Hμάθησηυπότοπρίσματωνσύγχρονωνπαιδαγωγικώναντιλήψεων

•  Συζητήστετισημαίνειγιασαςμαθαίνω;Πώςθεωρείτεότιμαθαίνουνταπαιδιά;

•  Σημειώστεκάτιπουθεωρείτεότιέμαθανταπαιδιάσεκάποιααπότιςμέχριτώραπαρατηρήσειςσας.

•  Τισημαίνει“μαθαίνω”?

Μαθαίνω να ανακαλύπτω , να παρατηρώ, νασκέφτομαι, μαθαίνω να μαθαίνω-à εμπλέκομαι ενεργάσεμιαδιαδικασίαμάθησης.

ΘεωρίεςγιατημάθησηΑ.ΣυμπεριφορισμόςΗ μάθηση είναι η μόνιμη μεταβολή της συμπεριφοράς ενόςατόμου, η οποία προκύπτει μέσα από τη συσχέτισηερεθισμάτων και απαντήσεων σύμφωνα με ορισμένεςμηχανιστικέςαρχές.Δίνεται έμφαση σε αναπαραγωγή της γνώσης και μεταφοράτης.

Συμπεριφορισμός• Ημάθησηαντιμετωπίζεταιωςμιασυσσωρευτικήδιαδικασία.•  Ενισχύονταιδιαδικασίεςεξάσκησηςκαιενίσχυσης.• Ηέμφασηδίνεταιστοαποτέλεσμα.

Β.ΓνωστικέςθεωρίεςγιατημάθησηΗ γνώση «οικοδομείται» . Η μάθηση είναι η αλλαγή τωννοητικών δομών του ατόμου. Μας ενδιαφέρει η σκέψη τουυποκειμένου (νοητισμός) και η σχέση που συνδέει τοανθρώπινο υποκείμενο με τα αντικείμενα του περιβάλλοντόςτου.Ηοικοδόμησηβασίζεταιστηνπρότερηγνώση.

Γνωστικέςθεωρίες• Ηέμφασημετατίθεταιστηδιαδικασία•  Τολάθοςθεωρείταιδημιουργικήστιγμήτηςμάθησηςκαιείναιιδιαίτερααξιοποιήσιμοστηνεκπαιδευτικήπράξη

• Μαςενδιαφέρειηενεργόςσυμμετοχή,ηδράσηηδιερεύνηση.

Γ.ΚοινωνιογνωστικέςθεωρίεςγιατημάθησηΗμάθησησυμβαδίζειμετηγνωστικήανάπτυξητουατόμου,ηοποία είναι αναπόσπαστα δεμένη με τις διαδικασίεςκοινωνικοποίησής του. Η κοινωνική αλληλεπίδραση και ηεπικοινωνία διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην ατομικήγνωστικήανάπτυξη.

Κοινωνιογνωστικέςθεωρίες• Ηγνώσησυν-οικοδομείται.• Ολόγοςπαίζειιδιαίτερορόλοστηνοικοδόμησητηςγνώσης.• Ηαλληλεπίδρασημεενήλικεςήσυνομηλίκουςείναιβασικόστοιχείοτηςεκπαιδευτικήςδιαδικασίας.

•  ΑξιοποιείταιηΖΕΑ

Παραδοσιακέςvs.Σύγχρονεςαντιλήψεις• Παραδοσιακέςπροσεγγίσεις:Ημάθησημεταβιβάζεται,έχεισυσσωρευτικόκαιαναπαραγωγικόχαρακτήρα.Αξιολογείταιμεβάσητοαποτέλεσμα.

•  Σύγχρονεςπροσεγγίσεις:Ημάθησηκατακτάταιμέσωδιερεύνησηςκαιαλληλεπίδρασης.Έχειδημιουργικόκαιπαραγωγικόχαρακτήρα.Εκείνοπουμαςενδιαφέρειείναιηδιαδικασία

Λέξειςκλειδιάτωνσύγχρονωνπροσεγγίσεων:•  Κίνητρο•  Μάθησημενόημα•  Κοινωνικήδιάστασητηςμάθησης•  Συμμετοχή,εμπλοκή•  Συνεργασία•  Σκέψη•  Διερεύνηση

Μαθαίνουνταπαιδιά;Τι;Πώς;Μαςπαραπέμπουνταεπόμεναπαραδείγματασεκάποιαθεωρίαμάθησης;

Εκλογέςκαιεφορευτικήεπιτροπή

Τιπιστεύουμεμεβάσητιςσύγχρονεςαντιλήψειςγιατοπότεμαθαίνουνταπαιδιά?

•  Ότανεμπλέκονταιενεργάσεδραστηριότητες,συμμετέχουν,κινητοποιούνται,δημιουργούν,σκέφτονται.

•  Όταναλληλεπιδρούνμετοπεριβάλλονκαιμετουςάλλους•  Μαθαίνουνμέσασετυπικέςκαιάτυπεςδιαδικασίεςμάθησης

Χαρακτηριστικάπεριβαλλόντωνμάθησηςκατάλληλωνγιατιςμικρέςηλικίες•  Ενεργόςσυμμετοχήτωνπαιδιών.•  Διεύρυνση και αξιοποίηση των βιωμένων εμπειριών–αποδοχήκαιαναγνώρισητηςταυτότηταςκάθεπαιδιού.

•  Συνεκτίμηση και αξιοποίηση κοινωνικο-πολιτισμικώνπαραμέτρων–μάθησηγιαόλους.

•  Γνώσειςπουνααφορούντηνπραγματικότηταεκτόςτάξης–ανάπτυξηστρατηγικώνσκέψης…

•  Προώθησητηςαυτονομίαςτηςσκέψης.•  Αυθεντικά έργα των παιδιών – σεβασμός στηδημιουργικότητα.

•  Ευκαιρίεςγιααυτοσυγκέντρωση

•  Κοινωνικήαλληλεπίδρασηκαισεβασμόςτουάλλου.

•  Ερευνητικέςπροσεγγίσεις.•  Διαδικασίεςεπίλυσηςπροβλήματος.•  Ανάπτυξηκοινότηταςπρακτικήςστηντάξη

Ανδεχόμαστεότι:•  κατάκτησητηςγνώσηςείναιμίαενεργητικήδιαδικασία–το παιδί την οικοδομεί σταδιακά μέσα από τη δική τουδραστηριότητα,καιπαράλληλαότι

•  η μάθηση είναι κοινωνική δραστηριότητα, είναι δηλαδήμία διαδικασία που το άτομο την αναπτύσσει κατά τησυναναστροφήτουμεάλλουςκαισεαλληλεπίδρασημετοπεριβάλλοντου,

τότετοεπιθυμητόγιατονηπιαγωγείοείναιηδιαμόρφωσηενόςυποστηρικτικούμαθησιακούπεριβάλλοντοςπουενθαρρύνειταπαιδιά:

•  να διατυπώνουν ερωτήματα και ναπροσπαθούνναβρουναπαντήσεις

•  να κάνουν λάθη και να επιχειρούν να ταδιορθώσουν

•  νααλληλεπιδρούνμετουςσυνομηλίκουςκαιμε τους ενηλίκους και να μοιράζονταισκέψεις,ιδέεςκαισυναισθήματα

•  νααναπτύσσουνπρωτοβουλίες•  να δ ιερευνούν , να υποθέτουν , να

αιτιολογούν,ναεπιχειρηματολογούν

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ-ΑΞΟΝΕΣΓΙΑΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗO Ποιαήτανηεπιδίωξητηςνηπιαγωγού;O Πώςακριβώςξεκίνησεηδραστηριότητα;O Κατάτηδιάρκειατηςδραστηριότητας,συνεργάστηκανταπαιδιάμετη

νηπιαγωγόήμεταξύτους;Δούλεψανσεομάδεςήατομικά;O Ηδραστηριότηταείχενόημαγιαταπαιδιά;Πώςακριβώς

συμπεριφέροντανκαιλειτουργούσανκατάτηδιάρκειάτηςηεκπαιδευτικόςκαιταπαιδιά;Υπήρχανλεκτικέςήμηλεκτικέςμεταξύτουςαλληλεπιδράσεις;Συμμετείχανταπαιδιά;Εάνναιπόσαπαιδιάκαιμεποιοτρόποκαισεποιοβαθμόσυμμετείχαν;

O Eίχεδημιουργικόήαναπαραγωγικόχαρακτήρα;Είχεαξιολογικόχαρακτήρα;

O Ηδραστηριότηταεπαναλαμβάνεταισυχνά;O Υπήρχεηαπαίτησηομοιόμορφουαποτελέσματοςκαιδιαδικασίας;O Ποιαήτανησυμμετοχήτωνπαιδιώνστηδιαδικασία;O Ποιοιήτανοιτρόποιχειρισμούτωναπαντήσεωντωνπαιδιών;

(κλειστέςήανοιχτές;Ενεργοποιούσαντησκέψητωνπαιδιών;)

Μαθαίνουν;Τι;Πώς;

Συµµετοχή των παιδιών • Είναι η διαδικασία λήψης αποφάσεων για ζητήµατα που τα αφορούν καθηµερνά

5 επίπεδα συµµετοχής των παιδιών µε βάση τον Shier 1.  Ακούγεται η φωνή των παιδιών 2.  Υποστηρίζεται η έκφραση των ιδεών τους 3.  Λαµβάνονται υπόψη οι ιδέες και οι απόψεις τους 4.  Τα παιδιά εµπλέκονται στη διαδικασία λήψης αποφάσεων

5.  Μοιράζονται την εξουσία και την ευθύνη για τη λήψη αποφάσεων

Ηέννοιατηςεμπλοκήςστημάθηση.

Πότευπάρχειεμπλοκή..(Slunjski,E.(2011).Βοηθώνταςταπαιδιάνααποκτήσουντη«γνώσητουαξίζειναμάθουν»,στοΠαιδιάστηνΕυρώπη,τ.21,18-19.

Εμπλοκήυπάρχειότανκάποιος:•  Είναισυγκεντρωμένοςσεκάτι.•  Δείχνειενδιαφέρον,έχεικίνητρα,είναισυνεπαρμένος.

•  πνευματικάενεργός.•  Βιώνειπλήρωςαισθήσειςκαινοήματα.•  Απολαμβάνειτηνικανοποίησητηςδιερεύνησης.•  Λειτουργείστααπόλυταάκρατωνδυνατοτήτωντου.

Ερωτηµατα • Οι στόχοι της δραστηριότητας διαφοροποιούνται; • Τα παιδιά γνωρίζουν γιατί ασχολούνται µε τη συγκεκριµένη δραστηριότητα;

• Υπάρχουν ευκαιρίες για διερεύνηση προϋπάρχουσας γνώσης;

•  Ενισχύεται η αλληλεπίδραση και η συνεργατική µάθηση; • Η δραστηριότητα επιτρέπει σε όλα τα παιδιά να συµµετάσχουν;

ΗεμπλοκήυπάρχειστηZώνηΕπικείμενηςΑνάπτυξης…Τισυμβαίνειστοεπόμενοπαράδειγμα?Σε μια δραστηριότητα, δίνονται σε παιδιά ηλικίαςπέντε ετών, γράμματα φτιαγμένα από διάφοραυλικά,μετέτοιοντρόποώστενααναγνωρίζουντοπρώτο ή όλα τα γράμματα μιας λέξης και να τηναντιστοιχίζουν με μια συγκεκριμένη εικόνα. Ένααγόρι κάθεται σε απόσταση, μη δείχνονταςενδιαφέρον ή επιθυμία να συμμετάσχει. Ύστερααπό λίγη ώρα, όταν ρωτήθηκε τι του αρέσει νακάνει στο σπίτι, το αγόρι εξήγησε ότι αγαπά ταπαιχνίδια στον υπολογιστή και ανέφερε ταονόματαμερικώναπόαυτά.

Όταν ρωτήθηκε ποιος του φέρνει τα παιχνίδια,απάντησε ότι τα κατεβάζει ο ίδιος από τοδιαδίκτυο και ανέφερε τις αγαπημένες τουδιευθύνσεις ιστοσελίδων. Μας υπέδειξε ναπατήσουμε τρεις φορές το γράμμα ‘w’, αν καιαυτό είναι ένα γράμμα που δεν υπάρχει στοκροατικόαλφάβητο.Ηπλήρηςαντίθεσηανάμεσαστο επίπεδο γνώσης αυτού του πεντάχρονουπαιδιού και του «αρχάριου» επιπέδου για τοοποίο προορίζονταν τα εκπαιδευτικά υλικά πουείχαν προετοιμαστεί μας εξηγεί πλήρως γιατί τοπαιδί δεν ήθελε να συμμετάσχει στην ομαδικήδραστηριότητα.

•  Αυτόπουκινητοποιείκάποιαπαιδιάγιαναμάθουνμπορείναμηνείναιαρκετόγιανακινητοποιήσεικάποιαάλλα.

• Παιδιά της ίδιας ηλικίας μπορεί να διαφέρουν στιςαναπτυξιακές τους δυνατότητες και ικανότητες και αυτέςοι διαφορές θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στονεκπαιδευτικόσχεδιασμό.

Βιβλιογραφία

Ανδρούσου,Α.(επιστημ.υπεύθυνη),“ΚλειδιάκαιΑντικλείδια”,ΥΠΕΠΘ,ΠανεπιστήμιοΑθηνών-ΠρόγραμμαΕκπαίδευσηςΜουσουλμανοπαίδων,www.kleidiakaianwkleidia.net

Βαρνάβα-ΣκούραΤζ.(1994).Θέματαγνωστικήςανάπτυξης,μάθησηςκαιαξιολόγησης.

Αθήνα:Παπαζήσης.Βοσνιάδου,Σ.(2001).Πώςμαθαίνουνοιμαθητές.

h{p://www.ibe.unesco.org/publicawons/EducawonalPracwcesSeriesPdf/prac07gr.pdfΔαφέρμουΧ.,ΚουλούρηΠ.,ΜπασαγιάννηΕ.,ΟδηγόςΝηπιαγωγού,Εκπαιδευτικοί

σχεδιασμοί,δημιουργικάπεριβάλλονταμάθησης.Αθήνα:ΟΕΔΒCaonac’hD.,GolderC.(2003).ΕγχειρίδιοΨυχολογίαςγιατηνΕκπαίδευση,ΤόμοςΑκαι

ΤόμοςΒ.Αθήνα:ΠατάκηςFoulinJ.N.&MouchonS.(2001).ΕκπαιδευτικήΨυχολογία.Aθήνα:ΜεταίχμιοSlunjski,E.(2011).Βοηθώνταςταπαιδιάνααποκτήσουντη«γνώσητουαξίζεινα

μάθουν»,στοΠαιδιάστηνΕυρώπη,τ.21,18-19..