batzinas-a-lykeiou-1548 - Εκδόσεις Ζήτη
49
Transcript of batzinas-a-lykeiou-1548 - Εκδόσεις Ζήτη
batzinas-a-lykeiou-1548Kθε γνσιο ανττυπο φρει την υπογραφ του
συγγραφα
18ο χλμ Θεσ/νκης-Περαας
Tηλ.: 2392.072.222 - Fax: 2392.072.229 • e-mail: [email protected]
Π. ZHTH & Σια OEΦωτοστοιχειοθεσα Eκτπωση
Βιβλιοδεσα
www.ziti.gr
Tο παρν ργο πνευματικς ιδιοκτησας προστατεεται κατ τις διατξεις του ελληνικο νμου (N.2121/1993
πως χει τροποποιηθε και ισχει σμερα) και τις διεθνες συμβσεις περ πνευματικς ιδιοκτησας. Aπαγορεε-
ται απολτως η νευ γραπτς δειας του εκδτη κατ οποιοδποτε τρπο μσο αντιγραφ, φωτοανατπωση
και εν γνει αναπαραγωγ, εκμσθωση δανεισμς, μετφραση, διασκευ, αναμετδοση στο κοιν σε οποιαδ-
ποτε μορφ (ηλεκτρονικ, μηχανικ λλη) και η εν γνει εκμετλλευση του συνλου μρους του ργου.
BIBΛIOΠΩΛEIO ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - KENTPIKH ΔIAΘEΣH: Aρμενοπολου 27, 546 35 Θεσσαλονκη
Tηλ.: 2310.203.720, Fax: 2310.211.305 • e-mail: [email protected]
BIBΛIOΠΩΛEIO AΘHNΩN - ΠΩΛHΣH ΛΙΑΝΙΚΗ-XONΔPIKH: Xαριλου Τρικοπη 22, 106 79 Aθνα
Tηλ.-Fax: 210.3816.650 • e-mail: [email protected]
ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - ENΩΣH EKΔOTΩN BIBΛIOY ΘEΣΣAΛONIKHΣ: Πεσμαζγλου 5, 105 64 Aθνα • Tηλ.-Fax: 210.3211.097
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: www.ziti.gr
Το βιβλο, με βση το νο σστημα διδασκαλας και αξιολγησης, (ΠΔ.24/2013 -
ΠΔ.48/2012) περιλαμβνει:
(βντεο, στο cd-rom), καθς και τις απαντσεις τους.
Συγκεκριμνα: 22 σχετικ με τη θεματολογα/εννοιολογα, 8 στο cd-rom: 4 για
εμπδωση της θεωρας και 4 με βντεο.
Την τυπολογα των ερωτσεων για τις ομδες Α, Β, Γ των κριτηρων, με τα ανα-
γκαα στοιχεα της θεωρας, που διευκολνουν το μαθητ να κατανοσει τα ζη-
τομενα και να δσει επαρκες απαντσεις.(περιλαμβνει μεταξ λλων: την πε-
ρληψη, την παργραφο, το επικοινωνιακ πλασιο κ.λπ).
Τα διαγρμματα των εννοιν λων των θεματικν ενοττων που περιχει το
σχολικ βιβλο, και θματα σχετικ με (τις εντητες) αυτς.
Την τεχνικ μετασχηματισμο ενς κειμνου σε λλο εδος. (π.χ. απ συν-
ντευξη σε δοκμιο κ..)
Την ερμηνευτικ προσγγιση/επεξεργασα ενς πολυτροπικο κειμνου.
(Η εικνα στη γελοιογραφα, στη διαφμιση κ..: αισθητικ και ιδεολογικ αν-
λυση)
Γιργος Ν. Μπατζνας
Τυπολογα ερωτσεων
Α. Ερωτσεις για τον λεγχο της κατανησης του κειμνου ........................................ 19
Το θμα του κειμνου, η κατευθυντρια ιδα (θση του συγγραφα) ............... 19
Προσδιορισμς επιχειρημτων .................................................................................. 20
Η οπτικ γωνα (υποκειμενικ, αντικειμενικ) ...................................................... 22
Η περληψη ..................................................................................................................... 24
Η ανασκευ μιας ποψης ............................................................................................ 32
Β. Ερωτσεις για τον λεγχο των γλωσσικν εξωγλωσσικν στοιχεων του κειμνου
Eρωτσεις σχετικς με τη γλσσα .......................................................................... 33
Η γλσσα ........................................................................................................................ 33
Σημεα στξης ................................................................................................................. 36
Επιλογ ρηματικο προσπου ................................................................................... 42
Ασνδετο σχμα ............................................................................................................ 44
5.. : - '
Η παργραφος .............................................................................................................. 49
Μεταβατικ παργραφος ............................................................................................ 54
Η συλλογιστικ πορεα .............................................................................................. 57
Το επικοινωνιακ πλασιο ........................................................................................... 66
Μετασχηματισμς κειμνου σε λλο εδος ............................................................. 83
Ερμηνευτικ προσγγιση/επεξεργασα πολυτροπικο κειμνου ........................ 86
66 .. : - '
Κριτριο αξιολγησης 1ο
Κεμενο 1ο: Στους λληνες πρπει να μιλμε... ελληνικ. Γ. Μπαμπινιτη .................. 97
Κεμενο 2ο: ... . Φραγκουδκη ..................................................................................... 98
Κριτριο αξιολγησης 2ο
Κεμενο 1ο: Η διακρυξη της Ακαδημας Αθηνν για το πρβλημα
των Greeklish (22/1/2011) ......................................................................... 101
Κεμενο 2ο: H σχση των νων με την ελληνικ γλσσα: βζουν τελικ οι νοι
τη γλσσα σε κνδυνο; Eα Kργα ............................................................ 102
Κινητ τηλφωνο
Κεμενο 1ο: Εικνα: γελοιογραφα. Μιχλη Κουντορη ............................................. 107
Κεμενο 2ο: Γιατρ μου, εμαι εθισμνος στο... κινητ μου! Ε. Βενιο .......................... 107
Κεμενο 3ο: Κινητ: απελευθερωτς δικττορας; Τ. Καφαντρης .......................... 108
Χρμα
Κεμενο 2ο: Η οικονομικ ανπτυξη εναι επιθυμητ και για ψυχολογικος
λγους. Θ. Π. Λιανς ....................................................................................115
“Η αναη ευφορα’’. Πασκλ Μπρυκνρ .....................................................116
Γλωσσομθεια
Κεμενο 2ο: Υπρχουν ρια στη γλωσσομθεια; Σ. Μαλαβκης ................................. 121
Κεμενο 3ο: Σημασα και χρησιμτητα της γλωσσομθειας. Μ. Τριανταφυλλδης .... 122
7
Κριτριο αξιολγησης 6ο
Κεμενο 2ο: Μθοδοι της διαφμισης. ριχ Φρομ ........................................................ 129
Κεμενο 3ο: Η διαφμιση και ο ρλος της. Θ. Λιανο ................................................. 130
ΜΜΕ Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 132
Κριτριο αξιολγησης 7ο
Κεμενο 2ο: Τα ΜΜΕ και το διαδκτυο. Β. Γιακουμς .................................................. 138
Κεμενο 3ο: Ευτελες νθρωποι. Α. Λοβρδος ............................................................. 139
Αναλφαβητισμς Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 141
Κριτριο αξιολγησης 8ο
Κεμενο 1ο: Διαδικτυακ ... Το Βμα online ................................................................ 146
Κεμενο 2ο: Ο αναλφαβητισμς εναι “πληγ απ φρικτ μαχαρι’’. Ε. Νικολαδου .... 146
Διλογος Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 149
Κριτριο αξιολγησης 9ο
Κεμενο 1ο: Ο διλογος του μονολγου. Δ. Χλωπτσιοδης. ....................................... 153
Κεμενο 2ο: Κρση και λεγχος της εποχς μας. γγελος Τερζκης ............................ 154
Κεμενο 3ο: Διλογος και επικοινωνα. Φ.Κ. Βρος .................................................... 154
Νετητα/εφηβεα Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 156
Κριτριο αξιολγησης 10ο
Κεμενο 2ο: Εφηβεα, (Θεμελιδη προβλματα της Παιδαγωγικς). Π. Ξωχλλης ..... 162
Πρτυπα Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 164
Κριτριο αξιολγησης 11ο
Κεμενο 2ο: Πρτυπα σαθρ και ποπτα. Ε. Ραπτπουλος ........................................ 167
Κεμενο 3ο: Οι λλοι δσκαλοι. Φ. Κακριδς ............................................................ 168
88 .. : - '
Κριτριο αξιολγησης 12ο
Κεμενο 1ο: Το χσμα των γενεν στην ψηφιακ εποχ. dialogoi enet.Gr ................. 174
Κεμενο 2ο: Η πλη των γενεν. Μ. Ανδρνικος ........................................................ 175
Ελεθερος χρνος/Ψυχαγωγα Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 177
Κριτριο αξιολγησης 13ο
Κεμενο 1ο: Η σγχρονη ψυχαγωγα και τα παιδι. Κ. Δεληγιννη ........................... 181
Κεμενο 2ο: ... Ε. Παπανοτσος .................................................................................... 181
Κεμενο 3ο: Η ψυχαγωγα των νων. Σ. Καργκος ..................................................... 181
Αγπη Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 184
Κριτριο αξιολγησης 14ο
Κεμενο 2ο: Λεωφορεο 7 για τον Παρδεισο’. Λε Μπουσκλια ............................... 188
Μδα/ενδυμασα Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 190
Κριτριο αξιολγησης 15ο
Κεμενο 1ο: Δεν εσαι σκτσο, πες χι στην ανορεξα. (πολυτροπικ κεμενο),
διαδικτυακ ............................................................................................... 195
Νμοι/Ποινς Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 198
Κριτριο αξιολγησης 16ο
Κεμενο 1ο: Οι ανλικοι παραβτες μπορον να ονειρεονται; Φ. Μηλινη ............. 204
Κεμενο 2ο: Προβληματισμο, (απσπασμα). Σαρντος Καργκος ............................ 205
Κεμενο 3ο: Η περιορισμνη αποτελεσματικτητα των ποινν.
Απ τον ημερσιο Τπο ............................................................................ 205
Τρτη ηλικα/γηρατει Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 207
Κριτριο αξιολγησης 17ο
Κεμενο 1ο: Η κατθλιψη στην Τρτη ηλικα. Θ. Δημητρσκου .................................. 209
Κεμενο 2ο: Μελαγχολα Ισωνος Κλενδρου. Ποημα Κ. Καβφη ........................... 210
Κεμενο 3ο: Προβλματα των ηλικιωμνων, “Ηλικιωμνοι και ψυχικ υγεα’’
Γ. Γουρνς .................................................................................................. 210
Κεμενο 2ο: Εικνα: φωτογραφα .................................................................................. 217
Κεμενο 3ο: Η κρση της σγχρονης οικογνειας. Σ. Γκκας ......................................... 217
Ριλιτι τηλεπαιχνδια
Κεμενο 2ο: Ψυχαγωγα και τηλεραση. Λ. Μπτρου .................................................. 222
Κεμενο 3ο: Ο big brother και τα κλωνοποιημνα αδελφκια του. Β. Φλιας .............. 223
Χιομορ
Κεμενο 2ο: Φυσικ αντικαταθλιπτικ το γλιο. Kathimerini.gr ................................. 229
Κεμενο 3ο: Τι εναι το γλιο και ποιους σκοπος εξυπηρετε. Λ. Βρβογλη ............... 230
Το χρονογρφημα
Κριτριο / Διαγνισμα 22ο (για δυνατος λτες) .................................................... 237
Απαντσεις στα κριτρια αξιολγησης
Απαντσεις στις ερωτσεις του σχολικο βιβλου
α) Γλσσα και γλωσσικς ποικιλες ............................................................................ 301
β) Ο λγος ........................................................................................................................ 324
Κριτριο αξιολγησης 1ο: Γλσσα και γλωσσικς ποικιλες ....................................... 5
Κριτριο αξιολγησης 2ο: Ο λγος ................................................................................... 7
Κριτριο αξιολγησης 3ο: Περιγραφ .............................................................................. 9
Κριτριο αξιολγησης 4ο: Αφγηση .............................................................................. 11
Απαντσεις στα κριτρια αξιολγησης εμπδωσης θεωρας ..................................... 13
Πολυτροπικ κριτρια αξιολγησης (με βντεο)
Κριτριο αξιολγησης 1ο: Τρτη ηλικα .......................................................................... 22
Κεμενο 1ο : Αφιερωμνο στην Τρτη Ηλικα. (βντεο απ τον χρστη του
youtube «Αερικ του Ντου» ...................................................................... 22
«STOP Στην Κακομεταχεριση των Ηλικιωμνων! STOP Elder Abuse!»
(βντεο απ τη ΜΚΟ Γραμμ Ζως) ......................................................... 22
Κεμενο 2ο : Τρτη ηλικα και στερετυπα ...................................................................... 23
Κριτριο αξιολγησης 2ο: Η αγπη ............................................................................... 25
Κεμενο 1ο : Παστλιες για τον πνο του λλου
(βντεο των Γιατρν Χωρς Σνορα) .......................................................... 25
Κεμενο 2ο : Η τχνη της αγπης (απσπασμα). ριχ Φρομ .......................................... 25
Κριτριο αξιολγησης 3ο: Το χσμα των γενεν ........................................................ 27
Κεμενο 1ο : Χσμα Γενεν; (βντεο απ το Euronews) ................................................. 27
Κεμενο 2ο : Στην κοινωνα των ψευδαισθσεων (απσπασμα). . Ρζενταλ ................ 27
Κριτριο αξιολγησης 4ο: Τα ΜΜΕ ............................................................................... 29
Κεμενο 1ο : λεγχος του νου και μσα μαζικς ενημρωσης
(βντεο απ χρστη του youtube) .............................................................. 29
Κεμενο 2ο : Ο ρλος των ΜΜΕ στη διαμρφωση της σγχρονης κοινωνας.
Β. Φλιας ...................................................................................................... 29
1212 .. : - '
Ο τρπος της γραπτς αξιολγησης
Νεοελληνικ Γλσσα Α Λυκεου
Σμφωνα με το ΠΔ.24/2013 - ΠΔ.48/2012 για την εξταση στη Νεοελληνικ Γλσ- σα δνεται στους μαθητς σε φωτοαντγραφο να, δο και περισστερα κεμενα περιορισμνης κτασης (προτιμτερα τα δο κεμενα) απ τον ντυπο / και τον ηλεκτρονικ λγο, που αναφρονται σε κοινωνικ, πολιτικ, πολιτιστικ, επιστη- μονικ λλα θματα της καθημερινς ζως και χουν νοηματικ πληρτητα. Τα κεμενα αυτ σχετζονται με τα θματα με τα οποα ασχολθηκαν οι μαθητς στη διρκεια της σχολικς χρονις.
Προτενεται να δνονται δο κεμενα αντ για να. Η επιλογ αυτ οδηγε στο να
ελγξουμε καλτερα μσω συνδυαστικν ερωτσεων την ικαντητα των μαθη-
τν και μαθητριν να κατανοον κεμενα που χουν σχση με κποια θεματικ
που μελετσαμε. Εννοεται τι τα κεμενα αυτ θα εναι γνωστα, αλλ θα σχε-
τζονται με τις θεματικς με τις οποες ασχοληθκαμε στην τξη. Τα κεμενα επ-
σης μπορον να αξιοποιηθον ως βση, προκειμνου να αντληθον πληροφορ-
ες για την παραγωγ λγου (βλ. εντητα Γ).
Η ννοια κεμενο χρησιμοποιεται εδ με μια ευρτερη λογικ. Εννοομε ως κε-
μενα τα γνωστ –γλωσσικ κυρως– κεμενα που εναι σε ντυπη μορφ, αλ-
λ και τα ποικλα ηλεκτρονικ ψηφιακ και πολυτροπικ κεμενα (π.χ. βντεο, ιστοσελδες κ.λπ).
Οδηγς των ερωτσεων που θα τεθον εναι το πλασιο της αξιολγησης (τι
αναμνουμε οι μαθητς και οι μαθτριες να ξρουν μετ απ κποια φση διδα-
σκαλας στο τλος) που δνεται στη στλη 5 του ΠΣ. Με βση τη στλη αυτ
13!"#"$
Στο πλασιο για την αξιολγηση διακρνονται δο ομδες ερωτσεων. Η πρτη χει σχση με την κατανηση του γραπτο.
Οι μαθητς καλονται:
. Να δσουν απαντσεις σε ερωτσεις με τις οποες ελγχεται κατ πσο γινε κατανοητ το περιεχμενο του/των κειμνων (π.χ. οπτικς απ τις οποες προσεγγζεται η πραγματικτητα, επιχειρματα συγγραφα, προβλματα που θ- τει, θσεις που υποστηρζει κτλ.)
Στη συγκεκριμνη εντητα ερωτσεων (μπορε να εναι μα περισστερες) διε-
ρευννται τα εξς εππεδα:
Κατ πσο οι μαθητς και οι μαθτριες κατανοον το/τα κεμενα σε να πρτο
εππεδο.
Κατ πσο μπορον να γνουν κατανοητ τα επιχειρματα που μπορε να χρησι-
μοποιονται ο ρλος που χουν τα ποικλα συμβολικ συστματα (φυσικ και
η γλσσα) στη συγκρτηση του νοματος των συγκεκριμνων κειμνων.
Με δεδομνο το γεγονς τι τα κεμενα προσεγγζουν την πραγματικτητα απ
συγκεκριμνες οπτικς γωνες, ενδιαφρει ιδιατερα να διερευνται κατ πσο
οι μαθητς και οι μαθτριες μπορον να αντιληφθον τις οπτικς γωνες απ τις
οποες το κθε κεμενο προσεγγζει την πραγματικτητα. Ενδιαφρει ιδιατερα η
ανδειξη των διαφορν της συμπληρωματικτητας που υπρχει ανμεσα στα
κεμενα που δνονται.
Εν κατακλεδι, μας ενδιαφρει να αποτυπωθε στην αξιολγησ μας χι μνο το
κατ πσο οι μαθητς και οι μαθτριες μπορον να κατανοον τα κεμενα, αλ-
λ και να αντιλαμβνονται τη μη ουδετερτητα των κειμνων. Να κατανοον,
δηλαδ, τι η πραγματικτητα που παρουσιζεται σε κθε κεμενο, εναι αποτ-
λεσμα της ιδεολογας, της στσης, της θσης και της γενικτερης κοσμοθεωρ-
ας του συντκτη της συντκτριας και χι αποτπωση μιας οτως λλως μη
υπαρκτς αντικειμενικς πραγματικτητας (κριτικς γραμματισμς1).
1. Ο γραμματισμς αποτελε να σχετικ νο ρο στο ελληνικ λεξιλγιο και, εν περιλαμβ-
νει την ννοια του αλφαβητισμο, εναι ευρτερος απ αυτν. Πρκειται για μετφραση του αγ-
γλικο ρου literacy, που χει επσης αποδοθε στην ελληνικ γλσσα ως εγγραμματοσνη και
ο οποος δεν αναφρεται απλ στην ικαντητα για ανγνωση και γραφ. Η ννοια “γραμματι-
σμς” αφορ τη δυναττητα του ατμου να λειτουργε αποτελεσματικ σε διφορα περιβλ- λοντα και καταστσεις επικοινωνας, χρησιμοποιντας κεμενα γραπτο και προφορικο λ- γου, καθς επσης μη γλωσσικ κεμενα (λ.χ. εικνες, σχεδιαγρμματα, χρτες κ.λπ).
komvos.Edu.gr
14 %&()(* !+,/0, 14
B. Να δσουν απαντσεις σε ερωτσεις με τις οποες ελγχεται πς γλωσ- σικ (βλ. γνσεις για τη γλσσα) εξωγλωσσικ στοιχεα2 (πβ. πολυτροπικτη- τα) συγκροτον την κειμενικ ιδιαιτερτητα των συγκεκριμνων κειμνων και συ- νεισφρουν στη σνδεση των κειμνων αυτν με την κοινωνικ πραγματικτητα που ανκουν (βλ. στλη 3 του Προγρμματος Σπουδν).
Οι ερωτσεις αυτς ξεκινον απ μια μεταγλωσσικ αφετηρα και εστιζουν και
πλι στα κεμενα. Συγκεκριμνα διερευννται:
Ο ρλος των γλωσσικν επιλογν στη συγκρτηση του νοματος των κειμνων,
γιατ, για παρδειγμα, επιλγεται η γλσσα των νων και ποια ακριβς εκδοχ της
γιατ ο λγος του κειμνου μπορε να αξιοποιε λγιες λακς εκφρσεις πς
η γλσσα και τα λλα συμβολικ συστματα (εικνες, φωτογραφες, διαγρμμα-
τα κ.λπ) αλληλοσυμπληρνονται και κατασκευζουν τα συγκεκριμνα νοματα;
Ο αριθμς των υποερωτσεων που μπορε να υπρχουν και η ακριβς κατεθυνση
προσδιορζεται απ τη διδασκαλα τις διδασκαλες που χουν προηγηθε, αλλ και
το εδος της αξιολγησης (τελικ, ενδιμεση κ.λπ.). Εκενο που κυρως ενδιαφρει
εναι να ανιχνευτε μσω των ερωτσεων η δημιουργικτητα και η κριτικ ικαντη-
τα των μαθητν και μαθητριν ως αναγνωστν.
Επισημνσεις: Δε δνονται ερωτσεις γραμματικς λεξιλογικς ανεξρτητα απ τα κεμενα,
αλλ ερωτσεις με τις οποες επιχειρεται να διερευνηθον τα λεξιλογικ και δο-
μικ στοιχεα του κειμνου που συμβλλουν στη διαμρφωση των νοημτων
που δνει το κεμενο, π.χ. η πραγματικτητα που διαμορφνει η χρση της παθη-
τικς φωνς σε σχση με την ενεργητικ, η χρση ονοματικν προτσεων αντ
των ρηματικν, η χρση λγιου λεξιλογου αντ λακο κ.λπ.
Δε δνονται ασκσεις μηχανιστικο τπου (π.χ. συμπλρωση κενν, αντικατα-
στσεις λξεων κ.λπ).
Η ποια γλωσσικ εσταση αποτυπνεται σε ερωτσεις που στοχεουν στη διε-
ρενηση των κειμνων και του κσμου. Εξυπακοεται τι οι ποιες γνσεις για
τη γλσσα (και τα λλα συμβολικ συστματα) ζητονται απ τα παιδι χουν
κατακτηθε στη διρκεια των μαθημτων.}.
Τα θματα αυτ (Α και Β) βαθμολογονται με 40 μονδες (Α: 20μον. + Β: 20μον.) 2. Εξωγλωσσικ στοιχεα εναι γνωρσματα της ομιλας που συνοδεουν τον προφορικ λγο:
η στση του σματος, οι χειρονομες, οι κινσεις, η κφραση του προσπου, το βλμμα, η διθε-
ση. Τα στοιχεα αυτ συμβλλουν/επιβοηθον στην κατανηση και ερμηνεα του γλωσσικο μη-
νματος.
15!"#"$
. Να παραγγουν κεμενο το οποο, με αφετηρα να απ τα κεμενα που δνονται, θα προσαρμζεται σε διαφορετικ επικοινωνιακ πλασιο (π.χ. αλλαγ πομπο, δκτη, περστασης κτλ.) και θα ανκει σε διο ενδεχομνως διαφορετι- κ εδος κειμνου (π.χ. απ συνντευξη σε δοκμιο, απ διαφμιση σε δοκμιο με επιχειρηματολογα, απ ρθρο εφημερδας σε αναδιγηση κτλ.), προκειμνου να αξιολογηθον στοιχεα που σχετζονται με την κατκτηση των γραμματισμν της στλης 2 του Προγρμματος Σπουδν.
(εναλλακτικ)
με αφετηρα τα κεμενα που θα δοθον να παραγγουν (αφο μεταβληθε το επι- κοινωνιακ πλασιο, π.χ. αλλαγ πομπο, δκτη, περστασης κτλ.) συγκεκριμνο ε- δος κειμνου, μσω του οποου να διατυπνεται η συμφωνα διαφωνα τους με θσεις, απψεις και στσεις που προβλλονται στα κεμενα που χουν δοθε.
Εδ αξζει να προσεχθον τα παρακτω: Η αξιολγηση εστιζει στην παραγωγ διαφοροποιημνου λγου και συγκεκρι-
μνων κειμενικν ειδν με βση συγκεκριμνο πλασιο επικοινωνας. Αυτ θα
μποροσαμε να πομε τι εναι μια απαρατητη γραπτ γλωσσικ ικαντητα για
να παιδ αυτς της ηλικας.
Ελγχεται κατ πσο οι μαθητς και οι μαθτριες μπορον να αξιοποισουν και
να ενσωματσουν δημιουργικ στα κεμεν τους πληροφορες απ λλα κεμε-
να (τα κεμενα που δνονται για την κατανηση γραπτο λγου). Η εσταση αυ-
τ αποβλπει στο να αποτυπωθε ο βαθμς δημιουργικτητας των μαθητν και
των μαθητριν.
Ιδιατερα σημαντικ εναι, επσης, πρα απ την ενσωμτωση γνσεων και απψε-
ων, τα παιδι να μπορον να διατυπνουν τεκμηριωμνες θσεις, κρσεις και αντιρ-
ρσεις στα κεμεν τους, ανλογα με το κειμενικ εδος που χουν να γρψουν.
Γενικτερα, το πνεμα των εξετσεων εναι απαρατητο να κινεται στο γενικτερο
πνεμα του Π.Σ., ενισχοντας μεταξ λλων και:
Κλασικο (που χουν σχση με το ντυπο) και νου τπου γραμματισμος (που
χουν σχση με τα ψηφιακ μσα).
Τη δημιουργικτητα των παιδιν σε σχση με το διβασμα και το γρψιμο.
Την κριτικ τους ικαντητα.
Την ικαντητ τους να χρησιμοποιον τη γλσσα τσο για να εκφρζονται σο
και για να διαβζουν τον κσμο.
Το θμα αυτ (Γ) βαθμολογεται με 60 μονδες
Με βση τα παραπνω διαμορφνεται η τυπολογα των ερωτσεων που ακολουθε.
16 %&()(* !+,/0, 16
Το θμα του κειμνου, η κατευθυντρια ιδα (θση του συγγραφα)
1. Ποιο το θμα του 1ου ( 2ου 3ου) κειμνου ( των δο κειμνων) και ποια η θση του συγγραφα ( των συγγραφων); Με ποια επιχειρματα τη στηρζει;
Θμα του κειμνου ονομζεται το πρβλημα/το κοινωνικ φαινμενο/ η ν-
νοια που πραγματεεται ο συγγραφας. Την καταγρφουμε με τη μορφ θεματι-
κς πρτασης.
Κατευθυντρια ιδα εναι η θση του συγγραφα απναντι στο θμα. Την επι-
σημανουμε, συνθως, στην πρτη παργραφο στις δο πρτες.
Παρδειγμα
Εναι γεγονς πως το διαδκτυο αποτελε μια να μορφ επικοινωνας. Και εναι να, διτι μεταβλλει την παθητικ θση που εχε συνθως ο αποδκτης στην επικοινωνιακ διαδικασα. Για πρτη φορ στα χρονικ της μαζικς επικοινωνας μπορομε να βρομε να μεγλο αριθμ ατμων να μεταδδει πλη- ροφορες σε ναν εξσου τερστιο αριθμ ατμων… ποιος διαθτει ναν υπολογιστ, να μντεμ και μια τηλεφωνικ γραμμ, μπορε να γνει εκδτης εφημερδας, ραδιοφωνικς τηλεοπτικς παραγωγς. Πρκειται για μια να οικονομα της πληροφορας και την απαρχ μιας επικοινωνας που δεν εναι μο- νδρομη αμφδρομη αλλ πολυεππεδη, πολυπρσωπη, μαζικ και ταυτχρονα εξατομικευμνη. Το ντερνετ εναι να μοναδικ μσο επικοινωνας, γιατ δε σβεται κυβερνσεις, εναι παγκσμιο. Εναι το μσο στο οποο οι υπηρεσες θα πρπει να αναζητηθον ανλογα με τα ενδιαφροντα και τις προτιμ- σεις των συμμετεχντων στην επικοινωνιακ διαδικασα.
Σ. Παπαθανασου
Θση του αρθρογρφου: Το διαδκτυο συνιστ μια να &mu
18ο χλμ Θεσ/νκης-Περαας
Tηλ.: 2392.072.222 - Fax: 2392.072.229 • e-mail: [email protected]
Π. ZHTH & Σια OEΦωτοστοιχειοθεσα Eκτπωση
Βιβλιοδεσα
www.ziti.gr
Tο παρν ργο πνευματικς ιδιοκτησας προστατεεται κατ τις διατξεις του ελληνικο νμου (N.2121/1993
πως χει τροποποιηθε και ισχει σμερα) και τις διεθνες συμβσεις περ πνευματικς ιδιοκτησας. Aπαγορεε-
ται απολτως η νευ γραπτς δειας του εκδτη κατ οποιοδποτε τρπο μσο αντιγραφ, φωτοανατπωση
και εν γνει αναπαραγωγ, εκμσθωση δανεισμς, μετφραση, διασκευ, αναμετδοση στο κοιν σε οποιαδ-
ποτε μορφ (ηλεκτρονικ, μηχανικ λλη) και η εν γνει εκμετλλευση του συνλου μρους του ργου.
BIBΛIOΠΩΛEIO ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - KENTPIKH ΔIAΘEΣH: Aρμενοπολου 27, 546 35 Θεσσαλονκη
Tηλ.: 2310.203.720, Fax: 2310.211.305 • e-mail: [email protected]
BIBΛIOΠΩΛEIO AΘHNΩN - ΠΩΛHΣH ΛΙΑΝΙΚΗ-XONΔPIKH: Xαριλου Τρικοπη 22, 106 79 Aθνα
Tηλ.-Fax: 210.3816.650 • e-mail: [email protected]
ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - ENΩΣH EKΔOTΩN BIBΛIOY ΘEΣΣAΛONIKHΣ: Πεσμαζγλου 5, 105 64 Aθνα • Tηλ.-Fax: 210.3211.097
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: www.ziti.gr
Το βιβλο, με βση το νο σστημα διδασκαλας και αξιολγησης, (ΠΔ.24/2013 -
ΠΔ.48/2012) περιλαμβνει:
(βντεο, στο cd-rom), καθς και τις απαντσεις τους.
Συγκεκριμνα: 22 σχετικ με τη θεματολογα/εννοιολογα, 8 στο cd-rom: 4 για
εμπδωση της θεωρας και 4 με βντεο.
Την τυπολογα των ερωτσεων για τις ομδες Α, Β, Γ των κριτηρων, με τα ανα-
γκαα στοιχεα της θεωρας, που διευκολνουν το μαθητ να κατανοσει τα ζη-
τομενα και να δσει επαρκες απαντσεις.(περιλαμβνει μεταξ λλων: την πε-
ρληψη, την παργραφο, το επικοινωνιακ πλασιο κ.λπ).
Τα διαγρμματα των εννοιν λων των θεματικν ενοττων που περιχει το
σχολικ βιβλο, και θματα σχετικ με (τις εντητες) αυτς.
Την τεχνικ μετασχηματισμο ενς κειμνου σε λλο εδος. (π.χ. απ συν-
ντευξη σε δοκμιο κ..)
Την ερμηνευτικ προσγγιση/επεξεργασα ενς πολυτροπικο κειμνου.
(Η εικνα στη γελοιογραφα, στη διαφμιση κ..: αισθητικ και ιδεολογικ αν-
λυση)
Γιργος Ν. Μπατζνας
Τυπολογα ερωτσεων
Α. Ερωτσεις για τον λεγχο της κατανησης του κειμνου ........................................ 19
Το θμα του κειμνου, η κατευθυντρια ιδα (θση του συγγραφα) ............... 19
Προσδιορισμς επιχειρημτων .................................................................................. 20
Η οπτικ γωνα (υποκειμενικ, αντικειμενικ) ...................................................... 22
Η περληψη ..................................................................................................................... 24
Η ανασκευ μιας ποψης ............................................................................................ 32
Β. Ερωτσεις για τον λεγχο των γλωσσικν εξωγλωσσικν στοιχεων του κειμνου
Eρωτσεις σχετικς με τη γλσσα .......................................................................... 33
Η γλσσα ........................................................................................................................ 33
Σημεα στξης ................................................................................................................. 36
Επιλογ ρηματικο προσπου ................................................................................... 42
Ασνδετο σχμα ............................................................................................................ 44
5.. : - '
Η παργραφος .............................................................................................................. 49
Μεταβατικ παργραφος ............................................................................................ 54
Η συλλογιστικ πορεα .............................................................................................. 57
Το επικοινωνιακ πλασιο ........................................................................................... 66
Μετασχηματισμς κειμνου σε λλο εδος ............................................................. 83
Ερμηνευτικ προσγγιση/επεξεργασα πολυτροπικο κειμνου ........................ 86
66 .. : - '
Κριτριο αξιολγησης 1ο
Κεμενο 1ο: Στους λληνες πρπει να μιλμε... ελληνικ. Γ. Μπαμπινιτη .................. 97
Κεμενο 2ο: ... . Φραγκουδκη ..................................................................................... 98
Κριτριο αξιολγησης 2ο
Κεμενο 1ο: Η διακρυξη της Ακαδημας Αθηνν για το πρβλημα
των Greeklish (22/1/2011) ......................................................................... 101
Κεμενο 2ο: H σχση των νων με την ελληνικ γλσσα: βζουν τελικ οι νοι
τη γλσσα σε κνδυνο; Eα Kργα ............................................................ 102
Κινητ τηλφωνο
Κεμενο 1ο: Εικνα: γελοιογραφα. Μιχλη Κουντορη ............................................. 107
Κεμενο 2ο: Γιατρ μου, εμαι εθισμνος στο... κινητ μου! Ε. Βενιο .......................... 107
Κεμενο 3ο: Κινητ: απελευθερωτς δικττορας; Τ. Καφαντρης .......................... 108
Χρμα
Κεμενο 2ο: Η οικονομικ ανπτυξη εναι επιθυμητ και για ψυχολογικος
λγους. Θ. Π. Λιανς ....................................................................................115
“Η αναη ευφορα’’. Πασκλ Μπρυκνρ .....................................................116
Γλωσσομθεια
Κεμενο 2ο: Υπρχουν ρια στη γλωσσομθεια; Σ. Μαλαβκης ................................. 121
Κεμενο 3ο: Σημασα και χρησιμτητα της γλωσσομθειας. Μ. Τριανταφυλλδης .... 122
7
Κριτριο αξιολγησης 6ο
Κεμενο 2ο: Μθοδοι της διαφμισης. ριχ Φρομ ........................................................ 129
Κεμενο 3ο: Η διαφμιση και ο ρλος της. Θ. Λιανο ................................................. 130
ΜΜΕ Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 132
Κριτριο αξιολγησης 7ο
Κεμενο 2ο: Τα ΜΜΕ και το διαδκτυο. Β. Γιακουμς .................................................. 138
Κεμενο 3ο: Ευτελες νθρωποι. Α. Λοβρδος ............................................................. 139
Αναλφαβητισμς Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 141
Κριτριο αξιολγησης 8ο
Κεμενο 1ο: Διαδικτυακ ... Το Βμα online ................................................................ 146
Κεμενο 2ο: Ο αναλφαβητισμς εναι “πληγ απ φρικτ μαχαρι’’. Ε. Νικολαδου .... 146
Διλογος Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 149
Κριτριο αξιολγησης 9ο
Κεμενο 1ο: Ο διλογος του μονολγου. Δ. Χλωπτσιοδης. ....................................... 153
Κεμενο 2ο: Κρση και λεγχος της εποχς μας. γγελος Τερζκης ............................ 154
Κεμενο 3ο: Διλογος και επικοινωνα. Φ.Κ. Βρος .................................................... 154
Νετητα/εφηβεα Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 156
Κριτριο αξιολγησης 10ο
Κεμενο 2ο: Εφηβεα, (Θεμελιδη προβλματα της Παιδαγωγικς). Π. Ξωχλλης ..... 162
Πρτυπα Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 164
Κριτριο αξιολγησης 11ο
Κεμενο 2ο: Πρτυπα σαθρ και ποπτα. Ε. Ραπτπουλος ........................................ 167
Κεμενο 3ο: Οι λλοι δσκαλοι. Φ. Κακριδς ............................................................ 168
88 .. : - '
Κριτριο αξιολγησης 12ο
Κεμενο 1ο: Το χσμα των γενεν στην ψηφιακ εποχ. dialogoi enet.Gr ................. 174
Κεμενο 2ο: Η πλη των γενεν. Μ. Ανδρνικος ........................................................ 175
Ελεθερος χρνος/Ψυχαγωγα Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 177
Κριτριο αξιολγησης 13ο
Κεμενο 1ο: Η σγχρονη ψυχαγωγα και τα παιδι. Κ. Δεληγιννη ........................... 181
Κεμενο 2ο: ... Ε. Παπανοτσος .................................................................................... 181
Κεμενο 3ο: Η ψυχαγωγα των νων. Σ. Καργκος ..................................................... 181
Αγπη Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 184
Κριτριο αξιολγησης 14ο
Κεμενο 2ο: Λεωφορεο 7 για τον Παρδεισο’. Λε Μπουσκλια ............................... 188
Μδα/ενδυμασα Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 190
Κριτριο αξιολγησης 15ο
Κεμενο 1ο: Δεν εσαι σκτσο, πες χι στην ανορεξα. (πολυτροπικ κεμενο),
διαδικτυακ ............................................................................................... 195
Νμοι/Ποινς Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 198
Κριτριο αξιολγησης 16ο
Κεμενο 1ο: Οι ανλικοι παραβτες μπορον να ονειρεονται; Φ. Μηλινη ............. 204
Κεμενο 2ο: Προβληματισμο, (απσπασμα). Σαρντος Καργκος ............................ 205
Κεμενο 3ο: Η περιορισμνη αποτελεσματικτητα των ποινν.
Απ τον ημερσιο Τπο ............................................................................ 205
Τρτη ηλικα/γηρατει Διγραμμα της ννοιας .................................................................................................... 207
Κριτριο αξιολγησης 17ο
Κεμενο 1ο: Η κατθλιψη στην Τρτη ηλικα. Θ. Δημητρσκου .................................. 209
Κεμενο 2ο: Μελαγχολα Ισωνος Κλενδρου. Ποημα Κ. Καβφη ........................... 210
Κεμενο 3ο: Προβλματα των ηλικιωμνων, “Ηλικιωμνοι και ψυχικ υγεα’’
Γ. Γουρνς .................................................................................................. 210
Κεμενο 2ο: Εικνα: φωτογραφα .................................................................................. 217
Κεμενο 3ο: Η κρση της σγχρονης οικογνειας. Σ. Γκκας ......................................... 217
Ριλιτι τηλεπαιχνδια
Κεμενο 2ο: Ψυχαγωγα και τηλεραση. Λ. Μπτρου .................................................. 222
Κεμενο 3ο: Ο big brother και τα κλωνοποιημνα αδελφκια του. Β. Φλιας .............. 223
Χιομορ
Κεμενο 2ο: Φυσικ αντικαταθλιπτικ το γλιο. Kathimerini.gr ................................. 229
Κεμενο 3ο: Τι εναι το γλιο και ποιους σκοπος εξυπηρετε. Λ. Βρβογλη ............... 230
Το χρονογρφημα
Κριτριο / Διαγνισμα 22ο (για δυνατος λτες) .................................................... 237
Απαντσεις στα κριτρια αξιολγησης
Απαντσεις στις ερωτσεις του σχολικο βιβλου
α) Γλσσα και γλωσσικς ποικιλες ............................................................................ 301
β) Ο λγος ........................................................................................................................ 324
Κριτριο αξιολγησης 1ο: Γλσσα και γλωσσικς ποικιλες ....................................... 5
Κριτριο αξιολγησης 2ο: Ο λγος ................................................................................... 7
Κριτριο αξιολγησης 3ο: Περιγραφ .............................................................................. 9
Κριτριο αξιολγησης 4ο: Αφγηση .............................................................................. 11
Απαντσεις στα κριτρια αξιολγησης εμπδωσης θεωρας ..................................... 13
Πολυτροπικ κριτρια αξιολγησης (με βντεο)
Κριτριο αξιολγησης 1ο: Τρτη ηλικα .......................................................................... 22
Κεμενο 1ο : Αφιερωμνο στην Τρτη Ηλικα. (βντεο απ τον χρστη του
youtube «Αερικ του Ντου» ...................................................................... 22
«STOP Στην Κακομεταχεριση των Ηλικιωμνων! STOP Elder Abuse!»
(βντεο απ τη ΜΚΟ Γραμμ Ζως) ......................................................... 22
Κεμενο 2ο : Τρτη ηλικα και στερετυπα ...................................................................... 23
Κριτριο αξιολγησης 2ο: Η αγπη ............................................................................... 25
Κεμενο 1ο : Παστλιες για τον πνο του λλου
(βντεο των Γιατρν Χωρς Σνορα) .......................................................... 25
Κεμενο 2ο : Η τχνη της αγπης (απσπασμα). ριχ Φρομ .......................................... 25
Κριτριο αξιολγησης 3ο: Το χσμα των γενεν ........................................................ 27
Κεμενο 1ο : Χσμα Γενεν; (βντεο απ το Euronews) ................................................. 27
Κεμενο 2ο : Στην κοινωνα των ψευδαισθσεων (απσπασμα). . Ρζενταλ ................ 27
Κριτριο αξιολγησης 4ο: Τα ΜΜΕ ............................................................................... 29
Κεμενο 1ο : λεγχος του νου και μσα μαζικς ενημρωσης
(βντεο απ χρστη του youtube) .............................................................. 29
Κεμενο 2ο : Ο ρλος των ΜΜΕ στη διαμρφωση της σγχρονης κοινωνας.
Β. Φλιας ...................................................................................................... 29
1212 .. : - '
Ο τρπος της γραπτς αξιολγησης
Νεοελληνικ Γλσσα Α Λυκεου
Σμφωνα με το ΠΔ.24/2013 - ΠΔ.48/2012 για την εξταση στη Νεοελληνικ Γλσ- σα δνεται στους μαθητς σε φωτοαντγραφο να, δο και περισστερα κεμενα περιορισμνης κτασης (προτιμτερα τα δο κεμενα) απ τον ντυπο / και τον ηλεκτρονικ λγο, που αναφρονται σε κοινωνικ, πολιτικ, πολιτιστικ, επιστη- μονικ λλα θματα της καθημερινς ζως και χουν νοηματικ πληρτητα. Τα κεμενα αυτ σχετζονται με τα θματα με τα οποα ασχολθηκαν οι μαθητς στη διρκεια της σχολικς χρονις.
Προτενεται να δνονται δο κεμενα αντ για να. Η επιλογ αυτ οδηγε στο να
ελγξουμε καλτερα μσω συνδυαστικν ερωτσεων την ικαντητα των μαθη-
τν και μαθητριν να κατανοον κεμενα που χουν σχση με κποια θεματικ
που μελετσαμε. Εννοεται τι τα κεμενα αυτ θα εναι γνωστα, αλλ θα σχε-
τζονται με τις θεματικς με τις οποες ασχοληθκαμε στην τξη. Τα κεμενα επ-
σης μπορον να αξιοποιηθον ως βση, προκειμνου να αντληθον πληροφορ-
ες για την παραγωγ λγου (βλ. εντητα Γ).
Η ννοια κεμενο χρησιμοποιεται εδ με μια ευρτερη λογικ. Εννοομε ως κε-
μενα τα γνωστ –γλωσσικ κυρως– κεμενα που εναι σε ντυπη μορφ, αλ-
λ και τα ποικλα ηλεκτρονικ ψηφιακ και πολυτροπικ κεμενα (π.χ. βντεο, ιστοσελδες κ.λπ).
Οδηγς των ερωτσεων που θα τεθον εναι το πλασιο της αξιολγησης (τι
αναμνουμε οι μαθητς και οι μαθτριες να ξρουν μετ απ κποια φση διδα-
σκαλας στο τλος) που δνεται στη στλη 5 του ΠΣ. Με βση τη στλη αυτ
13!"#"$
Στο πλασιο για την αξιολγηση διακρνονται δο ομδες ερωτσεων. Η πρτη χει σχση με την κατανηση του γραπτο.
Οι μαθητς καλονται:
. Να δσουν απαντσεις σε ερωτσεις με τις οποες ελγχεται κατ πσο γινε κατανοητ το περιεχμενο του/των κειμνων (π.χ. οπτικς απ τις οποες προσεγγζεται η πραγματικτητα, επιχειρματα συγγραφα, προβλματα που θ- τει, θσεις που υποστηρζει κτλ.)
Στη συγκεκριμνη εντητα ερωτσεων (μπορε να εναι μα περισστερες) διε-
ρευννται τα εξς εππεδα:
Κατ πσο οι μαθητς και οι μαθτριες κατανοον το/τα κεμενα σε να πρτο
εππεδο.
Κατ πσο μπορον να γνουν κατανοητ τα επιχειρματα που μπορε να χρησι-
μοποιονται ο ρλος που χουν τα ποικλα συμβολικ συστματα (φυσικ και
η γλσσα) στη συγκρτηση του νοματος των συγκεκριμνων κειμνων.
Με δεδομνο το γεγονς τι τα κεμενα προσεγγζουν την πραγματικτητα απ
συγκεκριμνες οπτικς γωνες, ενδιαφρει ιδιατερα να διερευνται κατ πσο
οι μαθητς και οι μαθτριες μπορον να αντιληφθον τις οπτικς γωνες απ τις
οποες το κθε κεμενο προσεγγζει την πραγματικτητα. Ενδιαφρει ιδιατερα η
ανδειξη των διαφορν της συμπληρωματικτητας που υπρχει ανμεσα στα
κεμενα που δνονται.
Εν κατακλεδι, μας ενδιαφρει να αποτυπωθε στην αξιολγησ μας χι μνο το
κατ πσο οι μαθητς και οι μαθτριες μπορον να κατανοον τα κεμενα, αλ-
λ και να αντιλαμβνονται τη μη ουδετερτητα των κειμνων. Να κατανοον,
δηλαδ, τι η πραγματικτητα που παρουσιζεται σε κθε κεμενο, εναι αποτ-
λεσμα της ιδεολογας, της στσης, της θσης και της γενικτερης κοσμοθεωρ-
ας του συντκτη της συντκτριας και χι αποτπωση μιας οτως λλως μη
υπαρκτς αντικειμενικς πραγματικτητας (κριτικς γραμματισμς1).
1. Ο γραμματισμς αποτελε να σχετικ νο ρο στο ελληνικ λεξιλγιο και, εν περιλαμβ-
νει την ννοια του αλφαβητισμο, εναι ευρτερος απ αυτν. Πρκειται για μετφραση του αγ-
γλικο ρου literacy, που χει επσης αποδοθε στην ελληνικ γλσσα ως εγγραμματοσνη και
ο οποος δεν αναφρεται απλ στην ικαντητα για ανγνωση και γραφ. Η ννοια “γραμματι-
σμς” αφορ τη δυναττητα του ατμου να λειτουργε αποτελεσματικ σε διφορα περιβλ- λοντα και καταστσεις επικοινωνας, χρησιμοποιντας κεμενα γραπτο και προφορικο λ- γου, καθς επσης μη γλωσσικ κεμενα (λ.χ. εικνες, σχεδιαγρμματα, χρτες κ.λπ).
komvos.Edu.gr
14 %&()(* !+,/0, 14
B. Να δσουν απαντσεις σε ερωτσεις με τις οποες ελγχεται πς γλωσ- σικ (βλ. γνσεις για τη γλσσα) εξωγλωσσικ στοιχεα2 (πβ. πολυτροπικτη- τα) συγκροτον την κειμενικ ιδιαιτερτητα των συγκεκριμνων κειμνων και συ- νεισφρουν στη σνδεση των κειμνων αυτν με την κοινωνικ πραγματικτητα που ανκουν (βλ. στλη 3 του Προγρμματος Σπουδν).
Οι ερωτσεις αυτς ξεκινον απ μια μεταγλωσσικ αφετηρα και εστιζουν και
πλι στα κεμενα. Συγκεκριμνα διερευννται:
Ο ρλος των γλωσσικν επιλογν στη συγκρτηση του νοματος των κειμνων,
γιατ, για παρδειγμα, επιλγεται η γλσσα των νων και ποια ακριβς εκδοχ της
γιατ ο λγος του κειμνου μπορε να αξιοποιε λγιες λακς εκφρσεις πς
η γλσσα και τα λλα συμβολικ συστματα (εικνες, φωτογραφες, διαγρμμα-
τα κ.λπ) αλληλοσυμπληρνονται και κατασκευζουν τα συγκεκριμνα νοματα;
Ο αριθμς των υποερωτσεων που μπορε να υπρχουν και η ακριβς κατεθυνση
προσδιορζεται απ τη διδασκαλα τις διδασκαλες που χουν προηγηθε, αλλ και
το εδος της αξιολγησης (τελικ, ενδιμεση κ.λπ.). Εκενο που κυρως ενδιαφρει
εναι να ανιχνευτε μσω των ερωτσεων η δημιουργικτητα και η κριτικ ικαντη-
τα των μαθητν και μαθητριν ως αναγνωστν.
Επισημνσεις: Δε δνονται ερωτσεις γραμματικς λεξιλογικς ανεξρτητα απ τα κεμενα,
αλλ ερωτσεις με τις οποες επιχειρεται να διερευνηθον τα λεξιλογικ και δο-
μικ στοιχεα του κειμνου που συμβλλουν στη διαμρφωση των νοημτων
που δνει το κεμενο, π.χ. η πραγματικτητα που διαμορφνει η χρση της παθη-
τικς φωνς σε σχση με την ενεργητικ, η χρση ονοματικν προτσεων αντ
των ρηματικν, η χρση λγιου λεξιλογου αντ λακο κ.λπ.
Δε δνονται ασκσεις μηχανιστικο τπου (π.χ. συμπλρωση κενν, αντικατα-
στσεις λξεων κ.λπ).
Η ποια γλωσσικ εσταση αποτυπνεται σε ερωτσεις που στοχεουν στη διε-
ρενηση των κειμνων και του κσμου. Εξυπακοεται τι οι ποιες γνσεις για
τη γλσσα (και τα λλα συμβολικ συστματα) ζητονται απ τα παιδι χουν
κατακτηθε στη διρκεια των μαθημτων.}.
Τα θματα αυτ (Α και Β) βαθμολογονται με 40 μονδες (Α: 20μον. + Β: 20μον.) 2. Εξωγλωσσικ στοιχεα εναι γνωρσματα της ομιλας που συνοδεουν τον προφορικ λγο:
η στση του σματος, οι χειρονομες, οι κινσεις, η κφραση του προσπου, το βλμμα, η διθε-
ση. Τα στοιχεα αυτ συμβλλουν/επιβοηθον στην κατανηση και ερμηνεα του γλωσσικο μη-
νματος.
15!"#"$
. Να παραγγουν κεμενο το οποο, με αφετηρα να απ τα κεμενα που δνονται, θα προσαρμζεται σε διαφορετικ επικοινωνιακ πλασιο (π.χ. αλλαγ πομπο, δκτη, περστασης κτλ.) και θα ανκει σε διο ενδεχομνως διαφορετι- κ εδος κειμνου (π.χ. απ συνντευξη σε δοκμιο, απ διαφμιση σε δοκμιο με επιχειρηματολογα, απ ρθρο εφημερδας σε αναδιγηση κτλ.), προκειμνου να αξιολογηθον στοιχεα που σχετζονται με την κατκτηση των γραμματισμν της στλης 2 του Προγρμματος Σπουδν.
(εναλλακτικ)
με αφετηρα τα κεμενα που θα δοθον να παραγγουν (αφο μεταβληθε το επι- κοινωνιακ πλασιο, π.χ. αλλαγ πομπο, δκτη, περστασης κτλ.) συγκεκριμνο ε- δος κειμνου, μσω του οποου να διατυπνεται η συμφωνα διαφωνα τους με θσεις, απψεις και στσεις που προβλλονται στα κεμενα που χουν δοθε.
Εδ αξζει να προσεχθον τα παρακτω: Η αξιολγηση εστιζει στην παραγωγ διαφοροποιημνου λγου και συγκεκρι-
μνων κειμενικν ειδν με βση συγκεκριμνο πλασιο επικοινωνας. Αυτ θα
μποροσαμε να πομε τι εναι μια απαρατητη γραπτ γλωσσικ ικαντητα για
να παιδ αυτς της ηλικας.
Ελγχεται κατ πσο οι μαθητς και οι μαθτριες μπορον να αξιοποισουν και
να ενσωματσουν δημιουργικ στα κεμεν τους πληροφορες απ λλα κεμε-
να (τα κεμενα που δνονται για την κατανηση γραπτο λγου). Η εσταση αυ-
τ αποβλπει στο να αποτυπωθε ο βαθμς δημιουργικτητας των μαθητν και
των μαθητριν.
Ιδιατερα σημαντικ εναι, επσης, πρα απ την ενσωμτωση γνσεων και απψε-
ων, τα παιδι να μπορον να διατυπνουν τεκμηριωμνες θσεις, κρσεις και αντιρ-
ρσεις στα κεμεν τους, ανλογα με το κειμενικ εδος που χουν να γρψουν.
Γενικτερα, το πνεμα των εξετσεων εναι απαρατητο να κινεται στο γενικτερο
πνεμα του Π.Σ., ενισχοντας μεταξ λλων και:
Κλασικο (που χουν σχση με το ντυπο) και νου τπου γραμματισμος (που
χουν σχση με τα ψηφιακ μσα).
Τη δημιουργικτητα των παιδιν σε σχση με το διβασμα και το γρψιμο.
Την κριτικ τους ικαντητα.
Την ικαντητ τους να χρησιμοποιον τη γλσσα τσο για να εκφρζονται σο
και για να διαβζουν τον κσμο.
Το θμα αυτ (Γ) βαθμολογεται με 60 μονδες
Με βση τα παραπνω διαμορφνεται η τυπολογα των ερωτσεων που ακολουθε.
16 %&()(* !+,/0, 16
Το θμα του κειμνου, η κατευθυντρια ιδα (θση του συγγραφα)
1. Ποιο το θμα του 1ου ( 2ου 3ου) κειμνου ( των δο κειμνων) και ποια η θση του συγγραφα ( των συγγραφων); Με ποια επιχειρματα τη στηρζει;
Θμα του κειμνου ονομζεται το πρβλημα/το κοινωνικ φαινμενο/ η ν-
νοια που πραγματεεται ο συγγραφας. Την καταγρφουμε με τη μορφ θεματι-
κς πρτασης.
Κατευθυντρια ιδα εναι η θση του συγγραφα απναντι στο θμα. Την επι-
σημανουμε, συνθως, στην πρτη παργραφο στις δο πρτες.
Παρδειγμα
Εναι γεγονς πως το διαδκτυο αποτελε μια να μορφ επικοινωνας. Και εναι να, διτι μεταβλλει την παθητικ θση που εχε συνθως ο αποδκτης στην επικοινωνιακ διαδικασα. Για πρτη φορ στα χρονικ της μαζικς επικοινωνας μπορομε να βρομε να μεγλο αριθμ ατμων να μεταδδει πλη- ροφορες σε ναν εξσου τερστιο αριθμ ατμων… ποιος διαθτει ναν υπολογιστ, να μντεμ και μια τηλεφωνικ γραμμ, μπορε να γνει εκδτης εφημερδας, ραδιοφωνικς τηλεοπτικς παραγωγς. Πρκειται για μια να οικονομα της πληροφορας και την απαρχ μιας επικοινωνας που δεν εναι μο- νδρομη αμφδρομη αλλ πολυεππεδη, πολυπρσωπη, μαζικ και ταυτχρονα εξατομικευμνη. Το ντερνετ εναι να μοναδικ μσο επικοινωνας, γιατ δε σβεται κυβερνσεις, εναι παγκσμιο. Εναι το μσο στο οποο οι υπηρεσες θα πρπει να αναζητηθον ανλογα με τα ενδιαφροντα και τις προτιμ- σεις των συμμετεχντων στην επικοινωνιακ διαδικασα.
Σ. Παπαθανασου
Θση του αρθρογρφου: Το διαδκτυο συνιστ μια να &mu
![Typologio Fysikis a Lykeiou (2008)[1]](https://static.fdocument.org/doc/165x107/55cf8e48550346703b90743a/typologio-fysikis-a-lykeiou-20081.jpg)
