Διδακτική Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας

Βασικές αρχές της Διδακτικής Φυσικών Επιστημώνκαι Τεχνολογίας - Αρχιτεκτονική Διδασκαλίας

Ευαγγελία Παυλάτου Αν. Καθηγήτρια ΕΜΠ

Άδεια ΧρήσηςΤο παρόν υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσηςCreative Commons και δημιουργήθηκε στοπλαίσιο του Έργου των Ανοικτών ΑκαδημαϊκώνΜαθημάτων από τη διδάσκουσα Ε.Παυλάτου ΕΜΠ.Για υλικό που υπόκειται σε άδεια χρήσηςάλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 3ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ

Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων Διδ.: Ι. Καλογήρου (Καθ.), Γ. Μαυρωτάς (Αν. Καθ.) Στατιστική Φυσική Διδ.: Γ. Βαρελογιάννης (Αν. Καθ.) Διδακτική Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας Διδ.: Ε.Παυλάτου (Αν. Καθ.) Σχεδιασμός πειραμάτων και μαθηματική επεξεργασία

πειραματικών δεδομένων Διδ.: Κ. Μασσαβέτας (Καθ.) Ραδιοχημεία Διδ.: Κ. Χαριτίδης (Καθ.), Χ. Καραγιάννη (Καθ.)

Διδακτική Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας

Ε. Παυλάτου, Αναπλ. Καθ. ΕΜΠ Ι. Τζιγκουνάκης, ΕΤΕΠ

Σχολή Χημικών Μηχανικών, ΕΜΠ 3ο Εξάμηνο, 2014-15

Αιθ. 25, PC Lab

Σκοπός του μαθήματος Εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές αρχές της Διδακτικής

των Φυσικών Επιστημών (Φυσική, Χημεία και Βιολογία) και

Τεχνολογίας

(Διδακτικός εγγραμματισμός)

Αρχιτεκτονική Διδασκαλίας

Παραγωγή /Διοργάνωση “πολυμεσικού” εκπαιδευτικού υλικού,

έτσι ώστε να αποκτήσουν τα απαραίτητα προσόντα

χρησιμοποιώντας ΤΠΕ για την απασχόλησή τους στον τομέα

της Β’ βάθμιας Εκπαίδευσης

Διδακτική Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας

Βοηθητικό μάθημα : Παιδαγωγικά Ι (2ο εξάμηνο)

ΚΥΚΛΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΩΝ

1. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ Ι (2ο εξάμηνο) 2. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΦΕ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ (3ο εξάμηνο) 3. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΙΙ (6ο εξάμηνο)

Περιεχόμενο και Θεματικές Ενότητες ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΦΕ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ

ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΟ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ: Περιβάλλοντα μάθησης υποστηριζόμενα από

υπολογιστή - Συνεργατικές δραστηριότητες μαθητών μέσω διαδικτύου

Διεξαγωγή και Εξέταση Μαθήματος Διεξαγωγή

– Διδασκαλία (6 δίωρα) (Αίθουσα 25, Δευτέρα 10.45-12.30) Ε. Παυλάτου

– Εργαστήριο PC LAB: Προετοιμασία εργασιών σχετικών με τις θεματικές ενότητες του μαθήματος στο υπολογιστικό περιεχόμενο (5 δίωρα) Ε. Παυλάτου – Ι. Τζιγκουνάκης

Βαθμολογία

– Αξιολόγηση εργασιών ⇒ 70% – Δειγματικές Διδασκαλίες 30% – Τελική εξέταση (ανοικτά βιβλία) ⇒

Διδακτικό υλικό – Σημειώσεις μαθήματος, και λογισμικού – Θέματα διδακτικής για τα μαθήματα των φυσικών

επιστημών (Ζησιμόπουλος, Καφετζόπουλος, Μουτζούρη)

Δειγματικές διδασκαλίες 2ο ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

ΣΜΥΡΝΗΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΒΑΡΒΑΚΕΙΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΑΡΒΑΚΕΙΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΕΛ ΙΩΝΙΔΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 1ο ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΩΝΙΔΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ

ΠΕΙΡΑΙΑ 2ο ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΕΛ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΕΛ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΕΛ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΕΛ ΒΑΡΒΑΚΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Διεξαγωγή εργασίας Αναλυτικά στην εργασία θα αναπτύξετε τα εξής: Να αναπτύξετε ένα διαδικτυακό εκπαιδευτικό περιβάλλον χρησιμοποιώντας το

Moodle. Συγκεκριμένα, το περιβάλλον αυτό θα περιλαμβάνει: – Τους διδακτικούς στόχους της ενότητας που θα επιλέξετε να διδάξετε.

Μπορείτε να συμβουλευτείτε και το αντίστοιχο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (π.χ. ΦΕΚ αρ. Φύλλου 304 13/3/2003) στην περίπτωση που επιλέξετε διδακτική ενότητα του Γυμνασίου.

– Θα περιγράψετε το πλάνο μαθήματος (πορεία, ενέργειες, χρονική διάρκεια) που θα ακολουθήσετε με βάση το εκπαιδευτικό περιβάλλον.

– Διδακτικό υλικό που θα χρησιμοποιήσετε για τη διδασκαλία της επιλεγμένης ενότητας (π.χ. video, powerpoint, πειράματα, λογισμικό κ.ά.)

– Χρήσιμες διασυνδέσεις στο διαδίκτυο. – Προτεινόμενες εργασίες πεδίου (Projects). – Αξιολόγηση του μαθήματος με πλήρη αντιστοίχηση με τους διδακτικούς

στόχους που θα θέσετε.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία 1. Δ. Γ. Τσουρέκης, Σύγχρονη Παιδαγωγική, 1987 2. Χ. Π. Φράγκου, Ψυχοπαιδαγωγική, Gutenberg, 1998 3. Ε..Γ. Δημητρόπουλος, Ο.Χ. Καλούρη, Παιδαγωγική Ψυχολογία, 2003 4. Ι.Ν. Παρασκευόπουλου, Εξελικτική Ψυχολογία, Τομ. 3,4 5. Φ. Κοσσυβάκη, Κριτική Επικοινωνιακή Διδασκαλία, Gutenberg, 1998 6. Α.Κ. Δανάσσης-Αφεντάκης, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική, Α, Β, Γ, 1992 7. Π. Κόκκοτας, Διδακτική των Φυσικών Επιστημών, 1989 8. Π. Κόκκοτας, Διδακτική των Φυσικών Επιστημών ΙΙ, 1996 9. Η. Ματσαγγούρας,, Θεωρία και Πράξη της Διδασκαλίας, Τόμος

Ι,Gutenberg, 1995 10. Η. Ματσαγγούρας,, Στρατηγικές Διδασκαλίας, Τόμος ΙΙ,Gutenberg, ΙΙ, 1998 11. Β. Xαραλαμπόπουλος, Οργάνωση της Διδασκαλίας και Μάθησης,

Gutenberg, 1984 12. Ι. Βρεττός, Α. Καψάλης, Αναλυτικά Προγράμματα, Art of Text, 1994 13. Γ. Ζησιμόπουλος, Κ. Καφετζόπουλος, Ε. Μουτζούρη,

Ν.Παπασταματίου Θέματα Διδακτικής για τα μαθήματα των ΦΕ, Πατάκη, 2002

Εισαγωγή στη διδασκαλία μαθημάτων Φ.Ε. και Τεχνολογίας

Σκοπός της διδασκαλίας Φ.Ε. Ο σκοπός συνδέεται με τον «επιστημονικό

αλφαβητισμό/επάρκεια» ή “scientific literacy” Η διδασκαλία των ΦΕ πρέπει να διευκολύνει τη μάθηση που σχετίζεται με τις ΦΕ και την τεχνολογία: αφομοίωση γνώσεων ώστε να επιλύει ο μαθητής προβλήματα καθημερινής

ζωής, διατήρηση έμφυτης περιέργειας ανάπτυξη δεξιοτήτων (έρευνας) σχεδιασμό δραστηριοτήτων για βελτίωση επιστημονικών ερμηνειών κατανόηση τεχνολογικών μεθόδων και εξοικείωση με την τεχνολογία κατανόηση του ρόλου, των ορίων και των δυνατοτήτων ΦΕ και της

τεχνολογίας Πως πραγματοποιείται μια αποτελεσματική διδασκαλία? Προετοιμασία μαθήματος-οργάνωση με συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς

στόχους!!! ( τι θέλω να διδάξω και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος)!

Εισαγωγή Πως αντιλαμβάνονται οι μαθητές τις ΦΕ? Οι μαθητές έχουν διαμορφωμένες αντιλήψεις για τον κόσμο!! Μερικές από αυτές είναι λανθασμένες (παρανοήσεις-εναλλακτικές ιδέες) Οι διαμορφωμένες αντιλήψεις των μαθητών επηρεάζουν άμεσα τον τρόπο

αφομοίωσης της γνώσης!!! Εξακρίβωσε τη γνώση που κατέχει ο μαθητής και δίδαξέ τον ανάλογα!!!

(D. Ausubel) Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΔΕΙΟ ΔΟΧΕΙΟ! Ο μαθητής οικοδομεί τις έννοιες μέσα από δικές τους νοητικές διεργασίες

(ερμηνεία, ταξινόμηση κ.ά) χρησιμοποιώντας τα ερεθίσματα που συλλέγουν ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ +ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΡΘΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΝ!!

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Εισαγωγή Πως βελτιώνουμε τη διδασκαλία των ΦΕ? 3 Βασικοί παράγοντες: ΧΡΟΝΟΣ-ΕΜΠΕΙΡΙΑ-ΣΩΣΤΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ: σχεδιασμός διδασκαλίας επιλογή διδακτικής μεθοδολογίας δημιουργία κατάλληλου κλίματος στην τάξη γνώσεις ψυχοπαιδαγωγικής μάθησης (κινώ το ενδιαφέρον) ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ: ΒΙΒΛΙΑ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ, ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΔΙΑΡΚΗΣ!!! Ο εκπαιδευτικός πρέπει: Να κατέχει «άριστα» το γνωστικό αντικείμενο Να γνωρίζει και να εφαρμόζει την επιστημονική μεθοδολογία στο σχολείο Να οργανώνει και να πραγματοποιεί δραστηριότητες (π.χ. Εργαστηριακές

ασκήσεις, εργασίες κ.ά Να γνωρίζει και να εφαρμόζει διδακτικές τεχνικές Να αξιολογεί τους μαθητές και τον εαυτό του! Να έχει ενθουσιασμό και ενδιαφέρον για το έργο του! Να διαμορφώνει «κατάλληλες» σχέσεις με τους μαθητές του!

Θεωρητικό πλαίσιο της διδασκαλίας των μαθημάτων Φ.Ε. και Τεχνολογίας

«Ο έμπειρος εκπαιδευτικός διακρίνεται για την ικανότητά του να οργανώνει τους μαθητές του, να μπορεί να εξηγεί τη συμπεριφορά τους και να προβλέπει τα αποτελέσματα ενεργειών του στην τάξη!»

ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΕΝΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ (ΘΕΩΡΙΑ) για να είναι αποτελεσματική η διδασκαλία!!!

ΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΟΙ ΣΕ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΥΜΕ ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ!

Χαρακτηριστικά θεωρητικού πλαισίου-διδακτικής θεωρίας

Η διδακτική θεωρία μας βοηθά να επιλέξουμε διαδικασίες: Ποιες δραστηριότητες θα ενισχύσουν τη μάθηση? Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την οικοδόμηση της γνώσης και της

ανάπτυξης δεξιοτήτων των μαθητών? Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος παρουσίασης του διδακτικού υλικού? Πως και πότε θα πρέπει να γίνεται ανατροφοδότηση? Ποιος ο τρόπος αξιολόγησης και πως τροποποιείται η διδασκαλία? Πως πραγματοποιείται μια αποτελεσματική διδασκαλία? Δημιουργία συνθηκών και προϋποθέσεων για αύξηση ενδιαφέροντος και

περιέργειας μαθητών (δύσκολο έργο) Γνώσεις-αναλυτικό πρόγραμμα (συνδυασμός ενδιαφέροντος-γνώσεις) Κλιμάκωση της διδακτέας ύλης-(ρυθμός διδασκαλίας) Ικανότητα αντίληψης ερεθισμάτων και σωστής αξιολόγησης Δραστηριοποίηση εκπαιδευτικού + διδακτική πορεία → σωστή επικοινωνία με

τους μαθητές

Βασικοί παράγοντες για τη διδασκαλία

– Στόχοι και σκοποί, γνωστικά αντικείμενα που οδηγούν στον επιστημονικό αλφαβητισμό

– Θεωρία μάθησης και διδακτική μεθοδολογία (ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ) Piaget: ΦΕ (Συγκεκριμένη σκέψη και αφηρημένη) (Α) + (Β) (Α) (Α) + (Β) (Α) (Β) (Α) + (Β) (Α/Β) (Α) + (Β) (Β) (εποικοδομητικός κονστρουκτιβισμός –πατέρας Ausubel και Vygotski) Πρέπει να προκληθεί γνωστική σύγκρουση για την οικοδόμηση της νέας αντίληψης! Νέες ιδέες: κατανοητές, προσιτές, με άνεση χρόνου, (περιέργεια) – Αποτελεσματικές σχέσεις με τους μαθητές (διευκολύνω τους μαθητές στη μάθηση

και δεν ελέγχω, αλτρουιστής και ειλικρινής) – Παιδαγωγικές γνώσεις (π.χ. γνωστική ανάπτυξη κ.ά., δύσκολη ή εύκολη αντίληψη) – Περιεχόμενο αναλυτικού προγράμματος Σημαντικό παράγοντα που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη είναι και οι αποφάσεις που

λαμβάνει ο εκπαιδευτικός!!!

Οι αποφάσεις επηρεάζουν την επίδοση, στάσεις και συμπεριφορά των μαθητών

Σκοπός η δόμηση ενός ευέλικτου και προσαρμόσιμου πλαισίου διδασκαλίας

Μοντέλα διδασκαλίας Το μοντέλο μεταφοράς Οι φάσεις διδασκαλίας αυτού του μοντέλου διδασκαλίας είναι οι εξής: α) Προσανατολισμού: ο εκπαιδευτικός κάνει ερωτήσεις, που συνδέονται με το

μάθημα που θα ακολουθήσει, με στόχο αν κινήσει το ενδιαφέρον των μαθητών και να τους προσανατολίσει στο μάθημα, που πρόκειται να διδάξει.

β) Εισαγωγή της νέας γνώσης: ο εκπαιδευτικός εισάγει τη νέα γνώση, δηλαδή

παρουσιάζει στους μαθητές τις έννοιες, τα φαινόμενα κ.λπ., που πρόκειται να διδάξει, χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα παραδείγματα και κάποιες φορές πραγματοποιώντας πειράματα επίδειξης, που επιβεβαιώνουν όσα διδάχθηκαν.

γ) Εφαρμογή της νέας γνώσης: ο εκπαιδευτικός ανάλογα με τους διδακτικούς στόχους

που έχει θέσει, ζητά από τους μαθητές του να εφαρμόσουν τη νέα γνώση σε παραδείγματα από την καθημερινότητα, σε προβλήματα, σε ασκήσεις κ.ά., προκειμένου να διαπιστώσουν την αποτελεσματικότητα της.

δ) Αξιολόγηση της νέας γνώσης: ο εκπαιδευτικός θέτει στους μαθητές του ερωτήσεις,

για να ελέγξει το επίπεδο κατανόησης της νέας γνώσης. Συνήθως, περιορίζεται στον έλεγχο ενός δηλωτικού τύπου γνώσης(ανάκληση ορισμών ή περιληπτική ανακεφαλαίωση του μαθήματος) και σπάνια επιδιώκει τον έλεγχο ικανότητας κριτικής θεώρησης των πραγμάτων.

Μοντέλα διδασκαλίας Οι φάσεις διδασκαλίας αυτού του μοντέλου της ανακαλυπτικής μάθησης είναι

α) Προσανατολισμού: ο εκπαιδευτικός κάνει ερωτήσεις προσπαθώντας να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών και να τους προσανατολίσει στο μάθημα, που πρόκειται να διδάξει.

β) Διατύπωσης και ελέγχου υποθέσεων: ο εκπαιδευτικός θέτει ερωτήματα

στους μαθητές( είτε άμεσα είτε σε φύλλο εργασίας) σχετικά με ένα φαινόμενο και τους καλεί να διατυπώσουν υποθέσεις για την εξέλιξη του φαινομένου. Βασικός στόχος είναι μέσα από σχετικές διαδικασίες οι μαθητές να ανακαλύψουν τη νέα γνώση.

γ) Εφαρμογής της νέας γνώσης: ο εκπαιδευτικός ανάλογα με του διδακτικούς

στόχους, που θέτει, ζητά από τους μαθητές του να εφαρμόσουν τη νέα γνώση προσπαθώντας να απαντήσουν σε νέα ερωτήματα, προκειμένου να διαπιστώσουν την αποτελεσματικότητά της.

δ) Αξιολόγησης της νέας γνώσης: ο εκπαιδευτικός θέτει στους μαθητές του ερωτήσεις, για να ελέγξει το επίπεδο κατανόησης της νέας γνώσης.

Μοντέλα διδασκαλίας Οι φάσεις του κονστρουκτιβιστικού μοντέλου είναι οι εξής: α) Προσανατολισμού: ο εκπαιδευτικός έχει ο στόχο να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον των

μαθητών του, προσπαθώντας να τους προσανατολίσει στο θέμα του μαθήματος, που πρόκειται να διδάξει.

β) Ανάδειξης ιδεών: οι μαθητές τοποθετούνται σε κατάλληλα έργα(ερωτήσεις, εικόνες κ.λπ.) με στόχο την ανάδειξη των ιδεών τους. Οι μαθητές συζητούν σε ομάδες και έπειτα από διαπραγματεύσεις καταλήγουν στα συμπεράσματά τους. Στη συνέχεια καταγράφουν τις ιδέες τους αυτές σε φύλλο εργασίας και τις ανακοινώνουν στην τάξη.

γ) Εισαγωγής της νέας γνώσης (αναδόμηση): ο εκπαιδευτικός λειτουργεί ως διαμεσολαβητής μεταξύ της σχολικής γνώσης και της καθημερινής γνώσης των μαθητών του. Στόχος είναι να προκληθεί η εννοιολογική αλλαγή, δηλαδή η αναδόμηση των ιδεών, που ήδη κατέχουν οι μαθητές, καθώς και η εξοικείωση τους με το «Λόγο» της επιστήμης.

δ) Εφαρμογής των νέων ιδεών: οι μαθητές εφαρμόζουν τις νέες ιδέες τους κατά την επίλυση ενός νέου προβλήματος, όπου διαπιστώνουν τη λειτουργικότητά τους. Δηλαδή μπορούν να εξηγήσουν τα αποτελέσματα ενός πειράματος εφαρμόζοντας τη νέα γνώση.

ε) Ανασκόπησης (Μεταγνωστική φάση): ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές του να αντιπαραβάλουν τις νέες ιδέες τους με τις παλιές και να περιγράψουν πώς μετέβησαν από τις παλιές ιδέες στις νέες, καθώς και τις δυσκολίες, που συνάντησαν στην όλη πορεία. Στόχος είναι να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη γνωστική τους πορεία.

Αποφάσεις εκπαιδευτικού Πριν από τη διδασκαλία

α) Δημιουργία ομάδων (κριτήριο διαχωρισμού, αριθμός μελών ομάδας κ.ά.)

β) Εργαστηριακές δραστηριότητες (π.χ. αριθμός ασκήσεων, τρόπος εξάσκησης)

γ) Γνωστικό αντικείμενο-προβλήματα μάθησης-ενθουσιασμός αντικειμένου

Κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας

α) Χρόνος μαθήματος (μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες)

β) Επιτυχημένες προσπάθειες στην πορεία της μάθησης (νέες έννοιες, δεξιότητες)-η αποτυχία αποθαρρύνει!

γ) Υποβολή ερωτήσεων (επίπεδο (ανάλυση-σύνθεση) και χρόνος αναμονής)

Μετά τη διδασκαλία

Πόσα έχουν διδαχθεί οι μαθητές ???

Απάντηση με διαγωνίσματα , εργασίες και βαθμοί!!! (επίπεδο ερωτήσεων, βαθμοί και μαθητές???) Διαγνωστικό κριτήριο? Τα διαγωνίσματα δεν είναι το κεντρικό θέμα!! ΣΤΟΧΟΙ!!

Έρευνα και διδασκαλία Porter-Brophy : πορτρέτο σύγχρονου εκπαιδευτικού:

Καλοί δάσκαλοι ⇒ ξεκαθαρισμένοι εκπαιδευτικοί στόχοι στο σχεδιασμό της διδασκαλίας

Αποτελεσματική διδασκαλία ⇒ υποδεικνύει στρατηγικές για να μελετούν από μόνοι τους οι μαθητές !!!!

Αποδοτική διδασκαλία ⇒ δυνατότητα οι μαθητές να συλλέγουν πληροφορίες, να λύσουν προβλήματα, να οργανώσουν τις νέες πληροφορίες!!!

Αποτελεσματικός εκπαιδευτικός: ελέγχει την αντίληψη των μαθητών και προσαρμόζει τη διδασκαλία

Αποτελεσματικός εκπαιδευτικός: καλλιεργεί δεξιότητες, συνδυάζει θέματα

Αποτελεσματικός εκπαιδευτικός: σχεδιάζει τη διδασκαλία με μελλοντική πρόβλεψη

Πορτρέτο εκπαιδευτικού Να έχουν σαφείς διδακτικούς στόχους Να έχουν γνώση του περιεχομένου των μαθημάτων και των διδακτικών

μεθόδων που θα ακολουθήσουν Να προγραμματίζουν και να οργανώνουν τη διδασκαλία με βραχύ και μακρο-

πρόθεσμo σχεδιασμό! Να επικοινωνούν με τους μαθητές για να κατανοούν τις απαιτήσεις τους και

τις αντιλήψεις τους!!! Να χρησιμοποιούν σωστά το διδακτικό υλικό (χρόνο για αποσαφηνισμό του

περιεχομένου) Να διδάσκουν τους μαθητές πώς να μαθαίνουν και να τους ΄δημιουργούν'

συνθήκες-καταστάσεις για να σκέφτονται!!! Να βάζουν στόχους με υψηλό και χαμηλό επίπεδο! Να ελέγχουν τους μαθητές με ανατροφοδότηση Να αναλαμβάνουν την ευθύνη της επίδοσης των μαθητών Να είναι προσεκτικοί και πρόθυμοι στη διδασκαλία

Πορτρέτο εκπαιδευτικού

Φ.Ε. & Τεχνολογία

? ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΚΑΛΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟΣ!

Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών

Έννοια και πρακτικές Αναλυτικό Πρόγραμμα (Α.Π.) ⇒ Διαδικασία (σύστημα) που συνδέει (θεωρητικά) τους σκοπούς της διδασκαλίας και της μάθησης, τον τρόπο σχεδιασμού και τον τρόπο εφαρμογής

Τρίπτυχο: τι θα συμπεριληφθεί, γιατί και πως θα διδαχθεί

Σύγχρονη άποψη (εργαλείο μακροπρόθεσμου σχεδιασμού)

Είναι ένα διάγραμμα που περιλαμβάνει:

τους γενικούς σκοπούς του μαθήματος

Τη διδακτέα ύλη

Τη χρονική διάρκεια

Τη διδακτική μεθοδολογία

Δραστηριότητες μαθητών

ΣΤΟΧΟΣ: Περιλαμβάνει το σύνολο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και μέσων για να γίνει η μεταβίβαση του περιεχόμενου του μαθήματος στο μαθητή

Έννοια και πρακτικές

Διάγραμμα σχέσης ΑΠ και διδασκαλίας-μάθησης

Έννοια και πρακτικές Σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα

Αναλυτικό Πρόγραμμα

Α σκέλος Β σκέλος

Γενικοί σκοποί μαθήματος διδακτική μέθοδος

Διδακτικές ενότητες με στόχους αξιολόγηση

Δραστηριότητες

Προεδρικά Διατάγματα, Υπουργικές αποφάσεις Εγκύκλιοι ΥΠΕΠΘ

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

Εγκύκλιοι είναι δεσμευτικοί κυρίως για τις εξετάσεις στην Γ’ βαθμια Εκπαίδευση

Έννοια και πρακτικές Τι καθορίζει δηλαδή το σύγχρονο ΑΠ?

Εξειδικεύει τις επιταγές του συντάγματος για τους κατευθυντήριους σκοπούς εκπαίδευσης σε σκοπούς μαθημάτων

Επιλέγει τους εκπαιδευτικούς σκοπούς και στόχους για κάθε μάθημα και κάθε τάξη

Οργανώνει το περιεχόμενο του μαθήματος και το ταξινομεί σε διδακτικές ενότητες

Καθορίζει τα βοηθητικά μέσα απαραίτητα για τη διδασκαλία (εγχειρίδιο μαθητή, καθηγητή, εποπτικό υλικό, υπόδειξη μορφών διδασκαλίας?)

Προβλέπει τρόπους αξιολόγησης και τεχνικές αξιολόγησης της διδασκαλίας και της μάθησης

Η σύνταξη και εφαρμογή του ΑΠ (ΕΊΝΑΙ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΟ!) είναι ο μόνος τρόπος ισοδυναμίας της εκπαίδευσης σε όλα τα σχολεία και διασφάλιση της ύλης κατά τις εξετάσεις εισαγωγής στην Γ΄βάθμια Εκπαίδευση

Τύποι Αναλυτικών Προγραμμάτων

Αναλυτικό Πρόγραμμα (κριτήριο: προσανατολισμός)

Ύλη Εκπαιδευτικοί στόχοι Διαδικασίες Εποικοδομητική Προσέγγιση

Παραδοσιακά

ΑΠ ή ακαδημαϊκά

Ικανότητες, μάθηση

Curriculum (στάδιο)

Συμπεριφοριστές (20ος αιώνας)

Τρόπος μάθησης, όχι αποτέλεσμα!

Νοηματικές

Διαδικασίες\

Δραστηριότητες

π.χ.Μέθοδος Project, ανακαλυπτική μέθοδος

ΦΕ και Τεχνολογίας

Κέντρο:Προ-υπάρχουσες αντιλήψεις,εννοιολογικές αλλαγές

Σημαντικός ρόλος: Εμπειρία και πρωτοβουλία εκπαιδευτικού!

• Κριτήριο την οργάνωση της ύλης: γραμμικό, σπειροειδές, κλαδικό, θεματικό κ.ά.

Παραδοσιακά Α.Π. Στηρίζονται στη διαδικασία ερέθισμα-αντίδραση (μπιχεβιορισμός)

Μνημονικού χαρακτήρα μάθηση (στρουκταριλισμός)

Επιδιώκει τη μόρφωση παρά να αναπτύξει δεξιότητες !(διαφωτισμός)

Είναι δασκαλοκεντρική (απραξία μαθητή)-Διδασκαλία=αυτοσκοπός

Διδακτική ακολουθία

μαθητής + διδασκαλία ⇒ επιθυμητό μαθησιακό αποτέλεσμα

Αυστηρή προσκόλληση στη διδακτέα ύλη

Περιεχόμενα σε μορφή καταλόγου-δεν αναθεωρούνται τακτικά

Μεγάλη ελευθερία εκπαιδευτικού αφού δεν προσφέρει μεθοδολογικές υποδείξεις!!!

Αυτοσχεδιασμός εκπαιδευτικού!!!

Α.Π. μορφής κουρίκουλου • Θεωρεί το διδακτικό έργο ως εσκεμμένη διαδικασία (μπιχεβιοριστική ψυχολογία)

• Οι εκπαιδευτικοί στόχοι καθορίζουν τη ζητούμενη συμπεριφορά των μαθητών ⇒ μαθητοκεντρική εκπαίδευση!

• Ο καθορισμός των σαφών στόχων μετατρέπει το σχολείο σε κέντρο παραγωγής-επιχείρηση με παραγωγή γνώσεων, στάσεων, δεξιοτήτων κ.ά, τα οποία μεταφράζονται σε δείκτες αποτελεσματικότητας (βαθμός επιτυχίας στόχων) και αποδοτικότητα (κόστος για το αποτέλεσμα!!!) (ΙΔΙΩΤΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ!!!!)

• Τα δομικά στοιχεία είναι

εκπαιδευτικοί στόχοι

κατάλληλο περιεχόμενο για την επίτευξη των στόχων

μεθοδολογικές υποδείξεις στον εκπαιδευτικό

αξιολόγηση-ανατροφοδότηση (έλεγχος επίτευξης στόχων)

Α.Π. μορφής κουρίκουλου • Στο κουρίκουλο, στόχοι και περιεχόμενο αναθεωρούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα (σύγχρονες ανάγκες)

• Αυστηρή προσκόλληση στην ύλη διδασκαλίας ⇒ περιορίζει τον εκπαιδευτικό (όχι πρωτοβουλία, δημιουργικότητα κ.ά.) , αλλά εξασφαλίζει ένα συνεχές σύστημα ποιοτικού ελέγχου!!!

• Στα σύγχρονα Α.Π κουρίκουλου διατηρούνται μόνο τα 4 δομικά στοιχεία και οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα!

ΜΟΝΤΕΛΟ Α.Π. ΚΑΤA TYLER (1950) [ΓΡΑΜΜΙΚΟ] ΣΚΟΠΟΙ-ΣΤΟΧΟΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Α.Π. μορφής κουρίκουλου Τρεις πηγές άντλησης : Μαθητής, κοινωνία και περιεχόμενο μαθημάτων, που φιλτράρονται από τη φιλοσοφία εκπαίδευσης – και τη θεωρία μάθησης του συντάκτη!

Η γραμμικότητα δεν εξαντλεί την αλληλεξάρτησή τους ⇒ κυκλική διάταξη !!

Είναι η συνέχεια των διδακτικής στοχοθεσίας B. Bloom, R. Gagne κ.ά.

Α.Π. μορφής κουρίκουλου-Σήμερα

ΗΠΑ, και αρχές 20ου αιώνα στην Ευρώπη! Αρχές του σύγχρονου ΑΠ: (1970 και μετά) Οι διδακτικοί στόχοι διατυπώνονται με σαφήνεια και τεκμηρίωση Αντιστοιχία μεταξύ περιεχομένου, στόχων και πραγματικών αναγκών

του μαθητή Να εφαρμόζονται σύγχρονες διδακτικές και μεθοδολογικές

καινοτομίες για να καλυτερεύει η διδασκαλία Σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις και επιτεύγματα Η σύνταξη ΑΠ να γίνεται από ομάδες ατόμων με αντίστοιχο διάλογο! Κάθε πρόγραμμα, πριν την εφαρμογή να δοκιμάζεται πειραματικά για

αναπροσαρμογή!

Α.Π. με έμφαση στις διαδικασίες Τον 19ο αιώνα οι ΦΕ (Φυσική Φιλοσοφία) ως βασικά μαθήματα στο Α.Π.! Στην Αγγλία το ΑΠ είχε εργαστηριακή κατεύθυνση, ενώ στα αμερικάνικα σχολεία

ακολουθούσαν το πανεπιστημιακό πρότυπο (υπερφόρτωση ύλης)! Εισηγητές των ΦΕ: Αγγλία Th. Huxley, H. Armstrong, Γερμανία Ernst Mach, J.

Herbert, ΗΠΑ J. Dewey, Ελλάδα Δάσκαλος του Γένους Ευγένιος Βούλγαρης. Τη δεκαετία του 1920 οι ΦΕ περιγράφονται από τη μπιχεβιοριστική ψυχολογία και

προτείνεται Διάλεξη + πειράματα επίδειξης (περιλαμβάνονται τεχνολογικές εφαρμογές, αλλά απλοποιούνται οι μαθηματικοί

υπολογισμοί) 1970: έμφαση σε εκπαιδευτικούς στόχους Μαθητοκεντρικά ΑΠ βάση της νοητικής ανάπτυξης Piaget, και τις θεωρίες μάθησης

Gagne, Dewey, Bruner! ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ!! Κύριος στόχος η ανακάλυψη της νέας γνώσης μέσα από το πείραμα!! Επιστημονικός τρόπος σκέψης με διαφορετικό προσανατολισμό π.χ. πειραματικές διαδικασίες, ιστορικές διαδικασίες, τεχνολογικές διαδικασίες, μαθηματικοί

προσανατολισμοί κ.ά.

Α.Π. με έμφαση στις διαδικασίες

Τα καινοτομικά αυτά ΑΠ έχουν επιστημονική ακρίβεια περιεχομένου αλλά αυστηρή δομή, όπως αυτήν των πανεπιστημιακών Αναπτύχθηκε μια αντίληψη για τη διδασκαλία των ΦΕ με κύρια γνωρίσματα:

• Τη μεταφορά της δομής και των χαρακτηριστικών του επιστημονικού προτύπου (κλασσική επαγωγική μέθοδος)

•Οι μαθητές μαθαίνουν με την ανακαλυπτική ή επαγωγική μέθοδο!!!

(ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ!!) ΠΡΟΒΛΗΜΑ: ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ, Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ Ο ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΕΦΤΕΣΘΑΙ, ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΔΕΝ ΠΡΟΥΠΟΘΕΤΕΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ

Α.Π. της εποικοδομητικής προσέγγισης Εμφανίστηκε στις αρχές του 1980 Επιθυμητή γνώση Ιδέες Μαθητών Θεωρίες μάθησης

Σχηματικό διάγραμμα παραγόντων που συμβάλλουν στη διδασκαλία Πρωτεργάτες: D. Ausubel, R. Gagne (Προυπάρχουσες γνώσεις, πως χτίζονται οι νέες γνώσεις πάνω στις παλιές!!! Η διαδικασία μια έννοιας επιφέρει αλλαγές στη μάθηση μόνο όταν κάποιες δεξιότητες είναι στη μνήμη!) 3 κύρια σημεία (R. Driver) : 1. αρχικές ιδέες μαθητών 2. η μάθηση είναι εννοιολογική αλλαγή 3. η μάθηση προϋποθέτει ενεργή προσωπική οικοδόμηση εννοιών

Α.Π. της εποικοδομητικής προσέγγισης

Πρότυπο Driver

Ο σχεδιασμός στηρίζεται

• Εμπειρίες

• Ιδέες μαθητών

• Διαθεματική προσέγγιση

Α.Π. και επιστημονικός αλφαβητισμός

Διαθεματική οργάνωση του περιεχομένου του ΑΠ στους άξονες

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ( STS) (STL)

Science 2000

Project 2061!

Α.Π. και επιστημονικός αλφαβητισμός Ο επιστημονικά εναλφάβητος πολίτης πρέπει να γνωρίζει (κατανοεί)

Τη φύση της επιστήμης ( όψη, έρευνα κ.α)

Τη φύση των μαθηματικών

Τη φύση της τεχνολογίας (σχεδιασμός, τεχνολογία και επιστήμη)

Το φυσικό υπόβαθρο (ΦΕ)

Το ζωντανό περιβάλλον (κύτταρα, εξέλιξη)

Τον ανθρώπινο οργανισμό (εξέλιξη, σωματική και ψυχική υγεία)

Την κοινωνία των ανθρώπων

Ιστορικές προσεγγίσεις

Συνήθειες πνεύματος

Α.Π. και Ελλάδα Στην Ελλάδα έχουν γίνει 4 εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις (20 αιώνα!)

1964, 1976, 1985, 1997 (Αρσένη)

Η τελευταία εκσυγχρόνισε τα σχολικά εγχειρίδια και το περιεχόμενο των μαθημάτων των ΦΕ

Πριν: παραδοσιακό ΑΠ

1987: Πρώτη μορφή κουρίκουλου στο Δημοτικό!!

Σήμερα: Γυμνάσιο (1998) Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (ΕΠΠΣ)

NEO: ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΕΠΠΣ! Βιβλίο μαθητή Εργαστηριακό οδηγό Τετράδιο εργαστηριακών ασκήσεων Βιβλίο Καθηγητή Εποπτικό υλικό διδασκαλίας (διαφάνειες, εκπαιδευτικό λογισμικό) ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ- ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ

Διδακτικοί Στόχοι και Σχεδιασμός Διδασκαλίας

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Σκοπός ή στόχος: Σκοπός (γενική έννοια) Παιδαγωγικοί σκοποί η παιδαγωγικές προθέσεις (educational goals) Πρόκειται για γενικά πλαίσια που αναφέρονται στους σκοπούς της Εκπαίδευσης όπως τους έχει θέσει η πολιτεία και εξυπηρετούν την εκάστοτε πολιτική των κυβερνήσεων. Π.χ. Σκοπός του ενιαίου λυκείου είναι: · -η παροχή γενικής παιδείας υψηλού επιπέδου · -η ανάπτυξη των ικανοτήτων, της πρωτοβουλίας, της δημιουργικότητας και της κριτικής σκέψης των μαθητών, · - η προσφορά στους μαθητές των απαραιτήτων γνώσεων και εφοδίων για τη συνέχιση των σπουδών τους στην επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα και · -η καλλιέργεια στους μαθητές δεξιοτήτων που θα διευκολύνουν την πρόσβαση, ύστερα από περαιτέρω εξειδίκευση ή κατάρτιση, στην αγορά εργασίας.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Γενικοί διδακτικοί σκοποί μαθήματος

Ο σκοπός της διδασκαλίας του κλάδου της Φυσικής του μαθήματος Φυσικής –Χημείας στο Γυμνάσιο είναι οι μαθητές:

· Να ασκηθούν στην παρατήρηση, περιγραφή, ερμηνεία και πρόβλεψη των φυσικών φαινομένων.

· Να προσεγγίσουν ποιοτικά και πειραματικά βασικές έννοιες και νόμους της Φυσικής.

· Να καλλιεργήσουν νοητικές δεξιότητες για την αντιμετώπιση προβλημάτων, αναπτύσσοντας κριτική σκέψη, δημιουργική φαντασία και ικανότητα επικοινωνίας.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση

Ειδικοί αντικειμενικοί σκοποί (εκπαιδευτικοί στόχοι

(Objectives for instruction) Από τους συντάκτες των αναλυτικών προγραμμάτων (curricula) και οριοθετούν την ανάπτυξη του περιεχομένου της ενότητας.

Από τους συγγραφείς των διδακτικών βιβλίων στους οδηγούς διδασκαλίας ή/και στα εγχειρίδια των μαθητών.

Από τους διδάσκοντες στο σχεδιασμό της διδασκαλίας έτσι, ώστε να ικανοποιούνται οι επιδιώξεις του αναλυτικού προγράμματος και σε συνδυασμό με το μέσο επιπέδου νοητικής ανάπτυξης της τάξης που θα σημειωθεί η διδασκαλία.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Γενικοί Σκοποί Εκπαίδευσης (Σύνταγμα-νόμοι) Σκοποί Εκπαίδευσης (σκοποί μαθημάτων-σχολείου) Εκπαιδευτικοί στόχοι κάθε μαθήματος (στόχοι θεματικών ενοτήτων) Σύγκρουση μπιχεβιοριστών (Bloom, Mager) και γνωστικών (Aebli) για το ρόλο

των στόχων Οι στόχοι δεν πρέπει να αφορούν μόνο το αποτέλεσμα αλλά και τη διαδικασίά

επίτευξης του αποτελέσματος! Οι σαφείς στόχοι περιέχουν κίνδυνο υπερτονισμού της συμμόρφωσης σε

βάρος της κριτικής ανάλυσης, παραγωγικής σκέψης και προσαρμογής της συμπεριφοράς !!!

Δεν μπορεί να προσδιορισθεί (μετρηθεί) με ακρίβεια τι θα μπορεί να κάνει ο μαθητής στο μέλλον….??

Διάγραμμα συσχέτισης στόχων

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Διατύπωση στόχων: Δηλωτικές λέξεις που περιγράφουν

Τι μπορεί να εκτελεί ή να λέει ο μαθητής σύμφωνα με την ηλικία του

Πως θα το εκτελεί, με ποιες διαδικασίες και κάτω από ποιες συνθήκες

Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα και πως αυτό θα αξιολογηθεί αντικειμενικά?

1. αναγνωρίζω αντικείμενο, χρονολογία, ορισμό, τόπο

2. Ανακαλώ προηγούμενη γνώση

3. απομνημονεύω χρονολογίες, όρους κτλ.

4. δείχνω ή επισημαίνω συγκεκριμένο αντικείμενο ή διαδικασία

5. μεταφράζω ή μεταφέρω ένα κείμενο από μια γλώσσα σε άλλη, από έναν συμβολισμό σε άλλο

6. Απαριθμώ μέρη, είδη, περιπτώσεις, αίτια, αποτελέσματα, παραδείγματα, επιχειρήματα, στάδια λογικής διαδικασίας ή δράσης

7. διατυπώνω επιχείρημα, νόμο, ορισμό, υπόθεση

8. ολοκληρώνω ή συμπληρώνω πρόταση, κανόνα, νόμο, τύπο

9. Αναφέρω μέρη, στοιχεία, είδη, αίτια, αποτελέσματα

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση 10 εκτελώ

άσκηση, πειράματα, οδηγίες, διαγράμματα ροής

11. ορίζω

λέξεις, τάξεις, σύνολα, έννοιες, πρότυπα μεγέθη

12. αναλύω

στα επιμέρους στοιχεία, στα είδη, στα συστατικά, στις προϋποθέσεις

13. εφαρμόζω

κανόνα, νόμο, μέθοδο, αρχή, θεώρημα

14. παραβάλλω ή αντιπαραβάλλω ή συγκρίνω γεγονότα, καταστάσεις, αποτελέσματα, κτλ

15. αντικαθιστώ

λέξεις, όρους, έννοιες, σύμβολα, συναρτήσεις, τελεστές

16. εξάγω ή συνάγω

κανόνα, νόμο, μέθοδο, αρχή, θεώρημα

17. περιγράφω

καταστάσεις, συνθήκες

18. αιτιολογώ

(α) αναφέροντας την αιτία ή το λόγο (β) ανευρίσκοντας διαδικασίες

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Οι αντικειμενικοί διδακτικοί στόχοι, κατατάσσονται σε τρεις τομείς οι οποίοι ονομάζονται:

1 ) Γνωστικός τομέας (Νοητικές διαδικασίες, δηλ. με ποιους τρόπους οι

εκπαιδευόμενοι σκέπτονται, δρουν ή αισθάνονται, αφού διδαχθούν ένα διδακτικό αντικείμενο) (Bloom)

2) Συναισθηματικός τομέας (τάσεις και αξίες που διαμορφώνουν οι εκπαιδευόμενοι μετά τη διδασκαλία ενός αντικειμένου) (Bloom, Krathwolth) και

3) Ψυχοκινητικός τομέας (Κινητικές δεξιότητες που αποκτούν οι εκπαιδευόμενοι, από τη διδασκαλία ενός αντικειμένου) (Simpson, Kimbler, Harrow)

Ψυχοκινητικές Ψυχοκινητικός Γνωστικός

Συναισθηματικός

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση

Ταξινομία Bloom (1954)

ΣΤΟΧΟΣ=ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ=ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ= ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

1) Γνωστικός τομέας

Γνώση (επιμέρους δεδομένων, μέσων και μεθόδων, αφηρημένων εννοιών και γενικών αρχών)

Κατανόηση ( Μετάφραση-μετατροπή, ερμηνεία, προέκταση ή επέκταση)

Εφαρμογή (άμεση και σύνθετη)

Ανάλυση (στοιχείων, σχέσεων, οργανωτικών αρχών)

Σύνθεση (παραγωγή έργου, σχεδίου, αφηρημένων εννοιών)

Αξιολόγηση (κρίσεις με εσωτερικά και εξωτερικά κριτήρια)

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση

κρίσεις1) με εσωτερικά

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 2)με εξωτερικά κριτήρια

ΣΥΝΘΕΣΗ παραγωγή1)έργου2)σχεδίου 3)αφηρημένων σχέσεων

ΑΝΑΛΥΣΗ α) στοιχείων β ) σχέσεων γ) οργανωτικών αρχών

ΕΦ ΑΡΜΟΓΗ νοείται η σύνθετη

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ α)μετάφραση β)ερμηνεία γ)προέκταση

ΓΝΩΣΗ α)επι μέρους δεδομένων β)μέσων & μεθόδων γ)αφηρημένων εννοιών & αρχών

Αλληλουχία πνευματικών λειτουργιών

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση

Γνώση: ελέγχεται η απομνημόνευση και η δυνατότητα άρτιας παρουσίασης

(επιμέρους δεδομένων, μέσων και μεθόδων, αφηρημένων εννοιών και γενικών αρχών)

ΓΝΩΣΗ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ:

Ι) Γνώση ορολογίας:

Τι εννοούμε με τον όρο «εξουδετέρωση»;

Δώστε τον ορισμό της «αυτοκατάλυσης», κτλ.

ΙΙ) Γνώση επί μέρους γεγονότων και στοιχείων: Ελέγχεται αν γνωρίζει ο εκπαιδευόμενος να περιγράφει φαινόμενα, παρατηρήσεις, πειράματα κ.ά. Π.χ.

Περιγράψτε το πείραμα της διάσπασης του ΗgΟ στα συστατικά του.

Τι παρατηρήσατε όταν ο καθηγητής σας έβαλε το προθερμασμένο ελατήριο από σίδηρο (Fe) σε περιβάλλον καθαρού οξυγόνου (Ο2);

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση ΓΝΩΣH ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ MEΘΟΔΩΝ:

Ι) Γνώση συμβατικών τρόπων παρουσίασης: Εξετάζεται η γνώση και η σημασία συμβόλων. Π.χ.

Πώς συμβολίζουμε ένα χημικό φαινόμενο (αντίδραση);

Πώς αποδίδεται συμβολικά η ατομικότητα του στοιχείου;

Τι πληροφορίες σου δίνει ο ηλεκτρονικός τύπος;

Τι αντιπροσωπεύουν οι συντελεστές στη χημική εξίσωση;

"Εξηγήστε τις συντομογραφίες: g/ml, mol, gr-at. aq, s, g, kcal, gr-eq.

ΙΙ) Γνώση τάσεων και ακολουθιών: Εξετάζεται αν ο εκπαιδευόμενος γνωρίζει τη λογική συνέχεια και την αλληλουχία φάσεων γεγονότων ή φαινoμένων. Π. χ.

Ποια σειρά προϊόντων παίρνουμε από την σταδιακή οξείδωση των διαφόρων τάξεων των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών;

Πώς από το νόμο των ογδόων του Newlands φτάσαμε στο σύγχρονο Π.Σ.;

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση ΙΙI) Γνώση ταξινομήσεων και κατηγοριών: Ελέγχεται η γνώση ταξινομιών ή κατηγοριοποιήσεων που έγιναν από ειδικούς και περιέχονται σε βιβλία Π.χ.

Σε ποια ομόλογη σειρά εντάσσεται η προπανόλη ;

Αναφέρετε τα στοιχεία της ομάδας τωv αλογόνων .

Σε ποια μορφή ύλης εντάσσεται η άλμη (αλατόνερο);

Πώς διακρίνονται οι οργανικές ενώσεις αναλόγως με τη μορφή της ανθρακικής τους αλυσίδας;

ΙV) Γνώση κριτηρίων: Εξετάζεται η γνώση των κριτηρίων για ταξινομήσεις.Π.χ.

Ποιες ιδιότητες πρέπει να έχει μια χημική ένωση για να την εντάξουμε στα οξέα; Τι κοινά xαρακτηριστικά έχουν οι ενώσεις της αυτής ομόλογης σειράς;

Κάτω από ποιες συνθήκες οι αλκοόλες, αν υποστούν αφυδάτωση, δίνουν α) αλκίνιο β) αιθέρα (επιδιώκεται μόνο ο έλεγχος της γνώσης των συνθηκών).

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση

V) Γνώση μεθοδολογίας και τεχνικής: Εξετάζεται η θεωρητική γνώση της διαδικασίας εκτέλεσης πειραμάτων, που έχουν περιγραφεί στους εξεταζόμενους ή τα έχουν παρακολουθήσει ή, στην καλύτερη περίπτωση, τα έχουν πραγματοποιήσει οι ίδιοι.

Πώς προσδιορίζουμε την συγκέντρωση διαλύματος ενός οξέος σύμφωνα με την ογκομετρική μέθοδο;

Πώς μπορεί να παραχθεί οινόπνευμα από κρασί;

Προσδιορισμός σημείου τήξης και σημείου βρασμού.

Ποιοτικός και ποσοτικός προσδιορισμός αζώτου σε οργανική ένωση.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση ΓΝΩΣΗ ΑΦΗΡΗΜΕΝΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΚΑI ΓΕΝIΚΩΝ ΑΡΧΩΝ

Ι) Γνώση νόμων και αρχών: Εξετάζεται η γνώση νόμων καθώς και αρχών βάσει των οποίων λαμβάνουν χώρα διάφορα φαινόμενα. Π. χ.

Ποιος είναι ο νόμος των σταθερών λόγων του Proust, ή ο νόμος της μεταβολής της τάσης των ατμών του Raoult, ή της αραιώσεως του Ostwalt κτλ.

Ποια είναι η αρχή της αφθαρσίας της ύλης;

II) Γνώση θεωριών: Αναφέρονται σε διάφορες θεωρίες βάσει των οποίων εξηγείται η

χημική συμπεριφορά των ουσιών. Π.χ.

Ηλεκτρονική θεωρία του σθένους, Ατομική θεωρία του Bohr, Η θεωρία της

ηλεκτρολυτικής διάστασης του Arrhenius κτλ.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση

Κατανόηση Ελέγχουμε κατά πόσον ο εκπαιδευόμενος κατάλαβε τις έννοιες που διδάχθηκε, προχωρώντας πέρα από την απλή συγκpάτηση γνώσεων , αν είναι δηλαδή σε θέση να διακρίνει ανάμεσα σε παρόμοια "αντικείμενα" το ζητούμενο και αν μπορεί στηριζόμενος στις γνώσεις του να οδηγηθεί σε περαιτέρω συμπεράσματα. Αξιολογείται έμμεσα από τα αποτελέσματά της όπως είναι προφανές αφoύ το ρήμα "καταλαβαίνω", ως μη ενεργητικό, δεν μπορεί να εισαγάγει ΣΤΟΧΟΥΣ.

Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ Η - Μ Ε Τ Α Τ Ρ Ο Π Η ή ΠΑΡΑΦΡΑΣΗ

Εξετάζεται η ικανότητα του εξεταζομένου να μεταφέρει από μια μορφή σε άλλη μια γνωστή θεωρία ή αρχή ή νόμο δίχως να παραποιείται το νόημα, να αναπτύσσει ή να αποδίδει περιληπτικά ένα θέμα. Π.χ.

Ποιες φυσικές καταστάσεις της ύλης αποδίδονται με τα παρακάτω μοντέλα:

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Ε Ρ Μ Η Ν Ε Ι Α

Πρόκειται για μια πιο προχωρημένη και λεπτομερή μετατροπή. Κατ' αυτήν ελέγχεται η ικανότητα του εξεταζομένου στην ανακατάταξη των στοιχείων, του περιεχομένου (μετατροπή) και στην εύρεση των σχέσεων μεταξύ των βασικών στοιχείων που τον οδηγούν σε συμπεράσματα. Π.χ.

Με τη βοήθεια της γραφικής παράστασης της μεταβολής της ταχύτητας αντίδρασης να προσδιοριστεί σε δεδομένη χρονική στιγμή η συγκέντρωση του προϊόντος Α της αντίδρασης (δίνεται η καμπύλη της αντίδρασης).

Π Ρ Ο Ε Κ Τ Α Σ Η ή Ε Π Ε Κ Τ Α Σ Η

Εξετάζουμε την ικανότητα του εκπαιδευόμενου να προχωρεί σε συμπεράσματα με υψηλό βαθμό πιθανότητας - η βεβαιότητα σπανίζει στις προεκτάσεις- που υπόκεινται σε περιορισμούς και έχουν όρια ισχύος. Π.χ.

Ένα στοιχείο έχει 4 ηλεκτρονικές στιβάδες και 5 ηλεκτρόνια στην εξωτερική. Ποια η θέση του στον Περιοδικό Πίνακα και για ποιο πρόκειται;

Τι θα γινόταν αν το νερό δεν είχε την ιδιομορφία να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πυκνότητα στους 4 οC;

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Εφαρμογή Το τρίτο επίπεδο σιην ταξινομία στόχων του Bloom προϋποθέτει και γνώση και κατανόηση από μέρους του εκπαιδευομένου. Εδώ εξετάζεται η ικανότητα της χρησιμοποίησης της Γνώσης που δεν απομνημονεύθηκε απλώς, αλλά και κατανοήθηκε και είναι πλέον εργαλείο του μαθητή για επίλυση ζητουμένων καταστάσεων.

Α Μ Ε Σ Η Ε Φ Α Ρ Μ Ο Γ Η (κατανόηση)

Εδώ εντάσσονται οι ασκήσεις, όπου στον εκπαιδευόμενο δίδονται οι αριθμητικές τιμές με τις αντίστοιχες μονάδες ορισμένων μεγεθών που συνδέονται μεταξύ τους με κάποια ή κάποιες μαθηματικές σχέσεις, εκφράσεις χημικών νόμων, και ζητούνται οι τιμές ενός ή περισσότερων μεγεθών που είναι άγνωστες. Υποδειγματικές λύσεις ασκήσεων έχουν επιδειχθεί από τον διδάσκοντα κατά τις παραδόσεις, με χρήση τύπων. Π. χ.

· Υπολογίστε το Μ.Β. του AI2(SΟ4)3. Τα ατομικά βάρη των στοιχείων είναι Αl=27, S=32, O=16.

· Η διαλυτότητα του φωσφορικού αργύρου (Ag3PΟ4) στο νερό είναι 6,5 •10-3g/l στους 20 0 C. Να υπολογισθεί η σταθερά γινομένου διαλυτότητας (Ksp) για το Ag3PO4 στους 20 0C.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση

Σ Υ Ν Θ Ε Τ Η Ε Φ Α Ρ Μ Ο Γ Η (3ο επίπεδο της ταξινομίας Bloom)

Εδώ εντάσσονται τα προβλήματα. Ζητείται από τον εκπαιδευόμενο να συνδυάσει τα δεδομένα με νόμους και αρχές κατά την κpίση του, χωρίς να έχει αντιμετωπίσει κάτι ανάλογο στο παρελθόν μέσα στην τάξη, χωρίς να του δίνονται συνθήκες, μέσα ή υποδείξεις. Ο εξεταζόμενος οφείλει να αιτολογεί την πορεία της σκέψης του στη διαδικασία που ακολουθεί. Π. χ.

Με επίδραση πυκνού και θερμού διαλύματος ΗΙ σ' έναν άκυκλο κορεσμένο αιθέρα παίρνουμε δυο αλκυλοϊωδίδια τα Α και Β που περιέχουν αντίστοιχα 89,4% και 64, Ι% 1.

Κατά την επίδραση αλκοολικού διαλύματος NaOH στα Α και Β δεν προκύπτει υδρογονάνθρακας. Να βρεθεί ο Σ.Τ. του αιθέρα.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Ανάλυση Ελέγχεται η ικανότητα του ατόμου, το οποίο αφού έχει κατανοήσει το γνωστικό περιεχόμενο, μπορεί να διακρίνει καταστάσεις, προθέσεις και επιπτώσεις που δεν αναγράφονται, και συχνά τροποποιεί την αρχική αντίληψη. Είναι η ικανότητα διάκρισης που συχνά διατυπώνουμε ως μήνυμα του συγγραφέα ή του καλλιτέχνη.

Α Ν Α Λ Υ Σ Η Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Ω Ν

Η εύρεση των επί μέρους στοιχείων που είναι εμφανή ή υποβόσκουν και συνιστούν ένα σύνολο. Π.χ.

Να διακρίνετε διαφορές και ομοιότητες μεταξύ των δομών της προπανάλης και της προπανόνης. (Για να ανταποκριθεί ο εξεταζόμενος πρέπει να αναλύσεικάθε είδος στα επί μέρους στοιχεία του ώστε να τα ανακαλύψει.

Γράψε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων: 2,2-διμεθυλοπροπανόλη-1

τριαιθυλαμίνη, ισοπρόπυλο-ιωδίδιο, μεθυλοβουταδιένιο-1,3.

Ονομάστε τις παρακάτω οργανικές ενώσεις: CH3-CO-CH(CH3)-CH3, CHI (CH3)2NH , CH3-CH2-COO-C(CH3)3, CCl3COOH, CH3-C(CH3)2-CH=O

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Α Ν Α Λ Υ Σ Η Σ Χ Ε Σ Ε Ω Ν

Η εύρεση της σχέσης που υπάρχει μεταξύ των επί μέρους στοιχείων ενός συνόλου που

έχουν εντοπισθεί στην προηγούμενη φάση ( ανάλυση στοιχείων ). Π.χ. Τι ιδιότητες αναμένουμε από ένα υδροξυοξύ, (ή την Χ εξόζη ή την ένωση R-C ≡ C-H). (Περιμένουμε να διακρίνει ορισμένες χαρακτηριστικές ομάδες και πού υπάρχουν, είδη δεσμών, χωροθέτηση ατόμων κτλ. ώστε να αποδώσει αντίστοιχες ιδιότητες. )

Να διακρίνεις διαφορές και ομοιότητες στη χημική συμπεριφορά της προπανάλης και της προπανόνης.

Α Ν Α Λ Υ Σ Η Ο Ρ Γ Α Ν Ω Τ Ι Κ Ω Ν Α Ρ Χ Ω Ν

Πρόκειται για το ανώτερο επίπεδο της ανάλυσης, όπου επιδιώκεται η εύρεση της δομής και των αρχών που διέπουν την οργάνωση του θέματος, ή αναζητούνται προθέσεις και συνέπειες. Π.χ. Στο σχολικό εργαστήριο χημείας ξεκόλλησαν οι ετικέτες από τις φιάλες της αιθανόλης και της μεθανόλης. Ο καθηγητής ζητά τη βοήθειά σου για την ανίχνευση του περιεχομένου τους. Ποια από τα παρακάτω διατιθέμενα αντιδραστήρια θα του πρότεινες; αιθέρα C2H5O-C2H5, ιώδιο Ι2, μεταλλικό νάτριο Na, ακετόνη CH3 COCH3, ζωικό άνθρακα θειικό οξύ H2S04, καυστικό νάτριο NaOH, υδροχλωρικό οξύ HCl, υπερμαγγανικό κάλιο ΚΜηΟ4.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση ΣΥΝΘΕΣΗ: Η αντίστροφη πορεία της διαδικασίας της ανάλυσης. Ελέγχεται η δημιουργική ικανότητα του εξεταζομένου να δομεί ενιαίο σύνολο, που δεν προϋπήρχε, συνδυάζοντας διάσπαρτα στοιχεία. Πρόκειται για παραγωγική διαδικασία.

Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η Π Ρ O Σ Ω Π I K O Y Ε Ρ Γ Ο Υ -

Π.χ.Θέλουμε να διαχωρίσουμε τα παρακάτω συστήματα διασποράς στα συστατικά τους: 1) διάλυμα ΚΜηΟ4, 2) θολό νερό από αυλάκι, 3) νερό που έπεσε μέσα λάδι.

Σχηματίστε τις κατάλληλες διατάξεις διαλέγοντας σκεύη και υλικά από την παρακάτω συλλογή: ψυκτήρας, θερμόμετρο, κωνικές φιάλες, ποτήρια ζέσης, διαχωριστική χοάνη, διηθητικό χαρτί, χωνί ασφαλείας, διαxωριστικά χωνιά, αποστακτικό κέρας, σφαιρικές φιάλες, ογκομετρικές φιάλες, κάψα πορσελάνης, χωνευτήρια, φελοί, στηρίγματα, τρίποδας, λύχνος, πλέγμα, λαβίδες, αναδευτήρας.

(Αναμένεται από τον εξεταζόμενο να σχεδιάσει τις διατάξεις ή ακόμη και να συναρμολογήσει τις συσκευές αν αξιολογούμε εργαστηριακή τεχνική).

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η Σ Χ Ε Δ Ι Ο Υ Η Σ Ε Ι Ρ Α Σ Ε Ν Ε Ρ Γ Ε Ι Ω Ν

Διατίθενται οι ουσίες CaCO3, C, H2, Ni, νερό και ηλεκτρική ενέργεια. Να παρασκευάσετε C2H6, γράφοντας αναλυτικά όλες τις προτεινόμενες διαδοχικές εξισώσεις και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιούνται οι αντίστοιχες χημικές αντιδράσεις.

Παρασκευή ουσιών με βάση στοιχείων βιβλιογραφίας, η οποία πρέπει να αναζητηθεί σε άρθρα επιστημονικών περιοδικών ή συγγράμματα.

Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η Α Φ Η Ρ Η Μ Ε Ν Ω Ν Σ Χ Ε Σ Ε Ω Ν.

Προηγείται ανάλυση. Θεωρεί ο μαθητής ότι έχει παρασκευαστεί η ζητούμενη ένωση, οπότε προσπαθεί να ανακαλύψει τη σχέση μεταξύ γνωστών στοιχείων και των δομικών στοιχείων της ένωσης, ανακαλύπτει δηλαδή τη δομή της και προσπαθεί να την αναπαραγάγει με τον ευκολότερο τρόπο. Πχ.

Να συνθέσετε την ακόλουθη οργανική ένωση από το αλκυλ/διο CH3CH2CH2Br

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ: Το ανώτερο επίπεδο στην ταξινομία των διδακτικών στόχων. Προσπαθούμε να ελέγξουμε την ικανότητα του μαθητή να κρίνει την αξία ή την ποιότητα ενεργειών, τεκμηριώνοντας την άποψη του με συγκεκριμένα κpιτήpια που του δίνονται ή θέτει μόνος του. Σ' αυτό αποσκοπούν οι ερωτήσεις κρίσης. Πρέπει, βέβαια, να στηρίζονται όσο είναι δυνατόν σε αντικειμενικά κpιτήpια και όχι σε εκτιμήσεις (γνώμες) που αποσκοπούν σε προσωπικά συμφέροντα.

Κ Ρ Ι Σ Ε Ι Σ Μ Ε Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Α Κ Ρ Ι Τ Η Ρ Ι Α

Εξετάζει συνέπεια, ακρίβεια και λογική, χωρίς να αποδίδεται συγκεκριμένη αξία. Π. χ.

Πώς κρίνεις τη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων στην αγροτική παραγωγή του τόπου σου;

Πώς κρίνεις την χρήση των διαφόρων μορφών καυσίμων στην Ελλάδα σε σχέση με την αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων του τόπου.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση

Κ Ρ Ι Σ Ε Ι Σ Μ Ε Β Α Σ Η Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Α Κ Ρ Ι Τ Η Ρ Ι Α

Επιδιώκεται έλεγχος στη μεθοδολογία ως προς την ταχύτητα, την προσέγγιση (τρόπος: αριθμός βημάτων) επίλυσης προβλήματος και αντιπρόταση προς μια κατεύθυνση ορθολογικότερη και συντομότερη. Στη διδακτική διαδικασία το φαινόμενο εμφανίζεται καθημερινά στην προφορική αξιολόγηση, όταν κάποιος μαθητής προτείνει τον δικό του τρόπο λύσης, ως ορθότερο από αυτόν που παρουσίασε ο συμμαθητής του στον πίνακα.

Δίνεται το πρόβλημα με τους επόμενους δύο τρόπους λύσης. Ποιος κρίνεις ότι πρέπει να προτιμηθεί και γιατί;

Σε τι αποτελέσματα οδηγεί η χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων στην αγροτική παραγωγή του τόπου σας; (οφέλη και ζημίες)

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση (Bloom)

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ: έμφαση στη σύλληψη του νοήματος και του σκοπού

ΕΦΑΡΜΟΓΗ: έμφαση στη μνήμη και στη χρησιμοποίηση νόμων και αρχών

ΑΝΑΛΥΣΗ: έμφαση στη διαίρεση κάθε θέματος σε στοιχεία και στην ανίχνευση σχέσεων σύνδεσης, ερμηνείας σχέσεων και κατανόησης αρχών και λειτουργίας στοιχείων

ΣΥΝΘΕΣΗ: ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ/ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Συναισθηματικά κριτήρια: στάσεις, πεποιθήσεις, αξίες χαρακτηριστικά του μαθητή Krathwohl, Bloom 1. ΠΡΟΣΛΗΨΗ (δεκτικότητα) (πως δέχεται κάτι ο μαθητής) α. συνειδητοποίηση β. θέληση για πρόσληψη γ. ελεγχόμενη προσοχή ή επιλεγμένη 2. ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ α. συγκατάθεση για ανταπόκριση β. θέληση για γ. ικανοποίηση για 3. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ (ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ) α. αποδοχή μιας αξίας β. προτίμηση μιας αξίας γ. δέσμευση 4. ΟΡΓΑΝΩΣΗ α. σχηματισμός έννοιας β. οργάνωση συστήματος αξιών 5. ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ α. τάση για γενίκευση β. χαρακτηρισμός

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Ταξινομία κατά Harrow 1. ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ (ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΡΕΘΙΣΜΑ) 2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΘΕΜΕΛΙΑΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ (ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΩΜΑΤΟΣ) 3. ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ (ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΑΠΌ ΤΟ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ) ΚΙΝΑΙΣΘΗΤΙΚΗ, ΟΠΤΙΚΗ, ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ, ΑΠΤΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ

ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ 4. ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ( λειτουργικά χαρακτηριστικά) αντοχή, δύναμη, πλαστικότητα, ευκινησία 5. ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ απλή προσαρμοστική δεξιότητα σύνθετη προσαρμοστική δεξιότητα 6. ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ (χειρονομίες) εκφραστική κίνηση ερμηνευτική κίνηση

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Cagnè Ταξινομία Gagne (1970) 1. Μάθηση πληροφοριών και γνώσεων 2. Μάθηση νοητικών διακρίσεων 2.1 Μάθηση διακρίσεων 2.2. Μάθηση συγκεκριμένων εννοιών 2.3 Μάθηση ορισμών ή κατατάξεων 2.4 Μάθηση κανόνων 2.5 Μάθηση σύνθεσης κανόνων ή λύσεων προβλήματος 3. Μάθηση γνωστικής στρατηγικής (δυνατότητα κατεύθυνσης προσοχής,

μνήμης, σκέψης για συγκεκριμένη προσέγγιση) 4. Μάθηση στάσεων 5. Μάθηση κινητικών δεξιοτήτων

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Klopfer Ταξινομία Klopfer (1971) (9 κατηγορίες και 48 υποκατηγορίες) Α. ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ 1. Γνώση συγκεκριμένων γεγονότων 2. Γνώση επιστημονικής ορολογίας 3. Γνώση εννοιών ή φυσικών μεγεθών 4. Γνώση συμβάσεων ή συμβόλων 5. Γνώση συνέχειας, εξέλιξης ενός φαινόμενου 6. Γνώση ταξινομήσεων, κατηγοριών, κριτηρίων 7. Γνώση τεχνικών και επιστημονικών διαδικασιών 8. Γνώση αρχών και νόμων επιστήμης 9. Γνώση θεωριών και νοητικών λειτουργιών 10. Κατανόηση μια γνώσης σε νέο κείμενο 11. Ερμηνεία μιας γνώσης σε νέο κείμενο.

Διδακτικοί Στόχοι-Ταξινόμηση Klopfer B. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ – ΜΕΤΡΗΣΗ C. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΤΡΟΠΩΝ ΕΠΙΛΥΣΗΣ D. ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ E. KATAΣΚΕΥΗ, ΕΛΕΓΧΟΣ, ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ F. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΟΩΝ ΚΑΙ ΓΝΩΣΕΩΝ G. ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ H. ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ Ι. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ

Ο σχεδιασμός της διδασκαλίας απαντά σε τρία ερωτήματα – τι πρέπει να διδάξω? ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ – Πως θα υλοποιήσω τη διδασκαλία? ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Μορφή διδασκαλίας Πορεία διδασκαλίας Επιλογή και χρήση οπτικοακουστικών μέσων διδασκαλίας,

πειραμάτων επίδειξης ή εργαστηρίου Οργάνωση διδασκαλίας (χρόνος, χρήση μέσων, φύλλα εργασίας,

φύλλα αξιολόγησης κ.ά

– Πως θα βεβαιωθώ για το αποτέλεσμα? ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Αρχιτεκτονική Διδασκαλίας

Αρχιτεκτονική Διδασκαλίας Βραχυπρόθεσμος διδακτικός σχεδιασμός με ανατροφoδότηση (Einsiedler 1981)

Αρχιτεκτονική Διδασκαλίας

Ο σχεδιασμός διδασκαλίας των ΦΕ & Τεχνολογίας πρέπει να συμβάλλει στη διανοητική ανάπτυξη των μαθητών

ανάπτυξη κριτικής σκέψης διατύπωση σκέψεων και ιδεών τους παρακολούθηση των ιδεών των άλλων προσώπων εξοικείωση επιστημονικής μεθοδολογίας και ορολογίας Ανάπτυξη δεξιοτήτων σε εργαστηριακές δραστηριότητες Ρόλος των μαθημάτων στην κοινωνία

Αρχιτεκτονική Διδασκαλίας Βασικοί άξονες περιγράμματος διδασκαλίας 1. Προσδιορισμός στόχων 2. Επιλογή διδακτικής μεθόδου/στρατηγικής

Παρουσίαση ενότητας Διαμόρφωση πορείας Μορφή διδασκαλίας Επιλογή και χρήση μέσων και πειραμάτων Αξιολόγηση διδασκαλίας (δραστηριότητες, εξετάσεις κ.ά.) Ανατροφοδότηση

3. Οργάνωση διδασκαλίας (χρόνος, μέσα κ.ά.) 4. Ανάλυση διδασκαλίας (αυτοαξιολόγηση, ετεροαξιολόγηση)

Το αναλυτικό σχεδιάγραμμα περιλαμβάνει 1. Τίτλο γενικής ενότητας, διδακτικής ενότητας 2. Χρόνος 3. Εκπαιδευτικοί στόχοι 4. Βασικές ιδέες, έννοιες 5. Εννοιολογικές δυσκολίες (προ-υπάρχουσες αντιλήψεις) 6. Εποπτικό υλικό (διαφάνειες, ταινίες κ.ά.) 7. Πειράματα επίδειξης 8. Ερεθίσματα διδασκαλίας 9. Δραστηριότητες 10. Εργασίες εμπέδωσης 11. Ένθετα/πρόσθετες πληροφορίες 12. Εργαστηριακή άσκηση μαθητών 13. Εκπαιδευτικό λογισμικό 14. Φύλλο εργασίας για κάθε δραστηριότητα 15. Εναλλακτικές προσεγγίσεις 16. Φύλλο αξιολόγησης 17. Βιβλιογραφία

Αρχιτεκτονική Διδασκαλίας

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΑΞΗ: 1. ΣΤΟΧΟΙ 2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΧΡΟΝΟΣ 3. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ …. 4. ΜΕΘΟΔΟΣ 5. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ 6. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ …. 7. ΕΠΟΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ 8. ΦΑΣΕΙΣ …. 9. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ …..

Αρχιτεκτονική Διδασκαλίας

Διδακτική Μεθοδολογία στις Φ.Ε.

Διδακτική Μεθοδολογία Διδακτική Μεθοδολογία: είναι οι μέθοδοι (τρόποι) που χρησιμοποιεί ο εκπαιδευτικός και

αφορούν τα υλικά, τα μέσα, τους χώρους και τις δραστηριότητες για τη δημιουργία ενός επιτυχημένου περιβάλλοντος μάθησης

Άλλοι όροι: στρατηγική διδασκαλίας, διδακτική μέθοδος, διδακτικά βήματα ή ενέργειες. Ταξινόμηση Διδακτικών μεθόδων 1. Ανάλογα με το θεωρητικό υπόβαθρο Α. Ακαδημαϊκή θεώρηση Στο κέντρο διδασκαλίας τα μορφωτικά αγαθά με σκοπό τη μετάδοση γνώσεων χωρίς να

δίνεται σημασία στη ψυχολογία και στις ανάγκες των μαθητών Β. Κοινωνική αποτελεσματικότητα Κέντρο των διδακτικών ενεργειών είναι οι πληροφορίες με σκοπό την εξυπηρέτηση των

αναγκών του κοινωνικού συνόλου με την ένταξη των μαθητών σε αυτό

Διδακτική Μεθοδολογία Γ. Μαθητοκεντρική θεώρηση Στο κέντρο διδασκαλίας θεωρίες μάθησης που εξυπηρετούν τις ανάγκες και τα

ενδιαφέροντα του μαθητή Δ. Κοινωνική αναδόμηση Οι διδακτικές ενέργειες που αποσκοπούν στην κοινωνική αναδόμηση, επιδιώκουν

δηλαδή τη συμβολή της διδασκαλίας στη θεραπεία των ατελειών της κοινωνίας

Ο εκπαιδευτικός συνήθως δεν ακολουθεί μία μέθοδο αλλά συνδυασμό στοιχείων π.χ. στοιχεία από ακαδημαϊκή θεώρηση και μαθητοκεντρική προσέγγιση…

2. Ανάλογα με τη σχέση μαθητή-δασκάλου Δασκαλοκεντρικές (δάσκαλος=κύριος χρήστης χρόνου, λίγες

δραστηριότητες, μικρός βαθμός συμμετοχής μαθητών) (ΜΕΓΑΛΟ ΠΛΗΘΟΣ ΑΚΡΟΑΤΩΝ!)

Μαθητοκεντρικές (πολλές δραστηριότητες, μεγάλος βαθμός συμμετοχής μαθητών) (ΜΙΚΡΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ)

Διδακτική Μεθοδολογία Τεχνική Διδασκαλίας Μέθοδοι διδασκαλίας Δασκαλοκεντρικές Μαθητοκεντρικές Μονόλογος Κυρίως Όχι Διάλογος Περιορισμένος Συνεχής Διάλεξη σε μεγάλα ΝΑΙ ΟΧΙ Ακροατήρια Πειράματα επίδειξης ΝΑΙ ΝΑΙ Εποπτικά μέσα ΝΑΙ ΝΑΙ Σχολικό εργαστήριο Μόνο από δάσκαλο Κυρίως από μαθητές Διδασκαλία με ΗΥ Μόνο από δάσκαλο Κυρίως από μαθητές Δραστηριότητες Λίγες Κυρίως Εργασίες πεδίου Περιορισμένες Κυρίως Εργασία σε ομάδες Σπάνια Κυρίως Εξατομικευμένη διδασκ. Σπάνια Κυρίως Διερευνητική διδασκ. ΌΧΙ Κυρίως

Διδακτική Μεθοδολογία-Μαθητοκεντρικές Ανακαλυπτική διδασκαλία: Η πορεία όπου ο μαθητής χρησιμοποιεί τις νοητικές

του λειτουργίες προκειμένου να κατανοήσει μια έννοια, μια αρχή ή ένα φαινόμενο

Η μέθοδος δίνει την ευκαιρία στο μαθητή να αναπτύξει την ικανότητα παρατήρησης Ταξινόμησης δεδομένων Εκτέλεσης μετρήσεων Περιγραφής καταστάσεων και δεδομένων Διατύπωση προβλέψεων Εξαγωγή συμπερασμάτων Διερευνητική διδασκαλία:Στις ΦΕ ξεκινάμε από Ένα πρόβλημα-ερευνητικό ερώτημα και ακολουθούμε Διατύπωση υποθέσεων Έλεγχο υποθέσεων (συλλέγω πληροφορίες) Αξιολόγηση και επεξεργασία δεδομένων Συμπεράσματα

Διδακτική Μεθοδολογία-Μαθητοκεντρικές Η διερευνητική διδασκαλία είναι ευρύτερη από την ανακαλυπτική!

Εμπεριέχει προσδιορισμό προβλημάτων, διατύπωση υποθέσεων, επιλογή μέσων και μεθόδων, συλλογή δεδομένων και εξαγωγή συμπερασμάτων!!!

Η διερευνητική διδασκαλία διαμορφώνει επιστημονική σκέψη και καλλιεργεί δεξιότητες για – προσδιορισμό και διατύπωση προβλημάτων – Διατύπωση ερευνητικών υποθέσεων – Σχεδιασμό έρευνας – Επιλογή μέσων και μεθόδων για των έλεγχο υποθέσεων (πειράματα) – Ανάλυση και σύνθεση και κριτική αντιμετώπιση της γνώσης

Η εφαρμογή της ανακαλυπτικής-διερευνητικής μεθόδου γίνεται σε περιορισμένο βαθμό παγκοσμίως. Γιατί???

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: Μεγαλύτερη ικανότητα συγκράτησης γνώσεων και δεξιοτήτων σε αντίθεση με ανάκληση γνώσεων που δεν οδηγεί σε αφομοίωση γνώσης!!

ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΕΚΠΙΑΔΕΥΣΗ ΕΚΠΙΑΔΕΥΤΙΚΩΝ ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ, ΑΠΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Διδακτική Μεθοδολογία-Μαθητοκεντρικές

Άλλες μαθητοκεντρικές διδασκαλίες Εργαστηριακή μέθοδος (γνωστικοί στόχοι, ψυχοκινητικοί και

συναισθηματικοί στόχοι!! ) Περιλαμβάνει τις εξής φάσεις – Θεωρητικό υπόβαθρο – Εκτέλεση πειράματος-μετρήσεις – Καταγραφή αποτελεσμάτων (υπολογισμοί) – Εφαρμογή συμπεράσματα και προεκτάσεις

Περίγραμμα διδασκαλίας με προσομοιώσεις με ΗΥ Δραστηριότητες πεδίου (χρησιμοποίηση εξωτερικών χώρων για χώρους

διδασκαλίας, Προσοχή στο σχεδιασμό τους!!!) Εξατομικευμένη διδασκαλία Ο δάσκαλος πρέπει να δίνει σημασία στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των

μαθητών του! Όπως – Σωματικά χαρακτηριστικά –ηλικία, φύλο, ύψος κ.α – Πνευματικά χαρακτηριστικά (μικρή ή μεγάλη μνήμη, αντίληψη,

φαντασία, κ.α.) – Σχέση με το περιβάλλον – Σχέση με το δάσκαλο

J. Bruner: Κάθε πράγμα μπορεί να διδαχθεί αποτελεσματικά με κάποιον έντιμο

τρόπο σε κάθε παιδί, σε οποιαδήποτε βαθμίδα της ανάπτυξής του. Με βάση την ατομικότητα του μαθητή έχουν προταθεί μέθοδοι όπως: Α) Τεχνική Winnetka Β) Προγραμματισμένη διδασκαλία Γ) Σχολείο χωρίς τάξεις Η εξατομικευμένη διδασκαλία (όπως τύπου Dalton) απαιτεί πολύ καλή

υλικοτεχνική υποδομή ! Επίσης δεν καλλιεργεί ομαδικότητα και κοινωνικότητα ενώ οδηγεί σε ανταγωνισμό και απομόνωση!

Διδασκαλία σε ομάδες Ομάδες σε 4-6 μαθητές 10% της συνολικής εργασίας είναι ομαδική!! Προϋποθέτει πλούσια υλικοτεχνική υποδομή, αργούς ρυθμούς διεξαγωγής

διδασκαλίας, εκτός προγράμματος σπουδών….!

Διδακτική Μεθοδολογία

Τεχνικές Ρόλος καθηγητή διδασκαλίας Διάλεξη Προώθηση πληροφ. Επιδείξεις Καθοδήγηση Ενίσχ. Ανάλυση Παραδοσιακή + + + Επίδειξη + + Συζήτηση + + + + Εργαστήριο + + + Διδασκαλία Σε ομάδες + + + Διερευνητική Διδασκαλία + + + Δραστηριότητες πεδίου + + + Διδασκαλία ΗΥ + + + Διαφοροποιημένη διδασκαλία + + +

Διδακτική Μεθοδολογία

Διδακτική Μεθοδολογία Διδακτικές τεχνικές Χρήση πίνακα Πειραματική επίδειξη Συζήτηση-διάλογος Εκπαιδευτικό λογισμικό Βιντεοταινίες, κ.ά Προσομοιώσεις Ασκήσεις πεδίου Παιχνίδια Εργαστηριακή έρευνα Διάλεξη από τον εκπαιδευτικό Προφορικές εργασίες Επίλυση προβλημάτων Συνθετικές εργασίες Ερωτηματολόγια Ανάγνωση

Διδακτικά μοντέλα

Διδακτικά μοντέλα Το διδακτικό μοντέλο είναι σύστημα εννοιών και σχέσεων που επιτρέπει την

περιγραφή και την πρόβλεψη παιδαγωγικών καταστάσεων είτε μακροεπιπέδου (π.χ. αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών) είτε μικροεπιπέδου της τάξης (π.χ. διδασκαλία)

Το διδακτικό μοντέλο απαντά στα εξής ερωτήματα – Γιατί θα διδάξω? (στόχοι) – Ποιον θα διδάξω (προσωπικότητα μαθητή) – Που θα διδάξω (κοινωνικό περιβάλλον) – Τι θα διδάξω (ύλη) – Με τι θα διδάξω (μέσα) – Πως θα διδάξω (μέθοδος)

Διδακτική Μεθοδολογία Σκοποί Συμπεριφορά Διδακτικές Αξιολόγηση Στόχοι Προ-υπάρχουσες μέθοδοι απόδοσης αντιλήψεις ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ

Διδακτική Μεθοδολογία Διδακτικό μοντέλο εποικοδομητικής προσέγγισης

Προσανατολισμός Ανάδειξη ιδεών Αναδόμηση ιδεών Εφαρμογή ιδεών Ανασκόπηση αλλαγών των ιδεών

Σύγκριση με Προ-υπάρχουσες αντιλήψεις

Διευκρινήσεις και Ανταλλαγή απόψεων Γνωστική σύγκρουση Οικοδόμηση νέων ιδεών Αξιολόγηση

ΧρηματοδότησηΤο παρόν υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια τουεκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο υλοποιείταιστο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» καισυγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση(Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.