Arch mag vol 4

72
Διμηνιαία Ηλεκτρονική Ενημερωτική Τεχνική Έκδοση ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2014 #4 Τεχνολογία • Εφαρμογές • Προβληματισμοί

description

Archimedes vol 4 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #4

Transcript of Arch mag vol 4

Page 1: Arch mag vol 4

Δ ι μ η ν ι α ί α Η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή Ε ν η μ ε ρ ω τ ι κ ή Τ ε χ ν ι κ ή Έ κ δ ο σ η • Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - ΑΥ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 1 4

#4Τεχνολογία • Εφαρμογές • Προβληματισμοί

Page 2: Arch mag vol 4

2 / Αρχιμήδης

06 Νέος Πρύτανης Α.Π.Θ ο κ. Περικλής Μήτκας

07 1oς Πανελλήνιος Διαγωνισμός Καινοτομίας & Νεανικής Επιχειρηματικότητας

Έτοιμο για διεθνείς διακρισεις το μονοθέσιο που κατασκεύασαν φοιτητές του Α.Π.Θ.

08 Σημαντικές προσεχείς εκδηλώσεις τουASHRAE HELLENIC CHAPTER

09 Διεθνές Συνέδριο για την Προσωκρα-τική Φιλοσοφία στο Α.Π.Θ.

Νέος καταψύκτης από την Liebherr

10 8o Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ηλιακής Χημείας και Φωτοκατάλυσης

12 Επανεκκινήσηαγοράς μικρών ΑΠΕ

14«ΔΕΗθώμεν»

18 Περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αιολικών πάρκων:«Μύθος & Πραγματικότητα»

26 Ο ρόλος των υλικών στο αστικό μικροκλί-μα, στην εξοικονόμη-ση ενέργειας και στον περιορισμό των συνεπειών της «αστικής θερμικής νησίδας»

36Παρουσία Οργανικών Πτητικών Ενώσεων (ΟΠΕ) στο εσωτερικό περιβάλλον των κτιρίων

44Η Ελικοειδής Πεζογέφυρα της Σιγκαπούρης

56Σκυροδέτηση σε υψηλές θερμοκρασίεςπεριβάλλοντος

62BUNKER I REKNUBΑντιστρέφοντας τα νοήματα του χώρου

66Ελληνική γλώσσαΜάθημα 1ο

70Χρήσιμες Πληροφορίες

#4 Περιεχόμενα

Page 3: Arch mag vol 4

3Αρχιμήδης /

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΘεόδ. Βουδικλάρης, e-mail: [email protected]Ευάγγ. Λυρούδίαςe-mail: [email protected]Βάιος Σελλούντοςe-mail: [email protected]Νίκος Μαρσέλλοςe-mail: [email protected]Παν. Αναγνωστόπουλοςe-mail: [email protected]

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑΘεόδ. ΒουδικλάρηςΕυάγγ. Λυρούδιας

ΔIEYΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣΒάιος Σελλούντος

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣΝίκος Μαρσέλλος

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣwww.e-archimedes.grΠαν. Αναγνωστόπουλος

ΕΚΔΟΤΗΣΣΕΛΚΑ-4Μ Ε.Π.Ε.ΑΦΜ 999989717Τζωρτζ 20-22, Πλ. Κάνιγγος10682 Αθήνατηλ. 210 38 38 386fax 210 38 38 417e-mail: [email protected]@e-archimedes.gr

ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ - ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ

ΤΙΜΉ ΠΏΛΉΣΉΣ ΤΕΎΧΟΎΣ: 2 €Ετήσια συνδρομή (6 τεύχη): 10 €Διετής συνδρομή (12 τεύχη): 16 €

ΣΠΟΎΔΑΣΤΕΣ, ΕΚΠΑΙΔΕΎΤΙΚΟΙ, ΑΝΕΡΓΟΙ:Ετήσια συνδρομή (6 τεύχη): 6 €Διετής συνδρομή (12 τεύχη): 10 €

ΕΤΑΙΡΕΙΏΝ:Ετήσια συνδρομή (6 τεύχη): 20 €Διετής συνδρομή (12 τεύχη): 30 €

ART

DIRE

CTO

R: S

iropo

ulou

Vas

iliki

va

ssiro

@gm

ail.c

om

*Τα δημοσιευόμενα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους.

Page 4: Arch mag vol 4

4 / Αρχιμήδης

#4 Η έκδοσή μας

Ή ΣΎΝΤΑΚΤΙΚΉ ΕΠΙΤΡΟΠΉΟι αναγνώστες μας μπορούν να κατεβάσουν ή να διαβάσουν on-line τα τεύχη στις ακόλουθες διευθύνσεις:

Όπως ήδη αναφέραμε και στο προηγούμενο τεύχος μας, μετά από την διετή και πλέον λει-τουργία της ενημερωτικής ιστοσελίδας www.e-archimedes.gr αποφασίσαμε να προχωρή-σουμε και στην έκδοση ηλεκτρονικού περιοδικού.

Βασική διαφορά μεταξύ ιστοσελίδας και περιοδικού (το οποίο θα είναι δημινιαίο) είναι ότι η μεν ιστοσελίδα σχεδιάστηκε και θα παραμείνει δωρεάν προσβάσιμη σε όλους τους ενδιαφε-ρόμενους, ενώ το περιοδικό θα είναι προσιτό και διαθέσιμο κυρίως σε συνδρομητές. Μετά δηλαδή τα πρώτα δωρεάν τεύχη θα απαιτείται ένα μικρό, σχεδόν συμβολικό, αντίτιμο για την ανάγνωση ή το κατέβασμα ενός τεύχους (2 €) ή ετήσια συνδρομή για τα 6 τεύχη 10 €.

Νοείται ότι όσοι λαμβάνουν το τεύχος χωρίς να το ζητήσουν, ουδεμία οικονομική υποχρέωση έχουν.

Το ηλεκτρονικό αυτό περιοδικό θα επιχειρήσει να καλύψει υπάρχοντα κενά στην τεχνική ενη-μέρωση, τα οποία πολλαπλασιάστηκαν με την αναστολή έκδοσης επιτυχημένων και έγκυρων εντύπων, λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Για την διατήρηση των δαπανών έκδοσης σε χαμηλό επίπεδο επελέγη η ηλεκτρονική μορφή, η οποία είναι μειωμένου κόστους και παράλληλα κερδίζει έδαφος καθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με το μικρό τίμημα που προαναφέραμε και την αρθρογραφία, τόσο της Συντακτικής Επιτρο-πής, όσο και πολλών άλλων υψηλής στάθμης συναδέλφων Τεχνικών, ελπίζουμε ότι το πε-ριοδικό μας θα επιβιώσει. Σ’ αυτό θα συμβάλουν πιθανές διαφημιστικές καταχωρήσεις και χορηγίες που θα καλύψουν έξοδα συγκέντρωσης και διαμόρφωσης της ύλης, γραμματειακής υποστήριξης, ηλεκτρονικής φιλοξενίας κ.α.

Ποιά όμως είναι η διαφορά ιστοσελίδας και περιοδικού;

Για την ιστοσελίδα μας, για όσους ίσως δεν την γνωρίζουν, γίνεται ειδική αναφορά στις επόμενες σελίδες. Στο περιοδικό θα δοθεί περισσότερη έμφαση στην έγκυρη παρουσίαση της τεχνικής επικαιρότητας, την επιστημονική και επαγγελματική ενημέρωση των τεχνικών, αλλά και την μαχητική αρθρογραφία για όσα συμβαίνουν και επιδρούν στην επιστημονι-κή και επαγγελματική πορεία τους. Παράλληλα θα ασχοληθούμε με οικονομικά, κοινωνικά, εθνικά, ακόμη και πολιτικά θέματα, με όσο μπορούμε μεγαλύτερη αντικειμενικότητα και εικονοκλαστική διάθεση, όπως άλλωστε εγγυάται η πολύχρονη και πολύπλευρη δράση των μελών της Συντακτικής Επιτροπής και των επώνυμων αρθρογράφων μας.

Η Συντακτική επιτροπή δεν πρόκειται ποτέ να ασκήσει λογοκρισία αλλά και δεν προτίθεται να φιλοξενήσει άρθρα υβριστικά, εμπαθή, αμφίβολης εγκυρότητας ή διαφημιστικής προβολής.

Αντίθετα φιλοδοξούμε να εξελιχθεί ο σε ουσιαστικό ελεύθερο βήμα καλόπι-στης, εποικοδομητικής (ίσως και σκληρής) κριτικής προς όλες τις κατευθύνσεις, χωρίς μονο-μέρειες και δογματισμούς.

ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ...Σχόλια, προτάσεις, υποδείξεις, συνεργασίες (άρθρα, φωτογρα-φίες) που θα μας βοηθήσουν να οριστικοποιήσουμε την μορφή και να εμπλουτίσουμε τα περιεχόμενα και την ύλη του περιοδικού.Κάθε καλόπιστη υπόδειξη και πρόταση θα εξεταστεί πολύ προσεκτικά από την συντακτική & την εκδοτική επιτροπή.Δεν πρέπει ακόμη να αγνοηθεί ότι κάθε διαφημιστική κατα-χώρηση και κάθε συνδρομή, υπηρετούν την ανεξαρτησία και την βελτίωση της έκδοσής μας.

ΜΟΡΦΗ ΤΕΎΧΟΣ #1 ΤΕΎΧΟΣ #2 ΤΕΎΧΟΣ #3

PDF http://bit.ly/1paNoFz http://bit.ly/1sznrkD http://bit.ly/1lymhAI

FLIP http://bit.ly/1ljYx3z http://bit.ly/TopsQB http://bit.ly/1qdTimD

Η παρουσίαση της έκδοσής μας επαναλαμβάνεται και στο τεύχος αυτό, το οποίο προω-θείται και σε αρκετούς νέους αποδέκτες.

Page 5: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 5

Page 6: Arch mag vol 4

6

Αγαπητοί Αναγνώστες,

Σας ενημερώνουμε ότι στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια νέα ενότητα ύλης στον ΑΡΧΙΜΗΔΗ με τίτλο:

ΕΙΔΗΣΕΙΣ - ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣNEA ΠΡΟΪΟΝΤΑΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Στην ενότητα αυτή θα περιλαμβάνονται:

Ειδήσεις που αναφέρονται σε κα-τασκευές, αναπτυξιακές διαδικασί-ες, αναλήψεις τεχνικών έργων και ειδικών ή δυσχερών κατασκευών, εξειδικευμένη εκπαίδευση και με-τεκπαίδευση στελεχών και συνερ-γατών, τεχνικές ομιλίες, ημερίδες, συνέδρια, τεχνικές εκθέσεις.

Σύντομες αναφορές και περιγρα-φές νέων προϊόντων και τεχνολο-γιών που ενδιαφέρουν τους Τεχνι-κούς.

Αναπτυξιακές δραστηριότητες επι-χειρήσεων και φορέων, ανάληψη ή ολοκλήρωση τεχνικών κατασκευών.

Τα σχετικά κείμενα παρακαλούμε να είναι σύντομα, περιεκτικά και να συνοδεύονται από το επιχειρηματι-κό λογότυπό σας.

Οι σχετικές παρουσιάσεις δεν σχε-τίζονται με διαφημίσεις ούτε δημι-ουργούν οποιαδήποτε οικονομική υποχρέωση, παρότι θα αποτελούν την καλύτερη (και αδάπανη) προβο-λή των ενδιαφερομένων. Κάθε παρουσίαση θα πρέπει να αναφέρει την «πηγή» και να παρα-πέμπει στην ιστοσελίδα της σχετι-κής επιχείρησης ή φορέα.

Τα σχετικά ενημερωτικά δελτία ή παρουσιάσεις παρακαλούμε να μας αποστέλετε μέσω e-mail στο:

[email protected]

ή ταχυδρομικά στα γραφεία μας (Τζώρτζ 20 -22, Πλ. Κάνιγγος, 10682, τηλ. 210 38 38 386).

Η τελική μορφή και η έκταση της παρουσίασης θα καθορίζεται κατά την τελική επεξερασία του προς έκ-δοση τεύχους του περιοδικού.

Σε εκλογές που έγιναν τον Ιούνιο στο Α.Π.Θ. εκλέχθηκε Πρύτανης ο Καθη-γητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών του ιδρύ-ματος ο κ. Περικλής Μήτκας.

Ο κ. Περικλής Μήτκας, είναι Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός του Α.Π.Θ. (1985) και έχει παρουσιάσει πλού-σιο Διδακτικό, Ερευνητικό, Συγγραφι-κό και Διοικητικό έργο, όπως προκύ-πτει από ένα σύντομο βιογραφικό του στην προσωπική του ιστοσελίδα.

Διδακτικό έργο

Δομές Δεδομένων (5ο εξάμ., παλαιότερα 7ο)

Βάσεις Δεδομένων (9ο εξάμ.)

Τεχνολογία Λογισμικού (8ο εξάμ.)

Βάσεις Δεδομένων και Εξόρυξη Γνώσης (Μεταπτυχιακό μάθημα)

Τεχνικές Σχεδίασης και Ανάπτυξης Λογισμικού (Μεταπτυχιακό μάθημα)

Ειδικά Κεφάλαια Βάσεων Δεδομένων (Μεταπτυχιακό μάθημα)

Νέος Πρύτανης Α.Π.Θ ο κ. Περικλής Μήτκας

ΕΙΔΗΣΕΙΣ - ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣΚΑΤΑΚΕΥΕΣ

/ Αρχιμήδης

Page 7: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 7

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την 26 Ιουνίου 2014 η τελετή βράβευσης των νικητών του 1ου Πανελλήνιου Διαγωνισμού Καινοτομίας και Νεανικής Επιχει-ρηματικότητας με την ονομασία «ideatree» που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα Νε-ολαίας και Δια Βίου Μάθησης και η οποία έλαβε χώρα στο INNOVATHENS, τον κόμ-βο επιχειρηματικότητας και καινοτομίας της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων.

Ο Διαγωνισμός είχε διάρκεια τρεισήμισι μήνες και στις δύο φάσεις αξιολόγησης που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκειά του, αξιολογήθηκαν 194 προτάσεις που κατέφθασαν από κάθε γωνιά της Ελλάδας, καλύπτοντας και τις πέντε θεματικές ενότητες που ο Διαγωνισμός αναζητούσε καινοτόμες ιδέες και ήταν οι εξής:

Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών

Ενέργεια & Περιβάλλον

Καινοτομία στον Πρωτογενή Τομέα (Γεωργία, Αλιεία, Κτηνοτροφία κ.λπ.)

Τουρισμός & Πολιτισμός

Νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση

Οι 15 ομάδες που είχαν ξεχωρίσει από τα δύο πρώτα στάδια αξιολόγησης του δι-αγωνισμού, παρουσίασαν τις επιχειρηματικές τους προτάσεις στην επιτροπή των αξιολογητών, η οποία ανέδειξε 8 νικήτριες ομάδες. Το πρώτο βραβείο παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον για Μηχανικούς γιατί το GeomIso, είναι το πρώτο ελληνικό και ένα από τα ελάχιστα παγκοσμίως λογισμικά IGA και συνιστά ισχυρό εργαλείο υπολογιστικής μηχανικής και γεωμετρίας στην υπηρεσία ερευνητή, επαγγελματία μηχανικού και σχεδιαστή (στατική - αντισεισμική ισογεωμετρική ανάλυση, ακριβής αποδοτικός σχεδιασμός με NURBS, TSPLines).

1oς Πανελλήνιος Διαγωνισμός Καινοτομίας & Νεανικής Επιχειρηματικότητας

Εικόνα 1. Oι νέοι που κέρδισαν το βραβείο «GeomIso» Ιάκωβος Αντώνιος, Καραΐσκος Γεώργιος, Καρακίτσιος Παναγιώτης, Κορλού Σοφία, Κουμαντάκης Δημήτριος - Νικόλαος και Λεοντάρης Αθανάσιος.1

Την Ελλάδα και το Α.Π.Θ. θα εκπρο-σωπήσει, για άλλη μια φορά, στους Διεθνείς Διαγωνισμούς Formula Student η ομάδα Aristotle Racing Team (ART), με το νέο μονοθέσιο που παρουσιάστηκε επίσημα την 11 Ιου-λίου 2014 στις αίθουσες των «Village Cinemas».

Το νέο αυτοκίνητο του Α.Π.Θ. κατα-σκευάστηκε ύστερα από αεροδυ-ναμική μελέτη για την τοποθέτηση αεροδυναμικού βοηθήματος στο μο-νοθέσιο (αεροδυναμικό πάτωμα-δια-χύτης). Επίσης αναπτύχθηκε ένα και-νοτομικό σύστημα τηλεμετρίας για την απ΄ ευθείας και άμεση λήψη δε-δομένων κατά την κίνηση του μονο-θέσιου στην πίστα. Καθοριστική εί-ναι η μείωση βάρους των επιμέρους στοιχείων και κατ’ επέκταση ολό-κληρου του μονοθέσιου που επιτεύ-χθηκε προσδίδοντας νέες δυνατότη-τες, σε συνδυασμό με τον εργονομικό σχεδιασμό για το cockpit του οδηγού (κάθισμα, πίνακας οργάνων, τιμόνι).

Η φοιτητική ομάδα ART του Α.Π.Θ. απαρτίζεται από 18 μέλη.

Από το 2007, η ομάδα έχει συμμετά-σχει σε αρκετούς αγώνες της Formula SAE, όπως στην Ιταλία το 2007, στην Αγγλία το 2008 και το 2009, στην Ιτα-λία το 2010, στην Αγγλία το 2011, στη Γερμανία και την Ιταλία το 2012, και στην Αγγλία το 2013, κατακτώντας παράλληλα το βραβείο μηχανολογι-κού σχεδιασμού το 2009, το βραβείο της πιο φιλικής ομάδας το 2010, την 1η θέση στο τελικό του αγωνίσματος της επιτάχυνσης το 2011, ενώ η ση-μαντικότερη επιτυχία της ομάδας στη σύντομη ιστορία της, ήταν η 3η θέση στη γενική κατάταξη στο διαγωνισμό της Ιταλίας το 2012.

Έτοιμο για διεθνείς διακρισεις το μονοθέσιο που κατασκεύασαν φοιτητές του Α.Π.Θ.

Page 8: Arch mag vol 4

8 / Αρχιμήδης

Σημαντικές προσεχείς εκδηλώσεις τουASHRAE HELLENIC CHAPTERAmerican Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers Inc.

ΑΚΟΜΗ ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ

Τεχνικό Πρόγραμμα

«Ηγεσία & Τεχνικός Κόσμος - Πώς να αυξήσετε την παραγωγικότητα της επιχείρησης σας με μηδενικό κόστος»

Εισηγητής: Κων/νος ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣΜ.Μ., Πρώην Γεν. Διευθυντής, Τεχνικός Σύμβουλος.

«Έξυπνες Κλιματιστικές Μονάδες και Ανάκτηση Ενέργειας»

Εισηγητές: Άλκης ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ Μ.Μ. Λάμπης ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Μ.Μ., Menerga Hellas.

Λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων είναι απαραίτητη η συμπλήρωση δήλωσηςσυμμετοχής και η αποστολή της με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ([email protected]). Τα μέλη της ASHRAE θα έχουν προτεραιότητα στην συμμετοχή.

Περισσότερες πληροφορίες για το Ελληνικό Παράρτημα ASHRAE στην ιστοσελίδα: www.ashrae.gr

1η ΕκδήλωσηΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣΤο Σωματείο με την επωνυμία

«ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ, ΨΥΞΗΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ - ASHRAE»

διοργανώνει στην Αθήνα, στις 15 Νοεμβρίου 2014, Εκδήλωση Τεχνικής Ενημέρωσης, στο ξενοδοχείο Ledra (Λεωφ. Συγγρού 115 Αθήνα).

Δεν υπάρχει κόστος συμμετοχής αλλά απαιτείται εγγραφή.

2η Εκδήλωση

Page 9: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 9

Η Διεθνής Εταιρεία Προσωκρατικών Σπουδών (International Association for Presocratic Studies - IAPS) και το «Δι-επιστημονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών» του Α.Π.Θ. διοργάνωσαν το 4ο Διεθνές Συνέδριο για την Προσω-κρατική Φιλοσοφία.

Οι εργασίες του Συνεδρίου πραγματο-ποιήθηκαν από τη Δευτέρα 30 Ιουνί-ου έως την Παρασκευή 4 Ιουλίου 2014, στο ΚΕ.Δ.Ε.Α. του Α.Π.Θ.

Στις εργασίες του Συνεδρίου συμμετεί-χαν με ανακοινώσεις κορυφαίοι μελε-τητές της αρχαίας Ελληνικής φιλοσο-φίας και ιδιαίτερα της προσωκρατικής και Αριστοτελικής από χώρες όπως: ΗΠΑ, Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία, Ισπα-νία, Ισραήλ, Ιταλία, Μεξικό, Βραζιλία, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο, Πολωνία, Τουρκία και φυσικά από την Ελλάδα.

Στόχος του Συνεδρίου ήταν να μελε-τηθούν εις βάθος τα σωζόμενα απο-σπάσματα των προσωκρατικών φιλο-σόφων, που έζησαν και έδρασαν στον 6ο-5ο αιώνα π.Χ., έως την εποχή του Σωκράτη.

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο Θα-λής, ο Αναξίμανδρος, ο Αναξιμένης, ο Πυθαγόρας, ο Ξενοφάνης, ο Ηράκλει-τος, ο Παρμενίδης, ο Ζήνων ο Ελεάτης, ο Μέλισσος ο Σάμιος, ο Εμπεδοκλής, ο Αναξαγόρας, ο Δημόκριτος κ.α.

Όλοι οι παραπάνω φιλόσοφοι ασχο-λούνται με την προσπάθεια να δοθούν εξηγήσεις για το φυσικό κόσμο καθώς και με προβλήματα που αναφέρονται στον άνθρωπο. Έτσι το έργο τους ανή-κει στον χώρο της κοσμολογίας, της σο-φιστικής, της ποίησης, της πυθαγόρει-ας φιλοσοφίας.

Ωστόσο είναι γνωστό ότι μόνον απο-σπάσματα έχουν σωθεί από το έργο τους, μέσα από τις μαρτυρίες άλλων φιλοσόφων.

Η σημαντικότερη ίσως πηγή πληροφο-ριών για τους προσωπρατικούς φιλο-σόφους βρίσκεται στο έργο του Αρι-στοτέλη, ο οποίος, μεταξύ άλλων, λειτούργησε και ως ιστορικός της φι-λοσοφίας, εφόσον για κάθε θέμα που αναλάμβανε να εξετάσει αναφερόταν πρώτα στο έργο των προγενεστέρων, το οποίο σχολίαζε, έκρινε, και στη συ-νέχεια ανέπτυσσε την δική του θεωρία.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανακοίνωση για τα ερευνητικά συμπε-ράσματα σχετικά με τον πάπυρο του Δερβενίου, το «αρχαιότερο, σωζόμενο, βιβλίο της Ευρώπης» με ελληνικό κεί-μενο (πιθανόν του 5ου αιώνα π.Χ.), που βρέθηκε σε τάφο του Δερβενίου του 4ου αιώνα π.Χ. και φυλάσσεται στο Αρ-χαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Διεθνές Συνέδριο για την Προσωκρατική Φιλοσοφία στο Α.Π.Θ.

Νέος καταψύκτης από την Liebherr

Tεχνικά Χαρακτηριστικά

Μικτή χωρητικότητα 143 lt Εξωτ. διαστ. 600/615/830 Εσωτ. διαστ. Μ/Β/Υ 474/443/676 Κατανάλωση 24h 0.724 kWh Σύστημα Ψύξης Στατικό Απόψυξη Χειροκίνητη Θερμοκρασία εύρος -9°C / -26 °C Εξωτερικό Γκρί Εσωτερικό Άσπρο πλαστικό Πόρτα Ανοξείδωτο χωρίς τζάμι Έλεγχος θερμ. Ηλεκτρ. θερμοστάτης Ένδειξη Θερμοκρασίας Ψηφιακή Ένδειξη βλάβης Οπτική & ηχητική Ράφια 4 Λειτουργία Super Frost Ναι Κλειδαριά Ναι Ανοίγμα πόρτας Φορά Αριστερά Αλλαγή φοράς πόρτας Ναι Μικτό/Καθαρό βάρος 42/40 kg Ψυκτικό υγρό R600a Φορτίο σύνδεσης 0,6/100W Κλιματική κλάση SN-T

30/6/14 - 4/7/14Στόχος ήταν η μελέτη

των αποσπασμάτωντων προσωποκρατικών

φιλοσόφων του 6ου - 5ου αιώνα π.Χ.

έως τον Σωκράτη

Η Liebherr διαθέτει και στην Ελλη-νική αγορά τον νέο της επαγγελμα-τικό καταψύκτη «Liebherr GGUesf 1405» πολύ χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης.

Page 10: Arch mag vol 4

10

Διεθνές Συνέδριο, με τίτλο: «8ο Ευ-ρωπαϊκό Συνέδριο Ηλιακής Χημείας και Φωτοκατάλυσης: Περιβαλλοντι-κές Εφαρμογές» διοργανώθηκε από τα Τμήματα Χημείας του Αριστοτελεί-ου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημί-ου Πατρών και πραγματοποιήθηκε από τις 25 έως τις 28 Ιουνίου του 2014, στο ξενοδοχείο, «Makedonia Palace», στη Θεσσαλονίκη.

Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου ανα-κοινώθηκαν περιβαλλοντικά αποτε-λεσματικές και καινοτόμες διεργασί-ες (καθαρές/πράσινες τεχνολογίες) για την επεξεργασία βιομηχανικών αποβλήτων, πόσιμου νερού, αλλά και την αντιμετώπιση της αέριας ρύ-πανσης.

Σημαντική παράμετρος στις εν λόγω διεργασίες αποτελεί, σύμφωνα με τους διοργανωτές, η ένταξη των ανα-νεώσιμων πηγών ενέργειας (ηλια-κή ενέργεια) στις διαδικασίες κα-θαρισμού των υγρών και του αέρα προσφέροντας έτσι, ειδικά σε περι-οχές μεγάλης ηλιοφάνειας όπως η Ελλάδα, αποτελεσματικές και οικο-νομικές λύσεις καταστροφής ή απο-μάκρυνσης τοξικών και βλαβερών ρύ-πων από το νερό ή τον αέρα.

Σύμφωνα με τους διοργανωτές, το Συνέδριο υπήρξε η όγδοη προσπά-θεια που έγινε πανευρωπαϊκά σε αυτόν το διεπιστημονικό τομέα, ο οποίος έχει σαφείς κοινωνικές προε-κτάσεις, ενώ σημαντικό ήταν το γεγο-νός ότι η επιστημονική επιτροπή του συνεδρίου περιελάμβανε τους πλέον εξέχοντες επιστήμονες, και όχι μόνο του ευρωπαϊκού χώρου, που δραστη-ριοποιούνται στο συγκεκριμένο επι-στημονικό πεδίο των εναλλακτικών μεθόδων απορρύπανσης.

«Θέμα του συνεδρίου είναι οι εναλ-λακτικές μέθοδοι για την καταστρο-φή τοξικών ουσιών και ιδιαίτερα η φωτοκατάλυση η οποία αξιοποιεί ιδιότητες αδρανών υλικών όπως το οξείδιο του τιτανίου (περιέχεται σε αντηλιακές κρέμες) σε συνδυασμό με ηλιακό φωτισμό προκειμένου να καταστρέψει τοξικούς ρύπους σε ατμόσφαιρα και νερό» εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της οργανω-τικής επιτροπής του συνεδρίου, κα-θηγητής του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, Ιωάννης Πούλιος.

«Στην Ελλάδα», όπως εξήγησε ο κα-θηγητής, «η μέθοδος της φωτοκατά-λυσης δεν έχει ακόμα εφαρμοσθεί αλλά εκκρεμεί πρόταση για επεξερ-γασία των αστικών λυμάτων της νή-σου Θηρασιάς μ΄αυτό τον τρόπο, ο οποίος δεν είναι ιδιαίτερα ακριβός και φυσικά, είναι φιλικός στο περι-βάλλον».

Άλλωστε, σύμφωνα με τους διοργα-νωτές του συνεδρίου, η ένταξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις διαδικασίες καθαρισμού των υγρών και του αέρα θα μπορούσε να προ-σφέρει, ειδικά σε περιοχές μεγάλης ηλιοφάνειας, όπως είναι τα ελληνικά νησιά, αποτελεσματικές και οικονο-μικές λύσεις καταστροφής ή απομά-κρυνσης τοξικών και βλαβερών ρύ-πων από το νερό ή τον αέρα.

«Μιλάμε για μία μέθοδο που εφαρ-μόζεται στο εξωτερικό για την βαφή κτηρίων όπου προστίθεται οξείδιο του τιτανίου και με την έκθεση στον ήλιο «μπλοκάρεται» η ατμοσφαι-ρική ρύπανση και κατά συνέπεια η εξωτερική βρωμιά», πρόσθεσε ο κ. Πούλιος.

Το συνέδριο αποτέλεσε σημείο ανα-φοράς στο γνωστικό του αντικείμενο και προσέλκυσε καταξιωμένους επι-στήμονες, νέους ερευνητές και επαγ-γελματίες από όλο τον κόσμο. Φέτος δόθηκαν έξι διακεκριμένες διαλέξεις, μία εκ των οποίων από τον Ιάπωνα Καθηγητή Fujishima, τον «πατέρα» της ετερογενούς φωτοκατάλυσης.

Περισσότεροι από 250 επιστήμονες από όλο τον κόσμο (Ευρώπη, Ασία, Βόρεια και Νότια Αμερική) συμμετεί-χαν στις εργασίες της Ημερίδας.

Περισσότερες πληροφορίες για το συνέδριο www.spea8.gr

ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ ΜΑΣΣτο επόμενο τεύχος μας θα γίνει αναλυτική παρουσίαση δύο πολύ σημαντικών Διημερίδων:

1. ΙΕΚΕΜ ΤΕΕ - ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ «ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ»2. ΠΣΔΜΗ (Πανελλήνιος Σύλλογος Διπλ. Μηχανολόγων & Ηλεκτρολόγων Μηχανικών): «ΚΤΙΡΙΑ ΧΑΜΗΛΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ».

Τα slides των ομιλιών βρίσκονται ήδη στην ιστοσελίδα μας www.e-archimedes.gr.

8o Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ηλιακής Χημείας και Φωτοκατάλυσης

/ Αρχιμήδης

Page 11: Arch mag vol 4
Page 12: Arch mag vol 4

12 / Αρχιμήδης

Επανεκκινήσηαγοράς μικρών ΑΠΕ

Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Μελετητών - Εγκαταστατών

Οικιακών & Κτιριακών Φωτοβολταϊκών «ΗΛΙΟΣ»

με σειρά εγγράφων και διαβημάτων του προσπαθεί να επιτύχει «επανεκκίνηση

της αγοράς μικρών ΑΠΕ».

Ειδικότερα σε έγγραφό του προς το Υπ. Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας τονίζει:

«Μετά τα μέτρα που πήρε το ΥΠΕΚΑ τον Αύγουστο του 2012 και τον Μάιο του 2013, η αγορά των μικρών ΑΠΕ και ειδικότερα των μικρώνφωτοβολταϊκών σε στέγες βρίσκεται σε πλήρη στασιμότητα.»

Από το Μάρτιο του 2013, ο Σύνδεσμος μας έχει υποβάλλει συγκεκριμένη πρότα-ση στο ΥΠΕΚΑ για ένα νέο θεσμικό πλαί-σιο για την εγκατάσταση μικρών συστη-μάτων ΑΠΕ από νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις, με αποκλειστικό σκοπό την αυτοπαραγωγή, δηλαδή την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών.

Η πρόταση βασίζεται στο συμψηφισμό της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας με την καταναλισκόμενη σε ετήσια βάση και επιτρέπει στα νοικοκυριά αλλά ακό-μα περισσότερο και στις μικρές επιχειρή-σεις να μειώσουν το κόστος της ηλεκτρι-κής ενέργειας.

Το συγκεκριμένο σχήμα αυτοπαραγωγής είναι γνωστό ως «Net Metering», αποτε-λεί παγκόσμια τάση στις μικρές ΑΠΕ και εφαρμόζεται με επιτυχία στις ΗΠΑ, αλλά και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Η πρόταση του συνδέσμου έγινε αποδε-κτή τόσο από το σύνολο των φορέων της αγοράς, όσο από το ίδιο το ΥΠΕΚΑ. Τον Οκτώβριο του 2013 κατατέθηκε η πρώ-τη νομοθετική ρύθμιση και το Δεκέμβριο του 2013, το ΥΠΕΚΑ προχώρησε στη σύ-σταση μιας ειδικής Ομάδας Εργασίας χω-ρίς όμως τη συμμετοχή των φορέων της αγοράς.

Στα μέσα Μαΐου, η Ομάδα Εργασίας δη-μοσίευσε ένα αρχικό πόρισμα με το οποίο προτείνει μια παραλλαγή της πρότασης των φορέων της αγοράς. Το προτεινόμε-νο σχήμα είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και δυσνόητο για τους τελικούς καταναλωτές και δημιουργεί κίνητρα πολύ πιο αδύνα-μα από αυτά που ισχύουν σήμερα μέσω του Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών σε Στέγες που όμως δεν δημιουργούν επαρκή ζήτηση για την ου-σιαστική επανεκκίνηση της αγοράς.

Στις αρχές του Ιουνίου, ο Σύνδεσμος μας δημοσίευσε συγκεκριμένη μελέτη, η οποία και τεκμηριώνει τους πιο πάνω ισχυρισμούς και αποδεικνύει, με αυτό τον τρόπο, ότι οι προτάσεις μας δεν επη-ρεάζουν ουσιαστικά την αγορά ενέργειας της χώρας.

Επίσης, μαίνεται ότι οι προτάσεις μας περιλαμβάνουν:

Την εφαρμογή όλων των χρεώσεων στο αποτέλεσμα του ενεργειακού συμψηφι-σμού.

Την επέκταση του ορίου των lokW που προτείνει η Ομάδα Εργασίας σε όλους τους καταναλωτές που συνδέονται στη χαμηλή τάση.

Τη δυνατότητα εγκατάστασης συστη-μάτων σε καθεστώς «Net Metering» όχι μόνο από ιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και από μισθωτές αφού η συντριπτική πλει-οψηφία των μικρών επιχειρήσεων στεγά-ζεται σε μισθωμένα ακίνητα.

Δεδομένου ότι, η αγορά βρίσκεται όχι απλά σε ύφεση, αλλά πρακτικά σε στα-σιμότητα για σχεδόν 2 χρόνια και ότι το θέμα αφορά τόσο στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αλλά και στη μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας των νοικοκυριών και των μικρών επιχει-ρήσεων, παρακαλούμε για την παρέμ-βασή σας, έτσι ώστε κατά τη λήψη των τελικών αποφάσεων από το ΥΠΕΚΑ, να αποτιμηθεί και η αναπτυξιακή διάσταση του θέματος υιοθετώντας τις προτάσεις των φορέων της αγοράς.

Είμαστε στη διάθεση σας για την πα-ροχή αναλυτικών διευκρινίσεων ή ακόμα και τη διενέργεια συνάντησης για την κα-λύτερη κατανόηση του θέματος από την πλευρά σας.

Στις 13 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε ενη-μερωτική συνάντηση μεταξύ των Υπευθύ-νων του Τομέα Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ Βου-λευτών κυρίου A. Πετράκου και κυρίας Ε. Ουζουνίδου και εκπροσώπων του Συν-δέσμου «ΗΛΙΟΣ».

Page 13: Arch mag vol 4

13Αρχιμήδης /

Κατά την συνάντηση, οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου ενημέρωσαν τους εκ-προσώπους του ΣΥΡΙΖΑ για το παρα-τεταμένο «πάγωμα» της αγοράς των μικρών ΑΠΕ, αποτέλεσμα των μέτρων που έλαβε το ΥΠΕΚΑ τον Αύγουστο του 2012 και το Μάιο του 2013.

Παράλληλα, ανέλυσαν τις ατέλειες και τα προβλήματα της πρότασης της σχε-τικής Ομάδας Εργασίας του ΥΠΕΚΑ για το «Net Metering», καταλήγοντας στο ότι η πρόταση δεν δημιουργεί προ-ϋποθέσεις για την ουσιαστική ενερ-γοποίηση του μέτρου, ώστε να μπο-ρέσουν τα νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις να ωφεληθούν από την εγκατάσταση ενός μικρού φωτοβολτα-ϊκού συστήματος ή μιας μικρής ανεμο-γεννήτριας.

Ιδιαίτερη έμφαση, δόθηκε στους ρυθ-μούς με τους οποίους κινείται το ΥΠΕ-ΚΑ, αφού έχουν περάσει πάνω από 15 μήνες από την αρχική υποβολή της πρότασης του Συνδέσμου για την εφαρμογή του «Net Metering» στη χώρα μας, χωρίς ακόμα να υπάρχει κά-ποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Από την πλευρά του, ο ΣΥΡΙΖΑ διατύ-πωσε τη θέση ότι η πρόταση της Ομά-δας Εργασίας του ΥΠΕΚΑ είναι ένας εύσχημος τρόπος της Κυβέρνησης για να μη προχωρήσει στην ουσιαστι-κή θέσπιση του «Net Metering», κάτι που αποδεικνύεται, τόσο από το γε-γονός ότι δεν αποδέχθηκε τις προτά-σεις του ΣΥΡΙΖΑ κατά τη ψήφιση του ν.4203/2013 στη Βουλή, όσο και από τη σταθερή στάση του ΥΠΕΚΑ να τηρεί σιγή ιχθύος, χωρίς να απαντά επισή-μως σε επιστολές ή αιτήματα των φο-ρέων της αγοράς.

Τέλος, και τα δυο μέρη συμφώνησαν για την άμεση ανάγκη δημιουργίας ενός σταθερού και συνάμα αποτελε-σματικού πλαισίου για την ώθηση των μικρών ΑΠΕ, που στη παρούσα φάση μπορεί να εξυπηρετηθεί μόνο με την εφαρμογή ενός καθαρού σχήματος «Net Metering» για τους καταναλωτές της χαμηλής τάσης.»

Στόχοι

Φθηνή και καθαρή ενέργεια σε οικιακούς καταναλωτές και μικρές επιχειρήσεις.

Άμεση ανάπτυξη και επαναδημιουργία των χαμένων θέσεων εργασίας.

Στήριξη των οικονομικά ασθενών ομάδων με δωρεάν ηλε-κτρικό ρεύμα.

Βασικά σημεία

Συμψηφισμός της παραγόμενης ενέργειας με την καταναλι-σκόμενη σε ετήσια βάση. Για να είναι βιώσιμη η εγκατάσταση μικρών συστημάτων από μικρούς καταναλωτές με εποχιακές κα-ταναλώσεις (κατοικίες, τουριστικές επιχειρήσεις, αγρότες).

Eφαρμογή όλων των χρεώσεων στο αποτέλεσμα του συμψη-φισμού (π.χ. ΕΤΜΕΑΡ, ΕΦΚ, ΕΤ, ΥΚΩ και λοιπές ρυθμιζόμενες χρεώσεις). Για την αποφυγή διπλοχρεώσεων και τη μη παραβί-αση των αρχών της ισοτιμίας και της ανταποδοτικότητας.

Διάθεση της περίσσειας ενέργειας υπερ των δικαιούχων του Κοινωνικού Τιμολογίου. Προς όφελος των οικονομικά ασθενέ-στερων κοινωνικών ομάδων.

Χρονική δέσμευση του ΥΠΕΚΑ για την ουσιαστική ενεργοποί-ηση του μέτρου. Για να σταματήσει η ομηρία των επιχειρήσε-ων και των επαγγελματιών του κλάδου.

Εφαρμογή μόνο για τους καταναλωτές στη χαμηλή τάση. Για να έχει το μέτρο τη μέγιστη δυνατή διασπορά στην κοινωνία και να ωφελήσει τους μικρούς καταναλωτές.

Εγκατάσταση ενός συστήματος ανά παροχή και όχι ανά κτί-ριο (για κτίρια με πολλές ιδιοκτησίες). Για να μπορούν να ωφε-ληθούν οι ένοικοι πολυκατοικιών.

Εγκατάσταση από μισθωτές. Για να ωφεληθούν οι μικρές επιχειρήσεις που σε ποσοστό 70% στεγάζονται σε μισθωμένα ακίνητα.

Θέσπιση ειδικού προγράμματος με κίνητρα (φοροτεχνικά ή/και χρηματοδότηση). Με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια ώστε να μειωθεί η ενεργειακή πενία.

Λοιπά σημεία

Μείωση του αδικαιολόγητα υψηλού κόστους σύνδεσης. Συνύπαρξη συστημάτων Feed-in-Tariff με συστήματα αυτο-

παραγωγής. Δυνατότητα εγκατάστασης σε κοινόχρηστους χώρους με τη

σύμφωνη γνώμη όλων των συνιδιοκτητών. Θέσπιση virtual net metering για κτίρια με πολλούς ιδιοκτή-

τες (δηλ. πίστωση της ενέργειας που παράγει ένα σύστημα σε περισσότερους από ένα καταναλωτές που βρίσκονται στον ίδιο ή σε όμορο χώρο με το χώρο εγκατάστασης του συστήματος).

Θέσπιση Bill Credit Transfers για καταναλωτές που δεν έχουν διαθέσιμο χώρο εγκατάστασης (δηλ. πίστωση της ενέργειας που παράγει ένα σύστημα σε περισσότερους από ένα κατανα-λωτές που βρίσκονται σε χώρο διαφορετικό από το χώρο εγκα-τάστασης του συστήματος).

Σημειώνεται ότι οι «θέσεις» του Συνδέσμου για το net metering αποτυ-πώνονται σε ειδικό κείμενο στο οποίο επισημαίνονται «οι στόχοι»,«τα βασικά σημεία» και τα «λοιπά σημεία» του νέου Net Metering:

Page 14: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης14

Θεωρώ ότι η αποξένωση του κράτους από την άσκηση δραστηριοτήτων, εξου-σίας, ιδιοκτησίας, δικαιωμάτων ή προ-σφοράς, είναι κάτι σημαντικό και πρέπει να γίνεται, σε κάθε περίπτωση, με σύνε-ση και περίσκεψη.

Και η πώληση του 30% της ΔΕΗ είναι μια τέτοια περίπτωση. Η μεγάλη ευθύνη ανή-κει προφανώς στην πολιτική εξουσία, αλλά και ο απλός πολίτης, ο ψηφοφόρος, δεν είναι απηλλαγμένος. Είναι αυτός που ψηφίζει, αυτός που, ως κύτταρο της κοι-νής γνώμης, δημιουργεί την κοινωνική πί-εση για την αποφυγή ή τη διόρθωση των αυθαιρεσιών της εξουσίας.

Ας το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή, δεν μπορούμε με κανένα τρόπο να αποδε-χθούμε τη συμπεριφορά και την απαίτη-ση των συνδικαλιστών της ΔΕΗ (και κάθε άλλης ομάδας συνδικαλιστών) να διοι-κούν την επιχείρηση και να υποδεικνύουν την οικονομική πολιτική της χώρας, χρησι-μοποιώντας σαν όπλο τους διακόπτες πα-ροχής ηλεκτρικού ρεύματος (ή κάποιους άλλους) που τους εμπιστεύτηκε η πολι-τεία. Αυτό όμως δεν είναι λόγος να πλη-γώσουμε ή να εξοντώσουμε τη ΔΕΗ, στη λογική «πονάει κεφάλι - κόβει κεφάλι». Από την αρρώστια πρέπει να απαλλαγού-με, αλλά παίρνοντας τα σωστά φάρμακα, όχι σπεύδοντας σε ακρωτηριασμούς.

«ΔΕΗθώμεν»

Δεν πρόκειται περί προσευχής, είναι μερικές σκέψεις που έγιναν με αφορμή την πώληση της μικρής ΔΕΗ, που θα μπορούσαν όμως να επεκταθούν και σε άλλες περι-πτώσεις παρομοίων «πωλήσεων», που έγιναν ή θα γίνουν, αν, ίσως, έχουν παρεμφερή χαρακτηριστικά. Σκέψεις που συνιστούν προβλημα-τισμό και όχι συμπεράσματα. Θα ευχόμουν, οι σκέψεις αυτές, να μπο-ρούσαν να ευαισθητοποιήσουν και κάποιους άλλους συναδέλφους να εκθέσουν τις δικές τους.

Θ. Γ. ΒουδικλάρηςΠολιτικός Μηχανικός

Πιστεύω με βεβαιότητα ότι η απόφαση για την πώληση της μικρής ΔΕΗ ελήφθη από την ηγεσία των κομμάτων (και της ομάδας τους) χωρίς συμμετοχή των βου-λευτών, χωρίς επαρκή έρευνα και μελέ-τη, και ψηφίστηκε από τους βουλευτές χωρίς γνώση του αντικειμένου. Επίσης χωρίς καμμία ενημέρωση και προετοιμα-σία των πολιτών, αυτών που θα απολαύ-σουν το κέρδος ή θα πληρώσουν τη ζημιά της εσφαλμένης επιλογής. Εκπλαγήκαμε, τάχα, όταν κάποιος σπουδαίος Υπουρ-γός ομολόγησε ότι ψήφισε το Μνημόνιο χωρίς να το έχει διαβάσει, ενώ ξέρουμε όλοι ότι αυτό είναι ο γενικός κανόνας, το 98% των βουλευτών ψηφίζει ότι του πει

Page 15: Arch mag vol 4

15

το κόμμα του, χωρίς να έχει μελετήσει ή απλώς αναγνώσει το προτεινόμενο νο-μοσχέδιο, ιδίως αν αυτό έχει την έκταση, τις δυσκολίες και τις σφιχτές προθεσμί-ες μελέτης του προκειμένου. Και χωρίς να έχει το σθένος να διατυπώσει αντίθε-τη άποψη -- ένας ακόμη λόγος για να μην το διαβάσει. Φυσικά, ποια αποτελέσμα-τα προκύπτουν από την εφαρμογή των αμελέτητων νόμων είναι και αυτό γνω-στό. Αμελέτητα.

Η υπεράσπιση παρομοίων αποφάσεων επιχειρείται με γενικές συνταγές - πανά-κεια. Η ιδιωτικοποίηση είναι καλό πράγ-μα, προκαλεί ανταγωνισμό, το ξέρουν,

τάχα, όλοι. Το δικό μας κόμμα υποστη-ρίζει την ελεύθερη αγορά, άρα ας ανα-θέσουμε όσα μπορούμε περισσότερα στους ιδιώτες, για να πάει μπροστά η εθνική οικονομία. Έτσι «απαλλάσσεται» ο βουλευτής από την υποχρέωση να σχη-ματίσει προσωπική αντίληψη και άποψη, και συμβιβάζεται με τη συνείδησή του -- πίσω από τη γενική συνταγή «κρύβεται» ακόμα και από τον εαυτό του. Δεν προ-βληματίζεται για το αν είναι ή δεν είναι επωφελής η συγκεκριμένη πώληση ενός δημόσιου οργανισμού, τον φτάνει που πρόκειται για ιδιωτικοποίηση, η οποία εί-ναι ασφαλώς καλή. Δεν ανησυχεί μήπως από το «Τσοβόλα δώστα όλα» (τα δανει-

κά στους ψηφοφόρους) μεταπηδήσουμε στο «Στουρνάρα δώστα όλα» (τα πατρο-γονικά στους επιτήδειους).

Τα σχετικά «παπαγαλάκια» έχουν πλή-θος τέτοιων παραδειγμάτων, ο Ωνάσης με την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, ο Μποδοσάκης με την ΠΥΡΚΑΛ, οι επιχειρήσεις Ανδρεάδη είναι μερικά απ’ αυτά, που αποδεικνύ-ουν πόσο καλά πάει μια επιχείρηση όταν την διοικεί ιδιώτης. Κανένας δεν ξέρει ή δεν θυμάται μεγάλη ιδιωτική επιχείρηση που να πήγε «κατά διαβόλου». Κανένας δεν έχει ακούσει ότι μερικές χώρες που εφήρμοσαν την ιδιωτικοποίηση μεγάλων οργανισμών κοινής ωφελείας, ξαναγύ-

Αρχιμήδης /

Page 16: Arch mag vol 4

16 / Αρχιμήδης

ρισαν στον δημόσιο χαρακτήρα, ύστερα από λίγο. Κανένας τους δεν έχει πληρο-φορηθεί (ή υποπτευθεί) ότι, πολύ συχνά και πολύ γρήγορα, όλοι οι επιχειρηματί-ες «ανταγωνιστές» τα βρίσκουν μεταξύ τους και γίνονται «συναγωνιστές», προς το συμφέρον του καταναλωτή, βεβαίως. Ούτε ότι τα βρίσκουν με τους εκάστοτε κυβερνώντες, με ακόμη μεγαλύτερη ευ-κολία, για το συμφέρον όλων, βεβαίως. Υπάρχει ένα πραγματικό γεγονός. Το κρά-τος και η κοινωνία μας έχουν φτώχειες, δεν κυκλοφορεί χρήμα, δεν γίνονται επεν-δύσεις και έργα, δημόσια και ιδιωτικά. Επομένως ας πουλήσουμε κάτι από την κρατική περιουσία για να πάρουμε «ζεστό χρήμα», που θα χρησιμεύσει ως έναυ-σμα στην οικονομία μας. Το ξέρουμε, βέ-βαια, ότι όταν ο πωλητής βρίσκεται σε ανάγκη, η τιμή πωλήσεως θα είναι συμφέ-ρουσα για τον αγοραστή, αλλά αυτό πρέ-πει να έχει ένα όριο. Ξεπουλάς πρώτα τις ζημιογόνες επιχειρήσεις (που η ικανότητα του ιδιώτη «επενδυτή» μπορεί να τις κά-νει κερδοφόρες), όχι τις κερδοφόρες, αυ-τές που αξίζουνε «χρυσάφι». Και παίρνεις μετρητά, δεν υποκύπτεις στο σύστημα του Μεγάλου Κοσκωτά, που αγόρασε την Τρά-πεζα Κρήτης με τα λεφτά της Τράπεζας.

Γιατί δώσαμε τον χρυσοφόρο ΟΠΑΠ σε τιμή την οποία εισέπραξε ο αγοραστής μέσα σε δύο χρόνια;

Γιατί δεχτήκαμε να είναι το αντάλλαγ-μα τραπεζικό δάνειο, δηλαδή τα λεφτά που εμείς δώσαμε στις Τράπεζες, φτιά-χνοντας «παξιμάδι»;

Γιατί συζητούμε να παραχωρήσουμε τις ακριβώτερες περιοχές της χώρας, με πληρωμή του ανταλλάγματος σε πολυά-ριθμες δόσεις, τις οποίες ο «σωτήρας» επιχειρηματίας θα βγάζει ανέτως στο με-ταξύ διάστημα από την εκμετάλλευση του χρυσωρυχείου που του διαθέσαμε;

Γιατί να επιτρέψουμε αμφιβολίες και υποψίες;

Υπάρχει άλλο ένα σημείο προσοχής. Δεν δέχεσαι ως συνομιλητή έναν επιχειρημα-τία που διώκεται από τη Δικαιοσύνη ή ίσως είναι στην εξώπορτα της φυλακής. Ας ενημερωθούμε πόσα από τα μέλη των Δι-οικήσεων των νεοφανών ιδιωτικών Εται-ρειών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος αντιμετωπίζουν την ποινική Δικαιοσύνη. Ας έρθουμε, όμως, στη ΔΕΗ.

Πουλάμε το 30%. Πώς ξέρουμε ποια εί-ναι η αξία της ΔΕΗ; ποιος έκανε την εκτίμη-ση; γιατί δεν μάθαμε ποτέ την ανάλυση;

Πώς ξέρουμε ότι το κομμάτι που παρα-χωρούμε αξίζει μόνο το 30% του συνόλου και όχι περισσότερο;

Πως ξέρουμε ότι αυτό που δίνουμε δεν είναι το κερδοφόρο κομμάτι, ενώ το άλλο (που κρατάμε) δεν είναι το ζημιογόνο;

Πώς θα πείσουμε ότι δεν παραχωρού-με τα κέρδη και φορτωνόμαστε τη ζημιά;

Όσοι ασχολούνται με τις δημόσιες σχέ-σεις, την αγορά και το marketing γνωρί-ζουν πόσο μεγάλη σημασία έχει να έχεις στη διάθεσή σου ένα υπάρχον «πελατο-λόγιο», πόσο συχνά το πελατολόγιο αυτό υποκλέπτεται και πουλιέται πανάκριβα.. Εμείς εδώ δεν παραχωρούμε πελατολό-γιο, παραχωρούμε δύο εκατομμύρια «πε-λάτες» της ΔΕΗ στον αυριανό ανταγωνι-στή της, χωρίς να τους ρωτήσουμε, χωρίς να τους πάρουμε την άδεια. Θεωρού-με μάλιστα ότι μεταβιβάζουμε δούλους, γιατί για 4 μήνες δεν θα έχουν το δικαίω-μα να φύγουν από το αφεντικό που τους ορίσαμε αυθαιρέτως, όποιες συνθήκες, όποιες τιμές, όποια εξυπηρέτηση ή όποια ταλαιπωρία και αν τους επιβληθεί.

Στη ΔΕΗ, αντιθέτως, θα απαγορεύεται επί ένα εξάμηνο να προσεγγίσει, να κά-νει διαφήμιση, να ασκήσει «επιθετική πολιτική», στους πελάτες «της», για να μη ζημιώσει τον ανταγωνιστή της ξανα-παίρνοντάς τους πίσω.

Ώστε αυτό είναι ο ελεύθερος ανταγωνι-σμός, να κουτσουρέψουμε τον ένα και να απαλλάξουμε από κάθε ρίσκο τον άλλο;

Είμαι περίεργος να μάθω με ποιον τρόπο θα πληρώσει την εξαγορά (και τις εξυπη-ρετήσεις που του προσφέρουμε) ο επεν-δυτής, ελπίζω όχι με το σύστημα «Κο-σκωτά». Είμαι επίσης περίεργος να μάθω τι εννοούμε υδροηλεκτρική μονάδα, συ-μπεριλαμβάνει τον ταμιευτήρα, πόση έκταση γύρω ή μετά από το φράγμα, τα συμπαρομαρτούντα έργα, την αξία του νερού, την τουριστική εκμετάλλευση, το νέο οικοσύστημα;

Παρόμοιες απορίες έχω και για τις λιγνι-τικές μονάδες, τα ορυχεία, την επιφάνεια, τον βαθμό εκμεταλλεύσεως του κοιτάσμα-τος, τους τρόπους και τον βαθμό προστα-σίας του περιβάλλοντος, τα παραβιομηχα-νικά προϊόντα και όλο αυτό το πλήθος των συνιστωσών αυτής της παραγωγής, που δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουν οι μη ει-δικοί. Συνιστωσών που θα είναι ικανές να γεννήσουν ατέλειωτες απαιτήσεις του ιδι-ώτη από τη ΔΕΗ ή το κράτος, ή δικαιολογί-ες για την αύξηση της τιμής του ρεύματος. Απορίες έχω επίσης για τη δυνατότητα εκτελέσεως απαλλοτριώσεων ιδιωτικών ιδιοκτησιών από τον ιδιώτη επιχειρημα-τία, λόγω αναγκών επεκτάσεως ή βελτιώ-σεως της παραγωγικής μονάδος.

Page 17: Arch mag vol 4

17

Δεν είμαι συνταγματολόγος, ούτε νομικός, αλλά η διαίσθηση μου λέει ότι πρέπει να τεντώσουμε πολύ το Σύνταγμα για να κά-νουμε τόσες παραχωρήσεις από τη Δημό-σια Περιουσία. Όσο ήταν η ΔΕΗ κρατική δεν υπήρχε θέμα ιδιοκτησίας των νερών ή της επιφανείας του εδάφους ή των κοιτα-σμάτων του λιγνίτη, που επίσης ανήκουν στο κράτος. Όταν ο παραγωγός του ρεύμα-τος γίνεται ιδιώτης επιχειρηματίας, που τα εκμεταλλεύεται με σκοπό το δικό του κέρ-δος, τίθεται θέμα αποτιμήσεως της αξίας των παραχωρουμένων και των προϋποθέ-σεων παροχής τους. Όταν το κράτος είναι ιδιοκτήτης μπορεί να υπαγάγει το ηλεκτρι-κό ρεύμα στην άσκηση μιας στρατηγικής αναπτυξιακής, οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, την οποία, ίσως, δεν σκοπεύει να ακολουθήσει ο επιχειρηματίας ιδιώτης.

Φοβούμαι, ότι από την πώληση της μι-κρής ΔΕΗ θα προκύψει αύξηση της τιμής του ρεύματος για τον καταναλωτή, και μακάρι να είναι μόνο αυτό. Εύχομαι ειλικρινά να υπάρχουν ικανοποι-ητικές και αξιόπιστες απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα. Παραμένει όμως ένα: γιατί δεν έγινε έγκαιρη και επαρκής ενημέρωση της κοινωνίας, αλλά αφήνε-ται η εντύπωση για προσπάθεια επιβο-λής βεβιασμένων αποφάσεων, δια της υποκλοπής της γνώμης της Βουλής;

Αρχιμήδης /

Page 18: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης18

Τα τελευταία χρόνια πα-ρατηρείται μια θεαματική άνοδος της εγκατεστημέ-νης ηλεκτρικής ισχύος από ανεμογεννήτριες στη χώρα μας (κυρίως στην Κρήτη, την Εύβοια και τη νησιω-τική χώρα). Ο μεγάλος ρυθμός ανάπτυξης της αιο-λικής ενέργειας συνοδεύ-τηκε, όπως ήταν αναμαι-νόμενο, από την ανησυχία των τοπικών κοινωνιών σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις των ανεμο-γεννητριών στο ευρύτερο περιβάλλον. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι φόβοι που

εκφράστηκαν ακούγονται μάλλον υπερβολικοί και, κάποιες φορές ακόμα και εξωπραγματικοί. Σε άλ-λες πάλι περιπτώσεις, οι ενστάσεις που υπάρχουν στην εγκατάσταση ανε-μογεννητριών ή αιολικών πάρκων έχουν κάποια βάση και χρειάζονται επιπλέον διερεύνηση. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η αποδοχή ή η μη αποδο-χή της αιολικής ενέργειας από τις τοπικές κοινωνίες προϋποθέτει την αντικει-μενική τους πληροφόρηση για τα οφέλη αλλά και τις

επιπτώσεις που αυτή θα μπορούσε να έχει ως μία ακόμη επέμβαση του αν-θρώπου στη φύση.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αιολικών πάρκων:«Μύθος & Πραγματικότητα»Περιβάλλον και τεχνολογία σήμερα

Ε. Μπινόπουλος, Π. Χαβιαρόπουλος Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ)«Πηγή: www.cres.gr/kape/, διαδίκτυο»

Αλλά ας δούμε πρώτα που ακριβώς οφεί-λεται η ραγδαία αυτή ανάπτυξη της αι-ολικής ενέργειας, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Σήμερα είναι κοινά αποδεκτό ότι η παγκόσμια αλ-λαγή του κλίματος αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για το μέλλον της ανθρωπότητας. Η αλλαγή αυτή οφείλε-ται κατά κύριο λόγο στις εκπομπές των

Page 19: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης /19

λεγομένων «αερίων του θερμοκηπίου» που συνοδεύουν αναπόφευκτα την πα-ραγωγή ενέργειας από συμβατικά καύ-σιμα. Θεωρείται, λοιπόν, δεδομένο ότι η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέρ-γειας και ιδιαίτερα της αιολικής είναι η μοναδική -μη πυρηνική- μεσοπρόθεσμη λύση για την αντιμετώπιση του φαινομέ-νου των κλιματικών αλλαγών.

Ποια είναι όμως τα γενικότερα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση της αιολικής ενέργειας;

Όφελος 1:Ο άνεμος είναι μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας, η οποία μάλιστα παρέχεται δωρεάν.

Όφελος 2:Η Αιολική ενέργεια θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια τεχνολογικά ώριμη, οικονομικά ανταγωνιστική και φιλική προς το περιβάλλον ενεργειακή επιλογή.

Όφελος 3:Προστατεύει τη Γη καθώς κάθε μία κιλο-βατώρα που παράγεται από τον άνεμο αντικαθιστά μία κιλοβατώρα που παρά-γεται από συμβατικούς σταθμούς και ρυ-παίνει την ατμόσφαιρα με αέρια του θερ-μοκηπίου.

Όφελος 4:Δεν επιβαρύνει το τοπικό περιβάλλον με επικίνδυνους αέριους ρύπους, μονοξεί-διο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου, καρκινογόνα μικροσωματίδια κ.α., όπως γίνεται με τους συμβατικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Όφελος 5:Ενισχύει την ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας και την Ευρώπη γενικότερα.

Όφελος 6:Βοηθά στην αποκέντρωση του ενεργεια-κού συστήματος μειώνοντας τις διάφο-ρες απώλειες μεταφοράς ενέργειας. Εντάξει, η αιολική ενέργεια έχει πολλά

θετικά στοιχεία. Μήπως, όμως οι αρνητι-κές της επιπτώσεις στον άνθρωπο και το περιβάλλον είναι χειρότερες ακόμη και από αυτές των συμβατικών (πυρηνικών, λιγνιτικών) σταθμών παραγωγής όπως ισχυρίζονται κάποιοι; Ας επιχειρήσουμε παρακάτω μια ορθολογική -τεχνική- προ-σέγγιση του ερωτήματος.

Ξεκινώντας θα ήταν χρήσιμο να δούμε εν συντομία τα κύρια μέρη μιας σύγχρο-νης ανεμογεννήτριας απομυθοποιώντας συγχρόνως οποιαδήποτε διαστρεβλωμέ-νη άποψη γύρω από το θέμα.

Μια ανεμογεννήτρια έχει τα παρακάτω κύρια μέρη:

Τον πύργο:Είναι κυλινδρικής μορφής κατασκευασμέ-νος από χάλυβα και συνήθως αποτελείται από 2 η 3 συνδεδεμένα τμήματα. Παρόμοι-ας κατασκευής με τους πύργους που στηρί-ζουν φώτα σε γήπεδα ή εθνικούς δρόμους.

Page 20: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης20

Τον θάλαμο: Ο θάλαμος περιέχει τα μηχανικά υποσυ-στήματα (δηλαδή, κύριος άξονα, σύστη-μα πέδησης, κιβώτιο ταχυτήτων και ηλε-κτρογεννήτρια):

Υποσύστημα θαλάμου 1:«Κύριος άξονας»Ο κύριος άξονας, μιας ανεμογεννήτριας, με το σύστημα πέδησης (τα φρένα) είναι παρόμοιος με τον άξονα των τροχών ενός αυτοκινήτου με υδραυλικά δισκόφρενα.

Υποσύστημα θαλάμου 2:«Κιβώτιο ταχυτήτων»Το κιβώτιο ταχυτήτων είναι παρόμοιας κα-τασκευής με εκείνο του αυτοκινήτου μας με την διαφορά ότι έχει μόνον μια σχέση.

Υποσύστημα θαλάμου 3:«Ηλεκτρογεννήτρια»Η ηλεκτρογεννήτρια είναι παρόμοια με αυτές που χρησιμοποιούνται από τη ΔΕΗ στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη ή με τις γεννήτριες στα εξοχικά μας.

Ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου ασφαλούς λειτουργίας: Αποτελούνται από ένα η περισσότε-ρα υποσυστήματα μικροελεγκτών και «φροντίζουν» για την εύρυθμη- ασφαλή λειτουργία της ανεμογεννήτριας σε όλες τις συνθήκες.

Πτερύγια:Τα πτερύγια είναι κατασκευασμένα από σύνθετα υλικά (υαλονήματα και ειδικές ρητίνες), παρόμοια με αυτά που κατα-σκευάζονται τα ιστιοπλοϊκά σκάφη. Είναι δε σχεδιασμένα για να αντέχουν σε μεγά-λες καταπονήσεις.

Ως απαραίτητο εξάρτημα λειτουργίας μιας ανεμογεννήτριας σε αιολικό πάρ-κο, θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε και τον μετασχηματιστή μετατροπής της χαμηλής τάσης της ανεμογεννήτριας σε μέση τάση προκειμένου να μεταφερθεί η ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο της ΔΕΗ. Ο μετασχηματιστής είναι συνήθως

εγκατεστημένος δίπλα στην ανεμογεν-νήτρια και δεν διαφέρει κατασκευαστι-κά από τους μετασχηματιστές που είναι εγκατεστημένοι πάνω στους στύλους της ΔΕΗ και συνήθως λίγα μέτρα από τα σπί-τια μας.

Από την παραπάνω περιγραφή φαίνεται καθαρά ότι μια ανεμογεννήτρια αποτε-λείται από απλά υποσυστήματα και δεν είναι παρά μια μηχανή που σκοπό έχει τη μετατροπή της ενέργειας του ανέμου σε ηλεκτρική ενέργεια (αυτός είναι, άλλω-στε, και ο ορισμός της). Θα μπορούσαμε μάλιστα να παρομοιάσουμε την ανεμο-γεννήτρια και σαν ένα μικρό σταθμό πα-ραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας - με «καύ-σιμη ύλη» όμως τον άνεμο.

Ας προχωρήσουμε τώρα εξετάζοντας τις πιο διαδεδομένες ανησυχίες για τις αρ-νητικές επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει η εγκατάσταση και χρήση των ανε-μογεννητριών σε αιολικά πάρκα.

Α Προκαλούν προβλήματα θορύβου οι ανεμογεννήτριες;

Πρόκειται για το μόνο ουσιαστικό πρό-βλημα, αλλά συγχρόνως και το ευκολό-τερο να ελεγχθεί και να προληφθεί. Στις ανεμογεννήτριες ο εκπεμπόμενος θόρυ-βος μπορεί να υπαχθεί σε δύο κατηγορί-ες, ανάλογα με την προέλευση του: δη-λαδή μηχανικός και αεροδυναμικός.

Μηχανικός θόρυβοςΠροέρχεται από τα περιστρεφόμενα μη-χανικά τμήματα (κιβώτιο ταχυτήτων, ηλε-κτρογεννήτρια, έδρανα κ.λπ.)

Αερομηχανικός θόρυβοςΠροέρχεται από την περιστροφή των πτερυγίων.

Οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες είναι μη-χανές πολύ ήσυχες συγκριτικά με την ισχύ τους και με συνεχείς βελτιώσεις από τους κατασκευαστές γίνονται όλο και πιο αθό-ρυβες. Η αντιμετώπιση του θορύβου γί-νεται είτε στην πηγή είτε στη διαδρομή

του. Οι μηχανικοί θόρυβοι έχουν ελαχι-στοποιηθεί με εξαρχής σχεδίαση (γρανά-ζια πλάγιας οδόντωσης), ή με εσωτερική ηχομονωτική επένδυση στο κέλυφος της κατασκευής. Επίσης ο μηχανικός θόρυ-βος αντιμετωπίζεται στη διαδρομή του με ηχομονωτικά πετάσματα και αντικραδα-σμικά πέλματα στήριξης. Αντίστοιχα ο αε-ροδυναμικός θόρυβος αντιμετωπίζεται με προσεκτική σχεδίαση των πτερυγίων από τους κατασκευαστές, που δίνουν άμεση προτεραιότητα στην ελάττωση του.

Page 21: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 21

Λαμβάνοντας υπόψη το κείμενο στη διπλανή σελί-

δα και σε συνδυασμό με τη θέση των «οικοπέδων» που συνήθως εγκαθίστανται τα

αιολικά πάρκα στην Ελλάδα για να έχουν καλύτερη από-

δοση, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι τα αιολικά

πάρκα δεν προκαλούν:

αύξηση της υπάρχουσας στάθμης θορύβου εκτός των ορίων τους και ακόμη περισσότερο σε κατοικη-μένες περιοχές.

έκθεση ανθρώπων σε υψηλή στάθμη θορύβου.

Ο πιο εύκολος και αποτε-λεσματικός τρόπος, για να πεισθεί κανείς για το ζή-τημα του θορύβου είναι μια επίσκεψη σε ένα αιο-λικό πάρκο μια μέρα που οι ανεμογεννήτριες βρί-σκονται σε κανονική λει-τουργία.

Page 22: Arch mag vol 4

Εικόνα 1. Οι ανεμογεννήτριες απαι-τούν και συντήρηση. Κλίμα-κα ανόδου στην άτρακτο.

Εικόνα 2. Επιθεώρηση στην κορυ-φή της ατράκτου. Τα μέτρα ασφαλείας είναι εμφανή.

Εικόνα 3.Η ανεμογεννήτρια V164 της Vestas, ισχύος 7,0 MW.

«Θα μπορούσαμε μάλιστα να παρομοιά-σουμε την ανεμογεννή-τρια και σαν ένα μικρό σταθμό παραγωγής ηλε-κτρικής ενέργειας - με «καύσιμη ύλη» όμως τον άνεμο.»

22 / Αρχιμήδης

Page 23: Arch mag vol 4

23Αρχιμήδης /

Το επίπεδο του αντιληπτού θορύβου από μία ανεμογεννήτρια σύγχρονων προδι-αγραφών σε απόσταση 200 μέτρων, εί-ναι μικρότερο από αυτό που αντιστοι-χεί στο επίπεδο θορύβου περιβάλλοντος μιας μικρής επαρχιακής πόλης και βεβαί-ως δεν αποτελεί πηγή ενόχλησης. Με δε-δομένη δε τη νομοθετημένη απαίτηση να εγκαθίστανται οι ανεμογεννήτριες σε ελάχιστη απόσταση 500 μέτρων από τους οικισμούς, το επίπεδο είναι ακόμη χαμη-λότερο και αντιστοιχεί πλέον σε αυτό ενός ήσυχου καθιστικού δωματίου. Επι-πλέον, στις ταχύτητες ανέμου που λει-τουργούν οι ανεμογεννήτριες ο φυσικός θόρυβος (θόρυβος ανέμου σε δένδρα και θάμνους) υπερκαλύπτει οποιονδήποτε θόρυβο που προέρχεται από τις ίδιες.

Β Δημιουργούν προβλήματα ηλεκτρομαγνητικών παρεμβο-λών οι ανεμογεννήτριες;

Η ανησυχία αυτή αναφέρεται αφενός σε προβλήματα που προκαλούν οι ανεμογεν-νήτριες λόγω της θέσης τους σε σχέση με ήδη υπάρχοντες σταθμούς τηλεόρασης ή ραδιόφωνου και αφετέρου σε πιθανές ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές από τις ίδιες.

Είναι γεγονός ότι, η διάδοση των εκπο-μπών στις συχνότητες της τηλεόρασης ή και του ραδιοφώνου (κυρίως στις συχνό-τητες εκπομπών FM) επηρεάζεται από εμπόδια που παρεμβάλλονται μεταξύ πο-μπού και δέκτη. Το κυριότερο πρόβλημα από τις ανεμογεννήτριες προέρχεται από τα κινούμενα πτερύγια που μπορούν να προκαλέσουν αυξομείωση σήματος λόγω αντανακλάσεων. Αυτό ήταν πολύ εντονό-τερο στην πρώτη γενιά ανεμογεννητριών που έφερε μεταλλικά πτερύγια. Τα πτε-ρύγια των συγχρόνων ανεμογεννητριών κατασκευάζονται αποκλειστικά από συν-θετικά υλικά, τα οποία έχουν ελάχιστη επίπτωση στη μετάδοση της ηλεκτρομα-γνητικής ακτινοβολίας.

Η Ελληνική νομοθεσία προβλέπει την προώθηση αδειοδότησης ενός αιολι-κού πάρκου μόνον εφόσον τηρούνται κάποιες ελάχιστες αποστάσεις από τη-λεπικοινωνιακούς ή ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς. Οποιαδήποτε πιθανά προβλή-ματα παρεμβολών μπορούν να προλη-φθούν με σωστό σχεδιασμό και χωροθέ-τηση ή να διορθωθούν με μικρό σχετικά κόστος από τον κατασκευαστή του πάρ-κου με μια σειρά απλών τεχνικών μέ-τρων, όπως π.χ. η εγκατάσταση επιπλέον

αναμεταδοτών. Σε σχέση με την συμβα- τότητα και τις παρεμβολές στις τηλεπι-κοινωνίες, αξίζει να αναφέρουμε, ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι πύργοι των ανεμογεννητριών όχι μόνον δεν δημι-ουργούν εμπόδια, αλλά χρησιμοποιού-νται ήδη για την εγκατάσταση κεραιών προς διευκόλυνση υπηρεσιών επικοινω-νιών, όπως η κινητή τηλεφωνία!

Όσον αφορά τις εκπεμπόμενες ακτινοβο-λίες, όπως φαίνεται και από την περιγρα-φή των τμημάτων της ανεμογεννήτριας, τα μόνα υποσυστήματα που θα μπορού-σαμε να πούμε ότι «εκπέμπουν» ηλε-κτρομαγνητική ακτινοβολία χαμηλού επι-πέδου, είναι η ηλεκτρογεννήτρια και ο μετασχηματιστής μέσης τάσης. Το ηλε-κτρομαγνητικό πεδίο της ηλεκτρογεννή-τριας είναι εξαιρετικά ασθενές και πε-ριορίζεται σε μια πολύ μικρή απόσταση γύρω από το κέλυφος της που είναι τοπο-θετημένο τουλάχιστον 40-50 μέτρα πάνω από το έδαφος. Για το λόγο αυτό δεν υφί-σταται πραγματικό θέμα έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ούτε καν στη βάση της ανεμογεννήτριας. Ο μετα-σχηματιστής, πάλι, περιβάλλεται πάντα από περίφραξη ασφαλείας ή είναι κλει-σμένος σε μεταλλικό υπόστεγο. Η πε-

1

3

2

Page 24: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης24

ρίφραξη είναι τοποθετημένη σε τέτοια απόσταση που το επίπεδο της ηλεκτρο-μαγνητικής ακτινοβολίας είναι αμελη-τέο. Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε με βεβαιότητα, ότι αυτά που ακούγονται για εκπομπή ραδιενέργειας η ακτινοβολι-ών άλλου τύπου από τις ανεμογεννήτριες δεν ευσταθούν.

Γ Δημιουργούν αισθητικά προ-βλήματα και προσβολή του φυσι-κού τοπίου οι ανεμογεννήτριες;

Αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο έχει δοθεί μεγάλη δημοσιότητα.

Η οπτική όχληση είναι κάτι υποκειμενι-κό και δύσκολα μπορούν να τεθούν κοινά αποδεκτοί κανόνες. Από έρευνες σε χώ-ρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκύπτει

ότι κάποιος που είναι ευνοïκά διατεθει-μένος απέναντι στην ανάπτυξη της αιολι-κής ενέργειας, αποδέχεται τις ανεμογεν-νήτριες και οπτικά πολύ πιο εύκολα από κάποιον που είναι αρνητικός εξαρχής. Από τις ίδιες μελέτες, προκύπτει ότι τα αιολι-κά πάρκα είναι πιο αποδεκτά από αισθητι-κής άποψης σε ανθρώπους που είναι ενη-μερωμένοι για τα οφέλη που προέρχονται από την χρήση τους. Αν κάνουμε μια απλή σύγκριση μεταξύ ενός θερμικού σταθμού παραγωγής (π.χ. λιγνιτικού), και ενός αιο-λικού πάρκου είναι φανερό ότι η οπτική όχληση που προκύπτει από το πρώτο εί-ναι εμφανώς και αντικειμενικά πολύ με-γαλύτερη. Δεδομένου βεβαίως ότι οι ανε-μογεννήτριες είναι κατ’ ανάγκη ορατές από απόσταση, είναι σημαντικό να λαμ-βάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε τόπου εγκατάστασης και να γίνεται προ-σπάθεια ενσωμάτωσης τους στο τοπίο.

Δ Έχουν επίδραση οι ανεμο-γεννήτριες στις γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες;

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα αιολι-κά πάρκα επιβαρύνουν τη γεωργία ή την κτηνοτροφία. Δεδομένου ότι περίπου το 99% της γης που φιλοξενεί ένα αιολι-κό πάρκο είναι διαθέσιμο για άλλες χρή-σεις, μπορούμε να κατανοήσουμε ότι οι αγροτικές δραστηριότητες μπορούν να συνεχίζονται και μετά την εγκατάσταση του. Οι συνήθεις θέσεις αιολικών πάρ-κων είναι σε ορεινές περιοχές με θαμνώ-δη βλάστηση ακριβώς λόγω των υψηλών ταχυτήτων του ανέμου που ευνοούν την εγκατάσταση του. Σε αυτές τις περιοχές, η χρήση γης είναι κυρίως για βοσκή αιγο-προβάτων οι οποία μπορεί να συνεχισθεί χωρίς κανένα πρόβλημα και μετά την

«Οι συνήθεις θέσεις αιολικών πάρκων

είναι σε ορεινές περιοχές με θαμνώδη βλάστηση

ακριβώς λόγω των υψη-λών ταχυτήτων του ανέ-

μου που ευνοούν την εγκατάσταση τους.»

Pho

to b

y M

ark

Brid

ge

Page 25: Arch mag vol 4

25Αρχιμήδης /

ΠΗΓΕΣ:1. Greenpeace 2. EWEA 3. CRESΠΗΓΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ:1. www.flickr.com

εγκατάσταση του αιολικού πάρκου. Χα-ρακτηριστικά, σε μερικά αιολικά πάρκα έχει παρατηρηθεί ότι οι ανεμογεννήτριες γίνονται πόλος έλξης αιγοπροβάτων που επωφελούνται από τη δροσιά της σκιάς που προσφέρουν οι πύργοι τους!

Ε Έχουν επιπτώσεις στον πληθυσμό των πουλιών οι ανεμογεννήτριες;

Τα πουλιά καθώς πετούν μερικές φορές συγκρούονται με κτίρια και άλλες σταθε-ρές κατασκευές. Οι ανεμογεννήτριες όμως δεν προκαλούν ιδιαίτερο πρόβλημα όπως έχει φανεί από μελέτες που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Δανία και η Αγγλία. Συγκε-κριμένα, υπολογίσθηκε ότι στον συνολικό αριθμό πουλιών που σκοτώνονται ετησί-

ως, μόνον 20 θάνατοι οφείλονται σε ανε-μογεννήτριες (για εγκατεστημένη ισχύ 1000MW), ενώ αντίστοιχα 1.500 θάνατοι οφείλονται στους κυνηγούς και 2.000 σε πρόσκρουση με οχήματα και τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (καθό-τι είναι σχεδόν «αόρατες» για τα πουλιά). Ασφαλώς βέβαια, το θέμα της προστασί-ας του πληθυσμού των πουλιών σε ευαί-σθητες οικολογικά και προστατευόμενες περιοχές πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη φάση σχεδιασμού και χωροθέτη-σης του αιολικού πάρκου.

Συνοψίζοντας, είναι σημαντικό να κατανο-ήσουμε, ότι οι οποιεσδήποτε επιπτώσεις από τις ανεμογεννήτριες, αφενός είναι άμεσα «ορατές» και αφετέρου είναι δυνα-τόν να ελαχιστοποιηθούν με σωστή αντι-μετώπιση και προσχεδιασμό. Αντίθετα, οι επιπτώσεις της θερμικής ή πυρηνικής πα-

ραγωγής ενέργειας αργούν να φανούν, εί-ναι μακροπρόθεσμες και όση προσπάθεια και κόστος να δαπανηθούν είναι αδύνατον να ελαχιστοποιηθούν. Εν τέλει θα πρέπει να αποφασίσουμε ότι εφόσον πρέπει να παράγουμε ηλεκτρική ενέργεια, είναι σί-γουρα προτιμότερο να την παράγουμε με τρόπο που να έχει την μικρότερη δυνατή επιβάρυνση για το περιβάλλον. Από τεχνο-λογική και οικονομική πλευρά, η πιο ώριμη μορφή ανανεώσιμης και «καθαρής» ενέρ-γειας είναι σήμερα η αιολική. Αυτή μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην απο-τροπή των κλιματικών αλλαγών προσφέ-ροντας συγχρόνως ποικίλα περιβαλλοντι-κά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.

Phot

o by

Chr

is B

rude

nell

Page 26: Arch mag vol 4

Ο ρόλος των υλικών στο αστικό μικροκλίμα, στην εξοικονόμηση ενέργειας και στον περιορισμό των συνεπειών της «αστικής θερμικής νησίδας»

26 / Αρχιμήδης

Page 27: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 27

Α Αστικό μικροκλίμα και δομημένο περιβάλλον

Το κλίμα μίας περιοχής μπορεί να ανα-λυθεί και να περιγραφεί σε τρία διακρι-τά επίπεδα: μακροκλίμα, μεσοκλίμα και μικροκλίμα. Το μακροκλίμα αφορά στα γενικά κλιματικά χαρακτηριστικά μιας περιοχής. Χαρακτηρίζεται από σχετικά σταθερά κλιματικά δεδομένα, όπως εί-ναι η θερμοκρασία, η ηλιακή ακτινοβο-λία, η ηλιοφάνεια, ο άνεμος, η υγρασία, τα νέφη και οι βροχοπτώσεις. Η ύπαρξη τοπικών ιδιαιτεροτήτων, όπως είναι το ανάγλυφο του εδάφους, η ύπαρξη επι-φανειών νερού και η βλάστηση, επηρεά-ζουν τα γενικά κλιματικά χαρακτηριστικά και αποτελούν το μεσοκλίμα μία περιο-χής, ενώ το μικροκλίμα μίας περιοχής καθορίζεται κυρίως από την επίδραση που ασκούν ανθρωπογενείς παρεμβά-σεις, όπως για παράδειγμα οι οικιστικοί όγκοι και τα υλικά εδαφοκάλυψης.

Σχετικές έρευνες που έχουν διεξαχθεί αποδεικνύουν πως όσο αυξάνεται η πυ-κνότητα δόμησης (υπερσυγκέντρωση πληθυσμού, δραστηριοτήτων και δομικών υλικών σε συμπαγείς δομές και σε περιο-ρισμένο χώρο), τόσο αυξάνεται και ο βαθ-μός μεταβολής του αστικού κλίματος[1].

Β Θερμικές ιδιότητες των υλικών επικάλυψης κτιρίων και επιστρώσεων

Οι βασικές θερμικές ιδιότητες των υλι-κών επικάλυψης και επιστρώσεων είναι οι ακόλουθες:

Η θερμοχωρητικότητα

Η θερμική αγωγιμότητα

Η ανακλαστικότητα - η απορροφη-τικότητα της ηλιακής ακτινοβολίας.

Η θερμική εκπομπή

Θερμοχωρητικότητα Ορίζεται από την ικανότητα ενός υλικού να αποθηκεύει θερμότητα και καθορίζει τη δυνατότητα θέρμανσης ή ψύξης αυτού του υλικού. Υλικά με υψηλές τιμές θερμο-χωρητικότητας, για παράδειγμα το σκυρό-δεμα και τα ασφαλτικά υλικά, θερμαίνο-νται υπερβολικά, ενώ ταυτόχρονα αργούν να ψυχθούν τη νύχτα. Υλικά με χαμηλές τι-μές θερμοχωρητικότητας, για παράδειγμα το ξύλο, θερμαίνονται λιγότερο και υφί-στανται γρήγορη θερμική αποφόρτιση.

Θερμική αγωγιμότητα Ορίζεται ως ο μηχανισμός μεταφοράς της θερμότητας από τη μία περιοχή ή σύστη-μα υψηλής θερμοκρασίας σε μια άλλη (ή άλλο) χαμηλότερης θερμοκρασίας, μέσω ενός μέσου (όπως στερεού, υγρού ή αέ-ριου σε ηρεμία), υπό την προϋπόθεση της φυσικής επαφής. Η θερμική αγωγι-μότητα προσδιορίζει δηλαδή την ευκο-λία ή τη δυσκολία μετάδοσης της θερμό-τητας στο εσωτερικό ενός υλικού.

Παρουσίαση:Προκόπης Περδίκης, Χημικός ΜηχανικόςΤεχνικός Διευθυντής, Αbolin Co.

Page 28: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης28

Ανακλαστικότητα (Albedo) επιφάνειαςΟρίζεται το ποσοστό της προσπίπτου-σας ηλιακής ακτινοβολίας, που ανακλά η επιφάνεια αυτή και επηρεάζεται κυρί-ως από το χρώμα και την υφή της. Υλικά με ίδιες θερμικές ιδιότητες, αλλά διαφο-ρετικό χρώμα, αναπτύσσουν διαφορετι-κές θερμοκρασίες, με τις σκουρόχρωμες αποχρώσεις να απορροφούν μεγαλύτερα ποσά ακτινοβολίας.

Η διαφορά μεταξύ των επιφανειακών θερμοκρασιών ενός υλικού σε διαφορε-τικές αποχρώσεις φτάνει έως και 20 oC.

Θερμική εκπομπή Θερμική εκπομπή ενός υλικού είναι η ικα-νότητα της επιφάνειας του να εκπέμπει υπέρυθρη (θερμική) ακτινοβολία. Συντε-λεστής θερμικής εκπομπής είναι ο λόγος της θερμικής ενέργειας, που ακτινοβολεί ένα σώμα, προς τη θερμική ενέργεια που ακτινοβολεί ένα θεωρητικά μαύρο σώμα ίδιας θερμοκρασίας.

Όσο μεγαλύτερος είναι ο συντελεστής θερμικής εκπομπής ενός υλικού, τόσο ευ-κολότερα αποβάλλεται η θερμότητα που έχει απορροφήσει και τόσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα της θερμότητας που εκ-πέμπει.

Οι δρόμοι και οι περισσότεροι υπαίθριοι χώροι ενός δομημένου περιβάλλοντος, αποτελούνται από υλικά υψηλής θερμι-κής εκπομπής.

Γ Θερμότητα, θερμοκρασία, θερμική ενέργεια και μηχανισμοί μεταφοράς της θερμότητας

Η έννοια της θερμότητας δεν θα πρέπει να συγχέεται με την έννοια της θερμικής ενέργειας. Όλα τα σώματα, ακόμη και αυτά που η θερμοκρασία τους πλησιάζει στο απόλυτο μηδέν έχουν θερμική ενέρ-γεια. Η θερμική ενέργεια οφείλεται στην διαρκή, αέναη και άτακτη κίνηση των μορίων τους (θερμική κίνηση). Από την άλλη με τον όρο θερμότητα εννοούμε την ενέργεια που μεταφέρεται από ένα σώμα με υψηλή θερμοκρασία (δηλ. ένα σώμα με μεγάλη κινητική ενέργεια των μορίων του) σε ένα σώμα με χαμηλή θερμοκρα-σία (με μικρή κινητική ενέργεια των μορί-ων του) μέχρι τη στιγμή που θα αποκτή-σουν την ίδια θερμοκρασία (δηλ. μέχρι τη στιγμή που τα μόρια και των δύο σωμά-των θα έχουν την ίδια κινητική ενέργεια). Για τη θερμότητα μιλάμε μέχρι τη στιγμή, που θα εξισωθούν οι θερμοκρασίες των δυο σωμάτων, τη στιγμή δηλαδή, που θα υπάρξει θερμική ισορροπία.

Δ Η θερμότητα διαδίδεται με τρεις τρόπους: με αγωγή, με συναγωγή και με ακτινοβολία

«Αγωγή (Conduction)» είναι η μεταφο-ρά θερμότητας, από μόριο σε μόριο, δι-

αμέσου ενός στερεού σώματος. Τα μόρια ενός υλικού, που βρίσκονται πλησιέστε-ρα σε μία πηγή θερμότητας, σταδιακά αποκτούν μεγαλύτερη κινητική ενέργεια. Η κινητοποίηση αυτών των μορίων επι-δρά στην κατάσταση των υπολοίπων με τρόπο, που η μεταφορά της θερμότητας αφορά τελικά όλο το στερεό σώμα. Η πο-σότητα θερμότητας που μεταφέρεται θα εξαρτηθεί από τη διαφορά θερμοκρασί-ας μεταξύ των μορίων και επιπλέον από την ικανότητα αντίστασης του στερεού σώματος στη ροή της θερμότητας.

Η μετάδοση θερμότητας με συναγωγή (convection) είναι σύνθεση δύο μηχανι-σμών. Εκτός από τη μεταφορά ενέργει-ας με αγωγή, μεταξύ των μορίων, έχουμε και μεταφορά ενέργειας λόγω της μακρο-σκοπικής κίνησης του ρευστού. Η συνα-γωγή είναι ο κύριος μηχανισμός μεταφο-ράς της θερμότητας στα ρευστά, όπου η ύλη μπορεί να μετακινηθεί ελεύθερα: στοιχεία της μάζας του ρευστού μετακι-νούνται από μία περιοχή σε άλλη, μετα-φέροντας, με αυτό τον τρόπο, μαζί με τη μάζα τους (συνάγουν) όλες τους τις ιδιό-τητες, όπως: ορμή, θερμική ενέργεια, τα συστατικά τους.

Όλα τα σώματα εκπέμπουν ηλεκτρομα-γνητική ακτινοβολία, η οποία εξαρτάται από την θερμοκρασία που βρίσκονται, τον συντελεστή εκπομπής τους αλλά και διάφορες άλλες παραμέτρους. Η ηλιακή ενέργεια φτάνει στην γη αποκλειστικά µε

Μετάδοση της θερμότητας

Αγωγή

Συναγωγή

Ακτινοβολία

ΖΕΣΤ

Ο ΚΡΥΟ

Εικόνα 1. Τρόποι Μετάδοσης της Θερμότητας.

Εικόνα 1

Page 29: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 29

Urban Heat Island Profile

Εικόνα 2. «Αστική θερμική Νησίδα».

αυτό τον μηχανισμό μεταφοράς. Η μετα-φορά θερμότητας µε ακτινοβολία μετα-δίδεται µε ηλεκτρομαγνητικά κύματα και δεν απαιτείται η παρουσία ενός ενδιάμε-σου μέσου. Όταν η ακτινοβολία προσπέ-σει σε ένα άλλο σώμα ή θα απορροφη-θεί, ή θα ανακλαστεί, ή θα μεταφερθεί. Η θερµότητα που απορροφάται εµφανί-ζεται ως αύξηση της θερμοκρασίας ενός σώµατος. Επιπλέον όλοι οι οργανισμοί λαμβάνουν ακτινοβολία από άλλους ορ-γανισμούς. Όσο μεγαλύτερη είναι η θερ-μοκρασία ενός σώματος, τόσο μεγαλύ-τερο το ποσό της ενέργειας το οποίο ακτινοβολεί. (Εικόνα 1)

Ε Επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας, κτίρια, αστική θερμική νησίδα και ρύπανση[2]

Στις αστικές περιοχές οι εξωτερικές επι-φάνειες κτιρίων, δρόμων και υπαίθρι-ων χώρων αποτελούνται κυρίως από υλι-κά με μεγάλη θερμοχωρητικότητα και με μικρή ανακλαστικότητα. Τα υλικά αυτά λειτουργούν ως αποθήκες θερμότητας. Όσο πυκνότερη είναι η αστική δόμηση, τόσο μεγαλύτερα είναι τα θερμικά φορ-τία που συσσωρεύει και τόσο πιο δύσκο-λη είναι, κατά συνέπεια, η διαφυγή στην ατμόσφαιρα της θερμικής ακτινοβολί-ας, που εκπέμπουν τα υλικά κατά τη δι-άρκεια της νύχτας. Το χειμώνα το φαινό-μενο αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ήπιο

και μπορεί να λειτουργήσει θετικά. Το κα-λοκαίρι τα θερμικά φορτία της επόμενης ημέρας προστίθενται σε αυτά της προη-γούμενης, που δεν αποβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας, με αποτέλεσμα, για κάθε επόμενη ημέρα, τα θερμικά φορτία της πόλης να αυξάνονται με προοδευτι-κό ρυθμό. Ταυτόχρονα, σε σχέση με την ύπαιθρο δημιουργείται ένα διαφοροποι-ημένο θερμικό ισοζύγιο, όπου η παγίδευ-ση μεγάλων ποσοτήτων θερμικής ενέρ-γειας οδηγεί σε αντίστοιχη αύξηση της θερμοκρασίας του αστικού χώρου. Το φαινόμενο της «αστικής θερμικής νησί-δας» αναφέρεται στην ύπαρξη υψηλότε-ρων θερμοκρασιών στα αστικά κέντρα σε σχέση με τις γύρω ημιαστικές ή αγροτικές περιοχές. Υψηλότερες περιβαλλοντικές θερμοκρασίες οδηγούν σε μεγαλύτερη αύξηση της ενεργειακής ζήτησης για χρή-ση κλιματιστικών. Δεδομένου ότι οι εγκα-ταστάσεις παραγωγής ενέργειας θα κα-ταναλώνουν περισσότερα καύσιμα, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των επι-πέδων ρύπανσης. (Εικόνα 2)

Η θερμική συμπεριφορά των υλικών κα-θορίζεται επίσης από τον τρόπο έκθεσης των επιφανειών τους στην ηλιακή ακτι-νοβολία. Ο προσανατολισμός των αστι-κών επιφανειών διαφοροποιεί τη χρο-νική διάρκεια έκθεσης τους στον ήλιο. Η κλίση τους, σε σχέση με την γωνία πρό-σπτωσης των ηλιακών ακτινών, διαφο-ροποιεί την ποσότητα της ηλιακής ακτι-

νοβολίας που δέχονται. Ως αποτέλεσμα, το έδαφος καθώς και οι οριζόντιες επι-φάνειες των κτιρίων (τα δώματα) είναι οι περιοχές, που δέχονται τη μεγαλύτε-ρη ηλιακή ακτινοβολία με μεγάλη έντα-ση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ο περιορισμός της θερμοσυσσώρευσης των υλικών προϋποθέτει την προστασία της μάζας τους από την ηλιακή ακτινοβο-λία και μπορεί να επιτευχθεί με 2 μέτρα:

Με εξωτερική θερμομόνωση των κτιρί-ων, που περιορίζει τη μετάδοση θερμότη-τας από το περιβάλλον και από την εξωτε-ρική τους επιφάνεια προς την μάζα τους.

Με μείωση της θερμό-απορροφητικό-τητας της εξωτερικής τους επιφάνειας.

Ορισμένες από τις απαιτήσεις των θερ-μικών ιδιοτήτων των υλικών επικάλυ-ψης κτιρίων και επίστρωσης αστικών χώρων μπορεί να είναι αντίθετες μετα-ξύ χειμερινής και θερινής περιόδου.

Για παράδειγμα, ενώ κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου είναι προτιμό-τερη η χρήση υλικών, που παρουσιά-ζουν συγκριτικά μεγαλύτερη θερμοκρα-σία επιφανείας, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καταλληλότερα είναι τα υλικά με συγκριτικά χαμηλότερη επιφα-νειακή θερμοκρασία. Οι επιλογές προτε-ραιότητας, βελτίωσης του θερινού ή του χειμερινού αστικού κλίματος καθορίζο-

Εικόνα 2

33.332.832.231.731.130.630.029.4

TempoC

RuralSuburban Residential

CommercialDowntown

Urban ResidentialPark

Suburban Residential

Page 30: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης30

νται με βάση μία σειρά από παράγοντες, που σχετίζονται τόσο με το κλίμα και τις δυνατότητες των υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, αλλά όσο και με το γενικότερο οικονομικό, πολιτισμικό ή κοινωνικό περιβάλλον μιας περιοχής. Για παράδειγμα, σε περιοχές που χαρακτη-ρίζονται από έντονα μεσογειακό κλίμα, ο βαθμός δυσφορίας είναι μεγαλύτερος κατά την διάρκεια της θερινής περιό-δου λόγω της ζέστης (σε σύγκριση με τη χειμερινή περίοδο λόγω του ψύχους) και γίνεται απαγορευτικός τόσο για την ημερήσια χρήση ακάλυπτων υπαίθρι-ων χώρων όσο και για την μακρά παρα-μονή μας μέσα σε κτίρια. Σε συνδυασμό με την επίταση της έντασης του φαινο-μένου της «αστικής θερμικής νησίδας», σε αυτή την περίπτωση, σαφή προτεραι-ότητα αποκτούν οι επιλογές, που βελτιώ-νουν το θερινό αστικό κλίμα.

Το έδαφος στις περισσότερες αστικές πε-ριοχές είναι κυρίως τεχνητό και όχι φυσι-κό και αφορά κατά πλειοψηφία σε επι-στρωμένες από σκυρόδεμα ή ασφαλτικό σκυρόδεμα επιφάνειες. Τέτοιες επιφά-νειες είναι για παράδειγμα τα πεζοδρό-μια, δρόμοι κυκλοφορίας οχημάτων, πεζοδρόμοι, πλατείες και πάρκα. Τα πα-ραπάνω υλικά επιστρώσεων είναι συνή-θως σκουρόχρωμα και με μεγάλη θερ-μοχωρητικότητα. Ένα ποσοστό, από την ηλιακή ακτινοβολία που δέχονται οι αστικές επιστρώσεις θα ανακλαστεί πίσω στο περιβάλλον, ενώ το υπόλοιπο αποθηκεύεται, αυξάνοντας τόσο την επι-φανειακή τους θερμοκρασία όσο και τη θερμοκρασία του υπερκείμενου αέρα. Η ικανότητα ανάκλασης της ηλιακής ακτι-νοβολίας και η θερμοχωρητικότητα των παραπάνω υλικών χαρακτηρίζει τόσο την θερμική τους συμπεριφορά, όσο και του αστικού χώρου που τα περιλαμβάνει. Κατά τη διάρκεια μίας ζεστής καλοκαι-ρινής μέρας, οι επιφανειακές θερμοκρα-

σίες που αναπτύσσει ένα σκουρόχρωμο ασφαλτικό υλικό μπορεί να είναι της τά-ξης των 80 οC. (Eικόνα 3)

Το φαινόμενο της «αστικής θερμικής νησίδας» οφείλεται σε πληθώρα δι-αφορετικών παραγόντων, που έχουν άμεση σχέση με τα χαρακτηριστικά των σύγχρονων πόλεων. Οι παράγοντες αυτοί αφορούν κυρίως σε:

αυξημένη επανεκπομπή θερμικής ακτινοβολίας από τον ουρανό.

μειωμένη κυκλοφορία αέρα στον αστικό ιστό.

ανθρωπογενής θερμότητα.

γεωμετρικά χαρακτηριστικά των αστικών δρόμων.

μειωμένη εξάτμιση και διαπνοή.

υλικά που χρησιμοποιούνται στις εξω-τερικές επιφάνειες των κτιρίων και των υπαίθριων χώρων.

Συνοψίζοντας, οι αρνητικές συνέπειες του φαινομένου της «αστικής θερμικής νησίδας» σε περιοχές με θερμό ή μεσο-γειακό κλίμα είναι:

Σε επίπεδο κτιρίου Αύξηση των αναγκών δροσισμού - αύξη-ση ζήτησης κλιματιστικών μηχανημάτων.

Στην υγεία των ανθρώπωνAύξηση θανάτων από θερμοπληξία και θανατηφόρα επεισόδια.

Στην θερμική άνεση των ανθρώπωνΘερμική δυσφορία σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους.

Στην οικονομία και το περιβάλλονΗ αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέρ-γειας, ιδιαίτερα κατά τις ώρες αιχμής.

Στο αστικό περιβάλλονΕπιταχύνει τις χημικές αντιδράσεις στην ατμόσφαιρα οι οποίες οδηγούν στις υψηλές συγκεντρώσεις του όζοντος.

Σημειώνεται ωστόσο, ότι σε χώρες με ψυχρό κλίμα, η αύξηση της θερμοκρα-σίας στις πόλεις λόγω του φαινομένου μπορεί να συμβάλλει θετικά στη μείωση των θερμικών απωλειών και κατά συνέ-πεια σε μικρότερη κατανάλωση ενέργει-ας για την θέρμανση των κτιρίων.

Ζ Μέτρα εξοικονόμησηςενέργειας και μετριασμού των συνεπειών της «αστικής θερμικής νησίδας»

Ηλιοπροστασία και Βλάστηση

Μία αποτελεσματική μέθοδος που προ-στατεύει τόσο τα υλικά επικάλυψης κτιρί-ων, όσο και τα υλικά διαμόρφωσης αστι-κών χώρων (επηρεάζει θετικά τη θερινή θερμική τους συμπεριφορά) είναι η ηλιο-προστασία, που μπορεί να επιτευχθεί είτε με τεχνητά μέσα (πέργκολες, σκίαστρα), είτε με φυσικά μέσα (αναρριχόμενα φυτά, φυτεμένο δώμα).

Επίσης, η χρήση κατάλληλων φυτικών ει-δών (φυλλοβόλα δέντρα), προστασίας των υλικών αστικών επιστρώσεων, είναι ιδιαίτερα ευεργετική και κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, μίας και η χρήση τους δεν εμποδίζει την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας.

Ο συνδυασμός των μεθόδων, των τεχνικών και των υλικών, που θα επιλεγούν κατά προτεραιότητα, πρέπει να αποτελεί αντι-κείμενο προηγούμενου βιοκλιματικού και ενεργειακού σχεδιασμού και αποτύπωσης αναγκών - αναγκαίων παρεμβάσεων.

Εικόνα 3. Σκουρόχρωμα Υλικά και Θερμοκρασία.

3

Page 31: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 31

Η Η χρήση των «ψυχρών υλικών»

Ο όρος «ψυχρά υλικά» αναφέρεται στις οπτικές ιδιότητες τεχνητών κυρίως υλι-κών και πιο συγκεκριμένα στην ιδιαίτερη ικανότητα που έχουν αυτά τα υλικά να ανακλούν συγκριτικά μεγαλύτερα ποσά της ηλιακής ακτινοβολίας, (σε σύγκρι-ση με συνήθη υλικά του ίδιου χρώμα-τος), σε συνδυασμό με υψηλή ικανότητα εκπομπής, (Εικόνα 4). Τα υλικά με «ψυ-χρές ιδιότητες», κατά συνέπεια έχουν τη δυνατότητα να παραμένουν συγκρι-τικά πιο δροσερά κατά την έκθεση τους στην ηλιακή ακτινοβολία καθώς και να αποβάλλουν γρηγορότερα κατά τις πρώ-τες απογευματινές ώρες (με τη μείωση της θερμοκρασίας του αέρα) την θερμό-τητα που έχουν απορροφήσει. Τα υλικά με «ψυχρές ιδιότητες» χαρακτηρίζονται από τα παρακάτω στοιχεία:

υψηλή ανακλαστικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία (SR).

υψηλό συντελεστή θερμικής εκπομπής (ε).

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί μία σειρά από έγχρωμα υλικά που πα-ρουσιάζουν εξαιρετικά υψηλούς συντε-λεστές ανακλαστικότητας και θερμικής εκπομπής σε σύγκριση με συμβατικά υλι-κά του ίδιου χρώματος. Τα υλικά αυτά

(χωρίς να εξαντλείται εδώ το εύρος των εφαρμογών) αφορούν κυρίως σε ειδικές προστατευτικές επικαλύψεις (χρώματα, κονιάματα) του κτιριακού κελύφους (δώ-ματα, εξωτερικοί τοίχοι), είτε σε υλικά δαπεδοστρώσεων αστικών χώρων (πλα-κίδια, κυβόλιθοι, συνθετικά ασφαλτικά).

Η χρήση αυτών των υλικών είναι αρκε-τά διαδεδομένη εδώ και δεκαετίες κυρί-ως στις Ε.Π.Α, (www.energystar.gov) ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται επί-σης η ταχεία διάδοση τους σε ολόκλη-ρο τον κόσμο (www.globalcoolcities.org) και στην Ευρώπη (www.coolroofcouncil.eu), κυρίως μέσω ανάπτυξης και προώ-θησης πολιτικών που έχουν ως στόχο τον περιορισμό του φαινομένου της «αστι-κής θερμικής νησίδας», την εξοικονό-μηση ενέργειας, καθώς και την μείωση του φαινομένου της υπερθέρμανσης του πλανήτη (www.ipcc.ch).

Από Ελληνικής πλευράς, η χρήση των «ψυχρών υλικών» έχει θεσμοθετη-θεί με υπουργική απόφαση (KYA Αριθμ. Δ6/Β/14826)[3] για τα κτίρια του Δημόσι-ου τομέα. Ταυτόχρονα, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη χαρτογράφηση των πιθανών εφαρμογών και των ελάχι-στων προδιαγραφών που πρέπει να πλη-ρούν διάφορα δομικά υλικά με «ψυχρές» ιδιότητες, (μέσω του εξαιρετικού έργου που παράχθηκε στο πλαίσιο σύνταξης

των ΠΕΤΕΠ[4] από το Ι.Ο.Κ, υπό την διοί-κηση του κυρίου Θεόδωρου Βουδικλά-ρη, την επιστημονική εποπτεία του κυρί-ου Παναγιώτη Αναγνωστόπουλου και την ανοιχτή διαβούλευσης με φορείς τις αγο-ράς), ενώ παράλληλα έχουν συνταχθεί σχετικά περιγραφικά άρθρα και τιμολό-για δημοσίων έργων. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε σε αυτό τη σημείο, πως η καταγραφή των εφαρμογών των σχε-τικών υλικών, καθώς και των απαραίτη-των ελάχιστων επιδόσεων που πρέπει να πληρούν αυτά τα υλικά, χρειάζεται διαρ-κή επαναξιολόγηση και τεκμηρίωση από τον τεχνικό κόσμο, με στόχο, την υιοθέ-τηση συνεχώς βελτιωμένων και αυστη-ρότερων προδιαγραφών. Είναι επίσης απαραίτητο να υπογραμμίσουμε, πως ένα δομικό υλικό δεν εξαντλεί το σύνο-λο των χαρακτηριστικών και του σκοπού του σε ότι αυτό αφορά τις οπτικές ιδιό-τητες. Η επιλογή ενός δομικού υλικού με «ψυχρές ιδιότητες» θα πρέπει πρώτα και κύρια να λαμβάνει υπόψη της το σύνο-λο των ελάχιστων απαιτήσεων, που πρέ-πει να πληροί συνολικά ως δομικό υλικό, με βάση την χρήση για την οποία προ-ορίζεται και τις ανάγκες του έργου στο οποίο πρόκειται να ενσωματωθεί. Κλεί-νοντας αυτή την παράγραφο, που αφο-ρά την υφιστάμενη κατάσταση στον ελ-ληνικό χώρο, αξίζει να αναφέρουμε, πως σε συνδυασμό με κοινοτικές ενισχύσεις έχουν δημοπρατηθεί διάφορα επιδοτού-

Εικόνα 4.Ψυχρά Υλικά - Ιδιότητες.

Εικόνα 4

Page 32: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης32

Εικόνα 5.Ακτινοβολία και Εποχές.

Εικόνα 6.Θερμική Απεικόνιση Συμβατικού

και Ψυχρού Υλικού.

μενα προγράμματα, (πρόγραμμα εξοικο-νομώ για δήμους, βιοκλιματικές αστικές αναπλάσεις), και ήδη βρίσκονται σε εξέ-λιξη αρκετά δημόσια έργα, που ενσωμα-τώνουν υλικά με «ψυχρές ιδιότητες», με σκοπό την προώθηση μέτρων βελτίωσης των συνθηκών αστικού περιβάλλοντος.

Θ «Ψυχρά Υλικά» θερμικής προστασίας κτιριακού κελύφους

Η χρήση υλικών με «ψυχρές ιδιότητες» στη θερμική προστασία κτιρίων έχει ση-μειώσει τα τελευταία χρόνια πολύ σημα-ντικά και μετρήσιμα αποτελέσματα στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας από τις ανάγκες δροσισμού των κτιρίων, στη βελτίωση του επιπέδου θερμικής άνεσης, κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου, καθώς και στην προσπάθεια περιορι-σμού της εκπομπής CO2. Χαρακτηριστι-κά παραθέτουμε εδώ, τα αποτελέσματα σχετικού Ευρωπαϊκού προγράμματος, τα οποία αποδεικνύουν τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την χρήση υλικών με «ψυχρές ιδιότητες» σε δώματα κτιρί-ων σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης.

http://www.buildup.eu/cases/11210?CommunityId=11567

Όπως περιγράφτηκε σε προηγούμενη ενότητα, η θερμική συμπεριφορά των

υλικών καθορίζεται επίσης από τον τρό-πο έκθεσης των επιφανειών τους στην ηλιακή ακτινοβολία. Το γεγονός αυτό εί-ναι εξίσου σημαντικό στην περίπτωση των «ψυχρών υλικών». Στην Ελλάδα οι τοίχοι με ανατολικό και δυτικό προσα-νατολισμό δέχονται κατά την θερινή πε-ρίοδο, πολύ μεγαλύτερα ποσά ηλιακής ακτινοβολίας, σε σύγκριση με τις άλλες κατακόρυφες κτιριακές επιφάνειες. Κατά τη διάρκεια όλων σχεδόν των πρωινών ωρών, ο ήλιος βλέπει τους ανατολικούς τοίχους κάθετα, ενώ από το μεσημέρι και μετά οι δυτικοί τοίχοι είναι πλήρως εκτε-θειμένοι σε έντονη ηλιακή ακτινοβολία. Αντίθετα, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, δέχονται ασθενή ποσά ακτινοβολίας και για μικρό χρονικό διάστημα. Με παρό-μοιο τρόπο, τα δώματα των κτιρίων, κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου δέ-χονται την ηλιακή ακτινοβολία πλάγια και για λίγες ώρες, ενώ το καλοκαίρι, κατά την διάρκεια της ημέρας, δέχονται συνε-χώς μεγάλα ποσά ακτινοβολίας (σχεδόν κάθετα). Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, η ακτινοβολία που φτάνει στις επιφάνειες του κτιρίου περιο-ρίζεται ακόμη περισσότερο, λόγω της με-γαλύτερης συχνότητας σχηματισμού σύν-νεφων. Τα παραπάνω έχουν ευεργετική επίδραση στην θερμική συμπεριφορά του κτιρίου, στο οποίο έχουμε ενσωματώσει υλικά με «ψυχρές ιδιότητες». Με αυτόν

τον τρόπο, μεγιστοποιούνται τα οφέλη από την χρήση τους κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου (αυξημένες ανάγκες για ανακλαστική ικανότητα), ενώ αντίθε-τα ελαχιστοποιούνται τα μειονεκτήματα κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου (αυξημένες ανάγκες για απορρόφηση της ακτινοβολίας). (Εικόνα 5)

Σε περιοχές που χαρακτηρίζονται από σχετικά θερμό κλίμα (μεγάλες ανάγκες δροσισμού, ήπιες ανάγκες θέρμανσης) η χρήση υλικών με «ψυχρές ιδιότητες» στο κτιριακό κέλυφος αποτελεί μία σημαντική τεχνική, που μπορεί να συνεισφέρει ση-μαντικά οφέλη τόσο από πλευράς μείω-σης του βαθμού και των ωρών δυσφορί-ας, όσο και από πλευράς εξοικονόμησης ενέργειας από τις ανάγκες ψύξης[5], (Εικό-να 6). Τα οφέλη ή τα μειονεκτήματα που μπορεί να προκύψουν από τη χρήση «ψυ-χρών υλικών» στο κτιριακό κέλυφος εξαρ-τώνται επιπλέον και από άλλους σημαντι-κούς παράγοντες, όπως είναι:

H απουσία ή ελλιπής θερμομόνωση.

Ο προσανατολισμός του κτιρίου.

Η τυπολογία του κτιρίου.

Η ποιότητα των «ψυχρών υλικών».

Η ύπαρξη επιβαρυντικών για τα υλικά περιβαλλοντικών παραγόντων (θαλάσσιο περιβάλλον, βιομηχανικοί ρύποι).

6

5

Καλο

καίρ

ι

Χειμώνας

Page 33: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 33

Ι Εξοικονόμηση ενέργειας και θεσμικό πλαίσιο

Οι προκλήσεις, στις οποίες καλούνται να ανταπεξέλθουν τα δομικά υλικά, που σχε-τίζονται με την εξοικονόμηση ενέργειας, καθορίζονται με βάση τις δύο τελευταί-ες κοινοτικές οδηγίες: 2010/31/EE[6] του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Μα-ΐου 2010, για την «Ενεργειακή Απόδο-ση των Κτιρίων» και 2010/30/EE του Ευ-ρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Μαΐου 2010, για την «Επισήμανση με πινακίδες και πληροφορίες για τις προδιαγραφές του προϊόντος, της κατανάλωσης ενέρ-γειας και άλλων πηγών των ενεργεια-κών προϊόντων». Σύμφωνα με την πρώ-τη Οδηγία καθορίζονται νέες απαιτήσεις για την ψύξη και την θέρμανση των κτιρί-ων, τα οποία κατηγοριοποιούνται ανάλο-γα με την περίοδο κατασκευής τους. Προ-βλέπεται επίσης, η κατασκευή των νέων κτιρίων και η αναβάθμιση του υφιστά-μενου κτιριακού αποθέματος, να γίνεται σύμφωνα με το πρότυπο του παθητικού κτιρίου[7]. Παράλληλα, για το 2021, τίθε-νται νέοι στόχοι που θέλουν όλα τα νέα κτίρια να έχουν σχεδόν μηδενική κατανά-λωση ενέργειας. Ιδιαίτερα για νέα κτίρια του δημοσίου, που στεγάζουν δημόσιες αρχές ή είναι ιδιοκτησίας τους, οι παρα-πάνω στόχοι πρέπει να επιτευχθούν από τις αρχές του 2019. Από τα παραπάνω γί-νεται σαφές, πως τα δομικά υλικά, που σχετίζονται με την εξοικονόμηση ενέργει-ας, καλούνται να αποτελέσουν τον βασι-κό μοχλό, αποτελεσματικής εφαρμογής των Ευρωπαϊκών οδηγιών και στόχων.

Σε διεθνές επίπεδο, τα «ψυχρά υλικά» έχουν ενταχθεί στον κανονισμό ενεργει-ακής απόδοσης διαφόρων χωρών, ως μέ-θοδος εξοικονόμησης ενέργειας σε κτίρια και βελτίωσης των συνθηκών μικροκλί-ματος. Σε κάθε περίπτωση, ο προσδιορι-σμός των ελάχιστων ορίων ανακλαστικό-τητας και εκπομπής, εναπόκειται στους εμπλεκόμενους φορείς και οργανισμούς. (ASHRAE Standard 90.1 (2007), ASHRAE Standard 90.2 (2007), California’s Title 24 (2008), Energy Star, ΕCRC, κ.α.).

Στην Ελλάδα, ο νέος Κανονισμός για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (ΚΕ-ΝΑΚ) στοχεύει στην ενεργειακή αναβάθ-μιση των κτιρίων με επεμβάσεις είτε στο κέλυφος, είτε στις ηλεκτρομηχανολογι-κές εγκαταστάσεις του. Μια από τις πα-ραμέτρους που εξετάζει είναι και η τοπο-θέτηση «ψυχρών υλικών» σε στέγες και τοιχοποιίες, δεδομένου ότι οι ιδιότητες της ανακλαστικότητας και του συντελεστή εκπομπής επηρεάζουν τη θερμική συμπε-

ριφορά των δομικών στοιχείων. Συγκε-κριμένα, στο Άρθρο 9: Τεχνικά χαρακτη-ριστικά του κτιρίου αναφοράς, το κτίριο αναφοράς περιλαμβάνει εξωτερικές επι-φάνειες με συντελεστή απορροφητικότη-τας ηλιακής ακτινοβολίας 0,40 (SR=0.6) για τοιχοποιίες, 0,40 (SR=0.6) για δώμα-τα και 0,60 (SR=0.4) για επικλινείς στέγες. Αντίστοιχα, ο συντελεστής εκπομπής θερ-μικής ακτινοβολίας για τις εξωτερικές επι-φάνειες του κτιρίου αναφοράς είναι 0,80.

Κ Θερμομόνωση και «ψυχρά υλικά»

Με την θερμομονωτική προστασία των δομικών στοιχείων των κτιριακών κατα-σκευών επιδιώκεται ο περιορισμός στο ελάχιστο δυνατό των ανταλλαγών θερ-μότητας μεταξύ εσωτερικού και εξωτε-ρικού περιβάλλοντος και η επίτευξη ενός ευχάριστου «εσωκλίματος» στο εσωτε-ρικό των κτιρίων με τη μικρότερη δυνατή κατανάλωση ενέργειας. Έτσι, κατά μεν τη χειμερινή (ψυχρή) περίοδο περιορίζονται οι θερμικές απώλειες προς το εξωτερικό περιβάλλον, κατά δε τη θερινή (θερμή) περίοδο περιορίζεται η υπερθέρμανση λόγω θερμικών προσόδων από την επί-δραση της ηλιακής ακτινοβολίας. Ταυτό-χρονα όμως με τη θερμομονωτική προ-στασία των κτιρίων ελαχιστοποιείται και ο κίνδυνος εκδήλωσης του φαινομέ-νου της επιφανειακής συμπύκνωσης των υδρατμών (δρόσου) και προστατεύονται οι κατασκευές από φαινόμενα υγρασί-ας του εσωτερικού χώρου. Σε γενικότερο επίπεδο περιορίζεται η απαίτηση για κα-τανάλωση ενέργειας και κατά συνέπεια μειώνεται η κατανάλωση των διαθέσι-μων ενεργειακών πόρων και η ρύπανση του περιβάλλοντος από την παραγωγή αέριων ρύπων[8].

Στις περισσότερες των περιπτώσεων, όταν γίνεται συζήτηση για την αναγκαι-ότητα θερμομόνωσης μίας κατασκευής, τείνουμε να παραγνωρίζουμε τη σημασία της ακτινοβολίας. Αυτό έχει αποτυπωθεί και στο επίπεδο της σχετικής τεχνικής ορολογίας, με αποτέλεσμα, η θερμομό-νωση να αναφέρεται στα υλικά με βάση τους παρακάτω δείκτες:

Συντελεστής Θερμικής Αγωγιμότητας (λ)Είναι η ποσότητα της θερμότητας ανά μο-νάδα του χρόνου, που περνά μέσα από τις απέναντι πλευρές ομοιογενούς υλι-κού πάχους 1m, όταν η διαφορά της θερ-μοκρασίας μεταξύ των επιφανειών αυ-τών είναι ίση με 10K. (W/mK).

Συντελεστής Θερμοπερατότητας (U-Value)Είναι η ποσότητα θερμότητας ανά μονάδα χρόνου, που περνά μέσα από 1m2 στοιχεί-ου κατασκευής με πάχος d(m) όταν η δι-αφορά θερμοκρασίας μεταξύ των επιφα-νειών αυτών είναι ίση με 10K. (W/m2K).

Θερμική Αντίσταση (R)Είναι η αντίσταση των στοιχείων στην ροή θερμότητας διαμέσου ομοιογενούς υλικού για διαφορά θερμοκρασίας στις δυο πλευρές του στοιχείου 10K. (m2K/W).

Παρόλα αυτά σε επίπεδο κτιρίου έχει αποδειχθεί, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις στε-γών με χαμηλή κλίση, πως η ηλιακή ακτι-νοβολία συμβάλλει σημαντικά στο ηλιακό θερμικό κέρδος των κτιρίων, με συνέπεια, τόσο η ανακλαστικότητα, όσο και ο συ-ντελεστής εκπομπής να έχουν σημαντικό ρόλο στις ενεργειακές ανάγκες για θέρ-μανση - δροσισμό. Διάφορες μελέτες[9] αποδεικνύουν πως ο συνδυασμός ενός θερμομονωτικού υλικού με μία προστα-τευτική επικάλυψη με «ψυχρές ιδιότητες» αυξάνει την ακεραιότητα και την απόδο-ση της θερμομόνωσης. Ας σκεφτούμε για παράδειγμα μία κλασική περίπτωση συμ-βατικής θερμομόνωσης δώματος, όπου η θερμομόνωση βρίσκεται πίσω από μία ασφαλτική μεμβράνη: Κατά τη διάρκεια μιας ζεστής καλοκαιρινής μέρας, η επιφα-νειακή θερμοκρασία της ασφαλτικής μεμ-βράνης μπορεί να φτάσει τους 70 οC[10]. Συνέπεια αυτής της μεγάλης θερμοκρασί-ας θα είναι η μείωση της χαρακτηριστικής απόδοσης του θερμομονωτικού υλικού.

Από την άλλη, η χρήση δομικών υλικών «με ψυχρές ιδιότητες» στα δώματα των κτιρίων συμβάλλει στη βελτίωση των συν-θηκών του μικροκλίματος: η μείωση των επιφανειακών θερμοκρασιών συμβάλλει στη μείωση της θερμοκρασίας του υπερ-κείμενου αέρα και στον περιορισμό της θερμότητας που μπορεί να μεταφερθεί σε παρακείμενα κτίρια. Αυτή η λειτουρ-γία των «ψυχρών υλικών» έρχεται ως συ-νέπεια της ικανότητας τους να ανακλούν μεγαλύτερα ποσά της ηλιακής ακτινοβολί-ας (σε σχέση με συμβατικά υλικά του ίδιου χρώματος), με τη μορφή μικρού μήκους κύματος ακτινοβολίας, που έχει τη δυνα-τότητα διαφυγής από την ατμόσφαιρα.

Λ «Ψυχρά υλικά» και αστικές αναπλάσεις

Η χρήση υλικών με μεγάλη θερμοχωρητι-κότητα και με μικρή ανακλαστικότητα σε διαμορφώσεις αστικών χώρων έχει συν-

Page 34: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης34

δεθεί άμεσα με την ένταση του φαινομέ-νου της «αστικής θερμικής νησίδας»[11]. Για τον περιορισμό των συνεπειών του παραπάνω φαινομένου, όπως είδαμε και σε προηγούμενη ενότητα, έχουν αναπτυ-χθεί και υπάρχουν αυτή τη στιγμή διαθέ-σιμα διάφορα υλικά. Κοινός παρανομα-στής των υλικών αυτών είναι η επιδίωξη ελέγχου της επιφανειακής τους θερμο-κρασίας και άρα του περιορισμού της με-ταφοράς της θερμότητας στον υπερκεί-μενο αέρα. Οι βασικές ιδιότητες που επιτυγχάνουν ή επιδιώκουν είναι:

Υψηλή ανακλαστικότηταεπίτευξη έγχρωμων υλικών με μεγάλη ανακλαστικότητα στο κοντινό υπέρυθρο φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας (θερμι-κή ενέργεια) και επιλεκτική απορρόφηση στο ορατό φάσμα (χρώμα).

ΔιαπερατότηταΥλικά που έχουν τη δυνατότητα να επι-τρέπουν τη διέλευση του νερού και των υδρατμών μέσω των ανοιχτών πόρων τους, ή που έχουν τη δυνατότητα απορ-ρόφησης και αποθήκευσης τους με τη μορφή υγρασίας. Τα υλικά αυτά ψύχονται αξιοποιώντας την εξάτμιση. (Εικόνα 7)

Μικρό συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας Τα υλικά με χαμηλό συντελεστή θερμι-κής αγωγιμότητας αναπτύσσουν γρήγορα υψηλή επιφανειακή θερμοκρασία, αλλά δεν θα αποθηκεύσουν μεγάλα ποσά θερ-μότητας, σε σύγκριση με υλικά υψηλού συντελεστή.

Υψηλό συντελεστή εκπομπήςΤα υλικά εκπέμπουν γρήγορα στο περι-βάλλον την θερμότητα που έχουν απορ-ροφήσει.

Η χρήση των «ψυχρών υλικών» για τη δι-αμόρφωση εξωτερικών χώρων και την βελτίωση του μικροκλίματος, θα πρέπει να ακολουθεί μία σωστή και αναλυτική περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, να λαμβάνει υπόψη την παρούσα και την επιδιωκόμενη χρήση του χώρου, πιθα-νά προβλήματα θάμβωσης (μείωση της οπτικής ικανότητας σε περιοχές με υψηλή λαμπρότητα μέσα στο οπτικό πεδίο) και θερμικής άνεσης, την γειτνίαση με παρα-κείμενα κτίρια, συντελεστές σκίασης κ.α.

Τα οφέλη από την χρήση «ψυχρών υλι-κών» επιστρώσεων δεν περιορίζονται στον περιορισμό της «αστικής θερμι-κής νησίδας». Υπάρχουν επίσης μια σει-ρά από δευτερεύοντα οφέλη που μπο-ρούν να προκύψουν, από τη χρήση των τεχνολογιών αυτών, που είναι εξίσου ση-

μαντικές στην αειφόρο δόμηση. Αυτά τα πρόσθετα οφέλη μπορεί να περιλαμβά-νουν[12]:

Ποιότητα του νερούΤα διαπερατά υλικά δίνουν τη δυνατότη-τα συγκέντρωσης και αποθήκευσης του νερού, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιη-θεί σε άλλες χρήσεις. Επίσης μπορεί να λειτουργήσουν ως φίλτρα καθαρισμού του νερού, παρέχοντας προστασία σε υπόγεια νερά.

Μείωση του θορύβουΤo ανοιχτό πορώδες των διαπερατών επι-στρωμάτων μειώνει τη διάχυση του θο-ρύβου που προκαλούν τα ελαστικά των οχημάτων.

Νυχτερινός οδικός φωτισμόςΤα ανακλαστικά οδοστρώματα αυξάνουν την νυχτερινή ορατότητα, δημιουργώντας ασφαλέστερες συνθήκες για την κυκλο-φορία των πεζών και των οχημάτων και εξοικονομούν ενέργεια από τις ανάγκες φωτισμού του οδοστρώματος.

Σκοπός του παρόντος κειμένου ήταν η περι-γραφή των πλεονεκτημάτων, που μπορούν να προκύψουν από την χρήση «ψυχρών» τεχνητών δομικών υλικών στο αστικό πε-ριβάλλον, τόσο σε επίπεδο κτιρίου όσο και σε επίπεδο παρεμβάσεων σε ανοιχτούς χώρους. Για τον ίδιο λόγο, στο πλαίσιο του κειμένου δεν έγινε κάποια αναλυτική ανα-φορά σε άλλες μεθόδους ή στα πολύ σημα-ντικά οφέλη, που μπορεί να προσφέρουν μία σειρά από φυσικά υλικά (βλάστηση, ξύλο, μάρμαρο, χώμα κ.α.).

ΠΗΓΕΣ:[1]. http://www.eea.europa.eu/articles/cities-of-the-future-2013-how-will-european-cities-adapt-to-new-climate-conditions

[2]. http://heatisland.lbl.gov/

[3]. www.cres.gr/pro-ee/pdf/FEK1122_2008.pdf

[4]. http://www.e-archimedes.gr/contact-us/item/3248-

[5]. www.energy.gov/energysaver/articles/cool-roofs

[6]. http://europa.eu/legislation_summaries/internal_market/single_market_for_goods/construction/en0021_el.htm

[7]. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX:52013DC0483R%2801%29

[8]. www.mie.uth.gr/ekp_yliko/TOTEE-20701-2-Final-ΤΕΕ_1.pdf

[9]. http://scholar.google.gr/scholar?cluster=1484119573114538788&hl=el&as_sdt=0,5

[10]. http://www.abolinco.com/downloads/downloads/PREFECTURE_OF_ATHENS_DEPARTMENT_OF_TRASPORTATIONS.swf

[11]. http://eetd.lbl.gov/publications/the-effect-of-pavements-temperatures-

[12]. http://www.epa.gov/heatisland/mitigation/pavements.htm

7

Εικόνα 7. Διαπερατό Σκυρόδεμα.

Page 35: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 35

Page 36: Arch mag vol 4

VOCs (αγγλικά)Volatile Organic Compounds COV (γαλλικά) Composés Organiques Volatifs

Παρουσία Οργανικών Πτητικών Ενώσεων (ΟΠΕ) στο εσωτερικό περιβάλλον των κτιρίων

36 / Αρχιμήδης

Phot

o by

Adr

ienn

e cr

agno

tti

1

Page 37: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 37

Στο εσωτερικό περιβάλλον των κτιρίων, πολλά οικοδομικά υλικά, κυρίως αυτά των τελειωμάτων, αποδεσμεύουν πλήθος από οργανικές πτητικές ενώσεις που ονομά-ζονται και «νέοι ρυπαντές». Σε αυτές θα πρέπει να προστεθούν και οι VOCs που βρίσκονται στα προϊόντα οικιακής χρήσης και ένα μικρό ποσοστό από τις VOCs εξω-τερικού περιβάλλοντος, που κατά μέσον όρο είναι δέκα φορές μικρότερο του αντί-στοιχου εσωτερικού.

Το 1997 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ποιότητα του εσωτερικού των κτι-ρίων (Evaluation of VOC Emissions from building products - solid flooring materials - Report ECA No 18/1997) πα-ρουσίασε μια διαδικασία εκτίμησης των αποδεσμευόμενων VOCs από τις επενδύ-σεις των δαπέδων, η οποία στη συνέχεια άρχισε να εφαρμόζεται και στα υπόλοιπα υλικά εσωτερικών τελειωμάτων.

Οι VOCs είναι οργανικές ουσίες απο-τελούμενες από άνθρακα και οξυγόνο. Πρόκειται για υδρογονάνθρακες εκτός από το μεθάνιο. Το κοινό τους γνώρισμα είναι ότι εξατμίζονται για να καταλήξουν σε αέρια ή υδρατμούς στις θερμοκρασίες που επικρατούν εντός των κατοικιών και να μολύνουν τον αέρα. Η μόλυνση αυτή

εξαρτάται και από τη συχνότητα ανανέ-ωσης του εσωτερικού αέρα, την ηλικία του κτιρίου, την εσωτερική θερμοκρασία, τη σχετική υγρασία, την ύπαρξη καπνιζό-ντων στους χώρους, όπως και από το εν-σωματωμένο -με εσωτερική προσπέλα-ση- γκαράζ στο κτίριο.

Στους παράγοντες αυτούς, θα πρέπει να προστεθεί και η γειτνίαση της κατοικί-ας με οδούς έντονης κυκλοφορίας ή με σταθμό βενζίνης.

Από το μεγάλο πλήθος των οργανικών πτητικών ενώσεων, πολλαπλών κάθε φορά προελεύσεων, μπορούμε να δια-κρίνουμε 50 έως και 100 VOCs στον εσω-τερικό αέρα με συγκεντρώσεις μερικών μg/m3 έως και πολλών δεκάδων μg/m3.

Γενικά, οι μετρούμενες συγκεντρώσεις VOCs στον εσωτερικό αέρα είναι μικρότε-ρες από 50 μg/m3.

Στις VOCs περιλαμβάνονται οι διαλύτες και οι αιθυλογλυκόλες όπως: η φορμαλδεϋδη που μετράται με διαφορετικές μεθόδους από τις υπόλοιπες VOCs. Η τελευταία, λόγω ειδικού χαρακτηριστικού της, προσ-δίδει στα υλικά ικανότητες συντήρησης, ει-δικότερα σε προϊόντα οικιακής χρήσης.

Επιμέλεια:Γεώργιος ΚαλύβαςΠολιτικός Μηχανικός

regulations inspire manufacturers to be environmentally friendly

2

Page 38: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης38

Β Οι πηγές των οργανικών πτητικών ενώσεων μέσα στα κτίρια

Από το εξωτερικό περιβάλλον

Στις φυσικές πηγές οργανικών πτητικών ενώσεων (VOCs) από υπάρχοντες εξωτε-ρικούς χώρους πρασίνου (κήποι, πάρκα) προστίθενται και αυτές από την οδική κυ-κλοφορία και ειδικά το βενζόλιο.

Η γειτνίαση με βιομηχανικές περιοχές μπορεί να είναι αιτία της αύξησης των VOCs στο εσωτερικό των κτιρίων.

Από τις ανθρώπινες δραστηριότητες

Ο καπνός από τα τσιγάρα είναι σημαντι-κή πηγή VOCs που απορροφώνται και αποβάλλονται από τις επενδύσεις δαπέ-δων, τοίχων, επίπλων.

Τα προϊόντα καθαρισμού και τα αποσμη-τικά συμβάλλουν στην αύξηση των VOCs.

Από τις πηγές καύσης

Τα διάφορα θερμαντικά μέσα, αυτά με το-πική καύση (συσκευές που χρησιμοποιούν αέριο), αλλά και το τηγάνισμα και το μα-γείρευμα, αποδεσμεύουν πλήθος VOCs.

Α Κατηγοριοποίηση των Οργανικών Πτητικών Ενώσεων

Λόγω του μεγάλου αριθμού των VOCs που υπάρχουν ή εμφανίζονται στην οικο-δομή, έχουν προταθεί διάφορες κατηγο-ριοποιήσεις, όπως ανάλογα:

Τα χημικά τους χαρακτηριστικά

Υδρογονάνθρακες (αλεικυκλικοί, αρωματικοί, αλογόνοι, πα-ραφινικοί, ολεφινικοί).

Αλκοόλες, Αιθέρες γλυκόλης, Αλδεϋδες, Εστέρες, Κετόνες, Φθαλικά άλατα (phtalates).

Τα φυσικά τους χαρακτηριστικά Σημείο βρασμού

Πίεση ατμού κ.λπ.

Τις επιδράσεις τους στην υγεία Ερεθισμοί, Νευροτοξικότητες, Πιθανό-

τητα ή ενδείξεις καρκινογεννέσεων.

Σύμφωνα με την προταθείσα από τον Πα-γκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ποιό-τητα του εσωτερικού αέρα (Report ECA No18/1997) οι VOCs από πλευράς σημεί-ου βρασμού διακρίνονται σε:

Πολύ πτητικές, VVOCs, με σημείο βρα-σμού από 0 °С έως 50-100 °С

Πτητικές, SVOCs, με σημείο βρασμού από 50-100 °С έως 240-260 °С

Σε ημιπτητικές, SVOCs, με σημείο βρα-σμού από 240-260 °С έως 380-400 °С

Σε πτητικές ενώσεις που περιέχουν μόρια διαμέτρου μικρότερης των 2,5 μm (POM), με σημείο βρασμού μεγαλύτερο των 380 °С

Page 39: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 39

Page 40: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης40

Από τα οικοδομικά υλικά τελειωμάτων

Όλα τα οργανικά υλικά φυσικής ή συνθε-τικής προέλευσης που χρησιμοποιούνται στις εργασίες τελειωμάτων των εσωτε-ρικών χώρων, αποδεσμεύουν οργανικές πτητικές ενώσεις. Ανάλογες αποδεσμεύ-σεις δημιουργούνται από τον εξοπλισμό και την διακόσμηση των κατοικιών, αλλά και από τα υλικά καθαρισμού - προστασί-ας από βιολογικούς παράγοντες (ρύπους).

Αποδεσμεύσεις VOCs από τα υλικά παρα-τηρούνται τόσο κατά την φάση της βιο-μηχανικής παραγωγής τους, όσο και μετά την ολοκλήρωση και αποθήκευσή τους ή/και αμέσως μετά την επί τόπου εφαρμο-γή και τοποθέτησή τους. Ο ρυθμός απο-δέσμευσης του κάθε συστατικού εξαρ-τάται από την θερμοκρασία, την σχετική υγρασία, την ταχύτητα κίνησης του εσω-τερικού αέρα κ.α.

Για τον λόγο αυτό, οι αποδεσμεύσεις αυ-τές διακρίνονται σε πρωτογενείς και δευ-τερογενείς. Οι δεύτερες επηρρεάζουν πε-ρισσότερο από τις πρώτες την ποιότητα του αέρα (φαινόμενο διαρκείας).

Πρωτογενείς αποδεσμεύσεις

Οφείλονται στα συστατικά των υλικών.

Είναι σημαντικές αμέσως μετά την βιο-μηχανική παραγωγή των υλικών.

Μειώνονται κατά 60-70% στο διάστη-μα των πρώτων έξη μηνών.

Εξαφανίζονται μετά από 1 χρόνο αφό-του τοποθετήθηκαν τα υλικά στο έργο.

Δευτερογενείς αποδεσμεύσεις

Προέρχονται από τις επιδράσεις επί των υλικών

«Η υγρασία και η αλκαλικότητα» (π.χ. τοποθέτηση υλικού σε υγρή στρώση τσιμεντοκονίας).

«Η υψηλή θερμοκρασία»

«Το όζον»Αυξάνει τις αποδεσμεύσεις των αλδεϋ-δών που έχουν έντονες οσμές

«Τα διάφορα χημικά συντήρησης»

Δύνανται να αυξάνουν με το χρόνο και να διατηρούνται.

Στους εσωτερικούς χώρους των κτιρίων, οι αποδεσμευόμενες οργανικές πτητικές ενώσεις προέρχονται από τα οικοδομικά υλικά τελειωμάτων όπως παράγωγα ξύ-λων, επενδύσεις δαπέδων και τοίχων, χρώ-ματα, βερνίκια, κόλλες, υφάσματα κ.λπ.

Page 41: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 41

Page 42: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης42

Οι μοκέτες και οι υφασμάτινες επενδύσεις είναι τα πλέον απορροφητικά υλικά. Η προσ-ρόφηση των υλικών επιβραδύνει την εξου-δετέρωση των VOCs του εσωτερικού αέρα.

Ορισμός απορρόφησης (absorption), προσρόφησης (adsorption) και έκλυ-σης (desorption) των υλικών

ΑπορρόφησηΗ συγκράτηση των ουσιών στο εσωτερικό των στερεών (για πορώδη υλικά με τριχο-ειδή διάκενα στην δομή τους).

ΠροσρόφησηΗ συσσώρευση μιας χημικής ουσίας στην επιφάνεια ή εντός των πόρων ενός στερε-ού ή στην ενδοεπιφάνεια στερεού-αέρα, στερεού-νερού.

Εκλυση (απώθηση)Η επαναφορά στον αέρα ή στο νερό μιας ου-σίας που απορροφήθηκε από ένα στερεό.

Διαφοροποίηση των υλικών ως προς την διάρκειας προσρόφησης (adsorption) και έκλυσης (desorption) ποσοτήτων VOCs

‘Ολα τα υλικά εκτός από το γυαλί συγκρα-τούν περισσότερο ή λιγότερο ποσοτήτες VOCs που αποδεσμεύονται στον αέρα.

Τα πορώδη υλικά (π.χ. τα ηχοαπορροφη-τικά υλικά σε φύλλα, τα χαρτιά ταπετσα-ρίας, οι συνθετικές μοκέττες κ.λπ.) απορ-ροφούν εύκολα ποσότητες VOCs και τις αποδίδουν σταδιακά επί απροσδιόριστο χρονικό διάστημα (η διάρκειά του δεν εί-ναι ευχερώς προσδιορίσιμη).

Τα φαινόμενα απορρόφησης-προσρόφη-σης παίζουν σημαντικό ρόλο στις επανα-μολύνσεις του εσωτερικού αέρα, ανάλο-γα με την συμπεριφορά των υλικών στην συγκράτηση ή αποδέσμευση των χημικών ρύπων και ανάλογα του τύπου του VOC.

Διαφοροποίηση των υλικών ως προς τις αποδεσμευόμενες ποσότητες VOCs.

Παρουσιάζονται μεγάλες αποκλίσεις στην αποδεσμευση ποσοτήτων VOCs μεταξύ των διαφόρων υλικών τελειωμάτων, όπως αυτό προκύπτει και από τον πίνακα 1.

Διαφοροποίηση των υλικών ως προς την διάρκεια αποδέσμευσης VOCs

Τα στερεά υλικά όπως οι μοκέτες, οι τα-πετσαρίες, τα παράγωγα ξύλου, τα υφά-σματα επενδύσεων, τα έπιπλα με συν-θετικά υλικά παρουσιάζουν σταθερή αποδέσμευση VOCs για μήνες.

Τα υγρά υλικά όπως τα χρώματα, τα βερνί-κια, τα υλικά συντήρησης (κυρίως των ξύ-λων) παρουσιάζουν αποδέσμευση VOCs που διαρκεί από μερικές μέρες έως μήνες.

Πίνακας 1. Αποκλίσεις μεταξύ των υλικών τελειωμάτων στην αποδεσμευση ποσοτήτων VOCs

ΥΛΙΚΑ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ mg/m2/h

Χρώματα 120

Επενδύσεις τοίχων 10

Μοκέτες 0,5

Κόλλες 87

Ξύλα 1

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ:

1. Drs SUZANNE et PIERRE DEOUX: «Le Guide de l’ Habitat sain» - Έκδοση Medieco, Γαλλία 2004.

2. CLAUDE-ALAIN ROULET:«Santé et qualité de l’ environnement intérieur dans les bâtiments» - Έκδοση Presses Polytechniques et Universitaires ROMANDES - LAUZANNE 2008.

3. ΟΜΑΔΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ «Ρύπανση και ποιότητα εσωτερικού περιβάλλοντος στα κτίρια» - Έκδοση ΤΕΚΔΟΤΙΚΗ, Αθήνα 2007.

ΠΗΓΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ:

1. www.flickr.com

2. Source: association pour la prévention de la pollution atmosphériquewww.appa.asso.fr(d’après un schéma de J. Trouvet)

Κατά τον καθηγητή Ε.Μ.Π. Θ. Σκουλικίδη, οι έννοιες «προσρόφηση» και «απορρόφηση» πρέπει να ενιαιοποιούνται με τον όρο «ρόφηση».

Page 43: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 43

Page 44: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης44

Η Ελικοειδής Πεζογέφυρα (The Helix Bridge), η οποία αρχικά είχε ονομαστεί «Η Γέφυρα της Διπλής Έλικος» συνδέει τις περιοχές Marina Centre και Marina South στον κόλπο Marina Bay της Σιγκαπούρης. Βρίσκεται δίπλα στην οδική γέφυρα Benjamin Sheares και παραδόθηκε στο κοινό στις 18 Ιουλίου 2010.

Η Ελικοειδής Πεζογέφυρα της Σιγκαπούρης Helix Pedestrian Bridge

Παρουσίαση: Π. Αναγνωστόπουλος, Π-Μ

Στην περιοχή αυτή έχουν ολοκληρω-θεί πολλά σημαντικά έργα: Integrated Resort Marina Bay Sands, Singapore Flyer, Gardens by the Bay, καθώς και το νέο οι-κονομικό - εμπορικό κέντρο με συνολική κάλυψη 438.000 m².

Το έργο μελετήθηκε από διεθνή σύμπρα-ξη, στην οποία συμμετείχαν τα Αρχιτεκτο-νικά Γραφεία Cox Group (με έδρα την Αυ-στραλία) και Architects 61 (με έδρα την Σιγκαπούρη) και η δομοστατική εταιρεία ARUP. Το έργο κατασκευάσθηκε από τις εταιρείες Sato Kogyo Pte Ltd and TTJ Design and Engineering Pte (με έδρα την Σιγκαπούρη).

Ο μήκους 280 m φορέας της Ελικοειδούς Πεζογέφυρας αποτελείται από αντίρρο-πες διπλές έλικες από ανοξείδωτο χάλυ-βα. Οι σχεδιαστές εμπνεύσθηκαν την δι-αμόρφωση αυτού του πρωτότυπου και

μοναδικού στον κόσμο φορέα από την δομή του DNA, ως σύμβολο της συνέ-χειας και της ανανέωσης. Η πεζογέφυ-ρα αποτελεί συνέχεια της μήκους 3,5 km προκυμαίας μεταξύ του Marina Centre και μεγάλου συγκροτήματος πολυτελούς ξενοδοχείου - καζίνο που έχει ανεγερθεί στην περιοχή. Πρόκειται για ιδιαιτέρως ελαφρά κατασκευή με χρήση σχεδόν εξ ολοκλήρου ανοξείδωτου χάλυβα Duplex.

Οι σχεδιαστές του έργου επέλεξαν την χρησιμοποίηση του υλικού αυτού, επει-δή αφ’ ενός είναι φιλικό στο περιβάλλον, υψηλής αισθητικής και με μικρές απαιτή-σεις συντήρησης, και αφ’ ετέρου ανταπο-κρίνεται στις θερμές και υγρές συνθήκες που επικρατούν στην παράκτια περιοχή (τροπικό κλίμα), αλλά και τους αερίους ρύπους μιας πυκνοδομημένης περιοχής με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα. Οι ανοξείδωτοι χάλυβες διαθέτουν υψη-λή ανθεκτικότητα στην διάβρωση, με την επιλογή της κατάλληλης σύνθεσης εξα-σφαλίζεται μακρά διάρκεια της κατασκευ-ής με ελάχιστες απαιτήσεις συντήρησης.

Page 45: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 45

Οι ανοξείδωτοι χάλυβες τύπου Duplex εμφανίζουν αντοχή 450 N/mm2 έναντι 220 N/mm2 των ωστενιτικών χαλύβων. Με την χρήση τους επιτυγχάνονται ελα-φρότερες και οικονομικώτερες κατασκευ-ές σε σχχεση με τους κοινούς ανθρακού-χους χάλυβες. Για τις επικρατούσες στην Σιγκαπούρη επιλέχθηκε ποιότητα χάλυ-βα 1.4462, ως καλύτερα ανταποκρινό-μενη στις απαιτήσεις αντοχής και ανθε-κτικότητας και το κόστος κατασκευής και συντήρησης του έργου. Η χρήση χάλυβα Duplex οδήγησε σε μια σημαντικά ελα-φρότερη κατασκευή (εναντι κατασκευής από συμβατικό δομικό χάλυβα), ενώ και η κοστολογική ανάλυση κύκλου ζωής 100 ετών έδειξε ότι ο ανοξείδωτος χάλυβας υπερτερεί (δεν απαιτείται, για παράδειγ-μα, επαναβαφή της κατασκευής).

Η μήκους 2800 m ελικοειδής πεζογέφυ-ρα αποτελείται από τρία κεντρικά ανοίγ-ματα διάστασης 65 m και δύο πλευρικά διάστασης 45 m. Τα ελικοειδή δικτυώμα-τα αποτελούνται από σωλήνες, οι οποίοι έχουν συνολικό μήκος 2.25 km. Εικόνα 1. ‘Αποψη της ολοκληρωμένης πεζογέφυρας.

1

Phot

o by

Ray

mon

d

Page 46: Arch mag vol 4

Η κάτοψη της γέφυρας είναι καμπύλη για την εξασφάλιση ομαλής

σύνδεσης των εκατέρωθεν παρακτίων διαμορφώσεων.

2

3

46 / Αρχιμήδης

Phot

o by

Will

iam

Cho

Page 47: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 47

Οι κυριες και οι δευτερεύουσες έλι-κες, οι οποίες στρέφονται κατ’ αντίθε-τη φορά έχουν διάμετρο 10,8 m και 9,4 m αντίστοιχα. Η εξωτερική δομή της ελί-κωσης έχει διαμορφωθεί από έξι σωλή-νες διαμέτρου Φ 273 mm, σε ίσες μετα-ξύ τους αποστάσεις.

Ο φορέας εδράζεται σε τρία κοίλα βάθρα από ανοξείδωτο χάλυβα, μορφής ανε-στραμμένου τριπόδου, τα οποία έχουν πληρωθεί με σκυρόδεμα. Το συνολικό βάρος των μεταλλικών κατασκευών της γέφυρας ανέρχεται στους 1700 ton.

Η κάτοψη της γέφυρας είναι καμπύλη για την εξασφάλιση ομαλής σύνδεσης των εκατέρωθεν παρακτίων διαμορφώσεων. Από την αρχή είχε τεθεί η απαίτηση δι-αμόρφωσης μιας ελαφράς κατασκευής που θα έρχεται σε αντίθεση με την παρα-κείμενη «βαρειά» οδική γέφυρα που φέ-ρει έξι λωρίδες κυκλοφορίας.

Οι αντίρροπες μεταλλικές ελικώσεις δια-μορφώνουν ένα κυλινδρικής μορφής χω-ροδικτύωμα. Η στερέωσή τους και η με-ταξύ τους σύνδεση επιτυγχάνεται με ελαφρούς ορθοστάτες και ράβδους καθώς και δακτυλίους ακαμψίας. Οι έλικες δια-σταυρώνονται μόνον υπό το κατάστρωμα της γέφυρας. Το αποτέλεσμα της πολυσύν-θετης αυτής διαμόρφωσης είναι ένας άκα-μπτος ελαφρός καμπύλος φορέας.

Τα ακρόβαθρα είναι κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Στις εσωτερικές σπείρες αναρτώνται κά-λυπτρα από πορώδη ύαλο και διάτρητα χαλυβδοελάσματα για την εξασφάλιση σκίασης και προστασίας από την βροχή στους διερχομένους πεζούς.

Η γέφυρα διαθέτει τέσσερες ερύχωρους εξώστες θέασης, χωρητικότητος 100 ατό-μων από τους οποίους μπορεί να θαυμά-σει κανείς το περίγραμμα της Σιγκαπού-ρης ή να παρακολουθήσει την κίνηση ή/και τις νυκτερινές εκδηλώσεις στην Marina Bay. Την νύχτα η γέφυρα φωτα-γωγείται με φωτιστικά που τονίζουν τα ελικοειδή δικτυώματα και της προσδί-δουν φαντασμαγορική εικόνα.

Η πεζογέφυρα έλαβε την διάκριση «World’s Best Transport Building» στο πλαίσιο World Architecture Festival Awards του 2010 και βραβεύθηκε από την Building and Construction Authority (BCA) με Design and Engineering Safety Excellence Award το 2011.

Εικόνες 2, 3.Η διάταξη των ελικοειδών δικτυω-μάτων του φορέα είναι πολύπλοκη.

4

5

Εικόνα 4. Το τρισδιάστατο στατικό προσομοίω-μα που χρησιμοποιή-θηκε για την ανάλυση του φορέα.

Εικόνα 5. Σχηματική παρουσίαση των λεπτομερειών της πεζογέφυρας.

Page 48: Arch mag vol 4

6

Κατά την κατασκευή της γέφυρας υπήρχε η υποχρέ-

ωση διατήρησης ανοικτού διαύλου ναυσιπλοϊας πλάτους

50 m, με επαρκές ελεύθερο ύψος για τη διέλευση για

την διέλευση σκαφών.

48 / Αρχιμήδης

Page 49: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 49

Η γέφυρα σχεδιάσθηκε με βάση το Πρότυπο BS 5950-1: Structural use of steelwork in building. Code of practice for design. Rolled and welded sections και το εγχειρίδιο Structural Design of Stainless Steel, SCI, 2001.

Πριν από τους αναλυτικούς στατικούς υπολογισμούς και την τελική επιλογή των μεταλλικών διατομών και των χαρακτηρι-στικών τους, δημιουργήθηκε τρισδιάστα-το προσομοίωμα της κατασκευής για την μελέτη της γεωμετρίας των ελικοειδών δικτυωμάτων και την αξιολόγηση του αι-σθητικού αποτελέσματος.

Ο φορέας υπολογίσθηκε με μη γραμμικές μεθόδους ανάλυσης για διαφόρους συν-δυασμούς φορτίσεων και ελέχθηκε ως τις δημιουργούμενες δονήσεις υπό συν-θήκες λειτουργίας. Εγινε επίσης πλήρης ανάλυση των επιπτώσεων σε περίπτωση αστοχίας ή αφαίρεσης κάποιων από τα στηρίγματα των ελίκων.

Για την κατασκευή χρησιμοποιήθηκε ανο-ξείδωτος χάλυβας Ευρωπαϊκής προέλευ-σης, όπου μεταφέρθηκε για επεξεργασία στο Johor της Μαλαισίας.

7 8

Εικόνα 6.Λεπτομέρεια του δικτυώματος.

Εικόνα 7.Οι κόμβοι είναι συγκολλητοί και αρθρωτοί.

Εικόνα 8.Εικόνα από το εργοτάξιο της κατασκευής της πεζογέφυρας.

Phot

o by

Hor

st K

iech

le

Page 50: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης50

Τα βασικά μεταλλικά στοιχεία της ανω-δομής, όπως οι δακτυλιωτοί σύνδεσμοι, οι δοκοί του καταστρώματος και οι εξέ-δρες θέασης κατασκευάσθηκαν από σω-λήνες και χαλυβδόφυλλα. Τα προκατα-σκευασμένα στοιχεία διαμορφώθηκαν στις μεγαλύτερες δυνατές διαστάσεις που επέτρεπε η μεταφορά τους από τους δρόμους της Σιγκαπούρης, σύμφωνα και με τους ισχύοντες κυκλοφοριακούς περι-ορισμούς, δηλαδή 11,0 μόλις μέτρα!

Για την εξασφάλιση της απρόσκοπτης ανέ-γερσης, εφαρμόσθηκε πλήρης προσυναρ-μολόγηση στο εργοστάσιο πριν την απο-στολή τους επί τόπου του έργου.

Κατά την κατασκευή της γέφυρας υπήρ-χε η υποχρέωση διατήρησης ανοικτού διαύλου ναυσιπλοϊας πλάτους 50 m, με επαρκές ελεύθερο ύψος για την διέλευ-ση σκαφών. Για τον λόγο αυτό κατασκευ-άσθηκε προσωρινή χαλύβδινη γεφύρωση στο στενό προκειμένου να εξασφαλισθεί πρόσβαση για την συναρμολόγηση της μόνιμης κατασκευής.

Οι σωλήνες και τα ελάσματα Duplex πα-ραδόθηκαν με το εργοστασιακό τους τε-λείωμα. Κατά την επί τόπου διαμόρφω-ση άλλα στοιχεία στιλβώθηκαν και άλλα αδροποιήθηκαν με σφαιροβολή.

Για την κατασκευή των ελίκων χρησιμοποι-ήθηκαν περίπου 650 ton Duplex Stainless Steel, ενώ για την βοηθητική γεφύρωση 1000 ton συνήθους δομικού χάλυβα.

Η συναρμολόγηση του δικτυώματος έγι-νε με χρήση δύο γερανών. Οι εργασίες εκτελούντο κυρίως τις νυκτερινές ώρες για τον περιορισμό των οχλήσεων στον δίαυλο ναυσιπλοϊας.

Η συναρμολόγηση άρχισε από το βόρειο ακρόβαθρο με προκατασκευασμένα στοι-χεία μήκους 11,0 m. Σταδιακά προχωρού-σε η κοχλίωση των στοιχείων του κατα-στρώματος, των δακτυλίων ακαμψίας, των ελκυστήρων και των στηριγμάτων.

10

9

Εικόνες 9, 10.Εξέδρες θέασης (pads).

Εικόνες 11, 12, 13.Εικόνες του εσωτερικού

της πεζογέφυρας.

13

Phot

o by

Cho

o Yu

t Shi

ng

Page 51: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 51

11 12 Phot

o by

arc

hito

rtur

e re

publ

ikPh

oto

by L

ie C

arlo

s Les

sy

Page 52: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης52

Τα στοιχεία των ελίκων συγκολλήθηκαν επί τόπου με αυστηρές διαδικασίες ποι-οτικού ελέγχου προκειμένου να μην δι-αταραχθεί τοπικά η μεταλλική δομή του χάλυβα Duplex. Μετά τις συγκολλήσεις ακολουθούσε επιμελής καθαρισμός των εκατέρωθεν των συγκολλήσεων τμημάτων των σωλήνων και επεξεργασία παθητικο-ποίησης με τοπική ανόπτηση για την απο-φυγή ζωνών ευπαθών στην διάβρωση.

Δοθέντος ότι η έμπνευση για τον σχεδια-σμό προέρχεται από την δομή του DNA, η φωτοτεχνική μελέτη έδωσε έμφαση στην ανάδειξη των σπειροειδών μορφών της κατασκευής. Για τον σκοπό αυτό εγκα-ταστάθηκαν στο εξωτερικό των ελικώ-σεων έγχρωμα φωτιστικά LED, ενώ έχει προβλεφθεί για τους διερχόμενους πε-ζούς διάχυτος λευκός φωτισμός στα κά-λυπτρα, προς το εσωτερικό του φορέα.

Τα φωτιστικά εναρμονίζονται με το επιφανειακό τελέιωμα των στοι-χείων από ανοξέισωτο χάλυβα.

Ζεύγη φωτεινών γραμμάτων c, g, a και t σποτ ανάβουν την νύ-χτα σε αποχρώσεις κόκκινες και πράσινες αντιπροσωπεύ-ουν την κυτοσίνη (cytosine), την γουανίνη (guanine) την αδενίνη (adenine) και την θυμί-νη (thymine), τα τέσσερα βασικά συστατικά του DNA. Ωστόσο οι έλι-κες της γέφυρας είναι αριστερόστρο-φοι, σε αντίθεση με το DNA στο οποίο εί-ναι δεξιόστροφοι!

14

15

16

17

Εικόνες 14, 15, 16, 17, 18

Νυκτερινή άποψη Helix Bridge.

Η σπειροειδής μορφή της κατασκευής, είναι εμπνευ-σμένη από τη δομή του DNA. Η φωτοτεχνική μελέτη έδωσε

περισσότερη έμφαση στην ανάδειξη αυτού

του σκοπού.

ΠΗΓΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ:

1. www.flickr.com

Phot

o by

Cho

o Yu

t Shi

ng

Page 53: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 53

18

Phot

o by

Nag

a Ka

ruPh

oto

by D

ocBu

die

Page 54: Arch mag vol 4
Page 55: Arch mag vol 4
Page 56: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης56

Τώρα την Άνοιξη, αλλά ακόμα περισσότερο κατά το Καλοκαίρι που πλησιά-ζει, οι θερμοκρασίες του περιβάλλοντος γίνονται υψηλότερες, με άμεση επί-πτωση στην εργασιμότητα του σκυροδέματος, στην απώλεια κάθισης και στον χρόνο πήξης του.

Στο Πρότυπο ΕΛΟΤ-517 και στο ACI-305 υπάρχουν συ-στάσεις για την προστασία του σκυροδέματος, ενώ στον ΚΤΣ-97 (§12.9) ανα-

φέρεται ως μέγιστη θερμο-κρασία του προς διάστρωση σκυροδέματος οι 32 °C.

Στο άρθρο αυτό αναφέρο-νται συνοπτικά οι κυριότε-ρες συστάσεις για τα μέτρα προστασίας που πρέπει να ληφθούν.

Πολύ χρήσιμη είναι και η αναδρομή στην Τεχνική Οδηγία Τ.Ο.-2: «Σκυροδέτηση σε υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος» του ΣΠΜΕ (www.spme.gr)

Νίκος Μαρσέλλος Πολ. Μηχ. Ε.Μ.Π.

Σκυροδέτηση σε χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος

Τ.Ο.1

5 οC0 οC

Μέτρα προστασίας (ΕΛΟΤ - 515) και (ACI-306)

Σκυροδέτηση σε υψηλές θερμοκρασίεςπεριβάλλοντοςΑναφορές και μέτρα προστασίας

Page 57: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 57

Α Σκυροδέτηση σε υψηλές θερμοκρασίες

Στο ακόλουθο σχήμα φαίνονται τα επι-τρεπτά όρια όπου πρέπει να κυμαίνεται η θερμοκρασία του σκυροδέματος (tc):

Τον χειμώναΠρέπει να είναι tc ≥ 10 °C (για αδρανή 31mm) και 13 °C (αδρανή 16mm).

Το καλοκαίριΠρέπει να είναι tc ≤ 32 °C

Γενικά, η συμβατική θερμοκρασία συ-ντήρησης των δοκιμίων του σκυροδέμα-τος είναι 20° ± 2°C και με σχετική υγρασία

RH ≥ 95%. Στο Εργοτάξιο δεν είναι δυνα-τόν να επιτευχθεί αυτό και γι’ αυτό ανα-ζητούμε συνθήκες συντήρησης στο έργο, στη σκια με 16 °C ≤ t ≤ 27 °C θερμοκρασίες περιβάλλοντος, και ίσως με προφυλάξεις (θερμομόνωση δοκιμίων). (Γράφημα 1)

Οι παράγοντες που επηρεάζουν τις ιδιό-τητες του σκυροδέματος και κυρίως την εξάτμιση του νερού από την επιφάνειά του είναι τέσσερεις:

Θερμοκρασία Περιβάλλοντος

Θερμοκρασία Σκυροδέματος

Σχετική Υγρασία

Ταχύτητα Ανέμου

Σκυροδέτηση σε χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος

Σκυροδέτηση σε υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος

tc = Θερμοκρασία σκυροδέματος

tc = 32 οC maxtc ≥ 13 οC min

tc ≤ 32 οC 16 οC - 27 οC

16 οC

20 οC 30 οC

Τ.Ο.2Τ.Ο.3Τ.Ο.3

40 οC10 οC

10 οC - 13 οC ≤ tc

31 mm 16 mm

Σκυροδέτηση σε συνήθεις θερμοκρασίες περιβάλλοντος

Συντήρηση των δοκιμών στο έργο

Συντήρηση δοκιμών στον θάλαμο συντήρησης 20 οC ± 2 οC

Μέτρα προστασίας (ΕΛΟΤ - 515) και (ACI-306)

- 27 οC

20 οC ± 2 οC

Γράφημα 1

Page 58: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης58

Με το ως άνω νομογράφημα (Γράφημα 2), που προέρχεται από το ACI-305, μπο-ρεί να γίνει υπολογισμός της ποσότητας εξάτμισης του νερού, σε kg ανά m2 επι-φανείας και ανά ώρα, σύμφωνα με το πα-ράδειγμα. Αν η ποσότητα αυτή ξεπεράσει το 1 kg/m2/h, υπάρχει κίνδυνος ρηγμάτω-σης (plastic shrinkage).

Έτσι για παράδειγμα αν:

ΠρώτονΗ θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι 30 °С.

ΔεύτερονΗ σχετική υγρασία είναι 60%.

ΤρίτονΗ θερμοκρασία σκυροδέματος είναι 32 °C.

ΤέταρτονΗ ταχύτητα του ανέμου είναι 30 km/h (περίπου 4-5 Μπωφόρ).

τότεη ποσότητα του νερού που εξατμίζεται είναι 1,5 kg/m2/h και υπάρχει κίνδυνος ρηγμάτωσης του σκυροδέματος (όριο το 1kg/m2/h).

Γράφημα 2

Page 59: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 59

Προληπτικά μέτρα προστασίας

Όσον αφορά τα υλικά

Μείωση θερμοκρασίας σκυροδέματοςΠραγματοποιείται με ψύξη του νερού ή εισαγωγή νιφάδων πάγου στο σκυρόδεμα.

Αύξηση της δοσολογίας του επιβραδυντικούΠ.χ. 0,3% ή 0,4% κατά βάρος τσιμέντου.

Χρήση ποζολανικών τσιμέντων τύπου ΙΙ ή IV, χαμηλής αντοχής Π.χ. 32,5 MPa.

Σκίαση των αδρανών ή ψεκασμός τους με νερόSprinkling

Βάψιμο με άσπρο χρώμα των αυτοκινήτων μεταφοράς του σκυροδέματοςΒαρέλες

Όσον αφορά τη σκυροδέτηση

Σκυροδέτηση νωρίς το πρωίΠ.χ. 06:30 - 07:00

Νυκτερινή σκυροδέτηση

Αναβολή της σκυροδέτησηςτην ημέρα του καύσωναΚατά την οποία ενδέχεται η θερμοκρασία περιβάλλοντος να είναι > 38 ή 40 °С.

Χρήση αντιανεμίων πετασμάτων

Εντατική συντήρηση της επιφάνει-ας του σκυροδέματος με ψεκασμό Με νέφος υγρασίας - νερούWater - Sprinklers

Σκίαση της επιφάνειας, προφύλαξη με πλάκες από πολυστερίνη Π.χ. φελιζόλ, «Dow» κ.λπ.

Αποφυγή σκυροδέτησης μεθερμοκρασία περιβάλλοντοςμεγαλύτερη από 27 °С - 28 °СΑπαγόρευση σκυροδέτησης με σκυρόδε-μα θερμοκρασίας άνω των 32 °С

Στην Τεχνική Οδηγία: Τ.Ο.-2 του ΣΠΜΕ (www.spme.gr) περιγράφονται αναλυτικά όλα τα προληπτικά μέτρα προστασίας.

Page 60: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης60

(0 οC πάγου 0 οC νερό)

B Συμπέρασμα

Η σκυροδέτηση με υψηλές θερμο-κρασίες περιβάλλοντος, άνω των 36 °С, συνιστάται να αποφεύγεται. Αν αυτό επιβάλλεται από τους ρυθ-μούς του εργοταξίου, πρέπει να γί-νει είτε νυκτερινή είτε σκυροδέτηση νωρίς το πρωί.

Αυστηρά μέτρα εντατικής συντή-ρησης πρέπει να ληφθούν αμέσως μετά τη σκυροδέτηση.

Συνιστάται η χρήση σκυροδέματος με θερμοκρασία έως 27 °С - 28 °С και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με ψύξη του νερού, σκίαση των αδρα-νών, χρήση τσιμέντου τύπου ΙΙ/32,5 ή IV/32,5 και αύξηση της δοσολογί-ας του επιβραδυντικού.

Προστασία από τον άνεμο, ο οποίος επιταχύνει την εξάτμιση.

Όλα αυτά πρέπει να πετύχουν ρυθ-μό εξάτμισης του νερού χαμηλό-τερο από 1 kg/m2/h, όπως αυτός υπολογίζεται με το διάγραμμα του ACI-305. (Γράφημα 3)

Σκυροδέτηση σε υψηλές θερμοκρασίες

Exθροί

max θερμοκρασίασκυροδέματος ≤ 32 οC

Όπλα

Α Β

Σχετική υγρασία30o Θερμ. αέρα

Σχετική υγρασία 60%

ACI - 305ACI - 308

Θερμ.μπετόν

Tαχ. ανέμου

Λευκό χρώμαΒάψιμο βαρέλας

-80 cal/g

Εξάτμισηνερού:1,5 Kg/m2/h1 Kg/m2/h(όριο)

νερού (-4 οC -1 οC σκ.)αδρανώντσιμέντου

32ο

Υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος

Σχετική υγρασία χαμηλή

Υψηλή θερμοκρασία σκυροδέματος

Μεγάλες ποσότητες ανέμου

Σκυρόδεμα ογκωδών έργων

Νυχτερινή σκυροδέτηση Προσθήκη πάγου (ice flakes)

Μείωση θερμοκρασίας

Σκίαση υλικών / Μηχαν. / Βαρέλας Λευκό χρώμα βάψιμο βαρέλας

Αντι-ανέμια Αντι-ανέμια

Τσιμέντο τύπου: ΙΙΙ (χαμηλής θερμότητας ενυδάτωσης)

Πρόσθετα σκυρ/τος (επιβραδυντικά, Υπερ/κα)

Μικρό πάχος στρώσεως(Aπαγωγή θερμοκρασίας)

Ιδανική συντήρηση Sprinklers - Curing membrane

Σκίαση κατασκευής(Τέντες - Υπόστεγα)

Page 61: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 61

Γράφημα 3

§ 12.9 / ΚΤΣ - 97 • Σχέδιο ΕΛΟΤ -517ACI - 305 / ACI - 308

Συνέπειες

Γ

Ρωγμές

1m

1m

1Kg/m

Απώλεια εργασιμότητος

Σφιχτό μπετόν

Προσθήκη νερού

Ρηγμάτωση

Ρηγμάτωση σκυροδέματος όταν η εξάτμιση ≥ 1 kg/m2/h

Πτώση αντοχής

Αύξηση συστολής ξηράνσεως

Πλαστική συστολή(Plastic shrinkage)

Page 62: Arch mag vol 4

Η διπλωματική αυτή, επιχει-ρεί μια αντιστροφή: τη μετα-τροπή ενός bunker στην πόλη του Αργυρόκαστρου, κατα-σκευασμένου επί κομμουνι-σμού, σε έναν χώρο ανοιχτό στην πόλη, ενεργό κομμάτι της βιωματικής εμπειρίας της. Προκειμένου να υλοποιηθεί αυτή η αντιστροφή, το bunker εντάσσεται σε ένα σύστημα μαζί με άλλα κομβικά σημεία της πόλης, που σχετίζονται με αυτό. Το σύστημα αυτό ενερ-γοποιείται μέσω της τέχνης, αναβαθμίζοντας τις συνθήκες της αστικής ζωής και αναζωο-γονώντας το ιστορικό κέντρο της πόλης που παρουσίαζε σημάδια εγκατάλειψης.

BUNKER I REKNUBΑντιστρέφοντας τα νοήματα του χώρουΠαρουσίαση εργασιών Νέων Μηχανικών

Φοιτήτριες: Γιοβάνη Αλεξάνδρα Ανδρουλακάκη Ελευθερία

Τμήμα:Αρχιτεκτόνων μηχανικώνΠ

Επιβλέποντες καθηγητές:Κούρκουλας ΑνδρέαςΝουκάκη-Μπαμπάλου Μπούκη

Ημερομηνία παρουσίασης:5 Δεκεμβρίου 2011

62 / Αρχιμήδης

Page 63: Arch mag vol 4

Α Το Bunker_Κατανοώντας το χώρο

Πρόκειται για ένα υπόσκαφο καταφύγιο πολέμου (bunker) που κατασκευάστηκε επί κομμουνισμού στην πόλη του Αργυ-ρόκαστρου. Χωροθετείται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, « θαμμένο» κάτω από το κάστρο και σε άμεση συσχέτιση με την πλατεία της. Ήταν ένα από τα μεγαλύτε-ρα που κατασκευάστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες πριν την κατάρρευση του κομ-μουνισμού στα πλαίσια ενός συνολικού σχεδίου θωράκισης της χώρας απέναντι σε μια εξωτερική απειλή. Εκείνη την επο-χή η χώρα είχε χάσει όλους τους συμμά-χους της και ο φόβος για επικείμενες επι-θέσεις ήταν έντονος... Σε αντίθεση με τα bunkers με μορφή μανιταριού που θα χρησιμοποιούνταν ως πυροβολεία από τους κατοίκους, το συγκεκριμένο ήταν προορισμένο για να προστατεύσει και να στεγάσει τα μέλη του κόμματος και τη δι-οίκηση της πόλης αν ένα τέτοιο σενάριο γινόταν πραγματικότητα.

Αρχιμήδης / 63

Page 64: Arch mag vol 4

Ο χώρος αυτός δε χρησιμοποιήθηκε ποτέ ενώ αυτή τη στιγμή παραμένει κλειστός, ανενεργός και σχεδόν αόρατος. Μοιά-ζει με ένα μαύρο κουτί που μέσα σ αυτό ο χρόνος έχει σταματήσει στην εποχή την οποία χτίστηκε, μια εποχή ξενοφο-βίας, που κυριαρχούσε η εσωστρέφεια κι η απομόνωση. Μέχρι σήμερα η πόλη μοιάζει να το απωθεί και να το κρατά-ει θαμμένο όπως απωθούν και κρατούν θαμμένη την ανάμνηση της τότε εποχής οι άνθρωποι που τη βιώσαν.

Β Ανοίγοντας το «μαύρο κουτί»

Θέσαμε, λοιπόν, ως στόχο να «ανοίξου-με» αυτό το κλειστό κουτί, να φωτίσουμε αυτή τη σκοτεινή πλευρά του, να το απο-μυθοποιήσουμε κατά κάποιο τρόπο. Θε-ωρήσαμε ότι μόνο καθιστώντας το ενερ-

γό κομμάτι της βιωματικής εμπειρίας της πόλης και διαπλέκοντας το παρελθόν με το σήμερα, το παρελθόν αυτό θα μπο-ρέσει να αποτελέσει γνώση και εφόδιο για το μέλλον κι όχι να παραμείνει μια καταχωνιασμένη μνήμη. Επειδή όμως αντιλαμβανόμαστε το ρόλο του bunker αυτού, ως σύμβολο μιας σημαντικής πε-ριόδου στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, δε θέλουμε να αλλοιώσουμε το χαρακτή-ρα του χώρου.

Γ Το σύστημα

Μετά την κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων και των αναγκών της πόλης, επανερχόμα-στε στο «άνοιγμα» του bunker. Επιλέξαμε το άνοιγμα αυτό να μην είναι κυριολεκτι-κό και να επηρεάζει τις χωρικές ποιότη-τες του bunker, άλλα να είναι «άυλο» και να δομείται με συνδέσεις του χώρου με

το έξω, με σημεία που συσχετίζονται με αυτό χωρικά και νοηματικά: το κάστρο, τον απέναντι λόφο και την πλατεία της πόλης. Συνδέοντας λοιπόν το καταφύ-γιο με αυτά τα σημεία δημιουργούμε ένα σύστημα που διαπλέκεται με την πόλη.

Αυτό το σύστημα επιλέγουμε να τρο-φοδοτείται και να ενεργοποιείται μέσω της τέχνης. Συγκεκριμένα, κάποια ση-μεία του συστήματος τη γεννούν, κάποια άλλα τη φιλοξενούν και την επικοινω-νούν, εντάσσοντάς τη στην καθημερινό-τητα της πόλης. Επιλέγουμε την τέχνη και στα πλαίσια της αντιστροφής που έχου-με προαναφέρει γιατί είναι μια μορφή επικοινωνίας που προωθεί την ελευθε-ρία της έκφρασης, τη διαφορετικότητα και τη συνάντηση, έννοιες ζωτικές για τη λειτουργία της σύγχρονης κοινωνίας που όμως έλειπαν από την εποχή που αντι-προσωπεύει το bunker...

64 / Αρχιμήδης

Page 65: Arch mag vol 4

ΚΑΤΟΨΗ +90,00κλίμακα 1|500

ΚΑΤΟΨΗ +14,25κλίμακα 1|500

Αρχιμήδης / 65

Page 66: Arch mag vol 4

Δεν μου ήρθε ξαφνικά.

Με ενοχλεί εδώ και πολύ καιρό η κακοποί-ηση της γλώσσας μας, ιδιαίτερα από αυτούς που νομίζουν ότι έτσι γίνονται περισσότερο «παιδιά του λαού», «προοδευτικοί» και «δημοκράτες», νομί-ζουν ότι έτσι πρέπει να μιλούν για να δικαι-ώσουν τον τίτλο του

Ελληνική γλώσσαΜάθημα 1ο

Προδιαγραφών, Εγκυκλίων, Προτύπων, Οδηγιών, αλλά επίσης Νόμων και Δικαστι-κών Αποφάσεων, σε σημείο που να μην καταλαβαίνεις το νόημα ή (ακόμα χειρότερο) να μπορείς να καταλάβεις όποιο νόημα θέλεις. Τρο-μάζω με τη γλώσσα και την ορθογραφία που μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο. Πάσχω (και δεν είμαι ο μόνος) όταν μου αναθέτουν να φέρω σε λογαριασμό κείμε-να που στέλνονται για δημοσίευση και σε κά-νουν να αναρωτιέσαι ποια είναι η μητρική γλώσσα του συντάκτη.

«αντιστασιακού» που έδωσαν μόνοι τους στον εαυτό τους, νομί-ζουν ότι η αγραμματο-σύνη και ο σολοικι-σμός είναι συνώνυμα της δημοκρατίας. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που δεν έμαθαν ποτέ και δεν ενδιαφέ-ρονται να μάθουν.

Με ενοχλεί, ακόμα περισσότερο, ότι η κατρακύλα συνεχώς μεγαλώνει, κυρίως μεταξύ των νέων, οι οποίοι πάντως έχουν τη δικαιολογία ότι δεν έχουν διδαχθεί σωστά ούτε στο σχολείο, ούτε από τα μέσα ενημερώσεως, ακουστικά ή οπτικά. Αγανακτώ κάθε φορά που βλέπω άγνοια της Γραμματικής και του Συντακτικού, και κακή χρήση της γλώσσας σε «επίσημα» κείμενα Κανονισμών,

66 / Αρχιμήδης

Πώς σου ήρθε, έτσι ξαφνικά;

Page 67: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 67

Δεν υπάρχει κανένας λόγος να αναστή-σουμε την καθαρεύουσα. Δημοτική όμως είναι (πρέπει να είναι) η απλή γλώσσα που μιλάει ένας στοιχειωδώς μορφω-μένος άνθρωπος, που δεν προσπαθεί να εντυπωσιάσει με «λογιοτατισμούς», αλλά και δεν ψάχνει στα σκουπίδια για να βρει λέξεις και εκφράσεις που θα δεί-ξουν την απελευθέρωσή του, την απέ-χθειά του προς το κατεστημένο και τη «μαγκιά» του. Και, τι παράξενο! όσο πιο αγράμματος είναι, τόσο περισσότερο θα προσπαθεί να αντιγράψει και να επανα-λάβει λέξεις και εκφράσεις που «αρχαΐ-ζουν», νομίζοντας ότι είναι της μόδας και τον κάνουν σπουδαίο. Aυτές είναι που τον εντυπωσιάζουν, ίσως και αυτός που τις πρωτοείπε. Τον γοητεύουν οι «ατά-κες» της καθαρεύουσας. Σου «αρθρώνει λόγο» για την «περιρρέουσα ατμόσφαι-ρα» και την «ανάδραση των πληροφο-ριών» και μάλιστα «ανεξαρτήτου!» θέ-ματος συζητήσεως, ο αθεόφοβος. Ακόμα ένα μικρό παράδειγμα (όχι το χειρότε-ρο): έχουμε ξεχάσει το ρήμα «χρειάζε-ται» γιατί μάθαμε το ρήμα «χρήζει». Στη σωστή δημοτική θα πούμε ότι «ο αγράμ-ματος χρειάζεται μόρφωση». Eίναι λά-θος, είναι «ψηλό καπέλλο με τσαρού-χια», αν πούμε ότι «χρήζει μόρφωσης», αυτό όμως... «χρήζει» να του το πει κά-ποιος. Ωραία είναι τα μεταξωτά... Η πιο εντυπωσιακή χρήση αρχαΐζουσας έκφρα-σης, από άνθρωπο αγράμματο, είναι αρ-κετά πρόσφατη: «Ανδρός πεσούσης πας ανήρ ανδρεύεται», αντί να πάει να κου-ρεύεται κάνει τον μορφωμένο.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με τις λέξεις ή τις εκφράσεις «πανικός», «αιχμή του δόρατος», «εξ απαλών ονύχων», «το μαχαίρι στο κόκκα-λο» και άλλες. Χρησιμοποιούνται με τρόπο που δείχνει ότι υπάρχει άγνοια της σημασίας τους.

«Πανικός» Είναι ο πολύ μεγάλος φόβος, είναι ο φό-βος που προκαλούσε ο αρχαίος θεός Παν (ή Πάνας), είναι ο «Πανικός φόβος», από τον οποίο έφυγε η δεύτερη λέξη, αλλά παρέμεινε το νόημα. Κακώς χρησιμοποι-είται για να δείξει την αναστάτωση, την αταξία, την αναμπουμπούλα.

«Αιχμή του δόρατος»Είναι το ισχυρό σημείο του όπλου, με το οποίο γίνεται η κρούση στον εχθρό, δεν είναι το κύριο αίτημα, το θέμα συζητήσε-ως. Αιχμή του δόρατος σε μια ομάδα πο-δοσφαίρου είναι ο κεντρικός κυνηγός, ο σκόρερ.

«Εξ απαλών ονύχων»Θα πει από τη βρεφική του ηλικία, από τότε που ήταν πολύ μικρός, δεν σημαίνει εύκολα, με μικρή προσπάθεια, ή επιδερ-μικά ή διακριτικά.

«Έφτασε το μαχαίρι στο κόκκαλο»Είναι η σωστή έκφραση, που σημαίνει ότι ή κατάσταση έφτασε σε σημείο που θα υπάρξει ισχυρή αντίδραση, δεν είναι δυνατή άλλη υποχώρηση ή ανοχή. Δεν σημαίνει αυτό που νόμιζε ένας πρωθυ-πουργός που δεν ήξερε Ελληνικά (που όμως επαναλαμβάνεται σωρηδόν), λέγο-ντας «μέχρι το κόκκαλο» και εννοώντας ότι η κάθαρση θα ολοκληρωθεί, αφού άλλωστε, για να γλυτώσεις από τη γάγ-γραινα του άρρωστου μέλους, πρέπει να κοπεί και το κόκκαλο. «Με τις συνεχείς μειώσεις των συντάξεων, έχει φτάσει το μαχαίρι στο κόκκαλο», αυτή είναι η σω-στή πρόταση, που έχουμε την υποχρέω-ση να κάνουμε πραγματικότητα.

Χρησιμοποιείται επίσης, με άνεση και ευχαρίστηση, η «αργκό» της νεολαίας, «την έκανε», «δεν με χαλάει», «τη βά-ψαμε», «τα παίρνω στο κρανίο», «τη βρίσκω», «μου άναψαν τα λαμπάκια», δίνει στον χρήστη τη δυνατότητα να αι-σθανθεί νέος, πιο κοντά σου, σύγχρονος και «περπατημένος». Αλλά πώς να τον κατηγορήσεις γι’ αυτό, όταν ο Υπουργός Παιδείας έχει δηλώσει με λεβεντιά και καμάρι ότι «εμείς δε μασάμε».

Αυτό το «δε μασάμε» μου δίνει την ευκαι-ρία να επισημάνω ότι η συνήθης κατάρ-γηση του «ν» στο τέλος των λέξεων, στη δημοτική (κυρίως στην αιτιατική του θη-λυκού γένους), δεν σημαίνει και εξαφάνι-σή του από το αλφάβητο. Χρειάζεται πολύ συχνά για λόγους ευφωνίας, όταν η επό-μενη λέξη αρχίζει από φωνήεν, και ασφα-λώς χρειάζεται πάντα στο αρνητικό μόριο «δεν». Αν ο Υπουργός είχε πει «δεν μα-σάμε» θα ήταν ένα σκαλοπάτι καλύτερος.

Η ευφωνία, πάντως, δεν ολοκληρώνε-ται μόνο με τη χρήση του «ν» πριν από τις λέξεις που αρχίζουν με φωνήεν. Το «ν» στο τέλος της λέξεως, απαιτείται και όταν η επόμενη λέξη αρχίζει με ένα από τα γράμματα κ-π-τ, που μπορούμε να τα θυμόμαστε εύκολα, με ένα τρόπο που θα τον ανακαλύψει καθένας μόνος του, εί-μαι βέβαιος ότι η υπόδειξη θα πήγαινε χαμένη αν είχα επικαλεσθεί την ορολο-γία της Γραμματικής και, απλώς, τα έλεγα ψιλόπνοα. Στα κ-π-τ μπορούν να εντα-χθούν και τα διπλά «ξ» και «ψ», αφού μπορούν, στην προφορά, να θεωρηθούν ως «κσ» και «πσ».

Κακή χρήση γίνεται και στους συνδέ-σμους ως και σαν, που δεν είναι ταυτόση-μοι. Το «σαν» είναι σύνθεση των λέξεων «ως εάν», η κακή του χρήση τροποποιεί ή και καταστρέφει το σωστό νόημα. Αν πεις ότι «ο «Β» δουλεύει σαν Πολιτικός Μη-χανικός», στα σωστά Ελληνικά λες «σαν να ήταν Πολιτικός Μηχανικός», πράγμα που μπορεί να είναι ψευδές και μειωτικό. Ως παράδειγμα, που ξεκαθαρίζει την κα-τάσταση, θα δώσω μια φράση που περι-

Θ. Γ. ΒουδικλάρηςΠολιτικός Μηχανικός

Page 68: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης68

κτη, είναι φτιαχτή. Γι’ αυτό και κάνει ο καθένας ότι θέλει, απαγορευμένη είναι μόνο η «σωστή» γραμματική.

Ως ένα ακόμα παράδειγμα κακής χρήσεως της μετοχής θα γράψωδύο φράσεις:

Έλυσα αυτό το πρόβλημα χρησιμοποιώ-ντας τον υπολογιστή. Η φράση είναι σωστή.

Η λύση του προβλήματος έγινε χρησι-μοποιώντας τον Η/Υ. Η φράση είναι λά-θος. Η σωστή φράση είναι: Η λύση του προβλήματος έγινε με τη χρησιμοποίηση του Η/Υ.

Ερευνήστε να δείτε πόσο συχνά γίνεται το πιο πάνω λάθος.

Στην εποχή της μεταπολίτευσης δημιουρ-γήθηκε ο νεολογισμός «διαφωνώ κάθε-τα» ή «είμαι κάθετος», που επιζεί ακό-μα. Θέλει να πει, υποθέτω, ότι η άποψη μου, όχι μόνο δεν συμπίπτει ή δεν εί-ναι παράλληλη με την προηγούμενη (ή τη δική σου), αλλά ούτε καν συγκλίνει, με πιθανότητα να συναντηθεί, έστω και σε μεγάλη απόσταση. Εξεζητημένος λα-ϊκίστικος όρος που ίσως «έπιασε» επει-δή τον είπε κάποιος δημοφιλής και επα-ναλαμβάνεται από μιμητισμό, αντί για το «διαφωνώ πλήρως ή τελείως ή ριζικά».

Μια ακόμα επισήμανση πρέπει να γί-νει στην εσφαλμένη χρήση των μετα-βατικών και αμετάβατων ρημάτων, τα οποία μοιάζουν να ανήκουν σε ξένη γλώσσα. Οι δημοσιεύσεις και οι ανα-κοινώσεις είναι γεμάτες από ειδήσεις όπως «η μετοχή διαπραγματεύεται στο Χρηματιστήριο» αντί «έχει τεθεί σε δι-απραγμάτευση» και, εξ ίσου συχνά, ότι «ο Υπουργός διέρρευσε την πληροφο-ρία ή την είδηση», αντί για το σωστό «η πληροφορία ή η είδηση διέρρευσε από το Υπουργείο». Παραδέχομαι ότι αυτά είναι από τα λάθη των δημοσιογράφων που θα διορθωθούν μάλλον τελευταία, δεν δέχομαι όμως ότι επιτρέπεται να γί-νονται από αυτούς που συντάσσουν τα δελτία τύπου Δημοσίων Υπηρεσιών.

Ας περιοριστούμε σήμερα ως εδώ, ίσως στο μέλλον να υπάρξει συνέχεια, το αντι-κείμενο είναι μεγάλο, το «λειβάδι με τις μαργαρίτες» ατέλειωτο. Το μεγάλο λά-θος έγινε όταν καταργήθηκαν τα αρχαία Ελληνικά και η γραμματική τους, σε μια ασυλλόγιστη επίδειξη προοδευτικότητας. Φτιάξαμε έτσι μια γενιά αγράμματων και η κάλυψη του κενού είναι δύσκολη. Αξί-ζει να ξαναθυμηθούμε ότι ο Αντώνης Τρί-τσης, ως Υπουργός Παιδείας, διέγνωσε το μέγεθος του λάθους και είχε το θάρρος, μέσα στο καταμεσήμερο του λαϊκισμού, να επαναφέρει το μάθημα των αρχαίων στα σχολεία, σε μια προσπάθεια ανάκαμ-ψης. Σωστή γραμματική δεν μπορείς να μάθεις χωρίς τα αρχαία, και σωστή δημο-τική δεν μπορείς να μιλήσεις χωρίς να ξέ-ρεις γραμματική.

Η Ελληνική κοινωνία όμως, στην οποία ανήκουμε, δεν είναι απηλλαγμένη από την ευθύνη και την υποχρέωση βελτι-ώσεως της καταστάσεως. Ο τρόπος με τον οποίο χειριζόμαστε τη γλώσσα μας, ο σωστός ή όχι τρόπος με τον οποίο μι-λούμε, εξαρτάται από δύο κυρίως παρά-γοντες. Από τις γνώσεις μας στη Ελληνι-κή γραμματική και από την «ακουστική» ή «οπτική» μνήμη μας. Και επειδή είναι δύσκολο να μάθει κανείς τους κανόνες της γραμματικής, αν δεν τους έχει μάθει στο σχολείο, η «ακουστική» και η «οπτι-κή» μνήμη, καταλήγει να είναι ο μόνος τρόπος για την ταχεία ανάκαμψη ή του-λάχιστον για το σταμάτημα της κατρα-κύλας. Υποχρέωση όλων μας είναι να συμβάλλουμε μιλώντας και γράφοντας σωστά και, ακόμα, απαιτώντας το ίδιο προς κάθε κατεύθυνση, εφημερίδες, κα-νάλια, Επιτροπές κ.λπ.

Επιτρέψτε μου να διατυπώσω τη γνώ-μη μου για τη σωστή απόδοση της δημο-τικής. Η δημοτική απεχθάνεται τη γενική πτώση, αγνοεί πλήρως τη δοτική και συ-μπαθεί την αιτιατική. Πάρα πολλά λάθη της δημοτικής οφείλονται σε εσφαλμένη χρήση της γενικής, σε θέσεις που δεν χρει-άζεται, και σε προσπάθεια «μεταφράσε-ως» της καθαρεύουσας. Με πρώτη ευκαι-ρία θα παραθέσω παραδείγματα.

έχει και τους δύο συνδέσμους, σε σωστή χρήση: «Ο «Β» ως Πολιτικός Μηχανικός, δουλεύει σαν σκύλος», χρησιμοποιώ την γνωστή έκφραση χωρίς να ξέρω πώς δου-λεύουν οι σκύλοι. Υπάρχει ακόμα χειρό-τερη χρήση του «σαν» όταν γράφεται «σα», με παράλειψη του «ν», ως ένδει-ξη λαϊκότητας ή και κατά τη γνωστή μα-γκιά που «τρώει» τα τελευταία γράμμα-τα ή και τις τελευταίες συλλαβές. «Πού δουλέ - στον Περαί. Πόσα παί - τρεις και πε» ή το γνωστό τραγούδι «επτά νομά - σ’ ένα δωμά».

Στη χρήση των μετοχών κάνει ότι θέλει ο καθένας. Η δημοτική δεν συμπαθεί τις μετοχές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αν χρειάζεται να τις χρησιμοποιήσουμε δι-καιούμαστε να φτάνουμε σε βαρβαρι-σμούς ή άκομψες υπερβολές, για να μην κατηγορηθούμε ως «καθαρευουσιά-νοι». Έχει αναγνωρισθεί ότι η ονομαστι-κή του ενικού διατηρείται ως έχει, αλλά ο «επιβλέποντας» δεν είναι πολύ σπά-νιος, ο «επιβλέπων» παρα-είναι αριστο-κράτης, αλλά δεν αποκλείεται. Στη γενι-κή πτώση όμως δεν περνάει συνήθως η μπογιά του «επιβλέποντος» επικρατούν οι απόψεις του «επιβλέποντα» σε μεγά-λο βαθμό. Στον ΚΤΣ γίνεται μικτή χρήση, «ο επιβλέπων» στην ονομαστική, «του επιβλέποντα» στη γενική, παρά το ότι αυτό δεν μπορεί να ενταχθεί σε καμμία Γραμματική και καμμία λογική. Και επει-δή η διερεύνηση των συναρτήσεων γίνε-ται στα όρια, ας διερευνήσουμε το θέμα, φανταζόμενοι ένα Λογαριασμό, που θα τον υπογράφει «ο δηλώνοντας και βε-βαιώνοντας και υπογράφοντας επιβλέ-ποντας μηχανικός». Μη χειρότερα.

Γενικώς, η χρήση των μετοχών στη δημο-τική γλώσσα είναι περίεργη, γιατί όσο και αν θεωρείται λαϊκή, η σωστή δημοτική είναι άγνωστη και δύσκολη. Δεν έχει γε-ρούς κανόνες, δεν έχει το σταθερό υπό-βαθρο της αρχαίας γλώσσας, η γραμματι-κή της είναι «επινόηση» που στηρίζεται περισσότερο στην πολιτική άποψη του συντάκτη. Κατά την (σκληρή) άποψή μου η γλώσσα που προσπαθεί να φτιάξει η γραμματική της δημοτικής είναι ανύπαρ-

Page 69: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 69

Page 70: Arch mag vol 4

/ Αρχιμήδης70

Τα βασικά της ασφαλούς λειτουργίας των αντλιών σκυροδέματος

Παρουσίαση: Π. Αναγνωστόπουλος, Π-Μ

Προσοχή στην τοποθέτηση κοντά σε πρανές και επικλινές έδαφος!

Distance B

Distance A

BaseEdge

Προσοχή στην στερέωση της σωληνογραμμής!

Ελάχιστηαπόσταση 5,00 m

Απόσταση ασφαλείας από ηλεκτροφόρο καλώδιο.

Η νοηματική της πρέσσας μπετόν

Πάνω την μπούμα

1

Αριστερά την μπούμα

3

Δεξιά την μπούμα

4

Επέκταση μπούμας

5

Κάτω την μπούμα

2

Page 71: Arch mag vol 4

Αρχιμήδης / 71

Μπορεί το έδαφος να δεχθεί την πίεση του πέλματος;

Ενδεχομένως χρειάζονται στρωτήρες!

Αν η μπούμα ακουμπήσει ηλεκτροφόρο καλώδιο οτιδήποτε βρίσκεται σε επαφή μαζί της τίθεται υπό τάση!

Ανεπίτρεπτες ενέργειες! Κίνδυνοι που μπορούν να αποφευχθούν!

Όταν μια στατική πρέσσα λειτουργεί σε κλειστό χώρο χρειάζονται ωτοασπίδες!

Προσοχή κατά τους ελιγμούς της βαρέλας!

Μάζεμα μπούμας

6

Σταμάτημα μπούμας

7

Έναρξη συροδέτησης

8

Μείωσε παροχή

9

Στοπ την πρέσσα

10

Λίγο ακόμα

11

Προσθήκη ρευστοποιητή

12

Τελειώσαμε

13

Page 72: Arch mag vol 4

Επισκεφθείτε το:

www.e-archimedes.gr