artistic magazineΔιμηνιαία Έκδοση � Τεύχος: 6 � 2012

ΕΚΔΟΤΗΣ/ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Κατερίνα Χατζή

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ: Γιάννης Βοζίκης

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Η ομάδα του καφέ σκύλου

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ/ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου, Κατερίνα Κυρμιζή, Σπύρος Ανδρεόπουλος, Κωνστα-ντίνα Γεωργίου, Στέφανος Γούναρης, Γιάννης Βοζίκης, Λεωνίδας Δανέζος, Julie Loi, Κατερίνα Χατζή, Κων-σταντίνος Χιώτης, Η ομάδα του καφέ σκύλου, Μαρία Τριζέλλη, Ασπασία Μπακογιάννη, Νίκος Πάλλης,Αλεξάνδρα Κανάκη, Η ομάδα του Athens Video Art Festival, Νεφέλη Καριοφύλλη, Βαγγελιώ Χρηστίδου,Γιώργος Σταυρακέλλης, Παναγιώτης Βέτσικας, Μιχάλης Μειμάρογλου, Νίκος Γραμμάτος, Κατερίνα Γού-ναρη, Μανώλης Λαγουτάρης, Κική Μουρατίδου, Γιάννης Κόσυβας,Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, ΤάκηςΝικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Δημήτρης Καρβουντζής, Μάντη Λυκερίδου, Φιλιώ Λούβαρη, Στράτος Γιάν-ναρος, Δημήτρης Επικούρης, Δροσιά Καραπιπέρη, Ανδρέας Βιολάρης, Άρτεμις Αντωνοπούλου, Ανδρέας Μα-σούρας, Λίλυ Τέγου, Γεννάδιος Πάτσης

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Αλέξανδρος Γερασίμου, Alcalica, Μανώλης Λαγουτάρης, Μαρία Τριζέλλη, Κική Μουρατί-δου, Η ομάδα του καφέ σκύλου, Νίκος Πάλλης, Στέφανος Γούναρης, Η ομάδα του Athens Video Art Festival,Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Δημήτρης Καρ-βουντζής, Μάντη Λυκερίδου

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ/ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ασπασία Μπακογιάννη (aspampako@yahoo.gr)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Από το making off της ταινίας «Το Ρόδι»

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Serius Graphics

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ: Ανδρέας Μασούρας, Λίλυ Τέγου, Γεννάδιος Πάτσης

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Καφέ σκύλος productions (kafeskylosproductions@gmail.com)

ΤΥΠΟΣ: Καφέ σκύλος productions

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ/ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Η ομάδα του καφέ σκύλου

WEB: www.echomove.gr, www.facebook.com/pages/echomove-artisticmagazine,myspace.com/echomove, issuu.com/echomove

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: echomovemag@gmail.com, tel (+30) 6956610300

Το περιοδικό echomove κυκλοφορεί κάθε δίμηνο από τον αστικό μη κερδοσκοπικό σύλλογο Αστικές Δράσεις. Επιτρέπε-ται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μερική ή ολική του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο μόνο μετη προηγούμενη έγκριση του εκδότη.

4 6 � 2012 �

ΚΑΙ ΣΑΝ ΤΟ ΚΟΥΡΕΛΟΒΑΡΚΟΑΔΕΙΑΣΕΙ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ...

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα που παρακο-λούθησα τελευταία ήταν η ταινία μικρού μήκους –

μεσαίου για την ακρίβεια- «το Ρόδι» του νεαρού ηθο-ποιού και πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη ΧρήστουΚαρτέρη.Δεν είναι σίγουρα το μόνο αξιοσημείωτο γεγο-νός, ευτυχώς ήταν και είναι αρκετά, πάντα συνέβαινανόμορφα πράγματα με χαρακτήρα, δημιουργία και κοινω-νικά μηνύματα και νομίζω πως παρά την κρίση συνεχί-ζουν να συμβαίνουν τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό χωρίςνα έχουν χάσει το νόημα και τη ζωντάνια τους.

Ισως τώρα η μόνη διαφορά είναι ότι διακατέχονταιαρχικά από ένα μούδιασμα αλλά στη συνέχεια ανθίζουνκαι μεγαλώνουν σταδιακά δημιουργώντας μια υγιή αντί-σταση ζωής.Σίγουρα δεν είναι καθόλου εύκολο να μπο-ρέσεις να υποστηρίξεις την τέχνη σου χωρίς να έχειςαπωλέσει τα πιστεύω σου και τα αντανακλαστικά που σε«συντροφεύουν» από το ξεκίνημα της ιστορίας πάνωστην οποία έχεις αποφασίσει να πορευτείς.Πόσο μάλλονόταν αυτά τα πιστεύω κλείνουν μέσα τους και «βαριά»θέματα όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός –θέμα της ται-νίας που προαναφέραμε.

Βέβαια καλή είναι η τέχνη από τη μια και η τροφή γιασκέψη από την άλλη όταν όμως έχεις εξασφαλίσει με κά-ποιο τρόπο την τροφή …που είναι απαραίτητη για ταυπόλοιπα βασικά αγαθά που χρειαζόμαστε όλοι μας γιανα προχωράμε. Αλλοι προχώρησαν λίγο πιο πέρα και την

έκαναν για γειτονικές χώρες άλλοι προτίμησαν την ευη-μερία κάποιων χωρών της Κεντρικής και κυρίως της Βό-ρειας Ευρώπης, κάποιοι μπήκαν σε αεροπλάνα και βα-πόρια αφήνοντας πίσω τους φίλους τους παλιούς και τηνέκαναν προς Αυστραλία μεριά… Κάποιοι –ίσως οι πιοέξυπνοι- δραπέτευσαν από αυτήν την πραγματικότηταπου μας έχουν επιβάλλει και έφτιαξαν μια καινούργιαδική τους πραγματικότητα σταματώντας την αφαίρεσητου δικαιώματος της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.Λογικά οχρόνος θα τους δικαιώσει το πιο παράξενο όμως από όλαείναι η κατάθλιψη που θα ακολουθεί για τα επόμενα χρό-νια αυτούς που παραμένουν εσωτερικοί μετανάστες στηνίδια τους την πατρίδα.

Μια πατρίδα που δυστυχώς μοιάζει να μην έχει τις γε-ρές όχι αντιστάσεις αλλά βάσεις για να χτίσουν μελλοντικάπάνω τους οι επόμενες γενιές αντιστάσεις.Αντί για αντι-στάσεις εδώ υπάρχουν δυστυχώς οι εικόνες του κέντρουτης Αθήνας που καιγόταν όχι από τις φωτιές αλλά από τοσάπιο σύστημα, τα πάσης φύσεως παπαγαλάκια και τουςθρασύδειλους πολιτικούς που έθρεψαν και τάισαν παρα-πάνω από μια γενιά με ψέμματα και κλεμμένα χρήματαπου δεν τα δούλεψε κανένας μεγαλώνοντας αυτό το τερα-τούργημα του νεοέλληνα που τώρα μπλέχτηκε μέσα σταγρανάζια –και– του δικού του νοσηρού μυαλού…

Και σαν το κουρελόβαρκο αδειάσει στο λιμάνι από το «Στην Αμερική»του Θανάση Παπακωνσταντίνου (στίχοι - μουσική: Θανάσης Παπα-κωνσταντίνου, πρώτη εκτέλεση: Σωκράτης Μάλαμας, cd: Διάφανος,2006, Lyra ).

Η παραπάνω φωτογραφία είναι από το making off της ταινίας «ΤοΡόδι» (2011) του Χρήστου Καρτέρη.

5� 2012 � 6

Editorial?Kείμενο: Αλέξανδρος Γερασίμου

Πρότυπα και μη 8Η τέχνη του να κατεβαίνεις

στο δρόμο 10Cool Jazz, Modal Jazz 15Θυμάρι και θυμός 18Winter 20Στο Κόκκινο 105,5 26Χαιρετισμός στον ήλιο 28Omar Faruk Tekbilek 32Διασκευών το ανάγνωσμα

(μέρος πρώτο) 38Καφενείο «Η Ελευθερία» 40Επαρχιακή φιλαρμονία

(μέρος πρώτο…) 48ΑVAF Chapter #6 51

Σοβιετικός επαναστατικός κινηματογράφος (μέρος 3ο …) 57

Καίτη Κουλλιά 64Το μακρύ μακρύ μου χέρι… 69ΚΟΥΚΛΟΥΒΑΧΑΤΑ 72Ρόζα Προδρόμου 82Βίκυ Κονταράκη 86ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΛΗΣΤΟΥ ΜΝΗΜΗΣ 92Το καρνάγιο 94ΤΟ ΡΟΔΙ – οφ δε ρέκορντ 100ΒΡΑΣΕ ΟΡΥΖΑ; 104ΤΟ ΡΟΔΙ – Making off.. 106Η ΚΡΕΜΑ ΚΑΡΑΜΕΛΕ 120Ο κόσμος είναι βαθύς… 126

Περιεχόμενα

Πρότυπα και μη

8 6 � 2012 �

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Οι κοινωνίες πάντα λειτουργούν με πρό-τυπα. Ορίζουν κάποια χαρακτηριστικά ωςκοινά αποδεκτά και λίγο πολύ βιώσιμα καιοδηγούν τους ανθρώπους να ζουν σύμφωναμε αυτά. Κι αν στη δική μας κοινωνία εντο-πίζουμε κυρίως πρότυπα τέτοια που έχουννα κάνουν με σταθερές και διαχρονικέςαξίες, όπως οικογένεια, εντιμότητα και φυ-σιολογική συμπεριφορά στην καθημερινήζωή, ωστόσο υπάρχει και μια πολύ ενδιαφέ-ρουσα εξαίρεση η οποία -ίσως λόγω τηςέντονης δραματικής της χρήσης- είναι η πιοαναγνωρίσιμη και γοητευτική. Κι αυτή ηεξαίρεση δεν είναι άλλη από το πρότυπο τουκαλλιτέχνη.

Αναπόσπαστο τμήμα και περιθώριο τουκοινωνικού συνόλου ταυτόχρονα, ο καλλι-τέχνης είναι ένα πρόσωπο στο οποίο πολλοίθα ήθελαν να μοιάσουν αλλά λίγοι μπορούν.Οι ψυχολογικές του διακυμάνσεις -οι οποίεςπολλές φορές ξεφεύγουν από αυτό που ονο-μάζουμε φυσιολογικό- η αντικοινωνική τουσυμπεριφορά, η ανάγκη του για δημιουργίαπου τον οδηγεί μακριά από το «υποχρεω-τικό» για τους υπόλοιπους κυνήγι της κα-ριέρας- και η λίστα δεν τελειώνει εδώ- είναικάποια από τα χαρακτηριστικά που κάνουναυτόν τον «καταραμένο» ήρωα, ποθητό καιαπόμακρο την ίδια στιγμή.

Είναι λοιπόν φυσιολογικό να ασκεί τέ-τοια έλξη στο σύγχρονο κοινωνικό δημι-ούργημα όπου οι περισσότεροι ευχήθηκανκάποια στιγμή να τα στείλουν όλα στο διά-ολο, να ξεφύγουν από τα «πρέπει» και ναφτιάξουν μια ζωή χωρίς περιορισμούς, μπαί-νοντας σε μια ατομικότητα που όχι μόνο δεν

έχει ανάγκη να δίνει λόγο σε κανέναν αλλάβλέπει τα πράγματα πιο βαθιά από τον μέσοάνθρωπο, είναι κατά κάποιον τρόπο ανώ-τερη από τον μέσο άνθρωπο και μπορεί μετη δράση και το έργο του να αλλάξει τα κα-κώς κείμενα της κοινωνίας στην οποία ζει,στο βαθμό βέβαια που του επιτρέπουν οι δυ-νάμεις του.

Είναι όμως δυνατόν, κάτι που φαινομε-νικά στρέφεται τόσο ενάντιο στην κοινωνικήομαλότητα, να αποτελεί ταυτόχρονα καιμέινστρημ πρότυπο; Μήπως είναι απλά μια«παγίδα» ώστε να γίνονται οι καλλιτέχνεςακίνδυνοι και «περίεργοι» ρομαντικοί τύποιπου σουλατσάρουν αριστερά και δεξιά πνιγ-μένοι στο αστείρευτο ταλέντο τους χωρίς νααλλάζουν στην πραγματικότητα τίποτα;

Γιατί στην ιστορία συναντάμε και άλλουςζωγράφους, ποιητές, σκηνοθέτες και συγ-γραφείς, που δεν έχει γίνει ακόμη η ζωή τουςταινία, γιατί δεν συμβαδίζει με τις εμπορι-κές επιδιώξεις των στούντιο, γιατί δεν συμ-βιβάστηκε με το επιτρεπτό πρότυπο που τηςπλάσαραν. Και είναι αυτοί οι καλλιτέχνεςπου κοίταξαν την κοινωνία στα μάτια και τά-χθηκαν με τις πιο ριζοσπαστικές δυνάμειςτης προσπαθώντας πραγματικά να αλλάξουντον κόσμο. Αλλά δύσκολα τους συναντά κα-νείς σήμερα στα βιβλία κι όταν ακόμη τουςσυναντά είναι σχεδόν απογυμνωμένοι απότα πιο βασικά τους χαρακτηριστικά, από τοπραγματικά επαναστατικό και καλλιτεχνικότους πνεύμα.

Παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Το ζή-τημα είναι να μάθουμε να τους αναγνωρί-ζουμε.

10 6 � 2012 �

Κείμενο: Σπύρος Ανδρεόπουλος

Tον τελευταίο καιρό, παρακολουθώντας τιςτάσεις των ημερών μας, έχουμε εντοπίσει

αρκετές πρωτοβουλίες φορέων από διάφορους χώ-ρους, οι οποίες επιλέγουν να επικεντρώσουν το εν-διαφέρον τους στο ‘θέμα’ του Δημόσιου χώρου. Οιπαρακάτω γραμμές προέκυψαν από έναν προβλη-ματισμό που έχει δημιουργήσει αυτή η ολοένα αυ-ξανόμενη ενασχόληση με τη χρήση του Δημόσιουχώρου στις μέρες μας. Ακόμα και ο υπουργός πο-λιτισμού κατά τη διάρκεια των κοινωνικών ανατα-ραχών του καλοκαιριού του 2011 έδωσε ωςγραμμή στους φορείς του πως ‘ο πολιτισμός πρέ-πει να βγει στο δρόμο και να συναντήσει τον κό-σμο’. Κάνοντας ένα βήμα πιο πέρα από την, αι-σιόδοξη αλλά μάλλον αθώα, πρώτη προσέγγισηπου λέει πως κάθε αναφορά και έρευνα γύρω απότο θέμα είναι μια ‘καλή’ κίνηση, επιθυμούμε ναεπικοινωνήσουμε τα ερωτήματα που εγείρει αυτήη τρέχουσα τάση.

Αναφέρουμε δύο χαρακτηριστικά παραδείγ-ματα τέτοιων πρωτοβουλιών: πριν από μερικούςμήνες έλαβε χώρα σε κάποιο ιδιωτικό ίδρυμα πο-λιτιστικού χαρακτήρα μία ανοιχτή συζήτηση μεθέμα την τέχνη στο Δημόσιο χώρο. Την εκδήλωσηδιοργάνωσε κάποιος άλλος ιδιωτικός πολιτιστικόςφορέας από τον χώρο της προβολής και της παρα-γωγής. Το βασικό ‘πάνελ’ μέσα από τις τοποθετή-σεις του οποίου θα προέκυπτε η συζήτηση αποτε-λούσαν εκπρόσωποι του δήμου, ενός μεγάλουμουσείου, ενός καλλιτεχνικού κρατικού πολιτιστι-κού φορέα, ενός φεστιβάλ κινηματογράφου, μίαδημοσιογράφος συνεργάτις του ΥΠ.ΠΟΤ, η εκ-πρόσωπος μίας ιδιωτικής εταιρείας εικαστικών εκ-δηλώσεων και μία εικαστική καλλιτέχνις. Δεν θαεπεκταθούμε περισσότερο στην περιγραφή της εκ-

δήλωσης γιατί στην προκειμένη περίπτωση μας εν-διαφέρει κυρίως να υποδείξουμε το πλαίσιο πουδιαμόρφωσε τον χαρακτήρα αυτής της πρωτοβου-λίας. Θα αναφέρουμε μόνο πως το μεγαλύτερο μέ-ρος του εγχειρήματος αποτέλεσαν οι παρουσιάσειςτου έργου των καλεσμένων και όχι μία ουσιαστικήσυζήτηση με το ετερόκλητο παρευρισκόμενοκοινό. Μία προσέγγιση αρκετά επιδερμική καιαποστασιοποιημένη από την πραγματική διάστασητου πολυσήμαντου πεδίου που αποτελεί η καλλι-τεχνική έκφραση στο Δημόσιο χώρο.

Ένα άλλο ενδιαφέρον δείγμα διαφορετικού χα-ρακτήρα υπήρξε η φετινή πρόταση του δήμου τηςΑθήνας για τις εορταστικές εκδηλώσεις των Χρι-στουγέννων. Ακολουθεί απόσπασμα δήλωσης τουΔημάρχου: «Οι εκδηλώσεις και τα εορταστικά δρώ-μενα θα πραγματοποιηθούν σε τρεις κεντρικές πλα-τείες, 17 γειτονιές και 11 πολιτιστικά κέντρα, μεδέκα θεματικά φεστιβάλ στα οποία συμμετέχουν πε-ρισσότεροι από 700 καλλιτέχνες, έναντι συμβολικήςαμοιβής, για 30 μέρες και νύχτες. Θέλαμε μια γιορτήτης πόλης από την ίδια την πόλη. Κινητοποιήσαμεόλες τις δυνάμεις του δήμου και απευθυνθήκαμε στοανθρώπινο κεφάλαιο της πόλης, τους δημιουργούς,τις καλλιτεχνικές ομάδες, τους νέους. Κι εκείνοιανταποκρίθηκαν. Έτσι διαμορφώθηκε το πλούσιοαυτό πρόγραμμα των χριστουγεννιάτικων εκδηλώ-σεων και μάλιστα με το χαμηλότερο δυνατό κόστος,αφού αντιστοιχεί στο 1/10 του περσινού. Οι συμμε-τέχοντες στέλνουν επιπλέον ένα μήνυμα που έχουμεόλοι ανάγκη. Το μήνυμα της συμμετοχής, της ευθύ-νης και της αλληλεγγύης, γιατί στην πρωτόγνωρηκρίση που βιώνουμε, η ανιδιοτελής προσφορά τουςανοίγει έναν καινούργιο δρόμο για τον δήμο μας.Πολύ περισσότερο που συμβαδίζει με τις πολύμορ-

«Η Τέχνη του να κατεβαίνεις στο Δρόμο»

11� 2011 � 5 11� 2011 � 2

12 2 � 2011 �

13� 2012 � 6 13� 2011 � 2

φες πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται, από διάφο-ρες πλευρές, για τη συνδρομή προς αυτούς πουέχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Είναι πρωτοβουλίες ελ-πιδοφόρες, που ξαναφέρνουν στην πόλη την έννοιατης συλλογικότητας, της κοινής ευθύνης γι’ αυτό πουυπάρχει και της κοινής προσπάθειας για να το κά-νουμε καλύτερο. Που ενισχύουν το αίσθημά μας ότιόλοι ανήκουμε εδώ, ότι όλοι μαζί διαμορφώνουμετην κοινή μας ταυτότητα.»

Το ύφος και το περιεχόμενο της παραπάνω δή-λωσης αλλά και το αποτέλεσμα της διεξαγωγήςτων εορταστικών καλλιτεχνικών εκδηλώσεων μαςδημιουργούν αντίστοιχα κάποιους προβληματι-σμούς. Αναρωτιόμαστε πώς ένας δημόσιος φορέαςπου δηλώνει πως μέλημά του είναι η κοινωνικήαλληλεγγύη, η καλλιέργεια της συλλογικότηταςκαι η προάσπιση της χαράς των πολιτών, κάνει έκ-κληση για συμμετοχή στους καλλιτέχνες εκείνουςπου όταν κάνουν τις παραστάσεις τους στο Δημό-σιο χώρο εκτός εορτών θεωρούνται παράνομοι καιδιώκονται από τις δημοτικές αρχές. Και τους καλείόχι απλώς να συμμετάσχουν, μα να το κάνουν προ-τείνοντάς τους μία ‘συμβολική’ αμοιβή, λες και ελ-λείψει - λόγω συνθηκών - ιδιωτικής εταιρείας πα-ραγωγής καλούνται οι καλλιτέχνες να λειτουργή-σουν ως ‘συμπαραγωγοί’ της διοργάνωσης.

Δεν εξετάζουμε τα παραπάνω παραδείγματαγια να κρίνουμε τους ίδιους τους θεσμούς μα τοντρόπο λειτουργίας τους και να καταφέρουμε νααπαντήσουμε τα ερωτήματα που προκύπτουν όσοναφορά στις προτεραιότητες βάσει των οποίων αυ-τοί διαμορφώνουν την ‘κοινωνική’ τους πολιτική.Όταν οι προτάσεις των δημοσίων φορέων είναι άρ-ρηκτα συνδεδεμένες με το συμφέρον της ιδιωτικήςπρωτοβουλίας δεν μπορούμε παρά να αναρωτη-θούμε από πού πηγάζει όλο αυτό το ενδιαφέρονγια το Δημόσιο χώρο. Όταν οι προσεγγίσεις παρα-μένουν τόσο επιφανειακές και αρκούνται στην

απλή παρουσίαση κάποιας ‘εστέτ’ αντίληψης τηςτέχνης χωρίς να επιδιώκουν την ουσιαστική επι-κοινωνία, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμεγια το κατά πόσο όλοι αυτοί οι φορείς έχουν ωςγνώμονα την άμεση και λειτουργική επαφή μετους πολίτες - αποδέκτες. Γιατί μπορούμε να δε-χθούμε πως ένας καλλιτέχνης του Δρόμου μπορείπιθανόν να αισθάνεται κάποια ολοκλήρωση ακόμακι αν κατάφερε να επικοινωνήσει κάτι έστω και μεέναν από τους πενήντα ανθρώπους που αποτελού-σαν τον κύκλο γύρω από την παράστασή του, ματο να προσπαθήσουμε να χωρέσουμε και να δικαι-ολογήσουμε την πολιτιστική πολιτική των μεγα-λύτερων φορέων της χώρας βάσει της ίδιας φιλο-σοφίας φαντάζει τουλάχιστον θλιβερά αστείο ανόχι και επικίνδυνο.

Η έννοια του Δημόσιου χώρου σηματοδοτείπρωτίστως το αναφαίρετο δικαίωμα της ελεύθερηςέκφρασης. Και η παρουσία της Τέχνης στο Δημό-σιο χώρο έχει ως στόχο την υπεράσπιση αυτού τουδικαιώματος. Δεν έχει ως στόχους ούτε το να με-ταμορφώσει το κέντρο της πόλης σε μία γιγαντι-αία γκαλερί, ούτε το να ντύνει τους δρόμους τηςμε τη φορεσιά μίας χριστουγεννιάτικης παιδικήςχαράς. Η Τέχνη υπάρχει στο Δρόμο για δημιουρ-γήσει συνθήκες ουσιαστικής επικοινωνίας και συ-νεύρεσης. Το μόνο συμφέρον που έχει να εξυπη-ρετήσει είναι αυτό των συμπολιτών και κανέναάλλο. Και έτσι θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται τόσοαπό τους φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, όσοκαι από τους ίδιους τους καλλιτέχνες. Μόνο βάσειμίας τέτοιας φιλοσοφίας είναι εφικτή η διαμόρ-φωση μίας κοινής ταυτότητας. Και αυτό σίγουραόχι χάριν της καλλιτεχνικής δημιουργίας μα γιατην κάλυψη βασικότερων αναγκών. Γιατί η πικρήαλήθεια των ημερών μας είναι πως δεν χρειάζεταιτέχνη για να κατέβεις στο δρόμο, μα ανάγκη. Ανά-γκη για συνεύρεση και ελεύθερη έκφραση.

14 2 � 2011 �

Cool jazz, modal jazz

15� 2012 � 6

H JAZZ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙΚείμενο: Παναγιώτης Βέτσικας

Το bebop άρχισε να “ηρεμεί” με τη δημι-ουργία της cool jazz. Στις αρχές της δε-

καετίας του 1950, οι μουσικοί της jazz δημιούρ-γησαν μια λιγότερο ξέφρενη, απαλότερη προ-σέγγιση στον αυτοσχεδιασμό, στηριγμένη στοανάλαφρο και ξερό παίξιμο του τενορίστα τουswing, Lester Young.Το αποτέλεσμα ήταν έναςάνετος και χαλαρός ήχος που χαρακτηρίστηκεως “cool”.

O τρομπετίστας Miles Davis ήταν από τουςπρώτους μουσικούς του bebop που ακολούθησετο νέο ρεύμα και έγινε από τους μεγαλύτερουςμεταρρυθμιστές του νέου στυλ. Το έργο του“Birth Of The Cool”, ηχογραφημένο το 1949-1950 με ένα εννιαμελές σχήμα, απετέλεσε τοπρότυπο της cool jazz. Άλλοι αξιόλογοι μουσικοίτου ρεύματος αυτού ήταν ο τρομπετίστας ChetBaker, oι πιανίστες Dave Brubeck και Lennie

Tristano, o βιμπραφωνίστας Milt Jackson καιοι σαξοφωνίστες Stan Getz, Lee Konitz, ZootSims, Paul Desmond και Gerry Mulligan.

Πολλοί ενορχηστρωτές επίσης συνεισέφερανστο “κίνημα” της cool jazz, όπως ο Gil Evansκαι ο Tadd Dameron. Οι συνθέσεις τους επικε-ντρωνόταν σε ηχοχρώματα και μια αργή αρμο-νία που δημιουργούσε τη ψευδαίσθηση τουελεύθερου χώρου. H cool jazz επέτρεπε μεγαλύ-τερα σχήματα: τα εννεαμελή και δεκαμελή σχή-ματα αντικατέστησαν τα κουαρτέτα και κουι-ντέτα των χρόνων του bebop. Mερικοί ενορχη-στρωτές πειραματίστηκαν με την εισαγωγή καιάλλων οργάνων, όπως το γαλλικό κόρνο και τηντούμπα.

Οι jazz μουσικοί που ηχογραφούσαν σταστούντιο του Los Angeles αμέσως ασπάστηκαντο νέο στυλ, στη δεκαετία το ‘50. Επηρρεασμέ-νοι κυρίως από τo εννιαμελές σχήμα του MilesDavis, ανέπτυξαν αυτό που έγινε γνωστό σανjazz της Δυτικής Ακτής (West Coast Jazz).Όπως και η cool jazz, η West Coast jazz ήταν πιόχαλαρή από το “αγχωμένο” bebop.

Το μεγαλύτερο μέρος της νέας jazz ήτανγραμμένο σε παρτιτούρες, αλλά πάντα υπήρχανανοιχτοί χώροι για αυτοσχεδιασμούς. Αν και ηWest Coast jazz παιζόταν κυρίως στα στούντιοηχογραφήσεων, υπήρχαν και ορισμένα κέντραγια live εμφανίσεις από κορυφαίους δημιουρ-γούς. Μεταξύ τους o τρομπετίστας ShortyRogers, ο σαξοφωνίστας Art Pepper, ο ντράμ-μερ Shelly Manne και ο κλαρινετίστας JimmyGuiffre.

Modal Jazz

Στα τέλη της δεκαετίας του ‘50, ο τρο-μπετίστας Miles Davis και ο τενορίστας

John Coltrane πειραματίστηκαν με κλίμακες(modes), μια προσέγγιση στη μελωδία και τον αυτοσχεδιασμό δανεισμένη κατευθείαν από τηνκλασική μουσική. Χρησιμοποιούσαν ένα μικρόαριθμό κλιμάκων για να δημιουργήσουν τηνσπονδυλική στήλη της κάθε σύνθεσης.

Το αποτέλεσμα ήταν μια καθαρά μελωδικήμορφή της jazz. Oι John Coltrane σολίστες πολ-λές φορές “εβγαιναν και έμπαιναν” ανάμεσαστις προκαθορισμένες κλίμακες για να δημιουρ-γήσουν ένα αίσθημα έντασης και λύτρωσης. Οιρυθμοί εκτεινόταν από αργοί μέχρι γρήγοροι,αλλά συνολικά, η μουσική είχε ένα αίσθημα πε-ριπλάνησης και όχι βιασύνης. Για πιο εξωτικάαποτελέσματα, οι μουσικοί πολλές φορές χρησι-μοποιούσαν μη ευρωπαικές κλίμακες (π.χ. ινδι-κές, αραβικές, αφρικάνικες) σαν μια “βάση” γιατη μουσική τους. Το αόριστο τονικό κέντρο τηςmodal jazz αποτέλεσε το εφαλτήριο για πειρα-ματιστές της free jazz που ακολούθησαν, όπωςπ.χ. o Pharoah Sanders.

Ανάμεσα στις κλασικές ηχογραφήσεις της πε-ριόδου της modal jazz, εξέχουσα θέση έχουν οισυνθέσεις “Milestones”, “So What” και“Flamenco Sketches” του Miles Davis και “MyFavorite Things” και “Impressions” του JohnColtrane.

Η Νέα Ορλεάνη είναι το μόνο μέρος που ξέρωπου, όταν ρωτήσεις ένα μικρό παιδί τι θέλει να γί-νει όταν μεγαλώσει, αντί να σου πεί “θέλω ναγίνω αστυνομικός” ή “θέλω να γίνω πιλότος”,λέει “θέλω να γίνω μουσικός”.

Αlan JaffeΠαιδοψυχολόγος

H JAZZ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙ

Το θυμάρι και ο θυμόςAGRIA MENTA Κείμενo: Κατερίνα Γούναρη

Tο κοινότατο στην Ελλάδα θυμάρι ανήκειστην οικογένεια των χειλανθών. Είναι θά-

μνος μικρού ύψους (30-40 εκατ. περίπου), μεγκριζοπράσινο αρωματικό φύλλωμα. Το καλο-καίρι παράγει λευκά ή ροζ άνθη ανάλογα μετην ποικιλία. Αναπτύσσεται σε χαμηλά υψό-μετρα σε άγονους, πετρώδης τόπους.

Για την προέλευση του ονόματος τουυπάρχουν διάφορες εκδοχές, η επικρατέστερηείναι οτι προέρχεται από το ρήμα «θύω» πουσημαίνει θυσιάζω, πιθανότατα γιατί στη αρ-χαία Ελλάδα χρησιμοποιούνταν και ως θυ-μίαμα σε ναούς. Κατά την αρχαιότητα όμωςσυναντάμε κι’ άλλες εφαρμογές του θυμα-ριού: οι φτωχοί στην αρχαία Ελλάδα έτρωγανένα δυναμωτικό μείγμα από θυμάρι, μέλι καιξύδι. Οι ηλικιωμένοι κατανάλωναν ποσότη-τες από αφεψήματα θυμαριού για την αντιμε-τώπιση της άνιας. Οι ρωμαίοι στρατιώτες τοχρησιμοποιούσαν για δύναμη και ενεργητι-κότητα, επίσης πολλοί Ρωμαίοι έκαιγαν θυ-μάρι για την απομάκρυνση των σκορπιών, οιΑιγύπτιοι το ονόμαζαν «Θαμ» και το χρησι-μοποιούσαν σαν επουλωτικό και βαλσαμω-τικό. Ο Πλίνιος το 771 π.Χ. συνιστά κο-μπρέσσες στο κεφάλι με αφέψημα απο θυ-μάρι και ξύδι για την εξάλειψη του πονοκε-φάλου.

Το θυμάρι ευδοκιμεί και σε μια γλαστρούλαστο μπαλκόνι μας, «αγαπά» τον ήλιο χωρίς ναχρειάζεται πολύ νερό και φροντίζουμε το χώμανα έχει καλή αποστράγγιση και να μην είναιυγρό. Το συναντάμε όμως και σαν καλλιεργή-

σιμο φυτό σε εύκρατα κλίματα και εδάφη μεpH 5.0-8.0 και ξηρά( σε υγρά εδάφη η αρωμα-τική αξία μειώνεται). Τα σπορόφυτα μεταφυ-τεύονται στο χωράφι την Άνοιξη, η έναρξη συ-γκομιδής ξεκινά τον δεύτερο χρόνο (Ιούνιο-Ιούλιο).

Στην φαρμακευτική, στην κοσμετολογίακαι ευρύτατα στην μαγειρική συναντάμε πολ-λές εφαρμογές του θυμαριού. Οι διαφορετικέςεφαρμογές οφείλονται στα διαφορετικά συ-στατικά του, που είναι πικρά στοιχεία, τανίνη,φλαβονοειδή, τριτερπενοειδή. Το πτητικόέλαιο περιέχει μεταξύ άλλων θυμόλη, καρβα-κρόλη, κυμόλη, λιναλόλη, βορνεόλη.

Το αποξηραμένο φύλλο και άνθος προσθέ-τει νοστιμιά και ξεχωριστό άρωμα στα φα-γητά, ενώ παράλληλα μειώνει τα επίπεδα χο-ληστερίνης και τριγλυκεριδίων του αίματος.Είναι άριστο τονωτικό για την επιδερμίδααλλά και για την κυκλοφορία του αίματος,ανακουφίζει την αναπνοή και τονώνει το ανο-σοποιητικό. Είναι επίσης εμμηναγωγό , ορε-κτικό, αφροδισιακό, διουριτικό, διεγερτικό γιαατονία, νευρασθένεια, κατάθλιψη και ημικρα-νίες. Θεραπεύει αναπνευστικά προβλήματα,γρίπη, ανακουφίζει από τον πονόδοντο, τονπονόλαιμο, τους ρευματισμούς και τις αρθρί-τιδες.

Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του θυμαριούοφείλονται στο θυμέλαιο, το αρωματικό αιθέ-ριο έλαιο του με ιδιότητες στυπτικές, τονωτι-κές, αντισπασμωδικές, αποχρεμπτικές, στομα-χικές και αποσμητικές. Το αιθέριο έλαιο πα-

18 6 � 2012 �

19� 2012 � 6

ραλαμβάνεται από τα άνθη και τα φύλλα μεαπόσταξη.366 Είναι ισχυρό αντιβακτηριδιακόκαι αντιμυκητιασικό, ενώ έχει την ιδιότητα ναδιεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Το έγχυμα του χρησιμοποιείται για τις λοι-μώξεις του θώρακα, κρύωμα της κοιλιάς καιευερέθιστο έντερο. Καταπλάσματα από θυ-μάρι χρησιμοποιούνται για την επούλωση πλη-γών και την εξάλειψη του κνησμού από τσι-μπήματα εντόμων. Το αιθέριο έλαιο χρησιμο-ποιείται για εντριβή του θώρακα, για ρευματι-κούς πόνους- τραβήγματα των μυών, ιδανικήαναλογία για να χρησιμοποιήσετε το αιθέριο

έλαιο είναι 10 σταγόνες διαλυμένες σε 20 mlαμυγδαλέλαιο ή ηλιέλαιο. Είναι σημαντικό νατονίσουμε οτι τόσο το θυμάρι όσο και το θυ-μέλαιο δεν χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκειαεγκυμοσύνης διότι προκαλούν διέγερση τηςμήτρας.

Το θυμάρι μαζί με το δεντρολίβανο αποτε-λούν το δεύτερο φυτό που είναι οικονομικάσημαντικό για την παγκόσμια βιομηχανία τωνφαρμακευτικών και αρωματικών φυτών. Μο-λονότι η χώρα μας έχει άριστες συνθήκες γιατην καλλιέργεια θυμαριού, το 90% της παγκό-σμιας παραγωγής καλύπτει η Ισπανία.

20 6 � 2012 �

ALCALICAS PHOTOS Φωτογραφία: Alcalica

Winter

21� 2012 � 6

ALCALICAS PHOTOS

22 6 � 2012 �

ALCALICAS PHOTOS

23� 2012 � 6

ALCALICAS PHOTOS

24 6 � 2012 �

ALCALICAS PHOTOS

105,5 ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ:Ο πολιτισμός, η κοινωνία και η καθημερινότητα

μέσα από μια συχνότητα…

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ Επιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου

Ισως ο τελευταίος πολυφωνικός σταθμός στοΛεκανοπέδιο της Αττικής και σίγουρα ένας

από τους τελευταίους με τα παλιά χαρακτηριστικάκαι γερά «αντανακλαστικά» του ελληνικού ραδιο-φώνου. Αυτά τα «αντανακλαστικά» δημιουργούνταικυρίως από τις γνώσεις, τη συνέπεια και όχι από τηκαρατόμηση των παραγωγών ελλείψει χρημάτωναλλά και από το λόγο που έχει ή δεν έχει κάποιοςόταν αποφασίζει να διαλέξει μουσικές ή κουβέντες.

Δεν πάνε πολλά χρόνια όταν στην συχνότητα των105,5 στα Αθηναικά ερτζιανά ξεπρόβαλε δειλά δειλάμια σοβαρή και συγκροτημένη προσπάθεια από γνώ-στες των ραδιοφωνικών, ειδησεογραφικών αλλά καιπολιτιστικών πραγμάτων της χώρας.Μια αφρόκρεμααπό δημοσιογράφους, καταξιωμένους και καλούςπαραγωγούς, συντάκτες από μουσικά, ενημερωτικάσάιτ, γνώστες του κινηματογράφου, του ρεμπέτικουτραγουδιού αλλά και της κλασικής μουσικής.Πουκολλάνε όλα αυτά και πως; Μια χαρά κολλάνε καιάλλωστε όλοι οι καλοί χωράνε …στο πρόγραμμαενός σταθμού που ξαγρυπνά παίζοντας μουσικές όχιαπό κονσέρβες αλλά παρουσιάζοντας αυτές τις μου-σικές με πολλούς τρόπους…υπάρχουν άλλωστεπολλοί και μοναδικοί τρόποι για να πεις στο μικρό-φωνο αυτά που θέλεις να πεις.Με εκπομπές λόγουκαι ουσίας ξεκινά από το πρωί με την ειδησεογρα-φική του ζώνη και από το μεσημέρι μετατρέπεται σεμια …πολιτιστική πανδαισία όπου παρουσιάζονταιόλα τα παραπάνω που προαναφέραμε αλλά καιπολλά άλλα. Αλλα και οι εκπλήξεις δεν λείπουν απότην ατζέντα του ραδιοφώνου που …σκαρφάλωσεστους 105,5 και μένει πιστό στις …προγραμματικέςτου δηλώσεις. Ποιες είναι αυτές;

«Ότι αποτελεί έναν εναλλακτικό δίαυλο επικοι-νωνίας και ενημέρωσης. Δίνει φωνή σε εκείνους που

τους τη στερούν, υπερασπίζεται τα κοινωνικά δικαι-ώματα και τις ατομικές ελευθερίες. Έχει άποψη γιατο ραδιόφωνο που λείπει από τα ερτζιανά της χώρας,επιδιώκει να καλύψει τα μεγάλα κενά που αφήνειπίσω της η κατευθυνόμενη και μαζική ενημέρωση,δίνει απαντήσεις στην εμπορευματοποίηση των μου-σικών μας ακουσμάτων».

Όλα τα παραπάνω όμως δεν θα είχαν καμία μακαμία σημασία αν δεν είχαν τροφοδοτηθεί από τηνκουλτούρα, το πνεύμα και τον …πλουραλισμό από-ψεων και γνώσεων που μπαινοβγαίνουν στο στού-ντιο του σταθμού καθημερινά –και όχι μόνο τις κα-θημερινές– από το πρωί μέχρι το βράδυ. Και εδώίσως και να υπερθεματίσουμε σε ένα βαθμό αλλάκαταλυτικό ρόλο σε αυτό έχει παίξει και ο Διευθυ-ντής προγράμματος του σταθμού –με μεγάλη καισημαντική θητεία σε επίσης μεγάλα και σημαντικάραδιόφωνα– ο Βαγγέλης Βέκιος. Στον ίδιο πιστώνε-ται και η πολύ καλή δική του εκπομπή «στις όχθεςτου Ιλισσού» που παρουσιάζει από την αρχή της λει-τουργίας του σταθμού όταν ακόμα το Κόκκινο ήτανσε περισσότερο δοκιμαστική φάση και δοκίμαζε καιαυτό τις αντοχές του. Μέχρι που οι αντοχές δυνά-μωσαν και ξεπέρασαν τον σκόπελο της κομματικήςταυτότητας και πήγαν παραπέρα.

Από τις 6 Φεβρουαρίου του 2006 κύλησε πραγ-ματικά πολύ νερό στο αυλάκι στο δέκτη των 105,5.Πολλές εκπομπές, πολλές φωνές, πολύ ζωντάνια καιπεράσματα από τους Portishead στον Δήμο Μούτσηκαι από κει ποιός ξέρει που… Πως γίνονται αυτά ταπεράσματα; Όταν έχεις ανακαλύψει τη μαγεία τουραδιοφώνου και τα συστατικά της. Ε αυτά τα συ-στατικά μας τα παρουσιάζουν σωστά σε αυτή τη συ-χνότητα δίνοντας μια πολυγευστικότητα και μια πο-λυχρωμία στους μάλλον γερασμένους μεγάκυκλουςτων Αθηναικών fm.

26 2 � 2011 �

28 6 � 2012 �

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ Κείμενο: Αλεξάνδρα Κανάκη

Είμαστε ήδη στο 2012, στο πρώτο τεύχοςτου νέου έτους, και ξεκινάμε πιο δυνα-μικά βλέποντας την κάθε μας μέρα σαν

πρώτη, της υπόλοιπης ζωής μας, γιατί μόνο απόμέσα μας, εμείς θα φέρουμε την αλλαγή που επι-θυμούμε.

Όπως έχουμε αναφερθεί και σε προηγούμενατεύχη, το δυσκολότερο για έναν μέσο άνθρωπο,φαίνεται να είναι, η κυριαρχία και η συγκέντρωσητου νου, προκειμένου να φτάσει σε κατάστασηδιαλογισμού. Ένα από τα βήματα της κυριαρχίαςτου νου, σύμφωνα με την φιλοσοφία της γιόγκα,είναι η κυριαρχία του σώματος. Το σώμα για ναμπορέσει να μείνει ακίνητο, σε θέση διαλογισμού,με κάθετη την σπονδυλική στήλη, πρέπει να μηνυποφέρει. Η άσκηση, λοιπόν, του σώματος βοη-θάει στην συγκέντρωση.

Ο χαιρετισμός στον ήλιο είναι μια σειρά δώ-δεκα θέσεων. Στο παρακάτω σχήμα και πίνακα

μπορούμε να τις δούμε μια-μια, την προτεινόμενηαναπνοή και, ενδεικτικά (χωρίς να είναι απόλυτο),την συγκέντρωση στα κέντρα ενέργειας (μπορείνα διαφοροποιηθεί ανάλογα με το τι θέλουμε ναπετύχουμε) και τον αντίστοιχο ήχο. Η στάση τηςσανίδας, στην πέμπτη θέση μπορεί να αντικατα-σταθεί με την στάση του σκύλου της όγδοης θέ-σης. Επίσης, στον πρώτο κύκλο, μπορούμε να ξε-κινάμε με το αριστερό πόδι πίσω.

Προσπαθούμε η κίνηση και η αναπνοή να είναιαργές και αρμονικές, Προοδευτικά αυξάνουμε τιςεπαναλήψεις και την ταχύτητα εναλλαγής από τηνμια θέση στην άλλη, πάντα σε αρμονία με τηναναπνοή. Ενδεικτικό, για να βεβαιωθούμε ότι δια-τηρούμε σωστή την αναπνοή μας, είναι να μην λα-χανιάζουμε. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η άσκησηαυτή είναι πανάκεια για την πλήρη αναζωογόνησηκαι ασφαλώς έχει ωφέλιμα αποτελέσματα για όλατα σημεία και συστήματα του σώματος. Γενικά,

Χαιρετισμός στον ήλιο

29� 2012 � 6

είναι καλή προετοιμασία, ζεσταίνει το σώμα,εφαρμόζεται σαν απλή αερόβια άσκηση, τονώ-νει τους μυς, επισπεύδει και εντείνει την αναπνοήχωρίς να κουράζει.

Εκτός όμως από τον χαιρετισμό στον ήλιο,που συστήνεται ανεπιφύλακτα, αναφέρονται, πα-

ρακάτω, τρία σύντομα προγράμματα ασκήσεωνγια την βελτίωση συχνών σωματικών προβλη-μάτων. Δεν παραλείπουμε την προθέρμανση και,μετά το τέλος των ασκήσεων, την χαλάρωση καιτον διαλογισμό. Απολαμβάνουμε το πρόγραμμακαι βιώνουμε ότι η θεραπεία γίνεται «τώρα».

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

Σχήμα: ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ (SURIA NAMASKARA)

ΘΕΣΗ ΣΤΑΣΗ ΑΝΑΠΝΟΗΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ-

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟBIJA MANTRAS (ΗΧΟΣ)

1η προσοχής εισπνοή-εκπνοή ANAHATA (ΚΑΡΔΙΑ) ΟΜ ΧΡΑΜ YAM2η κάμψη πίσω εισπνοή VISHUDDHI (ΛΑΙΜΟΣ) ΟΜ ΧΡΗΜ HAM3η όρθια τσιμπίδα εκπνοή SVADDHISTANA (ΚΟΙΛΙΑ) ΟΜ ΧΡΟΥΜ VAM4η Δ.πόδι πίσω εισπνοή AJNA (ΜΕΤΩΠΟ) ΟΜ ΧΡΑΪΜ AUM5η σανίδα εκπνοή VISHUDDHI ΟΜ ΧΡΑΟΥΜ HAM6η 8 σημεία* άπνοια MANIPURA (ΗΛΙΑΚΟ ΠΛ.) ΟΜ ΧΡΑ RAM7η κόμπρα εισπνοή SVADDHISTANA ΟΜ ΧΡΑΜ VAM8η σκύλος με το κεφ. Κάτω εκπνοή VISHUDDHI ΟΜ ΧΡΗΜ HAM9η Δ.πόδι μπροστά εισπνοή AJNA ΟΜ ΧΡΟΥΜ AUM10η όρθια τσιμπίδα εκπνοή SVADDHISTANA ΟΜ ΧΡΑΪΜ VAM11η κάμψη πίσω εισπνοή VISHUDDHI ΟΜ ΧΡΑΟΥΜ HAM12η προσοχής εκπνοή ANAHATA ΟΜ ΧΡΑ YAM

1ος Κ ύ κ λ ο ς

30 6 � 2012 �

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

ΘΕΣΗ ΣΤΑΣΗ ΑΝΑΠΝΟΗΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ-ΕΝΕΡΓΕΙ-

ΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟBIJA MANTRAS (ΗΧΟΣ)

1η προσοχής εισπνοή-εκπνοή ANAHATA (ΚΑΡΔΙΑ) ΟΜ ΧΡΑΜ YAM2η κάμψη πίσω εισπνοή VISHUDDHI (ΛΑΙΜΟΣ) ΟΜ ΧΡΗΜ HAM3η όρθια τσιμπίδα εκπνοή SVADDHISTANA (ΚΟΙΛΙΑ) ΟΜ ΧΡΟΥΜ VAM4η Α.πόδι πίσω εισπνοή AJNA (ΜΕΤΩΠΟ) ΟΜ ΧΡΑΪΜ AUM5η σανίδα εκπνοή VISHUDDHI ΟΜ ΧΡΑΟΥΜ HAM6η 8 σημεία* άπνοια MANIPURA (ΗΛΙΑΚΟ ΠΛ.) ΟΜ ΧΡΑ RAM7η κόμπρα εισπνοή SVADDHISTANA ΟΜ ΧΡΑΜ VAM8η σκύλος με το κεφ. Κάτω εκπνοή VISHUDDHI ΟΜ ΧΡΗΜ HAM9η Α.πόδι μπροστά εισπνοή AJNA ΟΜ ΧΡΟΥΜ AUM10η όρθια τσιμπίδα εκπνοή SVADDHISTANA ΟΜ ΧΡΑΪΜ VAM11η κάμψη πίσω εισπνοή VISHUDDHI ΟΜ ΧΡΑΟΥΜ HAM12η προσοχής εκπνοή ANAHATA ΟΜ ΧΡΑ YAM

2ος Κ ύ κ λ ο ς

*Θέση στήριξης σε 8 σημεία: δάχτυλα ποδιών, γόνατα, στήθος, παλάμες και μέτωπο.

1ο. Αυτοθεραπεία για πόνους στη μέση:Α. Όταν είναι σε κρίση: Β. Όταν η κρίση έχει περάσει: όλες οι προηγούμενες και

I. Τέντωμα προς τα πάνω IV. Άρσεις ποδιώνII. Άσκηση απελευθέρωσης αερίων V. Γάτα

III. Στάση προσευχής VI. ΑκρίδαIV. Σφίγγα V. Κόμπρα

2ο. Αυτοθεραπεία για δυσκοιλιότητα: - Εναλλασσόμενη Αναπνοή – Χαλάρωση – όχι άμυλο στη δια-τροφή, αλλά τροφές με ίνες – όχι γαλακτερά – 6-8 ποτήρια νερό ημερησίως – όχι καθαρτικά – άνεταρούχα. Ασκήσεις:

I. Περιστροφές κεφαλιού V. Κόμπρα (& κόμπρα με στροφές)II. Τεντώματα προς τα πάνω VI. Ακρίδα

III. Κάμψεις στο πλάι (γοφούς) VII. Απελευθέρωση αερίωνIV. Αιώρα

3ο. Αυτοθεραπεία για τους πόνους στον αυχένα:I. Περιστροφές κεφαλιού V. Κόμπρα

II. Πολεμιστής ΙΙΙ (με στήριξη των χεριών σε καρέκλα) VI. Ακρίδα (& βάρκα)III. Γάτα (& Ισορροπία χεριών ποδιών) VII. Απελευθέρωση αερίωνIV. Γέφυρα VIII. Ξαπλωτό τέντωμα

Όποιες από τις ασκήσεις ή τεχνικές αναφέρονται, στην στήλη μας, μπορούν να λειτουργήσουν καιανεξάρτητα από το πλαίσιο της γιόγκα, σαν απλές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή μας, η σαν συ-μπληρωματική θεραπεία. Εξαρτάται πάντα από μας και τι θέλουμε να πετύχουμε. Ο καθένας είναι ελεύ-θερος να επιλέξει, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του και την επιθυμία του J.

Από την Ανατολή στη Μεσόγειο και πίσω…

33� 2012 � 6

ΜΟΥΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ;Κείμενο, μτφρ: Κατερίνα Χατζή

O Omar Faruk Tekbilek γεννήθηκε στηνΤουρκία το 1951 και είναι ένας από τους πιοσπουδαίους μουσικούς τόσο της χώρας τουόσο και της παγκόσμιας έθνικ μουσικής.Κα-ταξιωμένος φλαουτίστας –με αυτό το όργανοέχει συστηθεί και έχει αγαπηθεί από το μου-σικόφιλο κοινό- αλλά και ένας συνθέτης μεπραγματικά μεγάλους μουσικούς ορίζοντεςξεχώρισε γρήγορα και έγινε ιδιαίτερα δημο-φιλής τόσο για τη δεξιοτεχνία του όσο και γιατο καλλιτεχνικό του έργο που αποτυπώθηκεσε αρκετές δισκογραφικές καταθέσεις.

Εχει γίνει ένας από τους πιο ξεχωριστούςκαι σημαντικούς μουσικούς που έχει κερδίσειτους πάντες : Από το κοινό που αρέσκεται στονα ακούει μουσική, αυτούς που ψάχνουν τοκάθε τι «περίεργο» στη δισκογραφία, απότους λάτρεις της δεξιοτεχνίας αλλά και αυ-τούς που ψάχνουν στον κόσμο σε κάθε τουγωνιά …world music.Το πιο σπουδαίο όμωςστην όλη ιστορία του Τούρκου μουσικού πουταξιδεύει παντού με τους φίλους του κουβα-λώντας τα όργανα του και τις ιδέες του είναιότι τον ακούνε πολλοί νέοι ακροατές ανά-μεσα τους και πολλοί μουσικοί.Ισως είναι τοεπιστέγασμα της καθολικής αναγνώρισης στοπρόσωπο του και στον τρόπο που περνάει τημουσική του αλλά και η μεγάλη του άνεσηστο να ξεδιπλώνει …νότες μέσα από το όρ-γανο που τον έκανε αγαπητό και γνωστό πα-ντού: το φλάουτο (το έγραψα ξανά αυτό αλλάείναι γεγονός ☺).

Όλα τα παραπάνω βέβαια δεν έμειναναπαρατήρητα από τη μουσική κοινότητα έχο-

ντας ως αποτέλεσμα η παρουσία του σε φε-στιβάλ και συναυλίες και είναι όχι απλά συ-χνή αλλά συχνότατη.Βεβαίως ο ίδιος πάνταεξερευνούσε τη μουσική ασχέτως με τις εκ-δηλώσεις όπου έπαιρνε μέρος –ίσως μέσααπό εκεί, από τη συνεύρεση του επί σκηνήςμε άλλους μουσικούς να ήταν η αφορμή, η αι-τία να ανακαλύπτει καινούργιους μουσικούςδρόμους και τρόπους.Συνήθως μια σειρά συ-ναυλιών αποσπά τον καλλιτέχνη από τη με-λέτη του πάνω σε κλίμακες αλλά αν εμπεριέ-χει και το jam, τη μαγεία που στήνεται επιτό-που πάνω στη σκηνή τότε όλα φέρνουν μιαστιγμή που μπορεί να αποτελέσει και το έναυ-σμα για καινούργιες δημιουργίες.

Μια από τις δημιουργίες του Omar FarukTekbilek είναι και οι παραστάσεις του με τονέι σε Σούφι στυλ.Δεν είναι τυχαίο άλλωστεπως μέσα στα βραβεία που έχει λάβει συγκα-ταλέγεται και αυτό του «Καλύτερου Καλλιτέ-χνη της τουρκικής Βραβείο Μουσικής 2003"από την "Τουρκική Ένωση Λογοτεχνών".Στηχώρα μας ήρθε τον περασμένο Μάρτιο γιαδυο εμφανίσεις παρουσιάζοντας τις επιρροέςτου από τη μουσική της Μεσογείου αλλά καιτης Ανατολής «δένοντας» τες με δικά τουστοιχεία. Οσο για την πιο πρόσφατη δουλειάτου αυτή έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 2011και ήταν πραγματικά μια μουσική μάζωξη,ένα απελεθευρωτικό πανηγύρι ήχων : ΜεOmar Faruk Tekbilek, A.R. Rahman, HossamRamzy, Billy Cobham & Manu Katché το άλ-μπουμ "Rock η Tabla" ήταν μια μέθεξη στααυτιά όσων το άκουσαν…

From East to Mediterraneanand back again…

35� 2012 � 6

Music Village?Text, translation: Katerina Xatzis

Omar Faruk Tekbilek was born inTurkey in 1951 and is one of the greatestmusicians of both the country’s and theworld’s ethnic music. Famous flutist -withthis instrument has he been recommendedand is loved by the audience which lovesmusic – but also a composer with reallygreat musical horizons succeeded quicklyand fast became popular both for his vir-tuosity and for his artistic work which cap-tured a record number of deposits.

He has become one of the most distin-guished and important musicians who haswon everyone: starting from the audiencewhich likes to hear music, those lookingfor something "strange" in the music in-dustry, the lovers of skill, but also thosewho are looking in the world in every cor-ner the ... world music. However, the mostimportant in the whole story of the Turk-ish musician, who travels everywhere withhis friends, carrying his instruments andideas ,is that many young listeners hearhim among them some musicians. Maybethis can be a universal recognition of hisface and on the way he gives his music,and his great comfort to unfold ... notesthrough the instrument that made him fa-mous and beloved everywhere: the flute (Iwrote it again but that is a fact).

All the above certainly did not remain

unnoticed by the music community, re-sulting in his presence at festivals and con-certs which is not just common but too of-ten. Of course he always explored the mu-sic apart from the events he took part, per-haps through that point, being on stagewith other musicians was the reason, thecause of discovering new musical pathsand ways. Usually a lot of concerts dis-tract the artist from the study on the scalesbut if it contains the jam, the magic that isset up on the spot on stage then all bringthe moment for new creations.

One of Omar’s Faruk Tekbilek cre-ations are his performances with a Sufiney style. It is not a coincidence thatamong the awards he received, is one ofthe "Best Artist of Turkish Music Award2003" from the "Turkish Union of Writers. "In our country he came last March fortwo views showing the influences of mu-sic from the Mediterranean and the East"tying "them with his own clues. As far ashis most recent work , this took place inAugust 2011 and was really a musicalmeeting, a festival of free sounds: WithOmar Faruk Tekbilek, AR Rahman, Hos-sam Ramzy, Billy Cobham & ManuKatché the album "Rock the Tabla" was acommunion in the ears of those who lis-tened it ...

«Διασκευών το ανάγνωσμα»(Μέρος πρώτο...)

38 6 � 2012 �

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΠΟΥΖΟΥΚΤΣΗ Κείμενο: Γιώργος Σταυρακέλλης

Κυριακάτικο μεσημέρι στο Γουδί, παίζαμε σε ενα ρακάδικο και από τις 3 είχαμε γίνει

ντίρλα.

Μια παρέα ζητάει τη Φραγκοσυριανή......παίζουμε το κομμάτι στην πρώτη εκτέλεση του

Μάρκου (δηλαδή γρήγορο σαν χασαποσέρβικο).Προς το τέλος του παιξίματος έρχεται ένας

κύριος και μας λέει.....

παιδιά όταν παίζετε,οι μαλακίες με ρέγουλα γιατί από κάτω υπάρχουν και μουσικοί.....

ευνόητα ζητάμε το λόγο...

Δεν έχετε κανένα δικαίωμα να κάνετε την Φραγκοσυριανή Reggae και να την τρέχετε στο

θεό, κι εγώ μουσικός είμαι και δεν το ξανάκουσα αυτό το χάλι.

Τι παίζετε κύριε εσείς??

Πλήκτρα παίζω απο το 60.....

Καλά άντε γεια................

Μπορεί η συζήτηση να έληξε για αυτό το μεσημέρι αλλά η κουβέντα σηκώνει

πολλά.............

Η διασκευή λοιπόν είναι ένα θέμα για το οποίο έχουν γίνει άπειρες συζητήσεις και δια-

φωνίες.

Ξεκινώντας όμως πρέπει να γίνει ένας ορολογικός διαχωρισμός διότι άλλο η διασκευήκαι άλλο η επανεκτέλεση, αυτοί οι 2 όροι πολλές φορές συνχέονται και ταυτίζονται.

Οταν μιλάμε για επανεκτέλεση σημαίνει οτι παίρνεις το αυθεντικό κομμάτι και το αναπα-

ράγεις με τα ίδια ακριβώς στοιχεία της πρώτης εκτέλεσης αλλάζοντας μόνο τους μουσικούς

και τον τραγουδιστή.

Οταν μιλάμε για διασκευή τότε εννοούμε μια πιο βαθιά παρέμβαση και επεξεργασία του

κομματιού σε έναν η περισσότερους απο τους παρακάτω παράγοντες:

@ρυθμός

@μελωδική γραμμή

@στίχοι

Μια διασκευή μπορεί να αλλάξει ελα-

φρά ένα κομμάτι η να το κάνει αγνώριστο

είτε απο την καλή είτε από την κακή εν-

νοια.

Στο τομέα του ρεμπέτικου τραγουδιού

υπάρχουν πολυποίκιλες αντιδράσεις στο

άκουσμα μιας διασκευής.Οι περισσότεροι

είναι αρκετά επιφυλακτικοί μέχρι αρνητι-

κοί από την πρώτη στιγμή που θα ακού-

σουν κάτι διαφορετικό.

Το δημοφιλέστερο επιχείρημα είναι η

αλλοίωση του κομματιού και η απώλεια

της αυθεντικότητας. Αρκετοί επίσης ισχυ-

ρίζονται οτι η διασκευή κάνει κακό στο

ίδιο το κομμάτι.

Κατά την δική μου άποψη μια προσεγ-

μένη και καλοπροαίρετη διασκευή μόνο

καλά αποτελέσματα θα φέρει παρά ζημιά

θα κάνει.Για να διασκευάσεις ένα κομμάτι

πρέπει να το αγαπάς και να το σέβεσαι και

πάνω απ όλα να ΚΑΤΕΧΕΙΣ ΤΗΝ

ΠΡΩΤΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ.

39� 2011 � 2

FLASHAKI Φωτογραφία: Μανώλης Λαγουτάρης

Καφενείο «Η Ελευθερία» (Μέρος δεύτερο…)

ΜέλιΕτος: 2010Σκηνοθέτης: Semih KaplanoglouΔιάρκεια: 103’

Σε μια απομακρυσμένη επαρχία τηςΤουρκίας παρακολουθούμε την ήσυχη ζωήενός μικρού αγοριού που ζει μαζί με τουςγονείς του σε ένα ξύλινο σπίτι στο δάσος.Η ηρεμία αυτή πρόκειται να διαταραχτεί,όταν ο πατέρας- μελισσοκόμος στο επάγ-γελμα- φεύγει προς αναζήτηση μιας πρό-σφορης περιοχής για να στήσει τα μελίσ-σια του. Η σκηνοθεσία είναι απλή και μετρημένη με αποτέλεσμα η ταινία να μην κουράζει παρά τοναργό ρυθμό της ενώ η φωτογραφία σε καθηλώνει τόσο στις εσωτερικές όσο και στις εξωτερικές σκη-νές της φύσης. Τέλος, η ερμηνεία του αγοριού αποτελεί σίγουρα έναν πολύ καλό λόγο για να δει κά-ποιος αυτή την ταινία.

MoneyballΕτος: 2011Σκηνοθέτης: Bennett MillerΔιάρκεια: 133’

Η ιστορία του γενικού διευθυντή τηςομάδας μπέιζμπολ Oakland A’s, ο οποίοςκατάφερε, εφαρμόζοντας μια πολύ διαφο-ρετική προσέγγιση στην επιλογή και αξιο-λόγηση των παικτών, όχι μόνο να ανα-διαρθρώσει την ομάδα αλλά να την οδη-γήσει και σε μια σειρά από πολύ σημαντι-κές νίκες παρά το γεγονός πως επρόκειτογια την «φτωχότερη» ομάδα του πρωτα-θλήματος αλλάζοντας έτσι τον τρόπο σκέ-ψης στο επαγγελματικό μπέιζμπολ και αποδεικνύοντας πως τα λεφτά δεν είναι το σημαντικότεροπράγμα σε ένα άθλημα (αν και βέβαια τα λεφτά μένουν πάλι στα χέρια των λίγων.) Η ταινία αν καιαπό σκηνοθετική και σεναριακή άποψη, δεν παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είναι ωστόσομια ακόμη ευκαιρία για να αναγνωρίσουμε το ταλέντο του Μπράντ Πητ, ο οποίος και πρωταγωνιστείστο ρόλο του διευθυντή.

45� 2012 � 6

ΦιλμςΚείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Πες μου τ’ όνομα σουΕτος: 2010Σκηνοθέτης: Michel LeclercΔιάρκεια: 100’

Η Μπάγια είναι μια νεαρή αριστερή ακτιβί-στρια με αραβικές ρίζες που έχει βρει έναν πα-νέξυπνο τρόπο να πείθει πολιτικά διαφωνούντεςάντρες να ασπαστούν τις απόψεις της: το σεξ. ΟΆρθουρ μεγαλώνει σε μια οικογένεια εβραϊκήςκαταγωγής η οποία αρνείται να αποδεχτεί καινα μιλήσει για το παρελθόν της. Δυο άνθρωποιμε εντελώς διαφορετικές καταβολές, που τουςενώνει όμως η πραγματικότητα σε μια κοινω-νία των διακρίσεων και που μέσα από κατα-στάσεις πανέξυπνου χιούμορ και τραγελαφικώνσκηνικών μας παρουσιάζουν μια υπέροχη κω-μωδία με δυνατό πολιτικό μήνυμα.

5 days of warΕτος: 2011Σκηνοθέτης: Renny HarlinΔιάρκεια: 113’

Ο Τόμας Άντερς είναι ένας αμερικανός πολεμι-κός ανταποκριτής, γνωστός για τον ριψοκίνδυνοχαρακτήρα του. Όταν μαθαίνει λοιπόν πως υπάρ-χει αναταραχή στα σύνορα Ρωσίας- Γεωργίαςσπεύδει στην Τιφλίδα μαζί με τον κάμεραμαν τουΣεμπάστιαν. Στην αναζήτηση ενός καλού ρεπορ-τάζ θα γνωρίσει την Τάτια, μια Γεωργιανή που ψά-χνει να βρει την οικογένεια της που αγνοείται μετάαπό έναν βομβαρδισμό, την οποία και αποφασίζεινα βοηθήσει. Οι τρεις τους θα γίνουν μάρτυρεςεγκλημάτων πολέμου, τα οποία και βιντεοσκοπούνκαι θα προσπαθήσουν με κίνδυνο της ζωής τους να προβάλουν τα πλάνα αυτά σε κάποιο διεθνές δί-κτυο ώστε να λάμψει η αλήθεια. Βέβαια, στην ταινία μόνο η αλήθεια δεν λάμπει αφού προσδιορίζο-νται καθαρά οι ρόλοι του καλού (Γεωργία) και του κακού (Ρωσία), χωρίς κανένα ίχνος αντικειμενι-κότητας, με τον πρόεδρο Σαακασβίλι να παρουσιάζεται σχεδόν σαν άγιος. Πολύ κακό σενάριο με συ-ναισθηματικές εξάρσεις που δεν έχουν βάση και αδιάφορη σκηνοθεσία.

46 6 � 2012 �

Tο άρθρο αυτό θα διαρθρωθεί σε δύο μέρη,ένα εισαγωγικό για την πορεία της γενι-

κής παιδείας και της μουσικής παιδείας, όπου θααναλυθούν συνοπτικά οι απαρχές της συγκέ-ντρωσης και μετάδοσης γνώσεων στους ανθρώ-πους, και ένα δεύτερο όπου θα γίνει μια παρου-σίαση και μια γνωριμία με τον «άγνωστο» κό-σμο των επαρχιακών φιλαρμονικών, την οργά-νωση τους, τους εθελοντές που τις απαρτίζουν,την πολιτιστική τους προσφορά και την γνώση,όχι μόνο μουσική, που λαμβάνουν οι συμμετέ-χοντες.

Ξεκινάμε με την αποσαφήνιση ενός ορισμού.Ή καλύτερα με την σε βάθος διερεύνηση ενόςορισμού, αλλά όχι με την χαοτική και βαθειά φι-λοσοφημένη ανάλυση του, αλλά με την πολύαπλή απογύμνωση του, με τρόπο ώστε να είναικατανοητή σε όλους και φυσικά προσβάσιμηστον οποιοδήποτε. «Παιδεία». Βαριά και μεγάληέννοια, πολύ πιο πάνω από εμάς και καλύπτονταςένα φάσμα πραγμάτων που ούτε καν μπορούμεκαι θέλουμε να διανοηθούμε το μέγεθος της.Αυτή είναι η αρχή της χαοτικής διερεύνησης.Ένα σύνολο πρακτικών και θεωρητικών εννοιών

48 6 � 2012 �

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Κείμενο, φωτογραφία: Στέφανος Γούναρης

Επαρχιακή ΦιλαρμονίαΜέρος πρώτο: Μουσική Παιδεία

Στη μνήμη του Νικηφόρου Ρώτα…

που διδάσκονται στα μέλη ενός κοινωνικού συ-νόλου με σκοπό την μετάδοση γνώσεων για τηνκαλυτέρευση της διαβίωσης τους σε αυτό τονπλανήτη. Η απογύμνωση της έννοιας «Παιδεία».Σε αρκετούς μεγάλους πολιτισμούς ανά τους αι-ώνες της ύπαρξης του ανθρώπου, προηγμένουςπολιτιστικά, ίσως θα με διόρθωναν κάποιοι, ερ-μηνεύοντας με αυτόν τον τρόπο το «μεγάλους»,η παιδεία, η εκπαίδευση δηλαδή των ανθρώπων,ήταν ένα κεφαλαιώδους σημασίας ζητούμενο.Πολύ πριν την ανακάλυψη της γραφή και τηςανάγνωσης, πολύ πριν καν την εξέλιξη της ομι-λίας και την συγκρότηση της σε γλώσσες καιδιαλέκτους, τα πρώτα ανθρωποειδή που είχαναρχίσει να αναπτύσσουν συναίσθηση του εμείςεκτός από το εγώ, συναίσθηση της κοινωνικότη-τας τους δηλαδή, ξεκίνησαν να διδάσκουν τιςεμπειρίες τους στα νεότερα μέλη της κοινωνίαςτους, έτσι ώστε να βελτιώσουν την ζωή τους μεήδη αποκτημένες γνώσεις και να μην τις ανακα-λύψουν ξανά από την αρχή, αλλά να εφορμή-σουν στην ανακάλυψη νέων γνώσεων, με βάσητις παλιές, που με την σειρά τους θα τις κληρο-δοτούσαν στις επόμενες γενεές. Όσο και αν ξε-νίζει κάποιους αυτή η ανάλυση διότι δεν περιέχεικάτι το φιλοσοφημένο, διανοουμενίστικο καιακαταλαβίστικο, αυτή ήταν η απαρχή της παι-δείας. Η πρακτική ανάγκη επιβίωσης του συνό-λου ώθησε τους ανθρώπους στην δημιουργία τηςκαι όχι κάποια θεϊκή παρέμβαση ή κάποιος φω-τισμένος ταγός.

Στο πλαίσιο αυτό της εκπαιδευτικής αυτήςδιαδικασίας έναν από τους πρωταρχικούς και πο-λυσήμαντους ρόλους έπαιζε και το κομμάτι τηςμουσικής παιδείας. Ακριβώς για τους ίδιους λό-γους που εξηγήσαμε παραπάνω, αυτούς της εκ-μάθησης κανόνων για την επιβίωση των ατόμωνπου απάρτιζαν ένα κοινωνικό σύνολο στις πρώ-

τες κοινοβιακές κοινωνίες. Αν και η εκμάθησητης μουσικής, με την μορφή της εκμάθησης ενόςμουσικού οργάνου εμφανίστηκε κάπως αργό-τερα. Το να μαθαίνεις πώς να κρύβεσαι από φυ-σικούς ή όχι εχθρούς, να κυνηγάς, να πολεμάς,να βρίσκεις την τροφή σου, να γνωρίζεις και νααναγνωρίζεις τον γύρω σου φυσικό χώρο, να συ-νεργάζεσαι σε όλα αυτά με τα υπόλοιπα μέλη τηςομάδας ή φυλής σου έχει κάποια λογική εξή-γηση. Η μουσική που κολλάει; Ίσως για να χα-λαρώνεις ακούγοντας μια γλυκιά μουσική μελω-δία ή να παθιάζεσαι με έναν πολεμικό σκοπό καινα πολεμάς καλύτερα. Λάθος. ΄Η τουλάχιστονόχι μόνον αυτό. Η παγιωμένη στην εποχή μαςαντίληψη ότι η μουσική είναι ένα ψυχαγωγικόκομμάτι της καθημερινότητας μας αποκλειστικά,δεν ισχύει. Ισχύει μόνο γιατί έτσι εξυπηρετεί κά-ποιες καταστάσεις που ανάγονται σε πλαίσια πο-λιτικής και θα γίνει μια προσπάθεια ανάλυσηςτους παρακάτω. Όποιος παρακολουθεί αυτή τηστήλη του περιοδικού θα αναγνωρίσει κάποιακοινά στοιχεία στο εναρκτήριο άρθρο της «ΤαΚρουστά». Για τους υπόλοιπους θα το αναλύ-σουμε πάλι. Με σκοπό να επιτευχθεί η επιβίωση,τα μέλη των πρώτων οργανωμένων κοινωνιώνέπρεπε να συνεργάζονται για να επιτύχουν κά-ποιους στόχους (το χτίσιμο μιας κατοικίας, τοκυνήγι, τη καλλιέργεια της γης, την αντιμετώ-πιση μιας εξωτερικής απειλής κ.α.). Το κάθε μέ-λος έπρεπε με ακρίβεια και σαφή τρόπο να γνω-ρίζει τι έπρεπε να κάνει μέσα σε αυτό το σύνολοπου συνεργαζόταν. Η εκμάθηση αυτών των βη-μάτων γινόταν μέσω και της γνώσης της μουσι-κής. Μαθαίνοντας να αναγνωρίζει και να μιμεί-ται το άτομο κάποιους συγκεκριμένους ήχους,που στην αρχή ήταν καθαρά κρουστοί ήχοι ή μί-μηση ήχων ζώων και συνδυάζοντας αυτούς τουςήχους με συγκεκριμένες κινήσεις σε διάφορες τε-λετές μύησης, μάθαινε να συνεργάζεται και να

49� 2012 � 6

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

πραγματοποιεί έναν στόχο με τα υπόλοιπα μέλητης ομάδας (π.χ. κάθε κυνηγός θα έπρεπε ναγνωρίζει, το τι θα έπρεπε να κάνει ακριβώς προ-κειμένου να μην ξεφύγει το θήραμα και να τοπιάσει η ομάδα). Έτσι η μουσική συνέδεε τιςγνώσεις που αποκτούσαν τα άτομα για το τιέπρεπε να πράξουν και τις έμπλεκε μέσα σε μιαείδους χορογραφία όπου γινόταν κατανοητό τοτι έπρεπε να πράξει για την επιτυχία του σκοπούτης ομάδας. Με το πέρασμα των αιώνων και τηνδημιουργία κοινοτήτων σε μεγάλες πόλεις, σεαστικά καλούμενα κέντρα, η μουσική παιδείασυνέχισε να κυριαρχεί με το κομμάτι της συγκί-νησης, με την έννοια του συν + κινώ (της συλ-λογικής κίνησης), του συνόλου για την παρακί-νηση της επίτευξης ενός σκοπού. Όσο ο άνθρω-πος απομακρύνεται από τον φυσικό του χώρο,απομονωμένος στα αστικά κέντρα και αρχίζει ναγίνεται όλο και πιο αυτάρκης σε αγαθά, αλλά καιπιο ασφαλής από φυσικούς ή όχι κινδύνους τόσοαρχίζει να απομακρύνεται από την ανάγκη συ-νεργασίας με τους ομόφυλους του (η έννοια τουομοεθνής είναι πάρα πολύ πρόσφατη). Τότε ημουσική παιδεία σαν κομμάτι της απαραίτητηςπαιδείας αρχίζει να φθίνει. Στην πρόσφατη προ-σπάθεια της τεχνητής δημιουργίας εθνών καιλαών με εθνική συνείδηση, η μουσική φορτίζε-ται με πλήρη συναίσθημα (αισθηματολογική έν-νοια του συγκινώ) χάνοντας το πρωταρχικόνόημα της φτάνοντας σε συνεχή πτώση μέχρι τιςμέρες μας. Πλέον η μουσική άρχισε να εξυπηρε-τεί αποκλειστικά σκοπούς όχι συνεργασίας αλλάαπομόνωσης των ανθρώπων. Η μουσική λει-τουργεί ως συνεκτικός δεσμός μεταξύ των αν-θρώπων, τους παρακινεί και προκαλεί σε συνερ-γασία και συλλογικότητα. Αυτές οι αρχές, με τιςαλλαγές στις κοινωνικές δομές τους τελευταίουςαιώνες, αποτελούσαν εμπόδιο στην διάσπασηκαι υπόταξη των λαϊκών στρωμάτων από την

αριστοκρατία αρχικά και την ανερχόμενη μεγα-λοαστική τάξη αργότερα. Άρα κυρίως έπρεπε ναχτυπηθούν τα μέσα και εργαλεία αυτών των αρ-χών, ένα από τα οποία είναι και η μουσική. Τατελευταία χρόνια με το πρόσχημα της οικονομι-κής κρίσης και δυσπραγίας σε επίπεδο κρατών,η έλλειψη μουσικής παιδείας, οδήγησε σε διά-σπαση των ανθρώπων και παθητική αποδοχήτων όποιων εξυγιαντικών μέτρων και νόμωνπαίρνονται ερήμην τους και υποβαθμίζουν τηνποιότητα ζωής τους σε αυτόν τον πλανήτη, μεσκοπό την εξυπηρέτηση άλλων συμφερόντων.

Στην Ελλάδα, καθώς η επίσημη κρατική και«δωρεάν» παιδεία έχει υποβιβάσει την εκμάθησητης μουσικής σαν ένα κομμάτι της ψυχαγωγικήςπαιδείας μαζί με τα καλλιτεχνικά και εμφανίζε-ται σε κάποιες τάξεις του δημοτικού ή βαριά μέ-χρι το γυμνάσιο, μπορούμε επισήμως να μιλάμεγια εκμηδένιση της μουσικής παιδείας. Ο λόγοςείναι ότι δεν είναι δυνατόν να εξομοιωθεί η μου-σική με άλλα μαθήματα-πυλώνες της εκπαίδευ-σης όπως τα μαθηματικά (στα οποία βασίζεται ημουσική σημειογραφία), η φυσική, χημεία, νεο-ελληνική ή αρχαία γλώσσα (η μουσική δεν είναιμόνο ήχος από κάποιο μουσικό όργανο, θυμη-θείτε τις πολυφωνίες) και φυσικά τα Θρησκευ-τικά(!). Η μουσική παιδεία δεν έχει να κάνει απο-κλειστικά με την εκμάθηση ενός μουσικού οργά-νου ή την θεωρητική γνώση αρμονίας. Η μουσικήπαιδεία έχει να κάνει με την ικανότητα των αν-θρώπων να μπορούν να κατανοούν αυτό πουακούνε, να το αναγνωρίζουν, να το μεταφράζουν,να συγκινούνται, να παρακινούνται, να σκέφτο-νται, να πράττουν συλλογικά. Η μουσική παιδείαδιδάσκει στους ανθρώπους πώς να συνεννοού-νται, να ζουν μαζί να συνεργάζονται και να πετυ-χαίνουν.

Συνεχίζεται…

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

51� 2012 � 6

Athens Video Art Festival from the inside!

Chapter #6

2012 EDITION */ NEW CODESEXPLORE-THINK-CREATE

Η διοργάνωση θέτει ως στόχο τη συγκέντρωσηπειραματικών προτάσεων σύγχρονης τέχνης στονίδιο τόπο και χρόνο, υποστηρίζοντας την ελεύθερηέκφραση, την επικοινωνία και τη διάδραση, ενώ πα-ράλληλα παρουσιάζει τις εφαρμογές των νέων μέ-σων και τεχνολογιών στις τέχνες.

Με εργαλείο τις ποικίλες μορφές δημιουργίαςπαρουσιάζει εναλλακτικούς τρόπους «θέασης» τουαστικού τοπίου, αντίληψης της τέχνης και νέους κώ-δικες αλληλεπίδρασης αυτής με τις σύγχρονες κοι-νωνίες.

Πιστό στον πειραματισμό και τη διαρκή αυτο-κριτική ως προαπαιτούμενα της σύγχρονης τέχνηςκι εποχής καλωσορίζει το 2012, παρουσιάζοντας τηνόγδοη επίσημη έκδοση του κι ακολουθώντας μίαδιαδρομή με πνεύμα ανανέωσης.

NEW CODEΟι μονάδες ενός συνόλου σχηματίζουν κώδικες

και γλώσσες με τη χρήση συμβόλων, αποσκοπώνταςστην κατανόηση, την αντίληψη και τελικά στη με-ταξύ τους επικοινωνία. Απαραίτητη προϋπόθεση γιατο σχηματισμό είτε ενός συνόλου, ενός κώδικα ήμίας γλώσσας είτε της ευρύτερης επικοινωνίας απο-τελεί η αλληλουχία με την οποί εξορισμού εννοεί-ται η σειρά ανάμεσα σε ότι προηγείται και σε ότιέπεται.

Η έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου, ως μονάδαςενός ευρύτερου συνόλου, για έκφραση συντελείστην εύρεση ενός κώδικα ο οποίος πλάθεται έχονταςως αφετηρία την αντιληπτική του ικανότητα. Κάθεκώδικας ως δομή επηρεάζει το κοινωνικό πλέγμα κιαποτελεί μορφοποιημένο σύστημα που είναι ειδικάδιαμορφωμένο να επικοινωνεί μηνύματα. Ο εφήμε-ρος χαρακτήρας της κοινωνίας οδηγεί στη διαρκήανάπτυξη και στον επαναπροσδιορισμό νέων καιπρογενέστερων κωδίκων αντιστοίχως.

Το καλλιτεχνικό μέσο συντελεί στην ανάπτυξη τουκώδικα αφού φέρει ως όχημα τον εικαστικό προβλη-ματισμό κι εν συνεχεία ενεργοποιεί την αισθητηριακήεμπειρία του θεατή. Η πρώτη ύλη που προκύπτει μέσω

της καταγραφής, της ενεργοποίησης του χώρου, τηςοικειοποίησης του σώματος φιλτράρεται και σχημα-τίζει μία νέα γλώσσα επικοινωνίας. Η εξερεύνηση τουνέου κώδικα επικοινωνίας θα αποτελέσει νέο σημείοεπαφής με το κοινό δημιουργώντας μία αμφίδρομησχέση ανάμεσα στον καλλιτέχνη και στο θεατή, κα-τάσταση που κρίνεται αναγκαία από τις απαιτήσεις τηςεποχής.

Το Athens Video Art Festival είναι ένας ζωντα-νός οργανισμός που δημιουργήθηκε κι αναπτύχθηκεμέσα στο περιβάλλον της σύγχρονης τέχνης και κοι-νωνίας ως σύνολο ποικίλων καλλιτεχνικών και κοι-νωνικών προβληματισμών. Μέσω της δομής τηςετήσιας διοργάνωσης του προσπαθεί να συνεισφέ-ρει στην ευρύτερη αντίληψη και κατανόηση μεσκοπό την επικοινωνία μηνυμάτων έχοντας ως βα-σικό συστατικό του τη σχέση ανάμεσα στη διοργά-νωση και τους ανθρώπους που τη στηρίζουν, τοκοινό και τους καλλιτέχνες.

Παρουσιάζοντας μία εναλλακτική οπτική της δια-δρομής των ψηφιακών τεχνών και της σχέσης τους μετη διαρκώς μεταβαλλόμενη καθημερινότητα, το NewCode, επανασυστήνει τη διοργάνωση.

Screenings – Exhibitions – Presentations –Workshops – Live acts

Το Athens Video Art Festival προσκαλεί ετησίωςκαλλιτέχνες, σπουδαστές και λάτρεις των τεχνών νακαταθέσουν τις ιδέες και τα έργα τους, ενώ το πρό-γραμμα του συμπληρώνεται με ποικίλες παράλλη-λες δράσεις· από την παρουσίαση ξένων διοργανώ-σεων κι αφιερωμάτων έως τα διαδραστικά εργαστή-ρια και την αλληλεπίδραση της εικόνας με τον ήχο– μέσω συναυλιών - το φεστιβάλ αποσκοπεί να υπο-γραμμίσει τον επικοινωνιακό χαρακτήρα των τε-χνών.

Το πρόγραμμα αποτελείται από πέντε ενότητεςπου αναδεικνύουν όλες τις πτυχές και τους βασικούςσκοπούς του. Πιο συγκεκριμένα:

Screenings

Προβολές βίντεο τέχνης, animation κι αρχειακούυλικού

Exhibitions

Εκθέσεις web art, ψηφιακής εικόνας, εγκαταστά-σεων και βίντεο εγκαταστάσεων

Presentations

Παρουσίαση αφιερωμάτων εμπνευσμένων από τηνιστορία των ψηφιακών τεχνών, ξένων διοργανώ-σεων κι οργανισμών

Workshops

Ειδικά διαμορφωμένα εργαστήρια που καλούν τοκοινό να συμμετάσχει και να ανακαλύψει τις δυνα-τότητες των ψηφιακών μέσων

Live acts

Performances, video performances και μουσικόline up

OPPORTUNITIES

Το Athens Video Art Festival αποτελεί ένα ζω-ντανό κύτταρο της κοινότητας από την οποία καθη-μερινά εμπνέεται και μέσα στην οποία δραστηριο-ποιείται. Χρόνο με το χρόνο εξερευνά τα διαφορε-τικά σημεία «συνάντησης» ανάμεσα στην τέχνη καιτην τεχνολογία. Προσκαλεί ανθρώπους με διαφορε-τικά υπόβαθρα να συμμετέχουν σε αυτό ως μέρη τηςευρύτερης αστικής κουλτούρας συνεισφέρονταςστην ετήσια πραγματοποίηση του.

Call for volunteers

Αναζητούμε ενθουσιώδη άτομα με ειλικρινές πά-θος για τις ψηφιακές τέχνες, τις νέες τεχνολογίες καιτη μουσική, καλώντας τους να αναλάβουν ποικίλεςαρμοδιότητες και να γίνουν μέρος της ομάδας τουAthens Video Art Festival.

Οι αρμοδιότητες τους περιλαμβάνουν curatorialassistance, brainstorming, επικοινωνία, εγκατά-σταση/απεγκατάσταση διοργάνωσης, διασύνδεση μετους καλλιτέχνες και ξενάγηση τους ενώ τα οφέληπου προκύπτουν είναι πολλαπλά· εξοικείωση με τoevent management, κοινωνική κι επαγγελματική δι-κτύωση.

Η πρόσκληση αφορά τόσο το διάστημα του κα-λέσματος συμμετοχής (Ιανουάριος 2012 – Μάρτιος2012) όσο και την περίοδο της διοργάνωσης (Μάιος2012), ενώ οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επιλέξουντην περίοδο απασχόλησης τους βάσει των δεξιοτή-των τους, των πεδίων ενδιαφέροντός τους και τουπρογράμματός τους.

Περισσότερες πληροφορίες:

Tel: +30 211 7108073 / +30 210 3230008, Email:

volunteers [at] athensvideoartfestival.gr, Facebook:www. facebook.com/#!/AthensVideoArtFestival

CALL FOR ENTRIESΑκολουθώντας τις βασικές αρχές του, το φεστι-

βάλ προκαλεί τους δημιουργούς να αναπτύξουν τιςιδέες τους πειραματιζόμενοι πάνω στην πλατφόρματων νέων τεχνολογιών χωρίς οποιοδήποτε θεματικόπεριορισμό.

Categories

Οι καλλιτέχνες έχουν τη δυνατότητα να υποβάλ-λουν τα έργα τους για επτά κατηγορίες του προ-γράμματος. Πιο συγκεκριμένα:

Video Art

Με τη χρήση μηχανημάτων καταγραφής και τουυπολογιστικού κώδικα εκφράζεται ο εικαστικός προ-βληματισμός προκύπτοντας μέσω του μοντάζ μίασύνθεση αναπαραγωγής της εικόνας και του ήχου

Animation

Απόδοση της κίνησης στην εικόνα. Η ψευδαί-σθηση της κίνησης, όπου δύο αντιληπτικές οπτικέςεντυπώσεις που μοιάζουν πολύ αλλά ωστόσο διαφέ-ρουν και που προβάλλονται σε σύντομο χρονικό διά-στημα, καταγράφονται ως μια ενιαία κίνηση στηναντίληψη του νου.

Installations

Οικειοποίηση του χώρου που ενεργοποιεί τις αι-σθήσεις του θεατή προσδίδοντας του μία χωροχρο-νική εμπειρία μέσω των στοιχείων του περιβάλλο-ντος τα οποία συμβάλλουν λειτουργικά κι αναπτύσ-σουν διαλεκτική με τα στοιχεία του έργου

Digital Image

Στατικές εικόνες που έχουν υποστεί επεξεργασίαμέσω του κώδικα των υπολογιστικών εφαρμογών

Web Art

Χαρακτηριστική περίπτωση της εναλλακτικήςπρότασης των ψηφιακών τεχνών· χρησιμοποιώνταςαρχικά τους «προγόνους» της και στη συνέχεια τηνίδια την πλατφόρμα του διαδικτύου καθώς και ταπολλαπλά εργαλεία που αυτές παρήχαν, προσφέρειστο κοινό την ευκαιρία να αλληλεπιδράσει με το

52 6 � 2012 �

Athens Video Art Festival from the inside! Κείμενο, φωτογραφία: Η ομάδα του Athens Video Art Festival

έργο παρακάμπτοντας τη στενότητα του παραδο-σιακού περιβάλλοντος των μουσείων και των γκα-λερί.

Performance

Δράση με μοναδική αναπαραγωγή που υλοποιεί-ται μέσω της οικειοποίησης του σώματος

Music

Στα πλαίσια του πειραματισμού ο ήχος έχει εξε-λιχθεί σε ένα από τα ουσιαστικότερα συστατικάελεύθερης έκφρασης· από τις μακροσκελείς συνθέ-

σεις έως τα ολιγόλεπτα samples, κι από τους φυσι-κούς ήχους έως τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα ταπάντα μπορούν να μεταφραστούν σε μορφές επικοι-νωνίας.

Για αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τη διορ-γάνωση και δηλώσεις συμμετοχής για το κάλεσμασυμμετοχής οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκέ-πτονται την επίσημη ιστοσελίδα της διοργάνωσης.

Συμμετοχές θα γίνονται δεκτές έως τις 15 Μαρ-τίου 2012.

Keep in touch!

54

Athens Video Art Festival from the inside!

Οι δημιουργοί και οι ταινίες τουςΑφού εξετάσαμε συνοπτικά τις βασικές κα-

τευθύνσεις που πήρε η «συζήτηση» πάνω στηντεχνική του μοντάζ, μέσα από τις αντιλήψεις καιτο θεωρητικό έργο των τεσσάρων αυτών δημι-ουργών του σοβιετικού κινηματογράφου, θα επι-χειρήσουμε μια παρουσίαση της πορείας τουςστον κινηματογραφικό χώρο με συγκεκριμένεςαναφορές στις σημαντικότερες ταινίες τους.

O Lev Kuleshov, όπως ήδη αναφέραμε, είναιο πρώτος σοβιετικός κινηματογραφιστής, πουέδωσε τόσο μεγάλη βάση στην τεχνική του μο-ντάζ, επηρεάζοντας σχεδόν όλους τους ακόλου-θους του σκηνοθέτες- εκτός ίσως από τονEisenstein- στο κινηματογραφικό και θεωρητικότους έργο.

Ο Kuleshov γεννήθηκε το 1899 στην πόληTambov. Το 1910, μετά τον θάνατο του πατέρατου, μετακόμισε με την μητέρα του στη Μόσχα,όπου το 1915 ξεκίνησε σπουδές ως ζωγράφος.Έναν χρόνο αργότερα, το 1916, άρχισε να ερ-γάζεται ως σκηνογράφος στον σκηνοθέτηEvgeny Bauer.

Το 1918 ξεκινά η ενασχόληση του με τον κι-νηματογράφο, όταν σκηνοθετεί την ταινία«Engineer Prite’s Project» («Proekt InzhenevaPraita»). Το 1919 ολοκληρώνει την επόμενη ται-νία του «The Unsung Song of Love» («PresnLiubvi nedopetaia») και το 1920 ακολουθεί το«On the Red Front» («Na Kraisnom Fronte»).Εκτός από το έργο του ως σκηνοθέτη όμως,αυτή την περίδο διδάσκει στην Σχολή Κινημα-

57� 2012 � 6

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣΚείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Σοβιετικός Επαναστατικός Κινηματογράφος(Μέρος τρίτο…)

τογράφου της Μόσχας, ενώ εξελίσσει και το θε-ωρητικό του έργο.

Το 1924 σκηνοθετεί ίσως την σημαντικότερηταινία του, το «The extraordinary adventures ofMr. West in the land of Bolsheviks». Η ταινίααυτή είναι βασισμένη στις ταινίες περιπέτειαςτου Χόλλυγουντ (απαγωγές και καλοστημένεςσκηνές μάχης είναι από τα βασικά συστατικάστοιχεία της πλοκής) αν και την ίδια ώρα απο-τελεί και μια σάτιρα στο ίδιο το κινηματογρα-φικό αυτό είδος, όπως εμφανίστηκε στο δυτικό,και κυρίως στον Αμερικάνικο κινηματογράφο.Η ιστορία του κ. Γουέστ, αρχηγού των αμερι-κάνικων μυστικών υπηρεσιών, ο οποίος επισκέ-πτεται την Σοβιετική Ένωση για να διαπιστώ-σει με τα ίδια του τα μάτια πως είναι η σοσιαλι-στική κοινωνία και η θετική τελικά- μετά απόμια σειρά από κωμικοτραγικά γεγονότα- άποψηπου αποκομίζει γι’ αυτήν, δίνει την ευκαιρίαστον Kuleshov να σατιρίσει την αμερικανικήκοινωνία και τρόπο ζωής, καθώς και την αντί-ληψη που είχε δημιουργηθεί στον δυτικό κόσμοόσον αφορά την κατάσταση που επικρατούσεστην Σοβιετική Ένωση.

Ο Kuleshov γύρισε ακόμη τρεις ταινίες τηνπερίοδο του βωβού, το «By the law» («PoZakonu»), το οποίο είναι βασισμένο στην ιστο-ρία του Jack London, για τους χρυσοθύρες στοΚλοντάικ, το «Your Lady Friend» («VashaZnakomaia») για ένα ερωτικό τρίγωνο, και το«The Gay Canary» («Vesclaa Kanareika»), μιαιστορία που τοποθετείται σε ένα τουριστικό θέ-ρετρο την περίοδο του εμφυλίου.

Οι επιρροές του Kuleshov από τον φορμαλι-σμό, η εμμονή του με τον αμερικάνικο κινημα-τογράφο, ο ιδεαλισμός και η έλλειψη επανα-στατικού περιεχομένου στις ταινίες του, δεν τονέκαναν πολύ δημοφιλή στο σοβιετικό κράτος. Ημετέπειτα πορεία του στον κινηματογράφο,εντοπίζεται λιγότερο στο σκηνοθετικό του έργοκαι περισσότερο στην θέση του ως διευθυντήστην Σχολή Κινηματογράφου της Μόσχας.

O Eisenstein σπούδασε πολιτικός μηχανικόςκαι αρχιτέκτονας στην Αγία Πετρούπολη. Μετά

όμως από την Οκτωβριανή Επανάσταση, καισυγκεκριμένα από το 1920 άρχισε να εργάζεταιστο θέατρο Proletkult στη Μόσχα, ως σκηνο-γράφος. Σημαντικό γεγονός την περίοδο αυτήτης ζωής του αποτελεί η συνεργασία του, ένανχρόνο αργότερα, με τον Meyerhold στο εργα-στήριο σκηνοθεσίας του για το θέατρο, από τιςκονστρουκτιβιστικές απόψεις του οποίου επη-ρεάστηκε πολύ το έργο του τόσο στο θέατροόσο και, αργότερα, στον κινηματογράφο, ωςσκηνοθέτης.Στα θεατρικά έργα που σκηνοθετεί,χρησιμοποιεί στοιχεία από την slapstick κωμω-δία και την παράδοση της Comedia dell’ Arteκαθώς και κινηματογραφικό υλικό, ως αφηγη-ματικά στοιχεία της παράστασης.

Το 1924 ο Eisenstein στρέφεται αποκλει-στικά στον κινηματογράφο. Στην πρώτη τουταινία «Strike» (1924), οι εργάτες ενός εργο-στασίου κηρύσσουν απεργία εξαιτίας της άδι-κης κατηγορίας που υπέστη ένας συνάδελφοςτους. Η εργοδοσία, με τη βοήθεια των αστυνο-μικών δυνάμεων και των απεργοσπαστών, κα-ταπνίγει τελικά την απεργία αυτή στο αίμα. Σκο-πός του Eisenstein ήταν να αναδείξει, με αυτήτην ταινία, τη δύναμη που έχει το προλεταριάτοκαι να τιμήσει τους αγώνες του πριν την επανά-σταση, διδάσκοντας έτσι τους σύγχρονους τουεργάτες, την σημασία της ένωσης και της δια-μαρτυρίας απέναντι στους εκμεταλλευτές του.Οι μηχανές του εργοστασίου που παρουσιάζο-νται άρρηκτα συνδεδεμένες με τους εργάτες,καταστρέφουν κάθε καπιταλιστική δύναμη εκ-μετάλλευσης. Η ταινία αυτή χρηματοδοτήθηκεαπό το κράτος, με την προοπτική να εξετάσεικαι να τιμήσει τη δράση και τους αγώνες τωνεργατών πριν από την επανάσταση. Στο«Strike», όπως εξάλλου και στο κατοπινό αλλάκαι προγενέστερο έργο του στο θέατρο, χρησι-μοποιεί την μέθοδο του typage (τυπάζ), σύμ-φωνα με την οποία οι ηθοποιοί δεν πρέπει να εί-ναι αναγκαστικά επαγγελματίες αλλά να είναιαναγνωρίσιμοι φυσιογνωμικά ως συγκεκριμέ-νοι χαρακτήρες των διάφορων κοινωνικών τά-ξεων, από τους θεατές.

58 6 � 2012 �

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΟΣΙΑΝ – ΠΑΤΩΜΑΤΑ ΒΡΕΓΜΕΝΑΕΙΔΟΣ : ACOUSTIC/ELECTROLABEL : ON AIR MUSIC

Επιτέλους ένα άλμπουμ, που αφήνει στην άκρη τις όποιεςματαιοδοξίες της σημερινής ελληνικής μουσικής πραγματικό-τητας, προς τέρψιν της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της μου-σικής έκφρασης. Η Μαρία Πανοσιάν λοιπόν, στο πρώτο τηςπροσωπικό άλμπουμ με τίτλο “Πατώματα βρεγμένα”, υπογρά-φει η ίδια τη μουσική και την ενορχήστρωση, όπου 12 ορχη-

στρικά κομμάτια, ένα κομμάτι που ερμηνεύει η ίδια, αλλά και δύο από αποσπάσματα από τα βιβλία“Το ταξίδι που λέγαμε” της Αλκυόνης Παπαδάκη και “Τα μυστικά του κόσμου” της Έμιλυς Παύλου,έρχονται για να συνθέσουν ένα πολυποίκιλο πάζλ δεκαπέντε συνολικά κομματιών παρακαλώ.

Κομμάτια με άρτια συνοχή μεταξύ τους και απέριττες ενορχηστρώσεις, που εκφράζουν τα προ-σωπικά βιώματα της καλλιτέχνιδος. Συνθέσεις που μπορεί να μην τις χαρακτηρίζουμε αριστουργή-ματα, σου προκαλούν όμως το ενδιαφέρον να ερωτοτροπήσεις μαζί τους, γιατί όχι και να συνουσια-στείς.

Πρόκειται ουσιαστικά λοιπόν για ένα μουσικό ταξίδι, που εκφράζεται μέσω των ατμοσφαιρικώντσέλων του Σταύρου Παργινού και της Δάφνης Φαραζή, από τις σταθερές μπασογραμμές της ΖωήςΖιώγα που δένουν τις μελωδίες και κυρίως, μέσω του πιάνου της ίδιας της Μαρίας Πανοσιάν, που εί-ναι διάχυτο ότι αποτελεί το βασικό εκφραστικό της μέσο, όχι μόνο του άλμπουμ αυτού, αλλά των ενγένει περιπλανήσεών της στην μουσική.

Οι ηλεκτρονικές λούπες έρχονται για να δώσουν τον σύγχρονο τόνο στις συνθέσεις, ενώ δε λεί-πουν και τα φωνητικά, που διακριτικά κάνουν την εμφάνισή τους σε τρία κομμάτια, σπάζοντας τομονοπώλιο των ορχηστρικών συνθέσεων του άλμπουμ. Ενός άλμπουμ που διαθέτει αρχή, μέση καιτέλος και σε κρατάει μαζί του από το πρώτο ως και το τελευταίο του δευτερόλεπτο, θέτοντας σοβα-ρές βάσεις για το μέλλον.

Ο βράχος του δεύτερου άλμπουμ είναι πάντα δύσβατος και επίπονος και εμείς δε μένει παρά νααναμένουμε με αγωνία αν θα καταφέρει η νέα αυτή δημιουργός να αναρριχηθεί επιτυχώς.

Ανδρέας Βιολάρης

59� 2012 � 6

Open the disc

Miles Davis - 1986-1991 The Warner YearsΕίδος : JazzLabel : Warner

Η Warner Bros είναι η τελευταία δισκογραφική εταιρεία που υπέγραψε ο μεγάλος Miles Davis,στην οποία μεταπήδησε το 1985, ύστερα από 30 συναπτά έτη δημιουργικής πορείας στην Columbia,σοκάροντας τότε τον μουσικό κόσμο.

Την τελευταία λοιπόν 5ετία της ζωής του (1986 – 1991), ο Miles Davis ηχογράφησε για λογαρια-σμό στην Warner Bros τρία στούντιο άλμπουμ, δύο ζωντανά, αλλά και δύο σάουντρακ και η οποίαWarner, με αφορμή τα 20 χρόνια από το θάνατό του, αποφάσισε αυτές τις μέρες να τα επανακυκλο-φορήσει, συμπεριλαμβάνοντάς τα σε ένα καλαίσθητο Box Set από 5 CD με τίτλο “Miles Davis: 1986-1991 The Warner Years”.

Το πρώτο στούντιο άλμπουμ λοιπόν που ηχογράφησε ο Miles στην Warner Bros είναι το περίφημοTutu και που παραγωγός του ήταν ο πολύς Tommy LiPuma, ο οποίος μόλις είχε ενταχθεί και αυτόςστο δυναμικό της Warner, ενώ ο Marcus Miller ήταν αυτός που συνέθεσε την πλειοψηφία των κομ-ματιών, όπως επίσης είχε παρέμβει καίρια στην ενορχήστρωση. Χαρακτηριστικό του ήταν η χρήσητων synthesizers, των sequencers και των drum machines, που ήταν μια τεράστια καινοτομία για ταδεδομένα της εποχής.

Ανάλογης αισθητικής στούντιο άλμπουμ είναι και το Amandla (1989), το οποίο ηχογραφήθηκε το1988 και που από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως το Tutu II, αφού ο Marcus Miller υπογράφει και πάλιτις συνθέσεις αλλά και την παραγωγή, σε ένα ανάλογο αισθητικό περιβάλλον με αυτό του Tutu.

Το κύκνειο άσμα του Miles είναι το εκστατικό Doo-Bop (1992), στο οποίο παραγωγός είναι ο ρά-περ Easy Mo Bee. Δυστυχώς, οι ηχογραφήσεις του άλμπουμ έμειναν στη μέση ένεκα του θανάτου τουMiles, όμως ο Bee βρήκε τον τρόπο να το ολοκληρώσει επιτυχώς, προσθέτοντας μέρη από ακυκλο-φόρητα sessions του μεγάλου αυτού τρομπετίστα.

To Siesta (1987) είναι ένα σάουντρακ που επιμελήθηκε και πάλι ο Marcus Miller, με την ταινία ναμην αποσπάει εγκωμιαστικές κριτικές όσο και η μουσική του, ενώ το Dingo (1990) βασίστηκε σεσυνθέσεις του θρυλικού κινηματογραφικού συνθέτη Michel Legrand.

Το Live around the world (1996) περιλαμβάνει ζωντανές ηχογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαντο διάστημα 1988 – 1991, ενώ το Live at Montreux (1993) είναι μια σπουδαία ηχογράφηση στοMontreux Jazz Festival 1991 της Ελβετίας, δύο μόλις μήνες πριν μας αφήσει ο Miles, όπου ο QuincyJones είχε αναλάβει την ενορχήστρωση.

Τα σπουδαία όμως δε σταματούν εδώ. Το Box Set ενισχύεται από ένα bootleg με sessions που έλα-βαν χώρα πριν την ηχογράφηση του Tutu με τίτλο “The Rubberband sessions” και τελικά ολοκληρώ-νεται με στούντιο ηχογραφήσεις, με καλλιτέχνες στους οποίους o Miles είχε κάνει την τιμή να συμ-μετάσχει ως sideman (Prince, Cameo, Chaka Khan, Zucchero, Kenny Garrett, Shirley Horn).

Πολλοί θεωρούν ότι η περίοδος αυτή (1985-1991) δεν ήταν και η πιο εποικοδομητική για τον MilesDavis και είχε επικριθεί ποικιλοτρόπως από τους διάφορους κακεντρεχείς μουσικοκριτικούς. Όσωνόμως η ματιά είναι ευρυγώνια και είναι ορθάνοιχτοι σε νέες προκλήσεις, γνωρίζουν πολύ καλά ότι ησυγκεκριμένη περίοδος ήταν μια εξίσου σημαντική και γόνιμη περίοδος για τον θρυλικό αυτόν τρο-μπετίστα, που πρόσθεσε ένα ακόμα λιθαράκι στην εν γένει μουσική εξέλιξη.

Ένα μερακλήδικο must have κατά τη γνώμη μου Box Set, με το βρετανικό amazon να το διανέμειστην τιμή των £21.97.

Ανδρέας Βιολάρης

60 6 � 2012 �

Open the disc

61� 2012 � 6

Open the disc

SOCOS AND THE LIVE PROJECT BAND – ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ ΠΟΛΕΩΝΕΙΔΟΣ : OTHERLABEL : PUZZLEMUSIK

Όταν έσκασε, το 2007, το καφκικό "Κάφκα" τωνSocos and the Live project band και, το 2009, το"objects in mirror are closer than they appear", θαύ-μασα την δεξιότητα και τις ευαισθησίες των εμπνευ-στών, δημιουργών και εκτελεστών του, αφού κατάφε-

ραν να συνθέσουν μια πλήρη οπτικοακουστική εμπειρία που να ακούγεται παράλληλα οικεία και νέα.Με την «Ύδρα των πουλιών» ξανά- αποδέχτηκα την πολυδιάστατη προσέγγιση τους στο σήμερα, καιπερίμενα με ενδιαφέρον το επόμενο δείγμα έκφρασης τους, που ήρθε στο τέλος του 2011, με το«αντάρτικο πόλεων».

Η παρουσία τους μέχρι τώρα, ήταν ήδη έντονα πολιτικοποιημένη, όμως εδώ διεκδικούν άμεσα ει-λικρινείς απαντήσεις (όντας ειλικρινείς), ζητώντας και έχοντας σαφείς θέσεις, με ελπίδα, αλλά και μεπλήρη γνώση, άρα με θλίψη και αποφασισμένη αυταπάρνηση, έτοιμοι να γίνουν (παρεμπιπτόντως,ήταν…) οι αναζητητές του «πάρτυ» και του θαμμένου τσεκουριού, στο, συμπωματικά (;) επίκαιρο«αντάρτικο πόλεων»: «Κλέφτη- κλέφτη, είσαι εδώ; Παίρνω το τσεκούρι μου και σε κυνηγώ…»

Στην ιστοσελίδα τους, http://www.theliveprojectband.com/ , θα διαβάσετε όλες τις πληροφορίες πουθα σας δώσουν μια ακριβή εικόνα των περί του «αντάρτικου» cd, από τους δημιουργούς, με δυνατόκαι λιτό λόγο. Επίσης, μπορείτε να το κατεβάσετε δωρεάν, υπάρχει, έτσι κι αλλιώς, πολιτική θέση εκ-φρασμένη πάνω σε αυτό. Άξιοι!

Για την αισθητική (υψηλή) των στίχων και της μουσικής, το απόλυτο μέτρο είναι η δική σας κρίση,γι’ αυτό ακούστε το (σούπερ) άλμπουμ. Αν και απόλυτα του γούστου μου οι ακροβατισμοί μεταξύFrank Zappa, Jerry Harrison, Medium- Medium και Philip Glass, το θέμα που με έβαλε σε στοχα-σμούς ξεπερνάει το cd: Μήπως έχουμε μαζικοποιηθεί και ουδετεροποιηθεί τόσο, ώστε η μοναξιά μαςνα μην μπορεί να συγκεντρωθεί και να παρακολουθήσει μια κοινή απόφαση?

Μήπως η ιδία η Τέχνη, δεν έχει πια σημασία, αφού "ο γιος του σκηνοθέτη έκλασε, ζήτω το μεθά-νιο"; Μήπως η μοναδική ελπίδα, ή διέξοδος, ή λύση, είναι η επιτυχής ερωτική συνεύρεση μεταξύ κλέ-φτη και τσεκουριού, υπό την διακριτική φροντίδα και κάλυψη του δέντρου;

Ίδωμεν… Ο δίσκος πολύ καλός, συστήνεται ανεπιφύλακτα!

Υπενθύμιση: Free download από http://www.theliveprojectband.com/antartiko_polewn.html. Αυτόείναι πολιτική θέση, όχι φτήνια και τζάμπα πράμα! Και, σας παρακαλώ, διαβάστε τα κείμενα που έχειανεβάσει η μπάντα, θα δείτε το «αντάρτικο πόλεων» σαν ένα έργο πλήρες, με σαφή σκόπευση και μεαπλόχερη διανομή της δύναμης: να ζήσουμε!

Νίκος Πάλλης

62 6 � 2012 �

Open the disc

ΚΑΙΤΗ ΚΟΥΛΛΙΑ – ΓΑΛΑΖΙΟ ΣΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑΕΙΔΟΣ : ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟLABEL : ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΣ / LEGEND

Μια από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του παραδοσια-κού τραγουδιού με μια φωνή που το ηχόχρωμα της σε παραπέ-μπει σε άλλες εποχές και που όταν την ακούς νομίζεις ότι βρί-σκεσαι σε κάποιο νησί – γιατί όχι και στην Κάλυμνο γενέτειρατης ερμηνεύτριας Καίτης Κουλλιά.Μια ξεχωριστή και αναγνω-ρίσιμη φωνή που σπανίζει σήμερα στο ελληνικό τραγούδι καιμοιάζει λες και πατάει σε δυο δρόμους, σε δυο κόσμους : Από τη

μια στην παραδοσιακή μουσική και από την άλλη στο λεγόμενο έντεχνο τραγούδι.Αλλά νομίζω πωςη ίδια η λέξη τραγούδι είναι αυτή που χαρακτηρίζει την Καίτη Κουλλιά μιας και το υπηρετεί σωστάκαι μοναδικά και ασχολείται με αυτό αλλά και με την καταγραφή και το ψάξιμο παραδοσιακών σκο-πών εδώ και αρκετά χρόνια.

Σε αυτό επέστρεψε με την καινούργια της δισκογραφική εργασία που τιτλοφορείται «Γαλάζιο στονΟρίζοντα».Δεν θα λέγαμε ότι επιχειρεί να φτιάξει κάτι από το μηδέν μιας και τους σκοπούς της πα-ράδοσης τους γνωρίζει καλά και είναι κάτι που υπάρχει μέσα της.Περισσότερο αυτή η δουλειά μοι-άζει σαν μια φυσική συνέχεια της ίδιας της φιλοσοφίας και της πορείας της Καίτης Κουλλιά λες καιείναι απόρροια όλων όσων έχει μέσα στο κεφάλι της που εξελίσσονται.Προσωπικά χαίρομαι καθώςαυτή η εξέλιξη συνοδεύεται από μια απλότητα και μια καθαρή αλήθεια με την οποία η ίδια προσεγ-γίζει το υλικό της αλλά και τις ζωντανές τις εμφανίσεις.

Με μια ταπεινότητα και ευγένεια που σε κερδίζει αμέσως παρουσιάζει και εδώ ένα άλμπουμ πουμπορεί να περιέχει παραδοσιακά ακούσματα εντούτοις μοιάζει ολόφρεσκο από όποια μεριά και αν τοδεις.Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξαν και οι πολύ –και πολλοί…- καλοί μουσικοί που σύμπραξανμαζί με την Καίτη Κουλλιά, γνώστες και αυτοί του παραδοσιακού υλικού (κάτι που μεταξύ μας δενείναι καθόλου εύκολο να το γνωρίσεις πραγματικά καθώς κρύβει συνεχώς πολλές ιδιομορφίες ανά-λογα με το μέρος όπου παίζονται και τραγουδούνται οι σκοποί) : Κυριάκος Γκουβέντας (βιολί), Χρί-στος Τσιαμούλης (λαούτο), Ουρανία Λαμπροπούλου (σαντούρι), Γιάννης Πλαγιαννάκος (μπάσο) αλλάκαι άλλοι καταξιωμένοι μουσικοί που συμμετείχαν. Ενας δίσκος που κοιτάει με το βλέμμα του στονορίζοντα και διακρίνει το γαλάζιο, την αισιοδοξία δηλαδή που πηγάζει μέσα από αυτά τα ακούσματααλλά και που διοχετεύεται και σαν στάση ζωής γενικότερα.Εικοσιένα τραγούδια από κάθε γωνιά τηςΧίου, της Καλύμνου, της Σύμης, της Λέρου, της Κύθνου, της Νισύρου, της Ρόδου, των Δωδεκανήσωναλλά και μικρασιάτικα παραδοσιακά ακούσματα.Μια καλή παραγωγή και ένα πολύ φροντισμένοartwork έρχεται να προστεθεί στα παραπάνω σε μια δουλειά που κυκλοφορεί από την αξιόλογη καισυνεπή εταιρεία «Μικρός Ηρως» του Αγγελου Σφακιανάκη.

Αλέξανδρος Γερασίμου

63� 2012 � 6

Open the disc

Πότε ήταν η πρώτη φορά που ήρθες σεεπαφή με αυτό που ονομάζουμε μουσική ;

Η πρώτη φορά που ήρθα σε επαφή με τη μου-σική ήταν όταν ήμουνα 15 χρονών τη τρίτη γυ-μνασίου σε κάποιες παραστάσεις σχολικές όπουτραγουδούσα σόλο.Ηταν η αφετηρία που μου δό-θηκε χώρος τότε να μπορώ να τραγουδήσω.Τότεβέβαια τραγουδούσα καθαρά ερασιτεχνικά, επαγ-γελματικά έγινε αρκετά χρόνια μετά χωρίς να γνώ-ριζα από τότε ότι θα δήλωνα επαγγελματίας στηνπορεία.

Επέστρεψες στη δισκογραφία με μια ιδιαί-τερη δουλειά, με τον δίσκο «Γαλάζιο στον ορί-ζοντα». Μίλησε μου για αυτή την κυκλοφορία.

Είναι ένα cd με παραδοσιακά τραγούδια κυ-ρίως ήχοι και επιρροές από τα Δωδεκάνησα -όχιόλα.Είχαμε κάνει μια χρονιά κάτι συναυλίες μετον Χρίστο τον Τσιαμούλη και τον Κυριάκο τονΓκουβέντα και με αφορμή με αυτή τη συνεργασίαάρχισα να ονειρεύομαι ότι μπορούμε να κάνουμεαυτή τη δουλειά και σε συνδυασμό με το ότιέκανα ένα ταξίδι στην Αυστραλία και ένιωθα πωςοι μουσικές αυτές, τα παραδοσιακά τραγούδιααγαπιούνται από τους Ελληνες και πόσο ωραία μεγέμιζε η ιδέα να φτιάξω ένα τέτοιο cd ήταν και ολόγος που άρχισα να δουλεύω τα τραγούδια αυτά.

Ο τίτλος «Γαλάζιο στον ορίζοντα» έχει νακάνει και με το Αιγαιοπελαγίτικο χρώμα ;

ΚΑΙΤΗ ΚΟΥΛΛΙΑ: Τραγουδώντας στον γαλάζιο ορίζοντα παραδοσιακούς σκοπούς…

64 6 � 2012 �

Μusica; Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

Ο τίτλος με είχε προβληματίσει, σκεφτόμουνδιάφορους τίτλους αλλά σε συνδυασμό με ότι το«Γαλάζιο στον ορίζοντα» σε σχέση με μένα πουείτε είμαι στην Αθήνα είτε σε ένα νησί μια πολύιδιαίτερη και αγαπημένη στιγμή είναι η ώρα πουστέκομαι και βλέπω τον ορίζοντα της θάλασ-σας.Το «Γαλάζιο στον ορίζοντα» για μένα σημαί-νει ορίζοντας, ελπίδα, συνέχεια…και το ότι και νασυμβαίνει ορίζοντας θα υπάρχει.Και το βλέπω καισυμβολικά σε σχέση με τη ζωή μου, με τον τρόποπου ζούμε και το πόσο έχουμε ανάγκη ο ορίζονταςαυτός να έχει να κάνει με την καθημερινότηταμας.

Κατάγεσαι από την Κάλυμνο.Το γεγονόςαυτό σε συνδυασμό με τις ιδιομορφίες και τηνκουλτούρα του νησιού σε έχει επηρεάσει στοντρόπο που ασχολείσαι με τη μουσική, στα τρα-γούδια με τα οποία επιλέγεις να εκφραστείς ;

Βέβαια Γιατί υπάρχει το dna, υπάρχει η ρίζαότι και να πω, με όποια μουσική και να ασχοληθώείναι δεδομένο ότι η αφετηρία, η ρίζα θα έχει τημυρωδιά, το θυμάρι, το σφουγγάρι…(γέλια).Αυτότο κουβαλάω.

Κουβαλάς νομίζω και τους σκοπούς αυτούτου τόπου…

Ναι αλλά και σαν στάση ζωής νομίζω ότι είμαιεπηρεασμένη από το νησί.

Τι αποτελεί πηγή έμπνευσης για σένα όταναποφασίζεις να δουλέψεις ένα υλικό, μια δια-λογή κάποιων μουσικών θεμάτων ;

Το ένστικτο μου λειτουργεί εκείνη τηνώρα.Υπάρχουν τραγούδια που ονειρευόμουν νατα πω και όταν έβαλα τη φωνή μου ως οδηγούείπα “Α, αυτό ήταν ; “.Δεν μου άρεσε.Παρόλααυτά το πείραμα το έκανα.Για μένα το θέμα είναιότι είναι ωραίο να έχω την ελευθερία και άνθρω-

ποι που ασχολούνται με κάθε μορφή τέχνης ναέχουν την ελευθερία και να πειραματίζονται καινα βλέπουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτό το πεί-ραμα γιατί νιώθω ότι αλλιώς δεν γνωρίζεις και τονεαυτό σου.Τώρα από το τι εμπνέομαι νομίζω ότιμε εμπνέει κάθε στιγμή που έχει ζωή, που έχειαλήθεια είτε είναι ευχάριστη είτε είναι δυσάρε-στη.

Ποια ήταν η κυκλοφορία που άκουσες πρό-σφατα και τη χάρηκες ;

Γενικά τώρα με τα παιδιά ακούω πολύ παιδικάτραγούδια, μου άρεσαν πολύ οι δουλειές του Χα-τζηπιερή με τα παιδικά τραγούδια.Συχνά μπαίνωστο Ιντερνετ και ακούω διάφορους ερμηνευ-τές.Μου αρέσει πολύ η Dulce Pontes και θα έβαζακαι πολλές φωνές που αυτή τη στιγμή δεν θυμάμαιτο όνομα τους αλλά που όταν μπαίνω στο youtybeμε ταξιδεύουν πάρα πολύ.Και ευτυχώς υπάρχουνπολύ πολύ αξιόλογες παρουσίες από διάφοραμέρη της γης.

Διαδικτυακοί κόμβοι και μουσική.Τελικά εί-ναι ζευγάρι αυτά τα δυο ;

Δυστυχώς ναι.

Γιατί “Δυστυχώς” ;

Το λέω το “Δυστυχώς” γιατί είμαι αποκομμένηαπό το διαδίκτυο, το τίμημα το πληρώνω καιόντως το διαδίκτυο προσφέρειδυνατότητες.Νιώθω ότι κατά ένα τρόπο το διαδί-κτυο είναι ένα πολύ μεγάλο δώρο εφόσον το χρη-σιμοποιήσουμε δημιουργικά.Προσωπικά νιώθωότι δεν έχω το χρόνο να το κάνω έτσι όπως θέλωαλλά όσες φορές το κάνω βγαίνω ωφελημένη.Κά-ποτε θυμάμαι στην Αγγλία ήταν κάποια καταστή-ματα που πουλούσαν cd και έβλεπα πόσο ακριβάήταν και δεν είχα τη δυνατότητα να τα ακούσω μεείχαν πάρει τα κλάματα γιατί με όσα χρήματα είχα

Μusica;

πόσα μπορούσα να πάρω ; Πήρα 5-6 cd αλλά δενθυμάμαι και αν πήρα και αυτά που μου άρε-σαν.Ηθελα να πάρω κάτι που δεν το ήξερα καθό-λου.Παλιότερα δεν είχες την πληροφορία.Τώραδεν νομίζω ότι κάποιος που θέλει την πληροφορίατου είναι αποτρεπτικό.Τώρα προσφέρεται απλό-χερα η πληροφορία και όπως είπα και πριν είναιένα πολύ μεγάλο δώρο.Οπως ακόμα και το ναμπω, να ταξιδέψω, να έχω μια επαφή, μια επικοι-νωνία με έναν άνθρωπο από ένα άλλο μέρος, ναμιλήσουμε για τη μουσική π.χ…Σίγουρα όμωςκρύβει και μια απάτη σε σχέση με το ποιος τελικάεπικοινωνεί το πόσο ουσιαστικό δηλαδή είναιαυτό που ανταλάσσει και το πως επενδύουμε σεαυτήν την εποχή.

Ενα άλλο σημαντικό κομμάτι με το οποίοκαταπιάνεσαι τα τελευταία χρόνια είναι οι παι-δικές παραστάσεις…παραστάσεις για παιδιάπου φυσικά έχουν έναν άλλο χαρακτήρα από τιςζωντανές εμφανίσεις…

…και μια άλλη ροή.Παιδικές παραστάσεις πά-ντα λαχταρούσα να κάνω και δεν είναι τυχαίο πουξεκίνησα και με τη Μαρίζα Κωχ που συμμετείχαστις παιδικές παραστάσεις που έκανε.Γενικά ήτανμια έντονη επιθυμία και με αφορμή το ότι γέννησακαι τα παιδιά μου με ζωντάνεψε και νιώθω ότικάθε φορά που βρίσκομαι σε ένα χώρο με παιδιάτο ελάχιστο που μπορώ να πω είναι ότι είμαι ευ-τυχισμένη.Είναι πολύ δύσκολος χώρος με την έν-νοια ότι εγώ ξεκίνησα με τις πιο αγαθές προθέσεις

66 6 � 2012 �

Μusica;

67� 2011 � 2

πιστεύοντας ότι “α από τη στιγμή που τα αγαπώ ,από τη στιγμή που το κάνω γιατί να μην μου αρέ-σει ;”.Βεβαίως και μου αρέσει αλλά υπάρχει εξί-σου και η δυσκολία των ανθρώπων που αποφασί-ζουν να ανοίξουν τις πόρτες των σχολείων τωνπαιδικών σταθμών ότι υπάρχει μια δυσπιστία τοπώς κάποιος αφήνει χώρο για να γίνονται τέτοιεςπαραστάσεις.Αυτό από τη μια με στεναχωρείαλλά από την άλλη νιώθω ότι το μεγαλύτερο δώροείναι τα ίδια τα παιδιά, αυτό που βιώνω μαζί τουςτην ώρα της παράστασης και που είναι αρκετόαυτό που έχω ζήσει να με τροφοδοτεί και να λέωότι μακάρι να με αξιώσει ο θεός να ασχολούμαιμε παιδικές παραστάσεις.

Πως βλέπεις το μέλλον της ελληνικής δι-σκογραφίας και ποιος πιστεύεις πως θα είναι οεπόμενος τρόπος διανομής της μουσικής ;

Είναι φορές που το βλέπω αισιόδοξα, είναι φο-ρές που το βλέπω απαισιόδοξα.Κάποιοι μου λένε“Α είσαι τυχερή εσύ, πρόλαβες και έβγαλες 4-5δίσκους ” με την έννοια ότι τώρα τα νέα παιδιά τιδίσκους να βγάλουνε και που να απευθυνθούνεγια τους δίσκους.Από την άλλη μέσω του διαδι-κτύου μπορεί κάποιος να βγάλει –χωρίς να χρειά-ζεται ένα τεράστιο ποσό- και να μπορεί να το κι-νήσει το καινούργιο υλικό. Σίγουρα είναι εντελώςδιαφορετική εμπειρία το να είσαι σε ένα στούντιοκαι μετά αυτή τη δουλειά σου να την κάνεις έναcd, όπου αυτό το cd να είναι μια προσωπική κα-τάθεση ψυχής και να μπορείς να την κάνεις καιδώρο και να πιάνεται αυτή η δουλειά και να είναιστο θηκάκι της και να το κρύβεις κάπου και να λεςπότε θα ρθει η ώρα που θα το ανοίξω και θα τοβάλω να το ακούσω…Μιλάω λίγο ρομαντικάαλλά όταν γεννιέται κάτι, καλό είναι να το βλέ-πεις, καλό είναι να μπορείς κάπου να το φυλάξεις,να το βάλεις.Ενώ τώρα μέσω του διαδικτύου δεν

μπορείς να το κάνεις αυτό, δεν ξέρω πως μπορείνα δεθεί ένας άνθρωπος με αυτόν τον τρόπο.

Τα επόμενα σχέδια της Καίτης Κουλλιά εί-ναι…

Υπάρχει μια ομάδα μουσικών που ετοιμαζό-μαστε να κάνουμε κάποιες εμφανίσεις.Τώρα απόπαιδικές παραστάσεις θα κάνουμε κάποιες σε σχο-λεία, νηπιαγωγεία αλλά δεν έχω ακόμα ημερομη-νίες.Πιστεύω ότι μέσα στην Ανοιξη θα αρχίσω ναδουλεύω καινούργιο υλικό με τραγούδια.Σίγουραδεν θέλει βια στα πράγματα αλλά δεν πρέπει νατα αφήνεις κιόλας και νιώθω ότι πολύ σύντομα θαμπω στο στούντιο –εύχομαι να είναι και τηνΑνοιξη κιόλας- προκειμένου μέχρι το καλοκαίρινα νιώσω ότι κάτι καινούργιο έχει γίνει πάλι J.

ΛΙΝK: http://www.kaitikoullia.gr/

Μusica;

Κείμενο: Κατερίνα Γούναρη, Φιγούρα: Άρτεμις Αντωνοπούλου

Το μακρύ μακρύ μου χέρι...

Δεν θυμάμαι πόσο συχνά μεταδιδόταν

από την τηλεόραση, σ΄εμένα έμοιαζε

να συμβαίνει κάθε μέρα. Ήταν η χαρακτηρι-

στική φωνή που στο άκουσμα της έτρεχα,

κλαίγοντας σχεδόν σαν να με κυνηγούσε, να

κρυφτώ. Πάντα έβρισκα καταφύγιο στην κου-

ζίνα. Ίσως να μην ευθύνεται για αυτό η συρό-

μενη πόρτα της, που στα πέντε μου χρόνια

ανοιγόκλεινα με ευκολία, αλλά μια ενστικτώ-

δης αντίδραση που πήγαζε από το γεγονός οτι

ο Καραγκιόζης πεινούσε πάντα και ποτέ δεν

έτρωγε, επομένως το μόνο μέρος που δεν θα

επισκεφτόταν ήταν μια κουζίνα, διαφορετικά

ίσως να τρωγε και μένα μαζί...

69� 2011 � 2

70 6 � 2012 �

Κείμενο: Κατερίνα Γούναρη

Έπειτα η εμφάνιση του μου μοιαζε τρομα-κτική, η γαμψή μύτη, η καμπούρα, το μακρύχέρι, το δυσανάλογα μεγάλο κεφάλι. Χωρίς ναδίνω καθόλου βάση στους διαλόγους και τιςιστορίες του (ποιο παιδί προσχολικής ηλικίαςθα έδινε άλλωστε), ο δημιουργός του είχεκερδίσει το στοίχημα μαζί μου. Είχε επιτύχεινα παγιώσει στην συνείδηση ενός παιδιού, ότιο Καραγκιόζης ήταν φτωχός, εξαθλιωμένοςκαι πεινασμένος. Μια μορφή που χλεύαζε τονκαθωσπρεπισμό των υπολοίπων πρωταγωνι-στών του μπερντέ και εναντιωνόταν σε κάθεείδους λογική συμπεριφορά.

Αναμφίβολα σκοπός του Καραγκιοζοπαί-χτη δεν ήταν να τρομάζει μικρά παιδιά, όσογια τον ίδιο τον Καραγκιόζη αυτό του ήταναδιάφορο, εκτός αν το παιδί κρατούσε κανέναπαξιμάδι...

Σίγουρα όμως και ο Καραγκιόζης δεν ήτανμόνο για παιδιά.

Σταδιακά συνειδητοποίησα οτι εμπνευστήςτων ιστοριών του και «συμπαραγωγός» τουήμουν και εγώ. Ότι κάποιες από τις πτυχές τηςπαράστασης αντανακλούσαν μέρος της καθη-μερινότητας μας. Ο μπερντές λειτουργούσεως κοινωνικός καθρέπτης που αντικατόπτριζεμια πραγματικότητα κάπως παραμορφωμένηαλλά πάντα πραγματικότητα. Οι ιστορίες τουεμπεριείχαν μια αντίθεση. Η πιο χαρακτηρι-στική, οπτικοποιημένη στο πανί, ήταν το σε-ράϊ και η παράγκα. Μέσα απο τα κείμενα καιτην εξέλιξη των παραστάσεων παρατηρούμε

ένα πλήθος από τέτοιες αντιθέσεις: επιχειρη-ματολογία/ καρπαζιά, τάξη/ αταξία , θάρρος/δειλία. Προτάσσοντας έτσι μια αντιηρωϊκήμορφή με καταλυτική ενέργεια σε θετικά καιαρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς. Οι ιστορίεςτου Καραγκιόζη όμως παριστάνουν κοινωνι-κές καταστάσεις και γι’ αυτό τον λόγο δενμπορεί να ισχυριστεί κανείς πως αποτελούνέκφραση κυριολεκτικού μηδενισμού.

Οι ευσεβείς πόθοι του Καραγκιόζη συνο-ψίζονται σε έναν μόνο σκοπό : να εξαλείψειτην πείνα του. Και αυτό το ονειρεύεται και τοδηλώνει απλά και άμεσα χωρίς αυτό να ενέ-χει μια βαθύτερη ψυχολογία του υποσυνείδη-του. Σ’ αυτήν την βιολογική ανάγκη τουήρωα- αντιήρωα, ο λαός αναγνωρίζει τις δι-κές του ανάγκες. Σε έναν Καραγκιόζη πεινα-σμένο , κ όχι αδηφάγο, αντανακλώνται κοι-νωνικές ανάγκες και μια ιδεολογική ανησυχίαπου πηγάζει ή και τροφοδοτείται από τηνπείνα της κοιλιάς του.

Το φαινόμενο του Καραγκιόζη και του θε-άτρου σκιών γενικότερα, επιδέχεται πολλώνκαι διαφορετικών προσεγγίσεων που σίγουραδεν θα μπορούσαν ν’ αναλυθούν σ’ έναν κεί-μενο.

Ήταν όμως μια δυνατότητα περιγράφονταςτις πρώτες επαφές μου με την μορφή του Κα-ραγκιόζη ν’ αναφέρω κάποιες σκέψεις.

Εν τέλει άπλωσα κ εγώ έναν μπερντέ κά-ποια στιγμή, σχεδίασα τα σκηνικά και τουςήρωες και έδωσα μια παράσταση...

Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούει στοόνομα «ΚουΚλουβάχατα» ;

Το 2000 παρακολούθησα ένα εργαστήρι κατα-σκευής μαριονέτας. Μετά την ολοκλήρωσή του συ-νειδητοποίησα ότι η κατασκευή από μόνη της, δενήταν αρκετή. Μπροστά μου είχα μια κούκλα, ένανχαρακτήρα που ζητούσε να ζωντανέψει. Έτσι, 2χρόνια αργότερα, βρέθηκα στο εργαστήρι κουκλο-θεάτρου «Χαρχούτ», με δάσκαλο τον Χρήστο Αυ-τσίδη. Εκεί, εκτός από το κατασκευαστικό-τεχνικόκομμάτι που απαιτείται για να στηθεί μια παρά-σταση, έμαθα πώς μια κούκλα μιλά, πώς κινείται,πώς στέκεται στο χώρο και αναπνέει. Με την κα-θοδήγησή του, στο τέλος της χρονιάς, ανέβασα τηνπρώτη μου παράσταση.

Το ‘φεραν έτσι τα πράγματα-να ’ναι καλά κι οδάσκαλος- και το καλοκαίρι του 2004, άφηνα πίσωτην Αθήνα, χωρίς καμία διάθεση επιστροφής. Προ-ορισμός: η Σύρος. Εδώ ιδρύθηκε, το 2006, το Θέα-τρο Κούκλας «ΚουΚλουβάχατα». Απευθύνεται,μέσω των παραστάσεων, τόσο σε παιδιά όσο και σε

ενήλικο κοινό και οργανώνει εργαστήρια, κατα-σκευής και εμψύχωσης κούκλας.

Κρύβεται κάποια ιστορία πίσω από την ονο-μασία του κουκλοθεάτρου; Συμβολίζει κάτι το«ΚουΚλουβάχατα»;

Αναζητώντας όνομα περνούσαν διάφορα απ’ τομυαλό μου. Εκεί που περνούσαν τα «κουλουβά-χατα» τα άρπαξα και αφού τα στριφογύρισα κά-μποσες φορές στο νου μου, άρχισα να αναρωτιέμαι,από πού μπορεί να έχει προέλθει μια τόσο παρά-ξενη, ηχητικά, λέξη. Βρήκα την απάντηση στη βι-κιπαίδεια. «Kullu Wahad» : αραβική έκφραση πουσημαίνει «όλα μαζί ένα».

«Όλα μαζί ένα», είπα! Ακριβώς αυτό είναι τοκουκλοθέατρο!

Η λέξη εμπεριέχει και την έννοια μιας ανακα-τωσούρας, μιας γλυκιάς φασαρίας, μιας απρόσμε-νης εξέλιξης. Καταστάσεις δηλαδή, που τις συνα-ντάς κάνοντας κουκλοθέατρο! Και, μιας κι έχουμενα κάνουμε με κούκλες, γεννήθηκαν τα ΚουΚλου-βάχατα.

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΚουΚλουβάχατα: Ένα κουκλοθέατρο που άραξε στο λιμάνι της Σύρου…

72 2 � 2011 �

ΤΕΑΤRΟ

73� 2012 � 6

Τι είναι όμως τα ΚουΚλουβάχατα; Πρόκειται γιαμια συνταγή... όχι και τόσο συνηθισμένη. Άκου μεπροσεκτικά, αν θες να μάθεις πώς να φτιάχνεις ιστο-ρίες για παιδιά... Ρίχνεις μες στο τσουκάλι κάθε λο-γής υλικό, μα δε φτάνει μόνο αυτό! Θα χρειαστεί,μια στάλα από μαγεία και ανακάτεμα γερό! Κι όσοανακατεύεις, να μουρμουράς και κάνα ξόρκι αν σουβρίσκεται εύκαιρο. Βοηθάει, πίστεψέ με! Πες τρείςφορές «κουβαριαστείτε υλικά» και θα δεις να ξεπη-δάνε μέσα απ’ το τσουκάλι, κούκλες, σωρό. Με ταστραβά και τ’ ανάποδά τους, τους φόβους και τιςεπιθυμίες τους, τις δυσκολίες και τα κατορθώματάτους. Μη φοβηθείς. Παραμύθι αρχινά…

Ποια φιλοσοφία διέπει το κουκλοθέατρο;Υπάρχει μια αλήθεια στο κουκλοθέατρο. Ισορ-

ροπεί, ανάμεσα σ’ έναν υπαρκτό κι έναν ανύπαρκτοκόσμο. Η κούκλα, απ’ τη στιγμή που δημιουργείταικαι ξυπνά στα χέρια ενός κουκλοπαίκτη, υπάρχει.Είναι ζωντανή. Έχει τη δύναμη να κάνει τα πάντα,αν εκείνη το θελήσει. Θα δανειστεί τη φωνή και τοσώμα του κουκλοπαίκτη, για να πει την ιστορία τηςζωής της. Ακόμα κι όταν λέει παραμύθια, για εκείνηαυτή είναι η αλήθεια. Το κοινό έχει δύο επιλογές, νατην πιστέψει ή όχι.

Μιλήστε μας για την τελευταία σας παρά-σταση.

Λένε πως οι καλικάντζαροι ζουν στα έγκατα τηςγης και... Όλο το χρόνο προσπαθούν με τσεκούρια,πριόνια, με νύχια και με δόντια, όλο λύσσα, να κό-ψουν το δέντρο που στηρίζει τον απάνω κόσμο! Κο-πανάνε. Κοπανάνε ασταμάτητα. Μα εκεί που ο κορ-μός είναι έτοιμος να κοπεί, φτάνουν Χριστούγεννακαι τότε, οι καλικάντζαροι, παρατάνε τη δουλειά,ανεβαίνουν επάνω για δώδεκα μερόνυχτα και προ-καλούν πανδαιμόνιο!!!

Σαν επιστρέψουν όμως στη σκοτεινή σπηλιάτους, μεγάλο κακό τους έχει βρει!

Το δέντρο έχει θρέψει!!! Τσάμπα πήγαν οι κόποιμιας ολόκληρης χρονιάς. Οι καλικάντζαροι όμως δεντο βάζουν κάτω. Αρπάζουν τα τσεκούρια τους καιξεκινούν απ’ την αρχή, με μεγαλύτερη μανία.«γκάπα-γκούπα, γκάπα-γκούπα… μέρα-νύχτα πριονί-ζουν, με τα δόντια ροκανίζουν, με μπαλτάδες και τσε-κούρια πελεκούν. Όλο το χρόνο μάταια προσπαθούν.Μέσα στα έγκατα της γης, ίσως, τ’ ακούσατε κι εσείς,βρίζουν, φωνάζουν και σε κάθε ουρλιαχτό, του δέ-ντρου παλεύουν να κόψουν τον κορμό».

Εν τω μεταξύ οι άνθρωποι δεν έχουν ιδέα του τι

γίνεται εκεί κάτω. Οι μέρες περνούν και κανείς δεναντιλαμβάνεται τον κίνδυνο που καραδοκεί.

Κάθε χρόνο, εδώ και αιώνες, η ίδια ιστορία! Φέ-τος όμως, μυστηριώδη μυστήρια συμβαίνουν! Πα-ραμονή Χριστουγέννων και οι καλικάντζαροι …άφαντοι! Ο Μανδρακούκος-ο αρχηγός των καλικα-ντζάρων ντε!- το είπε ξεκάθαρα: «ΚΑΝΕΙΣ ΦΕΤΟΣΔΕΝ ΘΑ ΑΝΕΒΕΙ ΣΤΟΝ ΑΠΑΝΩ ΚΟΣΜΟ!»

Το’ βαλε σκοπό σας λέω. Το δέντρο θα κοπεί καιμαζί του θα σωριαστεί κι ο κόσμος των ανθρώπων.Ο Σούρτα-Φέρτας, ένας λιχούδης καλικάντζαρος, θαυπακούσει άραγε στις εντολές του αρχηγού; Θα κα-ταφέρει να δαμάσει την πείνα του; Ένα αγόρι, γε-μάτο περιέργεια, τι σχέση μπορεί να έχει με όλααυτά; Θα ανατρέψει τα σχέδια τους; Όλα κρέμονταιαπό μια κλωστή, σε μια λεπτή ισορροπία. Η συνέ-χεια επί σκηνής.... του χρόνου τα Χριστούγεννα!

«Δέκα μέρες και Δυο». Μια παράσταση βασι-σμένη στη λαϊκή μας παράδοση, που θέλει τους κα-λικάντζαρους για 12 μερόνυχτα να ξεπηδούν μέσααπό τις τρύπες της γης και ν’ αναστατώνουν τον κό-σμο των ανθρώπων με τις παλαβομάρες τους. Μέσααπό μια ιστορία γεμάτη γλυκές μυρωδιές και απρό-οπτα, θα ανακαλύψουμε μαζί, τα αλλόκοτα αυτάόντα με τις παράξενες συνήθειες καθώς και τα έθιματου λαού μας τις γιορτινές, εκείνες, μέρες.

Μια από τις δραστηριότητες του θεάτρου κού-κλας «ΚουΚλουβάχατα» είναι και το εργαστήρικούκλας και παραμυθιού για παιδιά, όπου με ερ-γαλεία τη μουσική, το παιχνίδι, τα πινέλα και ταπαραμύθια είναι λες και «ζωντανεύει» ένας ολό-κληρος κόσμος ή μάλλον στήνεται από την αρχήένας ολόκληρος κόσμος…

Αυτό ακριβώς ήταν το σκεπτικό. Να στηθεί από τηναρχή ένας ολόκληρος κόσμος. Με άξονα τη δημιουρ-γικότητα, πυλώνα τη φαντασία και σύνθημα: «κάνουμεκούκλες, φιγούρες, πινελιές, γεννιούνται λέξεις, ιστορίες,ζωγραφιές». Τα παιδιά στο ρόλο του μυθοπλάστη, τουπαραμυθά, γράφουν και διηγούνται τις δικές τους ιστο-ρίες, δίνοντας ζωή στα πλάσματα που κατοικούν στονμαγικό τους κόσμο. Έρχονται σε επαφή με διάφοραυλικά, φτιάχνουν κούκλες και σκηνικά, επικοινωνούνμεταξύ τους και εκφράζονται μέσω της δραματοποίη-σης και των μουσικών/κινητικών παιχνιδιών. Αυτο-σχεδιάζουν παίζοντας. Ανακαλύπτουν κατασκευάζο-ντας. Απώτερος στόχος η συμμετοχή τους στη δικήτους παράσταση κουκλοθεάτρου , με την ολοκλήρωσητων μαθημάτων.

Το θερινό τμήμα ξεκίνησε με αρκετή καθυστέ-ρηση. Υπήρχε δυσκολία στην εύρεση χώρου που θαεξυπηρετούσε τις ανάγκες του εργαστηρίου. Τα μα-θήματα έγιναν τελικά στο 1ο δημοτικό σχολείο Ερ-μούπολης. Χώρος που παραχωρήθηκε έναντι συμ-βολικού αντιτίμου. Μια αίθουσα σχολείου όμως, δενήταν δυνατόν να συνεχίσει να μας φιλοξενεί κατάτη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Έτσι το εργα-στήρι έμεινε άστεγο, προς αναζήτηση νέας κατοι-κίας. Λεφτά υπάρχουν, μόνο που δεν τα έχουμεεμείς, οπότε η ενοικίαση ενός μόνιμου χώρου προςτο παρόν δεν αποτελεί βιώσιμη λύση.

Το γεγονός ότι εδρεύετε στην Ερμούπολη τηςΣύρου και όχι στην Αθήνα αποτελεί ανασταλτικόπαράγοντα για τις δραστηριότητες και την εξέ-λιξη του κουκλοθεάτρου;

Η δυσκολία σ’ ένα νησί, είναι καταρχάς το γεγο-νός ότι λόγω πληθυσμού, το κοινό σου είναι εκ τωνπραγμάτων περιορισμένο και η μετακίνηση προςέναν άλλο τόπο δεν είναι τόσο εύκολη όσο στην εν-δοχώρα, για ευνόητους λόγους-όταν φυσάει, κου-νάει κιόλας! Επιπλέον το κόστος μετακίνησης γίνε-ται απαγορευτικό-ανεξαρτήτως καιρού- όταν χρειά-ζεσαι κι αυτοκίνητο.(σκηνή, κούκλες, φώτα… όλατα συμπράγκαλα ποιος θα τα κουβαλήσει;)

Μέχρι στιγμής, οι ανάγκες των έργων «απαι-τούν» να παίζω πίσω από σκηνή, κάτι που δεν διευ-κολύνει και πολύ τη μετακίνησή μου. Βέβαια, αυτόείναι επιλογή μου. Η σκηνή προσφέρει κάλυψη και

ταυτόχρονα μια ελευθερία. Σίγουρα, δεν είναι εύ-κολο να νιώθεις τα βλέμματα του κοινού καρφω-μένα πάνω σου, χωρίς αυτό να επηρεάζει την από-δοσή σου, αλλά ξεπερνιέται. Επιπλέον σαν θεατή,με μαγεύει να βλέπω την κούκλα να κινείται-σχε-δόν- από μόνη της και το ίδιο θέλω να νιώθει και τοκοινό στις παραστάσεις μου. Να εκμηδενίσω, ήέστω ελαχιστοποιήσω, την οπτική επαφή του κό-σμου με τον κουκλοπαίκτη. Ένα ξόρκι, να με κάνειαόρατη, θα ήταν πολύ χρήσιμο νομίζω! Αν και,υπάρχουν τρόποι, ακόμη κι όταν ο κουκλοπαίκτηςβρίσκεται εκτός σκηνής, το βλέμμα του θεατή να εί-ναι στραμμένο στην κούκλα.

Ελάχιστα είναι επίσης τα κουκλο-θεατρο-ερεθίσματα. Στην Αθήνα ανεβαίνω αραιά και που,οι κουκλο-παραστάσεις παίζονται ως επί το πλείστονΣαββατοκύριακα, αν ταιριάξουν οι μέρες κι οι ώρεςμε τα δικά μου τρεχάματα, κάτι γίνεται. Σίγουρα όλααυτά δρουν ανασταλτικά. Το μυστικό είναι να βρειςτον τρόπο να τα βγάζεις πέρα με τις εκάστοτε συν-θήκες. Κάτι που μέχρι τώρα δεν έχει επιτευχθεί στοβαθμό που θα ήθελα. Παρόλα αυτά, μ’ αρέσει να ζωεδώ.

Έχετε συμμετάσχει σε διάφορα αξιόλογα καιπολύ σημαντικά φεστιβάλ όπως το διεθνές φε-στιβάλ Μαριονέτας Ύδρας, το 1ο μαθητικό φε-στιβάλ έκφρασης και δημιουργίας που έλαβεχώρα στην Ερμούπολη της Σύρου, καθώς και σεάλλες δράσεις, όπως η γιορτή στο κλειδωμένοπάρκο…

Ύδρα 2004: Κούκλες-Αποδημητικά Πουλιά, κά-νουν την εμφάνισή τους στο λιμάνι, σε μια ομαδικήπαράσταση που προέκυψε μέσα από το εργαστήρι κα-τασκευής γιγαντόκουκλας που πραγματοποίησανμέλη της ομάδας «Arketal», πάνω σε σχέδια του ζω-γράφου Marius Rech. Έχω την αίσθηση πως ήταν καιη τελευταία χρονιά διοργάνωσης του φεστιβάλ, κιήμουνα κι εγώ εκεί, μ’ ένα κόκκινο βρακί. Ευτυχώς,το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομί-μας Κιλκίς, έκλεισε αισίως τα 13 του χρόνια και συ-νεχίζει ακάθεκτο! Να’ ναι καλά όλοι όσοι δουλεύουν-παλεύουν για την ύπαρξη και συνέχισή του. Ζούμε σεμια χώρα που το κουκλοθέατρο, δεν αποτελεί μέροςτης παράδοσής μας, οπότε καταλαβαίνετε πόσο δύ-σκολο είναι, μα και πόσο αναγκαίο, να επιβιώνουνκαι να ανθίζουν, τέτοιες προσπάθειες-θεσμοί. Ελπίζωκάποια στιγμή να βρεθώ κι εγώ εκεί.

Στη Σύρο, το μαθητικό φεστιβάλ έκφρασης καιδημιουργίας, μια πρωτοβουλία των Τμημάτων Και-

74 6 � 2012 �

ΤΕΑΤRΟ

νοτόμων Δράσεων της Δ/νσης Α/θμιας Εκπ/σης Κυ-κλάδων, γίνεται τα τελευταία 2 χρόνια και δίνει τηδυνατότητα στα παιδιά να συμμετέχουν σε εκθέσειςμε δικές τους δημιουργίες, σε μουσικο-χορο-θεατρικά δρώμενα, καθώς και σε διάφορα εργαστή-ρια, όπως αφήγησης παραμυθιού, γελοιογραφίας,χαρτοπολτού, κατασκευής κούκλας, γλυπτικής κ.α.Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά, ιδίως αυτά πουβρίσκονται σε τόπους μακριά από τα μεγάλα αστικάκέντρα και η επαφή τους με τέτοιου είδους δραστη-ριότητες σπανίζει, να οργανώνονται αυτές οι δρά-σεις, παρά τις όποιες δυσκολίες. Τα ΚουΚλουβάχατασυμμετείχαν στο 1ο φεστιβάλ, με εργαστήρια κατα-σκευής κούκλας, σε παιδιά δημοτικού και νηπιαγω-γείου. Τη δεύτερη χρονιά διεξαγωγής του φεστιβάλ,λόγω του ότι δεν περίσσευε ευρώ για αγορά υλικών-δυστυχώς το πληροφορήθηκα εκ των υστέρων- δενζητήθηκε η συμμετοχή μου. Κρίμα, γιατί λύσηυπήρχε: ωραιότατες κούκλες από ανακυκλώσιμαυλικά, με μηδενικό κόστος!

Εξίσου σημαντικές είναι και οι δράσεις που ορ-γανώνονται κατά καιρούς από ομάδες ,όπως αυτήστο κηπάριο της Μεταμόρφωσης. - Ο «συνδετήρας»(sindetiras.wordpress.com) μπήκε στο κλειδωμένοπάρκο και το μεταμόρφωσε! Έμεινε ανοιχτό-έστωγια μια μέρα- και στήθηκε εκεί μια γιορτή με τα όλατης! Ο Πολιτισμός, κάνει την επίσκεψή του στοπάρκο ανελλιπώς τα καλοκαίρια, για λίγες μέρεςμόνο, στα «Ερμουπόλεια». Τον υπόλοιπο χρόνο, οιδημοτικές αρχές του κρεμάνε στο λαιμό μια σκου-

ριασμένη αλυσίδα κι ένα βαρύ λουκέτο και δηλώ-νουν πως η συντήρησή του είναι ασύμφορη! Δενέχουν κι άδικο, αφού και να κόψεις τα χορτάρια, ξα-ναφυτρώνουν τ’ άτιμα!

Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουνσήμερα τα κουκλοθέατρα στην Ελλάδα ;

Μέχρι να φτάσει η ώρα που ο κουκλοπαίκτης θαπει πως η παράσταση είναι έτοιμη , έχει ξεπεράσειήδη αρκετές δεκάδες δυσκολίες. Από κει και πέρατον περιμένουν κι άλλα! Με τις κούκλες βρήκε τοντρόπο και συνεννοήθηκε. Άντε τώρα να συνεννοηθείκαι με τους ανθρώπους! Για μένα, η μεγαλύτερη δυ-σκολία βρίσκεται στο κομμάτι της προώθησης ενόςέργου. Θα μιλήσεις με κάθε καρυδιάς, καρύδι. Ίσωςκαταφέρεις να τραβήξεις το ενδιαφέρον τους ήαπλώς -όπως θα πουν-να τους φας το χρόνο. Κάποιοιθα σε αντιμετωπίσουν, λες κι είσαι πλασιέ που προ-σπαθεί να τους ξεγελάσει, πουλώντας κάτι άχρηστοκι ευτελές. Κάποιοι άλλοι , σα μάνα εξ ουρανού. Μεορισμένους δε θα βγάλεις άκρη ποτέ! Ενίοτε θα κά-νεις φίλους.

Υπάρχει κουκλοθέατρο και «κουκλοθέατρο». Τον’ αρπάξεις μια κούκλα και να την ταρακουνάςπέρα-δώθε, χωρίς ίχνος σεβασμού-ούτε προς εκείνηούτε προς τους θεατές σου- ε, δε σε κάνει και κου-κλοπαίκτη. Ούτε ένα «χαριτωμένο» έργο κονσέρβα,χωρίς συναίσθημα, θα σε κάνει. Απλά, κάνει όλουςτους υπόλοιπους να προσπαθούν να πείσουν ότι δενείναι ελέφαντες. Θέλω να πω ότι, η προχειρότητα

75� 2011 � 5

και ανευθυνότητα με την οποία ορισμένοι λειτουρ-γούν στο χώρο -είτε από άγνοια ή ελλιπή εκπαί-δευση, είτε έχοντας ως στόχο ένα γρήγορο κέρδος-κάνει κακό σε όλους τελικά. Δυστυχώς , η πεποί-θηση ότι το κουκλοθέατρο είναι μόνο για παιδιά καιμάλιστα για παιδιά μικρής ηλικίας, καλά κρατεί. Δεχρειάζεται να την ενισχύουμε, συρρικνώνοντας κιάλλο το ήδη μικροκαμωμένο κοινό μας, πλασάρο-ντάς του σαβούρες σε ωραία συσκευασία και υποτι-μώντας διαρκώς τη νοημοσύνη του. Καιρός είναιπια, να επιλέξουμε. Μη σας πιάνει άγχος, δε χρειά-ζεται σώνει και καλά να είναι εκπαιδευτικού χαρα-κτήρα. Η κούκλα θα σε διδάξει έτσι κι αλλιώς τι εί-ναι καλό και τι όχι, εμμέσως, με τα καμώματά της.Ας απορρίψουμε λοιπόν όλες και όλους τους σα-χλαμάρες. Στο κουκλοθέατρο και στις ζωές μας.

Τα επόμενα βήματα του κουκλοθεάτρου εί-ναι…

– Ένα από τα επόμενα βήματα θα είναι σίγουρααυτό του Μανδρακούκου επί σκηνής. Όσο δύστρο-

πος, φωνακλάς και γρουσούζης κι αν ακούγεται ,ταπαιδιά ζητούν αγωνιωδώς να τον δουν.

– Ένα νέο έργο, είναι καιρός να κάνει τα πρώτατου βήματα, επειγόντως!!! Σαν ιδέα υπάρχει, μένεινα γίνει σενάριο, κούκλες… κι ύστερα πρόβες…και…. και….

– Να βρεθεί χώρος που θα στεγάσει το «εργα-στήρι κούκλας και παραμυθιού»

– Μια σκέψη που με γυροφέρνει κάνα χρόνο εί-ναι η μεταφορά του «Δέκα μέρες και Δυο» σε έντυπημορφή, συνοδευόμενο από αφήγηση και μουσική(σε cd). Τί λείπει; εικονογράφος, εκδότης, παραγω-γός…. αυτά, για αρχή!

– Μια παράσταση αποκλειστικά για ενήλικοκοινό……. μια σκέψη που με γυροφέρνει κάμποσαχρόνια. Για να δούμε πότε θα περπατήσει…

Ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία. Καλή συνέ-χεια στο echomove.

Link: http://kouklouvahata.blogspot.com/

76 6 � 2012 �

ΤΕΑΤRΟ

77� 2012 � 6

MΠΟΥΚΣ;

Ενγκελς Φρίντριχ, Σύνοψη του Κεφαλαίου, Μετάφραση: Γιάν-νης Δ. Ιωαννίδης, Επίμετρο: Θανάσης Γκιόκας, ISBN: 978-960-6679-05-6, 2008, Σελ.: 109, Τιμή: 8,36 €

Σ' αυτή την ανέκδοτη μέχρι τώρα στην Ελλάδα "Σύνοψη του Κεφα-λαίου", ο Ένγκελς παρουσιάζει εύγλωττα και με απλό τρόπο θεμελιώ-δεις έννοιες του έργου του Μαρξ. Παρόλο που συνοψίζει μόνο τα τέσ-σερα από τα έξι κεφάλαια του πρώτου βιβλίου του Κεφαλαίου, κατα-φέρνει να αποδώσει πιστά τόσο το πνεύμα του Μαρξ όσο και το κοι-νωνικό περιβάλλον στο οποίο αναφέρονταν η ανάλυση του, μέσα απόχαρακτηριστικά παραδείγματα. Η διαχρονικότητα αυτής της σύνοψηςέγκειται στην παρουσίαση των βασικών νόμων του πρώιμου καπιταλι-σμού και παρέχει τα απαραίτητα εργαλεία για την κατανόηση της ση-μερινής πολύπλοκης οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας.

Μπόζης Γιώργος- Μπόζη Σούλα, Από το Παρίσι στο Πέραν.Έλληνες Κινηματογραφιστές της Πόλης, Σελ.: 252, 24Χ22,ISBN: 978-960-499-025-2, Τιμή: 19,90 €, 2011

Γνωρίζουμε ελάχιστα για την ιστορία του τουρκικού κινημα-τογράφου και για τον ίδιο λόγο αγνοούμε ότι κάποιοι Έλληνεςσυντέλεσαν, ήδη από το 1896, στη γέννηση και την ανάπτυξή του.Πλανόδιοι κινηματογραφιστές, διορατικοί θεατρικοί επιχειρημα-τίες που πίστεψαν στον κινηματογράφο παρά τις αντίξοες συνθή-κες της εποχής (πλήρης απουσία ηλεκτρικού δικτύου, λογοκρισίακ.ά.), αιθουσάρχες στην Πόλη, καθώς και τολμηροί πρωτοπόροιδημιουργοί σημάδεψαν στην Τουρκία τις αρχές του κινηματογράφου μέχρι και το 1922. Στον Μεσοπόλεμοεμφανίστηκαν οι πρώτοι Έλληνες επαγγελματίες κινηματογραφιστές, ενώ από τα πρώτα μεταπολεμικάχρόνια και μετά εμφανίστηκε μια πλειάδα ταλαντούχων τεχνικών (οπερατέρ, ηχολήπτες, μοντέρ κ.ά.), οιοποίοι με τη σειρά τους συντέλεσαν στην ανάπτυξη της έβδομης τέχνης – παρόλο που το εκεί πολιτισμικόπεριβάλλον δεν επέτρεπε θαύματα. Το λεύκωμα Από το Παρίσι στο Πέραν, Έλληνες Κινηματογραφιστές τηςΠόλης συνδυάζει με γνώση και μέθοδο την αγάπη για την Πόλη με την αγάπη για τον Κινηματογράφο. Βα-σίστηκε σε αθησαύριστα ντοκουμέντα που με υπομονή και αφοσίωση στο δύσκολο θέμα συνέλεγαν οι συγ-γραφείς του επί μία δεκαπενταετία. Το πλούσιο εικονογραφικό υλικό που το πλαισιώνει είναι αψευδήςμάρτυρας αυτής της αφοσίωσης. Το λεύκωμα Από το Παρίσι στο Πέραν, Έλληνες Κινηματογραφιστές τηςΠόλης ρίχνει μια διαφορετική ματιά στην Κωνσταντινούπολη, εκείνη των Ελλήνων διανοουμένων. Κιακόμα, μια διαφορετική ματιά στον ελληνικό, τον τουρκικό και τον βαλκανικό κινηματογράφο – γι’ αυτόκαι συνιστά πολύτιμη κατάθεση σε μια βιβλιογραφία απολύτως ελλιπή επί του θέματος. Το λεύκωμα αυτόοφείλεται στο μεράκι δύο ανθρώπων-δημιουργών της Πόλης: του κινηματογραφιστή και σεναριογράφουΓιώργου Μπόζη και της γνωστής συγγραφέως (Πολίτικη Κουζίνα) Σούλας Μπόζη.

78 6 � 2012 �

MΠΟΥΚΣ;

Σωτηρακόπουλος Χρήστος, Της Κυριακής τα Είδωλα, ISBN:978-960-6863-99-8, Σελ.: 312, 13,5X21, Τιμή: 16,40 €, 2011

Από τα στενά σοκάκια του Παγκρατίου, εκεί που μάταια προσπα-θούσε με την παιδική του παρέα να μιμηθεί τις κινήσεις και τις ενέρ-γειες που έκαναν οι ποδοσφαιρικοί ήρωες της εποχής, βρέθηκε σταμεγαλύτερα γήπεδα του πλανήτη. Σε κάποιες καλές μοίρες οφείλει,τριάντα χρόνια τώρα, την παρουσία του, ως δημοσιογράφος, σε μερι-κές από τις κορυφαίες στιγμές του σπορ που αποτελεί για τον ίδιο αλλάκαι για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη «το κα-λύτερο δευτερεύον πράγμα στη ζωή».

Ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος, στο βιβλίο Της Κυριακής τα είδωλαεπιχειρεί μία βουτιά στον ωκεανό των αναμνήσεων για πρόσωπα καιομάδες που ξεχώρισαν στον τόπο μας καθώς και για γεγονότα όπως ταέζησε από πολύ κοντά ως αυτόπτης μάρτυρας των μικρών στιγμώνπου συνθέτουν τα μεγάλα γεγονότα. Δεν περιορίζεται μόνο στους με-γάλους συλλόγους και τους πρωταγωνιστές τους, αλλά δίνει έμφαση και σε ιστορίες που δεν βρίσκουν εύ-κολα χώρο στα πρωτοσέλιδα, ωστόσο είχαν σημαντική συμβολή στην εξέλιξη του ποδοσφαίρου στην χώραμας. Η περιήγηση αυτή, σε πρόσωπα και γεγονότα του παρελθόντος δεν γίνεται επιφανειακά, ούτε λει-τουργεί ως υποκατάστατο οπτιμισμού ή ως απαραίτητες ανάσες νοσταλγίας στους σημερινούς δύσκολουςκαιρούς. Ο χρόνος που έχει μεσολαβήσει πρέπει, σύμφωνα με τον συγγραφέα, να γίνει σύμμαχος κάθε προ-σπάθειας για να προσεγγίσουμε σφαιρικά το παρελθόν, το οποίο αφήνει πάντα τα ίχνη του στο αύριο.

Της Κυριακής τα είδωλα όπως και το προηγούμενο βιβλίο του, Παιχνίδι χωρίς όρια, υπηρετούν την πε-ποίθηση του Χρήστου Σωτηρακόπουλου ότι «η καταγραφή και συντήρηση της μνήμης του παιχνιδιού εί-ναι υποχρέωση...».

Μανάκ Υβ Λε, Ο κήπος, η δικαιοσύνη, τα κορίτσια και η αιωνιότητα,μετάφραση: Γιάννης Δ. Ιωαννίδης, 2002, Σελ. 116, Τιμή: 5.64 €

Ο Υβ Λε Μανάκ γεννήθηκε το 1942 στο Παρίσι. Εργάτης από τα δε-καπέντε του, στα μέσα της δεκαετίας του 1960 γνωρίζεται με τον ΓκυΝτεπορ και τους καταστασιακούς, και συμμετέχει μαζί τους στο Μάη του' 68. Το 1970 εγκαταλείπει το εργοστάσιο και το Παρίσι. Έπειτα αό δε-καπέντε χρόνια σε περιστασιακές δουλειές, ξαναγυρνά στο εργοστάσιοκαι μερικά χρόνια αργότερα τον απολύουν λόγω της αντισυμβατικής συν-δικαλιστικής δράσης του. Άνεργος πια, γράφει και δημοσιεύει μόνος τουτις Artichautw de Bruxelles, απ' όπου και η παρούσα ανθολογία.

Μιμς - Σιλβερίδη Άμυ, Τα Κυπρογέννητα Ταξίδια της Δαίδαλας,ISBN: 978-960-6679-08-7, Σελ. 244, 2008, Τιμή: 17,00 €

Το τρίτο μέρος της «Ελληνοκεντρικής» Τριλογίας της ́ Αμυ Μίμς μό-λις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Αλφειός. Ο πρώτος τόμος της «Τρι-λογίας», έχει τίτλο «Ο Μίνωας-Μινώταυρος και η Δαίδαλα» και έχει χα-ρακτηριστεί ως η «Βιο-Μυθογραφία» του πολύπλευρου ζωγράφου ΜίνουΑργυράκη στην πιο δημιουργική του εποχή, …παρέα, με την Ιρλανδέζασύντροφό του, την «Δαίδαλα». Η χρυσή δεκαετία του ‘60, μέχρι το 1967και η μαύρη επταετία μέχρι τον επαναπατρισμό των εξόριστων το 1974,καθορίζουν τα χρονικά πλαίσια του πρώτου τόμου, με έμφαση στην καλ-λιτεχνική συνεργασία με τον Τσαρούχη, τον Μπάρμπα-Σωτήρη Σπαθάρη,τον Μάνο Χατζιδάκη, κ.ά. για τη δημιουργία του μικρού θεάτρου-γκα-λερί, γνωστού ως η «Κιβωτός της Άμυ». Το βιβλίο εμπλουτίζεται με πάνωαπό 200 ασπρόμαυρα σχέδια του Αργυράκη και τα κείμενα απέσπασανενθουσιώδεις επαίνους από τον Πάτρικ Λη Φέρμορ κ.ά. Ο δεύτερος τό-μος έχει τίτλο: «Ο Θησαυρός της Χέλεν Σάλλιβαν», που αναφέρεται (ενμέρει) στο μεγάλο βιβλίο της ιστοριογράφου Χέλεν Σάλλιβαν. Επιπλέον περιγράφονται τα φοιτητικά χρό-νια της «Δαίδαλας». Όπως και οι άλλοι δύο τόμοι, ο τρίτος τόμος (με τίτλο «Τα Κυπρογέννητα Ταξίδια τηςΔαίδαλας και ο Κέβιν Άντριους», έχει έναν πικάντικο και εύστοχο πρόλογο («προοίμιο») γραμμένο από τηΔανάη Στρατηγοπούλου, στην οποία είναι αφιερωμένη η πρώτη ενότητα. Στη δεύτερη ενότητα ξετυλίγονταιτα πολυποίκιλα ταξίδια της «Δαίδαλας» στις απομακρυσμένες γωνιές του Ελληνικού Κόσμου -π.χ. από τηνπάλαι ποτέ Μικρά Ασία μέχρι την Καππαδοκία και την Τραπεζούντα. Η τρίτη ενότητα αφορά την Κύπρο μετάτην Τουρκική Εισβολή, με έμφαση στους Πρόσφυγες και στους ηρωικούς εγκλωβισμένους της Βόρειας Καρ-πασίας. Η τέταρτη ενότητα είναι για τον αδικοχαμένο Κέβιν ΄Αντριους και τις πιο σημαντικές του συνεργα-σίες με τη «Δαίδαλα», με επίκεντρο την Κύπρο, και τον Αλέξανδρο Παναγούλη.

Μουτούλας Παντελής, ΤΣΙΝΤΖΙΝΑ - Η Ιστορία του χωριούκαι του χώρου στον Πάρνωνα, 2010, 17,5Χ24, Σελ. 272.

Είναι ευχάριστο, που υπάρχουν στη χώρα μας άνθρωποι με μεράκιγια τον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής τους, με ανησυχίες ως προς το πα-ρελθόν του τόπου τους και με τη διάθεση να το καταγράψουν. Ωστόσοστη συγγραφή των περισσότερων βιβλίων αυτού του είδους, ακολου-θείται η πεπατημένη. Το χωριό εξωραΐζεται, οι εσωτερικές του αντιθέσειςαποσιωπούνται, τα σοβαρά προβλήματα στην εξέλιξή του αγνοούνται, ησύνδεσή του με τον ευρύτερο χώρο υποβαθμίζεται, ενώ συγχρόνως ανα-ζητούνται και, αν δεν υπάρχουν, κατασκευάζονται, δεσμοί με την ελλη-νική αρχαιότητα και το ένδοξο εθνικό παρελθόν, κυρίως μέσω μιας, συ-χνότατα, μάταιης αναζήτησης της προέλευσης του ονόματος του χωριού.Πολλές φορές, εξάλλου, η άκριτη παρουσίαση των «σημαντικών» οικο-γενειών του τόπου και η ρομαντική απεικόνιση γεγονότων, εθίμων κ.λπ.,συμβάλλει στην ανάδειξη μιας συνολικά παραπλανητικής εικόνας για τοχωριό. Η δική μας προσέγγιση είναι διαφορετική. Παρακολουθούμε το συνοικισμό, όπως παρουσιάζεταιμπροστά μας, αλλά δεν τον βλέπουμε σαν απολίθωμα. Κάθε άλλο. Είναι ζωντανός οργανισμός και έχειιστορία. Αυτό σημαίνει ότι έχει υποστεί αλλοιώσεις ως αποτέλεσμα της δράσης των οικιστών, οι οποίοισυνιστούν το έτερο ζητούμενο της έρευνάς μας.

79� 2012 � 6

80 2 � 2011 �

MΠΟΥΚΣ;

Μαργαρίτα Καλογρίδου - Κολυβά, Η χρήση της τεχνολογίαςστη διαδικασία της μάθησης, Όρια και προοπτικές, Δρόμων, 2011,Σελ. 63, ISBN 978-960-694-099-6, Τιμή € 7,46

Η αλματώδης ανάπτυξη των τεχνολογιών της πληροφορίας καιεπικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) έχει ανοίξει καινούριους ορίζοντες, ενώ προ-σφέρει πολλές δυνατότητες στο χώρο της παιδείας. Η αξιοποίησήτους από τους διδάσκοντες και διδασκόμενους επιτρέπει, με βάσητις παρουσιαζόμενες κάθε φορά ανάγκες και τη σχολική πραγματι-κότητα, να τίθενται υψηλότεροι στόχοι, να αναπτύσσεται ο δημι-ουργικός διάλογος, να βελτιώνονται οι παρεχόμενες εκπαιδευτικέςυπηρεσίες, να ενσωματώνονται οι καινοτόμες προσπάθειες, κ.ά. Στοπαρόν βιβλίο έχει καταβληθεί προσπάθεια ώστε να συγκεντρωθούνκαι να αναδειχθούν σημαντικά σημεία θετικής κριτικής, όπως επί-σης και αρνητικών επισημάνσεων -όταν είναι απαραίτητο-, απένα-ντι σε μεθοδολογίες, εργαλεία και πρακτικές αναφορικά με τηνένταξη και χρήση των ΤΠΕ. Σε κάθε περίπτωση, κύριος σκοπός εί-ναι να δοθεί η ευχέρεια σε μάχιμους ή Ι και μελλοντικούς εκπαι-δευτικούς, μαθητές, γονείς, μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας κλπ. αφενός να αντιληφθούν τις σύνθετεςπαραμέτρους αυτού του θέματος και αφετέρου να συμβάλουν, ο καθένας με το δικό του τρόπο, προκει-μένου να ενταχθούν στη διδακτική πράξη και να αποφέρουν καρπούς οι διάφορες ψηφιακές και διαδι-κτυακές εφαρμογές.

Ιωάννης Γ. Μπέλλος, Η ιατρική ανεπάρκεια και πώς δεν θα πέ-σουμε στα νύχια της, Δρόμων, 2011, 375 σελ., ISBN 978-960-8330-88-7, Τιμή € 28,76

Το βιβλίο "Η ιατρική ανεπάρκεια και πως δεν θα πέσουμε στανύχια της", πραγματεύεται το θέμα της καλής φυσικής κατάστασηςκαι υγείας, που είναι αρμοδιότητα και καθήκον καθενός και όχι αρ-μοδιότητα των γιατρών. Το αντικείμενο των γιατρών δεν είναι ηυγεία, αλλά η ασθένεια!! Πέραν των γνωστών παραμέτρων, πουσυμβάλλουν στην απόκτηση και διατήρηση της καλής φυσικής κα-τάστασης και υγείας, όπως ο ήλιος, ο αέρας, το νερό και το φαγητόκαι που εξετάζονται και από αλλιώτικες και μη κατεστημένες οπτι-κές γωνίες εξετάζονται, διεξοδικά και άλλες, που παίζουν σημαντι-κότατο ρόλο. Τέτοιες είναι η κίνηση, η σκέψη, ο δια βίου αθλητισμόςη καλή ψυχολογία και αρκετές άλλες. Στο βιβλίο θα βρείτε πολλέςπικρές αλήθειες για τις τράπεζες, τα χρηματιστήρια, τους πολιτι-κούς, την παγκοσμιοποίηση, την παιδεία και πολλούς άλλους πα-ράγοντες, που με τις δραστηριότητές τους μας συντρίβουν τον ακρογωνιαίο λίθο της καλής ψυχολογίας,που είναι, ίσως, το βασικότερο στοιχείο για την καλή φυσική κατάσταση και Υγεία. Θα βρείτε, επίσης καιτρόπους αντίδρασης, ώστε η ζημιά να μεταβληθεί σε ...κέρδος. Θα δείτε, επί τέλους, τί είναι αθλητισμός,τί είναι οι ολυμπιακοί αγώνες, τί είναι το ποδόσφαιρο, τί χρειάζεται η αρχαία ελληνική γλώσσα, γιατί οαντικαταναλωτισμός δεν είναι τσιγκουνιά, αλλά υπέρτατη ιδεολογία, καθώς και πολλά άλλα, που καθι-στούν αυτό το βιβλίο ένα πολύτιμο εγχειρίδιο του ανθρώπινου "ευ ζήν".

82 6 � 2012 �

Συνέντευξη: Κωνσταντίνα Γεωργίου, Φωτ: Χρήστος Κυριακόγγονας, Κωστής Καλλιβρετάκης

Ρόζα ΠροδρόμουΛίγο πριν τα Χριστούγεννα συναντήθηκα

με τη Ρόζα στου Ψυρρή, σε ένα όμορφο μα-γαζάκι που φημίζεται για τα γλυκά του. Πριναπ’αυτό, είχα πάει στη Knot Gallery να πα-ρακολουθήσω τη τελική πρόβα της παρά-στασης «Δίκαιοι» του Καμύ η οποία θα ανέ-βαινε για δεύτερη χρονιά, σε σκηνοθεσία τουΣάββα Στρούμπου. Η Ρόζα υποδύεται τηΝτόρα, έναν χαρακτήρα σκοτεινό. Πάντααναρωτιόμουνα αν ένας σκοτεινός / βίαιοςρόλος προκαλεί εφιάλτες στον καλλιτέχνηπου τον ενσαρκώνει. Είναι περίεργο που τηνώρα που μαθαίνω πως, ναι, η τέχνη δύναταινα προκαλεί εφιάλτες, σκέφτομαι–για μιαακόμη φορά- πως η ίδια (η τέχνη) είναι ίσωςη μόνη αιτία που, σχεδόν πάντα, κάνει τηπροσωπικότητα ενός ανθρώπου-καλλιτέχνηαληθινά ενδιαφέρουσα. Στη προκειμένη πε-ρίπτωση, της Ρόζας Προδρόμου.

Πως προέκυψε η συνεργασία σου με τηνομάδα Σημείο Μηδέν?

Η συνεργασία μας ξεκίνησε το 2008, όταν μουπρότεινε ο Σάββας* να ανεβάσουμε την παράσταση« Στη Σωφρονιστική Αποικία», ένα διήγημα τουΚάφκα. Εγώ του είπα ναι, κυρίως από μια βαθειάανάγκη να κάνω κάτι σωματικό, γιατί από τότε πουγύρισα από την Αγγλία όπου σπούδασα σωματικόθέατρο, επί της ουσίας δεν είχα βρει ακριβώς αυτόπου είχα ανάγκη να κάνω.

Ήθελα να σε ρωτήσω για τα κρατητήρια τηςΓκεστάπο, πώς είναι να κάνεις παράσταση σεέναν τέτοιο χώρο?

Είναι πολύ δύσκολα.. τον πρώτο χρόνο ήμαστανδυο ορόφους υπό το μηδέν και ήταν πάρα πολύ δύ-σκολο, γιατί και το έργο ήταν πολύ σκοτεινό και ορόλος ήταν πολύ σκοτεινός…

Φεύγοντας από μια πρόβα, ή από την παρά-σταση, στη προκειμένη περίπτωση από τα Κρα-τητήρια, επανέρχεσαι αμέσως στην καθημερινό-τητα?

Όχι. Κοίτα, όλα συνηθίζονται, δηλαδή όταν ξα-ναπαίξαμε πέρυσι στον πάνω όροφο που τον έχουνασβεστωμένο ήταν διαφορετικά, ήταν πιο ανθρώ-πινα, λιγότερο επώδυνα. Την πρώτη χρονιά, και

επειδή είχα κι εγώ μια δυσκολία να χειριστώ το σκο-τεινό υλικό και την άμεση ανάμειξη που ήθελε οΣάββας, έβλεπα εφιάλτες για μήνες.

Υπάρχει κάποιο στοιχείο μέσα στον χαρα-κτήρα της Ντόρας που σε δυσκόλεψε ιδιαίτερα ήσου ήταν πιο οικείο?

Ο ρόλος της Ντόρας έχει τη δυσκολία ότι είναιένας ρόλος ο οποίος δεν τα περνάει καλά, αλλά τοέχει επιλέξει αυτό. Και μέσα από αυτό ήταν και εί-ναι η δικιά μου δυσκολία να βρω πώς εγώ τα περνάωκαλά, και σαν ρόλος και σαν άνθρωπος. Επειδή αυ-τοί οι ρόλοι επιλέγουν το δύσκολο δρόμο στη ζωή ήτους τυχαίνουν δύσκολα, είναι μεγάλη πρόκληση νατους κάνεις 100% «αξιοπρεπείς», να στέκονται στούψος τους και να μην «υποφέρουν».

Και το Θέατρο Δρόμου πώς συνδυάζεται?Πώς ξεκίνησε?

Το Θέατρο Δρόμου είναι η φύση μου. Ξεκίνησεεπειδή είχα ανάγκη από χρήματα, και από ένα όνειροπου είχα πάντα να είμαι κλόουν, και τα δυο μαζί.Έτσι είχα φτιάξει ένα φόρεμα από πλαστικές σακ-κούλες στη Σαντορίνη, όταν δούλευα με την Ηρώ(Αργυρώ Χιώτη, σκηνοθέτης της ομάδας vasistas).Και τη μέρα που είχαμε ρεπό είχα πάρει μια μπογιάκαι βγήκα με το φόρεμα με τις πλαστικές σακκούλεςκι έκανα ό,τι θεωρούσα σωστό. Τώρα που βλέπω βί-ντεο και φωτογραφίες είναι αρκετά ερασιτεχνικό καιάγαρμπο!

Λάμπει το πρόσωπό σου όταν μιλάς για αυτό…Νομίζω ότι αυτό που κάνω στο δρόμο είναι το

πιο κοντινό σε αυτό που θα ‘θελα να είμαι σαν ηθο-ποιός και σαν άνθρωπος στη ζωή. Δηλαδή, να δίνωμια νότα, μια μαγική στιγμή χαράς.. και το ωραίοπράγμα με τον δρόμο είναι ότι δεν ξέρεις τί θα σουσυμβεί, δεν ξέρεις ποιός θα σου τύχει, αν θα ‘ναι εύ-κολος ή δύσκολος, ή αν θα ‘χει προβλήματα, αν θα‘ναι βίαιος... Και αυτό είναι πολύ ωραίο γιατί πρέπεινα είσαι…

...έτοιμος για τα πάντα. Ναι, ναι. Αλλά έχω προσέξει ότι όταν είμαι καλά,

όλα πάνε καλά και στο δρόμο. Αν κάποια μέρα εί-μαι ‘στρυφνή’, δε θα πάει…

Τώρα βγαίνεις στους δρόμους, με όλα αυτά ταεπεισόδια?

Εχω σταματήσει γιατί με τα επεισόδια, -φέτος πιοπολύ το ένιωσα αυτό- ήθελα κάπως να αλλάξω τονούμερο ώστε να έχει σχέση με αυτό που γίνεται.

Όχι ότι είχες κάποια αρνητική αντίδραση απότο κοινό…

Καθόλου. Ίσα ισα, . Απλά κάπως ένιωσα ότι εί-ναι πολύ δύσκολη εποχή για να κάνω απλά αυτό, ναείμαι μια μαγική νεράιδα. Βέβαια στη πορεία δεν εί-μαι σίγουρη αν ισχύει αυτό, γιατί μπορεί να είναιαυτό που χρειαζόμαστε τελικά, να φύγουμε απόαυτό το ζοφερό παρόν με τον τρόπο που μας βομ-βαρδίζουνε, και να μπορούμε έστω και για λίγο ναπάμε κάπου αλλού. Αυτό όμως που ένιωθα πολύέντονα ήταν ότι έχω κι εγώ ευθύνη, ότι κάτι πρέπεινα κάνω γι΄ αυτό...

Πως θες να το εξελίξεις? Δε μιλάω μόνο για τοσυγκεκριμένο έργο, γενικά εσένα την επαφή σουμε το θέατρο δρόμου…

Εγω εξακολουθώ να είμαι ερωτευμένη με τονκλόουν μέσα μου και με τον κλόουν μέσα στον άλ-λον. Δηλαδή η πλευρά αυτή της παιδικότητας πουόλοι έχουμε μέσα μας και την έχουμε ξεχασμένη, ήτης ανατροπής της πραγματικότητας, του χιούμορ,το να γελάσω εγώ με σένα ή με τον εαυτό μου, αυ-τός είναι ο στόχος μου.

Θα σε έβλεπες σαν σκηνοθέτη μιας ομάδας θε-άτρου δρόμου, είναι κάτι που σε ενδιαφέρει?

Είναι πολύ δύσκολο. Νομίζω ότι ο σκηνοθέτηςκάνει τεράστια δουλειά γιατί πρέπει να μπει στη ψυ-χολογία ολονών των ηθοποιών του, να υπηρετήσειτο όραμά του, να κρατήσει πολύ λεπτές ισορρο-πίες... Αν μου το ζητούσανε θα το σκεφτόμουνα εν-δεχομένως, αλλά δεν είναι η ειδικότητά μου.

Οι σπουδές σου? Ξεκίνησες από το Βερολίνο?Ξεκίνησα από την Αγγλία. Έκανα 3 χρόνια

physical theatre και ένα μεταπτυχιακό στις διαπολι-τισμικές σπουδές, με τον δάσκαλο μου τον PhillipZarilli υπόδειγμα ανθρώπου και δασκάλου, πολύ γα-λήνιος και σταθερός.

Γιατί γύρισες?Είχα μείνει 5 χρόνια πια κατάλαβα ότι στην Αγ-

γλία γελάω πιο δύσκολα με τα χρόνια. Δηλαδή κα-τάλαβα ότι αρχίζω πια και σκέφτομαι πολύ πριν πωκάτι, πριν αντιδράσω. Γιατί οι Άγγλοι έχουν αυτό τοφοβερό, που άλλο λένε, άλλο εννοούνε, άλλο θέ-λουνε να πούνε. Είναι συνέχεια σε μια γραμμή πα-ρεξηγήσεων ή έτοιμοι να παρεξηγηθούνε, κι αυτόγια έναν μεσογειακό τύπο ανθρώπου είναι λίγο χρο-νοβόρο γιατί δεν το έχουμε συνηθίσει.

Έχουμε πάρα πολλές επιλογές όσον αφορά τιςσπουδές πλέον, έχει πάρα πολλές εξειδικεύσεις ο

κάθε τομέας. Στη δικά σου περίπτωση το διαπο-λιτισμικό θέατρο σε βοήθησε κάπου συγκεκρι-μένα?

Αυτό που κάναμε ήταν yoga, tai-chi καιkalarippayattu που είναι μια πολεμική τέχνη. Ο σκο-πός της εκπαίδευσης αυτής ήτανε να μάθεις ναεφαρμόζεις τις αρχές του «πολεμιστή» πάνω στησκηνή. Ήταν ουσιαστικά μια πιο τεχνική εκπαί-δευση που σου μαθαίνει πως να υπάρχεις στη σκηνήόχι βασισμένος στο συναίσθημα τόσο, αλλά στην τε-χνική. Κάτι που δυστυχώς στην Ελλάδα δεν τοέχουμε τόσο διερευνήσει. Στις σχολές μας τουλάχι-στον δεν είναι η βάση αυτό. Κάνουμε πιο πολύ ψυ-χολογικό θέατρο εδώ.

Το έχουμε πιο πολύ ανάγκη ως κοινό, γι’αυτότο κάνουμε λες? Δηλαδή το κάνουν οι σκηνοθέτεςγιατί αυτό πιστεύουν ότι θέλει το κοινό?

Νομίζω ότι το κάνουν γιατί αυτό ξέρουν. Τόσοαπλά. Αλλά το ένα δεν αναιρεί το άλλο. Δηλαδήμπορείς να κάνεις ψυχολογικό θέατρο και παρόλααυτά να έχεις απόλυτη επίγνωση της σωματικήςγλώσσας. Η τεχνική αυτή θέλει να σου θυμίσει ότιαυτά τα δυο είναι ένα.

Πού μεγάλωσες?Μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη, ο μπαμπάς μου εί-

ναι Αγγλοκύπριος. Γεννήθηκε στη Κύπρο και μεγά-λωσε στην Αγγλία. Η μαμά μου μεγάλωσε στη Φλώ-ρινα. Κατάγεται από τα χωριά της Καστοριάς. Τολέω αυτό γιατί βαθειά μέσα μου, ένα μεγάλο κομ-μάτι μου είναι εκεί.

Τι σε έκανε να αποφασίσεις να σπουδάσειςηθοποιός?

Όταν ήμουνα μικρή ήθελα να γίνω χορεύτρια.Μετά, μου είπαν στο σχολείο ότι «το παιδί πρέπεινα γίνει ηθοποιός»!. Σκέφτηκα λοιπόν ότι θα συν-δυάσω και τα δυο, θα γίνω ηθοποιός που θα χορεύει,κι έτσι επέλεξα το physical theatre με την ελπίδα νασυνδυάζει και τα δυο, όπως φέτος το καλοκαίρι πουσυνεργάστηκα με τον Ανέστη Αζά* και κάναμε μιααρχαία τραγωδία, αυτό που είχα κ έχω πάντα στοπίσω μέρος του μυαλού μου είναι ότι το σώμα αφη-γείται πάντα μια ιστορία, παράλληλη ή όχι με ό,τιειπώνεται.

Παρακολουθείς πολλά σεμινάρια, ή αφήνειςνα σε «εκπαιδεύουν» οι πρόβες?

Το ιδανικό μου αυτή τη στιγμή θα ήταν να κάνωμόνο σεμινάρια και να ταξιδεύω, θα ήταν φαντα-στικό! Το έχω ανάγκη για να εξελίσσομαι κι εγώ η

ίδια. Και με τις πρόβες βέβαια, μπαίνει κανείς σε ένασύμπαν εντατικής δουλειάς, πόσο μάλλον κ με τηνεμπειρία των παραστάσεων.

Είχαμε μιλήσει πριν από κανένα χρόνο γιατους clown doctors. Από πού πηγάζει αυτό σου τοενδιαφέρον? Για το κοινωνικό του πράγματος?

Για μένα, το να συνδυάσεις θεραπεία, και γέλιο,και παιδί, είναι τέλειο. Οι clown doctors υπάρχουνσε πολλές χώρες, εδώ δεν έχουμε από όσο ξέρω. Εί-ναι εκπαιδευμένοι clowns που πηγαίνουν για λίγαλεπτά σε παιδιά που είναι σε νοσοκομεία, και σε με-γάλους, και τους κάνουν να ξεχνιούνται για λίγο απότην κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Είναι μιαπροέκταση του δρόμου αυτή, αλλά είναι πιο στο-χευμένο. Γιατί κι εγώ μέσα από το δρόμο, έχω τηψευδαίσθηση ότι προσφέρω ένα δευτερόλεπτο θε-ραπείας. Με τους clown doctors είναι πια απροκά-λυπτα μια θεραπευτική κίνηση για παιδιά που είναισε δύσκολη κατάσταση.

Υπάρχει δέσιμο ανάμεσα στη προσωπική καιτην επαγγελματική σου ζωή, ή είναι δυο καθαράδιαφορετικά πράγματα, δυο παράλληλοι κόσμοι?

Νομίζω ότι είναι πολύ κοντά, γιατί είμαι ο ίδιοςάνθρωπος. Οπότε αν εγώ προσπαθώ να μάθω τηΝτόρα να μην υποφέρει ενώ φτιάχνει βόμβες καισκοτώνει ανθρώπους, την ίδια ώρα προσπαθώ ναμάθω και τη Ρόζα να μην υποφέρει όταν ζει σε μιακαθημερινότητα η οποία είναι σκληρή.

Ψηφίζεις?Όχι γιατί είμαι Βρεττανή υπήκοος. Σε ενδιαφέρει όμως?Είμαι πολύ προβληματισμένη σε σχέση με αυτό.

Δεν είμαι σίγουρη ότι η ελπίδα θα ‘ρθει από πάνω.Δε με εμπνέει, και δεν πιστεύω και κάποιον απόόλους αυτούς.

Θεωρείς πως μια παράσταση όπως ‘Οι Δί-καιοι’, εξυπηρετεί κάπως προς αυτή την κατεύ-θυνση, βοηθάει το κοινό να πάρει μια θέση?

Νομίζω ότι πιο πολύ θέτει ερωτήματα. Αν απο-φασίσεις να ακολουθήσεις το δρόμο της βίαιης εξέ-γερσης, μέχρι πού πας… Ούτως ή άλλως είναι κάτιπου όλοι το έχουμε σκεφτεί, ακόμη κι αν δεν έχουμεόπλο στο χέρι μας, πολλές φορές ευχόμαστε να μηνυπήρχαν κάποιοι από όλους αυτούς. Αλλά δεν είναιτόσο απλό αυτό τελικά, ούτε νομίζω ότι λύνει τοπρόβλημα. Θα εμφανιστούν άλλοι, είναι το ανθρώ-πινο είδος τέτοιο, είμαστε αλαζόνες, αχόρταγοι καικαταστροφικοί σαν είδος.

84 6 � 2012 �

Σε δυσκολεύει η καθημερινότηταστην Αθήνα?

Μένω στα Πετράλωνα. Αποφάσισαότι ο μόνος τρόπος για να ζήσω στηνΑθήνα είναι αν βρω μια γειτονιά που ναείναι λίγο σα χωριό, που να μη μου θυ-μίζει τόσο Αθήνα. Η αλήθεια είναιόμως ότι την αγαπώ. Έχει μια χαοτικήενέργεια που επιτρέπει σε διάφορες δυ-νάμεις να υπάρχουνε.

Θα έφευγες?Ναι, αν μου πρόσφεραν δουλειά στο

εξωτερικό θα έφευγα, έστω για λίγο, όχιγια πάντα. Αλλά θα έφευγα. Με μεγάληχαρά.

Θα έφευγες όμως για επαγγελμα-τική αναζήτηση, ή θα το θεωρούσες ως προσω-πική σου ανάγκη να φύγεις από αυτό το χάος τηςΑθήνας?

Δε με πειράζει τόσο το χάος στην Αθήνα. Με πει-ράζει ότι πρέπει να παλέψεις για τα πολύ βασικά.Ιδίως αν είσαι καλλιτέχνης (είναι μια λέξη παρεξη-γημένη αλλά αυτό είμαστε) είναι πολύ δύσκολα. Δεννιώθει κανείς ότι είναι ανάγκη αυτό που κάνει ο καλ-λιτέχνης, δεν εκτιμάται ως ανάγκη στη κοινωνίααυτό που κάνει, οπότε κανείς πρέπει μόνος του ναβρει τρόπο. Αυτό και ψυχολογικά και πρακτικά είναιπάρα πολύ δύσκολο.

Και η σχέση καλλιτέχνη με καλλιτέχνη? Πι-στεύεις ότι με την κρίση υπάρχει πιο μεγάλη ανά-γκη για συνεργασία, ή ο καθένας κοιτάει τηνομάδα του?

Το σκεφτόμουνα και πρόσφατα με αφορμή τηκατάληψη στο Εμπρός. Θα ήταν ευχής έργο αν αντι-λαμβανόμασταν όλοι όσοι κάνουμε θέατρο, ιδίωςεμείς που θεωρούμαστε της νέας γενιάς, 30 και κάτι,ότι αυτά που μας ενώνουνε είναι πιο πολλά από αυτάπου μας χωρίζουνε. Η αγάπη μας για το θέατρο είναιτο πιο ισχυρό. Το αν κάποιος έχει επιλέξει τη μια αι-σθητική ή την άλλη, δεν πειράζει τόσο νομίζω. Όχιότι δεν είναι σημαντική η αισθητική που επιλέγει κα-νείς ή η ιδεολογία, προφανώς. Αλλά δεν έχουμε καιτα μέσα να τα κάνουμε όλα μόνοι μας.

Τί έκανες στο Βερολίνο? Έκανα butoh με την Minako Seki. Είχε πολύ

έντονα μέσα της την ασιατική φιλοσοφία ότι, και τοπιο σκοτεινό πράγμα να κάνεις ως ηθοποιός, ως χο-ρευτής αλλά και σαν άνθρωπος, πρέπει πάντα να

υπάρχει ένας ήλιος στο κέντρο σου. Το έχεις υιοθετήσει αυτό?Προσπαθώ.. Άμα δεν είσαι καλά, πάνω απ’ τα

πράγματα, είναι πολύ βαρετά. Βυθίζεσαι, και άμαπάρεις αυτό τον δρόμο δεν έχει τέλος μετά.

Όταν κάνεις παύση από την ομάδα, ποιό θαήταν το πρώτο πράγμα που θα ήθελες να κάνεις?

Θα ‘θελα να κάνω ένα σόλο, σε ενα εγκαταλε-λειμμένο σπίτι. Θα ήθελα να δώσω στον εαυτό μουτο χώρο και το χρόνο να δουλέψω κάτι για μένα. Ναμπω σε ένα στούντιο και να πω ‘δοκίμασε, κάνε ότιθες, ρίσκαρε, πειραματίσου, σπάσ’τα μούτρα σου’.Και ξέρω ποιό θα’ταν το θέμα του…

Για πες…Για αρχή: η αναμονή. Νιώθω ότι συνέχεια κάτι

περιμένουμε να ‘ρθεί: το τραίνο, το λεωφορείο, τογκόμενο, τη δουλειά, την ευτυχία, την ισορροπία,ενώ η ζωή είναι τώρα, και το ξεχνάμε. Και όταν τοκαταλάβουμε? Μετά?

Θα κλείσουμε με αυτό…

*Ο Σάββας Στρούμπος είναι ο σκηνοθέτης της ομά-δας Σημείο Μηδέν. Η πιο πρόσφατη παράσταση της ομά-δας είναι ‘Οι Δίκαιοι’ του Καμύ στα θεατρικά βραβείαΈνωσης Θεατρικών Κριτικών 2011 πήρε έπαινο ΝέουΔημιουργού.

** Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941-1944 στηνοδό Κοραή.

***Πρόκειται για τη θεατρική παράσταση “Επτά επίΘήβας” του Αισχύλου από τη Θεατρική Ομάδα“Projector. Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αρχαίου Δρά-ματος Αθήνας.

85� 2011 � 2

86 6 � 2012 �

Βίκυ Κονταράκη

Περιέγραψε μας λίγο την δουλειά σου.

Στα σχέδια μου επιλέγω τις λιτές φόρμεςμε ύφος πολυμορφικό. Τσάντες και κασκόλπου μπορούν να φορούν και από τις 2 όψεις,ζώνες που δένουν με εναλλακτικούς τρό-πους και επιτρέπουν στην φαντασία να λει-τουργεί ελεύθερα. Το στυλ των αξεσουάρμου κινείται στα όρια του ρομαντικού σεαπλές γραμμές με στοιχεία δανεισμένα απότα παραμύθια.

Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσης για τιςδημιουργίες σου?

Έμπνευση αποτελούν οι άνθρωποι, ταλουλούδια, η φύση, τα γιαπωνέζικα υφά-σματα, οι ταινίες του Jang Jimoy (Ιπτάμεναστιλέτα, τίγρης και δρακός) οι ταινίες φα-ντασίας.Και τα παραμύθια.

Τι περιλαμβάνει η τελευταία σου δου-λειά και ποιο κομμάτι ξεχωρίζεις?

Η τελευταία συλλογή με αξεσουάρ, τσά-ντες, ζώνες, γιακάδες και κουκούλες ήτανεπηρεασμένη από το Δάσος, την Κοκκινο-σκουφίτσα και τον κακό Λύκο. Χαρακτηρι-στικά στοιχεία είναι το φύλλο, τα χρώματακόκκινο και γκρι συνδυασμένα με μάλλινακαρό υφάσματα βελούδο, οικολογικές γού-νες και ξύλινα κουμπιά.

Το αγαπημένο μου κομμάτι από αυτήντην συλλογή είναι το βελούδινο κασκόλ σελαδί χρώμα με ένα δερμάτινο φύλο και ητσάντα διπλής όψεως σε κόκκινο και γκρι

χρώμα συνδυασμένη με καρό ρέλι.

Που μπορεί κανείς να βρει κομμάτια τωνσυλλογών σου?

Σε διάφορα μαγαζιά όπως το Tube σταΕξάρχεια και το Mememe στο Κολονάκι κα-θώς και στο πωλητήριο του Μουσείου Μπε-νάκη. Επίσης στο Facebook KontarakiVasiliki και στο site www.demou.gr στηνκατηγορία new designers.

Εκτός δουλειάς τι κάνεις?

Κάνω γιόγκα, κυκλοφορώ με ποδήλατοκαι συχνάζω στο I.P.P.O. bar όπου οργα-νώνω bazaar και εκθέσεις για φιλανθρωπι-κούς σκοπούς και μη…

Τι άλλο θα ήθελες να γίνεις εκτός απόσχεδιάστρια?

Α ήθελα να είμαι επιμελήτρια εκθέσεωνγιατί είμαι ιδιαίτερα οργανωτικός άνθρωποςκαι η ενασχόληση μου με την τέχνη είναι ηβασική μού επιθυμία.

ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΕΣ Συνέντευξη: Νεφέλη Καριοφύλλη

Η Βίκυ Κονταράκη γεννήθηκε στηνΑθήνα όπου ζει και εργάζεται. Σπού-δασε συντήρηση έργων τέχνης καισχέδιο μόδας. Στο πλαίσιο της πρα-κτικής της άσκησης βρέθηκε στηνΑμβέρσα όπου ήρθε σε επαφή με τηνφλαμανδική τέχνη και την αισθητικήτων Βέλγων σχεδιαστών μόδας. Απότο 2005 κατασκευάζει λιτά και πολυ-μορφικά αξεσουάρ με ιδιαίτερο ύφος.

Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούειστο όνομα εκδόσεις Αλήστου μνήμης και απόπού πήραν το όνομα τους ;

Ξεκινήσαμε το 2001 και ψάχναμε ένα όνομαγύρω από την αλήθεια αλλά κάτι πιο καυστικό καιπαιγνιώδες. Μας ήρθε αυτό και το κρατήσαμε.Παρόλο που έχει αρνητική χροιά…

Ποια φιλοσοφία διέπει τις εκδόσεις Αλή-στου μνήμης ;

Αν μπορούμε να μιλήσουμε για φιλοσοφία, επι-διώκουμε να εκδίδουμε κείμενα φιλοσοφικά αλλάκαι λογοτεχνικά που δεν θα έβρισκαν εύκολα τοδρόμο προς τη δημοσιότητα. Τα κριτήριά μας δενείναι πάντα εμπορικά αλλά προέχει το προσωπικόκριτήριο.

92 6 � 2012 �

ΙΝΦΟ Συνέντευξη: Η ομάδα του καφέ σκύλου

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΛΗΣΤΟΥ ΜΝΗΜΗΣ: Με μνήμη μέσα από το βιβλίο...

Οι εκδόσεις Αλήστου Μνήμης ξεκίνησαν το2001 ως μια απόπειρα διαφοροποίησης από τοπαρελθόν των εκδόσεων Αλφειός διεκδικώ-ντας, με την παρουσίαση μέσα από συνεργα-σίες με μεταφραστές και συγγραφείς, κειμέ-νων που αλλιώς δε θα έβλεπαν το φως της δη-μοσιότητας, μια παρουσία στο χώρο των μι-κρών εκδόσεων. Στόχος μας είναι να ενημε-ρώσουμε με αγνοημένα σημαντικά κείμεναπου κινούνται στο χώρο της κριτικής σκέψης,παλιότερα αλλά και νέα, κείμενα που ξεφεύ-γουν από τα κλισέ των ιδεολογιών που έχουνπλέον εξαντληθεί. Άμεση προτεραιότητα μαςείναι να επιμεληθούμε μια σειρά μικρών θεω-ρητικών κειμένων γύρω από την πόλη και τονπολιτισμό του άστεως.

Δεδομένου και της οικονομικής κρίσηςπου βλέπετε να οδηγείται ο χώρος των εκδό-σεων ;

Δυστυχώς και ο εκδοτικός χώρος θα οδηγηθείμοιραία σε ένα μαρασμό, αν και έχουμε την ελ-πίδα, με μια σχετική μείωση των τιμών των βι-βλίων να συνεχίζουν να εκδίδονται και σύγχρονααλλά και κλασικά βιβλία.

Συγκριτικά με πολίτες άλλων ευρωπαϊκώνχωρών πιστεύετε ότι ο Έλληνας προτιμά τοβιβλίο; Έχουμε στη χώρα μας ικανό και ενη-μερωμένο αγοραστικό κοινό ;

Ο Έλληνας δυσκολεύεται να συγκεντρωθείκαι οι περισσότεροι διαβάζουν περιστασιακά.Παρόλα αυτά υπάρχει κι ένα κοινό που αριθμείμερικές χιλιάδες ανθρώπους που παρακολουθείτα νέα βιβλία. Επίσης παρατηρείται έντονα τε-λευταία το φαινόμενο της εξειδίκευσης και στοδιάβασμα πέρα από την κλασική θεματολογία.

Εκτός από τις εκδόσεις Αλήστου μνήμηςδιατηρείτε τις εκδόσεις Αλφειός που είναι πα-λαιότερες στο χώρο καθώς και παλαιοβιλιο-πωλείο. Μιλήστε μας για αυτό.

Οι εκδόσεις Αλφειός υπάρχουν από το 1965.Συνεχίζουμε να εκδίδουμε και υπό αυτό το όνομακυρίως βιβλία που αφορούν τη σύγχρονη ιστο-ρία, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο, τη δεκαετία’40-’50, αλλά ενίοτε εκδίδουμε και λογοτεχνία.Όταν ανέλαβα το βιβλιοπωλείο υπήρχαν ήδη λίγαπαλιά βιβλία που γρήγορα με κέρδισαν. Σα ναανοίχτηκε ένας νέος κόσμος. Κι από τότε επε-κτάθηκε πολύ αυτή δραστηριότητα. Τα μεταχει-ρισμένα βιβλία είναι μια πολύ καλή λύση γιααυτή τη δύσκολη οικονομικά (αλλά και πνευμα-τικά περίοδο). Έχουν πολύ καλύτερη τιμή αλλάεπίσης η ποικιλία τους είναι πολύ μεγαλύτερη.

Κυρίως όσον αφορά την κλασσική λογοτεχνίαπου ένα μέρος της δεν επαναεκδίδεται.

Τα επόμενα βήματα των εκδόσεων είναι…

Στις εκδόσεις Αλήστου Μνήμης θα εκδώσουμεσύντομα το σπουδαίο βιβλίο Το Τεχνικό Σύστημαπου φωτίζει την εποχή μας με πολύ διεισδυτικότρόπο. Στον Αλφειό συνεχίζουμε εκδίδοντας κυ-ρίως αυτοβιογραφικά βιβλία ανθρώπων πουδραστηριοποιήθηκαν τη δεκαετία ’40-’50, αλλάκαι μελέτες για αυτή την περίοδο.

ΛΙΝΚ: http://alfeiosbooks.com

93� 2012 � 6

Το καρνάγιο

94 6 � 2012 �

Φωτογραφίζοντας Φωτογραφία: Κική Μουρατίδου

Στο Δημοτικό θυμάμαι μου άρεσενα ζωγραφίζω. Στο Γυμνάσιο

μου άρεσε να παίζω μπαλα.

Στο Λύκειο άρχισε να μ'αρέσει ημπύρα και να μη μ'αρέσει το Λύκειο.Μετά το στρατό μου άρεσαν η μουσική,τα σπόρ και τα ταξίδια, αλλά τώραβλέπω οτι, η δεν είχα και πολύ ταλέντοσε αυτά, η ίσως δεν μου άρεσαν τόσοπολύ όσο έπρεπε , μιας και δεν ασχολή-θηκα με κάποιο απ' αυτά πιο επιστα-μενα.

Πρίν πεντ' έξη χρόνια κατάλαβα πωςμ'ευχαριστούσε πολύ το να γράφω, ίσωςεπειδή δεν είμαι και πολύ καλός στονπροφορικό λόγο. Και παρ'οτι δε θυμάμαινα ήμουνα ποτέ καλός στην Εκθεση,αυτά που γράφω τώρα μου αρέσουν κιάμα καμμιά φορά δε βρίσκω κανα καλόβιβλίο να διαβάσω ,διαβάζω το δικό μου.

Πρίν τέσσερα χρόνια όλως τυχαία,έπαιξα σ' ενα ταινιάκι μικρού μήκουςπου προσπάθησαν και επιχείρησαν νακάνουν κάποια δεκαεφτάχρονα παιδιάπου στην παρέα τους ήτανε και ο γιός

100 1 � 2011 �

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ Κείμενο: Ανδρέας Μασούρας, Λίλυ Τέγου, Γεννάδιος Πάτσης

ΤΟ ΡΟΔΙ – οφ δε ρέκορντ

μου .Αν και είχε γίνει πολύ πρόχειρααυτή η 8λεπτη ταινία, τράβηξα την προ-σοχή του Χρήστου του Καρτέρη, οοποίος έκανε πέρσι στις αρχές του χρό-νου το σκηνοθετικό του ντεμπούτο μεμια ταινία μεσαίου μήκους με τίτλο΄΄Τορόδι” και το αποτέλεσμα που είδαμε στοτέλος του χρόνου ήταν καλό.

Είναι μια ταινία που βλέπεται αξιο-πρεπώς νομίζω. Θέλω να ευχαριστήσωόλα τα παιδιά που συνεργάστηκαν καισυνεργάστηκα μαζί τους για να γίνειαυτη η 38λεπτη ταινία .Θελω να ευχαρι-στήσω ολα τα παιδιά που μας τίμησαν μετην παρουσία τους στις προβολές πουέχουν γίνει μέχρι τώρα (γιατί πιστεύω οτιαυτοί που τους αρέσει ο κινηματογράφοςκαι πιο πολύ αυτοί που ασχολούνται μετην τέχνη του...καταφέρνουν να παραμέ-νουν πάντα παιδιά).

Θέλω να πω οτι για μένα τελικά δενήταν τόσο εύκολο, όσο είχα νομίσει στηναρχή, να υποδυθώ αυτό το ρόλο που μουανατέθηκε κι έκανα μια δυνατή προσπά-θεια μιας και δεν είμαι ηθοποιός να μηντα παρατήσω κι άμα με ρώταγε κανείςγιατί και πως .. θα την αφιέρωνα σε κά-ποια παιδιά που δάκρυσαν τα μάτια τουςκι άνοιξαν τα κεφάλια τους στο Σύ-νταγμα ... γιατί όταν συχνά κοιτάζω γύρωμου και δεν υπάρχει τίποτα, σκέφτομαιαυτούς και λέω πως υπάρχει κάτι...

Η συμμετοχή μου στην ταινίαήταν μία από τις πιο όμορφες

εμπειρίες στην μέχρι τώρα επαγγελμα-τική μου ζωή.Από την πρώτη επαφή μουμε το σενάριο και τους συντελεστές αι-σθάνθηκα ασφάλεια.Οι μέρες των προ-βών και των γυρισμάτων ήταν τόσο γε-μάτες και ολοκληρωμένες, που με έκα-ναν να πιστεύω ότι το αποτέλεσμα θαταίριαζε με την αισθητική μου.Δεν είχαάδικο.Στην προβολή της ταινίας ,ήταν σανα παρακολουθώ από την κλειδερότρυπατις ζωές ανθρώπων που ζουν δίπλα μου!Αυτό για μένα είναι πολύ σημαντικό.

Ευχαριστώ όλους τους συντελεστέςγια την υπέροχη αυτή δουλειά και λίγοπιο πολύ το Χρήστο Καρτέρη που μεεμπιστεύθηκε.

Είμαι σίγουρη οτι θα έχει μια πολύκαλή πορεία.

Μου άρεσε αυτή η ταινία και γιατο ότι είναι ασπρόμαυρη.Εγώ

όταν την είδα για πρώτη φορά είπα ότιδεν μοιάζει καθόλου με …ταινία. Εννοώότι είναι τόσο αληθινό σαν να είναι ένακομμάτι ζωής σε κάθε της επεισόδιο, σε

101� 2012 � 6

κάθε της σκηνή. Εγώ ομολογώ ότιένιωσα σαν να παρακολούθησα ένα ντο-κιμαντέρ. Δηλαδή δεν είδα “το παίξιμο”από τους ηθοποιούς. Ηταν τόσο φυσικόκαι τόσο αληθινό. Αν μου το έδειχνανχωρίς ήχο, χωρίς μουσική, μόνο τα πλάναμε την κάμερα θα νόμιζα ότι είναι ένακομμάτι από μια κανονική ζωή. Αυτό πουμου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση είναιότι δεν είδα ούτε ένα “κόλπο”…Εχουμεβαρεθεί από τα “κόλπα” και τις “από-ψεις” των σκηνοθετών. Που δεν μπορείςνα καταλάβεις και αγχώνεσαι για να κα-ταλάβεις τι γίνεται μέσα στην ταινία.

Αυτό που αρκεί σε μια ταινία για νατην αναδείξει πρέπει να είναι τόσο απλό.Οχι απλότατο αλλά απλό με την έννοιαότι ο σκηνοθέτης και οι ηθοποιοί έχουνδώσει πάρα πολλά, βγάζουν ιδρώτα γιανα δούν αυτήν την απλότητα που υπάρ-χει. Θέλει πολύ εξυπνάδα, πολύ μυαλόκαι πολύ δουλειά.

Πολλές φορές τα κάνουν όλα δύσκολα

με αποτέλεσμα να κάθομαι να παρατηρώ

την ταινία προσπαθώντας να λύσω το

σταυρόλεξο που έχουν βάλει. Αν δεν βρί-

σκεις κάτι από μέσα σου για να βγάλεις,

αν δεν δείξεις κάτι δικό σου τότε τσάμπα

δουλειά είναι. Εγώ όταν είδα την ταινία

ολόκληρη δεν ήξερα τους υπόλοιπους

συνεργάτες, ήξερα μόνο τον Ανδρέα Μα-

σούρα μιας και μόνο μαζί είχαμε σκηνές.

Παρόλα αυτά τους θυμάμαι όλους έναν

έναν. Τόσο καθαροί ηθοποιοί στο παί-

ξιμο τους.

Στην πρώτη σκηνή ο τύπος που ζητάει

τσιγάρο από τον Ανδρέα και πιάνουν την

κουβέντα και τον σκοπό μετά, η Λίλυ η

Τέγου, ο μικρός ακόμα και η γιαγιά... Πά-

ντα λέω πως το πρώτο και το πιο σημα-

ντικό κριτήριο σε μια δουλειά είναι να εί-

ναι κατανοητή σε αυτόν που τη βλέπει.

Δεν είναι μαθηματικά, είναι τέχνη…και

το απλό που λέγαμε πριν είναι και το πιο

δύσκολο. Γιατί το ίδιο πράγμα μπορεί να

το σκεφτώ εγώ, να το σκεφτείς εσύ, να

το σκεφτεί και κάποιος άλλος.

Το θέμα είναι ποιός και πως μπορεί να

το δείξει. Εχει πάρα πολύ δρόμο αυτή η

δουλειά και νομίζω πως ο Χρήστος μπο-

ρεί να σταθεί σε αυτό το δρόμο και να

δείξει πράγματα όπως έδειξε πολύ καλά

δείγματα δουλειάς μέσα από αυτή την

πρώτη μεσαίου μήκους ταινία του. Σε

πολύ νεαρή ηλικία -μόλις 22 ετών- μας

έδειξε απλά και όχι χαζοχαρούμενα στοι-

χεία μέσα από αυτό το κοινωνικό φιλμ.

102 6 � 2012 �

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ

«Βράσε όρυζα»; Μπα, μάλλον «Τηγάνισε όρυζα»…

104 6 � 2012 �

Γαστρονομία Κείμενο, φωτογραφία: Νίκος Πάλλης

Έτυχε να βρεθώ στην Ταϊλάνδη και, με-ταξύ άλλων, επιδόθηκα στην δομική

και γευστική μελέτη όλου αυτού που λέμε Thaifood, από κοντά, ιδίοις όμμασιν τε και γευστι-κοίς καλύκοις . Το πιάτο που μου έρχεται, αυ-θόρμητα και φυσικά, να σας παρουσιάσω ως ει-σαγωγή στην Τάϊ κουζίνα, θα σας ξαφνιάσει,

όσο και εμένα, διότι είναι το ρύζι! Και όμως,φίλοι, το τηγανιτό ρύζι με λαχανικά είναι έναμεγαλειώδες, μέσα στην απλότητά του, πιάτοπου θα ικανοποιήσει τον απαιτητικότερο ουρα-νίσκο, αρκεί τα πράγματα να γίνουν όπως λέεικαι η περιγραφή της συνταγής (μπερδευτικό?).Ήγουν (συνταγή για 4 άτομα φουλ μερίδες):

105� 2012 � 6

Μισό κιλό ρύζι της αρεσκείας σας, βρασμένοόπως το προτιμάτε, κατά προτίμηση το ρύζι πουπερίσσεψε από το προχθεσινό πιλάφι (όπως οικεφτέδες ή η σκορδαλιά, που θέλουν μπαγιάτικοψωμί).

Κανα κιλό διάφορα λαχανικά, κρεμμύδια,σκόρδα, μελιτζάνες, πιπεριές, ντομάτες, μανιτά-ρια, κουνουπίδι και μπρόκολο, μέχρι φρέσκομπαμπού, τοφού και καλαμποκάκια, αν επιθυ-μείτε (οι Ταϊλανδοί βάζουν και αγγούρι μέσα στοφαγητό, αλλά δεν μου αρέσει, δεν το συστήνω),μια χούφτα φιστίκια κάσιους και αλάτι, πιπέρια,μπούκοβο, λίγο(!) κάρυ (για να μην στείλει τηγεύση μας κατά Ινδία μεριά), ψιλοκομμένες καυ-τερές πιπεριές, τσίλι, τζίντζερ ή ότι άλλο καυτερό-spicy- μπαχαρικό σας αρέσει.

Ένα τηγάνι Γουόκ, ή ένα μεγάλο τηγάνι, λίγολάδι (προτείνεται ελαφρύ, ηλιέλαιο ή κάτι τέτοιο,για να μην βαρύνει, να μη γίνει «ανατολίτικη» ητελική προσέγγιση, να παραμείνει εξωτική), λίγομέλι, fish και oyster sauce ή, εναλλακτικά, ξινο-μηλόξυδο ή ξύδι μπαλσάμικο ή ότι ξύδι έχετε (μεπροσοχή).

Το μυστικό στο τηγάνι είναι η δυνατή φωτιά.Ρίχνουμε λίγο λάδι και αρχίζουμε το καβούρντι-σμα των λαχανικών, που είναι κομμένα σε μικράκομμάτια. Όσο πίνει το λάδι, συμπληρώνουμε καικάθε τόσο προσθέτουμε μια πρέζα αλάτι και μιαμπαχαρικά και κάσιους και ανακατεύουμε καλά.Όταν αρχίσουν να μελώνουν τα λαχανικά μας,ρίχνουμε λίγη oyster σως, η λίγο από κάποιοξύδι, και το μέλι και ανακατεύουμε.

Εδώ, σαν παραλλαγή, θα μπορούσαμε να προ-σθέσουμε μισό ζελέ λαχανικών.

Αφαιρούμε τα περισσότερα λαχανικά, προσέ-χοντας να αφήσουμε όσο πιο πολλή σάλτσα μπο-ρούμε στο τηγάνι και αρχίζουμε να καβουρδί-ζουμε, διαλύοντας τους πιθανούς κόμπους, το

βρασμένο ρύζι λίγο- λίγο. Ανάλογα με το πόσο«Ταϊλανδέζικο» (δηλαδή καυτερό) θέλουμε τοπιάτο μας, συνεχίζουμε να προσθέτουμε τα μπα-χαρικά της αρεσκείας μας. Οι Ταϊλανδοί χρησι-μοποιούν άσπρο πιπέρι, η πρότασή μου, όμως,είναι φρεσκοτριμμένο πιπέρι όλων των χρωμά-των, το άρωμα του είναι ανυπέρβλητο. Όταν τορύζι μας ροδίσει, προσθέτουμε λίγα – λίγα τα λα-χανικά μας και τα καβουρδίζουμε όλα μαζί. Τομυστικό, όπως είπαμε, είναι η δυνατή φωτιά καιτο συνεχές ανακάτεμα. Κάθε τόσο, δοκιμάζουμε,για να πετύχουμε την ισορροπία που επιθυμούμεστα μπαχαρικά. Για να αναιρέσουμε το καυτερό,προσθέτουμε ζάχαρη ή μέλι, ενώ για να ενισχύ-σουμε τις γεύσεις προσθέτουμε αλάτι, fish ήoyster sauce. Πριν βγάλουμε το τηγάνι από τηφωτιά, ρίχνουμε και δυο χεράδες βασιλικό, κομ-μένο όπως μας αρέσει. Ανακατεύουμε και σερβί-ρουμε όσο είναι ζεστό, με φρέσκο αγγουράκι,ντομάτα (βοηθάνε στην αντιμετώπιση του καυτε-ρού) και λάϊμ (του πάει) για συνοδεία (γαρνίρι-σμα).

Οι παραλλαγές, τώρα, είναι άπειρες: συκωτα-ριές, κοτοπουλάκι, κατσικάκι, αρνάκι, μοσχα-ράκι, γουρουνάκι, λουκανικάκι, ψαράκι, θαλασ-σινά (μύδια, στρείδια, γυαλιστερές, κυδώνια,πορφυρίες, χταπόδια, καλαμαράκια και σουπιές,καβούρια, γαρίδες, καραβίδες, αστακοί), όλα κα-βουρδισμένα όπως τα λαχανικά, αποτελούν θαυ-μάσιες γευστικές προσθήκες στη βασική συνταγή.Υπ’ όψη, είναι ποοολύ χορταστικό πιάτο, οπότε,απάνω του, φίλοι συνδαιτυμόνες!

Υ.Γ. Οι Ασιάτες το συνοδεύουν με ρακί απόρύζι. Εμείς, ε, δεν μπορεί, όλο και καμιά ρακή,κανα τσιπ’ράκι, καννιά τσικ’διά θα έχουμε κά-που γύρω, παγωμένη θα συνοδέψει άριστα τογευστικό μας επίτευγμα!

ΤΟ ΡΟΔΙ – SHORT FILMΜια ταινία του Χρήστου Καρτέρη.

Making off…

108 6 � 2012 �

ΦΡΙ ΘΕΜ Επιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου

Αυτός ο καιρός διώχνει τα περιστέρια,μας σπρώχνει όλους σ’ ένα ανελέητο

αυτομαστίγωμα και μας κολλάει ένα ανοι-κειοθελές χαοτικό τατουάζ στις ψυχές μας.Γινόμαστε δύσπιστοι, καχύποπτοι, νευρικοί,οξύθυμοι, μοναχικοί, θλιβεροί, σκιές ασπρό-μαυρες, σιδηροδέσμιες από ελαττώματα πα-λιά και φρέσκα, όλα μαζί ανακατεμένα.Τώρα πια δεν έχουμε τίποτα να χάσουμεμιας και τα χάσαμε όλα. Οι διανοούμενοιπου κάποτε σκάρωναν επαναστάσεις, χάθη-καν ή λούφαξαν μέσα στην ατολμία και τηδηθενιά τους . Το ίδιο και οι εκάστοτε «φι-λάνθρωποι» ίσως γιατί είναι αρκετά εύκολονα είναι τέτοιοι και δυσκολότερο να είναιάνθρωποι.

Μένουμε εμείς οι τυχοδιώχτες, οι πειρα-τές του περιθωρίου, να γεννήσουμε την

έκρηξη της αγανάκτησης. Εμείς που ξέ-ρουμε καλά πως οι ουτοπίες είναι μεν όμορ-φες αλλά στο τέλος, αφήνουν μια πικρίλαστον ουρανίσκο γιατί δεν κρατάνε πολύ.Μετά το όνειρο αλλάζει όπως αλλάζουν οισελίδες σ’ ένα βιβλίο στα χέρια κάποιουαναγνώστη.

Στο κέντρο της Αθήνας πολύ παγωνιά.Παγωνιά και χαλάζι που σταματά το αίμακαι τις σκέψεις. Νεκρό τοπίο πια. Έρημοι οιδρόμοι και πολλά μαγαζιά κλειστά, φοβάμαιγια πάντα κλειστά. Όπως κλειστά μένουνκαι τα στόματα αλλά και τα μάτια μπροστάστο φόβο που πλέον έχει πλημμυρίσει τα πά-ντα και μπροστά στα μάτια μας, έτσι ξαδιά-ντροπα, ερωτοτροπεί με διαπλεκόμενες καιδιεφθαρμένες ανθρώπινες φύσεις. Ή απο-φύσεις;

120 6 � 2012 �

Να σε δω να φοράς το καπέλο μου Επιμέλεια: Δημήτρης Επικούρης

Η ΚΡΕΜΑ ΚΑΡΑΜΕΛΕ

Περπατάω μαζί μ’ ένα φίλο μου, τον Κώ-στα τον Κακανιάρη, σπουδαίο κιθαρομά-στορα. Προικισμένο συντρόφι ο Κώστας.Φαίνεται πως οι μούσες φρόντισαν καλά νατον κανακέψουν όταν γεννήθηκε και να τουχαρίσουν τη λαλιά των ξύλων. Λίγοι άν-θρωποι μιλούν με το ξύλο όπως αυτός. Λίγοικαταφέρνουν ν’ αναστήσουν νεκρές κιθά-ρες, μπουζούκια, λαούτα και μαντολίναόπως αυτός. Λίγοι μπορούν να μετατρέψουνμια σανίδα σε μουσικό όργανο που μιλάει,κλαίει και γελάει , όπως αυτός.

Ξεκινάμε για το εργαστήρι του στα ξεχα-σμένα Δυτικά προάστια. Φτιάχνει καφέγλυκό και με ρωτάει αν ξέρω την ιστορία μετη κρέμα καραμελέ.

«Όχι» του απαντάω.

Χαμογελάει, χαϊδεύει το πυκνό μούσι τουκαι ξεκινάει:

«Μια φορά, ξύπνησε ένα πιτσιρικάς πει-νασμένος και ζήτησε από τη μάνα του νατου πει τι έχουνε για να φάνε. Η μάνα τουείπε πως έχουνε λίγο τυρί, γάλα και ψωμί. Οπιτσιρικάς στραβομουτσούνιασε και της ζή-τησε να του φτιάξει κρέμα καραμελέ. Αλα-φιάστηκε η γυναίκα. Του πρότεινε να τουβράσει κανένα αυγό, να του ζεστάνει λίγογάλα, να του φτιάξει μια φέτα ψωμί με βού-τυρο και μέλι. Ο πεισματάρης πιτσιρικάς αρ-νήθηκε και απαίτησε από τη μάνα του ναπάει να του αγοράσει κρέμα καραμελέ.»

«Και μετά τι έγινε ρε συ Κώστα;»

«Τίποτα Μήτσο. Πήγε η φουκαριάρα καιτου πήρε κρέμα καραμελέ. Ο πιτσιρικάςέμαθε να τρώει κρέμα καραμελέ. Ποτέ τουδεν εκτίμησε την αξία του αυγού και τουψωμιού. Κατάλαβες Μήτσο μου; Εδώ είναιΕλλάδα. Τι δουλειά έχουμε εμείς με τηκρέμα καραμελέ; Εδώ πρέπει να μάθουμε ναεκτιμούμε τα λιγοστά που έχουμε που αν το

καλοσκεφτείς, δεν είναι καθόλου λιγοστάαλλά εμείς μάθαμε να τα σνομπάρουμεπροσπαθώντας να υιοθετήσουμε χούγια ξε-νόφερτα πιστεύοντας πως έτσι θα εκπολιτι-στούμε. Μα, βρε αδερφέ, δεν εκπολιτίζεσαιέτσι. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνειςαν θέλεις να νιώσεις πολιτισμένος, είναιπρώτα να νιώσεις άνθρωπος και για να νιώ-σεις άνθρωπος πρέπει να μοχθήσεις, να πα-λέψεις, να αποτύχεις, να ξαναπροσπαθήσεις,να πειραματιστείς, να πεισμώσεις και στοτέλος να τα καταφέρεις. ‘Άμα όλα αυτά δεντα μάθεις, δεν τα νιώσεις, δεν τα βάλειςμέσα σου, για ποιο πολιτισμό και κουραφέ-ξαλα θα μιλάς;»

«Δίκιο έχει ο Κώστας. Καλομάθαμε στηκρέμα καραμελέ ρε συ Δημήτρη», είπε ηκαλή μου φίλη η Μαρία η Καστανή, αδιά-σπαστο κομμάτι της νεραϊδοζαϊδεμένηςμπλουζοπαρέας, και συνέχισε….

«Μάθαμε να ζητάμε χωρίς να δίνουμε τί-ποτα. Και όχι απλά να ζητάμε, αλλά να απαι-τούμε. Μας έπιασε μια μανία να βαφτι-στούμε πολιτισμένοι χωρίς να ξέρουμε τισημαίνει πολιτισμός.»

Γύρισα και τους κοίταξα αλλά συνάμακοίταξα και όλους τους άλλους του συνα-φιού μου, της μεγάλης αυτής συντροφιάς, ταπαλικάρια και τις κοπελιές που μετράνε κυ-κλικά το χρόνο και αρνούνται με πείσμα να«εκπολιτιστούν» με κρέμα καραμελέ.

«Ρε μάγκες, έχω στο σπίτι κάτι παστέςσαρδέλες συριανές στο ψυγείο, κάτι ξεράπαξιμάδια, μια-δύο μερίδες ρεβύθια καιμπόλικη ρακί. Τι λέτε, θα κοπιάσετε; »

«Μέσα είμαστε». Απάντησαν όλοι τουςμε μια φωνή.

Έτσι λοιπόν, η κρέμα καραμελέ υποχρε-ωτικά θα περιμένει. Και θα περιμένει γιαπολύ καιρό, απ’ ότι φαίνεται.

121� 2012 � 6

Όταν ήμουν παιδί μ’ έβαζαν αναγκα-στικά για ύπνο μεσημεριανό οι γο-νείς μου. Συνήθως εκείνοι ροχάλιζαν

κι εγώ γλεντούσα την παράνομη ελευθερία μουκάνοντας όλα όσα ήταν απαγορευμένα. Η αί-σθηση αυτής της κρυφής απόλαυσης τότε, δενμε έχει εγκαταλείψει ποτέ… κι ας είμαι εγώαυτή που κοιμάμαι τώρα κι η κόρη μου εκείνηπου αλωνίζει πλέον στο σπίτι.

Με τις διακοπές των Χριστουγέννων επέ-στρεψε ο μεσημεριανός ύπνος, κατά προτίμησηστον καναπέ, με ένα βιβλίο για κάλυψη -καικαλά δεν τον πήρα (τον ύπνο) απλά στοχάζομαιαυτό που μόλις διάβασα. Κάτι σαν «χάνομαιγιατί ρεμβάζω…».

Αυτή η συνήθεια των διακοπών με έβαλε σεσκέψεις.

Τα όνειρα που βλέπουμε στον ύπνο μας είναικατά κάποιον τρόπο εκδήλωση του μαγικού ρε-αλισμού. Μια δεύτερη ζωή λαμβάνει χώρα εκείαπίθανη, τρομακτική, γεμάτη από μετουσιωμέ-νες επιθυμίες, κρυφούς φόβους, απεριόριστεςδυνατότητες, κυβερνά αυτή η δεύτερη ζωή τηνπραγματική ζωή μας τόσο ανεπαίσθητα που δενδίνουμε σημασία. Όμως κάθε που ξυπνάμε κάτιέχει μείνει… ένα αίσθημα χωμένο βαθιά μεςστο σπλάχνα που τα αναμοχλεύει και μας κάνεινα κοντοστεκόμαστε για μια στιγμή με τον καφέστο χέρι σαν χαμένοι και να απορούμε που μαςφαίνονται όλα παράλογα και ξένα.

Εξέχουσα θέση έχουν τα όνειρα του μεσημε-ριανού ύπνου. Ο μεσημεριανός ύπνος σύντομοςσυνήθως, βαθύς, ίσως ληθαργικός αν έχεις πα-ραφάει ή παραπιεί, το συνηθισμένο δηλαδή σεπερίοδο γιορτών, άλλοτε σε ξεκουράζει και σεαναζωογονεί κι άλλοτε σε βαραίνει, σε αποσυ-ντονίζει.

Το πιο θαυμαστό όμως, τουλάχιστον σε

έμενα, συμβαίνει λίγο πριν ξυπνήσω. Για ένα-δυο δευτερόλεπτα διστάζω να αποφασίσω, κο-μπιάζω κι αμφιβάλλω, σε ποια κατηγορία να κα-τατάξω τον εαυτό μου, στους κοιμισμένους ήστους ξύπνιους, και μάλλον μετεωρίζομαι κά-που ενδιάμεσα σαν τρένο που έχοντας δυο μη-χανές - μια μπροστά, μια πίσω - νιώθω σύγχυσηόταν παίρνει μπρος γιατί δεν ξέρω προς ποια κα-τεύθυνση θα κινηθεί, αυτή λοιπόν τη στιγμή έρ-χονται οι φωνές... πάντα μεσημέρι.

Φωνές δικές μου, αγαπημένων μου, φωνέςονειρικών προσώπων, φωνές απ’ το παρελθόν ήαπ’ το μέλλον, φωνές μιας άλλης μυστήριαςζωής με πετροβολούν με σκόρπιες λέξεις, φρά-σεις, ίσως είναι συμβουλές, ίσως όμως όχι… όχιακριβώς, ασύνδετες μεταξύ τους επιφανειακά,υπόγεια όμως σχετικές με μια εσωτερική από-κρυφη σημασία, προβάλλουν γεωμετρικά σχή-ματα και συνδυασμούς συναισθηματικών απο-χρώσεων που αν ξέρεις ν’ αφουγκράζεσαι ταανείπωτα, αν ξέρεις να μεταφράζεις σαν τηνΠυθία τα προστάγματα, αποκαλύπτεις το βαθύ-τερο νόημά τους. Αν βέβαια προλάβεις να εστιά-σεις στον ήχο τους, συγκεντρωθείς και τις ακού-σεις κι αν τις ακούσεις, αν καταφέρεις να βγά-λεις νόημα από τα λεγόμενά τους.

Είναι οι φωνές εκείνων των διαβόλων, τωναγγέλων, των προγόνων μα και των επιγόνωνόλων αυτών που προικίζουν το αίμα μου με τοκόκκινό του χρώμα, τη σιδερένια μυρωδιά του,την πηχτή του σύνθεση. Είναι οι φωνές πουπροικίζουν το αίμα μου με τη μνήμη του αν-θρώπου.

Όσα γράφω οι φωνές μου τα ψιθύρισαν σεπορτοκαλί κυριακάτικη μείζονα κλίμακα απο-μεσήμερου.

Στις 3:00, ξημερώματα της πρώτης Δευτέραςτου νέου έτους, ξύπνησα με τον απόηχο μιας θε-

126 6 � 2012 �

Το παιδί με την κεραία Κείμενο: Κατερίνα Κυρμιζή, Φωτογραφία: Θοδωρής Σταμπέλος

Ο κόσμος είναι βαθύς, πιο βαθύς απ’ όσο σκέφτηκεη μέρα...

σπέσιας μικτής χορωδίας που μου τραγουδούσε“O Mensch! Gib acht!”. Στο μεταμεσονύχτιοτραγούδι του, ο Ζαρατούστρα του Νίτσε, με τημουσική υπόκρουση του Γκυστάβ Μάλερ(http://youtu.be/GZ4MtSIvK_4), λέει πως είχεαποκοιμηθεί και ξύπνησε απ’ όνειρο βαθύ.

“Ω! Άνθρωπε, έχε το νου σου. Ο κόσμος εί-ναι βαθύς, πιο βαθύς από όσο σκέφτηκε ημέρα... “ όχι λιγότερο μυστήριος όμως από ότιονειρεύτηκε, θα συμπλήρωνα.

Η Κατερίνα Κυρμιζή είναι τραγουδοποιός σεκρίση ταυτότητας, σε ψυχική κατάσταση δη-

λαδή τέτοια που της δίνει το δικαίωμα να λέειότι θέλει, μέχρι να αποφασίσει να πάρει ξανάτην κιθάρα της και να πει αυτό που πρέπει, ένατραγούδι. Για δυο Κυριακές, 4 & 11 Μαρτίου,Θα βρίσκεται μαζί με τον Νίκο Γρηγοριάδη καιτην ηλεκτροκίνητη μπάντα τους στη ΝuevaTrova. Πληροφορίες για το ποιόν της μπορείτενα αντλήσετε εδώ : Facebook | katerina kyrmizi,http://www.myspace.com/katerinakyrmizi,http://www.youtube.com/user/KaterinaKyrmizihttp://www.reverbnation.com/katerinakyrmizi,https://twitter.com/katerinakyrmizi

127� 2012 � 6