Anemodoura Dialeksi Final

1

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΕΝΤΑΞΗΤΩΝ

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝΣΤHN KATOIKIA

Ε.Μ.ΠΣχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

ΔΙΑΛΕΞΗΜάρτιος 2008

Ανεμοδουρά ΝαταλίαΧριστακοπούλου Ρουμπίνη

ΕπιβλέπωνΚαθηγητής: κ. Ευ . Ευαγγελινός

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ – ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΜΑΤΟΣ................................................................................................................................σελ 42. Ο ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ..................................................................................................................................σελ 6

2.1 Αρχές Βιοκλιματικού Σχεδιασμού.....................................................................................................................σελ 73. ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΗΛΙΑΚΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ....................................................................................................................................σελ 8

3.1 Ηλιακή Γεωμετρία...............................................................................................................................................σελ 93.2 Διατάξεις Παθητικής Ηλιακής Θέρμανσης......................................................................................................σελ 103.3 Παθητικές διατάξεις Άμεσου κέρδους............................................................................................................ σελ 113.4 Παθητικές διατάξεις Έμμεσου κέρδους.......................................................................................................... σελ 14

3.4.1 Τοίχος Μάζας – Τοίχος Trombe.................................................................................................................σελ 153.4.2 Τοίχος Νερού.............................................................................................................................................σελ 183.4.3 Ηλιακή Στέγη..............................................................................................................................................σελ 20

3.5 Παθητικές διατάξεις Απομακρυσμένου κέρδους............................................................................................σελ 213.5.1 Ηλιακός Χώρος – Θερμοκήπιο..................................................................................................................σελ 213.5.2 Συστήματα Θερμοσιφωνισμού...................................................................................................................σελ 24

3.6 Πίνακας Διατάξεων Παθητικής Ηλιακής Θέρμανσης.....................................................................................σελ 254. ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΡΟΣΙΣΜΟΣ..................................................................................................................................................σελ 26

4.1 Έλεγχος Θερμικού Κέρδους – Μικροκλίμα....................................................................................................σελ 274.2 Σκίαση κτιρίου...................................................................................................................................................σελ 284.2.1 Σκίαση ανοιγμάτων.............................................................................................................................................σελ 294.3 Φυσικός Αερισμός............................................................................................................................................σελ 30

- Αερισμός με ανεμιστήρες..................................................................................................................................σελ 31- Ανεμόπυργοι και ηλιακές καμινάδες..................................................................................................................σελ 31

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

5. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ......................................................................................................................................................σελ 32- Διευκρινίσεις..........................................................................................................................................................σελ 32- Πίνακας Συμβόλων................................................................................................................................................σελ 33

6. ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ........................................................................................................σελ 34- Κατάλογος Κατοικιών...........................................................................................................................................σελ 34

7. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ................................................................................................................σελ 70- Κατάλογος Κατοικιών..........................................................................................................................................σελ 70

8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ....................................................................................................................................................σελ 979. ΕΠΙΛΟΓΟΣ................................................................................................................................................................σελ 9810. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.........................................................................................................................................................σελ 9911. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ..........................................................................................................................................................σελ 100

4

1. Πρόλογος – Επιλογή Θέματος

Ο άνθρωπος εδώ και πάρα πολλά χρόνια, εκμεταλλευόταν τις τοπικές κλιματικές συνθήκες, στην παραδοσιακή και τοπικήαρχιτεκτονική, κυρίως από ανάγκη να δημιουργήσει ένα βιώσιμο εσωτερικό περιβάλλον και να ζήσει ευχάριστα μέσα σε αυτό.

Έτσι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική, συναντάμε κατασκευές που εκμεταλλεύονται το κλίμα, και χρησιμοποιούν τον ήλιο, τοναέρα, το νερό και τη γη, για τη θέρμανση και το δροσισμό των κατοικιών, καθώς τότε δεν υπήρχαν τεχνικά μέσα για το σκοπό αυτό.

Στη σύγχρονη όμως εποχή με το πλήθος των υλικών και των κατασκευαστικών δυνατοτήτων που υπάρχουν, έχουμε ξεφύγειπλέον από τις αρχές αυτές και συχνά κατασκευάζουμε «κλειστά» κτίρια, απομονωμένα από το περιβάλλον, των οποίων οι εσωτερικέςκλιματικές συνθήκες, πολλές φορές εξαρτώνται αποκλειστικά από τεχνικά μέσα.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, τα σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα, και η ανάγκη για διαβίωση σε ένα καλύτερο εσωτερικόπεριβάλλον, επιβάλλουν την επιστροφή του ανθρώπου στις οικολογικές αρχές δόμησης.

Χθες...

...Σήμερα

5

Οι αρχές που χρησιμοποιούσαν οι παλαιότεροι, στην παραδοσιακήαρχιτεκτονική, σε συνδυασμό με τις νέες τεχνολογίες, μπορούν να ενσωματωθούνστις αυριανές κατασκευές, και να διαμορφώσουν ένα ευχάριστο περιβάλλονδιαβίωσης για το σύγχρονο άνθρωπο.

Η εφαρμογή των αρχών δόμησης του παρελθόντος σε συνδυασμό με τιςνέες τεχνολογίες και τα σύγχρονα υλικά, διαμορφώνουν αυτό που σήμεραονομάζουμε, βιοκλιματικό σχεδιασμό.

Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός των κατοικιών περιλαμβάνει ένα πλήθοςεφαρμογών. Στην παρούσα διάλεξη, επιλέξαμε να αναφερθούμε σε εκείνες που«εμφανίζονται» στις προσόψεις και το κέλυφος των κτιρίων και να μελετήσουμε τηναρχιτεκτονική τους ένταξη.

Έτσι θα αναφερθούμε στα παθητικά βιοκλιματικά συστήματα και τον τρόποπου εντάσσονται στις κατοικίες, καθώς είναι εκείνα που «φαίνονται» στις προσόψειςτων κατασκευών και επομένως αποτελεί πρόκληση η αρχιτεκτονική ένταξη τους.

Οι περισσότεροι αρχιτέκτονες, δεν ενστερνίζονται απόλυτα τονβιοκλιματικό σχεδιασμό στα κτίρια. Οι πρώτες προσπάθειες εφαρμογής του, έγιναναπό άλλους επιστήμονες όπως, φυσικούς ή μηχανικούς και το αποτέλεσμα δεν ήτανπάντα αρχιτεκτονικά αποδεκτό.

Σήμερα όμως όλο και περισσότεροι αρχιτέκτονες εντάσσουν στοιχεία τουβιοκλιματικού σχεδιασμού στις αρχιτεκτονικές τους κατασκευές.

Μέσα από τη διάλεξη αυτή θέλουμε να δείξουμε πως ο βιοκλιματικόςσχεδιασμός μπορεί να αποτελέσει ένα αρχιτεκτονικό εργαλείο με ευχάριστααισθητικά, εκτός από λειτουργικά αποτελέσματα.

Η διάλεξη περιλαμβάνει μία σύντομη καταγραφή των παθητικώνβιοκλιματικών συστημάτων και την περιγραφή της λειτουργίας τους.

Στη συνέχεια παρατίθενται παραδείγματα από κατοικίες, τόσο από τηνΕλλάδα, όσο και από το εξωτερικό, στις οποίες έχουν εφαρμοστεί βιοκλιματικάσυστήματα και πιστεύουμε ότι έχουν συνδυάσει σε ικανοποιητικό βαθμό τηνταυτόχρονη απαίτηση για τη λειτουργικότητα των συστημάτων αυτών με εκείνη γιαένα επιτυχημένο αρχιτεκτονικά αποτέλεσμα.

1. Πρόλογος – Επιλογή Θέματος

6

Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός επιτυγχάνεται με την ενσωμάτωση στο κτίριοσυστημάτων για φυσική θέρμανση, φυσικό δροσισμό και φυσικό φωτισμό. Έτσιεξασφαλίζονται συνθήκες άνετης διαβίωσης για τους κατοίκους ενώ ταυτόχροναεξοικονομείται ενέργεια και προστατεύεται το περιβάλλον.

Το κτίριο και το κλίμα του τόπου πρέπει να αντιμετωπίζονται ωςαλληλεξαρτώμενη ενότητα με πρωταρχικό στόχο τη διασφάλιση συνθηκών βιολογικήςάνεσης (θερμικής ,οπτικής, ακουστικής) για τον άνθρωπο που κατοικεί μέσα σε αυτό.

Οι στόχοι του βιοκλιματικού σχεδιασμού είναι η εξασφάλιση ηλιασμού, ηπροστασία από τους δυνατούς ανέμους και η ελαχιστοποίηση των απωλειώνθερμότητας το χειμώνα, καθώς και η προστασία από τον ήλιο, η εκμετάλλευση τωνδροσερών ανέμων και η απομάκρυνση της πλεονάζουσας θερμότητας το καλοκαίρι. Έτσι το βιοκλιματικό κτίριο έχει δυναμικό χαρακτήρα και αλλάζει ανάλογα με τηνεποχή, αλλά και ανάλογα με το αν είναι ημέρα ή νύκτα.

Με τη χρήση παθητικών βιοκλιματικών συστημάτων στις κατοικίες, παρέχεταιπαθητική ηλιακή θέρμανση, ενισχύεται ο φυσικός δροσισμός και ρυθμίζεται τομικροκλίμα μέσα και γύρω από τις κατοικίες.

Πέραν της ενσωμάτωσης βιοκλιματικών συστημάτων σε ένα κτίριο, επιπλέονεπιθυμητή είναι η χρήση οικολογικών υλικών για την κατασκευή του, ώστε ναεξοικονομείται ενέργεια και για το στάδιο αυτό.

Σημαντική επίσης είναι η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα κτίρια, καθώς περιορίζουν την κατανάλωση των συμβατικών καυσίμων και την επίπτωσήτους στο περιβάλλον.

2. Ο Βιοκλιματικός Σχεδιασμός

7

Κατά το σχεδιασμό της κατοικίας και για τημέγιστη αξιοποίηση των ηλιακών κερδών, θα πρέπει, ότανείναι εφικτό, η κύρια όψη καθώς και τα μεγαλύτεραανοίγματα (1) της κατοικίας, να είναι προσανατολισμέναπρος το νότο.

Αντιθέτως στις Βορινές πλευρές των κτιρίων θαπρέπει να έχουμε συμπαγείς τοίχους (2) με μικράανοίγματα.

Όλοι οι τοίχοι του κτιρίου θα πρέπει να έχουνμεγάλο όγκο και να είναι από συμπαγή υλικά (3) ώστε ναέχουν μεγάλη θερμική αδράνεια και να γίνεται σωστήεκμετάλλευση της θερμικής μάζας του κτιρίου γιαεξισορρόπηση των θερμοκρασιακών μεταβολών

Επιπλέον επιθυμητή είναι η εκμετάλλευση τηςθερμικής αδράνειας του εδάφους (4) τόσο σχεδιάζονταςυπόσκαφα κτίρια, όσο και κτίρια που βρίσκονται σε εδάφημε μεγάλη κλίση

΄ Τα ανοίγματα της κατοικίας θα πρέπει νασχεδιάζονται έτσι ώστε να προσφέρουν διαμπερή αερισμό(1),(2)

Περιβάλλουσα βλάστηση (5) μπορεί ναχρησιμοποιηθεί για ηλιοπροστασία, σκιασμό αλλά καιπροστασία από τους ανέμους, βελτιώνοντας παράλληλατο μικροκλίμα γύρω από την κατοικία

Η Νότια πλευρά του κτιρίου χρησιμοποιείται γιαπαθητική ηλιακή θέρμανση ενώ η Βόρεια για ανάσχεση τηςθερμότητας και προστασία από τους ψυχρούς ανέμους.

2.1 Αρχές Βιοκλιματικού Σχεδιασμού

Οι παραδοσιακοί οικισμοί του παρελθόντος, δείχνουνμία εναρμόνισή με το τοπίο, μία προσαρμογή με το ανάγλυφοτου εδάφους και μία καλή αξιοποίηση των κλιματικώνπλεονεκτημάτων του τόπου.

Τις ίδιες αρχές που οι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαναπό ανάγκη για να κτίσουν τις κατοικίες τους έτσι ώστε νααντιμετωπίζουν τις μεταβολές του καιρού, χρησιμοποιούμε καισήμερα για να δημιουργήσουμε ένα εσωτερικό περιβάλλον γιαάνετη και υγιεινή διαβίωση των κατοίκων.

Για να σχεδιάσουμε μία κατοικία με βάση τιςβιοκλιματικές αρχές, θα πρέπει αρχικά να μελετήσουμε το κλίματου τόπου, το φυσικό περιβάλλον, την τοπογραφία, τη θέα, τηνετήσια και ημερησία διακύμανση της θερμοκρασίας του αέρα, την ηλιακή ακτινοβολία, τους ανέμους και τη σχετική υγρασία τηςπεριοχής .

8

Προκειμένου να λειτουργεί το κτίριο ως φυσικός ηλιακός συλλέκτης το χειμώνα, θα πρέπει να έχει τον κατάλληλοπροσανατολισμό, το κατάλληλο σχήμα, μεγέθη ανοιγμάτων συναρτήσει του προσανατολισμού και λειτουργική διάρθρωση τωνεσωτερικών χώρων.

Τα βασικά στοιχεία του πετυχημένου βιοκλιματικού σχεδιασμού όσον αφορά την παθητική ηλιακή θέρμανση είναι:- Η διοχέτευση του ηλιακού κέρδος όπως, όπου και όποτε το επιθυμούμε με τη χρήση κατάλληλων διατάξεων .- Η αποθήκευση ταυτόχρονα του ηλιακού κέρδους με σκοπό να το χρησιμοποιήσουμε τις νυχτερινές ώρες.- Η νυκτερινή απόδοση του ηλιακού κέρδους της ημέρας στον εσωτερικό χώρο και ταυτόχρονα η διατήρηση του χωρίς απώλειες.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Τις χειμερινές ημέρες, ο ήλιος ακτινοβολεί μέσα στο κτίριο, και η ηλιακή ενέργειααποθηκεύεται ως θερμότητα στη θερμική μάζα του κτιρίου. Η θερμότητα αυτήεπανεκπέμπεται τη νύχτα στο χώρο διαβίωσης, θερμαίνοντας τον. Η Θερμική μάζα, τηνοποία αποτελούν οι τοίχοι του κτιρίου, η στέγη και το πάτωμα. αποδίδει καλύτερά όταν είναισυμπαγής, έχει μεγάλο πάχος και είναι εξωτερικά μονωμένη.Η μετάδοση της θερμότητας από τη θερμική μάζα στο εσωτερικό της κατοικίας γίνεται μετρεις τρόπους.α) Με συναγωγή, από τις εξωτερικές επιφάνειες των τοίχων στις εσωτερικές, και από εκείστα αντικείμενα ή τους κατοίκους που έρχονται σε επαφή με αυτές. β) Με μεταφορά καθώς ο εσωτερικός αέρας της κατοικίας που γειτνιάζει με το θερμό τοίχοθερμαίνεται κι εκείνος, ανέρχεται και κυκλοφορεί θερμαίνοντας το χώρο και τους κατοίκουςγ) Με ακτινοβολία από τις εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων και της στέγης πουακτινοβολούν τη θερμότητα κατευθείαν στα αντικείμενα και τους κατοίκους.

Τα καταλληλότερα υλικά για την αποθήκευση της θερμότητας στη θερμική μάζα του κτιρίουείναι το σκυρόδεμα, τα τούβλα, τα κεραμικά, το νερό και άλλα υγρά, καθώς και συνδυασμόςαυτών

3. Παθητική Ηλιακή Θέρμανση

9

Για να κατανοηθεί η επίδραση του ηλίου στο σχεδιασμό ενόςκτιρίου θα πρέπει να είναι γνωστή η θέση του, δηλαδή το ύψος του στονουρανό και η κατεύθυνση του ανά ημέρα και ανά εποχή.

Η Ηλιακή ακτινοβολία που δέχεται ένα κτίριο εξαρτάται από τηνώρα της ημέρας, την ημέρα του χρόνου και το γεωγραφικό πλάτος τουτόπου.

Στο Βόρειο ημισφαίριο, οι Νότιες όψεις δέχονται την περισσότερηηλιακή ακτινοβολία ενώ το αντίθετο συμβαίνει στο Νότιο ημισφαίριο

Όσο αυξάνει το γεωγραφικό πλάτος ενός τόπου στο Βόρειοημισφαίριο, τόσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της ημέρας το καλοκαίρι καιαντίστοιχα τόσο μικρότερη το χειμώνα.

Από την ηλιακή ακτινοβολία που εκπέμπεται από τον ήλιο, το46% είναι το ορατό φως, και το 49% είναι υπέρυθρη ακτινοβολία, αυτόδηλαδή που εμείς αισθανόμαστε ως θερμότητα. Το 35% της συνολικήςηλιακής ακτινοβολίας ανακλάται από τα σύννεφα και την ατμοσφαιρικήσκόνη προς το διάστημα, ενώ το υπόλοιπο φθάνει στη γη ως άμεση καιδιάχυτη ακτινοβολία. Η άμεση ακτινοβολία είναι αυτή πουεκμεταλλευόμαστε για τα άμεσα και έμμεσα ηλιακά κέρδη στις εφαρμογέςβιοκλιματικών συστημάτων στις κατοικίες.

Η γνώση της ηλιακής γεωμετρίας ενός τόπου είναιαπαραίτητο εργαλείο για τον αρχιτέκτονα που σχεδιάζει με βάσει τιςβιοκλιματικές αρχές, προκειμένου να μελετήσει και να σχεδιάσειαποτελεσματικά τόσο τον προσανατολισμό του κτιρίου όσο και τιςδιαστάσεις των ανοιγμάτων των όψεων και τα στέγαστρα τους.

Κάτοψη, τομή και αξονομετρική απεικόνιση της ηλιακήςτροχιάς στο Βόρειο ημισφαίριο, κατά τη διάρκεια τηςημέρας και του έτους.

3.1 Ηλιακή Γεωμετρία

10

Οι διατάξεις που χρησιμοποιούμε για τη συλλογή της ηλιακής ενέργειας σε εφαρμογές παθητικής ηλιακήςθέρμανσης κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το που προσπίπτει και αποθηκεύεται το ηλιακό κέρδος στα κτίρια, καιχωρίζονται σε διατάξεις άμεσου, έμμεσου και απομονωμένου κέρδους.

3.2 Διατάξεις Παθητικής Ηλιακής θέρμανσης

Στις διατάξεις Άμεσου κέρδους, οι ηλιακές ακτίνες εισέρχονται απευθείας μέσα στο κτίριο, απορροφώνται από τη θερμική μάζα και αποδίδονται στο χώρο διαβίωσης

Στις διατάξεις Έμμεσου κέρδους, οι ηλιακές ακτίνες προσπίπτουν στην περίμετρο του κτιρίουπου αποτελεί τη θερμική μάζα, και στη συνέχεια μεταδίδονται μέσα στο χώρο διαβίωσης (τοίχοςμάζας/Trombe κλπ)

Στις διατάξεις Απομονωμένου κέρδους, οι ηλιακές ακτίνες προσπίπτουν σε χώρο που είναιπροσαρτημένος στο κτίριο και η θερμότητα μεταφέρεται μέσα στο χώρο διαβίωσης (θερμοκήπιο, θερμοσιφωνικό πανέλο κλπ)

11

Οι διατάξεις άμεσου κέρδους αποτελούν το πιο απλό σύστημαπαθητικής ηλιακής θέρμανσης. Απαιτείται απλώς ένα καλά μονωμένοκτίριο το οποίο έχει μεγάλη νότια επιφάνεια καλυμμένη με μεγάλουαλοστάσιο. Η διαφορά του με ένα συμβατικό κτίριο, είναι ότι μπορεί νααποθηκεύσει τη θερμότητα που συλλέγει.

Το χειμώνα που ο ήλιος έχει μικρή γωνία οι ακτίνες τουεισέρχονται στο κτίριο και θερμαίνουν τον εσωτερικό χώρο, ενώ τοκαλοκαίρι που ο ήλιος έχει ψηλότερη τροχιά, ένα στέγαστρο ελαττώνει τηνείσοδο τους στο κτίριο και επιπλέον ένα προστέγασμα τις εμποδίζει.

Οι διατάξεις άμεσου κέρδους απαιτούν την ύπαρξη μεγάληςνότιας επιφάνειας με τζάμι και την ύπαρξη χώρου διαβίωσης πίσω απόαυτό. Η θερμική μάζα βρίσκεται στην οροφή, στο δάπεδο και τουςτοίχους, που πρέπει να είναι μονωμένοι για να προστατεύονται από τιςεξωτερικές κλιματικές συνθήκες και για να αποφεύγεται η απώλεια τηςθερμότητας τη νύκτα. Το τζάμι θα πρέπει να είναι επίσης καλά μονωμένογια ελαχιστοποίηση των απωλειών.

Κατακόρυφες γυάλινες επιφάνειες είναι προτιμότερες απόκεκλιμένες γιατί δέχονται τον ήλιο το χειμώνα ενώ προστατεύονται εύκολατο καλοκαίρι.

Το μέγεθος των ανοιγμάτων σχετίζεται με την επιφάνεια τουκτιρίου και το κλίμα της περιοχής και η θέση τους σχετίζεται με το βάθοςτου χώρου.

Άλλες μορφές ανοιγμάτων που προσφέρουν άμεσο κέρδος είναιο φεγγίτης και το άνοιγμα στη στέγη.

Σημαντική είναι η σωστή χρήση του συστήματος τόσο κατά τηδιάρκεια της ημέρας και νύκτας όσο και κατά τη διάρκεια του έτους. Τοχειμώνα θα πρέπει να είναι ανοικτά τα παντζούρια και το καλοκαίρι καικλείνουν οι διατάξεις σκίασης. Το βράδια θα πρέπει να χρησιμοποιείται ηνυκτερινή θερμομόνωση.

3.3 Διατάξεις Άμεσου Κέρδους

12

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΟι διατάξεις άμεσου κέρδους αποτελούν το απλούστερο

από όλα τα παθητικά συστήματα. Η όψη τους είναι συμβατή με τηναισθητική του χρήστη καθώς αποτελούνται απλώς από μεγάλαανοίγματα με τζάμι, παρόμοια με αυτά που υπάρχουν στις συμβατικέςκατασκευές. Έτσι κατασκευάζονται εύκολα και γρήγορα.

Επιπλέον αποτελούν το φθηνότερο από τα συστήματακαθώς το τζάμι είναι φθηνό δομικό υλικό και ετοιμοπαράδοτο

Οι μεγάλες επιφάνειες των υαλοστασίων παρέχουν υψηλέςστάθμες φυσικού φωτισμού και οπτικής επαφής με το περιβάλλον.

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Οι μεγάλες υάλινες επιφάνειες δημιουργούν θάμβωση τηνημέρα, απώλεια ιδιωτικότητας τη νύχτα και απώλειες θερμότητας ότανδεν υπάρχει η δεν χρησιμοποιείται σωστά η νυκτερινή θερμομόνωση. Ηυπεριώδης ακτινοβολία που διαπερνάει τα τζάμια αλλοιώνει τα υφάσματακαι τις φωτογραφίες μέσα στο χώρο.

Στις διατάξεις άμεσου κέρδους με μεγάλες υάλινεςεπιφάνειες παρατηρούνται ημερήσιες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας. Όσο μεγαλύτερη η επιφάνεια τζαμιού τόσο μεγαλύτερη θερμική μάζααπαιτείται προσαρμογή στις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας.


Την ημέρα, ο ήλιος ακτινοβολεί κατευθείαν στηθερμική μάζα όπου αποθηκεύεται η ενέργεια

Τη νύχτα η αποθηκευμένη ενέργειαμεταδίδεται στο χώρο

13

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ

Οι παραλλαγές στις διατάξεις του άμεσου κέρδους έχουν νακάνουν με τη θέση της θερμικής μάζας και τον τρόπο διαχείρισης τουηλιακού φωτός, όταν εισέρχεται στο κτίριο.

Χρησιμοποιώντας ένα τζάμι διάχυσης, το ηλιακό φωςδιανέμεται σε μεγαλύτερη επιφάνεια θερμικής μάζας, όμως τέτοιεςδιατάξεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται πάνω από το επίπεδο τουοφθαλμού για να αποφεύγεται η θάμβωση.

Άλλες παραλλαγές είναι ο φεγγίτης, το άνοιγμα στη στέγη καιτο θερμοκήπιο με άμεσο κέρδος.

Ο φεγγίτης επιτρέπει την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίαςβαθύτερα μέσα στο κτίριο και δίνει τη δυνατότητα ακόμη και σεβόρειους χώρους να αξιοποιήσουν το άμεσο ηλιακό κέρδος.

Το άνοιγμα στη στέγη λειτουργεί καλύτερα σε περιοχέςκοντά στον ισημερινό, όπου ο ήλιος είναι ψηλότερα το χειμώνα, όμωςείναι δύσκολη η σκίασή του το καλοκαίρι.


14

Στις διατάξεις έμμεσου κέρδους, η συλλογή, συσσώρευση και διανομή της ηλιακής ακτινοβολίας γίνονται σεένα μέρος του περιβλήματος του κτιρίου που περικλείει τουςχώρους διαβίωσης.

Η θερμική μάζα είναι ένας νότιος τοίχος με τζάμι στηνεξωτερική του επιφάνεια τοποθετημένο έτσι ώστε ναδημιουργείται το φαινόμενο του θερμοκηπίου ανάμεσά τους, δηλαδή να εισέρχεται η ηλιακή ακτινοβολία και να εμποδίζεται ναεξέλθει η θερμική ακτινοβολία.

Παραλλαγές διατάξεων έμμεσου κέρδους είναι ο τοίχοςμάζας και τοίχος Trombe, o τοίχος νερού και η ηλιακή στέγη

3.4 Διατάξεις Έμμεσου Κέρδους

15

Ο τοίχος μάζας είναι ένας Νότιος τοίχος κτισμένος ή από σκυρόδεμα πουπερικλείει τους χώρους διαβίωσης. Σε αυτόν προσπίπτει η ηλιακή ακτινοβολία και γίνεται ησυλλογή, συσσώρευση και διανομή της θερμότητας στο χώρο διαβίωσης. Ο τοίχος Trombeείναι μία παραλλαγή του τοίχου μάζας και έχει οπές αερισμού στο επάνω και κάτω μέροςπου επιτρέπουν στον αέρα να κυκλοφορεί στο χώρο που θερμαίνεται

Οι τοίχοι αυτοί, έχουν τζάμι στην εξωτερική τους επιφάνεια το οποίο επιτρέπειτην είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας αλλά εμποδίζει την έξοδο της θερμικής ενέργειας προςτο περιβάλλον, δημιουργώντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τα υλικά κατασκευής τουςείναι το σκυρόδεμα, η πέτρα, τα τούβλα και οι τσιμεντόλιθοι, ενώ νέα υλικά όπως διαφανήςμόνωση είναι ιδιαίτερα κατάλληλα για τις εφαρμογές του τοίχου Trombe.

Η ηλιακή ακτινοβολία πέφτει στον τοίχο μάζας, απορροφάται και ο τοίχοςμεταδίδει την θερμότητα αυτή στο δωμάτιο πίσω από αυτόν. Ο Τοίχος Trombe επιπλέονεπιτρέπει τη διανομή της θερμότητας με φυσική κυκλοφορία. Η λειτουργία του βασίζεται στοφαινόμενο του θερμοσιφωνισμού και πραγματοποιείται με την κυκλοφορία του αέρα στοχώρο ανάμεσα στο γυαλί και τον τοίχο, λόγω της διαφοράς θερμοκρασίας που προκύπτει. Ανοίγματα στην κορυφή και τη βάση της μάζας του επιτρέπόυν την κυκλοφορία αυτή. Οψυχρός αέρας του δωματίου εισέρχεται στην κάτω θυρίδα, θερμαίνεται, ανέρχεται καιεπιστρέφει στο χώρο διαβίωσης θερμός από την άνω θυρίδα. Οι θυρίδες αυτές θα πρέπεινα ελέγχονται με φραγές για να μη συμβαίνει αντίστροφη κυκλοφορία τη νύκτα και ψύχεταιο χώρος.

Στους τοίχους αυτούς μπορούν επίσης να τοποθετηθούν παράθυρα για φωςκαι θέα.

3.4.1 Τοίχος Μάζας – Τοίχος Trombe

16

Το Χειμώνα θα πρέπει να αποφεύγεται η άσκοπη απώλειαθερμότητας τη νύχτα ή τις συννεφιασμένες ημέρες με τη χρήση εξωτερικήςθερμομόνωσης. Παράλληλα ένας βελτιωμένος συντελεστής μόνωσης τουυαλοστασίου και εφαρμογή επιλεκτικής βαφής στην επιφάνεια της τοιχοποιίαςμε υψηλό δείκτη απορροφητικότητας και μικρό δείκτη εκπομπής της ηλιακήςακτινοβολίας ελαττώνουν τις πιθανές απώλειες. Οι θυρίδες του τοίχου Trombeθα πρέπει να ανοίγουν την ημέρα για είσοδο του θερμού αέρα και να κλείνουντη νύκτα για να εμποδίζεται η αντίστροφη λειτουργία

Το Καλοκαίρι θα πρέπει να αποφεύγεται η ανεπιθύμητηθέρμανση της μάζας συσσώρευσης με χρήση προστεγασμάτων, τη χρήσηεξωτερικής θερμομόνωσης και αερισμό του ενδιάμεσου χώρου. Η λειτουργίατου τοίχου Trombe θα πρέπει να αντιστρέφεται. Η πάνω θυρίδα θα πρέπει νακλείνει και το πάνω μέρος του υαλοστασίου να ανοίγει ώστε να απομακρύνεται οζεστός αέρας προς τα έξω

ΕΛΕΓΧΟΙ

Μία παραλλαγή του τοίχου Trombeείναι ο απομονωμένος τοίχος συσσώρευσηςπου είναι μονωμένος όμως από την πλευράτου χώρου διαβίωσης εμποδίζοντας έτσι τημετάδοσης θερμότητας με συναγωγή καιακτινοβολία και επιτρέποντας μόνο τημετάδοση της θερμότητας γίνεται με μεταφορά


17

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΟ τρόπος κατασκευής του τοίχου μάζας/Trombe είναι απλός και η απόδοσή του

σημαντική. Οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στο χώρο διαβίωσης είναι χαμηλότερες από αυτέςτων συστημάτων άμεσου κέρδους, ενώ η θέρμανση τη νύχτα είναι αποτελεσματικότερη, λόγωτης χρονικής υστέρησης της μετάδοσης της θερμότητας που είναι ανάλογη με το πάχος τουτοίχου. Έτσι ο τοίχος μάζας/Trombe είναι ιδανικός για υπνοδωμάτια όπου αναζητούμε θέρμανσητη νύκτα.

Ο τοίχος Trombe μπορεί ταυτόχρονα να θερμάνει μέσω των θυρίδων το χώροδιαβίωσης τις πρωινές ώρες αλλά και να αποθηκεύσει στη μάζα του τη θερμότητα για να τηναποδώσει αργότερα με χρονική υστέρηση

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΗ εξωτερική επιφάνεια του τοίχου Trombe είναι θερμή λόγω της βραδείας

συναγωγής της ενέργειας μέσα από τον τοίχο και χάνεται σημαντική απώλεια προς το εξωτερικόπεριβάλλον. Η κατασκευή του τοίχου έχει μεγάλο κόστος και ελαττώνει την επιφάνεια του χώρουδιαβίωσης καθώς απαιτούνται δύο τοίχοι, ο ένας από τζάμι και ο άλλος μάζας.

Λόγω της θερμικής αδράνειας του τοίχου, οι θερμοκρασιακές κορυφές εμφανίζονταιτη νύκτα, κι έτσι ο τοίχος μάζας/Trombe δεν προσφέρεται για χώρους που δε χρησιμοποιούνταιτη νύκτα.

Επίσης μπορεί να δημιουργηθούν συνθήκες υπερθέρμανσης όταν δενχρησιμοποιούνται οι θυρίδες σωστά.

Η επιλογή ενός τοίχου μάζας/trombe σημαίνει ταυτόχρονα θυσία της θεάς και τουφυσικού φωτισμού, και αερισμού από την πλευρά που θα τοποθετηθεί ο τοίχος.

Επιπλέον, ο καθαρισμός των τζαμιών είναι δύσκολος εάν ο τοίχος βρίσκεται σεόροφο.


18

Ο τοίχος νερού είναι ένας τοίχος συσσώρευσης παρόμοιος με τον τοίχομάζας/Trombe με τη διαφορά το περιεχόμενο του τοίχου είναι το νερό.

Το νερό έχει μεγαλύτερη θερμοχωρητικότητα ανά μονάδα όγκου από το τούβλο ήτο σκυρόδεμα ενώ τα ρεύματα μεταφοράς μέσα στο νερό το αναγκάζουν ναλειτουργήσει ως μία ισόθερμη αποθήκη θερμότητας. Έτσι είναι πιοαποτελεσματικό από τοίχο μάζας και Trombe.

Απαιτεί μεγάλη επιφάνεια τζαμιού στην εξωτερική πλευρά της αποθήκης νερού μεΝότιο προσανατολισμό.

Η επιλογή του τύπου του δοχείου επηρεάζει την ικανότητα αποθήκευσης και τηνταχύτητα διανομής της θερμότητας και η επιλογή του υλικού και της μορφής τουδοχείου είναι σημαντικός παράγοντας για τη λειτουργική απόδοση και τηνοικονομική κατασκευή τους τοίχου.

Η αποθήκευση του νερού γίνεται σε δοχεία από μέταλλο ή γυάλινους σωλήνες, σεδοχεία ή βαρέλια και σε τοίχους από σκυρόδεμα.

Ο τοίχος νερού έχει προβλήματα στεγανότητας και έτσι μία λύση στο πρόβλημααυτό είναι αντί για νερό να χρησιμοποιηθούν υλικά αλλαγής φάσης. Όμως όσοαυτά βρίσκονται στην υγρή τους μορφή το πρόβλημα στεγανότητας παραμένει.

3.4.2 Τοίχος Νερού

19

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Η διανομή της θερμότητας είναι άμεση λόγω της ισοθερμικήςφύσης του νερού σε αντίθεση με τη μεγάλη χρονική απόκλιση του τοίχουμάζας και Trombe.

Λόγω της ισοθερμικής φύσης της αποθήκης θερμότητας ηθερμοκρασία της εξωτερικής επιφάνειας είναι ελαττωμένη και χάνεται λιγότερηενέργεια στην ατμόσφαιρα τη νύχτα

Οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στο χώρο διαβίωσης είναιχαμηλότερες από αυτές των συστημάτων άμεσου κέρδους ή των τοίχωνμάζας/Trombe και η αποθήκη παραμένει θερμή και θερμαίνει το χώροδιαβίωσης ακόμη και αργά το βράδυ

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Το βασικότερο μειονέκτημα στον τοίχο νερού είναι ηστεγανότητά του. Μία λύση είναι η χρήση υλικών αλλαγής φάσης αντί γιανερό όπως η παραφίνη μέσα σε κυψέλες σε κατάλληλες διατάξεις. Ταπροβλήματα στεγανότητας όμως, τις ώρες που βρίσκεται σε υγρή μορφήπαραμένουν.

3.4.2 Τοίχος Νερού

20

Σε γεωγραφικά πλάτη από τον 35ο παράλληλο έως τονισημερινό, η τροχιά του ήλιου είναι τέτοια που ο ήλιος είναι ψηλά το χειμώνακαι έτσι οι κατακόρυφοι συλλέκτες δεν λειτουργούν. Εκεί είναιαποδοτικότερες οι οριζόντιες διατάξεις για τη συλλογή της ηλιακήςενέργειας.

Χρησιμοποιούνται πλαστικά δοχεία PVC με νερό, τοποθετημένα σε μαύρη στέγη για θερμοσυσσωρευτική μάζα. Από πάνωυπάρχουν κινητά θερμομονωτικά στοιχεία που είναι ανοικτά τις χειμερινέςημέρες. Τις χειμερινές νύκτες κλείνει η μόνωση και η αποθηκευμένηθερμότητα ακτινοβολείται από την οροφή στο χώρο. Τις καλοκαιρινές νύκτεςανοίγει η μόνωση και η θερμότητα ακτινοβολείται στο περιβάλλον

Μία παραλλαγή για θερμά κλίματα είναι η χρήση λαμαρίναςαντί για την πλάκα οπότε έχουμε και άμεση μετάδοση της θερμότητας στοχώρο τις χειμερινές ημέρες και γρήγορη αποφόρτιση της θερμότητας τιςθερινές νύκτες, αποφεύγοντας τη χρονική υστέρηση που παρέχει η πλάκατου μπετόν.

Μία παραλλαγή για πολύψυχρά κλίματα είναι η χρήση φεγγίτηγια την είσοδο της ηλιακήςακτινοβολίας ώστε να αποφεύγεται ηαπώλεια θερμότητας από τηνεξωτερική επιφάνεια της στέγης και ηπιθανότητα παγοποίησης του νερού.

3.4.3 Ηλιακή Στέγη

21

Στις διατάξεις απομονωμένου κέρδους, η ηλιακή συλλογή είναι θερμικά απομακρυσμένη από τους χώρουςδιαβίωσης του κτιρίου. Η μεταφορά ενέργειας από το συλλέκτη στο χώρο διαβίωσης γίνεται με μεταφορά ή ακτινοβολία. Οαέρας θερμαίνεται στο συλλέκτη, γίνεται ελαφρύτερος και εισέρχεται στο χώρο κατοικίας ενώ ο ψυχρός εισέρχεται στο χώροθέρμανσης από το κάτω μέρος.

Ο ηλιακός χώρος είναι ένας κλειστός χώρος με υαλοστάσιο καιεμφανίζεται με τη μορφή θερμοκηπίου, στη νότια πλευρά του κτιρίου.

Ανάλογα με το κλίμα και τον τρόπο χρήσης του χωρίζεται από τοκυρίως κτίριο με ένα τοίχο θερμικής συσσώρευσης ή χρησιμοποιείται άλλο μέσοαποθήκευσης που βρίσκεται μέσα στον ηλιακό χώρο (π.χ δοχεία με νερό), γιανα σταθεροποιείται η θερμοκρασία στον ηλιακό χώρο και στο κτίριο.

Σε πολλές περιπτώσεις ο ηλιακός χώρος χρησιμοποιείται για τηνπροθέρμανση του αέρα αερισμού του κτιρίου. Η αρχή του είναι ίδια με τουτοίχου Trombe με αυξημένη όμως επιφάνεια υαλοστασίου και τοίχου

3.5 Διατάξεις Απομονωμένου κέρδους

3.5.1 Ηλιακός Χώρος - Θερμοκήπιο

22

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ

Ο ηλιακός χώρος μπορεί να δρα ως χώρος άμεσου κέρδους, χωρίς ο ίδιοςνα θερμαίνεται. Η θερμική μάζα είναι στον τοίχο η το πάτωμα και μία κινητή μόνωσηπαρεμβάλει μεταξύ ηλιακού χώρου και χώρου διαβίωσης.Εναλλακτικά ο ηλιακός χώρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συλλέκτης και ο αέρας τουχώρου διαβίωσης εισέρχεται στο χώρο του, θερμαίνεται και επιστρέφει στο χώροδιαβίωσης, ενώ ψυχρός αέρας από το χώρο διαβίωσης, επιστρέφει στο θερμοκήπιο γιαεπαναθέρμανση.

Τα θερμοκήπια έχουν ποικιλία γεωμετρικών μορφών, από απλές Νότιεςπροσθήκες μέχρι εγκαταστάσεις που καλύπτουν όλη την Νότια πλευρά για ύψος από έναμέχρι περισσότερους ορόφους. Τα κατακόρυφα υαλοστάσια, έναντι των κεκλιμένων, βοηθούν στον περιορισμό της ανάγκης για σκίαση

ΕΛΕΓΧΟΙ

Το καλοκαίρι θα πρέπει ναπαρέχεται σκίαση για να προφυλάσσει οχώρος από την υπερθέρμανση και ναχρησιμοποιούνται θυρίδες αερισμού γιαέλεγχο της υπερθέρμανσης. Η κινητήμόνωση προφυλάσσει από απώλειεςθερμότητας τις χειμερινές νύκτες η τιςημέρες με συννεφιά


23

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΤο θερμοκήπιο, βελτιώνει το εσωτερικό κλίμα της κατοικίας και μειώνει

τις απώλειες του περιβλήματος. Οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στο χώροδιαβίωσης είναι χαμηλότερες από αυτές των συστημάτων άμεσου κέρδους. Εάνενσωματώνεται στο κτίριο ώστε να περικλείεται με τοίχους, η απόδοσή του είναιακόμη μεγαλύτερη γιατί μειώνονται οι θερμικές απώλειες και ταυτόχροναμεταφέρεται θερμότητα από τους πλαϊνούς τοίχους προς τον εσωτερικό χώρο

Ο Ηλιακός χώρος εξυπηρετεί και μη ενεργειακούς σκοπούς όπως ηεπέκταση του χώρου διαβίωσης ή η χρήση του ως θερμοκήπιο φυτών. Προσαρμόζεται εύκολα σε υφιστάμενα κτίρια καθώς μπορεί απλά να προσαρτηθείκαι συνδυάζεται εύκολα με άλλα παθητικά συστήματα.

Η απόδοσή του είναι μεγάλη, όταν χρησιμοποιείται σωστά καιαποτελεί ένα ενδιαφέρον αρχιτεκτονικό στοιχείο, τόσο ως προς την κάλυψηλειτουργικών αναγκών, όσο και προς την αισθητική του.

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΟι θερμοκρασίες στο θερμοκήπιο ποικίλουν σημαντικά, και έτσι δεν

είναι κατάλληλο για κατοίκηση καθ’ όλη τη διάρκεια εικοσιτετραώρου. Τομεγαλύτερο μειονέκτημα του θερμοκηπίου είναι τα προβλήματα υπερθέρμανσης τοκαλοκαίρι αν δε λαμβάνονται τα σωστά μέτρα προστασίας. Έτσι δε μπορεί ναχρησιμοποιηθεί ως επέκταση του χώρου διαβίωσης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Εάν χρησιμοποιείται σε Νότια Ευρωπαϊκά κλίματα, θα πρέπει να μπορεί νασκιάζεται πλήρως, και να ανοίγει τη νύκτα για αντιστροφή της λειτουργίας του, καιακόμη καλύτερα να απομακρύνεται τελείως. Σε αντίθετη περίπτωση υπάρχουνπροβλήματα απομόνωσης του το καλοκαίρι.

Η αποθήκευση της θερμικής ενέργειας στο χώρο διαβίωσης είναιδύσκολη καθώς αυτή παρέχεται ως θερμός αέρας σε σχέση με την άμεση ηλιακήακτινοβολία

Τη νύχτα είναι πιθανή είναι η συμπύκνωση υδρατμών στην εσωτερικήεπιφάνεια της ψυχρής γυάλινης στέγης του θερμοκηπίου


24

Τα συστήματα αυτά αποτελούνται από μία μαύρηαπορροφητική επιφάνεια καλυμμένη με γυάλινο ή πλαστικό υαλοπίνακαπου τοποθετείται στη νότια πλευρά του κτιρίου, σε χαμηλότερη στάθμηστο οικόπεδο. Η θερμότητα μεταδίδεται στο κτίριο αποκλειστικά μεμεταφορά

Ο Αέρας θερμαίνεται ανεβαίνει και εισέρχεται στον εσωτερικόχώρο μέσω ανοιγμάτων. Αυτό προκαλεί αναρρόφηση ψυχρού αέρα οοποίος με τη σειρά του θερμαίνεται.

Για την αποθήκευση της θερμότητας μπορούν ναχρησιμοποιηθούν σκύρα, οπότε και το σύστημα λειτουργεί και τη νύκτααποδίδοντας την αποθηκευμένη θερμότητα.

Για αποφυγή υπερθέρμανσης κλείνονται τα ανοίγματα και ηεπιπλέον θερμική ενέργεια οδηγείται στην αποθήκη σκύρων.

Μία άλλη διάταξη απομονωμένουκέρδους είναι το Barra-Constantini. Ηεξωτερική του όψη είναι ίδια με ενόςτοίχου μάζας-Trombe με τη διαφορά ότιο θερμός αέρας κυκλοφορεί σεαγωγούς μέσα στην πλάκαθερμαίνοντάς την

3.5.2 Συστήματα θερμοσιφωνισμού

25

ΑΜΕΣΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΕΜΜΕΣΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ

3.6 Πίνακας διατάξεων Παθητικής Ηλιακής θέρμανσης

26

Τα τελευταία χρόνια έχει πολλαπλασιαστεί σε μεγάλο βαθμό η χρήση κλιματιστικώνμηχανημάτων στις κατοικίες. Η εκτεταμένη χρήση τους όμως μπορεί να προκαλέσει προβλήματαστην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και συμβάλει στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Επιπλέον σε κτίριαπου κλιματίζονται μηχανικά, ο δείκτης ασθενειών των κατοίκων είναι μεγαλύτερος. Ο δροσισμόςτης κατοικίας μπορεί να γίνει με παθητικό τρόπο, με ελάχιστη ή χωρίς μηχανική βοήθεια.

Αρχικά θα πρέπει να ελέγχεται, και να περιορίζεται το ποσό της θερμότητας πουπροέρχεται από τα παθητικά συστήματα θέρμανσης. Στη συνέχεια πρέπει να ελαχιστοποιείται τοαποτέλεσμα της υπερβάλλουσας ηλιακής θερμότητας ενώ η περίσσεια θερμότητα θα πρέπει νααπορροφάται, να αποθηκεύεται και να απομακρύνεται.

Ο παθητικός δροσισμός συνδέεται στενά με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του κτιρίουκαι του περιβάλλοντός του, καθώς ορίζει τον προσανατολισμό και τα ανοίγματα του κτιρίου.

Επίσης ο παθητικός δροσισμός εκφράζεται αρχιτεκτονικά και με την τροποποίησητου μικροκλίματος γύρω από το κτίριο για ηλιακή προστασία, και σχηματισμό ρευμάτων δροσερούαέρα.

4. ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΡΟΣΙΣΜΟΣ

27

Για τον έλεγχο του ηλιακού κέρδους και την πρόληψη του υπερβάλλοντοςθερμικού κέρδους, σημαντικοί παράγοντες είναι η θέση, η μορφή του κτιρίου, τοπερίβλημα του, η σκίαση, και η θερμομόνωση. Επίσης σημαντικός είναι και ο ρόλος τουμικροκλίματος γύρω από το κτίριο που βελτιώνεται με την κατάλληλη δεντροφύτευση.

Για την τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο, κατά το σχεδιασμό του, θαπρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα τοπογραφικά στοιχεία της περιοχής, τα παρακείμενακτίρια, η βλάστηση και η παρουσία νερού. Κτίρια ελεύθερα από όλες τις πλευρές έχουνκαλύτερο φυσικό αερισμό.

Η αρχιτεκτονική του τοπίου μπορεί να βελτιώσει το μικροκλίμα τόσο τοχειμώνα, όσο και το καλοκαίρι. Το καλοκαίρι η βλάστηση παρέχει σκίαση, ψύξηεξάτμισης και βοηθάει στην κατεύθυνση ρευμάτων ανέμου, ενώ το χειμώναπροστατεύει από τον άνεμο. Τα φυτά απορροφούν μεγάλα ποσά ηλιακής ακτινοβολίαςκαι η διαπνοή τους μειώνει περαιτέρω τις θερμοκρασίες.

Φυλλοβόλα δέντρα, θάμνοι και κληματαριές, παρέχουν σκίαση τοκαλοκαίρι, ενώ επιτρέπουν την προσπέλαση της ηλιακής ακτινοβολίας το χειμώνα. Τονερό επίσης βοηθάει στη βελτίωση του μικροκλίματος τους καλοκαιρινούς μήνες καιμπορεί να εμφανίζεται ως δεξαμενή, λίμνη, σιντριβάνι ή καταρράκτης.

Η αρχιτεκτονική του τοπίου εκτός από την ενεργειακή της σημασία για τηβελτίωση του μικροκλίματος, μπορεί να δημιουργήσει ελκυστικούς χώρους γιαυπαίθριες δραστηριότητες, όπως αυλές που επεκτείνουν το χώρο διαβίωσης τοκαλοκαίρι.

4.1 Έλεγχος Θερμικού κέρδους – Μικροκλίμα

28

Απαραίτητος είναι ο περιορισμός του ηλίου προτού φτάσει στο κτίριο καιιδιαίτερα στα υαλοστάσια αλλά και στις αδιαφανείς επιφάνειες. Ο σκιασμός του κτιρίουμπορεί να επιτευχθεί με την τοποθέτηση φυλλοβόλων δέντρων και βλάστησης σεκατάλληλες θέσεις, έτσι ώστε να διακόπτεται ο ηλιασμός του κτιρίου τους καλοκαιρινούςμήνες.

Για την ηλιοπροστασία των ανοιγμάτων, η επιλογή των διατάξεων σκίασης, εξαρτάται από τον προσανατολισμό της όψης, τη μορφή των ανοιγμάτων και τημορφολογία του κτιρίου. Τα συστήματα σκίασης θα πρέπει να παρέχουν καλή ηλιακήπροστασία το καλοκαίρι, να μην περιορίζουν τα ηλιακά κέρδη το χειμώνα, και να μηνεμποδίζουν το φυσικό φωτισμό και το φυσικό αερισμό. Μπορεί να είναι σταθερά ή κινητά, εξωτερικά ή εσωτερικά, ή μεταξύ των τζαμιών. Σαφώς αποδοτικότερος είναι ο εξωτερικόςσκιασμός, καθώς έτσι εμποδίζονται η ηλιακές ακτίνες να εισέλθουν μέσα στο κτίριο, σεαντίθεση με τον εσωτερικό σκιασμό κατά τον οποίον ηλιακές ακτίνες έχουν ήδη διέλθει απότο τζάμι και ένα τμήμα της θερμικής ακτινοβολίας εγκλωβίζεται μεταξύ τζαμιού καιδιατάξεων σκίασης.

4.2 Σκιασμός κτιρίου

Διατάξεις σκιασμού ανοιγμάτων

29

Τα κινητά συστήματα σκίασης χρησιμοποιούνται τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά με χειροκίνητο ήαυτόματο έλεγχο ανάλογα με τις στάθμες ακτινοβολίας, φυσικού φωτισμό και των θερμικώναπαιτήσεων. Μερικά από αυτά είναι οι τέντες, και οι εξωτερικές περσίδες που προσφέρουνταυτόχρονο αερισμό και σκίαση. Λιγότερο αποτελεσματικά είναι τα εσωτερικά στόρια, και οι κουρτίνεςκαθώς παρέχουν μόνο σκίαση και αφού η ηλιακή ακτινοβολία έχει διέλθει από τα τζάμια. Εκτός απότην άμεση ηλιακή ακτινοβολία, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και η διάχυτη ηλιακή ακτινοβολίακατά το σχεδιασμό των διατάξεων σκιασμού των ανοιγμάτων. Στις Μεσογειακές χώρες με τη μεγάληκαλοκαιρινή ηλιοφάνεια αποδοτικότερο είναι το παντζούρι, το οποίο αποκόπτει τόσο την άμεση, όσοκαι την έμμεση ηλιακή ακτινοβολία.

4.2.1 Σκιασμός ανοιγμάτωνΤα σταθερά συστήματα σκίασης είναι δομικά στοιχεία όπως μπαλκόνια και γεισώματα ή μη δομικέςκατασκευές όπως τέντες, σταθερές περσίδες και διάφορα παραπετάσματα. Τα σταθερά συστήματασκίασης χρησιμοποιούνται κυρίως σε εξωτερικές όψεις και κάθε προσανατολισμός σκιάζεταιδιαφορετικά. Έτσι σε Νότιες όψεις προτιμώνται τα οριζόντια σκίαστρα ενώ κατακόρυφα ή διαγώνιαπτερύγια προτιμώνται σε Ανατολικές και Δυτικές όψεις. Τα σταθερά συστήματα σκίασης θα πρέπει να είναι σε τέτοια θέση που να επιτρέπουν στις ηλιακέςακτίνες να περνούν στο χώρο διαβίωσης το χειμώνα που η τροχιά του ήλιου είναι χαμηλή και να τιςεμποδίζουν το καλοκαίρι που η τροχιά του ήλιου είναι ψηλότερη.

Το μεσογειακό παντζούρι, εμποδίζει την είσοδο τόσο τηςάμεσης όσο και της διάχυτηςηλιακής ακτινοβολίας.

30

Ο αέρας παρέχει δροσισμό, απομακρύνονταςτη θερμότητα τόσο από το κτίριο όσο και από το ανθρώπινοσώμα. Η ροή του μέσα από το κτίριο, είναι αποτέλεσμα τωνδιαφορών πίεσης που παρατηρούνται γύρω και μέσα στοκτίριο. Ο αέρας κινείται από τις περιοχές υψηλής στιςπεριοχές χαμηλής πίεσης και η ροή του επηρεάζεται από τιςεπιφάνειες των ανοιγμάτων, την ταχύτητα και τη διεύθυνσητου ανέμου, τη διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στοεσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον και τη σχετική θέσητων ανοιγμάτων.

Ο αερισμός είναι αποτελεσματικός, ότανυπάρχει διαμπερότητα και ελεύθερη ροή του αέρα μέσαστην κατασκευή.

Η αποτελεσματικότητα του φυσικού αερισμούεξαρτάται από τη διαμόρφωση του κτιρίου στην περιοχή καιτους χώρους που το περιβάλλουν, τη διεύθυνση και την ισχύτων ρευμάτων αέρα και τη διάταξη των εσωτερικών χώρωνστην κάτοψη που δίνει τη δυνατότητα για διασταυρούμενοαερισμό.

Ο αέρας αερισμού θα πρέπει να είναιψυχρότερος από τον εσωτερικό. Επιπλέον, όταν διέρχεταιαπό σωληνώσεις στο υπέδαφος τότε είναι σαφώςψυχρότερος από τον αέρα του εξωτερικού περιβάλλοντος.

4.3 Φυσικός Αερισμός

Ο φυσικός δροσισμός μπορεί να γίνει με φυσικό αερισμό, με ψύξη από το έδαφος, με ψύξη από εξάτμιση και με ψύξηαπό ακτινοβολία. Από τις μεθόδους αυτές θα σταθούμε στο φυσικό αερισμό καθώς είναι εκείνος που απαιτεί τη χρήσηανοιγμάτων τα οποία διαμορφώνουν αρχιτεκτονικά τις όψεις στο κέλυφος των κατασκευών.

31

Αερισμός με ΑνεμιστήρεςΌταν δεν υπάρχει διαμπερότητα

ανοιγμάτων στην κατασκευή, ή κάποιες πολύ ζεστέςημέρες που πρέπει να διατηρήσουμε τα παράθυρακλειστά, ή ακόμη και για να ενισχύσουμε τη φυσικόαερισμό ημέρες με άπνοια, η κίνηση του αέρα στοεσωτερικό της κατοικίας ενισχύεται με τη χρήσηανεμιστήρων.

Ανεμόπυργοι και ηλιακές καμινάδεςΟ φυσικός αερισμός μπορεί να γίνει

χρησιμοποιώντας ανεμόπυργους ή/και ηλιακέςκαμινάδες. Οι ανεμόπυργοι αξιοποιούν την ίδια τηδύναμη του ανέμου για να δημιουργήσουν κίνηση τουαέρα στο εσωτερικό του κτιρίου ενώ η ηλιακή καμινάδαχρησιμοποιεί τον ήλιο για να θερμάνει την εσωτερικήτης επιφάνεια και να οδηγήσει σε ανοδική ροή τουαέρα με ταυτόχρονη εισροή δροσερού αέρα από ταπλευρικά ανοίγματα σε κάθε επίπεδο. Το φαινόμενοτης καμινάδας ευνοεί ιδιαίτερα η παρουσία αιθρίουμέσα στο κτίριο.

Η βλάστηση δίπλα στα ανοίγματα μπορείνα οδηγήσει το ρεύμα του αέρα κατάλληλα και να τονφιλτράρει παρέχοντας ταυτόχρονα σκίαση.

4.3 Φυσικός Αερισμός

32

5. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΔιευκρινίσειςΕπιλέξαμε να παρουσιάσουμε μία σειρά παραδειγμάτων, με εφαρμογές βιοκλιματικών συστημάτων τόσο από την

Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Τα παραδείγματα που ακολουθούν επιλέχθηκαν όχι τόσο με κριτήριο την άρτια πιστότητα της λειτουργίας των

βιοκλιματικών συστημάτων τους αλλά κυρίως με κριτήριο την – κατά τη γνώμη μας - επιτυχημένη αρχιτεκτονική τους ένταξη στιςκατασκευές

Έτσι επιλέχθηκαν παραδείγματα στα οποία πιστεύουμε ότι έχει βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ της απαίτησης για τηλειτουργικότητα των συστημάτων αυτών με την ταυτόχρονη απαίτηση για ένα ευχάριστο αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα.

Θα παρατηρήσουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις το άρτιο αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα λειτουργεί ενάντια στη σωστήλειτουργία των βιοκλιματικών συστημάτων και άλλοτε η απόδοση των βιοκλιματικών συστημάτων λειτουργεί ενάντια στοεπιτυχημένο Αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα. Όμως υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις που ο συνδυασμός των δύο πετυχαίνεταιστο βέλτιστο δυνατό βαθμό.

Έτσι στόχος της διάλεξης με την παράθεση των παραδειγμάτων αυτών είναι να δείξουμε ότι ο βιοκλιματικός σχεδιασμόςκαι η αρχιτεκτονική μπορούν να συνυπάρξουν δίνοντας ένα ευχάριστο αισθητικά και λειτουργικό αποτέλεσμα

Αναζητώντας όμως παραδείγματα στη βιβλιογραφία εντοπίσαμε πως σε αρκετές περιπτώσεις ο όρος βιοκλιματικήαρχιτεκτονική χρησιμοποιείται ακόμη και για συμβατικές κατασκευές που απλώς έχουν μεγάλα Νότια ανοίγματα αλλά κανέναείδος αποθήκευσης του ηλιακού κέρδους για μετέπειτα αξιοποίηση. Έτσι από αυτά απομονώσαμε εκείνα που έχουν ταπερισσότερα στοιχεία βιοκλιματικών διατάξεων, ακόμη και αν δεν τηρούνται στο απόλυτο οι αρχές της λειτουργίας τους.

Αρχικά θα παραθέσουμε παραδείγματα κατοικιών από την Ελλάδα στις οποίες έχουν χρησιμοποιηθεί ένα ήπερισσότερα βιοκλιματικά συστήματα και στη συνέχεια παραδείγματα από το εξωτερικό.

Για κάθε παράδειγμα, θα αναφερθούμε στον τρόπο λειτουργίας του εκάστοτε βιοκλιματικού συστήματος για ημέρα καινύκτα και για χειμώνα και καλοκαίρι και θα σχολιάσουμε τις παρατηρήσεις μας.

33

5. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑΣτην πρώτη σελίδα κάθε παραδείγματος, χρησιμοποιούνται κάποια εικονίδια που περιγράφουν εν συντομία τα εκάστοτεβιοκλιματικά συστήματα που έχουν χρησιμοποιηθεί για παθητική θέρμανση, σκίαση και βελτίωση του μικροκλίματος. Αυτά παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα για ευκολότερη αναζήτηση

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ

ΑΜΕΣΟ ΚΕΡΔΟΣ

Νότιο άνοιγμα μεάμεσο κέρδος

Θερμοκήπιο με άμεσοκέρδος

Τοίχος Μάζας

Τοίχος Trombe

EMΜΕΣΟ ΚΕΡΔΟΣΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΟ

ΚΕΡΔΟΣ

Θερμοκήπιο

Θερμοσιφωνικόπανέλο

ΣΚΙΑΣΗ

Εξωτερικήσταθερή

Εξωτερικήκινητή

Εσωτερική Με φύτευση

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑΤΟΣ

Με φύτευση Με νερό Με φυτεμένοδώμα

Σε κάθε παράδειγμα αναγράφεται τογεωγραφικό πλάτος “ Φ ” σε μοίρες.Επίσης αναφέρεται η μέση ελάχιστηθερμοκρασία για τον ψυχρότεροχειμερινό μήνα και η μέση μέγιστηθερμοκρασία για τον θερμότεροκαλοκαιρινό μήνα σε κάθε τόποθεσία.

34

1) ΚΑΤΟΙΚΙΑΜΥΤΑΡΑ ΣΤΗ ΝΕΑΦΙΛΟΘΕΗΜιχάλης Σουβατζίδης, 1985................................................................................................................................σελ 35

2) ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣΤΟ ΑΤΤΙΚΟ ΑΛΣΟΣΜιχάλης Σουβατζίδης, 1993................................................................................................................................σελ 39

3) ΚΑΤΟΙΚΙΑΚΑΙ ΞΕΝΩΝΑΣ ΣΤΑΧΑΝΙΑΓ. Καλλιγερης, 1985............................................................................................................................................σελ 43

4) ΚΑΤΟΙΚΙΑΣΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΧΑΝΙΩΝΓ. Καλλιγερης, 1985............................................................................................................................................σελ 47

5) ΗΛΙΑΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗΈλλη Γεωργιάδου, 1991 (μελέτη)......................................................................................................................σελ 51

6) ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΘΕΡΙΝΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΒ. Μπουριώτης, 1991..........................................................................................................................................σελ 55

7) ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ «ΗΛΙΟΣ 3» ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑΑ. Τομπάζης, 1983..............................................................................................................................................σελ 59

8) ΚΑΤΟΙΚΙΑ«ΗΛΙΟΣ 2» ΣΤΗΝ ΕΚΑΛΗΑ. Τομπάζης, 1983..............................................................................................................................................σελ 63

9) ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ «ΗΛΙΟΣ 1» ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΑ. Τομπάζης, 1979..............................................................................................................................................σελ 67

6. ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

35

ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΜΥΤΑΡΑ ΣΤΗ ΝΕΑΦΙΛΟΘΕΗΜιχάλης Σουβατζίδης, 1985

Θέρμανση

Πρόκειται την τριώροφη του γνωστού ζωγράφου που περιλαμβάνει και δύο εργαστήρια ζωγραφικής. Ο προσανατολισμός της πρόσοψης είναι νότιος και η κατοικία εκμεταλλεύεται παλαιές και νέες βιοκλιματικές τεχνικές, όπως χαγιάτι, λιακωτό, κήπο στο δώμα, και τοίχο trombe.Τα ανοίγματά του έχουν σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψιν την ηλιακή γεωμετρία του τόπου και προσφέρουν άπλετο φυσικό φωτισμόσε όλους τους χώρους της κατοικίας.Το δώμα είναι φυτεμένο για να συμβάλει στην ενεργειακή απόδοση της κατοικίας.

Μικροκλίμα

Σκίαση

Φ = 38º ΝT = 6º C έως 31º C

36


Χειμερινή λειτουργίαΤο χειμώνα και κατά τη διάρκεια της ημέρας, η κατοικία

θερμαίνεται με άμεση ηλιακή ακτινοβολία από τη Νότια όψη. Οιακτίνες του ήλιου πέφτουν στα δάπεδα που έχουν σκούροκεραμικό πλακάκι και γρανίτη τα οποία απορροφούν τη θερμικήενέργεια.

Επιπλέον έχει μελετηθεί ιδιαίτερα η τροχιά του ήλιου καιέτσι φεγγίτες, εξωτερικά και εσωτερικά ανοίγματα, είναιτοποθετημένα σε τέτοιες διατάξεις ώστε να φθάνει η ηλιακήακτινοβολία ακόμα και στους βόρειους χώρους της κατοικίας. Σεαυτό συμβάλει και η κεκλιμένη πλάκα της οποίας η γωνίαταυτίζεται με τη γωνία ύψους του ηλίου κατά το χειμερινόηλιοστάσιο.

Επιπλέον υπάρχει έμμεσο ηλιακό κέρδος από τρειςτοίχους Trombe, ένας σε κάθε όροφο, από συμπαγές γκρίζοτούβλο.

Στο δεύτερο όροφο υπάρχει θερμοκήπιο που επικοινωνείμε το ένα υπνοδωμάτιο και το εσωτερικό αίθριο αποδίδοντας τηθερμότητα στην κατοικία.

Τα εργαστήρια έχουν τοποθετηθεί στη βορινή πλευράτης κατοικίας και λειτουργούν ως χώροι ανάσχεσης τηςθερμότητας και το φυτεμένο δώμα, βοηθάει στην ελαχιστοποίησητων θερμικών απωλειών.

Το βράδυ, η αποθηκευμένη θερμότητα αποδίδεται στουςχώρους διαβίωσης ενώ ρολά αλουμινίου μονωμένα μεπολυουρεθάνη χρησιμοποιούνται για θερμομόνωση τωνυαλοστασίων.

37


. Καλοκαιρινή λειτουργίαΤο καλοκαίρι, υπάρχει πλήρης ηλιοπροστασία από

τα σταθερά εξωτερικά στεγάσματα, οριζόντια καικατακόρυφα, που αποκλείουν την πρόσπτωση ηλιακώνακτίνων στο εσωτερικό της κατοικίας.

Οι τοίχοι trombe προστατεύονται από τον ήλιο μεσταθερά προεξέχοντα στοιχεία από οπλισμένο σκυρόδεμα

Τη νύχτα η πλεονάζουσα θερμότητα πουσυγκεντρώνεται στους τοίχους Trombe απομακρύνεται με τοάνοιγμα των θυρίδων και τμήματος των υαλοστασίων.

Το θερμοκήπιο σκιάζεται από τον εξώστη τουδεύτερου ορόφου ενώ το 50% των υαλοστασίων του ανοίγειγια αερισμό.

Ο φυσικός δροσισμός επιτυγχάνεται με διαμπερήαερισμό. Τα βορινά ανοίγματα σε συνδυασμό με τουςνότιους φεγγίτες, δημιουργούν κατάλληλα ρεύματα αέρος, γιαδροσισμό της κατοικίας.

Η ηλιακή καμινάδα σε συνδυασμό με την ύπαρξητου αίθριου ενισχύουν την ροή του αέρα δροσισμού.

Η φύτευση τόσο στο ισόγειο όσο και στο δώμα, βελτιώνει το μικροκλίμα και τον περιβάλλοντα αερισμού τουκτιρίου. Ένα δέντρο που προϋπήρχε στο οικόπεδο, έχειδιατηρηθεί και έχει ενταχθεί μέσα στο κτίριο.

38

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΠαρατηρούμε ότι έχει συνδυαστεί πολύ ικανοποιητικά η αρχιτεκτονική έκφραση της κατοικίας με τη λειτουργικότητα τωνπαθητικών συστημάτων που έχουν χρησιμοποιηθείΈχει υπολογιστεί στο σχεδιασμό της κατοικίας με μεγάλη ακρίβεια η ηλιακή γεωμετρία και τα σταθερά στοιχεία σκιασμού πουπροκύπτουν έχουν ενταχτεί πάρα πολύ εύστοχα στην πρόσοψη της κατοικίαςΧρησιμοποιείται διπλό κέλυφος στη Νότια όψη. Το εσωτερικό για τη συλλογή της ηλιακής ακτινοβολίας και το εξωτερικό γιατο σκιασμό της.


39

ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΟ ΑΤΤΙΚΟ ΑΛΣΟΣΜιχάλης Σουβατζίδης, 1993

Θέρμανση

Πρόκειται μία πολυκατοικία που ανήκει στον ίδιο τον αρχιτέκτονα καιστεγάζει δύο κατοικίες στους πάνω ορόφους και δύο γραφεία στους κάτω ορόφους.

Ο προσανατολισμός της πρόσοψης είναι νοτιοανατολικός και το κέλυφοςτου κτιρίου χρησιμοποιείται για την συλλογή της ηλιακής ακτινοβολίας.

Επιπλέον για τη θέρμανση υπάρχουν λιακωτά που χρησιμοποιούνται ωςκαθημερινά καθιστικά ενώ τον αερισμό ενισχύουν αεραγωγοί και θερμικέςκαμινάδες.

Η στέψη είναι κεκλιμένη και βαμμένη χρυσή για να αντανακλά το φως τοχειμώνα που ο ήλιος είναι χαμηλά


Σκίαση


40

Χειμερινή λειτουργίαΤο χειμώνα και κατά τη διάρκεια της ημέρας, η

κατοικία θερμαίνεται με άμεση ηλιακή ακτινοβολία από τηΝότιοΑνατολική όψη.

Τα δώματα είναι υπερυψωμένα προς το Νότο για ναεκμεταλλεύονται το άμεσο ηλιακό κέρδος ενώ λοξάτριγωνικά τύμπανα στη στέψη του κτιρίου διευκολύνουν τηνηλιακή πρόσπτωση το χειμώνα.

Φεγγίτες και εσωτερικά ανοίγματα επιτρέπουν τηνείσοδο των ηλιακών ακτίνων σε μεγάλο βάθος.

Τα λιακωτά χρησιμοποιούνται ως καθημερινάκαθιστικά ενώ το βράδυ απομονώνονται με συρόμενηθερμομόνωση για ελαχιστοποίηση των απωλειών.

Η ταράτσα και η κεκλιμένη οροφή του δώματοςέχουν διαμορφωθεί σε κήπο που προσφέρει θερμομόνωση


41

Καλοκαιρίνή λειτουργίαΗ ηλιοπροστασία του κελύφους το καλοκαίρι

επιτυγχάνεται με σταθερά στέγαστρα και σκίαστρα πουεμποδίζουν την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας το καλοκαίριχωρίς όμως να την εμποδίζουν το χειμώνα.

Εσωτερικά, τα ανοίγματα σκιάζονται με κατακόρυφεςανοιχτόχρωμες περσίδες.

Η διαμπερότητα της κατασκευής ενισχύει το φυσικόαερισμό, και επιπλέον σε κάθε χώρο υπάρχουν κατακόρυφοιαεραγωγοί με απόληξη στο δώμα που κάνουν απαγωγή τουθερμού αέρα των δωματίων το καλοκαίρι.

Το φυτεμένο δώμα, προσφέρει επίσης δροσισμό τουςκαλοκαιρινούς μήνες, διαμορφώνοντας το μικροκλίμα.

Έτσι η θερμοκρασία του εσωτερικού το καλοκαίρι δενξεπερνάει τους 30 βαθμούς κελσίου, ενώ ακόμη και τιςθερμότερες ημέρες η διαφορά θερμοκρασίας μέσα και έξωπαρατηρήθηκε να είναι 10 βαθμοί Κελσίου προσφέρονταςθερμική άνεση στους κατοίκους χωρίς να απαιτείται η χρήσηκλιματιστικού.


42


ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΠαρατηρούμε ότι έχει συνδυαστεί σε μεγάλο βαθμό η αρχιτεκτονική έκφραση της κατοικίας με τη λειτουργικότητα τωνπαθητικών συστημάτων που έχουν χρησιμοποιηθείΈχει υπολογιστεί στο σχεδιασμό της κατοικίας με ακρίβεια η ηλιακή γεωμετρία και τα σταθερά στοιχεία σκιασμού πουπροκύπτουν έχουν ενταχτεί πάρα πολύ εύστοχα στην πρόσοψη της κατοικίας

Παρατηρούμε την απουσία κινητών εξωτερικών διατάξεων σκίασης, που ενδεχομένως οφείλεται στην άριστη επεξεργασίατων αντίστοιχων σταθερών. Υπάρχουν εσωτερικά σκίαστρα, όμως η θερμική ακτινοβολία έχει ήδη περάσει μέσα από τοτζάμι.

43

ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝΑΣ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑΓ. Καλλιγερης, 1985

Θέρμανση

Πρόκειται για μία κατοικία μέσα στον αστικό ιστό της πόλης των Χανίων. Το κτίριο είναι τοποθετημένο στη βορινή πλευράτου οικοπέδου, μακριά από τον θορυβώδη δρόμο και έτσι ώστε να μην σκιάζεται από άλλα κτίρια.

Η κατοικία οργανώνεται σε πέντε επίπεδα. Όλοι οι κύριοι χώροι επικοινωνούν με βεράντες, εξώστες ή ημιυπαίθριουςχώρους.

Επιδίωξη του μελετητή ήταν να συνδυαστεί η καλύτερη λύση ανάμεσα στη λειτουργικότητα της κατοικίας, την αισθητικήτης, τη θέα και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Εφαρμόστηκαν αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού με τα μεγαλύτερα ανοίγματα στην νότια όψη, μικρά ανοίγματα στηβόρεια όψη, τοίχοι Trombe, θερμοσιφωνικό πανέλο και θερμοκήπιο

ΜικροκλίμαΣκίαση


44

Χειμερινή λειτουργίαΌλοι οι χώροι που έχουν Νότιο προσανατολισμό έχουν μεγάλα ανοίγματα για

το φωτισμό και τον ηλιασμό. Η ηλιακή ακτινοβολία εισχωρεί από τα ανοίγματα και τουςφεγγίτες στο βάθος της κατοικίας και αποθηκεύεται στους τοίχους και τα δάπεδα πουέχουν σκούρο πλακάκι. Το βράδυ η θερμότητα αποδίδεται στο χώρο.

Οι τοίχοι Tombe, ένας με δύο ανά όροφο είναι από οπλισμένο σκυρόδεμαβαμμένοι εξωτερικά με τσιμεντόχρωμα. Σε ορισμένες θέσεις γίνεται συνδυασμός άμεσουηλιακού κέρδους και τοίχου Trombe στην ποδιά του παραθύρου. Η θερμότητααποθηκεύεται στη μάζα τους και το βράδυ αποδίδεται στο χώρο.

Ένα θερμοσιφωνικό πανέλο στην είσοδο της κατοικίας προθερμαίνει το φρέσκοαέρα.

Το θερμοκήπιο συλλέγει την θερμότητα από την ηλιακή ακτινοβολία και τηναποθηκεύει στην αποθήκη θερμότητας από ποταμοχάλικα, ενώ αγωγοί κυκλοφορούν τοθερμό αέρα στο χώρο.

Οι θερμικές απώλειες είναι περιορισμένες λόγω της καλής θερμομόνωσης καιτης χρήσης των εσωτερικών θερμομονωτικών παντζουριών.


45

Καλοκαιρίνή λειτουργίαΤο καλοκαίρι η ηλιοπροστασία των ανοιγμάτων και των τοίχων

Trombe γίνεται με τους εξώστες και τα μόνιμα σκίαστρα.Το βράδυ ο διαμπερής αερισμός που δημιουργείται με το άνοιγμα

των βόρειων και νότιων υαλοστασίων απομακρύνει την πλεονάζουσαθερμότητα και συμβάλει στο δροσισμό.

Επίσης η λειτουργία του τοίχου Trombe ως ηλιακή καμινάδα με τοάνοιγμα του επάνω φεγγίτη, διευκολύνει την ταχύτερη απομάκρυνση τουζεστού αέρα.

Η θερμική μάζα από ποταμοχάλικα του θερμοκηπίου λειτουργείαντίστροφα το καλοκαίρι, απάγοντας θερμότητα από το εσωτερικό με τηνκυκλοφορία δροσερού αέρα στους αγωγούς τις καλοκαιρινές νύκτες.


46

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΠαρατηρούμε ότι γίνεται χρήση αρκετών συστημάτων παθητικής θέρμανσης, ομαλά εντεταγμένων στη Νότια όψη τηςκατοικίαςΗ χρήση διαφορετικών επιπέδων σε συνδυασμό με τους φεγγίτες επιτρέπει ηλιασμό και των βόριων δωματίων

Η έλλειψη εξωτερικής σκίασης ενδεχομένως να προκαλεί προβλήματα υπερθέρμανσης το καλοκαίριΤα χρησιμοποιούμενα συστήματα είναι απλά και απαιτούν όμως κάποια μικρή καθημερινή και εποχική χρήση από τουςκατοίκους


47

ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΧΑΝΙΩΝΓ. Καλλιγερης, 1985

Θέρμανση

Η κατοικία βρίσκεται σε ένα κτήμα στο Ακρωτήρι των Χανίων. Η μεγάλη έκταση του κτήματος, επέτρεψε την τοποθέτησητου κτιρίου έτσι ώστε η μεγάλη του πλευρά να διαταχτεί στον άξονα ανατολή-δύση. Η κεντρική του τοποθέτηση στο οικόπεδο, τοαπομονώνει μακριά από τον θορυβώδη δρόμο και έτσι ωστε να μην σκιάζεται από άλλα κτίρια.

Είναι η μόνιμη κατοικία μίας τετραμελούς οικογένειας, με τους κύριους χώρους της κατοικίας στο άνω επίπεδο. Οι βασικοίχώροι της κατοικίας βρίσκονται στη Νότια πλευρά ενώ στη βορινή διατάσσονται οι χώροι υγιεινής.

Στόχος του αρχιτέκτονα ήταν να βρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση ανάμεσα στη λειτουργικότητα της κατοικίας, την αισθητικήτης, τη θέα και τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας. Την εποχή που μελέτησε την κατασκευή (1980), ήταν άγνωστα τα παθητικάσυστήματα στην Κρήτη, κι έτσι θέλησε να δείξει ότι δεν απαιτούνται ειδικευμένοι τεχνίτες και υλικά υψηλής τεχνολογίας, ότι δενζημιώνεται η αρχιτεκτονική του κτιρίου αλλά αντίθετα εμπλουτίζεται με πρόσθετα αρχιτεκτονικά στοιχεία, ότι το πρόσθετο κόστοςείναι μηδαμινό ή αποσβένεται και ότι τα συστήματα είναι εύκολα και άνετα στη χρήση τους


Σκίαση


48

Χειμερινή λειτουργίαΤα υπνοδωμάτια η κουζίνα και η τραπεζαρία έχουν ανοίγματα

στο νότο για εκμετάλλευση του άμεσου ηλιακού κέρδους. Η θερμότητααποθηκεύεται στους τοίχους και τα σκούρα δάπεδα και αποδίδεται τηνύκτα. Εσωτερικά θερμομονωτικά πετάσματα εμποδίζουν τις θερμικέςαπώλειες τις κρύες νύκτες.

Τα βόρεια ανοίγματα της εισόδου και του καθιστικού, προστατεύονται από τον άνεμο και τη βροχή καθώς είναι οργανωμένα σεκατάλληλες εσοχές στον όγκο του κτίσματος.

Επιπλέον τέσσερις τοίχοι Trombe στη νότια όψη από μπετόνεπενδεδυμένοι εξωτερικά με σχιστολιθικές πέτρες σε αποχρώσεις γκρι καικαφέ με μεγάλη θερμοχωρητικότητα και καλή αισθητική τροφοδοτούν τουςεσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της ημέρας μέσω των θυρίδων, ενώ τη νύχτα επαναποδίδουν την αποθηκευμένη θερμότητα.

Το βράδυ εσωτερικά παντζούρια εμποδίζουν τις απώλειεςθερμότητας.


49

Καλοκαιρίνή λειτουργίαΤο καλοκαίρι η ηλιοπροστασία των ανοιγμάτων εξασφαλίζεται με τα ειδικά σταθερά

ξύλινα σκίαστρα, που το χειμώνα επιτρέπουν την είσοδο των ηλιακών ακτίνων, το καλοκαίρι όμωςτην εμποδίζουν

Η διάταξη των υπνοδωματίων με τους προεξέχοντες τοίχους, εξασφαλίζει σκιασμό τωννότιων ανοιγμάτων τις απογευματινές ώρες, κυρίως το καλοκαίρι. Ο τοίχος Trombe την εποχήεκείνη λειτουργεί ως ηλιακή καμινάδα και με το άνοιγμα του επάνω φεγγίτη διευκολύνει τηνταχύτερη απομάκρυνση του ζεστού αέρα.

Η φύτευση στο οικόπεδο, δροσίζει τον αέρα αερισμού προτού εισέλθει στην κατοικίαΤο βράδυ ο διαμπερής αερισμός μεταξύ των βόρειων και νότιων ανοιγμάτων

απομακρύνει την πλεονάζουσα θερμότητα και συμβάλει στο δροσισμό της κατασκευής.


50


ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΠαρατηρούμε ότι οι τοίχοι Trombe που εναλλάσονται με τα ανοίγματα, είναι ομαλά ενταγμένοι στη Νότια όψη τηςκατοικίαςΓίνεται σωστή χρήση του άμεσου ηλιακού κέρδους, καθώς χρησιμοποιείται αρκετά σκούρο δαπέδου για θερμική μάζα.Για το σχεδιασμό της κατοικίας, η ύπαρξη μεγάλου οικοπέδου επέτρεψε τον προσανατολισμό του κτιρίου για τη βέλτιστηαξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας.

Η έλειψη εξωτερικής σκίασης ενδεχομένως να προκαλεί προβλήματα υπερθέρμανσης κάποιες ώρες το καλοκαίριΤα χρησιμοποιούμενα συστήματα είναι απλά, απαιτούν όμως κάποια μικρή καθημερινή και εποχική χρήση από τουςκατοίκους

51

ΗΛΙΑΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗΈλλη Γεωργιάδου, 1991 (μελέτη)

Θέρμανση

Η εξοχική αυτή κατοικία βρίσκεται σε ένα κτήμα στην Ξάνθη. Την σχεδίασε η αρχιτέκτων αλλά την κατασκεύασε ο ίδιος οιδιοκτήτης της, ο οποίος είναι δασοφύλακας, μαζί με τη γυναίκα του. Εκεί κατοικούν τους χειμερινούς μήνες μαζί με τα δυο τουςπαιδιά.

Είναι κατασκευασμένη από ξύλινο σκελετό και περιλαμβάνει το θερμοκήπιο, τους κύριους χώρους της κατοικίας, τουςβοηθητικούς χώρους και μία αποθήκη γεωργικών προϊόντων. Στο ισόγειο βρίσκονται το καθιστικό, η τραπεζαρία η κουζίνα και τογραφείο και στο μεσοπάτωμα τα υπνοδωμάτια.

Ο όγκος του κτιρίου είναι ένα ισοσκελές τριγωνικό πρίσμα, που η μία του πλευρά εδράζεται στο έδαφος και οι άλλεςκεκλιμένες συνθέτουν τη βόρεια και νότια όψη.

Το ψυχρό κλίμα της περιοχής και οι δυνατοί βόρειοι άνεμοι, συνέβαλαν στη διαμόρφωση της κεκλιμένης στέγης, στηβορινή πλευρά, ενώ η νότια πλευρά χρησιμοποιείται για τη συλλογή της ηλιακής ενέργειας.

Γίνεται εκμετάλλευση του άμεσου ηλιακού κέρδους με ανοίγματα και φεγγίτες και του έμμεσου με τη χρήση τουθερμοκηπίου.

Σκίαση


52

Χειμερινή λειτουργίαΗ ηλιακή ενέργεια που διαπερνά τα νότια ανοίγματα,

αποθηκεύεται στο δάπεδο, στον τοίχο μάζας και στα δοχεία νερούπου βρίσκονται στο θερμοκήπιο.

Ένας τοίχος μάζας χωρίζει το θερμοκήπιο από το χώρο τουκαθιστικού και εκτείνεται μέχρι το φεγγίτη, Είναι από πηλό και έχει δύοσειρές θυρίδων που παραμένουν ανοικτές διασφαλίζοντας τηνκυκλοφορία του θερμού αέρα.

Το νύκτα η αποθηκευμένη θερμότητα επαναποδίδεται στοχώρο.

Οι απώλειες θερμότητας αποφεύγονται από τα κινητάθερμομονωτικά εσωτερικά πετάσματα που σύρονται σε οδηγούς με τηβοήθεια σκοινιών και κλείνουν και οι θυρίδες του τοίχου μάζας.

Το χειμώνα, οι δυνατοί ψυχροί βόρειοι άνεμοιαπομακρύνονται από την κλίση της στέγης, αφού πρώτα ελαττωθεί ηέντασή τους από τον φράκτη κωνοφόρων και τους αειθαλείς θάμνουςστη Βόρεια και Δυτική πλευρά του οικοπέδου.


53

Καλοκαιρίνή λειτουργία

Το καλοκαίρι τα κινητά τμήματα της κεκλιμένης οροφής, τουθερμοκηπίου καθώς και τα κατακόρυφα νότια ανοίγματα ανοίγουν. ΗΑνατολική και Δυτική πόρτα του παραμένουν ανοικτές ώστε νααποκόπτεται το θερμοκήπιο από την κατοικία.

Τα κατακόρυφα υαλοστάσια του μεσοπατώματος ανοίγουν ενώτο εσωτερικό πέτασμα παραμένει κλειστό για ηλιοπροστασία,

Οι θυρίδες του τοίχου μάζας παραμένουν κλειστές.

Το βράδυ ο διαμπερής και ανοδικός αερισμός απομακρύνει τηνπλεονάζουσα θερμότητα

Το εσωτερικό πέτασμα των ανοιγμάτων στο μεσοπάτωμαανοίγει, παράλληλα προς τον τοίχο μάζας, δημιουργώντας ανοδική ροήτου θερμού αέρα προς τα έξω ενώ ταυτόχρονα εμποδίζει τηνακτινοβολία θερμότητας από τον τοίχο μάζας προς τους χώρουςδιαβίωσης.


54

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΠρόκειται για μία εύκολη κατασκευή καθώς έγινε από τους ίδιους τους χρήστες. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπαπαραδείγματα από την Ελλάδα, διαφέρει από τις συμβατικές κατασκευές καθώς έχει ξύλινο σκελετό.Παρατηρούμε, ότι η αρχιτεκτονική μορφή προέκυψε από τις βιοκλιματικές ανάγκες της κατοικίας και το κλίμα τηςπεριοχής. Οι εφαρμοζόμενες αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής ήταν αυτές που διαμόρφωσαν το σχήμα τηςκατασκευής

Η έλειψη εξωτερικών σκιάστρων πιθανόν να οδηγεί σε προβλήματα υπερθέρμανσης το καλοκαίρι. Η κατοικία πάντωςχρησιμοποιείται μόνο το χειμώνα


55

ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΘΕΡΙΝΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΒ. Μπουριώτης, 1991

Θέρμανση

Πρόκειται ένα συγκρότημα θερινών κατοικιών που βρίσκεται στην περιοχή του Δρυού της Πάρου. Αποτελείται από εννέαανεξάρτητες κατοικίες οι περισσότερες από τις οποίες έχουν είσοδο από τη βορειοδυτική πλευρά και θέα προς τα νοτιοανατολικά.

Η κατοικίες χρησιμοποιούνται κατά την τουριστική περίοδο από Απρίλιο έως Οκτώβριο και έτσι οι απαιτήσεις για θέρμανσηείναι μόνο την άνοιξη και τις βραδινές ώρες.

Έτσι περισσότερο βάρος έχει δοθεί στο φυσικό δροσισμό των κατοικιών.Το ηλιακό φως διαχέεται στο κέντρο των κατοικιών με τη βοήθεια διαχυτών, που είναι γυάλινες επιφάνειες που βρίσκονται

κάτω από το φεγγίτη.


Σκίαση

Φ = 37º ΝT = 10º C έως 26º C

56

Χειμερινή λειτουργίαΟι κατοικίες χρησιμοποιούνται από τον Απρίλιο έως τον

Οκτώβριο και έτσι οι απαιτήσεις για θέρμανση την περίοδο αυτήκαλύπτονται πλήρως από το άμεσο ηλιακό κέρδος τωννοτιοανατολικών ανοιγμάτων σε συνδυασμό με τη μεγάληθερμοχωρητικότητα του κτιριακού κελύφους που αποτελείταιαπό οπλισμένο σκυρόδεμα και διπλή οπτοπλινθοδομή.

Η θερμότητα επαναποδίδεται σταδιακά τη νύκτα.


57

Καλοκαιρινή λειτουργίαΤις καλοκαιρινές ημέρες, τα ανοίγματα προστατεύονται από την

ηλιακή ακτινοβολία με τις κληματαριές και τις πέργκολες. Τα υπόλοιπαανοίγματα σκιάζονται με τα εξωτερικά παντζούρια που εμποδίζουν τόσο τηνάμεση, όσο και τη διάχυτη ηλιακή ακτινοβολία να εισέλθει στο χώρο.

Η μεγάλη μάζα του κτιριακού κελύφους απορροφά την πλεονάζουσαθερμότητα και αποφεύγεται η υπερθέρμανση των εσωτερικών χώρων.

Η θερμική μόνωση των δωμάτων προστατεύει επίσης από τηνυπερθέρμανση.

Εφόσον ο εξωτερικός αέρας είναι ψυχρότερος, η δροσισμόςεπιτυγχάνεται με αερισμό από τα διαμπερή ανοίγματα και την καμινάδααερισμού που εκμεταλλεύονται τις θαλάσσιες αύρες και τα μελτέμια καιδημιουργούν ρεύματα σε όλο το εσωτερικό των κατοικιών. Σε περίπτωσηάπνοιας τη ροή του αέρα προκαλούν ανεμιστήρες για τη διατήρηση τουεπιπέδου θερμικής άνεσης.

Η εξάτμιση του νερού της πισίνας το μεσημέρι προκαλεί πτώση τηςθερμοκρασίας στο περιβάλλον μικροκλίμα


58

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΈχουν ενταχθεί αρμονικά οι διατάξεις παθητικού δροσισμού σε μία κατασκευή παραδοσιακής μορφής.Οι εσωτερικά επενδεδυμένοι πέτρινοι τοίχοι αποτελούν καλή θερμική μάζα για την αξιοποίηση του άμεσου κέρδους

Έχει δοθεί περισσότερο βάρος στον παθητικό δροσισμό, καθώς οι κατοικίες χρησιμοποιούνται μόνο το καλοκαίρι


59

ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ «ΗΛΙΟΣ 3» ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑΑ. Τομπάζης, 1983

Θέρμανση

Πρόκειται για μία παραθεριστική διπλοκατοικία του αρχιτέκτονα. Οι κατοικίες βρίσκονται στους ορόφους ενώ στουπόγειο υπάρχει βοηθητικός χώρος.

Η μεγάλη όψη είναι προσανατολισμένη προς το νότο όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα ανοίγματα.Τα συστήματα παθητικής θέρμανσης που έχουν χρησιμοποιηθεί εκτός από το άμεσο κέρδος, είναι το θερμοκήπιο, ο

τοίχος Trombe και το θερμοσιφωνικό πανέλο.Για το δροσισμό χρησιμοποιούνται οι καμινάδες που ενισχύουν το διαμπερή αερισμό.

Σκίαση


60

Χειμερινή λειτουργίαΤο κτίριο θερμαίνεται από τη Νότια όψη της κατοικίας. Οι θερμικές ανάγκες καλύπτονται από το άμεσο ηλιακό κέρδος

των μεγάλων ανοιγμάτων, έναν τοίχο μάζας, το θερμοκήπιο και το θερμοσιφωνικό πανέλο.Το θερμοκήπιο βρίσκεται στη ΝΑ πλευρά της κατοικίας και σε άμεση επαφή με τους χώρους διαβίωσης, ο τοίχος μάζας

βρίσκεται στον πρώτο όροφο και θερμαίνει με ακτινοβολία τους χώρους διαβίωσης και το θερμοσιφωνικό πανέλοχρησιμοποιείται και για δύο κατοικίες και εκτείνεται σε όλο το ύψος του κλιμακοστασίου

Ένα άλσος πεύκων στο πίσω μέρος της κατοικίας την προστατεύει από τους βόρειους ανέμους.


61

Καλοκαιρίνή λειτουργίαΓια τον έλεγχο των ηλιακών κερδών το

καλοκαίρι, το θερμοκήπιο σκιάζεται από τηνπέργκολα με την κληματαριά.

Ο τοίχος μάζας σκιάζεται επίσης με τηχρήση εξωτερικής τέντας

Για τον δροσισμό της κατοικίας τιςκαλοκαιρινές νύκτες, τα μικρά βορινά ανοίγματαευνοούν το διαμπερή αερισμό.


62

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΤα παθητικά συστήματα θέρμανσης εντάσσονται ομαλά στη Νότια όψη, ως αρχιτεκτονικά στοιχεία του κελύφους.

Η έλειψη κινητής εξωτερικής σκίασης ενδεχομένως να προκαλεί προβλήματα υπερθέρμανσης κάποιες ώρες τοκαλοκαίρι


63

ΚΑΤΟΙΚΙΑ «ΗΛΙΟΣ 2» ΣΤΗΝ ΕΚΑΛΗΑ. Τομπάζης, 1983

Θέρμανση

Πρόκειται για μία κατοικία με δύο επίπεδα που αναπτύσσεται γύρω από ένα θερμοκήπιο και μία Νότια αυλή. Η μεγάληόψη είναι προσανατολισμένη προς το νότο όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα ανοίγματα. Η θέα βρίσκεται στη Βόρεια πλευρά τουοικοπέδου, και έτσι υπάρχουν και από την πλευρά εκείνη μεγάλα ανοίγματα.

Η προσπέλαση στον όροφο που βρίσκονται τα υπνοδωμάτια γίνεται από το θερμοκήπιο

Τα συστήματα παθητικής θέρμανσης που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι άμεσου κέρδους, και θερμοκήπιο. Για το δροσισμόχρησιμοποιούνται οι φεγγίτες που ενισχύουν το διαμπερή αερισμό και οι καμινάδες.

Σκίαση


64

Χειμερινή λειτουργίαΤο κτίριο θερμαίνεται από τη Νότια όψη της κατοικίας με άμεσο ηλιακό κέρδος.

Το χειμώνα οι ακτίνες του ήλιου περνάνε μέσα στο θερμοκήπιο και θερμαίνουν τη θερμική μάζα που είναι οι τοίχοι απόσκυρόδεμα και τα σκούρα πλακάκια. Το φυλλοβόλο δέντρο επιτρέπει την είσοδο των ηλιακών ακτίνων την εποχή αυτή.

Τα βορινά υπνοδωμάτια θερμαίνονται από το φεγγίτη.

Το βράδυ η αποθηκευμένη ενέργεια αποδίδεται στο χώρο


65

Καλοκαιρίνή λειτουργίαΤο καλοκαίρι, το θερμοκήπιο σκιάζεται από το φυλλοβόλο δέντρο που υπάρχει στο Νότιο κήπο και η κεκλιμένη

επιφάνειά του σκιάζεται εσωτερικά με τη βοήθεια κουρτινών. Η παγιδευμένη θερμότητα μεταξύ θερμοκηπίου και κουρτινώνενισχύει την κυκλοφορία του θερμού αέρα προς τον εξαεριστήρα και το φεγγίτη στο πάνω μέρος ενώ ψυχρός αέραςεισέρχεται από τα οριζόντια επίπεδα της κατοικίας.

Τα υπόλοιπα ανοίγματα σκιάζονται με εξωτερικά παραθυρόφυλλα.Ο διαμπερής αερισμός δροσίζει το εσωτερικό της κατοικίας, και το φαινόμενο της καμινάδας απομακρύνει το θερμό

αέρα.


66

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΗ αρχιτεκτονική ένταξη των συστημάτων παθητικής θέρμανσης στο κέλυφος έχει γίνει με επιτυχία

Η έλλειψη πλήρης εξωτερικής σκίασης ενδεχομένως να προκαλεί προβλήματα υπερθέρμανσης κάποιες ώρες τοκαλοκαίριΗ ύπαρξη της σκάλας μέσα στο χώρο του θερμοκηπίου, εμποδίζει τη σωστή λειτουργία τουΔεν υπάρχουν άλλα ανοίγματα στη Νότια όψη, αντιθέτως υπάρχουν μεγάλα ανοίγματα στη Βόρεια όψη, καθώς προς ταεκεί είναι η θέα της κατοικίας, οπότε και δεν ακολουθούνται πλήρως οι αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής πουαπαιτούν μεγάλα νότια ανοίγματα και μικρά βόρεια.


67

ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ «ΗΛΙΟΣ 1» ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΑ. Τομπάζης, 1979

Θέρμανση

Με αφορμή την πετρελαϊκή κρίση και τα ενεργειακά προβλήματα στα τέλη της δεκαετίας του ’70, ο Αλέξανδρος Τομπάζηςσχεδίασε την πρώτη κατοικία παθητικής ενέργειας της όποια την κατασκευή ολοκλήρωσε το 1979. Ήτανε η πρώτη φορά πουχρησιμοποίησε διατάξεις παθητικής ηλιακής θέρμανσης στις κατασκευές του.

Μεγάλοι ηλιακοί συλλέκτες και φεγγίτες εφαρμόστηκαν στην κατοικία αυτή που βρίσκεται στην Αιγιαλεία και είναι ηεξοχική κατοικία του αρχιτέκτονα.

Η κατασκευή είναι ξύλινη ενώ η εξωτερική επένδυση είναι από μολύβι για να δημιουργεί ένα δέσιμο με το τοπίο και ναχάνεται η κατασκευή στο περιβάλλον.

Η κλίση της στέγης είναι μεγάλη, περίπου 60 μοίρες ώστε να ενσωματώνει τους ηλιακούς συλλέκτες και το προφίλ τουκτιρίου θυμίζει τη συνέχεια του προφίλ του βουνού

Καθώς ήταν η πρώτη εφαρμοσμένη απόπειρα «ηλιακής κατοικίας» είχε και τα αναμενόμενα λάθη και υπερβολές ταοποία ο ίδιος ο αρχιτέκτονας τα επισημαίνει ως παραδείγματα προς αποφυγή

Σκίαση


68

Χειμερινή λειτουργίαΤο χειμώνα ο ήλιος προσπίπτει στους

μεγάλους συλλέκτες, και θερμαίνει το νερό πουκυκλοφορεί σε σωληνώσεις πίσω από αυτούς.

Το θερμό νερό αποθηκεύεται σε μίαδεξαμενή και από εκεί κυκλοφορεί στο δάπεδοτης κατοικίας και θερμαίνει το χώρο.

Στην αυλή ένα φυλλοβόλο δέντροεπιτρέπει την είσοδο του ήλιου τους χειμερινούςμήνες

Καλοκαιρινή λειτουργίαΤο καλοκαίρι ανοίγουν τα βορινά μεγάλα

ανοίγματα για αερισμό ενώ οι εσωτερικέςκουρτίνες σκιάζουν τους χώρους διαβίωσηςΤο φυλλοβόλο δέντρο φιλτράρει την είσοδο τηςηλιακής ακτινοβολίας στους χώρους διαβίωσης.


69

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΤην εποχή που κατασκευάστηκε η κατοικία αυτή αποτελούσε μία μεγάλη καινοτομία για τα Ελληνικά δεδομέναΟι ηλιακοί συλλέκτες έχουν ενταχθεί άριστα στο κέλυφος της κατασκευής, της οποίας η μορφή, μοιάζει με φυσικήσυνέχεια του προφίλ του απόκρημνου βουνού της περιοχής

Η έλλειψη εξωτερικών διατάξεων σκίασης, ενδεχομένως να οδηγεί σε υπερθέρμανση τους καλοκαιρινούς μήνεςΤο μολύβι που χρησιμοποιήθηκε για την επένδυση της ξύλινης κατασκευής, υπερθερμαίνεται το καλοκαίριεξουδετερώνοντας τα ωφέλη του φυσικού αερισμού αλλά και ως υλικό επιβαρύνει το περιβάλλον σε μία κατασκευή πουφτιάχτηκε για την προστασία του περιβάλλοντοςΧρησιμοποιήθηκαν πολύπλοκες διατάξεις ηλιακής θέρμανσης, που απαιτούν κάποια συντήρηση για τη σωστήλειτουργία τους.Δεν υπάρχουν ανοίγματα στη Νότια όψη για εκμετάλλευση του άμεσου κέρδους και αντιθέτως υπάρχουν μεγάλαανοίγματα στη Βορινή όψη, λόγω κλίσης και θέας που αυξάνουν τις απώλειες το χειμώναΗ απουσία Νότιων ανοιγμάτων δεν ευνοεί το φυσικό αερισμόΥπάρχουν φίδια στο κτήμα, που έχει τη φυσική του χλωρίδα και δεν συνίσταται το άνοιγμα των βόρειων μεγάλωνυαλοστασίων για αερισμό τις καλοκαιρινές νύκτες με αποτέλεσμα να υπάρχει πρόβλημα υπερθέρμανσης.


70

1) ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣΤΟ ΜΟΝΑΧΟ, ΓΕΡΜΑΝΙΑMARKUS JULIAN MAYER, 2000...............................................................................................................................σελ 71

2) ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΣΤΟ ΣΙΔΝΕΥ, ΑΥΣΤΡΑΛΙΑMGLENN MURCUT-WENDY LEWIN.........................................................................................................................σελ 74

3) ΚΑΤΟΙΚΙΑΣΤΟ PERCHE, ΓΑΛΛΙΑSONIA CORTESSE, 1998..........................................................................................................................................σελ 77

4) ΚΑΤΟΙΚΙΑΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ GIESSEN, ΓΕΡΜΑΝΙΑANKE LUBENOW – CARSTEN PETERS, 2000........................................................................................................σελ 80

5) ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΞΟΧΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΣΤΟ SEA RANCH, CALIFORNIAOBIE G. BOWMAN, 2005...........................................................................................................................................σελ 83

6) ΚΑΤΟΙΚΙΑ“LOBLOLLY” ΣΤA TAYLOR ISLAND, MARYLAND, USKieren Timberlake Associates....................................................................................................................................σελ 86

7) ΚΑΤΟΙΚΙΑ“SOLAR HOUSE III” ΣΤO EBNAT-KAPPEL, ΕΛΒΕΤΙΑGlassx AG, Dietrich Schwarz.....................................................................................................................................σελ 89

8) ΚΑΤΟΙΚΙΑ“WINTERGARTENHAUS” ΣΤΗΝ ΚΟΛΟΝΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑRobert Laur................................................................................................................................................................σελ 92

9) ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ “DOMESPACE” ΣΤΟ QUIMPER, ΓΑΛΛΙΑPatrick Marsilli, 1989..................................................................................................................................................σελ 94

7. ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

71

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΟ ΜΟΝΑΧΟ, ΓΕΡΜΑΝΙΑMARKUS JULIAN MAYER, 2000

Είναι μία κατοικία βασισμένη στις βιοκλιματικές αρχές, κατασκευασμένη με ξύλο, μέταλλο και σκυρόδεμα. Η κύρια όψη έχει νότιο προσανατολισμό και είναι γυάλινηγια άμεσο ηλιακό κέρδος ενώ καλύπτεται με ξύλινο πέτασμα για σκίαση.Η διαφανής όψη καταργεί τα όρια μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, προσφέροντας απεριόριστη θέα προς τον κήπο.Οι ξύλινες γρίλιες τοποθετημένες σε μεταλλικούς οδηγούς διασφαλίζουν τηνιδιωτική ζωή των κατοίκων και προστατεύουν από τις υψηλές θερμοκρασίες.Τα στοιχεία επικάλυψης και σκίασης προσφέρουν μία ενότητα στην όψη

Θέρμανση

Σκίαση

ΥΛΙΚΑ: ξύλο, μετάλλο, σκυροδέμα.

ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΑΖΑ: Σκυρόδεμα και σκούρο δάπεδο από

ασβεστολιθικό πέτρωμα

ΝΟΤΙΑ ΟΨΗ: Υάλινη με κινητό ξύλινο πέτασμα.


Φ = 48º ΝT = -4º C έως 22º C

72

Λειτουργία το χειμώναΤο ηλιακό κέρδος εισέρχετάι από τη Νότια αδιαφανή όψη και στη συνέχεια συγκεντρώνεται και αποθηκεύεται στο

πάτωμα και τους τοίχους. Το σκούρο χρώμα των ασβεστολιθικών πλακών του δαπέδου, βελτιώνει την ικανότητα τους γιααπορρόφηση της θερμικής ενέργειας. Τη νύκτα η αποθηκευμένη θερμότητα αποδίδεται στο εσωτερικό της κατοικίας.

Ο Βόρειος συμπαγής τοίχος έχει ισχυρή θερμομόνωση, και εμποδίζει την απώλεια θερμότητας στο περιβάλλον.

Λειτουργία το καλοκαίριΤο στέγαστρο περιορίζει τις ακτίνες του ηλίου ενώ τα κινητά ξύλινα σκιάδια βοηθούν στην επίτευξη συνθηκών άνεσης.Το μικροκλίμα γύρω από την κατοικία ευνοεί το δροσισμό. Ο πλούσιος κήπος και μία μικρή λίμνη στη Δυτική όψη της

κατοικίας φιλτράρουν το φρέσκο αέρα που εισέρχεται στην κατοικία. Το γρασίδι μπροστά από τη Νότια όψη, ελαχιστοποιεί επίσηςτην ανακλώμενη ηλιακή ακτινοβολία.


73

Τα παντζούρια είναισυρόμενα, τοποθετημένα σεμεταλλικούς σιδηρόδρομους μεξύλινα σκιάδια από πεύκη, πουστηρίζονται σε κάνναβο απόχάλυβα.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΗ γυάλινη πρόσοψη προσφέρει απεριόριστη θέα προς τον κήπο.

Οι ξύλινες γρίλιες, προστατεύουν από τις υψηλές θερμοκρασίες φιλτράρονταςτην ηλιακή ακτινοβολία

Τα στοιχεία αυτά επικάλυψης και σκίασης, προσφέρουν μία ενότητα στην όψηκαι είναι όμορφα διατεταγμένα στο κέλυφος της κατασκευής

Κατακόρυφη τομή γυάλινης όψηςΓια τον έλεγχο του ηλιακού κέρδους, απαιτείται χρήση των σκιάστρων. Το ξύλινο πάτωμα δεν συμμετέχει ως θερμική μάζα στον όροφοΥπάρχει μεγάλη απώλεια θερμότητας από τα υαλοστάσια καθώς δεν υπάρχεικαμία θερμομόνωση τους.


74

ΥΛΙΚΑ: ξύλο, χάλυβας, γυαλίΘΕΡΜΙΚΗ ΜΑΖΑ: τοίχοι - πάτωμαΒΟΡΙΑ ΟΨΗ: (Νότιο ημισφαίριο)

Υάλινη με ξύλινα και μεταλλικά σκιάδια καιανοίγματα για αερισμό

ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΣΤΟ ΣΙΔΝΕΥ, ΑΥΣΤΡΑΛΙΑMGLENN MURCUT-WENDY LEWIN, 2004

Θέρμανση

Σκίαση Μικροκλίμα

Πρόκειται για ανακαίνιση μιας παλαιάς κατοικίας. Ολόκληρη η βορειοδυτική όψη της κατοικίας

ανακατασκευάστηκε και τα εμφανή τούβλα της τοιχοποιίας, αντικαταστάθηκαν από υαλοπίνακες σε χαλύβδινο σκελετό καιστοιχεία ξύλου.

Στο Νότιο ημισφαίριο, η Βόρειοι προσανατολισμοίεκμεταλλεύονται το ηλιακό κέρδος. Έτσι όλη ο νέα όψη τουκτιρίου λειτουργεί ως ένα παθητικό σύστημα θέρμανσηςάμεσου κέρδους

Ταυτόχρονα προσφέρει απεριόριστη θέα στουςενοίκους καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου

Η γυάλινη αυτή όψη με το στέγαστρο, τα σκίαστρα καιτα ανοίγματα, προσαρμόζεται σε όλες τις κλιματικές συνθήκες.

Φ = 34º ST = 6º C έως 26º C

75


Λειτουργία το χειμώναΟι ακτίνες του ηλίου περνούν τη γυάλινη

επιφάνεια και προσπίπτουν στους εσωτερικούς τοίχους καιτο πάτωμα.

Ο χώρος θερμαίνεται κατά τη διάρκεια τηςημέρας και αποδίδει τη θερμότητα αυτή το βράδυ.

Στο άνω τμήμα ένα υπόστεγο και τα μεταλλικάσκιάδια προστατεύουν τον τοίχο από τη βροχή.

Λειτουργία το καλοκαίριΤα στοιχεία της πρόσοψης, χρησιμοποιούνται

τόσο για τη σκίαση όσο και για το δροσισμό της κατοικίαςΤο υπόστεγο και τα μεταλλικά σκιάδια στο άνω

τμήμα της βορειοδυτικής όψης εμποδίζουν τις ακτίνες τουηλίου

Τα κινητά ξύλινα σκιάδια στο χαμηλότεροεπίπεδο περιορίζουν το φως και την ακτινοβολία του ηλίουστο γραφείο

Για τον αερισμό της κατοικίας, στο μεσαίοεπίπεδο, δύο μεγάλες υάλινες επιφάνειες σε κατακόρυφουςοδηγούς μπορούνε να ανοίξουν και να προβάλλουν προς τονκήπο για δροσισμό του χώρου, ενώ τα ανοιγόμενα υπέρθυρατης όψης στο άνω επίπεδο επιτρέπουν την έξοδο του θερμούαέρα.

Επιπλέον η πυκνή βλάστηση του κήπουλειτουργεί καθοριστικά ως φυσική ηλιοπροστασία καιβοηθάει το δροσισμό

76

Στο άνω τμήμα της βορειοδυτικήςόψης το υπόστεγο και τα μεταλλικά σκιάδιαεμποδίζουν τις ηλιακές ακτίνες

Στο άνω επίπεδο, τα ανοιγόμεναυπέρθυρα της όψης ενισχύουν την έξοδοτου θερμού αέρα.

Στο μεσαίο επίπεδο, δύο μεγάλεςυάλινες επιφάνειες στερεωμένες χωρίςπλαίσιο σε κατακόρυφους οδηγούςμπορούνε να ανοίξουν και να προβάλλουνπρος τον κήπο για δροσισμό του χώρου

Στο χαμηλότερο επίπεδο ξύλινασκιάδια περιορίζουν το φως και τηνακτινοβολία του ηλίου στο γραφείο έχονταςτη δυνατότητα χειροκίνητου ελέγχου πίσωαπό το παράθυρο

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΗ όψη είναι δυναμική και προσαρμόσιμη στις κλιματικές συνθήκεςΗ διάταξη των ανοιγόμενων παραθύρων επιτρέπει άριστο αερισμό τουςκαλοκαιρινούς μήνεςΗ γυάλινη όψη προσφέρει απεριόριστη θέα προς τον κήπο

Κατακόρυφη τομή γυάλινης όψης

Η απουσία διατάξεων σκίασης, ενδεχομένως να οδηγεί σε υπερθέρμανση τουςθερινούς μήνες.Υπάρχει απώλεια θερμότητας από τα υαλοστάσια λόγω έλλειψης εξωτερικήςθερμομόνωσης


Τομή ΒΔ όψης

77

ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΟ PERCHE, ΓΑΛΛΙΑSONIA CORTESSE, 1998

Θέρμανση

Σκίαση


Πρόκειται για μία κατοικία ενός ατόμου πουασχολείται με τις πολεμικές τέχνες.

Βρίσκεται κάθετα στην έντονη κλίση τουοικοπέδου και αναπτύσσεται γραμμικά κατά μήκος τουάξονα ανατολή-δύση, ανοίγοντας μία επιμήκη όψη προς τονότο και το τοπίο.

Η καμπύλη στέγη αποσυνδέεται οπτικά από τοσώμα του ορθογώνιου κτιρίου με μία λωρίδα υαλοστασίου.

Ο χώρος άσκησης των πολεμικών τεχνώνλειτουργεί ως θερμοκήπιο αυξάνοντας τα ηλιακά κέρδη τηςκατοικίας.


78

Λειτουργία το χειμώναΣτο νότο η στέγη ανέρχεται ώστε να αυξηθούν τα

ηλιακά κέρδη κατά τη διάρκεια της ημέρας.Ο ηλιακός χώρος βρίσκεται στο κέντρο της κατοικίας

ώστε να επωφελείται από το φαινόμενο του θερμοκηπίου καιτη θερμική αδράνεια των συμπαγών τοίχων

Τη νύχτα ή τις νεφοσκεπείς ημέρες, η θερμότητα πουαποθηκεύεται στους κτιστούς τοίχους, στις πλάκεςσκυροδέματος και στην επένδυση με πλάκες και αποδίδεταιστους διάφορους χώρους διαβίωσης, με τη χρήσηεσωτερικών περιστρεφόμενων, ρυθμιζόμενων ανοιγμάτων.

Οι βοηθητικοί χώροι βρίσκονται στη χαμηλή βόρειαπλευρά και δημιουργούν θερμική προστασία στην κατασκευή.

Λειτουργία το καλοκαίριΈνα προπέτασμα πλάτους 2,50 μέτρων που εξέχει

από τη στέγη, εμποδίζει τις ακτίνες του ηλίου το καλοκαίρι.Η διάταξη των ανοιγμάτων στις βόρειες και νότιες

όψεις ευνοεί τον φυσικό αερισμό.Τα αναδιπλούμενα ανοίγματα του φεγγίτη,

απομακρύνουν την υπερβάλλουσα θερμότηταΣυρόμενα και αναδιπλούμενα παντζούρια με

προσανατολιζόμενα φύλλα συμβάλουν στη θερμική άνεση τοκαλοκαίρι και αλλάζουν την εμφάνιση της πρόσοψης.

Επιπλέον εσωτερικά παραπετάσματα από λινό, φιλτράρουν τις ηλιακές ακτίνες


79

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΗ όψη είναι δυναμική και προσαρμόσιμη πλήρως στις κλιματικές συνθήκεςΤο θερμοκήπιο λειτουργεί και ως χώρος διαβίωσηςΗ γυάλινη όψη προσφέρει απεριόριστη θέα προς τον κήποΟι περιστρεφόμενες συρρόμενες περσίδες, έχουν τη δυνατότητα να στραφούν από οριζόντια σε κατακόρυφη θέση και νααποκόψουν εντελώς την είσοδο τόσο της άμεσης όσο και της διάχυτης ηλιακής ακτινοβολίας στο χώρο διαβίωσης.

Η λειτουργία των σκιάστρων και των ανοιγμάτων είναι χειροκίνητη και απαιτεί συμμετοχή των κατοίκουςΑν και οι περιστρεφόμενες περσίδες δημιουργούν ένα δεύτερο προστατευτικό κέλυφος όταν είναι σε κλειστή θέση, ηεπιφάνεια των υαλοστασίων είναι μεγάλη για το κλίμα του τόπου και υπάρχει σημαντική απώλεια θερμότητας από ταεκτεταμένα υαλοστάσια


80

ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ GIESSEN, ΓΕΡΜΑΝΙΑANKE LUBENOW – CARSTEN PETERS, 2000

Θέρμανση

Σκίαση


Φ = 51º ΝT = -2º C έως 22º C

Πρόκειται για μία σχεδόν αυτόνομη ενεργειακά κατοικία, κατασκευασμένη από ανακυκλώσιμα υλικά που εκμεταλλεύεται σεμεγάλο βαθμό τα ηλιακά κέρδη.Το συμπαγές σχήμα και ο προσανατολισμός της κατοικίαςεπιλέχθηκαν με σκοπό τη βελτιστοποίηση του θερμικού ισοζυγίου.

Οι κύριοι χώροι της κατοικίας διαμορφώνονται στη νότιαόψη, η οποία φέρει υαλοπίνακες ενώ οι βοηθητικοί χώροισυγκεντρώνονται σε έναν ημιυπόγειο χώρο στη βόρεια όψη, εκμεταλλευόμενοι τη θερμική μάζα του εδάφους.

Οι τριπλοί υαλοπίνακες της νότιας όψης, ενσωματώνονταιστον ξύλινο φέροντα οργανισμό της κατοικίας με τη χρήσηδιατομών αλουμινίου.

Για τη μείωση των απωλειών, το περίβλημα διαθέτει πολύκαλή αεροστεγανότητα και ισχυρή θερμομόνωση.

81

Λειτουργία το χειμώναΤο χειμώνα ο ήλιος εισέρχεται στην κατοικία από τους

υαλοπίνακες της νότιας όψης και προσπίπτει στα στοιχεία αργίλουστους εσωτερικούς τοίχους που αυξάνουν τη θερμική μάζα τηςκατασκευής.

Η διαφανής θερμομόνωση στη νότια όψη έχει σημαντικήεπίδραση στον ενεργειακό σχεδιασμό της κατασκευής. Τοποθετείται στο διάκενο του διπλού υαλοπίνακα και έρχεται σεεπαφή με τον τοίχο ο οποίος έχει επίστρωση από πλάκες αργίλου. Το όλο σύστημα αποτελεί έναν παθητικό ηλιακό συλλέκτη καιλειτουργεί ως τοίχος μάζας, αποδίδοντας τη θερμότητα πουσυλλέγει στον εσωτερικό χώρο το χειμώνα

Λειτουργία το καλοκαίριΤο σταθερό οριζόντιο μεταλλικό στοιχείο σκίασης που

τοποθετείται στο μέσον του ύψους της κατασκευής, έχει αρκετόπλάτος ώστε να εμποδίζει τις ακτίνες του ηλίου να εισέλθουν τοκαλοκαίρι στο καθιστικό

Στον όροφο τα παντζούρια στα παράθυρα των δωματίων, με τα οριζόντια σκιάδια, εξασφαλίζουν την προστασία από τονήλιο. Ο συνδυασμός αυτών των συστημάτων σκίασης, κινητών καισταθερών εξασφαλίζει με παθητικό τρόπο, τις συνθήκες άνεσης τοκαλοκαίρι

Η μικρή φυσική πισίνα και η φύτευση γύρω από τηνκατοικία, φιλτράρουν το φρέσκο αέρα και ενισχύουν το δροσισμότους καλοκαιρινούς μήνες


82

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΟ τοίχος μάζας έχει καλύτερη θερμική απόδοση και μικρότερες απώλειες από τις γυάλινες επιφάνειεςΗ φύτευση και η μικρή πισίνα, βελτιώνουν το μικροκλίμα

Υπάρχει μεγάλη επιφάνεια υαλοστασίων για το ψυχρό κλίμα της περιοχής με πιθανές απώλειες θερμότητας από ταυαλοστάσια λόγω έλλειψης μεθόδου θερμομόνωσης τους


83

ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΞΟΧΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ, SEA RANCH, CAOBIE G. BOWMAN, 2005

Θέρμανση

Είναι ανακατασκευή μίας εξοχικής κατοικίας, που τόσο στην κατασκευή της όσο και στην ανακατασκευή της, οαρχιτέκτονας τη σχεδίασε και την κατασκεύασε προσπαθώντας να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις στη χλωρίδα και την πανίδα τηςπεριοχής. Έτσι αποκατέστησε τη χαμένη επιφάνεια φυσικού εδάφους που έπρεπε να απομακρυνθεί για την κατασκευή τηςκατοικίας, δημιουργώντας έναν κήπο στο δώμα με τοπικά φυτά.

Για το σχήμα της στέγης λήφθηκε υπόψιν η τοπογραφία του τόπου καθώς και η διεύθυνση των ισχυρών ανέμων.Η εξοχική κατοικία έχει κατασκευαστεί με ανακυκλώσιμα υλικά, και γίνεται αξιοποίηση της παθητικής ηλιακής ενέργειας το

χειμώνα, και διαμπερής αερισμός το καλοκαίρι.



84

Το χειμώνα κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι ακτίνες του ηλίου εισέρχονται στο χώρο διαβίωσης, και η θερμική ενέργειααποθηκεύεται στο σκούρο πάτωμα. Ο ήλιος προσπίπτει επίσης στον ηλιακό συλλέκτη, και θερμαίνει το κύκλωμα νερού πουκυκλοφορεί στο πάτωμα και θερμαίνει το χώρο διαβίωσης. Το βράδυ η αποθηκευμένη θερμότητα αποδίδεται στο χώρο, ενώ τοφυτεμένο δώμα, ελαττώνει τις απώλειες θερμότητας προς τον ουρανό από την οροφή.

Το καλοκαίρι, το φυτεμένο δώμα εμποδίζει τη θέρμανση της στέγης, ενώ τα κατάλληλα ανοίγματα οδηγούν τον δροσερόαέρα από το πίσω μέρος του σπιτιού προς το θερμοκήπιο για αερισμό και από εκεί ο θερμός αέρας εξέρχεται κατάλληλα από ταανοίγματα πάνω στο θερμοκήπιο και το φεγγίτη

ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΞΟΧΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ, SEA RANCH, CALIFORNIAOBIE G. BOWMAN, 2005

85

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΈχει γίνει πολύ καλή ένταξη της κατοικίας στο φυσικό περιβάλλον και με τη χρήση των οικολογικών υλικών, έχει γίνειεξοικονόμηση ενέργειας από την κατασκευή.Ο προσανατολισμός και η κλίση της στέγης λαμβάνουν πλήρως υπόψιν τους επικρατούντες ανέμους και την ηλιακήγεωμετρία

Πιθανότητα υπερθέρμανσης εάν δεν επικρατούν άνεμοι για τον αερισμό του θερμοκηπίου το καλοκαίριΔε υπάρχει εξωτερική σκίαση, που μπορεί να οδηγήσει σε υπερθέρμανση κάποιες θερμές καλοκαιρινές ημέρες.

ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΞΟΧΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ, SEA RANCH, CALIFORNIAOBIE G. BOWMAN, 2005

86

ΚΑΤΟΙΚΙΑ “LOBLOLLY” ΣΤA TAYLOR ISLAND, MARYLANDKieren Timberlake Associates

Θέρμανση

Η παράκτια αυτή κατοικίαπεριστοιχίζεται από ένα μικρό δασάκιπεύκων και είναι υπερυψωμένη από τοέδαφος για προστασία από την υγρασίακατά δύο μέτρα. Ως κολόνες για το σκοπόαυτό χρησιμοποιήθηκαν οι κορμοί τωνπεύκων.

Η οροφή είναι φυτεμένη γιακαλύτερη μόνωση

η ιδιαιτερότητα αυτής της κατοικιαςείναι η διπλοκέλυφη πρόσοψη. Τοεξωτερικό κέλυφος ανοιγοκλείνει όπως μίαπόρτα πάρκινγκ η οποία έχει τη δυνατότητανα προσαρμόζεται στις καιρικές συνθήκες.


Σκίαση

Φ = 38º ΝT = -2º C έως 31º C

87

Το χειμώνα κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα κινητά στέγαστρα του δεύτερου κελύφους παραμένουν ανοικτά γιαεκμετάλλευση των άμεσων ηλιακών κερδών, ενώ το βράδυ κλείνουν και λειτουργούν ως θερμομόνωση

Το καλοκαίρι, τα κινητά στέγαστρα ανοιγοκλείνουν ανάλογα με την ώρα της ημέρας ώστε πάντα να εμποδίζουντην άμεση ηλιακή ακτινοβολία να εισέλθει στην κατοικία και να την υπερθερμάνει. Παράλληλα η λειτουργία τους επιτρέπειτην εκμετάλλευση της θαλάσσιας αύρας για δροσισμό τις ζεστές ημέρες.


88

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΤο διπλό κέλυφος του κτιρίου, έχει τη δυνατότητα να ακολουθεί τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν έξω από τηνκατοικία, επιτρέποντας ή εμποδίζοντας τον ήλιο και τον αέρα να εισέλθουν στην κατοικία.Το εξωτερικό κέλυφος έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί ταυτόχρονα και ως θερμομόνωσηΗ κατοικία είναι ομαλά ενταγμένη στο φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο βρίσκεται

Το σκίαστρο στο δεύτερο κέλυφος απαιτεί σωστή και τακτική χρήση καθολη τη διάρκεια της ημέρας για αξιοποίηση τωνηλιακών κερδών το χειμώνα και έλεγχό τους το καλοκαίρι


89

ΚΑΤΟΙΚΙΑ “SOLAR HOUSE III” ΣΤO EBNAT-KAPPEL, ΕΛΒΕΤΙΑGlassx AG, Dietrich Schwarz

Θέρμανση

Η ιδιαίτερη αυτή κατοικία, έχει ολόκληρη τη Νότια όψη τηςκαλυμμένη με υαλοστάσια, από τα οποία περισσότερα από τα μισάκαλύπτουν τον τοίχο μάζας που βρίσκεται πίσω από αυτά και έχει ενταχθείστο αρμονικά στο σύνολο της όψης,

Η ιδιαιτερότητα του τοίχου μάζας αυτού είναι ότι το υλικό από τοοποίο αποτελείται είναι παραφίνη, ένα υλικό που βρίσκεται σε στερεάμορφή όταν ψύχεται και σε υγρή όταν θερμαίνεται και έχει όλα ταπλεονεκτήματα του τοίχου νερού όσον αφορά το έμμεσο παθητικό ηλιακόκέρδος


Φ = 47º ΝT = -1º C έως 22º C

90

Το χειμώνα κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο τοίχος μάζας θερμαίνεται. Η διανομή της θερμότητας αυτής στα δωμάτιαπου βρίσκονται πίσω του είναι άμεση λόγω της ισοθερμικής φάσης της παραφίνης. Έτσι η εξωτερική επιφάνεια του τοίχουμάζας δεν παραμένει θερμή τη νύκτα, όπως θα συνέβαινε σε έναν τοίχο μάζας καθώς ο τοίχος αυτός έχει ομοιόμορφη κατανομήθερμοκρασίας και έτσι χάνεται λιγότερη θερμότητα στο περιβάλλον. Η αποθήκη αυτή θερμότητας παραμένει θερμή και θερμαίνειτους χώρους διαβίωσης μέχρι αργά το βράδυ.

Το καλοκαίρι, μία αντλία αέρα δημιουργεί μηχανικά αερισμό ανάμεσα στο τζάμι και τον τοίχο μάζας. Η κατοικίααερίζεται από τα ανοίγματα που βρίσκονται μεταξύ των τοίχων μάζας. Η φύτευση γύρω από την κατοικία δροσίζει τον αέρααερισμού


91

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΟ τοίχος μάζας με παραφίνη έχει πολύ καλή απόδοση έναντι οποιουδήποτε άλλου παθητικού συστήματος έμμεσου κέρδους.Η ένταξη του τοίχου στην κατασκευή, τόσο στην όψη της όσο και στο εσωτερικό της έχει επιτευχθεί με μεγάλη επιτυχίαΗ δυνατότητα χρωματισμού της παραφίνης την κάνει διακοσμητικό στοιχείοΟ τοίχος στο εσωτερικό είναι πολύ φωτεινός και δημιουργεί ένα ευχάριστο αισθητικά αποτέλεσμα που ταιριάζει απόλυτα με τιςξύλινες εσωτερικές επενδύσεις

Δεν υπάρχει καμία εξωτερική σκίαση, ούτε με σταθερά ούτε με κινητά εξωτερικά στέγαστρα. Αν και το κλίμα της τοποθεσίαςείναι ψυχρό, ενδεχομένως να υπάρχει υπερθέρμανση κάποιες θερμές καλοκαιρινές ημέρες.Η επιφάνεια των υαλοστασίων είναι μεγάλη και αν δεν υπάρχει κινητή θερμομόνωση ενδεχομένος να υπάρχει απώλειαθερμότητας τους ψυχρούς χειμώνες.


92

ΚΑΤΟΙΚΙΑ “WINTERGARTENHAUS”, ΚΟΛΟΝΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑRobert Laur

Θέρμανση

Η μικρή αυτή ξύλινη κατοικία, λαμβάνει όλη την παθητική θερμική ενέργειαπου χρειάζεται από το θερμοκήπιο στη Νότιαόψη της κατοικίας

Το θερμοκήπιο είναι ενσωματωμένοστους εσωτερικούς τοίχους της κατοικίας


Φ = 51º ΝT = -1º C έως 22º C

Σκίαση

93

Το χειμώνα κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο ήλιοςθερμαίνει τον ηλιακό χώρο καθώς οι ακτίνες του διέρχονταιαπό τα φυλλοβόλα δέντρα. Η τοποθέτηση τουθερμοκηπίου σε εσοχή της κατοικίας, αυξάνει τηναπόδοσή του καθώς μειώνει τις απώλειες θερμότητας.

Το καλοκαίρι, τα φυλλοβόλα δέντρα σκιάζουν τοθερμοκήπιο προστατεύοντας το από την υπερθέρμανση.

ΚΑΤΟΙΚΙΑ “WINTERGARTENHAUS”, ΚΟΛΟΝΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑRobert Laur

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣΠολύ καλή ένταξη του θερμοκηπίου στο εσωτερικό τηςκατασκευής ως αρχιτεκτονικό στοιχείο

Η πλήρης έλλειψη σκιασμού μπορεί να οδηγήσει σευπερθέρμανση κάποιες θερμές καλοκαιρινές ημέρες.

94

ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ “DOMESPACE” ΣΤΟ QUIMPER, ΓΑΛΛΙΑPatrick Marsilli, 1989

Θέρμανση

Η κατοικία αυτή έχει τηνιδιαιτερότητα, να μπορεί να περιστρέφεταιακολουθώντας την τροχιά του ήλιου. Ηπεριστροφή γίνεται είτε χειροκίνητα είτε μετηλεχειρισμό και η κατοικία μπορεί ναπεριστραφεί αριστερά ή δεξιά 320 μοίρες.

Ένα λογισμικό χρησιμοποιείται γιανα ρυθμίσει την γωνία και την ταχύτηταπερισταροφής.

Η διώροφη αυτή κατοικίαεκμεταλλεύεται στο μέγιστο το φυσικόφωτισμό και τα ηλιακά κέρδη

Ο σκελετός είναι από ακατέργαστοξύλο και τα δωμάτια είναι ακτινωτάδιαταγμένα γύρω από το ελεύθερο κέντρο



95

Το χειμώνα κατά τη διάρκεια της ημέρας, η κατοικίαπροσανατολίζεται έτσι ώστε να στρέφονται τα δωμάτια πουεπιθυμούμε προς τον ήλιο και να ακολουθούν την τροχιά του. Ταάμεσα κέρδη ενισχύονται από ένα τζάκι στο κέντρο τηςκατοικίας.

Το καλοκαίρι, η κατοικία περιστρέφεταιαπομακρυνόμενη από την τροχιά του ήλιου, έτσι ώστε ναεμποδίζεται η άμεση ηλιακή ακτινοβολία προς τους κύριουςχώρους διαβίωσης αλλά και να προσανατολίζονται τα διαμπερήανοίγματα προς τη διεύθυνση των επικρατούντων ανέμων. Τομικροκλίμα γύρω από την κατοικία ενισχύει το δροσισμό τοκαλοκαίρι.


96

ΚΡΙΤΙΚΗΔυνατότητα να τοποθετείται το κάθε δωμάτιο στον επιθυμητό προσανατολισμό ανάλογα με την ώρα της ημέρας και τηχρήση τουΔυνατότητα να στρέφονται τα ανοίγματα προς τους επικρατούντες ανέμους για καλύτερο αερισμό.

Υπάρχει εξάρτηση της κατοικίας από μηχανικά και ηλεκτρονικά μέρη για τη λειτουργία της.Υπάρχει πλήρης απουσία διατάξεων σκίασης που μπορεί να οδηγήσει θάμβωση και ακόμη και σε υπερθέρμανσηκάποιες θερμές καλοκαιρινές ημέρες, των δωματίων που ακολουθούν την τροχιά του ήλιου


97

Μελετώντας τα επιλεγμένα παραδείγματα, παρατηρούμε ότι στόχος όλων των αρχιτεκτόνων, ήταν ναβρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση ανάμεσα στη λειτουργικότητατης κατοικίας, την αισθητική της, το αρχιτεκτονικό αποτέλεσμακαι την εξοικονόμηση ενέργειας.

Άλλοι αρχιτέκτονες σχεδιάζουν βάση της βιοκλιματικήςαρχής και στη συνέχεια προσπαθούν να δώσουν μίαισορροπημένη αρχιτεκτονική σύνθεση στην κατασκευή καιάλλοι σχεδιάζουν μία επιθυμητή αρχιτεκτονική σύνθεση και στησυνέχεια εντάσσουν τα βιοκλιματικά συστήματα στο κέλυφόςτης.

Έτσι άλλοτε η αρχιτεκτονική σύνθεση προκύπτει απότο βιοκλιματικό σχεδιασμό και άλλοτε ο βιοκλιματικόςσχεδιασμός απλώς εντάσσεται στην αρχιτεκτονική σύνθεση

Σε κάθε περίπτωση όμως παρατηρούμε ότι οιβιοκλιματικές κατοικίες μπορούν να είναι απλές κατασκευές, που δεν ζημιώνουν την αρχιτεκτονική του κτιρίου αλλάαντίθετα την εμπλουτίζουν με πρόσθετα αρχιτεκτονικάστοιχεία των οποίων η ένταξη στο κέλυφος των κατασκευώναποτελεί μία μεγάλη πρόκληση για τον αρχιτέκτονα

Σε όλες τις περιπτώσεις οι αρχιτέκτονες προσπαθούννα βρουν μία ισορροπία μεταξύ της αρχιτεκτονικής σύνθεσηςκαι της ένταξης των βιοκλιματικών συστημάτων στις κατοικίες. Άλλοτε ο αρχιτέκτονας βρίσκει τη χρυσή τομή και άλλοτεκλείνει προς μία από τις δύο παραμέτρους, λειτουργώνταςόμως εις βάρος της άλλης.

Έτσι παρατηρούμε περιπτώσεις στις οποίες ηπροσπάθεια για μία αρχιτεκτονική σύνθεση καλύτερηςαισθητικής λειτουργεί εις βάρος της απόδοσης τωνχρησιμοποιούμενων βιοκλιματικών συστημάτων, και άλλοτε ηάριστη λειτουργία των βιοκλιματικών συστημάτων λειτουργείεις βάρος της αισθητικής της κατασκευής

8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στα παραδείγματα που παραθέτουμε από το εξωτερικόπαρατηρούμε ότι περισσότερο προβάλλονται κατοικίες μεπλούσια αρχιτεκτονικά στοιχεία, ανεξαρτήτως αν ταχρησιμοποιούμενα βιοκλιματικά συστήματα λειτουργούν σωστάκαι αποδοτικά και άλλοτε παρατηρούμε παραδείγματα στα οποίαδε λειτουργούν καθόλου, όπως για παράδειγμα οικολογικέςκατοικίες με Νότια ανοίγματα και καθόλου θερμική μάζα γιααποθήκευση της θερμικής ενέργειας για τις οποίες αναφέρεται ότικάνουν χρήση του άμεσου ηλιακού κέρδους. Τα παραδείγματααυτά προβάλλουν μεν το αρχιτεκτονικό και αισθητικό αποτέλεσμαεις βάρος όμως της απόδοσης των συστημάτων.

Σε όλες τις περιπτώσεις παρατηρούμε ότι σημαντική έωςαπαραίτητη είναι η συμμετοχή του χρήστη κατοίκου για τη σωστήλειτουργία των βιοκλιματικών συστημάτων, τα οποία απαιτούνκάποιους χειροκίνητους ελέγχους τόσο κατά τη διάρκεια τουεικοσιτετραώρου όσο και ανά εποχή. Όλοι όμως οι έλεγχοιμπορούν και να αυτοματοποιηθούν ελαχιστοποιώντας το φόρτοσυμμετοχής των κατοίκων, με το ανάλογο όμως οικονομικόκόστος. Παράλληλα όμως, η λανθασμένη χρήση τωνσυστημάτων μπορεί να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα απόαυτό για το οποίο εντάχθηκαν στην κατασκευή. Τα στοιχεία τουκελύφους λοιπόν βρίσκονται σε άμεση και συνεχή επικοινωνία μετο χρήστη και άλλοτε προσφέρουν ενώ άλλοτε επιβαρύνουν, αναλόγως της χρήσης τους.

Από την έρευνα που κάναμε, συμπεραίνουμε πωςαποδοτικά βιοκλιματικά συστήματα έχουν τη δυνατότητα ναενταχθούν πλήρως στη σημερινή κατοικία δημιουργώνταςπαράλληλα ένα αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα αποδεκτήςαισθητικής, σε ένα κτίριο που δείχνει δυναμικά στο κέλυφόςτου ότι αξιοποιεί τα στοιχεία της φύσης σε όφελος τωνκατοίκων και του περιβάλλοντος.

98

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ που η αλόγιστη χρήση των φυσικών πόρων και η ρύπανση της ατμόσφαιραςβρίσκονται στην επικαιρότητα, είναι χρέος κάθε ανθρώπου η προστασία του περιβάλλοντος.

Στην αρχιτεκτονική το χρέος αυτό μπορεί να εκφραστεί με αρχιτεκτονικές λύσεις φιλικές προς το περιβάλλον, χρησιμοποιώντας οικολογικά υλικά και κατασκευάζοντας κτίρια στα οποία ο χρήστης θα μπορεί να απολαμβάνει ένακαλύτερο και βιώσιμο εσωτερικό περιβάλλον.

Για τον αρχιτέκτονα σήμερα αποτελεί μεγάλη πρόκληση η ένταξη στις αρχιτεκτονικές του λύσεις των βιοκλιματικάσυστημάτων, συνδυάζοντας ταυτόχρονα το αισθητικό αποτέλεσμα με τη λειτουργικότητα τους.

Χρησιμοποιώντας τις αρχές του παρελθόντος και σχεδιάζοντας με κριτήριο αυτό που σήμερα ονομάζουμεβιοκλιματικό σχεδιασμό, μπορούμε να δημιουργήσουμε αποδεκτές αισθητικά και λειτουργικά κατασκευές εφαρμόζοντας τησημερινή τεχνολογία στις αυριανές κατασκευές.

Είναι χρέος του αρχιτέκτονα να πάρει στα χέρια του την τεχνολογία αυτή και να δημιουργήσει λειτουργικέςκατασκευές με αισθητικό αποτέλεσμα μετατρέποντάς τις βιοκλιματικές διατάξεις σε αρχιτεκτονικά στοιχεία και εντάσσοντάςτα αρμονικά και έντεχνα στα κελύφη των κατασκευών.

Η επίλυση της χρυσής τομής ανάμεσα στη λειτουργικότητα των βιοκλιματικών συστημάτων και το αρχιτεκτονικόαποτέλεσμα με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος και η επίτευξη άνετων συνθηκών διαβίωσης για τον χρήστη τηςκατασκευής, είναι η πρόκληση της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής.

9. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

99

• Αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας στην κατασκευή των κτιρίων, W. Wachbergen, 1983, Εκδόσεις Γκιούρδας• The Passive Solar Energy Book, Edward Mazria, 1979, Rodale Press• Ενέργεια στην Αρχιτεκτονική, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 1996, Μαλλιάρης Παιδεία• Βιοκλιματικός Σχεδιασμός, Περιβάλλον και Βιωσιμότητα, Ελένη Ανδρεαδάκη, 2006, University Studio Press• Οικολογική Αρχιτεκτονική, Κώστας και Θέμης Στεφ. Τσίπηρας, 2006, Εκδόσεις Κέδρος• Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική, Εφαρμογές στην Ελλάδα, ΚΑΠΕ, 1992• Οικολογική Αρχιτεκτονική, 29 Παραδείγματα από την Ευρώπη, Κτίριο, 2003• Μονοκατοικίες Οικολογικές, 25 Διεθνή Παραδείγματα, Κτίριο, 2007• Green Homes, Sergi Costa Duran, 2007 Collins Design• Small Eco-Houses, Evergreen, 2007

ΒΙΒΛΙΑ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

• Αρχιτεκτονική και Τέχνη, Μονογραφίες, XV: Μιχάλης Σουβατζίδης, Θέματα Χώρου + Τεχνών, τ.34, 2003

ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ• Μ. Σουβατζίδης – Α. Τομπάζης, Δύο διαφορετικές προσεγγίσεις στο βιοκλιματικό σχεδιασμό κατοικιών...

Μπουσμπουρέλη Πετρούλα, 2007

ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ

• Το παιχνίδι της Αρχιτεκτονικής, Αλέξανδρος Τομπάζης, Εκπομπή Παρασκήνιο, Αρχείο ΕΡΤ

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ• www.meletitiki.gr, Α.Ν. Τομπάζης και συνεργάτες• www.weatherbase.com• earth.google.com

10. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

100

Ευχαριστούμε τον κ. Ευαγγελινο για την καθοδήγηση που μας έδωσε που ήταν πολύτιμη στολιγοστό διαθέσιμοχρόνο που είχαμε μπροστά μας για την ολοκλήρωση αυτής της διάλεξης

Ευχαριστούμε το ΚΑΠΕ για τα πολύτιμα στοιχεία που μας παρείχε

11. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Anemodoura Dialeksi Final

Documents

Transcript of Anemodoura Dialeksi Final