Koagülasyon Mekanizması

1

Dr Cafer AdıgüzelMarmara Üniversitesi Tıp Fakültesi

İç Hastalıkları ABD, Hematoloji BD

Hemostaz(Hemostasis or haemostasis)

• (Eski Yunanca: αἱμόστασις haimóstasis"styptic (drug)")

• Hasarlanmış damarda kanı tutma,kanamayı durdurma mekanizması

• Hemostaz ≠ Kanama• Yara iyileşmesinin ilk ayağı

2

• (Eski Yunanca: αἱμόστασις haimóstasis"styptic (drug)")

• Hasarlanmış damarda kanı tutma,kanamayı durdurma mekanizması

• Hemostaz ≠ Kanama• Yara iyileşmesinin ilk ayağı

Normal Hemostaz

Damar duvarı ve subendotelial dokular

3

Trombositler Plazmadaki pıhtılaşma faktörleri

Endotelialmediatörler

Trombositadhezyonu

Vazokonstriksiyon

Trombositagregasyonu

GeçiciTrombosittıkacı

DamarDamarHasarıHasarı

DamarHasarı

Vasküler Faz

Trombosit Fazı

4

Trombositadhezyonu

Doku faktörü

Trombositagregasyonu

Plazmafaktörleri

GeçiciTrombosittıkacı

DamarDamarHasarıHasarı

DamarHasarı Trombosit Fazı

Plazma FazıFibrin

5

Endotel

6

Kollajen

Endotel

Gp1bReseptor

TrombositgranüllerindenADP,Thromboxaneve Seretoninsalgılanır

EndoteldenSalgılanma

TrombositlerGp1breseptörleriile VWFbağlanır

Trombosit

7

Açıktaki Kollajen

VWF

Gp1bReseptor

Endotel

TrombositlerGp1breseptörleriile VWFbağlanır

Endotel

Gp1bReseptör

GpIIb-IIIaReseptör

Fibrinogen

Doku Faktörü

FibrinojenGpIIb-IIIaReseptörleri ilebağlanır

Trombosit

Trombosit

8

Açıktaki Kollajen

VWF Endotel

GpIIb-IIIaReceptor

FibrinogenFibrinojenGpIIb-IIIaReseptörleriile bağlanır

• Doku faktörü birlipoproteindir hücremembranı üzerindeekspresse olurlar

• Dolaşımdaki kandanormalde doku faktörbulunmaz

• DF perivaskülerhücrelerde (fibroblastlarve düzkas hücrelerinde)

• Kan damarlarındakizedelenmelerde FVII veDF başlattığıkoagulasyon

Trombosit

TrombositTrombosit

9

Açıktaki Kollajen

VWF

Tissue Factor

• Doku faktörü birlipoproteindir hücremembranı üzerindeekspresse olurlar

• Dolaşımdaki kandanormalde doku faktörbulunmaz

• DF perivaskülerhücrelerde (fibroblastlarve düzkas hücrelerinde)

• Kan damarlarındakizedelenmelerde FVII veDF başlattığıkoagulasyon

VII VIIA

Sekonder HemostazEEkstrensekkstrensek

YolYol(Doku faktörü yolu)(Doku faktörü yolu)

İİntrntreensnsekekYolYol

10Stabil fibrinFaktör XIII

OrtakOrtakYolYol

Hücre bazlı koagülasyon sistemi

11

Copyright ©2007 American Society of Hematology. Copyright restrictions may apply.

Crowther, M. A. et al. ASH-SAP 2007;2007:361-407

Koagülasyon iki yüzeyde olur:

1.Başlangıç

•Doku Faktörü (TF)-taşıyan hücreler•Trombositler

12

IIa(trombin)

2.Amplifikasyon(Büyüme)

3.YayılmaIIa

Trombosit

Kan akımı

13

Endotel

TF TFTFTF

DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain.

Endotel

VIIaVIIaXa

XXa

TF-taşıyan hücre

TF

TF TF

1.BaşlangıçII

IIa

14

VIIaIX

IXa

TF

DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain.Hoffman M, et al. Blood Coagul Fibrinolysis. 1998;9(suppl 1):S61-S65.

VIIa

IIVIIaXa

XXa

IIa

VIII/vWF

XI

XIaVa

V

VIIIa +serbest vWF

V

TF TF

TF

Va

2.Amplifikasyon(Büyüme)

TF-taşıyan hücre

Trombosit

15

VIIa

VaXIa

TF

VIIIa

DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain.

Aktiflenmiştrombosit

TFPI

IIa

VIII/vWF

XI

XIaVa

V

VIIIa +serbest vWF

V

TF

VIIaVIIaXa XaTF TF

Va

TF-taşıyan hücre

Trombosit

3. Yayılma

16

VIIa

XIaXa

IXa

X IIIIa

IX

IX

Aktiflenmiştrombosit

VaXIa VIIIa

TF

DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain.

X II

XIaIXa

IIaIIa

Va

Xa

IIa

Trombosit

VIIIa

Kan akımı

Endotel

17

IIa

IIaVaIIa

IIaIIa

IIaIIa

IIaIIa

IIaIIa

IIa

IIa

IIa

IIaIIa

TF TF TF

VIIa

X

Xa

Endotel

TF Va

II

VIIIa

DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain.

Endotel

Endotel

Fibrinogen

Trombin (IIa)Trombosit

Trombosit

Trombosit

Fibrin

Fibrin

Fibrin

18

Açıktaki Kollajen

Endotel

Trombosit

19

Faktörlerinartırdığı

pıhtılaşma

Faktörlerinsınırladığıpıhtılaşma

Trombosit Adezyonu

TrombositAktivasyonu (ADP veGranüllerinserbestleşmesi)

TrombositAgregasyonu

Pıhtılaşma yolununaktiflenmesiThrombin

20

Kanamayaeğilim

Pıhtıoluşumuna

eğilim

Trombosit Adezyonu

TrombositAktivasyonu (ADP veGranüllerinserbestleşmesi)

TrombositAgregasyonu

Pıhtılaşma yolununaktiflenmesiThrombin

Endotel

Fibrinogen

Prostasiklin& Nitrik Oksit

Heparin-benzeriMoleküller

21

Açıktaki Kollajen

Endotel

Heparin-benzeriMoleküller

Antitrombin

Prostasiklin& Nitrik Oksit

Trombin, Xa, IXa yıinaktive eder

TFPI DF-aFVII

Plazmin Fibrin

22Trombin (IIa)

Protein CAktiflenmişProtein C

TrombositAgregasyonuinhibisyonu

Vazodilatasyon

Trombin, Va, VIIIa yıinaktive eder

Protein S

Fibrinoliz

23www.kanbilim.com

Fibrinoliz

24www.kanbilim.com

Fibrinoliz

25www.kanbilim.com

Fibrinoliz

26

www.kanbilim.com

Fibrinoliz

27

www.kanbilim.com

Faktörlerinartırdığı

pıhtılaşma

Faktörlerinsınırladığıpıhtılaşma

Trombosit Adezyonu

TrombositAktivasyonu (ADP veGranüllerinserbestleşmesi)

TrombositAgregasyonu

Pıhtılaşma yolununaktiflenmesiThrombin

Prostasiklin ve NitrikOksit serbestleşmesi

Protein C ninaktivasyonu

Heparin-benzeriMoleküller(Antithrombin)

TFPI

Plazmin

28

Pıhtıoluşumunusınırlama

Pıhtıoluşumuna

eğilim

Trombosit Adezyonu

TrombositAktivasyonu (ADP veGranüllerinserbestleşmesi)

TrombositAgregasyonu

Pıhtılaşma yolununaktiflenmesiThrombin

Prostasiklin ve NitrikOksit serbestleşmesi

Protein C ninaktivasyonu

Heparin-benzeriMoleküller(Antithrombin)

TFPI

Plazmin

DAMAR HASARI

DOKU FAKTÖRÜ

TFPI

vWF

SUBENDOTELİALKOLLAJEN

TROMBOSİTADHEZYONU

PGI2

NO

ADPaz

ADP

TXA2

Epi

VIIa IXa

Xa

TROMBİN

FİBRİNOJEN

Va

VIIIa

Pro C ve S

AT III

Fosfolipid

Ca++

ProtrombinazKompleksi

29

PGI2

NO

ADPaz

ADP

TXA2

Epi

TROMBOSİTAGREGATLARI

HEMOSTATİK PLAK

FİBRİNOJEN

FİBRİN

PLAZMİNOJEN

PLAZMİN

FİBRİN YIKIM ÜRÜNLERİ

PAI-1

tPA

F XIIIa

30