάσος, η αναπνοή μας γίνεται δύσκολη, αποπνικτική και μας φέρνει πολύ βήχα.

·        Προσπαθούμε να δείξουμε με κίνηση και με λόγο ποια άλλα προβλήματα δημιουργεί η φωτιά γύρω της.6. Ζωγραφιά στον τοίχο.Τα παιδιά ζωγραφίζουν σε χαρτί του μέτρου ένα μεγάλο δέντρο. Γράφουν σε χαρτάκια για το πώς μπορεί να σκέφτεται το δέντρο και τα κολλάνε πάνω του. Σε ένα άλλο χαρτάκι γράφουν τι αισθάνονται οι άνθρωποι για τα δέντρα και τα κολλάνε έξω από δέντρο. Όταν τελειώσει το παιχνίδι διαβάζουμε τις απόψεις των παιδιών και τις συζητάμε.7. Αντιμετώπιση του προβλήματος

·        Αποφασίζουμε να πάμε να διαδηλώσουμε στο δημαρχείο για τη μη φύλαξη των δασών.

·        Τα πανάκια μας γίνονται αυτοκίνητα. Ανεβαίνουμε πάνω τους και ξεκινάμε. Ο δρόμος είναι δύσκολος. Πολλές στροφές δεξιά-αριστερά και πολλά φρεναρίσματα –ξεκινήματα λόγω του μποτιλιαρίσματος.

·        Φτάνουμε στο κέντρο της πόλης παίρνουμε τα πανό μας (τα πανάκια μας) και αρχίζουμε τη διαδήλωση.

·        Εμφανίζεται ο δήμαρχος και στέλνουμε μια αντιπροσωπεία να μιλήσει μαζί του, αφού προηγουμένως έχουμε βγάλει ποια είναι τα αιτήματά μας. 8. Κλείσιμο-χαλάρωσηΚουρασμένοι αποχωρούμε από την πόλη και πάμε για ύπνο ανεβαίνουμε στα πανάκια μας και κοιμόμαστε. Ονειρευόμαστε έναν όμορφο κόσμο, γεμάτο από χρώματα και αρώματα, μέσα στον οποίο άνθρωποι και ζώα ζουν αρμονικά και αγαπημένοι. Χαμογελάμε, ξυπνάμε ευτυχισμένοι και γεμάτοι ελπίδα για αυτά που μπορούμε να κάνουμε για το περιβάλλον.

  

     

Θεατρικό παιχνίδι : ΚΥΡΙΑΚΗ ΒΡΑΔΥ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣΈνα σενάριο, πρόταση για αφόρμηση από τον Νίκο

Γιερμαντζίδη υπεύθυνο Α/θμιας εκπ. Ν. Ξάνθης  Σκηνικό: Τα φυτά συζητούν πως πέρασαν το Σαββατοκύριακο μαζί με όλους εκείνους τους εκδρομείς που επισκέφτηκαν το δάσος.ΠΑΙΟΝΙΑ: Α, θαυμάσιο αυτό το weekend! Θα τολμούσα να πως πέρασα υπέροχα ! Ξέρετε, διασκέδασα αφάνταστα με όλους αυτούς τους ανθρώπους γύρω μου! Όπως θα προσέξατε βέβαια όλοι εμένα θαύμαζαν! Μάλιστα. Όλοι λέγανε : «Κοιτάξτε καλέ τι όμορφο λουλούδι αυτή η παιόνια! Τι εξαίσια χρώματα! Τότε κι εγώ λικνιζόμουν στο πρώτο αεράκι και τους έπαιρνα τα μυαλά!ΨΑΘΙ: Ναι όλο μας περηφανεύεσαι και κοκορεύεσαι πως σε προσέχουν οι άνθρωποι. Καμιά μέρα θ’ απλώσει ένας απ’ αυτούς τους φυσιολάτρες τη χερούκλα του και χράπ! Τέλος. Θα μας αδειάζεις τη γωνιά και θα γλυτώσουμε απ’ τα παινέματά σου. Να σε δούμε τότε πως θα λικνίζεσαι μέσα σ’ ένα βαζάκι με μπόλικο νεράκι !ΠΑΙΟΝΙΑ: Α να χαθείς βούρλο! Τα λες αυτά γιατί σ’ έφαγε η ζήλια. Βέβαια ο κύριος δεν μπορεί να βλέπει όλη μέρα να θαυμάζουν τα όμορφα και τα υπέροχα πλάσματα. Έννοια σου φουκαρά μου και κοίτα να μη γίνεις εσύ καλαθάκι ή σκούπα και μαζεύεις σκόνες και βρωμιές από τους δρόμους της πόλης!ΙΤΙΑ: Καλέ, τι φαρμακόγλωση αυτή η παιόνια! Τι να πω κι εγώ η ιτιά που όλη μέρα πρόσφερα τη σκιά μου στους περαστικούς. Κι όσο για ομορφιά; και ποιος δε με χαίρονταν. Όλοι λέγανε: «Τι όμορφη η ιτιά στην ακροποταμιά ! Κι όλοι ήθελαν να φωτογραφηθούν μαζί μου. Άσε που θαύμαζαν τα πουλάκια πάνω στα κλαδιά μου. Μόνο που ένας βάρβαρος ήρθε και σκάλισε το’ όνομά του πάνω στο φλοιό μου. Μη τυχόν και τον ξεχάσω το βάρβαρο!ΨΑΘΙ: Ε, κορίτσια κοιτάτε εκεί δίπλα στο ποτάμι. Τι έπαθε το πουρνάρι και κουνιέται συνέχεια; Σήμερα δεν έχει αέρα!

(Ένα παιδί παριστάνει το πουρνάρι. Είναι καθισμένο κάτω και ταλαντεύεται πολύ δυνατά δεξιά - αριστερά κρατώντας με τα δυο χέρια το κεφάλι του.)ΠΟΥΡΝΑΡΙ: Πω, πω παιδιά τι ζαλάδα είναι αυτή ! Πω - πω ! όλα γυρνάνε γύρω - γύρω! Δεν είμαι καλά σας λέω, δεν είμαι καλά! Όποιος περνούσε απ ΄το μονοπάτι με τραβούσε και μια σπρωξιά και ...νάτα μας! - πάλι να πηγαίνω πέρα- δώθε! Μόλις ησύχαζα κι έλεγα πάει πέρασε, να ο επόμενος τουρίστας! Και πάλι τα ίδια. Και το χειρότερο: πέρασε όλη η ΣΤ τάξη του ...... Δημοτικού Σχολείου! Ναι, μάλιστα. Τριάντα τρελόπαιδα και κούνα - κούνα με κάνανε αυγοτάραχο. πω-πω! Δεν είμαι καλά σας λέω.(Ακούγεται κλαψούρισμα)ΙΤΙΑ: Ακούστε, κάποιος κλαίει: Να εκεί ένα μικρό αγριολούλουδο ένα κολχικό.ΨΑΘΙ: Γιατί κλαις μικρούλι μου;ΚΟΛΧΙΚΟ (κλαίγοντας): Κάτι παιδιά πέρασαν δίπλα μας κι ένα κοντοστάθηκε και μας κοίταζε, εμένα και το αδελφάκι μου. Τότε ένα άλλο παιδί άπλωσε το χέρι κι έκοψε το αδελφάκι μου! Το πήρε μαζί του κι έφυγε! Δεν θα το ξαναδώ ποτέ! Ποτέ!ΠΑΙΟΝΙΑ: Πω! Πω! Τι σκληρός κόσμος! Εμείς χαρίζουμε την ομορφιά μας στους ανθρώπους κι εκείνοι - μεγάλοι και μικροί- θέλουν να μας πάρουν μαζί τους. Αυτό όμως είναι για μας καταστροφή! Γιατί το κάνουν; Μήπως δεν θέλουν να χαίρονται την ομορφιά μας εδώ, μέσα στη φύση; Θεούλη μου, λες να με κόψουν κι εμένα το άλλο Σαββατοκύριακο;          

ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ    ΦΥΤΑ-ΔΕΝΤΡΑ-ΔΑΣΟΣ Οι προτάσεις που ακολουθούν εφαρμόζονται στα προγράμματα που υλοποιούνται στο ΚΠΕ Φιλίππων με τίτλους : «Το δέντρο που τινάζουμε», «Κάτω από τον

ίσκιο της ελιάς», που είναι σχετικά με την ελιά. Μπορούν όμως να προσαρμοστούν πολύ εύκολα σε κάθε πρόγραμμα που σχετίζεται με τα δέντρα ή τα φυτά που υπάρχουν στην περιοχή του κάθε σχολείου. Α. Οδηγίες για παιχνίδι γνωριμίας1. Γνωριμία και χωρισμός σε 2 ομάδες με τη βοήθεια του δέντρου της ελιάς(ή όποιο άλλο δέντρο ή φυτά σχετίζονται με το πρόγραμμα που υλοποιούμε)Δημιουργούμε μια μεγάλη αφίσα (καλύτερα πλαστικοποιημένη) με μια ελιά- δέντρο, χωρίς φύλλα και καρπούς. (Αν υπάρχει ο χρόνος, η αφίσα δημιουργείται ομαδικά από τα ίδια τα παιδιά) Τη βάζουμε στο σταν και μοιράζουμε στα παιδιά αυτοκόλλητα φυλλαράκια και ελίτσες που έχουμε φτιάξει (φροντίζουμε ο αριθμός των φύλλων να είναι περίπου ίδιος με τον αριθμό των καρπών). Κάθε παιδί στη συνέχεια θα έρθει κοντά στο δέντρο, θα πει το όνομά του και θα κολλήσει το φυλλαράκι ή την ελίτσα του. Μπορούμε ακόμη να τους ζητήσουμε να λένε και ποια σχέση έχουν με την ελιά (αν τους αρέσουν ως τροφή οι ελιές, αν έχουν οι γονείς τους ελαιώνα, βιώματα, εμπειρίες σχετικές με την ελιά……) Έτσι ακούγονται τα ονόματα των παιδιών, κάποιες εμπειρίες τους, σπάει ο πάγος και χωρίζονται σε δύο ομάδες (ελιές-φυλλαράκια) 2. Γνωριμία με τη βοήθεια φωτογραφιών ή έργων τέχνης σχετικών με την ελιά Απλώνουμε σε ένα πανί στο πάτωμα περίπου 40-50 φωτογραφίες, τις οποίες έχουμε επιλέξει και πλαστικοποιήσει (μπορεί να είναι απλές φωτογραφίες από δέντρα, ελαιώνες, έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, αγγειογραφίες ή ό,τι άλλο μας αρέσει σχετικό με την ελιά) Βάζουμε την κατάλληλη μουσική και ζητούμε από τα παιδιά να τριγυρίσουν και να τις περιεργαστούν κι έπειτα να επιλέξουν αυτήν που τους αρέσει, τους εκφράζει, τους κάνει εντύπωση. Αφού καθίσουν όλοι, έπειτα έρχεται ένα- ένα παιδί, λέει το όνομά του, δείχνει τη φωτογραφία που επέλεξε, την περιγράφει, εξηγεί γιατί τη διάλεξε…Έτσι ξεθαρρεύουν, μιλούν αυθόρμητα για τον εαυτό τους και γίνεται η γνωριμία με τα μέλη της ομάδας και τους εκπαιδευτικούς. 

Β. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ-ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΚΙΑΣ 

1.     Χωρίζουμε την ομάδα μας σε δύο υποομάδες με έναν εμψυχωτή στην καθεμιά.

2.    Καθόμαστε κάτω σε κύκλο και σε ένα πινακάκι μαρκαδόρου γράφουμε περίπου 5-6 λέξεις ή φράσεις που σχετίζονται με το θέμα που δουλεύουμε (ελιά) και θα λειτουργήσουν ως έναυσμα για το παραμύθι μας. Ο εμψυχωτής κάνει την αρχή του παραμυθιού, κρατώντας ένα κλαδάκι ελιάς ή ένα ραβδάκι, το οποίο περνάει κυκλικά σε όλα τα μέλη της ομάδας. Όποιος κρατάει το κλαδί λέει την επόμενη φράση ή ιδέα, για να συνεχιστεί το παραμύθι. Αν δεν έχει να πει κάτι, το δίνει στο διπλανό του μέχρι να ολοκληρωθεί η ιστορία μας. Στη συνέχεια μπορούμε να το πούμε μια φορά ολοκληρωμένο και να το καταγράψουμε. Προσπαθούμε να είναι ξεκάθαρα τα μηνύματα που θέλουμε να περάσουμε μέσα από το παραμύθι. (σ’ αυτό βοηθάει η σωστή επιλογή των λέξεων κλειδιών που γράφουμε αρχικά στον πίνακα)

3.    Η ομάδα κατόπιν συζητά για το πώς μπορεί το παραμύθι να δραματοποιηθεί. Ξεχωρίζουμε τους ήρωες, μοιράζουμε τους ρόλους, βρίσκουμε τα κατάλληλα ρούχα ή εξαρτήματα που θα μας βοηθήσουν να υποστηρίξουμε τους ρόλους μας, διαλέγουμε ίσως και μουσική και κάνουμε κάποιες πρόβες. Η δραματοποίηση μπορεί να γίνει φυσικά και χωρίς τη χρήση της σκιάς, όμως είναι κάτι εντελώς πρωτότυπο και εντυπωσιακό, αν χρησιμοποιήσουμε το σεντόνι και το φως.

4.    Έχουμε ήδη στημένο ένα άσπρο πανί σε ένα ξύλινο σταν. Πίσω του έχουμε τοποθετήσει έναν προβολέα. Λέμε στα παιδιά να προσέχουν σε κάθε σκηνή να βρίσκονται τα κατάλληλα πρόσωπα πίσω από το πανί και αρκετά κοντά του, ώστε να δημιουργούνται όμορφες και ευδιάκριτες σκιές. Καλό θα ήταν να κάνουμε και κάποιες πρόβες με το πανί, πριν την τελικά παρουσίαση.

5.    Ως εναλλακτική λύση, κυρίως όταν ο χρόνος δεν επαρκεί, μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά ένα έτοιμο παραμύθι ή ένα ποίημα, το οποίο θα τους ζητήσουμε να δραματοποιήσουν με ή χωρίς τη βοήθεια της σκιάς.

 Γ. Παιχνίδι με καρτέλες και εικαστικά 

Κόβουμε χοντρό χαρτόνι σε κομμάτια (10χ 15 εκ.)και δημιουργούμε τις καρτέλες βιολογικής και συμβατικής καλλιέργειας (*) του ελαιώνα. Ακόμα, συγκεντρώνουμε κάποιες σχετικές φωτογραφίες από συμβατικούς και βιολογικούς ελαιώνες. Τις ανακατεύουμε, τις χωρίζουμε στα δύο και τις μοιράζουμε στις ομάδες. Ζητούμε από τα παιδιά να ξεχωρίσουν ποιες από αυτές (καρτέλες και φωτογραφίες) σχετίζονται με τη βιολογική και ποιες με τη συμβατική καλλιέργεια και κάνουμε μαζί τους μια συζήτηση πάνω σε αυτά τα θέματα. (π.χ. τις συνέπειες της χρήσης φυτοφαρμάκων για τον άνθρωπο και το περιβάλλον…) Αφού γίνει ο διαχωρισμός, η μια ομάδα αναλαμβάνει να παρουσιάσει το συμβατικό ελαιώνα, φτιάχνοντας μια αφίσα, όπου θα φροντίσει να τονίσει τα στοιχεία εκείνα που δείχνουν πως είναι συμβατικός (π.χ. έδαφος χωρίς καθόλου βλάστηση, απουσία πανίδας, παρουσία μηχανών στον ελαιώνα, πεταμένα μπουκαλάκια με νεκροκεφαλές…), ενώ αντίστοιχα η άλλη ομάδα θα παρουσιάσει το βιολογικό ελαιώνα.(έντονη βλάστηση στο χώμα, παρουσία ζώων, εντόμων….) Η παρουσίαση της αφίσας κάθε ομάδας μπορεί να γίνει και με δραματοποίηση. (*) υλικό για τις καρτέλες Συμβατική καλλιέργεια

 ·        Χρήση χημικών λιπασμάτων για εμπλουτισμό του εδάφους

 ·        Χρήση φυτοφαρμάκων για καταπολέμηση·        των ζιζανίων

 ·        Χρήση φυτοφαρμάκων (=ισχυρά δηλητήρια)o       για την καταπολέμηση ασθενειών

 ·        Δεν δίνεται προσοχή στο κλάδεμα και γίνονται υπερβολές

στην άρδευση 

·        Χρήση μηχανών§        για τη συλλογή του καρπού·        Μείωση της φυσικής αντίστασης των δέντρων  

(⇛γίνονται πιο ευπαθή στις αρρώστιες) 

·        Ρύπανση των επιφανειακών νερών (χειμάρρων, ποταμών, θάλασσας) και των υπόγειων υδάτων – απειλή για τα υδάτινα οικοσυστήματα

·        Διάβρωση του εδάφους (εφόσον το έδαφος κάτω από τα δέντρα είναι γυμνό)

·        Μείωση της βιοποικιλότητας στους οπωρώνες·        Οι τοξικές ουσίες δημιουργούν προβλήματα

(καρκινογενέσεις) στην υγεία των ζώων και του ανθρώπου. Ιδιαίτερα βλαβεροί οι αεροψεκασμοί: καταστρέφουν την πανίδα, αποτελούν απειλή για την μελισσοκομία και φυσικά για τη δημόσια υγεία

·        Καταστροφή των μικροοργανισμών του εδάφους (⇛χάνουν τα εδάφη τη φυσική τους γονιμότητα)

·        Βιολογική καλλιέργεια·        Χρήση ζωικών η φυτικών οργανισμών - κοπή (θερισμός)

και βόσκηση για την καταπολέμηση των ζιζανίων·        Χρήση στάχτης, ασβέστη, θειαφιού, μαρμαρόσκονης για

εμπλουτισμό του εδάφους και αντιμετώπιση ασθενειών, καθώς επίσης και μαζικών εντομοπαγίδων (με ακίνδυνες ουσίες, όπως χυμούς φρούτων ή λικέρ) ή και της τεχνικής αιχμαλώτισης των βλαβερών εντόμων (με κολλητικές ταινίες)

·        Λίπανση με κομπόστ, κοπριά και χλωρή λίπανση (= φυτικά υπολείμματα, όπως βλαστοί, ρίζες, φύλλα- ψυχανθή και άλλα φυτά, όπως κουκιά, βίκος, λαθούρι…)

·        Αποφεύγεται η διάβρωση του εδάφους και άρα οι πλημμύρες

·        Ευνοείται η διατήρηση της βιοποικιλότητας·        Δεν ρυπαίνονται θάλασσες και ακτές, ποτάμια και

χείμαρροι·        Με την απουσία τοξικών ουσιών, με την αγνότητα και την

ποιότητα των προϊόντων διαφυλάσσεται η υγεία των ανθρώπων

·        Δεν επιβαρύνεται η ατμόσφαιρα από τα καυσαέρια των εργοστασίων που παράγουν χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα καθώς και από τους ψεκασμούς. 

·        Υπάρχει σεβασμός στο περιβάλλον, τη χλωρίδα , την πανίδα και τον άνθρωπο  

Δ. Δημιουργία επιτραπέζιου παιχνιδιού ως αξιολόγηση

                                                                            Η ομάδα δημιουργεί πρώτα ένα σενάριο, εμπνευσμένη από το πρόγραμμα που υλοποιεί. Για παράδειγμα, αν το θέμα είναι η ελιά, αυτό μπορεί να σχετίζεται με το εμπόριο λαδιού στην αρχαιότητα. Αφού συγκεντρώσει κάθε σχετικό υλικό (π.χ. χάρτες, μέτρα και σταθμά, νομίσματα και αμφορείς…), η ομάδα αρχίζει να κατασκευάζει το επιτραπέζιο παιχνίδι. Σε ένα χαρτόνι αρχικά σχεδιάζει το παιχνίδι , δίνοντάς του όποια μορφή θέλει, φιδάκι, ντάμα, μονόπολη, λαβίρυνθος…Στη συνέχεια δημιουργεί τα εμπόδια, τους κινδύνους και τα σημεία όπου ο παίκτης κερδίζει πόντους (επιβραβεύεται) είτε πάνω στο σχέδιο είτε με τη μορφή καρτελών. Μπορούν επίσης να κατασκευάσουν τα πιόνια, τα ζάρια από πηλό ή τσερνίτ καθώς και μικρούς αμφορείς ή νομίσματα ή ό,τι άλλο ταιριάζει με το θέμα και εξυπηρετεί το παιχνίδι. Σημασία έχει οι οδηγίες, απαγορεύσεις, επιβραβεύσεις, τιμωρίες κ.λ.π. να έχουν σχέση με το θέμα και να περνούν περιβαλλοντικά μηνύματα. Στη συνέχεια τα παιδιά παίζουν το παιχνίδι, αφού εξηγήσει κάθε ομάδα στην άλλη τους κανόνες του. Μπορούν ακόμη να το πλαστικοποιήσουν και να φτιάξουν ένα κουτί για να μείνει στην τάξη τους.Έτσι, με μια πολύ δημιουργική διαδικασία γίνεται και η αξιολόγηση του προγράμματος, καθώς ο εκπαιδευτικός μπορεί να διαπιστώσει μέσα από το επιτραπέζιο αυτό παιχνίδι κατά πόσο οι μαθητές-τριες κατανόησαν το θέμα και τις περιβαλλοντικές του διαστάσεις.    

Ε. Δραστηριότητες πεδίου 

1. ‘’Δημιουργώ το οικοσύστημά μου και το προστατεύω’’(κατ’ άλλους: ‘’ Το σχοινί με τις θηλιές της ζωής ’’) -Τα παιδιά μαθαίνουν και κατανοούν την αλληλεπίδραση των οργανισμών μεταξύ τους και μεταξύ των άψυχων συστατικών του περιβάλλοντος. Έτσι, έχουν να διαλέξουν το καθένα και από ένα ρόλο, όπως για παράδειγμα το ραδίκι, το λαγό, την αλεπού, το λύκο, το γεράκι, το

σκαθάρι, ένα μικροοργανισμό, ένα νεκρό ζώο, αλλά και το νερό, το έδαφος, τον αέρα, το λιβάδι, το θαμνότοπο, το δάσος ή και το δένδρο με καρπούς, το ελάφι, τον ποντικό, το έντομο, το βάτραχο, τον άνθρωπο.-Τα παιδιά κάνουν ένα κύκλο. Ο εμψυχωτής στέκεται στη μέση του κύκλου, δίνει τα παραγγέλματα και παριστάνει τον ήλιο. Κρατάει ένα μακρύ σχοινί ή ένα κουβάρι με σπάγκο, που έχει ανά μέτρο και από μια θηλιά Το σχοινί και οι θηλιές υπονοούν- συμβολίζουν τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των οργανισμών και μεταξύ του περιβάλλοντος τους.-Και αρχίζει…η ιστορία.‘’Ποιος θα μας πει πως λέγεται ένα φυτό που φυτρώνει και ζει στα λιβάδια;Το ραδίκι. Ωραία. Λοιπόν, κύριε Ραδίκι, κράτα την πρώτη θηλιά του σχοινιού σφικτά’’.‘’Ποιο ζώο εδώ γύρω μπορεί να φάει το ραδίκι ;Ο λαγός. Αα! μάλιστα. Ορίστε κύριε Λαγέ, κράτα τη δεύτερη θηλιά του σχοινιού σφικτά, γιατί συνδέεσαι με το ραδίκι αφού τρως τα φύλλα, τις ρίζες του και τους καρπούς του’’.“Ποιος έχει τώρα σειρά να κάνει ωραίο γεύμα το λαγό ; Η αλεπού. Λοιπόν, κύρια Αλεπού, κράτα την τρίτη θηλιά του σχοινιού σφικτά, γιατί και συ μπορείς να συνδεθείς και συνδέεσαι στην αλυσίδα της τροφής’’. κ.ο.κ.-Το παιχνίδι συνεχίζεται βάζοντας να κρατούν τις θηλιές σφικτά και παίκτες που παριστάνουν τα άψυχα συστατικά του περιβάλλοντος. Και τούτο γιατί, εκτός από τη διασύνδεση φυτών και ζώων, υπάρχουν και οι αλληλεπιδράσεις ‘’στο κουβάρι της ζωής’’, και άλλων στοιχείων-χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος (αβιοτικά-άψυχα συστατικά).Έτσι, αποκαλύπτονται οι ποικιλόμορφες σχέσεις και αλληλεξαρτήσεις, τόσο μεταξύ ζώων και φυτών, όσο και μεταξύ βιοτικών – ζωντανών χαρακτηριστικών μιας περιοχής και των άψυχων - αβιοτικών συστατικών του περιβάλλοντος.-Επίσης, μπορείτε να βάλλετε στο παιχνίδι και νέα στοιχεία, ιδέες, απόψεις, όπως είναι το νερό, το έδαφος, άλλα ζώα, επιδιώκοντας όπως συνδεθούν όλα τα παιδιά μεταξύ τους, κρατώντας τις θηλιές σφικτά, συμβολίζοντας έτσι την αλυσίδα της ζωής.

-Για να αποδειχθεί, πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του κάθε στοιχείου που ‘’κρατιέται’’ από τις θηλιές, απομακρύνουμε ξαφνικά για κάποιο λόγο (π.χ. περιβαλλοντική υποβάθμιση) κάποιο στοιχείο-παιδί από μια θηλιά και βλέπουμε τι συμβαίνει. Το ‘’τράβηγμα-επίπτωση’’ μεταφέρεται-μεταδίδεται, συνήθως σε όλα τα παιδιά που παίζουν και κρατούν σφικτά το σχοινί και καταλαβαίνουν βιωματικά την έλλειψη- αποχώρηση κάποιου συστατικού από το περιβάλλον. Έτσι, η οποιαδήποτε ξαφνική ‘’αποχώρηση’’ έχει επίπτωση, μεγαλύτερη ή μικρότερη σε ολόκληρο το σχοινί και τις άλλες θηλιές, δηλαδή στην αλυσίδα της ζωής.- Δημιουργείστε το δικό σας οικοσύστημα με την αλυσίδα της ζωής και φροντίστε το για να διατηρηθεί. 2. ‘’Εξερευνώ το περιβάλλον μου’’(κατ’ άλλους: ‘’ Συνάντηση μ’ ένα δένδρο’’)Το παιχνίδι αυτό μπορεί να παίζεται με πολλές ομάδες των δύο ατόμων. Δένουμε τα μάτια του συντρόφου μας για να μη βλέπει και τον οδηγούμε σε κάποιο δένδρο ή σε κάποιο μεγάλο αντικείμενο. Τον αφήνουμε να το πιάσει και να αισθανθεί τη μοναδικότητα του δένδρου (π.χ. αγκαλιάζει με τα χέρια του, αγγίζει με το μάγουλό του, αναζητάει ρωγμές και εξογκώματα, κ.ά ). Όταν η εξερεύνηση τελειώσει, οδηγήστε τον συμπαίκτη σας πίσω στο σημείο απ’ όπου ξεκίνησε, αλλά από άλλο πλάγιο δρόμο και με παραπειστικό τρόπο, συμβουλέψτε τον να περνάει προσεκτικά, ‘’γιατί π.χ. υπάρχει εμπόδιο από πεσμένο κορμό ή ότι υπάρχει ογκόλιθος ή θάμνος κ.ά’’.-Γυρίστε τον στην αρχική θέση και λύστε του τα μάτια. Αφήστε τον να προσπαθήσει να βρει το δένδρο και τη διαδρομή της επιστροφής.-Για ένα παιδί, είναι αξέχαστη μια τέτοια εμπειρία, γιατί μεταξύ των άλλων καταλαβαίνει ότι κάθε δένδρο έχει τη δική του ταυτότητα και δεν είναι το ίδιο μεκανένα άλλο, έστω και είναι μέσα σ’ ένα δάσος. 3. ‘’Να θυμάμαι πάντoτε τι με περιβάλλει’’(κατ’ άλλους: ‘’Ποιος θα θυμηθεί; ‘’) -Το παιχνίδι αυτό είναι κατάλληλο για να τραβήξει την προσοχή και το ενδιαφέρον των παιδιών ως προς τα φυτά,

τις πέτρες, τα ζώα, ή οτιδήποτε άλλο από το φυσικό περιβάλλον.-Πριν από το παιχνίδι, μαζεύουμε από τη γύρω περιοχή, χωρίς να το αντιληφθούν τα παιδιά, διάφορα αντικείμενα (π.χ. καρπούς, πέτρες, χαλίκια, μέρη από φυτά, φύλλα, κ.ά). Τα τοποθετούμε μέσα σ’ ένα καλάθι και τα σκεπάζουμε μ’ ένα μαντήλι.-Μαζεύουμε γύρω τα παιδιά και τους δείχνουμε το ένα υλικό μετά το άλλο, για να τα παρατηρήσουν προσεκτικά. Μετά, τα παιδιά σκορπίζονται στη γύρω περιοχή και μέσα σε ορισμένο χρονικό διάστημα αναζητούν παρόμοια υλικά με εκείνα που τους έχουν επιδειχθεί και τα οποία συλλέγουν σε χάρτινη σακούλα.-Με το σύνθημα της λήξης της αναζήτησης, έρχονται όλα τα παιδιά προς τον εμψυχωτή ο οποίος αρχίζει να βγάζει, ένα προς ένα τα υλικά μέσα από το καλάθι, δημιουργώντας και μία ιστορία γι’ αυτά.-Ζητάμε από τα παιδιά, το ένα μετά το άλλο, να επιδείξουν τα ευρήματά τους και να δημιουργήσουν τη δική τους ιστορία γι’ αυτά.-Μετά από αλλεπάλληλους γύρους παιχνιδιού διαπιστώνουμε ότι, τόσο η παρατηρητικότητα, όσο και η μνήμη των παιδιών έχουν αυξηθεί σημαντικά. 4. ‘’Αναγνωρίζω με τις αισθήσεις μουτα φυσικά από τα τεχνητά αντικείμενα’’(κατ’ άλλους: ‘’Φυσικό ή τεχνητό ;’’) -Μέσα στην αυλή του σχολείου ή καλύτερα σε μια επίσκεψη στο ύπαιθρο, στην εξοχή, καλούνται τα παιδιά, μέσα σε ορισμένο χρονικό διάστημα, να βρουν και να φέρουν προς τον εμψυχωτή, μικρά σε μέγεθος φυσικά και τεχνητά αντικείμενα. Έτσι, δημιουργούνται δυο ομάδες, η ομάδα με τα φυσικά αντικείμενα και η ομάδα με τα τεχνητά. Οι ομάδες αυτές τοποθετούνται αντικριστά και σε ορισμένη μεταξύ τους απόσταση. Με την έναρξη του παιχνιδιού και με σειρά που καθορίζεται από τον εμψυχωτή κάθε παίκτης της ομάδας με τα φυσικά αντικείμενα πρέπει να βρει παίκτη της ομάδας με τα τεχνητά αντικείμενα ούτως ώστε να υπάρχει κάποια συσχέτιση μεταξύ των αντικειμένων. Ακολουθεί συζήτηση και τεκμηρίωση για τη συσχέτιση.

-Κατά μια άλλη παραλλαγή, από τον εμψυχωτή δίδεται σε κάθε παίκτη εναλλάξ, ένα φυσικό και στον επόμενο ένα τεχνητό υλικό. Μόλις δοθεί το πρώτο σύνθημα (π.χ. ένα σφύριγμα) οι παίκτες καλούνται να σχηματίσουν δύο ομάδες. Η μία ομάδα, θα έχει τα φυσικά υλικά και η άλλη τα τεχνητά υλικά. Σε δεύτερο σύνθημα, κάθε παίκτης που κρατάει φυσικό υλικό οφείλει να βρει παίκτη που κρατάει τεχνητό υλικό και το οποίο όμως μπορεί να το συσχετίσει ή ότι έχει άμεση σχέση με το δικό του π.χ. ως το σχήμα ή ως το μέγεθος. Ακολουθεί συζήτηση και τεκμηρίωση για τη συσχέτιση των ευρημάτων.-Οι παίκτες μπορούν να ανταλλάξουν μεταξύ τους τα αντικείμενα και το παιχνίδι επαναλαμβάνεται  

ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙΤο συγκεκριμένο περιβαλλοντικό μονοπάτι, σχεδιάσθηκε προσπαθώντας να δοθούν περισσότερες ιδέες στους εκπαιδευτικούς . Σε κάθε σταθμό δηλαδή βάλαμε δραστηριότητες από διαφορετικά θέματα (παιχνίδια γνωριμίας, χρώματα της φύσης, νερό, δένδρα- δάσος). Ο κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να σχεδιάσει για κάθε σταθμό δραστηριότητες σχετικές με το θέμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που έχει επιλέξει και επεξεργάζεται με τους μαθητές του. Επίσης οι σταθμοί μπορεί να είναι περισσότεροι ή λιγότεροι ανάλογα με τον τόπο και τις ανάγκες του προγράμματος.Όταν οι ομάδες   κάνουν μία διαδρομή στη φύση καταγράφουν παρατηρήσεις σχετικά με την χλωρίδα την πανίδα, κάνουν συζητήσεις με ανθρώπους , ρωτούν, εντοπίζουν προβληματικές καταστάσεις που συναντούν, κάνουν συγκρίσεις, προσπαθούν να δώσουν λύσεις. Σε μια άλλη χρονική στιγμή καλό είναι να ξαναγίνει η ίδια διαδρομή για να καταγραφεί τι έχει αλλάξει στο μεταξύ στο φυσικό και στο ανθρωπογενές περιβάλλον, καθώς και οι αιτίες που τις προκάλεσαν και να αξιολογηθούν οι διαφορές.ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ(στην αυλή του ΚΠΕ Φιλίππων)Συγκέντρωση στην αυλή του ΚΠΕ Φιλίππων. Γίνεται   ο χωρισμός σε ομάδες με παιγνιώδη τρόπο, η κάθε ομάδα δίνει το όνομά της και επιλέγει αυτοσχεδιάζοντας το

τραγούδι της. Τους δίνονται οδηγίες για το τι θα κάνουν και ο χάρτης με τη διαδρομή που θα. ακολουθήσουν.                    

ΣΤΑΘΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ(παιδική χαρά- χρώματα της φύσης)Ακολουθώντας το χάρτη οι ομάδες φθάνουν στον δεύτερο σταθμό που είναι η παιδική χαρά. Εδώ ο χρόνος σταματάει. Η δρυάδα (το πνεύμα των δένδρων, εκπαιδευτικός ή μαθητής) της παιδικής χαράς για να επιτρέψει την είσοδο, καλεί την κάθε ομάδα να τραγουδήσει το τραγούδι της.Μέσα τους περιμένει ένα καλάθι με χρωματιστά μαντίλια. Η κάθε ομάδα καλείται να διαλέξει ένα από αυτά. Έπειτα δίνεται το σύνθημα για να ξεκινήσει να ψάχνει στη φύση υλικά που να έχουν κάποιο από τα χρώματα που έχει το μαντίλι μέσα σε ορισμένο χρόνο.Στη συνέχεια η δρυάδα διαβάζει ένα γράμμα σταλμένο από τη φύση, όπου αυτή παραπονιέται γιατί οι δραστηριότητες των ανθρώπων αλλοίωσαν τα χρώματά της. Η δρυάδα ζητάει από την κάθε ομάδα να βρει λύσεις και να κάνει προτάσεις για το πώς η φύση θα ξαναβρεί τα χαμένα της χρώματα.                                                           

ΣΤΑΘΜΟΣ ΤΡΙΤΟΣ(τρεις βρύσες- νερό )Ο τρίτος σταθμός είναι οι τρεις βρύσες του χωριού. Εδώ δίνεται σε κάθε ομάδα ένα χαρτάκι που της δίνει

ρόλο και ζητάει να αναπαραστήσει κάποιες από τις χρήσεις του νερού με παντομίμα. Οι άλλες ομάδες προσπαθούν να μαντέψουν. Κάθε φορά που μαντεύουν σωστά χειροκροτούν χτυπώντας τις παλάμες στα πόδια.                        

ΣΤΑΘΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ(καρυδιά- αφήγηση ιστορίας στο ύπαιθρο) Ακολουθώντας την διαδρομή στο χάρτη φτάνουν σε μια πλατεία όπου στη μέση βρίσκεται μια καρυδιά . Εδώ μας περιμένει μια έκπληξη. Τοπικό γλυκό του κουταλιού και νεράκι για να μας γλυκάνει. Ένας αφηγητής καθισμένος κάτω από την καρυδιά με συνοδεία μουσικής διηγείται ένα παραμύθι ( το δένδρο που έδινε). Οι ομάδες καλούνται να εκφράσουν σκέψεις και συναισθήματα σε σχέση με την ιστορία που άκουσαν.Μετά μαζεύουν τα πεσμένα φύλλα της καρυδιάς και γράφουν ευχές για το μέλλον της φύσης. Ο καθένας κρεμάει με σπάγκο τα φυλλαράκια με τις ευχές στα ξερά κλαδιά της καρυδιάς. Διαβάζονται οι κρεμασμένες ευχές που δημιουργούν ένα κλίμα αισιοδοξίας για το μέλλον της φύσης. Κλείνουμε με ένα παραδοσιακό χορό γύρω από την καρυδιά.                                        

       

Το ΚΠΕ Ομηρούπολης Χίου μάς προτείνει πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε το δάσος μέσω του θεατρικού παιχνιδιού   ΤΟ ΔΑΣΟΣ- ΠΝΟΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΑΣΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ : Πρόκειται για ένα θεατρικό εργαστήρι, στο οποίο με πολύ ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο διερευνώνται όλα τα φλέγοντα θέματα που αφορούν στην προστασία του δάσους και στην ποιότητα της ζωής μας η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτό. Εφαρμόζοντας τεχνικές θεατρικού παιχνιδιού και μορφές θεατρικής δράσης , τα μέλη του εργαστηρίου εκφράζονται ελεύθερα και δημιουργικά , αποκομίζοντας μια πολύτιμη εμπειρία , με πολλαπλή λειτουργική αξία , απόλυτα αφομοιώσιμη και εκμεταλλεύσιμη κάθε στιγμή , ενώ αξιοποιώντας τη γενίκευση είναι σε θέση να αξιοποιήσουν την εμπειρία τους ως υλικό για τη διερεύνηση και άλλων θεμάτων.ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ : Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να φορούν άνετα ρούχα και μαλακά παπούτσια. Αριθμός συμμετεχόντων 20-25 άτομα (το ανώτερο). Διάρκεια 3 ώρες . 

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ1.     ΓΝΩΡΙΜΙΑ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΟΙΟΓΕΝΟΥΣ ΟΜΑΔΑΣ

Σχηματίζουμε κύκλο, παρακινώντας τα μέλη του εργαστηρίου να προσπαθήσουν να κάνουν έναν όσο γίνεται τέλειο κύκλο. Με συζήτηση ανακαλύπτουν τη σημασία του κύκλου στη φύση, την τέχνη, το θέατρο, τη λογοτεχνία, τη ζωή. Καταλαβαίνουν όλοι ότι ο καθένας   είναι ένα σημαντικό κομμάτι , ενός ακόμη σημαντικότερου συνόλου. Κοιτάζονται στα μάτια επικοινωνούν και γνωρίζονται. Αρχικά λένε τα ονόματά τους με διάφορους τρόπους που τους προτείνουμε. Χωρίζονται σε ζευγάρια και λένε ο ένας στον άλλο τρία σημαντικά πράγματα για τον εαυτό τους, μετά τα ανακοινώνουν στην ομάδα και λένε ο ένας για τον άλλο

κάτι θετικό που έχουν αποκομίσει από αυτή τη σύντομη επαφή με τον άλλο. Παίζουν με κουκουνάρια , κάστανα ,βελανίδια , φύλλα και άλλα υλικά που συναντάμε στο δάσος παιχνίδια για να γνωριστούν και να επικοινωνήσουν καλύτερα.

2.    ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ-ΚΙΝΗΣΗ-ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΠρόκειται για μια πολύ σημαντική διαδικασία κατά την οποία τα μέλη οδηγούνται στη συγκέντρωσή τους στην ομάδα, εξερευνούν τη δυναμική της κίνησής τους και ενεργοποιούν ,δηλ. ξυπνούν το σώμα τους για να μπορέσει να προετοιμαστεί να ανταποκριθεί καλύτερα στη δράση που θα υπάρξει στη συνέχεια. Παιχνίδια : Άρπαξε το κουκουνάρι, καρποσαλάτα, βελανίδι-βελανίδια

3.    ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ-ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ-ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΕίναι το σημαντικότερο κομμάτι της δουλειάς μας, με ανυπολόγιστου μεγέθους ωφέλεια στήριξης των στόχων μέσα και έξω από την ομάδα, μέσα και έξω από το εργαστήριο. Τα παιχνίδια που προτείνονται βοηθούν τα μέλη της ομάδας να έρθουν σε μεγαλύτερη επαφή με το σώμα τους και το σώμα των άλλων, πράγμα που δημιουργεί μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και ισχυρότερο αίσθημα ευθύνης. Ταυτόχρονα δημιουργείται ατμόσφαιρα παιχνιδιού και χαράς και ενισχύεται η ομαδικότητα στη λήψη αποφάσεων και η συνεργασία στη λύση προβλημάτων. Η συνεργασία και η εξέλιξή της είναι τα πρώτα και πιο βασικά στοιχεία που πρέπει να γίνουν απολύτως κατανοητά και να βιωθούν για να καταστεί επιτυχημένος κάθε αυτοσχεδιασμός. Τα μέλη της ομάδας μαθαίνουν έτσι να προσθέτουν δικές τους προτάσεις σε αυτά που προτείνει ο άλλος και προωθούν έτσι την αλλαγή και τη γόνιμη σύγκρουση που οδηγεί στην τελική σύνθεση της δουλειάς τους , χωρίς να εμποδίζουν την εξέλιξή της.Παιχνίδια:    Μύρισε το αγριολούλουδο, ένα φύλλο μας ενώνει, στηρίξου πάνω μου, καθρέφτης (αντικριστά, παράλληλα, ατομικός, ομαδικός).    Β. ΜΟΡΦΕΣ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

1.     ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΡΟΛΩΝΤα παιχνίδια ρόλων αναπαριστούν πραγματικές συνθήκες της καθημερινής ζωής . Εδώ ο καθένας μπορεί να προβάλει τις προσωπικές απόψεις του και να διερευνήσει τις απόψεις των άλλων χωρίς να έχουν ιδιαίτερη σημασία οι υποκριτικές ικανότητες του καθενός .Με τα παιχνίδια ρόλων ενισχύεται η πρωτοβουλία , δίνεται η δυνατότητα σε ομάδες να επεξεργαστούν αμφιλεγόμενα ζητήματα της καθημερινής ζωής , όπως π.χ. κοινωνικά προβλήματα, περιβαλλοντικά θέματα κ.ά. Στην περίπτωσή μας διερευνώνται πολλές πτυχές των προβλημάτων που τίθενται και αφορούν στην προστασία του δάσους με την καταγραφή απόψεων αντίθετων και μη κοινωνικών ομάδων , συμφερόντων , επιδιώξεων κ.τ.λ.     2.   ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣΜε κίνηση στο χώρο, ζητάμε με ένα stop τα μέλη της ομάδας να μείνουν ακίνητα σε όποια στάση βρεθούν. Ζητάμε να μείνουν ακίνητα όσοι δείχνουν με το σώμα τους κάτι ενδιαφέρον. Οι υπόλοιποι παρακολουθούν ως θεατές και σχολιάζουν τα δρώμενα. Δίνουμε τίτλους στην εικόνα που δημιουργούν τα ακίνητα σώματα . Στη συνέχεια κινούνται όλοι ταυτόχρονα και πάλι σταματούν είτε με το σύνθημα του εμψυχωτή είτε μόνοι τους ακολουθώντας την κοινή αίσθηση που αποκτούν ως ομάδα. Μετά μπορούμε να παρακινήσουμε κάποιον να συνεχίσει και να εξαντλήσει την κίνησή του, ενώ οι άλλοι με επίκεντρο αυτό, καλούνται να συνθέσουν μία νέα εικόνα.Χρησιμοποιώντας ένα συναίσθημα, ένα γεγονός, ένα ποίημα, ένα κείμενο ή μια άσκηση δραστηριότητας (εδώ πρόκειται για θέματα που αφορούν το δάσος και ιδιαίτερα εικόνες που αφορούν σκέψεις για τα διαχείριση , την προστασία και τους κινδύνους που το απειλούν ) τα μέλη (ανά ομάδες) φτιάχνουν μια παγωμένη εικόνα δίνουν τίτλους και την αναλύουν. Στη συνέχεια η εικόνα μπορεί να ζωντανέψει, κάνοντας καθένας την επόμενη κίνησή του και παγώνοντας πάλι, συνθέτοντας μια νέα ιστορία. 3. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ 

Εκτελούμε την άσκηση κίνηση στο χώρο. Με το stop όλοι παγώνουν. Στη συνέχεια ζητάμε από τα μέλη να εκφράσουν με το σώμα τους ελεύθερα και αυθόρμητα κάποιες συγκεκριμένες συνθήκες που τους δίνονται (κινούμαι αργά, γρήγορα, σε λάσπη, σε στενό χώρο, στο δάσος, τρέμω από το κρύο, κάτω από τα κλαδιά δέντρων , ζεσταίνομαι κ.λ.π) Καλό θα είναι να επισημαίνουμε , ότι έχει ενδιαφέρον κυρίως η έκφραση με το σώμα τους και για τούτο θα πρέπει να χρησιμοποιούν όσο γίνεται λιγότερα λόγια. 

4.    ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣΑ) Ομαδικός καθοδηγούμενος αυτοσχεδιασμός.Εκτελούμε την άσκηση κίνηση στο Χώρο. Κατά τη διάρκεια της άσκησης αρχίζουμε να αφηγούμαστε την ιστορία μας και τα μέλη δραματοποιούν. Φροντίζουμε πάντοτε να υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για δράση. Πρόκειται για αφήγηση που αφορά την περιπλάνηση στο δάσος με τα όποια απρόοπτα και μη που μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει.Β) Σε ομάδες ή ζευγάρια.Δίνουμε στα μέλη του εργαστηρίου ένα θέμα και ζητάμε να δείξουν με το σώμα τους κυρίως και με κινήσεις τη δική τους ιστορία που έχουν ετοιμάσει. Σε όλη τη διάρκεια της προσπάθειάς τους τα βοηθάμε, χωρίς να τα καθοδηγούμε και να επεμβαίνουμε. Ορίζουμε μόνο τον τρόπο παρουσίασης επισημαίνοντας πώς αρχίζουμε και πώς τελειώνουμε τη δράση μας. Οι αυτοσχεδιασμοί αφορούν θέματα και διερευνούν προβληματισμούς για την προστασία του δάσους , τη σωστή διαχείρισή του καθώς και τους κινδύνους που το απειλούν. ΚΛΕΙΣΙΜΟΠαιχνίδι : Όλοι λέμε ελεύθερα λέξεις που μας έρχονται στο νου και έχουν σχέση με το δάσος , χωρίς να μιλάμε όμως ταυτόχρονα . Πρόκειται για ένα παιχνίδι τουPeterBrook που μετράει το δείκτη συνοχής της ομάδας και κλείνει ευχάριστα μια δουλειά εργαστηρίου. Τέλος , με κλειστά μάτια και ένα αργό και ρυθμικό λίκνισμα , σιγοψιθυρίζουμε ένα τραγούδι που έχει σχέση με τη φύση και βιώνουμε μια απίστευτη αίσθηση χαλάρωσης και ηρεμίας που τη μοιραζόμαστε όλοι.ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Εκτός ρόλου , γίνεται συζήτηση η οποία προσανατολίζεται στην κατηγορία των θεμάτων που αφορούν το δάσος και για τα οποία τα μέλη του εργαστηρίου έδειξαν περισσότερο ενδιαφέρον αλλά και σε άλλα προκειμένου τα μέλη του εργαστηρίου να εμπλακούν σε διαδικασία προβληματισμού και μετά τη λήξη του εργαστηρίου.     

      

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΙΩΝ ΣΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ Π.Ε.Από το ΚΠΕ Ομηρούπολης- Χίου                                                                                                                                              Το Κ.Π.Ε. Ομηρούπολης Χίου , βαδίζει ήδη στον 5ο χρόνο λειτουργίας του και επιδίδεται καθημερινά σε έναν αδιάκοπο αγώνα προκειμένου να αναδείξει όλα τα φλέγοντα ζητήματα που αφορούν στην   προστασία του περιβάλλοντος και μέσα από τα προγράμματά του να ευαισθητοποιήσει τους αυριανούς πολίτες , αλλά και να διαμορφώσει συνειδήσεις . Γι’ αυτό και φροντίζει τα προγράμματά του να είναι όσο το δυνατό περισσότερο ελκυστικά , ευχάριστα , δημιουργικά και παιδαγωγικά άρτια. Αρχικά πρέπει επισημάνουμε ότι στα Κ.Π.Ε. εφαρμόζονται οι πιο σύγχρονες παιδαγωγικές μέθοδοι και οι πλέον καινοτόμες προσεγγίσεις των θεμάτων που παρουσιάζονται. Σε γενικές γραμμές όλα τα προγράμματα ξεκινούν με την ηλεκτρονική παρουσίαση , στην οποία δίνεται το μεγαλύτερο , αν όχι ολόκληρο το γνωστικό μέρος,ενώ παράλληλα δίνονται και τα πρώτα ερεθίσματα για την βιωματική επεξεργασία που θα ακολουθήσει καθώς και τη συναισθηματική εμπλοκή των παιδιών με το αντικείμενο του προγράμματος. Στόχος μας να εγγράψουμε όσο γίνεται περισσότερες γνώσεις βαθύτερα με τον πλέον ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο . Η βιωματική επεξεργασία που ακολουθεί με την ενεργό συμμετοχή των παιδιών στις δράσεις των προγραμμάτων , αποβλέπει

στην πραγματική και ουσιαστική εμπλοκή τους με το βασικό θέμα , γεγονός απαραίτητο για την εγγραφή στη συνείδηση τους όλων εκείνων των ερεθισμάτων που θα τα οδηγήσουν στην υιοθέτηση συγκεκριμένης (θετικής θέλουμε να πιστεύουμε) στάσης απέναντι στα ζητήματα που τους τίθενται. Τούτο επιτυγχάνεται με την έρευνα και τις δραστηριότητες στο πεδίο , την καταγραφή και την επεξεργασία των συλλεχθέντων στοιχείων και υλικών και την αξιοποίησή τους σε παιχνίδια , κατασκευές , θεατρικό παιχνίδι , ελεύθερη έκφραση στο προφορικό και γραπτό λόγο , εικαστική παρέμβαση , θεατρικές παραστάσεις κουκλοθέατρου και Θεάτρου Σκιών .Στο τελευταίο το Κ. Π. Ε. Ομηρούπολης είναι πρωτοπόρο , αφού είναι το μοναδικό που έχει συμπεριλάβει στα προγράμματά του το Θέατρο Σκιών και το λαϊκό του Ήρωα , τον Καραγκιόζη . Γνωρίζοντας ήδη από τα παιδικά μας χρόνια και από προσωπική εμπειρία την αγάπη των παιδιών για τον Καραγκιόζη ( που με κάποιο αφανή τρόπο έχει καταστεί διαχρονική) , θεωρήσαμε ότι μπορεί να αναδειχθεί σε ένα άριστο παιδαγωγικό μέσο , ικανό να ανοίξει με το μαγικό του κλειδί τις τρυφερές καρδούλες των παιδιών και να μεταφέρει με τον πιο ευχάριστο και διασκεδαστικό τρόπο όλα εκείνα τα μηνύματα που είναι απαραίτητα για τη διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης στο μέλλον.Διανύουμε μια εποχή καταιγισμού πληροφοριών, υιοθέτησης νέων τρόπων διασκέδασης , νέων προτύπων και τύπων ηρώων ξενόφερτων κυρίως , με πρώτους αποδέκτες φυσικά τα παιδιά . Σε πείσμα όλων αυτών , ο Καραγκιόζης παραμένει ο πιο αγαπημένος ήρωας των παιδιών και ένα από τα πιο αγαπημένα είδη ψυχαγωγίας για τους μεγάλους. Η εξήγηση είναι πάρα πολύ απλή . Ο Καραγκιόζης είμαστε εμείς . Όσο κι αν αυτό μπορεί να μην αρέσει σε αρκετούς , οι οποίοι έχουν παρεξηγήσει τον Καραγκιόζη και δεν αναγνωρίζουν σ’ αυτόν ένα γνήσιο είδος λαϊκής τέχνης αλλά έχουν εισαγάγει στην καθημερινή μας ζωή εκφράσεις σχετικές μ’ αυτόν , που δηλώνουν υποτίμηση και περιπαιχτική διάθεση . Το παιδί (αλλά και οι μεγάλοι ) μέσα από τις ιστορίες του Καραγκιόζη και τα καμώματά του, αναγνωρίζουν πρόσωπα , ήρωες και καταστάσεις πολύ οικείες . Είναι λοιπόν πολύ φυσικό να ταυτίζονται απόλυτα

μαζί του και ο λόγος του να έχει υψηλό δείκτη αποδοχής . Η απλότητα , η αμεσότητα , το χιούμορ και ο γνήσια λαϊκός του τύπος είναι τα μυστικά που οδηγούν στις παραπάνω διαπιστώσεις . Ο Καραγκιόζης είναι πολλά χρόνια μπροστά από την εποχή μας και τα πρότυπά της . Μην ξεχνάμε ότι είναι το πρώτο είδος κινουμένου σχεδίου , πολλά χρόνια πριν τα ανακαλύψει η πολιτισμένη δύση και μας τα λανσάρει ως δικές της δημιουργίες , μέσα από τις οποίες θέλει να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα και να επιβάλλει το δικό της τρόπο ζωής. Ο Καραγκιόζης είναι αγνός , είναι αθώος αλλά και αμίληκτος απέναντι σε κάθε μορφής αδικία και η καταστροφή του περιβάλλοντος είναι σίγουρα μια από αυτές και μάλιστα μία από τις μεγαλύτερες .         Βεβαίως η χρήση του Θ.Σ. για τους παραπάνω σκοπούς , χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή , αφού παραμονεύουν πολλοί κίνδυνοι . Ο μεγαλύτερος είναι να χάσει μια παράσταση Καραγκιόζη τον “καραγκιοζίστικο χαρακτήρα” της και να καταληφθεί από διδακτισμό , πράγμα που στερεί από την ίδια την παράσταση τη δυναμική της και της αφαιρεί το ισχυρότερο ατού της. Απαιτούνται πολύ μεγάλη προσοχή και εξαιρετικά λεπτοί χειρισμοί , προκειμένου η παράσταση να κρατήσει τη γνησιότητα και την αυθεντικότητα της ως παράσταση Θ.Σ. και ταυτόχρονα να μπορέσει να περάσει στα παιδιά τα μηνύματα που θέλουμε. Σε διαφορετική περίπτωση τα αποτελέσματα θα είναι αντιστρόφως ανάλογα των προσπαθειών και των επιδιώξεων μας και πιθανότατα θα γκρεμίσουν ό,τι μέχρι τώρα έχουμε φτιάξει , ενώ μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την αποτελεσματικότητα ακόμη και ολόκληρου προγράμματος. Τα παιδιά είναι συχνά δικαίως καχύποπτα απέναντι σε τέτοιες μη συμβατές με τις παραστάσεις τους πρωτοβουλίες , (μάθημα με Καραγκιόζη!!), αφού εμείς οι ίδιοι ( κακώς )δεν τα έχουμε συνηθίσει και είναι πολύ αυστηροί κριτές . Άλλωστε το παιδικό θέατρο σε κάθε του μορφή είναι το πιο δύσκολο είδος θεάτρου , λόγω ακριβώς της ιδιαιτερότητας του κοινού στο οποίο απευθύνεται. Το κλειδί βρίσκεται πρωτίστως στο σενάριο και δευτερεύοντος στη σκηνοθεσία με την πιστή απόδοση στο πανί όλων των χαρακτηριστικών του Θ.Σ. και της εκφοράς του θεατρικού του λόγου. Από την πλευρά μας στο Κ.Π.Ε. Ομηρούπολης ,

προσπαθήσαμε να τηρήσουμε όλες τις παραπάνω συνθήκες στις παραστάσεις μας προκειμένου να έχουμε όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα Γεγονός που φαίνεται να έχουμε επιτύχει , αφού η μέχρι τώρα αξιολόγηση από τους εκπαιδευτικούς είναι κάτι παραπάνω από θετική , ενώ και τα ίδια τα παιδιά φεύγουν από το πρόγραμμα έχοντας ευχαριστηθεί και γελάσει με τις περιπέτειες του Καραγκιόζη ψιθυρίζοντας τις ατάκες του , ενώ στις ζωγραφιές τους και στις κάρτες εντυπώσεών τους για τα προγράμματα , κυριαρχούν οι θετικές κρίσεις τους για τον Καραγκιόζη και θίγουν όλα τα φλέγοντα θέματα της προστασίας του περιβάλλοντος , μέσα από τη θεματολογία της παράστασης Καραγκιόζη , που μόλις παρακολούθησαν.Στην παράσταση “ Ο Καραγκιόζης και Τα Χρυσά Μήλα Των Εσπερίδων” γίνεται προσπάθεια να εμπλακούν τα παιδιά όσο γίνεται περισσότερο με το μύθο για τις εσπερίδες , φτιάχνοντας ένα σενάριο με υπόθεση, πλοκή , ίντρικες και ανατροπές , μέσα από το οποίο προωθείται και προβάλλεται όλο το γνωστικό υλικό για τα εσπεριδοειδή ( καλλιέργεια , εμπόριο ,φυσικό και δομημένο περιβάλλον) μένοντας πάντοτε πιστοί στις βασικές αρχές του Θ.Σ. . To ίδιο συμβαίνει και με τις άλλες παραστάσεις του Κέντρου μας , “O Καραγκιόζης Δασοφύλακας και Ο Καραγκιόζης Μαστιχοκαλλιεργητής”. Η τελευταία μάλιστα , απέσπασε ειδικό βραβείο για τη χρήση του Θ.Σ. για εκπαιδευτικούς σκοπούς στα περιβαλλοντικά προγράμματα του Κ.Π.Ε. Ομηρούπολης , στους 4ους Πανελλήνιους αγώνες Θ.Σ. στην Πάτρα το Σεπτέμβριο του 2008 .Την ομάδα Θεάτρου Σκιών του Κέντρου μας αποτελούν όλοι οι εκπαιδευτικοί που υπηρέτησαν στο Κ.Π.Ε. Ομηρούπολης Χίου τα διδακτικά έτη 2007-2008 και 2008-09 , Αλεξάνδρα Σταματουλάκη , Υπεύθυνη του Κέντρου , Αιμιλία Μιχιελιουδάκη , Τζένη Σεζένια , Γιάννης Προδρόμου , Δημήτρης Αντωνόγλου , Μαρία Στέλλα Αλούπη , θεοδώρα Τσεγενίδου , Δήμητρα Δρακονταειδή , μέλη της Π. Ο. και ο Σταύρος Σπυράκης , Αναπληρωτής Υπεύθυνος του Κέντρου , ο οποίος είναι και ο εμψυχωτής της ομάδας .Σε κάθε περίπτωση η χρήση καινοτόμων προσεγγίσεων σε σχολικά προγράμματα και ιδιαίτερα σε προγράμματα Π. Ε.

των Κ.Π.Ε., αποτελεί πρόκληση και ρίσκο αλλά και μονόδρομο κατά τη γνώμη μας , προκειμένου η Π. Ε. να διατηρήσει το δυναμισμό , τη φρεσκάδα , τη διαφορετικότητα και την αποτελεσματικότητά της ως μη συμβατική μορφή διδασκαλίας , δείχνοντας το δρόμο για το σχολείο του μέλλοντος. Εμείς από την πλευρά μας όσον αφορά στο Θ.Σ. , πήραμε το ρίσκο , εισπράττοντας αλλά και πληρώνοντας το ανάλογο τίμημα . Υπάρχουν δεκάδες άλλες προσπάθειες συναδέλφων σε άλλες καινοτόμες δράσεις με άλλες δραστηριότητες , τις οποίες θα θέλαμε όλοι να γνωρίσουμε και να δουλέψουμε. Άλλωστε ο καθένας μας κατέχει ένα μικρό μόνο κομμάτι της αλήθειας που βιώνουμε κάθε φορά στη διδακτική μας πράξη και βάζει το δικό του μικρό λιθαράκι στο λαμπρό οικοδόμημα της γνώσης.

      

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΟΜΗΡΟΥΠΟΛΗΣ

          Σενάριο: Σταύρος ΣπυράκηςCopyright 2007      

Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΔΑΣΟΦΥΛΑΚΑΣΕΙΣΑΓΩΓΗΜΟΥΣΙΚΗ(Εμφανίζεται ο Καραγκιόζης στη σκηνή μαζί με το Κολλητήρι)ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Ε ρε μανούλα μου! Ώπα ώπα ώπα!Έ ρε γλέντια σήμερα στο ΚΠΕ! Ώπα ώπα ώπα!!!

Κυρίες και κύριοι εκπαιδευτικοί και αγαπητά μου παιδιά! Καθίσατε σήμερα να παρακολουθήσετε την αφεντομουτσουνάρα μου Δασοφύλακα! Ώρε γλέντια!Ωρε θα φάμε, θα πιούμε, και νηστικοί θα κοιμηθούμε! Ώπα ώπα ώπα! Άντε Κολλητήρια μου!ΚΟΛΛΗΤΗΡΙΑ: Ώπα ώπα ώπα! Για σου μπαμπάκο! Ώπα ώπα ώπα ώπα… (Χορεύουν και φεύγουν).ΜΟΥΣΙΚΗΣΚΗΝΗ Α΄ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ Ο ΠΑΣΑΣ ΚΑΙ Η ΒΕΖΥΡΟΠΟΥΛΑΠΑΣΑΣ Βάι βάι βάι βάι! Είμαι πολύ σεκλετισμένος κόρη μου! Βάι βάι βάι!!!ΒΕΖΥΡΟΠΟΥΛΑΓιατί πατέρα μου; Τι είναι αυτό που βασανίζει την καρδιά σου; 

ΠΑΣΑΣΩρέ Κόρη μου! Βλέπεις αυτό το ωραίο δασάκι εκεί στο βάθος, πίσω από την καλύβα του Καραγκιόζη; (Δείχνει) Αυτό είναι το μεγάλο μου βάσανο κόρη μου!!! Πρέπει οπωσδήποτε να προστατευτεί! Ο πολυχρονεμένος μας Σουλτάνος έχει αναστατωθεί από τις πυρκαγιές που κατακαίνε τη χώρα, και φοβάται για όλα τα δάση σε όλο μου το βιλαέτι. Ετούτο εδώ είναι το πιο όμορφο και το πιό μεγάλο!ΒΕΖΥΡΟΠΟΥΛΑΓι’ αυτό χολοσκάς πατέρα μου; Θα σου πώ εγώτι θα κάνεις: Θα προσλάβεις δασοφύλακες και αγροφύλακες, δηλαδή δραγάτες.ΠΑΣΑΣΚαλά λες κόρη μου. Πάω μέσα αμέσως να πώ στον Βεληγκέκα να φωνάξει τον Χατζατζάρη για να διαλαλήσει το μαντάτο. (φεύγουν από τη σκηνή).ΜΟΥΣΙΚΗΣΚΗΝΗ Β΄Ο ΧΑΤΖΙΑΒΑΤΗΣ ΒΓΑΙΝΕΙ ΣΤΗ ΣΚΗΝΗΧΑΤΖΙΑΒΑΤΗΣΑκούσατε ακούσατε… Άγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι, Έλληνες, Κινέζοι, Κιρκινέζοι, Γερμανοί!

Ο πολυχρονεμένος μας Πασάς ζητά δασοφύλακα για το δάσος της πόλης μας! Ακούσατε ακούσατε (βλέπει την παράγκα του Καραγκιόζη).Βρε, αυτή δεν είναι η παράγκα του Καραγκιόζη; Λες ο γρουσούζης να κάνει για δασοφύλακας, να μη χάσω κι εγώ τη μεσιτεία του Πασά; Γιά να δοκιμάσω… (φωνάζει) Κα-ρα-γκιό-ζη;Κα-ρα-γκιο-ζάκη μου;… Καραγκιόζη; Ξύπνα βρε γρουσούζη! Ξύπνα πουλάκι μου και σε θέλω για δουλειά!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ (βγαίνει)Πάλι φωνάζεις βρε γρουσούζη έξω από την παράγκα μου σα σκύλος που του πατήσανε την ουρά; Τι θες βρε;ΧΑΤΖΙΑΒΑΤΗΣΈλα βρε Καραγκιοζάκη μου, πολύ φαΐ μας περιμένει! Ο Πασάς ζητάει δασοφύλακα για το δασάκι που βρίσκεται πίσω από την καλύβα σου!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΆμα είναι για φαΐ εντάξει… Αλλά… Τι λες βρε γρουσούζη Χατζατζάρη; Και τι ξέρω εγώ από αυτά;ΧΑΤΖΙΑΒΑΤΗΣΜα υπάρχει πιο κατάλληλος από σένα, Καραγκιόζη μου, που όλη την ημέρα κοιμάσαι στο δάσος κάτω από τα δέντρα, αφού η καλύβα σου μπάζει από παντού;ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΈχεις δίκιο βρε γρουσούζη Χατζατζάρη! Και τι θα κάνω μωρέ;ΧΑΤΖΙΑΒΑΤΗΣΤίποτα, Καραγκιοζάκη μου! Θα κάθεσαι στη σκιά, κάτω από τα δέντρα και θα προσέχεις μην έρθει κανένας και πειράξει το δάσος.ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΑ!!! Δεν είναι έτσι, Χατζατζάρη μου! Το δάσος και η προστασία του είναι πολύ σοβαρή δουλειά!(προς τα παιδιά): Ε, παιδιά, τι λέτε; Έτσι δεν είναι; Εντάξει, Χατζατζάρη, δέχομαι. Θα γίνω κανονικός, επαγγελματίας δασοφύλακας, και μάλιστα απ’ τους πρώτους! Τρέμετε εμπρηστές! Τρέμετε καταπατητές! Τρέμετε οικοπεδοφάγοι και λοιποί ασυνείδητοι! Έρχεται ο Καραγκιόζης! Άντε, Χατζατζάρη! 

Πήγαινε να πείς στον Πασά ότι ο νέος δασοφύλακας έπιασε κιόλας δουλειά!ΜΟΥΣΙΚΗ;ΣΚΗΝΗ Γ΄ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ,ΗΔΗ ΟΡΙΣΜΕΝΟΣ ΔΑΣΟΦΥΛΑΚΑΣΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΜωρέ, τα πήρα κιόλας τα γαλόνια του δραγάτη!Γιά να δούμε όμως και πότε θα φάμε!.. Ας αρχίσω τώρα τη δουλειά μου. Θα κάτσω εδώ έξω από την παράγκα μου που έχει και ωραία βρομάντζα! Κι άμα πάει να μπεί κανένας στο δάσος, αλλοίμονό του!!! Μωρέ, ας κάτσω εδώ… Αχά!(έρχεται ο πρώτος) Τι είναι αυτό που έρχεται;(ΜΟΥΣΙΚΗ μπαίνει ο Μορφονιός) Βρε! Ο Μετροπόντικας δεν είναι αυτός;ΜΟΥΣΙΚΗΜΟΡΦΟΝΙΟΣ:Καλημέρα κύριε Καραγκιόζη! Τι κάνετε;ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΤι είσαι εσύ παιδάκι μου;ΜΟΡΦΟΝΙΟΣΆνθρωπος! Δε βλέπετε;ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΆνθρωπος; Κι αυτό εδώ το κανόνι τι είναι;ΜΟΡΦΟΝΙΟΣΑ! Αυτή είναι η μυτούλα μου! Το μυτάκι μου!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΜυτάκι είναι αυτό, ή κομπρεσεράκι;ΜΟΡΦΟΝΙΟΣ(κλαίει)Ούι ούι ούι…. Μην κοροϊδεύετε τη μυτούλα μου… Ούι ούι ούι…ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΚαλά, καλά, σταμάτα! Άντε, και κλαίς και άσχημα! Άντε λέγε τι θέλεις και ήρθες εδώ!ΜΟΡΦΟΝΙΟΣΜ’ έστειλε η μαμά μου να πετάξω τα σκουπίδια μας, εδώ στο δάσος! Να! Σε λίγο θα έρθει η γαϊδουρονταλίκα, η μουλαρονταλίκα και η βοϊδονταλίκα για να ξεφορτώσουμε!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΤι λες μωρέ γρουσούζη, που θα πετάξεις τα σκουπίδια στο δάσος! Έπεσες και πάνω στον κατάλληλο άνθρωπο! Δεν

έμαθες ότι ο Πασάς με διόρισε δασοφύλακα; Δε ντρέπεσαι να πετάς τα σκουπίδια σου στο δάσος;Τόσοι κάδοι σκουπιδιών υπάρχουν! Τόσοι κάδοι ανακύκλωσης! Έ, παιδιά; Τι λέτε; Δεν έχω δίκιο;Φύγε αμέσως κακομοίρη μου, γιατί θα πιάσω τη μελιτζάνα που έχεις για μύτη και θα στην κάνω ομελέτα!(του τραβάει τη μύτη).ΜΟΡΦΟΝΙΟΣΆαααα! Άχ, άχ, άχ! Μη μου τραβάς τη μυτούλα μου!Αχ, μανούλα μου, πονάω, άχ! Καλά, καλά, φεύγω…ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΕντάξει, τον τακτοποίησα κι αυτόν. Άντε να δούμε τώρα ποιο άλλο σαΐνι θα φανεί!ΜΟΥΣΙΚΗΣΚΗΝΗ Δ΄ΜΠΑΙΝΕΙ Ο ΜΠΑΡΜΠΑ-ΓΙΩΡΓΟΣΜΠΑΡΜΠΑ-ΓΙΩΡΓΟΣΠού είσι ανψούδ’μ; Πού είσι ουρι χαντακουμένου;ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΕδώ είμαι θείε μου θειούλη μου, μπάρμπα μου μπαρμπούλη μου! Για πες μου, με επιθύμησες κι ήρθες έτσι ξαφνικά να με δείς; (απευθύνεται στα παιδιά) Τι να θέλει ο βλάχος; Κάτι άσχημο μυρίζει εδώ!ΜΠΑΡΜΠΑ-ΓΙΩΡΓΟΣΝαι ρε σιφουριασμένου ψουρόγιδου! Ιέφερα του κουπάδ’μ να βουσκήσ’ ιδουώ στου δασάκ’! Του χουόρτ’ στου χουριό φέτος είν’ λίγου, γιατί δεν έβρεξε καθόλ’, και δε χορταίνουν τα ζωντανά μ’!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΚαι θέλεις βρε μπάρμπα να χορτάσουν δηλαδή τα πρόβατά σου με τα αθώα, τα κακόμοιρα μικρά δενδράκια, και τα ολοτρύφερα βλασταράκια; Δεν τα λυπάσαι τα καψερά; Έ, παιδιά; Δεν είναι άδικο αυτό; Δεν πρέπει να μεγαλώσουν κι αυτά; Δεν πρέπει να ψηλώσουν, και να φτιάξουν το δάσος μας ωραία, να το χαιρόμαστε και να είμαστε υγιείς με τον αέρα του και με το οξυγόνο που μας δίνει; Έ, παιδιά, τι λέτε κι εσείς; Δε συμφωνείτε;Όχι, όχι, θείε μου θειούλη μου, μπάρμπα μου μπαρμπούλη μου! Αυτό δε γίνεται! Άιντε στο χωριό σου, και θα πώ εγώ στον Πασά να σου στέλνει τροφές για τα ζωντανά σου απ’ τα χωράφια του. Άλλωστε, είναι

υποχρέωση του κράτους να βοηθάει τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους! Άιντε μπαρμπούλη μου! Τράβα στο κονάκι σου!ΜΠΑΡΜΠΑ-ΓΙΩΡΓΟΣΚαλά, ανιψούδ’μ, ούτι πείς! Αλλά πρόσιξ’ να κρατήσεις το λόγο σ’, γιατί θα σι σβιρκώσου και θα σ’ ταράξ’ στις σφαλιάρες! Άντι, πάω τώρα. Γειάσ’ ανψούδ’μ.(φεύγει)ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΣτο καλό μπάρμπα, στον καλό! Άντε, τον έστειλα και το βλάχο… Για να ησυχάσω εδώ τώρα. Ελπίζω να μην έρθει κανείς άλλο πάλι…ΜΟΥΣΙΚΗΣΚΗΝΗ Ε΄ΜΟΥΣΙΚΗ, ΜΠΑΙΝΕΙ Ο ΝΙΟΝΙΟΣΝΙΟΝΙΟΣΚαλημέρα Καραγκιόζο! Τι κάνεις ψυχή τση ψυχής μου, καλό μου Καραγκιοζόπουλο;   

ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ(στα παιδιά) Ώχ, σαν πολλά μου λέει ο κόλακας και δε μου αρέσει! Καλά ρε Νιόνιο, για πες μου: Τι θέλεις έξω απ’ την παράγκα μου;ΝΙΟΝΙΟΣΟύ Καραγκιόζο! Δεν τά ‘μαθες τζογούλα μου; Αγόρασα οικόπεδο εδώ κι ήρθα να δώ πού θα χτίσω το καινούριο μου παλάτσο!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΠοιο οικόπεδο, βρε Νιόνιο;ΝΙΟΝΙΟΣΝα, σε τούτο εδώ το δασόπουλο! Είναι ό,τι πρέπει! Όμορφο, δροσερό και αγερικό! Και με ωραία θέα!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΜπα, κι επειδή είναι όμορφο και αγερικό και με ωραία θέα, πρέπει να το καταστρέψεις; Και με ποιο δικαίωμα βρε γρουσούζη Νιόνιο θα χαλάσεις τη φύση; Πώς πάς να χτίσεις μέσα στο δάσος; Δεν ξέρεις ότι δεν επιτρέπεται; Αγόρασες δασική έκταση για οικόπεδο, και θες και να χτίσεις; Έτσι, αυθαίρετα;ΝΙΟΝΙΟΣ

Ναι, Καραγκιόζο, αυθαίρετα. Τόσα και τόσα αυθαίρετα χτίζονται, το δικό μου θα κολλήσει τώρα; Άσε που έχω και μέσον!  

ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΒρε δεν πα νάχεις και έξων! Δεν είσαι στα καλά σου Νιόνιο μου, μου φαίνεται! Το δάσος προστατεύεται πλέον από μένα. Πάνω από το πτώμα μου θα περάσεις! Ε, παιδιά, τι λέτε; Θ’ αφήσουμε το Νιόνιο να καταστρέψει το δάσος για να χτίσει βίλα; Άντε βρε τράβα φύγε μη στείλω το Βελιγκέκα να σε ξυλοφορτώσει! Άντε πάρε δρόμο, πονηρέ Ζακυνθινέ! Στο είπαν και τα παιδιά!ΝΙΟΝΙΟΣΟυ, φεύγω τζογούλα μου! Βρε παιδόπουλα, δίκιο έχετε βρε! Πρέπει ν’ αγαπάμε τη φύση! Πρέπει να το προστατεύουμε το δάσος, μωρέ! Θα γυρίσω στο μοσχομυρισμένο μου το Ζάντε! Με τα μπουγαρίνια του και τσι ομορφάδες του!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΆντε, τον ξεφορτωθήκαμε κι αυτόν. Για να δούμε, ποιος άλλος θα φανεί πάλι;ΣΚΗΝΗ ΣΤ΄       ΜΟΥΣΙΚΗ - ΜΠΑΙΝΕΙ Ο ΣΤΑΥΡΑΚΑΣΣΤΑΥΡΑΚΑΣΩρέ μάγκα Καραγκιόζη να ούμε! Πού σαι ρε αδελφάκι μου;  

ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΒρε, καλώς το Σταύρακα, το μόρτη, τον καραμπουζουκλή! Πώς είναι αυτό και μας θυμήθηκες;ΣΤΑΥΡΑΚΑΣΉρθα ρε μάγκα μου να φουμάρω το τσιγαράκι μου με την ησυχία μου, να ούμε, εδώ στο δασάκι, πού’χει και καθαρό αέρα και ωραίο περιβάλλον! Γιατί στην πόλη με πειράζει πολύ το καυσαέριο και μπουκώνω, να ούμε!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΤρελάθηκες ρε Σταύρακα; Εδώ ήρθες να καπνίσεις τα το τσιγάρο σου; Το καυσαέριο απ’ τα τσιγάρα σου, που το αναπνέεις συνέχεια, δεν το λογαριάζεις; Και το καημένο το δασάκι δεν το σκέφτηκες, που μπορεί να πάρει φωτιά; Τι θέλεις δηλαδή, να καούνε τα κακόμοιρα τα δεντράκια,

τα χορταράκια και τα λουλουδάκια της χλωρίδας μας; Και να καούν ή να φύγουν και οι μελισσούλες, τα λαγουδάκια, τα αλεπουδάκια, τα σαλιγκαράκια και όλα τα ζωάκια, δηλαδή όλη η πανίδα του δάσους; (στα παιδιά) Έ, παιδιά; Τα λέω καλά; Το τσιγάρο δε βάζει σε κίνδυνο τη χλωρίδα και την πανίδα του δάσους; Τι λέτε; Να τον αφήσω δηλαδή το Σταύρακα και τον κάθε Σταύρακα να φουμάρει όποτε του καπνίσει μές στο δάσος;  

ΣΤΑΥΡΑΚΑΣΩρέ μάγκα μου, δίκιο έχεις, να ούμε! Πώς και δεν το σκέφτηκα; Αν καεί το δάσος πού θα ξαναβρώ εγώ καθαρό αέρα;ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΑν θέλεις να πάρουν αέρα τα πνευμόνια σου, Σταύρακα, να κόψεις το τσιγάρο, που σε δηλητηριάζει κιόλας, και να έρχεσαι εδώ να φυλάμε το δασάκι παρέα! Μόνο τότε θα σου κάνει πραγματικό καλό καθαρός αέρας!ΣΤΑΥΡΑΚΑΣΕντάξει ρε μάγκα μου, πάω να φωνάξω τους άλλους να ούμε (φεύγει – μπαίνει ο ΧΑΤΖΙΑΒΑΤΗΣ)ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΒρε Καραγκιόζο μου! Μπράβο βρε Καραγκιόζο μου! Ο Πασάς έχει ενθουσιαστεί μαζί σου, και θέλει να σε πληρώσει για τις υπηρεσίες σου στο δάσος μας! Έμαθε ότι έδιωξες όλους αυτούς που ήρθαν να το καταστρέψουν, και θέλει να σε ανταμοίψει! Λίρες, Καραγκιοζάκη μου σε περιμένουνε! Πολλές λίρες! Έλα βρε, πάμε να πληρωθούμε! Και θα έχει και φαΐ! Θα φάμε με χρυσά κουτάλια Καραγκιόζο μου!ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΜιάμ μιάμ μιάμ… Θα φάω με δέκα μασέλες, Χατζατζάρη μου! Ο καθαρός αέρας μου άνοιξε την όρεξη! Για το φαΐ εντάξει, λοιπόν, δεν έχω καμιά αντίρρηση! Αλλά για τις λίρες του πασά, γιατί να τις πάρω; Εγώ ήδη είμαι πληρωμένος, και μάλιστα με το πιο ακριβό και σπάνιο νόμισμα:Την ομορφιά, τον καθαρό αέρα και τη φρεσκάδα του δάσους! Έ, παιδιά; Τι λέτε; Θέλετε όλοι μαζί να προστατεύουμε πάντα το δάσος;Δεν έχουμε ευθύνη όλοι μας να το προστατεύουμε;

Γι’ αυτό κι εγώ έστειλα το Σταύρακα, να φωνάξει και τους άλλους, να φτιάξουμε την ομάδα μας. Κι όταν έρθουν, θα κάτσουμε όλοι μαζί να οργανώσουμε τη φύλαξη και την πυρόσβεση του δάσους μας, και θα ζητήσουμε από τον Πασά να μας στείλει φαγιά και κρασί, να γιορτάσουμε όλοι μαζί την προστασία του δάσους! Αβάντι μαέστρο έναν καλαματιανό! Ώρε γλέντια που έχουν να γίνουν! (μπαίνουν τα κολλητήρια)ΟΛΟΙ: Ζήτω ο Καραγκιόζης δασοφύλακας! Ώπα ώπα!(χορεύουν και φεύγουν 

☺   Παιχνίδια αξιολόγησης   (από το ΚΠΕ Φιλίππων)  Έχουμε τη δυνατότητα, ως εκπαιδευτικοί και υπεύθυνοι περιβαλλοντικών ομάδων, να αντικαταστήσουμε τα ερωτηματολόγια και τα κουραστικά φύλλα αξιολόγησης (με τα οποία συνήθως επιχειρούμε την αξιολόγηση) με κάποια παιχνίδια αξιολόγησης. Έτσι στη συνέχεια περιγράφουμε κάποια τέτοια παιχνίδια, με τα οποία μπορούμε να αξιολογήσουμε τις α) γνώσεις που απέκτησαν οι μαθητές-τριες β) τι γενικότερα αποκόμισαν από μια δραστηριότητα, από ένα μέρος του προγράμματος Π.Ε. γ) ποια είναι τα θετικά ή τα αρνητικά τους σχόλια και συναισθήματα δ) ακόμη και το πρόγραμμα όλης της χρονιάς.  1. Παιχνίδι αξιολόγησης : Κουκουβάγιες και κουρούνες.  Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ισάριθμες ομάδες που στέκονται η μια απέναντι από την άλλη, σε σειρά. Η απόσταση μεταξύ τους θα είναι περίπου μισό με ένα μέτρο. Κάπου πέντε μέτρα πίσω από τη κάθε ομάδα θα είναι η βάση της, την οποία μπορούμε να δηλώσουμε με μια κορδέλα. Η μια ομάδα θα είναι οι κουκουβάγιες και η άλλη οι κουρούνες. (οι ονομασίες μπορούν να δίνονται από την ομάδα, ανάλογα με το θέμα που υλοποιεί). Καλό θα είναι να εξηγήσουμε τους κανόνες του παιχνιδιού αναλυτικά στ παιδιά πριν ξεκινήσουμε και να τους πούμε να είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένοι σ’ αυτό που θα ακούν.Ο αρχηγός του παιχνιδιού (ο εκπαιδευτικός ή όποιος άλλος έχει οριστεί ) διαβάζει αργά και καθαρά τις προτάσεις, οι οποίες φροντίζουμε να έχουν σχέση με το

θέμα μας και να είναι αυτές που θέλουμε να ελέγξουμε αν έχουν κατανοηθεί από τα παιδιά. Φροντίζει να τις διαβάζει ανακατεμένες (Τις σωστές με τις λανθασμένες). Αν η πρόταση που ακούγεται κάθε φορά είναι σωστή θα κυνηγούν οι κουκουβάγιες τις κουρούνες, προσπαθώντας να τις πιάσουν πριν αυτές φτάσουν στη βάση τους, ενώ, αν η πρόταση είναι λάθος, γίνεται το αντίθετο(κυνηγούν οι κουρούνες) Όποιος πιάνεται γίνεται μέλος της άλλης ομάδας. Καμιά φορά δεν καταλαβαίνουν όλοι αμέσως τη σωστή απάντηση και γίνεται ένα πανδαιμόνιο. Αν οι περισσότεροι κάνουν λάθος, τότε ο αρχηγός τους αφήνει πρώτα να σταματήσουν και στη συνέχεια τους αποκαλύπτει την αλήθεια.       

Προτάσεις (για το θέμα «ελιά») Σωστές: 

·        Η χλωρή λίπανση και η κοπριά εμπλουτίζουν το έδαφος του ελαιώνα

·        Από τα χημικά και τα φυτοφάρμακα δημιουργείται ευτροφισμός και απειλείται η ζωή σε θάλασσες και ποτάμια

·        Τα χημικά που χρησιμοποιούνται στον ελαιώνα προκαλούν διάβρωση του εδάφους

·        Τα φυτοφάρμακα είναι τοξικά και προκαλούν αρρώστιες και θανάτους ζώων και ανθρώπων

·        Τα υγρά απόβλητα των ελαιοτριβείων μπορούν να υποστούν βιολογική επεξεργασία και να μην ρυπαίνουν το περιβάλλον.  Λάθος:

·        Τα λιπάσματα πρέπει να χρησιμοποιούνται, γιατί κάνουν καλό στην ελιά και δε ρυπαίνουν το περιβάλλον

·        Τα χημικά που χρησιμοποιούνται στην ελαιοκαλλιέργεια αυξάνουν τη βιοποικιλότητα του ελαιώνα

·        Τα δέντρα γίνονται πιο ανθεκτικά στις αρρώστιες με τη χρήση λιπασμάτων

·        Σήμερα οι περισσότεροι καλλιεργητές ελιάς χρησιμοποιούν τη βιολογική καλλιέργεια

·        Στη βιολογική καλλιέργεια χρησιμοποιούνται μηχανές για τη συλλογή του καρπού2. Electricity (σταθμός ενέργειας)Καθόμαστε σε κύκλο και λέμε με τη σειρά από ένα νούμερο 1,2,3 και πάλι από την αρχή. Έτσι χωριζόμαστε σε 3 ομάδες: η ομάδα του 1, του 2, του 3 και σχηματίζουμε με αυτές 3 παράλληλες γραμμές και πιανόμαστε χέρι-χέρι. Αρχικά ζητούμε από κάθε ομάδα να φωνάξει: electricity (ή μια άλλη λέξη, π.χ. περιβάλλον, δύναμη), ενώ ταυτόχρονα θα σηκώνουν τα χέρια ψηλά. Ύστερα από 2-3 δοκιμές, ο αρχηγός αρχίζει να λέει μια σειρά όμοιων πραγμάτων (που επιλέγουμε ανάλογα με το θέμα που δουλεύουμε) και μόλις ανάμεσα σε αυτά αναφέρει και κάτι εντελώς άσχετο, η κάθε ομάδα πρέπει να φωνάξει electricity και να σηκώσει τα χέρια ψηλά. (π.χ. αν ανάμεσα σε ονόματα ζώων ακουστεί κι ένα φρούτο) Μετά από κάποιες επαναλήψεις με διαφορετικά φυσικά σύνολα λέξεων, νικά η ομάδα που τις περισσότερες φορές αντέδρασε πρώτη. 

Ομάδα Α(ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΕΙΔΗ) Βίδρα, αρκούδα, δελφίνι, φώκια, καρέτα-καρέτα, σπουργίτι Ομάδα Β(Λέξεις που σχετίζονται με τη ρύπανση) Λύματα, καυσαέρια, απόβλητα, απορρίμματα,υπερβόσκηση 

Ομάδα Γ(Λέξεις σχετικές με αρωματικά-θεραπευτικά βότανα) Βασιλικός, μαντζουράνα, δυόσμος, μάραθος, ανεμώνα 

Ομάδα Δ(Ήπιες μορφές ενέργειας) Άνεμος, νερό, ήλιος, πετρέλαιο 

3.    Δραστηριότητα με λέξεις- κλειδιά

 

Αρχικά στον πίνακα γράφουμε σε μια στήλη λέξεις που θέλουμε να μείνουν στους εκπαιδευόμενους ανάλογα με το πρόγραμμα που υλοποιούμε ή το μάθημα που θέλουμε να διδάξουμε. Σε μια δεύτερη στήλη γράφουμε λέξεις, φράσεις ή χειρονομίες, εκφράσεις, ήχους με τους οποίους θα συνδεθούν οι αντίστοιχες λέξεις της 1ης στήλης. Στη συνέχεια τους διαβάζουμε μια ιστορία, όπου υπάρχουν όλες αυτές οι λέξεις-κλειδιά της πρώτης στήλης. Τους λέμε να δώσουν λίγη προσοχή και να εντοπίσουν τις λέξεις- κλειδιά μέσα στην ιστορία. Τη δεύτερη φορά που θα την ξαναδιαβάσουμε, οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει κάθε φορά που θα ακούν μια από τις λέξεις-κλειδιά, να λένε ή να κάνουν αυτό που αντιστοιχεί σε αυτήν από τη δεύτερη στήλη. Αν κάποιοι από την ομάδα δεν το κάνουν σωστά ή δεν καταλάβουν κάτι από την αρχή, επαναλαμβάνουμε την ανάγνωση της ιστορίας. Τροποποιούμε την ιστορία ανάλογα με το θέμα μας.Μπορούμε ακόμη να δώσουμε τις λέξεις-κλειδιά της 1ης στήλης στον πίνακα, να εξηγήσουμε στα παιδιά ή τους ενήλικες πώς παίζεται το παιχνίδι και να τους βάλουμε στη συνέχεια να γράψουν αυτοί την ιστορία, καθώς και να φτιάξουν και τη 2η στήλη με τις λέξεις-φράσεις ή τις χειρονομίες, κινήσεις, εκφράσεις. Έτσι θα συνδυάσουμε το παιχνίδι και με εργαστήρι δημιουργικής γραφής και αισθησιοκινητικές δραστηριότητες..       1ο παράδειγμα : 

1 η   στήλη                                                    2 η   στήλη  Έβερεστ                                                το πιο ψηλό βουνό του κόσμου 8.800μ. (ύψος)                                      τόσο ψηλό!!!!! (με σήκωμα των                                                              χεριών) οξυγόνο                                                 κάνουμε πως παίρνουμε βαθιές                                                               ανάσες, πως προσπαθούμε να                                                               αναπνεύσουμε 

 άνεμος                                                   βουουου…  κρύο                                                       μπρρρρρ…(τρέμοντας) ΙστορίαΤο Έβερεστ ανήκει στα Ιμαλάια που είναι η ψηλότερη οροσειρά του κόσμου. Βρίσκεται μεταξύ Νεπάλ και Θιβέτ και η κορυφή του βρίσκεται σε ύψος 8.800μ. Το ύψος αυτό αυξάνεται μερικά χιλιοστά κάθε χρόνο λόγω της διαδικασίας της ορογένεσης. Τα 8.800μ. είναι τα δύο τρίτα περίπου του ύψους της τροπόσφαιρας. Σε αυτό το ύψος ο αέρας είναι αραιός και οι έλλειψη οξυγόνου, οι δυνατοί άνεμοι   και το υπερβολικό κρύο εμποδίζουν την ανάπτυξη χλωρίδας ή πανίδας στις ανώτερες πλαγιές. Το 1953 ο Έντμουντ Χίλαρι, ένας μελισσοκόμος από τη Ν. Ζηλανδία, και ο Τενζίνγκ Νοργκάι, ένας ορεσίβιος Σέρπα, κατάφεραν επιτέλους να φτάσουν πρώτοι στην κορυφή του Έβερεστ. Από τότε τους μιμήθηκαν πολλόι ορειβάτες. Το Μάιο του 2009 ανέβηκε η πρώτη γυναίκα στο Έβερεστ, η δικηγόρος Πέτια Κόλτσεβα από τη Βουλγαρία. Εξαιτίας του κρύου, της έλλειψηςοξυγόνου, των ανέμων και γενικά των δύσκολων συνθηκών που επικρατούν 203 ορειβάτες έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να ανεβούν στην κορυφή των 8.800μ., την κορυφή του ουρανού. Το τοπικό όνομα του Έβερεστ είναι Chomolungma, που σημαίνει «Θεά , Μητέρα της Γης». 2ο παράδειγμα: 

αειφορία                                                τι είναι αυτό;                                                                     ατμοσφαιρική ρύπανση                         γκουχ-γκουχ!!!                                                                                                                                σκουπίδια                                 πιφ!!!!! – και πιάνουμε τη μύτη μας                                                                                                                                 φαινόμενο θερμοκηπίου                ουφ, ζέστη - και κάνουμε πως                                                                             σκουπίζουμε τον ιδρώτα από το                                

                                                       μέτωπο                                                                                                                                                                                                                                                                               ανακύκλωση                          super – και κάνουμε κίνηση με τα                                                                  χέρια                                                                                                                                                       αποψίλωση δασών                 μπρρρρρρ (θόρυβος μηχανής)                                             εξαφάνιση ειδών                     κάνουμε τον τρομαγμένο πίθηκο με φωνή(ου-ου-ου) και κίνηση (Φτιάξτε μόνοι σας μια ιστορία για τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα, που να περιλαμβάνει τις παραπάνω λέξεις κλειδιά της πρώτης στήλης)                                                                                 

4.    Οι μαθητές-τριες κάθονται σε καρέκλες σχηματίζοντας έναν κύκλο. Τοποθετούμε 2 καρέκλες παραπάνω και ορίζουμε αυτές ως τέλος του κύκλου. Πάνω στην μια βάζουμε ένα χαρτί με το σύμβολο + και πάνω στην άλλη ένα άλλο με το σύμβολο – Στη συνέχεια τα παιδιά μετακινούνται μια καρέκλα δεξιά (προς τη φορά του ρολογιού). Όποιος κάθεται τώρα στην καρέκλα με το σύμβολο + λέει κάτι που αξιολογεί ως θετικό σε σχέση με τις εμπειρίες που είχε, ενώ όταν καθίσει στη θέση – αναφέρει κάτι αρνητικό. Αυτό γίνεται μέχρι να περάσουν από αυτές τις θέσεις όλα τα μέλη της ομάδας.  

5.    Στο τέλος του προγράμματος (ή ακόμη και στο τέλος μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας) οι μαθητές-τριες γράφουν ανώνυμα σε ένα χαρτί κάτι που τους άρεσε πολύ και κάτι που τους ενόχλησε και τα ρίχνουν σε ένα κουτί-γραμματοκιβώτιο. Στη συνέχεια διαβάζουμε στην ομάδα όλες τις απαντήσεις- απόψεις

  6.                      Σε ένα χαρτόνι αναρτούμε όλες τις δραστηριότητες που έγιναν (με τίτλους ή και αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες). Έπειτα τα παιδιά βαθμολογούν με διαφορετικά χρώματα αυτές που τους άρεσαν περισσότερο (π.χ. κόκκινο =πάρα πολύ, μπλε =πολύ, πράσινο =αρκετά, κίτρινο =λίγο)  7.                      Στην αρχή του προγράμματος (ή της συγκεκριμένης φάσης- δραστηριότητας) τα παιδιά γράφουν σε καρτελάκια τι θα ήθελαν να κάνουν ή να μάθουν κατά τη διάρκειά της. Καρφώνουν τα καρτελάκια σε έναν πίνακα και όταν ο στόχος ή η επιθυμία τους εκπληρώνεται, αφαιρούν το αντίστοιχο καρτελάκι. 8.                      Στο τέλος της συνάντησης-δραστηριότητας-προγράμματος κάθε μαθητής-τρια καταγράφει τρία θετικά πράγματα που κέρδισε για τον εαυτό του. Αυτά στη συνέχεια συζητούνται σε ομάδες των 4-5 ατόμων και μετατρέπονται σε μια εικόνα ή κατασκευή, την οποία στο τέλος κάθε ομάδα παρουσιάζει στο σύνολο. 

9. Σωστό- Λάθος Βάζουμε τις δυο ομάδες σε δύο σειρές παράλληλες. Μπροστά τους σε απόσταση περίπου 1-2 μέτρα τοποθετούμε 2 καρέκλες, που στη μια βάζουμε την ταμπέλα σωστό, ενώ στην άλλη Λάθος. Στη συνέχεια ο αρχηγός διαβάζει μια φράση (σχετική με το θέμα που δουλεύει η ομάδα). Οι πρώτοι στη σειρά κάθε ομάδας πρέπει, μόλις ακούσουν τη φράση, να καθίσουν στην αντίστοιχη καρέκλα, ανάλογα με το αν ήταν σωστή ή λάθος. Όποιος προλάβει να καθίσει πρώτος είναι ο νικητής και η ομάδα με τους περισσότερους νικητές η νικήτρια ομάδα. Αυτό μπορεί να αποτελέσει μια ωραία αξιολόγηση.    

Υ.Γ. Συνάδελφοι ελπίζουμε αυτό το υλικό, που με τη λειτουργία του δικτύου θα εμπλουτιστεί, να σας βοηθήσει στην υλοποίηση των προγραμμάτων σας

και να σας δώσει ιδέες για παραπέρα αξιοποίηση του παιχνιδιού. Καλή δύναμη και καλή επιτυχία στο έργο σας !!!    ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ1. Μιχαλόπουλος Γ., Καρανταΐδου Στ., .Κοτσακώστα Μ,   Σωμαράκης Σ.     Το παιχνίδι στην εκπαιδευτική διαδικασία2.Λάκης Κουρετζής,Θεατρικό Παιχνίδι, Το θέατρο για παιδιά στην Ελλάδα     (Εκδόσεις       Καστανιώτη)3. Άλκηστις, Η δραματική τέχνη στην εκπαίδευση, Ελληνικά Γράμματα, 2000,    Το βιβλίο της δραματοποίησης, εκδ. «Άλκηστις», 19894. Περσεφόνη Σέξτου , Δραματοποίηση. Το βιβλίο του παιδαγωγού-    εμψυχωτή, Αθήνα, Καστανιώτης, 19985. Κουσουρής Θεόδωρος Σ., Παπαδογιαννάκη Κωνσταντίνα Ε.    Εκδότης: Δαρδανός Χρήστος Ε.6. Γεωργόπουλος Αλέξανδρος Δ., Γρόλλιος Γιώργος Δ.,κ.ά., Ντολιοπούλου     Έλση, Εκδότης: Gutenberg7. Γεωργόπουλος Αλέξανδρος Δ., Εκδότης: Gutenberg8. Λιαράκου Γεωργία, Φλογαΐτη Ευγενία περιβαλλοντική εκπαίδευση,    Εκπαιδευση για το περιβάλλον και την αειφορία Εκδότης: Νήσος Σειρά:      Τετράδια9. Αυδή Άβρα, Χατζηγεωργίου Μελίνα, Η τέχνη του δράματος στην    Εκπαίδευση, Εκδότης: Μεταίχμιο10. Το σχολείο εργαστήρι τέχνης και δημιουργίας, Αριστοτέλειο   Πανεπιστήμιο Θεσ/νίκης-Ινστιτούτο Νεοελληνικών