Σελίδα 1 από 4

ΟΜΑΔΑ Α

Α1. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των ιστοριών εννοιών:

α. Ομάδα Ιαπώνων

β. Εκλεκτικοί

γ. Λαϊκό Κόμμα(1910)

[Μονάδες 15]

Α2. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως σωστές(Σ) ή λανθασμένες(Λ):

1. Το Γενικό Επιτελείο τασσόταν το 1915 υπέρ της ουδετερότητας ως προς τη συμμετοχή

της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

2. Οι Φιλελεύθεροι κήρυξαν το 1917 τη χώρα σε κατάσταση πολιορκίας.

3. Το φθινόπωρο του 1922 ο αριθμός των προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα ήταν

περίπου 900.000.

4. Η Σύμβαση της Λωζάννης όριζε την εθελούσια ανταλλαγή πληθυσμών.

5. Η Αγροτική Τράπεζα ανέλαβε να δώσει μια προκαταβολή για την αποζημίωση των

προσφύγων.

[Μονάδες 10]

Α3. Να επισημάνετε τις οικονομικές συνέπειες που είχε για την Ελλάδα ο ιδιόμορφος

εξωτερικός δανεισμός του 1917.

[Μονάδες 13]

Α4. Ποιες σημαντικές εξελίξεις σημειώθηκαν στην Κρητική Πολιτεία από τον Ιούλιο έως το

Νοέμβριο του 1905;

[Μονάδες 12]

Ιστορία

21/04/2019 Γ΄ Λυκείου

Σελίδα 2 από 4

ΟΜΑΔΑ Β

Β1. Η ελληνική οικονομία κατά τον 19ο αιώνα: α) να αναφερθείτε στην κατάσταση στην οποία

βρισκόταν η χώρα από πλευράς υποδομών αμέσως μετά την ανεξαρτησία αλλά και στους

λόγους για τους οποίους ήταν δύσκολο να πραγματοποιηθούν δημόσια έργα.

β) γιατί ήταν αναγκαίος ο εξωτερικός δανεισμός του κράτους και πού διατέθηκαν κυρίως αυτά

τα ποσά;

Οι απαντήσεις να βασιστούν στις γνώσεις που έχετε αποκομίσει και στις ιστορικές πηγές που

ακολουθούν.

[Μονάδες 25]

ΠΙΝΑΚΑΣ

Περίοδος Δημόσιο χρέος Στρατιωτικές δαπάνες Δημόσια έργα

1863-72 14,7 39,5 1,0

1873-82 19,7 46,4 0,7

1883-92 36,5 29,1 5,8

1903-12 28,4 37,3 4,0

(Σε εκατομμύρια δραχμές)

Κ. Κωστής, «Δημόσια οικονομικά», Κ. Κωστής-Σ. Πετμεζάς(επιμ.), Η ανάπτυξη της ελληνικής

οικονομίας τον 19ο αιώνα, Αθήνα, 2006, σ. 304-305.

ΚΕΙΜΕΝΟ Ι

«Ευθύς δ΄ όμως ως εκανονίσθη η τύχη του Ελληνικού θρόνου, οι πληρεξούσιοι των τριών

Δυνάμεων δι΄ εμπιστευτικής ανακοινώσεως ανέπτυξαν εις τον αντιπρόσωπον της Βαυαρίας

τους όρους, υφ’ ούς το στέμμα της Ελλάδος προσεφέρετο εις τον Όθωνα, μεταξύ δε άλλων η

ανακοίνωσις αύτη περιείχε και τα εξής σχετικά προς το δάνειον: Το συνέδριον προέτεινε να

εγγυηθή υπέρ του Όθωνος δάνειον ίσον προς εκείνο, το οποίον είχε υποσχεθή εις τον

Λεοπόλδον· το δάνειον τούτο έμελλε να εκδοθή κατά τμήματα και εφ’ όσον επέβαλον τούτο αι

ανάγκαι της Ελλάδος· η δ’ Ελλάς ώφειλεν εκ των ιδίων αυτής εσόδων να πληρώνη τους

τόκους και το χρεολύσιον του δανείου».

Ανδρέας Ανδρεάδης, Ιστορία των Εθνικών Δανείων, εν Αθήναις, 1904, σ. 82.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ

«Ένα δείγμα δυσαρέσκειας είναι η άρνηση πολλών κατοίκων ορισμένων δήμων ή κοινοτήτων

να δεχτούν την αναγκαστική εργασία ή τον φόρο σε χρήμα, όταν δεν κάνουν καμιά χρήση της

εθνικής οδού για την οποία πρέπει να εργαστούν ή να πληρώσουν. Επιπλέον η απόσταση

από τον τόπο κατοικίας τούς υποχρεώνει σε κοπιαστικές μετακινήσεις[…]Το σύστημα της

αγγαρείας πήγε να εφαρμοστεί με σύγχρονες μεθόδους σε παραδοσιακό πλαίσιο.

Προϋπόθεσή του δηλαδή ήταν να υπάρχει, στο επίπεδο των δήμων και κοινοτήτων, ένας

διοικητικός μηχανισμός ικανός να οργανώσει με ταχύτητα την επιχείρηση «οδοποιία», μόλις

δινόταν το πράσινο φως, και ένα διοικητικό προσωπικό καταρτισμένο και, κυρίως, αφοσιωμένο

στην υπόθεση της οδοποιίας, που θα επέβλεπε την ομαλή πρόοδο των έργων».

Σελίδα 3 από 4

Μαρία Συναρέλλη, Δρόμοι και Λιμάνια στην Ελλάδα, 1830-1880, Πολιτιστικό Τεχνολογικό

Ίδρυμα ΕΤΒΑ, 1989, σ. 58-59.

Β2. Να αναφερθείτε στους λόγους στους οποίους οφείλεται η διάσταση μεταξύ γηγενών και

προσφύγων κατά τη δεκαετία του 1920 και να προσπαθήσετε να ερμηνεύσετε την εκλογική

συμπεριφορά του προσφυγικού κόσμου το 1932 και το 1933. Να ληφθούν υπόψη και οι πηγές

που ακολουθούν.

[Μονάδες 25]

Παραδοσιακό δημοτικό τραγούδι, μικρασιατικής προέλευσης, το οποίο απαντάται με διάφορες

παραλλαγές στους στίχους:

Αρχοντογιός, αρχοντογιός παντρεύεται και παίρνει προσφυγούλα

προσφυγούλα μαυρομάτα μου και παίρνει προσφυγούλα

προσφυγούλα σε κλαίν' τα μάτια μου

Η μάνα του, η μάνα του σαν τ’ άκουσε πολύ της κακοφάνη

προσφυγούλα, μαυρομάτα μου, πολύ της κακοφάνη

προσφυγούλα σε κλαίν΄ τα μάτια μου

Πιάνει δυο φίδια ζωντανά τα ξεροτηγανίζει

προσφυγοπούλα, μαυρομάτα μου, τα ξεροτηγανίζει

προσφυγούλα σε κλαίν’ τα μάτια μου

Κάτσε νύφη μ’ να φας, να πιεις ψάρια τηγανισμένα

προσφυγούλα, μαυρομάτα μου, ψάρια τηγανισμένα

προσφυγούλα σε κλαίν’ τα μάτια μου

Από την πρώτη πιρουνιά η κόρη εφαρμακώθη

προσφυγούλα, μαυρομάτα μου, η κόρη εφαρμακώθη

προσφυγούλα σε κλαίν’ τα μάτια μου

ΚΕΙΜΕΝΟ Ι

«Στη συντριπτική τους πλειονότητα οι πρόσφυγες ανήκαν στη βενιζελική παράταξη και

εγκαταστάθηκαν στις παρυφές των μεγάλων αστικών κέντρων[…]οι πρόσφυγες αποτέλεσαν

ένα καθοριστικό στοιχείο πλέον στη συγκρότηση της αγοράς εργασίας. Πολύ συχνά

θεωρήθηκαν απειλή για την απασχόληση των ντόπιων, ενώ στη Θεσσαλονίκη, όπου

Σελίδα 4 από 4

εγκαταστάθηκε πολύ μεγάλος αριθμός προσφύγων, δημιουργήθηκαν οι συνθήκες ενός πολύ

σκληρού ανταγωνισμού με τους εβραίους κατοίκους της για τον έλεγχο της οικονομίας της

πόλης».

Κώστας Κωστής, Τα κακομαθημένα…, ό.π., σ. 582-583.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ

«Σύντομα οι πρόσφυγες μετατράπηκαν σε βασικό παράγοντα του πολιτικού παιχνιδιού. Η

ψήφος τους ήταν ζωτικής σημασίας και η πρώτη σοβαρή διαμάχη ανάμεσα στις δύο

παρατάξεις του Διχασμού προέκυψε ακριβώς από το ζήτημα της νομιμότητάς της. Οι

βενιζελικοί ήταν αυτοί που εισηγήθηκαν μετά το 1922 να δοθούν στους πρόσφυγες πλήρη

πολιτικά δικαιώματα. Οι αντιβενιζελικοί από την πλευρά τους αξίωσαν να ψηφίζουν οι

πρόσφυγες σε χωριστούς εκλογικούς καταλόγους, κάτι που ίσχυε εξάλλου για άλλες

πληθυσμιακές ομάδες, όπως ήταν οι εβραίοι και οι μουσουλμάνοι της δυτικής Θράκης. Η

διαμάχη για την προσφυγική ψήφο κράτησε αρκετά χρόνια, διοχετεύοντας στην πολιτική σκηνή

μια πρωτοφανή σκληρότητα, η οποία εγγράφεται στο συγκρουσιακό κλίμα που είχε

δημιουργήσει ο Εθνικός Διχασμός[…]Όσο και αν ο Βενιζέλος προσπάθησε να περάσει στους

πρόσφυγες την άποψη ότι η απώλεια της πλήρους αποζημίωσής τους ισοσταθμιζόταν από τη

δέσμευσή του για ‘’πλήρη αποκατάσταση’’, η απογοήτευση των προσφύγων ήταν εμφανής και

φάνηκε καθαρά στις εκλογές του 1932, όταν το Κόμμα των Φιλελευθέρων κατέγραψε

σημαντικότατη απώλεια ψήφων, κυρίως στους συνοικισμούς. Το σβήσιμο των ελπίδων για

επιστροφή στην πατρίδα και οι οικονομικές συνέπειες του συμψηφισμού των περιουσιών

έφεραν για πρώτη φορά ουσιαστική ρήξη ανάμεσα στους πρόσφυγες και τον Βενιζέλο. Το

γεγονός αυτό αποτυπωνόταν στις πολιτικές εξελίξεις των επόμενων χρόνων».

Κώστας Κατσάπης, «Η πολιτική συμπεριφορά των προσφύγων στη Ελλάδα του

Μεσοπολέμου», στο Κώστας Κατσάπης(επιμ.), Πέρα από την καταστροφή. Μικρασιάτες

πρόσφυγες στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου, ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, 2003, σ. 134 &

140.

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)

1. Στο εξώφυλλο του τετραδίου να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να

συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-

πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο

και να μην γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.

2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας

παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση.

Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.

3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με

μελάνι που δεν σβήνει. Μολύβι επιτρέπεται, μόνο αν το ζητάει η εκφώνηση, και ΜΟΝΟ για

πίνακες, διαγράμματα κλπ..

4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.

5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.

6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10:30