Βιωματικά σεμινάρια Πληροφοριακής Παιδείας

Ερευνητική εργασία Παραδείγματα από τη

βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου

Γενικά στοιχεία εκπαιδευτικών προγραμμάτων για

σχολεία Ενότητα: «ΒΙ-βλιοθήκη,

ΒΙ-βλιογραφία, ΒΙ-ωματικές δράσεις».

Για μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.

Το πρόγραμμα του Λυκείου συνδέεται άμεσα με το μάθημα «Ερευνητική εργασία (Project).

1. Συνεργασία με σχολείο για project με θέμα «Εντοπισμός εξωπλανητών» (Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι οι επαναλαμβανόμενες συναντήσεις).

2. Μία συνάντηση μιάμισης περίπου ώρας με σχολείο, για δημιουργία ιστοσελίδας, online χρονογραμμής (Timeline), περιγραφικής της εξέλιξης μιας εφεύρεσης ή επιστημονικής ανακάλυψης.

Δύο επιλεγμένα παραδείγματα

Στόχος: όχι μόνο βιβλιογραφική υποστήριξη από τη βιβλιοθήκη, αλλά και συνεργασία με τον εκπαιδευτικό για επιπλέον θέματα, όπως σεβασμός πνευματικών δικαιωμάτων, δόμηση και παρουσίαση της εργασίας.

2 επισκέψεις μαθητών στη βιβλιοθήκη. 4 επισκέψεις βιβλιοθηκονόμων στο σχολείο. Στενή συνεργασία βιβλιοθηκονόμου –

εκπαιδευτικού.

Project: «Εντοπισμός εξωπλανητών»

Εφαρμόσαμε αρχές της έρευνας δράσης. Το project χωρίστηκε σε τρεις φάσεις –

υποθέματα. Η κάθε φάση ξεκινούσε με μια μικρή παρουσίαση

του υποθέματος από τα παιδιά και αυτοαξιολόγηση και αξιολόγηση από συμμαθητές.

Σκοπός: τα παιδιά να καταλάβουν μόνα τα λάθη τους και πώς θα πρέπει να τα διορθώσουν.

Project: «Εντοπισμός εξωπλανητών»

Αναζήτηση πληροφοριών σε έντυπες και ηλεκτρονικές πηγές της βιβλιοθήκης (επιστημονικά περιοδικά και βιβλία, κατάλογος βιβλιοθήκης).

Συζήτηση με ειδικούς επιστήμονες από το Ι.Ε. Δραστηριότητες - Ασκήσεις στην εξειδικευμένη βάση

δεδομένων ADS, με σκοπό τα παιδιά να πάρουν στοιχεία για τον τρόπο έρευνας σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Αναζήτηση άρθρων (με γνωστό τον συγγραφέα ή τον τίτλο,

το περιοδικό ή τον κωδικό του, ή με συνδυαστική αναζήτηση).

Απάντηση συγκεκριμένων ερωτήσεων από το κάθε άρθρο, σχετικών με τις μεθόδους ανίχνευσης εξωπλανητών.

Πηγές αναζήτησης πληροφοριών στη βιβλιοθήκη

Βασικό χαρακτηριστικό του τρόπου αναζήτησης των μαθητών, η χρήση της Google και της Βικιπαίδεια, με απλή χρήση μιας λέξης στο πεδίο αναζήτησης.

Με τη γνωστή μέθοδο Copy-Paste συλλέγουν πληροφορίες αδόμητες και χωρίς στόχο (π.χ. πληροφορίες γενικά για Ηλιακό σύστημα).

Οι μαθητές δεν είχαν καμιά προηγούμενη γνώση σχετικά με τους τρόπους οργάνωσης και τις υπηρεσίες μιας βιβλιοθήκης.

Δεν είχαν αντιληφθεί την αξία των «πληροφοριακών πηγών» για το ξεκίνημα μιας εργασίας.

Αποτελέσματα - ΣυμπεράσματαΚυριότερα στοιχεία

Ενώ γνώριζαν τον τρόπο λειτουργίας του Διαδικτύου δεν έμπαιναν στη διαδικασία να διασταυρώσουν και να ελέγξουν τις πηγές τους.

Οι μαθητές δηλώνουν ότι ο κυριότερος λόγος που δεν διασταυρώνουν τα στοιχεία τους είναι η έλλειψη χρόνου και κατόπιν η έλλειψη βιβλιοθήκης κοντά τους.

Κάποιοι ανέφεραν ότι εάν είχαν κοντά τους έντυπες πηγές θα τις προτιμούσαν, γιατί είναι πιο έγκυρες.

Κάποιοι προτιμούν το ηλεκτρονικό περιβάλλον γιατί εντοπίζεις πιο εύκολα και γρήγορα αυτό που χρειάζεσαι.

Αποτελέσματα - ΣυμπεράσματαΚυριότερα στοιχεία

Παρόλο που δανείστηκαν βιβλία και πήραν φωτοτυπίες και από άρθρα, τελικά χρησιμοποίησαν περισσότερα στοιχεία από τις ηλεκτρονικές πηγές, γιατί τους ήταν πιο εύκολη η αντιγραφή των πληροφοριών.

Όμως, πρόσθεσαν στη βιβλιογραφία τους και το έντυπο υλικό γιατί το χρησιμοποίησαν ως διασταύρωση πληροφοριών και πήραν αρκετές ιδέες.

Οι μαθητές γνώριζαν για τα πνευματικά δικαιώματα, δεν γνώριζαν όμως πώς να τα σεβαστούν.

Η χρήση οπτικοακουστικού υλικού ελκύει τα παιδιά να ψάξουν περισσότερο και να παρουσιάσουν με πιο εντυπωσιακό τρόπο τις εργασίες τους.

Αποτελέσματα - ΣυμπεράσματαΚυριότερα στοιχεία

Οι μαθητές προσαρμόζονται εύκολα στη χρήση «προχωρημένων» βάσεων δεδομένων. Ίσως επειδή αγαπούν τους Η/Υ.

Δεν χρειάζεται να διαβάζουν όλο το άρθρο αλλά με λίγη εξάσκηση να εντοπίζουν ακριβώς την πληροφορία που τους χρειάζεται.

Δεν έχουν ιδιαίτερα προβλήματα με την αγγλική γλώσσα των επιστημονικών άρθρων.

Αποτελέσματα – ΣυμπεράσματαΚυριότερα στοιχεία από ADS

Στο ξεκίνημα του projectΔείγματα διαφανειών από εργασία των

μαθητών

Φυσικά χαρακτηριστικά• Ηλικία:δημιουργήθηκε πριν περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια• Περιστροφή του Ήλιου γύρω από τον άξονά του διαρκεί 25 μέρες• Mια πλήρη περιφορά γύρω από το κέντρο του Γαλαξία ονομάζεται

Κοσμικό έτος και διαρκεί περίπου 220 εκατομμύρια χρόνια• Διάμετρος του ήλιου: 109 φορές μεγαλύτερη από τη διάμετρο της γης• Όγκος του: 1.303.159 φορές πιο μεγάλος από εκείνο της Γης• Επιτάχυνση της βαρύτητας: δηλαδή η δύναμη με την οποία έλκει τη

Γη είναι 28 φορές μεγαλύτερη από τη δύναμη με την οποία η Γη έλκει τα σώματα που βρίσκονται πάνω της

• Μάζα του ήλιου: 333.000 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα της Γης• Θερμοκρασία: στο κέντρο του ήλιου φτάνει μέχρι 28.000.000° C • Φασματικός τύπος: G2V (Κύρια ακολουθία)

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ• Στο ηλιακό κέντρο, δηλαδή στον πυρήνα του ήλιου, το οποίο έχει θερμοκρασία

περίπου 15 εκατ. Βαθμούς Κελσίου, τελούνται οι πυρηνικές αντιδράσεις που έχουν ως αποτέλεσμα την παραγωγή ενέργειας, δηλαδή τη λαμπρότητα του Ήλιου. Η ενέργεια του Ήλιου είναι αποτέλεσμα πυρηνικών συντήξεων του εσωτερικού του. Κατά τη μετατροπή ύλης σε ηλιακή ενέργεια, ξεκινώντας από τη σύντηξη πρωτονίων που βρίσκονται στους πυρήνες των ατόμων του υδρογόνου και μετά από μια σειρά αντιδράσεων, απελευθερώνεται ενέργεια με τη μορφή ακτινοβολίας (ακτίνες Γ), οι οποίες αφού διασχίσουν όλα τα στρώματα του Ήλιου έως την επιφάνειά του, φθάνουν στον πλανήτη μας υπό τη μορφή φωτός. Με τη σύντηξη, οι πυρήνες υδρογόνου μετατρέπονται σε ήλιο, φαινόμενο που συμβαίνει και στη βόμβα υδρογόνου. Υπολογίζεται ότι κάθε λεπτό ο Ήλιος μετατρέπει μάζα 240 εκατομμυρίων τόνων σε ενέργεια. Ο περίφημος τύπος του Αϊνστάιν περιγράφει την αμοιβαία μετατροπή μάζας και ενέργειας, βοηθώντας τους επιστήμονες να κατανοήσουν την προέλευση της ηλιακής ενέργειας.

Στο τέλος του projectΔείγματα διαφανειών από εργασία των

μαθητών

ΕισαγωγήΤι είναι οι

εξωπλανήτες;

Εξωπλανήτης ονομάζεται κάθε πλανήτης που δεν

ανήκει στο δικό μας Ηλιακό Σύστημα.

Δεν περιφέρεται δηλαδή γύρω από τον Ήλιο μας

Ηλιακό σύστημα

Ως Ηλιακό Σύστημα θεωρούμε τον Ήλιο και όλα τα αντικείμενα που συγκρατούνται σε τροχιά γύρω του.

Το φως

Φαινόμενο DopplerΓια το φως το φαινόμενο Doppler είναι η

παρατήρηση της αλλαγής του μήκους κύματος του φωτός όταν η φωτεινή πηγή κινείται

2,455,529.40 2,455,529.45 2,455,529.50 2,455,529.55 2,455,529.60 2,455,529.65 2,455,529.70 2,455,529.75 2,455,529.80

-0.03

-0.02

-0.01

0

0.01

0.02

0.03

m1= 13.6

m2= 13.63

f2/f1= 0.972747

(f1-f2)/f1= 0.027253

Rp/Rs= 0.165084

Rs= 1.1RsunRp= 1.80732797Rjup

Checking info Dubious info Focus Info according to my level

Structure -Presentation

Copyright Citation styles Scientific journals

0

1

2

3

4

5

6

7

4.0 4.0

4.6 4.8

3.8 3.6

2.2

3.4

6.15.8 5.8

6.1 6.25.8

6.1 5.9

Before After

Αμφιβόλουποιότητας Στόχος ΔομήΜορφωτικό

επίπεδοΠνευματικά δικαιώματα

Βιβλ/κές αναφορές Περιοδικά

Μετά

Τελικό ερωτηματολόγιοαυτοαξιολόγησης μαθητών

Διασταύρωση

Πριν

Δημιουργία online χρονογραμμής (Timeline)

Παράδειγμα χρήσης του εργαλείου, αξιοποιώντας το γενικό θέμα «Τσέρνομπιλ».

Η χρήση του μπορεί να αναδείξει τα χαρακτηριστικά του Κύκλου της Πληροφορίας και την αξία της χρήσης πολλαπλών πηγών πληροφόρησης.

https://cdn.knightlab.com/libs/timeline3/latest/embed/index.html?source=1pbGTBuZ0AE6KOnvjB5ndFX3BRszY1nhChuMsm7Kc1uM&font=Default&lang=en&initial_zoom=2&height=650