∆ΙΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙO∆ΙΚOΓΙΑ ΤO ΑΕΡΙO ΚΑΙΤOΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOKΩ∆ΙΚOΣ: 8262

ΕΤOΣ 3o, ΤΕΥΧOΣ 15o

Μάρτιος - Απρίλιος 2010Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

ΕκδότηςΑπόστολος Κόµνος

Σύµβουλος έκδοσηςΓιώργος Στουραΐτης

Μarketing - ΕπικοινωνίαΑλεξάνδρα Κόµνου

Art directioninfo@alldesigners.eu

ΑρχισυνταξίαΕυαγγελία Λαµπάκου

ΣυνεργάτεςΜαρία ΓερουλάνουΕυαγγελία ΠαναγοπούλουΧάρης ΦλουδόπουλοςΓιώργος ΦιντικάκηςΓιώργος Παυλόπουλος

Τιµή τεύχους 5 ευρώΣυνδροµές (6 τευχη)Ετήσια εσωτερικού: 30 ευρώΕτήσια εξωτερικού: 50 ευρώ

Ταχυδροµικές επιταγέςκαι εµβάσµατα προς:Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.Περιοδικό:ΑΕΡΙO +ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210-5810581Ειδικές Εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Φαξ: 210-7249473

info@gasandelectricity.grwww.gasandelectricity.gr

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητακαι άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

2

0102

03040506070809

10111213141516

17181920212223

3

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ01 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤOΥ ΕΚ∆OΤΗ

02 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΕΑ

03 ∆ΙΕΘΝΗ ΝΕΑ

04 ΠΑΡΑΛΕΙΠOΜΕΝΑ

05 Ι∆ΙΩΤΕΣ vs ∆ΕΗ: «ΠOΛΕΜOΣ» ΤΙΜΩΝ ΣΤO ΗΛΕΚΤΡΙΚO

06 ΛΙΦΤΙΓΚ ΚΤΗΡΙΩΝ: OΛΕΣ OΙ ΑΝΑΤΡOΠΕΣ ΣΤΗΝ ΚΤΗΜΑΤΑΓOΡΑ

07 OΛΑ ΤΑ ΠΡOΣΩΠΑ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

08 ΠOΙOΙ OΙ ΕΠΕΝ∆ΥΤΕΣ ΓΙΑ ΤO BIG BUSINESS ΣΤΑ ΝΕΡΑ

09 Κ. ΝΑΣΙΚΑΣ: «ΓΙΑΤΙ Η ΒΙOΜΑΖΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΥΠO ∆ΙΩΓΜO;»

10 ACCIONA: ΙΣΧΥΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΑΠΕ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

11 ∆. ΚOΠΕΛOΥΖOΣ: ΝΕΕΣ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ

12 EXEL SOLAR: Η ΝΕΑ ∆ΥΝΑΜΗ ΣΤΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ

13 O ΕΛΛΗΝΑΣ «ΠΕΤΡΕΛΑΙΑΣ» ΤOΥ ΑΙΓΑΙOΥ

14 OΙ ΠΡΩΤΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ OΙ ΠΡOΚΛΗΣΕΙΣ ΑΡΘOΥΡOΥ ΣΤΗ ∆ΕΗ

15 ΣΕ... ∆ΙΑΙΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ KAI ΚΑΥΣΙΜΑ

16 ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΜΕΤ’ ΕΜΠO∆ΙΩΝ ΓΙΑ ΤO ΑΕΡΙO

17 OΛΕΣ OΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΕΚΚΡΕΜOΤΗΤΕΣ ΣΤOΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜO

18 OΙ ΠΡOOΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤO ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO ΕΩΣ ΤO ΕΤOΣ 2030

19 O,ΤΙ (∆ΕΝ) ΕΓΙΝΕ ΣΤΗΝ ΚOΠΕΓΧΑΓΗ - ΤΙ ΕΠΕΤΑΙ ΣΤO ΜΕΞΙΚO;

20 «ΚΑΛΠΑΖOΥΝ» OΙ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ ΑΠΕ ΠΑΓΚOΣΜΙΩΣ

21 ΤO ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙO ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

22 ΚΑΤΑΛOΓOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

23 ΚOΥΠOΝΙ ΣΥΝ∆ΡOΜΗΣ

Σηµείωµα του εκδότη

LNG: TO ΚΑΥΣΙΜOΠOΥ «ΑΝOΙΓΕΙ»ΤΗΝ ΑΓOΡΑ ΑΕΡΙOΥ

01

Σε ένα διεθνές περιβάλλον που όλο καιπιο πολύ τίθενται σε πρώτο πλάνο ταθέµατα της ενέργειας, απόλυτηπροτεραιότητα αποτελεί η χάραξηµακρόπνοης εθνικής ενεργειακήςστρατηγικής, η οποία θα υπηρετείταυτόχρονα απαιτητικούς στόχους, όπωςτης προστασίας του περιβάλλοντος, τηςδιαφύλαξης της ενεργειακήςανεξαρτησίας, αλλά και της προώθησηςτης οικονοµικής ανάπτυξης της χώρας.Oι λύσεις δεν είναι απεριόριστες. Σήµερα,πάνω από το 60% των αναγκών µας σεηλεκτρική ενέργεια καλύπτεται απόλιγνίτη, καύσιµο ελάχιστα αποδοτικό καιεπιβαρυντικό για το περιβάλλον. Στοναντίποδα, από ΑΠΕ παράγουµε λιγότεροαπό το 4% των αναγκών µας. Είναι φανερόότι ύστερα από την κοστολόγηση τωνεκποµπών CO2, η µόνη λύση είναι ηαντικατάσταση του λιγνίτη µε πιοαποδοτικά αλλά και πιο φιλικά για τοπεριβάλλον καύσιµα. Η Ελλάδα οφείλει ναεκµεταλλευτεί το συγκριτικό πλεονέκτηµατων φυσικών πόρων που διαθέτει, για ναλάβει τα ηνία στην πρωτοπορία τηςπράσινης τεχνολογίας, και όχι να σέρνεταιακολουθώντας ασθµαίνουσα τις Κοινοτικές

Oδηγίες. Η διέξοδος αυτήν τη στιγµή δενµπορεί να είναι άλλη από το φυσικό αέριο,το οποίο άλλωστε δεν είναι τυχαία τοκαύσιµο που συγκεντρώνει σήµερα τοπερισσότερο ενδιαφέρον σε παγκόσµιακλίµακα. Και αυτό λόγω του συνδυασµούυψηλής αποδοτικότητας και µειωµένηςεπιβάρυνσης του περιβάλλοντος. Ανάµεσαστον λιγνίτη και το µακρινό πράσινοµέλλον, υπάρχει το σήµερα και αυτόονοµάζεται «φυσικό αέριο».Υπάρχει άµεση ανάγκη για σταδιακήµετατροπή των µονάδων φυσικού αερίου σεµονάδες βάσης, αλλά και ταυτόχρονα«άνοιγµα» τις αγοράς του αερίου, ώστεπερισσότεροι χρήστες του ΕθνικούΣυστήµατος Φυσικού Αερίου νααποκτήσουν το δικαίωµα πρόσβασης σ'αυτό. O πραγµατικός ανταγωνισµός µε τησειρά του θα δηµιουργήσει τις συνθήκεςγια µείωση των τιµών ενέργειας στουςιδιώτες καταναλωτές, αλλά και θααποτελέσει εναλλακτική διέξοδο βελτίωσηςτου κόστους ενέργειας στις ενεργοβόρεςβιοµηχανίες. Αυτήν τη χρονική στιγµή, ηΕλλάδα περισσότερο από ποτέ χρειάζεταικάθε πόρο που µπορεί να τροφοδοτήσειτην ανάπτυξη και την έξοδο από την κρίση.

Το φθηνό αέριο είναι µια τέτοια πρότασηπου πρέπει να υποστηριχθεί.Είναι εποµένως ξεκάθαρο ότι η επιλογήτου αερίου ως βασικού καυσίµουεξυπηρετεί άριστα τους δύο πρώτουςστόχους της προστασίας τουπεριβάλλοντος και της προώθησης τηςοικονοµικής ανάπτυξης. Για να επιτευχθείόµως και ο τρίτος στόχος της διαφύλαξηςτης ενεργειακής ανεξαρτησίας, απαιτείταιπλουραλισµός στην προέλευση τωναγωγών, αλλά και στροφή στουγροποιηµένο αέριο. Τα τεράστια LNGprojects και η υπερπροσφοράυγροποιηµένου αερίου που αναµένονται ταεπόµενα χρόνια, δείχνουν ότι πράγµατιµπορεί να υπερτερήσει πλήρως το αέριοτων αγωγών, και να περιορίσει δραστικάτον γεωπολιτικό κίνδυνο.Όλοι περιµένουν τώρα τις επόµενεςκινήσεις των αρµόδιων αρχών για«άνοιγµα» της αγοράς αερίου, υπό τοβλέµµα της Κοµισιόν που έχει ήδη κινήσειδιαδικασία παράβασης εναντίον τηςΕλλάδας για κατάργηση της «προνοµιακής»µεταχείρισης που απολαµβάνει η ∆ΕΠΑ.

5

Μείωση στη χρήσηηλεκτρικού το 2009

Ελληνικά νέα

02Σηµαντικά µειωµένη εµφανίζεται ηκατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στηχώρα µας στο σύνολο του 2009, ωςαποτέλεσµα της οικονοµικής κρίσης πουεπηρέασε την παραγωγή της βιοµηχανίας.Πρόκειται για την πρώτη χρονιά µεµειωµένη ζήτηση ενέργειας κατά τιςτελευταίες τρεις δεκαετίες, ενώ τηντελευταία πενταετία ο ρυθµός αύξησηςκυµαινόταν µεταξύ 1,5% και 4%, µε τηµικρότερη αύξηση το 2008 ότανσηµειώθηκε αύξηση της τάξης του 0,60%.Να σηµειωθεί ότι η εξέλιξη αυτή δενπροήλθε από κάποιο σοβαρό πρόγραµµαεξοικονόµησης ενέργειας, αλλά από τηνπροσπάθεια των καταναλωτών να µειώσουντα έξοδα, λόγω οικονοµικής στενότητας.Σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία του∆ΕΣΜΗΕ, το 2009 στη συνολική ζήτησησηµειώθηκε µείωση της τάξης του 6,86%,ενώ η καθαρή ζήτηση υποχώρησε κατά5,56%.Τη µεγαλύτερη υποχώρηση παρουσίασε οτοµέας της βιοµηχανικής κατανάλωσης,όπου «χάθηκε» το ένα πέµπτο τηςζήτησης (-20,19%).Το στοιχείο αυτό απεικονίζειχαρακτηριστικά τα προβλήµατα πουαντιµετωπίζουν οι βιοµηχανίες στη χώραµας, οι οποίες «κατέβασαν ταχύτητες»στην παραγωγή, ως αποτέλεσµα τηςοικονοµικής κρίσης.Την ίδια χρονιά, ωστόσο, σηµειώθηκεµείωση στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειαςκαι στο δίκτυο διανοµής, όπου είναισυνδεδεµένα τα νοικοκυριά και οιεµπορικές επιχειρήσεις.

6 Μεγάλες αυξήσειςστα υγρά καύσιµα

Μεγάλες αυξήσεις και στρογγυλοποιήσειςπρος τα πάνω έφερε η άνοδος του ειδικούφόρου στα καύσιµα, µε τη βενζίνη ναφτάνει να πωλείται ακόµη και κοντά στο1,50 ευρώ το λίτρο τις πρώτες µέρεςεφαρµογής του νέου µέτρου τονΦεβρουάριο.Η αναπροσαρµογή του ειδικού φόρουκαυσίµων έγινε προκειµένου να αποτρέψειλαθρεµπορικές πράξεις µε τηχρησιµοποίηση αντί πετρελαίου κίνησηςπετρελαίου θέρµανσης και φωτιστικού, γιατην κίνηση µεταφορικών µέσων και γιαδιάπραξη νοθείας µε την ανάµειξη τωνπροϊόντων αυτών.Προκειµένου να αποφευχθούν οικαταστρατηγήσεις κατά τη διαδικασίαεπιστροφής ποσού ειδικού φόρουκατανάλωσης για το πετρέλαιο θέρµανσηςστους διακινητές πετρελαίου θέρµανσης,προβλέπεται απογραφή των αποθεµάτωνπετρελαίου εσωτερικής καύσηςθέρµανσης, τα οποία έχουν τεθεί σεανάλωση και δεν έχουν διατεθεί στηνκατανάλωση. Επίσης, προβλέπεταιεπιβολή εφάπαξ φόρου ισόποσου µε τηδιαφορά του φόρου που ίσχυε καιεισπράχθηκε µε το προηγούµενοφορολογικό καθεστώς και αυτού πουισχύει από τις 09/02/2010 µετά τουαναλογούντος φόρου ΦΠΑ. Τι λένε οιεταιρείες; «Για σηµαντική οικονοµικήεπιβάρυνση των εταιρειών εµπορίαςκαυσίµων κυρίως λόγω της αύξησης τωνκεφαλαίων κίνησης που πρέπει νακαταβάλλουν», κάνει λόγο σε ανακοίνωσήτου το συλλογικό όργανο τωνεπιχειρήσεων πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ).

7

Αυξηµένα έσοδα κατά 7,71 ευρώ τηµεγαβατώρα για το 2009 διασφαλίζει γιατους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειαςαπό Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας ηηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος,Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής. Oινέες τιµές για την παραγωγή ενέργειαςαπό αιολικά πάρκα αναπροσαρµόζεται µετη νέα υπουργική απόφαση στα 87,85ευρώ τη µεγαβατώρα για το∆ιασυνδεδεµένο Σύστηµα, και στα 99,45ευρώ τη µεγαβατώρα στα Μη∆ιασυνδεδεµένα Νησιά. Για τα υπεράκτιαπάρκα στα 104,85 ευρώ τη µεγαβατώρα,στα υδροηλεκτρικά έως 15 µεγαβάτ 87,85ευρώ τη µεγαβατώρα, στο∆ιασυνδεδεµένο Σύστηµα και στα Μη∆ιασυνδεδεµένα Νησιά στα 99,45 ευρώ τηµεγαβατώρα. Αντίστοιχη είναι η τιµή στηγεωθερµία και στη βιοµάζα, όπως και στησυµπαραγωγή θερµότητας καιηλεκτρισµού (ΣHΘYA). Στα 264,85 ευρώτη µεγαβατώρα αναπροσαρµόζεται η τιµήγια την παραγωγή από ηλιακή ενέργειαπλην φωτοβολταϊκών, µε ισχύ έως 5µεγαβάτ στο ∆ιασυνδεδεµένο Σύστηµα καιστα 294,85 ευρώ τη µεγαβατώρα στα Μη∆ιασυνδεδεµένα Νησιά. H νέα τιµή για τηνπαραγωγή ενέργειας ισχύος άνω των 5µεγαβάτ από την ίδια τεχνολογία για το∆ιασυνδεδεµένο Σύστηµα ανέρχεται στα244,85 ευρώ τη µεγαβατώρα στο∆ιασυνδεδεµένο Σύστηµα και στα 264,85ευρώ τη µεγαβατώρα στα Μη∆ιασυνδεδεµένα Νησιά. Η απόφαση έχειαναδροµική ισχύ από 01/01/2009.

Αυξάνονται τα έσοδαγια παραγωγούς ΑΠΕ

χαρακτηρίζονται από την κείµενηνοµοθεσία ως µη οχλούσες ή χαµηλήςόχλησης δραστηριότητες».Εν τω µεταξύ, το υπουργείοΠεριβάλλοντος, Ενέργειας και ΚλιµατικήςΑλλαγής έδωσε διευκρινίσεις για τατιµολόγια αγοράς της ηλεκτρικήςενέργειας από φωτοβολταϊκά γιαπαραγωγούς που δεν υπέγραψαν το 2009νέα σύµβαση µε βάση τις διατάξεις τουτελευταίου νόµου για τις ΑνανεώσιµεςΠηγές Ενέργειας (3734/2009).Ωστόσο, οι περιπτώσεις αυτών τωνπαραγωγών είναι ελάχιστες, καθώς οιπερισσότεροι -αν όχι όλοι οι παραγωγοί-επέλεξαν να υπογράψουν νέες συµβάσειςσύµφωνα µε τον νόµο 3734. O λόγος είναιότι ο νόµος αυτός εγγυάται τις τιµέςαγοράς του ρεύµατος για είκοσι χρόνια,αντί για δέκα που προέβλεπε τοπροηγούµενο καθεστώς.Για όσους πάντως εντάσσονται σ’ αυτήντην κατηγορία, το ΥΠΕΚΑ ανακοίνωσε ότι ητιµή αγοράς της ενέργειας για το 2009είναι:• Για φωτοβολταϊκές µονάδες ισχύος έως100 κιλοβάτ, 457,14 ευρώ ανάµεγαβατώρα στο ∆ιασυνδεδεµένοΣύστηµα και 507,14 ευρώ ανάµεγαβατώρα στα Μη ∆ιασυνδεδεµέναΝησιά.• Για µονάδες άνω των 100 κιλοβάτ,407,14 ευρώ ανά µεγαβατώρα στο∆ιασυνδεδεµένο Σύστηµα και 457,14ευρώ ανά µεγαβατώρα στα Μη∆ιασυνδεδεµένα Νησιά.

Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας: Χωρίςάδεια οι εγκαταστάσεις έως και 500 kW

Φωτοβολταϊκά πάρκα ή άλλες µονάδεςΑΠΕ ισχύος ως 500 kW θα µπορεί ναεγκαταστήσει ένας επενδυτής χωρίς ναχρειάζεται προηγουµένως να εκδώσειάδεια παραγωγής, σύµφωνα µε ρύθµισητου νοµοσχεδίου για τις ΑνανεώσιµεςΠηγές Ενέργειας.Αυτόνοµα συστήµατα που δεν συνδέονταιµε το σύστηµα ή µε το δίκτυο επίσηςαπαλλάσσονται από την υποχρέωση λήψηςάδειας παραγωγής για ισχύ που φθάνει ως5 ΜW. Η εξαίρεση από την υποχρέωσηλήψης άδειας παραγωγής µέχρι σήµεραισχύει για µονάδες ΑΠΕ ως 100 kW καιαφορά κατά κύριο λόγο φωτοβολταϊκάπάρκα, µικρά υδροηλεκτρικά και µικρέςανεµογεννήτριες. O πενταπλασιασµός τουπλαφόν στα 500 kW µπορεί να µηναναφέρεται άµεσα στο νοµοσχέδιο,ωστόσο προκύπτει από τροποποίηση.Η αλλαγή γίνεται στο εδάφιο πουαντικατέστησε το άρθρο 4 του ν.3468/2006 στο άρθρο 2 του νοµοσχεδίουγια τις άδειες παραγωγής ηλεκτρικήςενέργειας από Ανανεώσιµες ΠηγέςΕνέργειας ή από ΣΗΘΥΑ. Συγκεκριµένα, ηπαράγραφος 9 του «νέου» άρθρου 2αναφέρει ότι «εξαιρούνται από τηνυποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής ήάλλης διαπιστωτικής απόφασης πρόσωπαπου παράγουν ηλεκτρική ενέργεια απόσταθµούς, οι οποίοι εγκαθίστανται σεακίνητο, το οποίο ανήκει κατά κυριότητα, ήβρίσκεται στη νόµιµη κατοχή τωνπροσώπων αυτών για όσον χρόνο ταπρόσωπα αυτά είναι κύριοι ή νόµιµοικάτοχοι, εφόσον η ηλεκτρική ενέργειαπαράγεται από εγκαταστάσεις ΑΠΕ που

Ηλιοθερµικό σταθµό παραγωγήςηλεκτρικής ενέργειας, ισχύος 75 MW καιδαπάνης 300 εκατ. ευρώ, σχεδιάζει νακατασκευάσει η EGL Solar 2 Hellas ΑΕ.Συνολικά στην Ελλάδα, η EGL σχεδιάζει νααναπτύξει ηλιοθερµικά έργα συνολικήςισχύος 150 MW.Ειδικά για την Ηλεία, η εταιρεία προωθείτην κατασκευή και λειτουργία ηλιοθερµικούσταθµού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειαςστη θέση Μουριά του δήµου Πύργου,εκµεταλλευόµενη το ηλιακό δυναµικό τηςπεριοχής. Ήδη έχει υποβληθεί σχετικόαίτηµα για την έκδοση άδειας παραγωγήςστη Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας.Τα οφέλη του έργου για την περιοχή θαείναι:• Παραχώρηση του 3% των εσόδων απότην πώληση της ηλεκτρικής ενέργειαςστον δήµο (εκτιµάται περίπου σε 700.000- 800.000 ευρώ τον χρόνο).• Έσοδα από την ενοικίαση της έκτασης,και απασχόληση προσωπικού.Να σηµειωθεί ότι η τεχνολογίαηλιοθερµικών σταθµών παραγωγήςηλεκτρικής ενέργειας είναι φιλική προς τοπεριβάλλον, αφού δεν γίνεται καύσησυµβατικών καυσίµων. Η ηλιακή ενέργειασυγκεντρώνεται µε παραβολικά κάτοπτρασε σωλήνες και θερµαίνει ένα ρευστό.Έπειτα, η θερµική ενέργεια µεταφέρεταισε ατµοστρόβιλο, οποίος µε τη σειρά τουκινεί ηλεκτρογεννήτρια. Η τεχνολογίααυτή έχει αναπτυχθεί σηµαντικά τηντελευταία εικοσαετία, µε κύριεςεφαρµογές στην Ισπανία και στις ΗΠΑ.

Επένδυση 300 εκατ.ευρώ από την EGL

Νέο ισχυρό σύµµαχο απέκτησε ο όµιλοςΒαρδινογιάννη (Vegas Oil & Gas), στηνεκµετάλλευση του κοιτάσµατος Alam ElShawish West στην Αίγυπτο, στο οποίοεδώ και έναν χρόνο έχει ξεκινήσει τηνπαραγωγή πετρελαίου.Στο σχήµα εισέρχεται και µάλιστα ωςδιαχειριστής η Shell Egypt, θυγατρική τουπολυεθνικού κολοσσού Shell, ενώπαραµένει εταίρος η Gaz de France Suez.Με τη συµφωνία η Shell Egypt, ωςδιαχειριστής του κοιτάσµατος, θα κατέχειτο 40%, η Vegas Oil & Gas το 35% και ηγαλλικών συµφερόντων Gaz de FranceSuez, η οποία έως τώρα είχε το 45%,κρατά το 25% αντίστοιχα. Η Vegas Oil &Gas είχε κερδίσει τον διαγωνισµό για τηνέρευνα και εκµετάλλευση του εν λόγωκοιτάσµατος από την αιγυπτιακήκυβέρνηση το 2007.Η Shell Egypt µπαίνει στην εκµετάλλευσητου κοιτάσµατος Alam El Shawish Westστη ∆υτική Έρηµο, στην Αίγυπτο, το οποίοαποτελεί ένα από τα πλέον σηµαντικάκοιτάσµατα πετρελαίου και φυσικούαερίου. Μάλιστα εδώ και έναν χρόνο τοσυγκεκριµένο κοίτασµα ήδη έχειπετρελαιοπαραγωγή. Πέραν του Alam ElShawish West στη ∆υτική Έρηµο, ηεταιρεία VEGAS Oil & Gas SAδραστηριοποιείται στις περιοχές ΕastGhazalat στη ∆υτική Έρηµο και Νorth WestGemsa στην Ανατολική Έρηµο.

Βαρδινογιάννης µεShell και GdF-Suez

Ελληνικά νέα

8

Άνοιξε για άλλη µια φορά το θέµα τηςεισόδου ιδιωτών ανταγωνιστών της ∆ΕΗστην αγορά λιγνίτη, µετά την πρόσκλησηγια την εκδήλωση ενδιαφέροντος σχετικάµε την εκµίσθωση του λιγνιτωρυχείου τηςΒεύης στη Φλώρινα που ανακοινώθηκεστα µέσα Φεβρουαρίου. Η ∆ΕΗ δεν θασυµµετάσχει στον διαγωνισµό.Τα αποθέµατα του ορυχείου, περίπου 90εκατ. τόνοι, εκτιµάται ότι επαρκούν για νακαλύψουν τη λειτουργία µιας λιγνιτικήςµονάδας για περισσότερα από 30 χρόνια,γι’ αυτό και η εκµίσθωσή του αποτελείµόνιµα τα τελευταία χρόνια «µήλον τηςέριδος» µεταξύ της ∆ΕΗ και των ιδιωτών.Η προηγούµενη κυβέρνηση είχεεπιχειρήσει δύο φορές (2006, 2009) να«σπάσει» το επί 60 και πλέον χρόνιαµονοπώλιο της ∆ΕΗ στο συγκεκριµένοκαύσιµο, παραχωρώντας σε ιδιώτες τοορυχείο της Βεύης, χωρίς ωστόσοεπιτυχία. Oι αντιδράσεις του συνδικάτουτης ΓΕΝOΠ και τα αντικρουόµενασυµφέροντα οδήγησαν κάθε προσπάθειασε ναυάγιο.Η υπόθεση της Βεύης αποτελεί ένα«σίριαλ» µε πολλά επεισόδια τα τελευταίαχρόνια. Το πιο καθοριστικό ωστόσο«παίχτηκε» τον Αύγουστο του 2009, ότανη Κοµισιόν προέβη σε άρση τουµονοπωλίου της ∆ΕΗ, και άνοιξε το πεδίογια την ελεύθερη πρόσβαση ιδιωτών σετέσσερα ανεκµετάλλευτα κοιτάσµαταλιγνίτη (Βεύη και Βέγορα στη Φλώρινα,∆ράµα και Ελασσόνα).

Επίσηµα οι ιδιώτεςστην αγορά λιγνίτη

Περισσότερo αργό πετρέλαιo αναµένει η∆ιεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ) νακάψoυν oι καταναλωτές σε παγκόσµιακλίµακα αυτόν τoν χρόνo έναντι τωνπρoηγoύµενων εκτιµήσεων, καθώς ηoικoνoµική ανάκαµψη βαθαίνει. Oδηγόςαυτής της τάσης είναι η Κίνα.Η υπηρεσία πρoβλέπει ότι η παγκόσµιαζήτηση πετρελαίoυ θα διαµoρφωθεί κατάµέσo όρo στα 86,5 εκατ. βαρέλια τηνηµέρα, γεγoνός πoυ απoτελεί ανoδικήαναθεώρηση κατά 170.000 από τηνέκθεση τoυ Ιανoυαρίoυ και αύξηση 1,8%από τo 2009. Τo σύνoλo της ετήσιαςαύξησης στην κατανάλωση πρoέρχεταιαπό τις αναδυόµενες αγoρές.Ενισχύoντας τoν αισιόδoξo τόνo τηςέκθεσης, η υπηρεσία ανέφερε ότι ηπoσότητα τoυ πετρελαίoυ πoυ δεν έχειχρησιµoπoιηθεί και φυλάσσεται σεδεξαµενές και τάνκερ συνέχισε ναµειώνεται τoν Ιανoυάριo λόγω τηςαυξηµένης ζήτησης. Επιπλέoν σ’ αυτόσυνέβαλαν και oι µεγάλoι παραγωγoί,όπως η Σαoυδική Αραβία, πoυ διατηρoύντις υφιστάµενες µειώσεις στην παραγωγή.Ωστόσo, η πρόβλεψη της IEA είναι κατάπoλύ πιo αισιόδoξη από πoλλές άλλεςπρoβλέψεις. Η αντίστoιχη για τηνπαγκόσµια ζήτηση πετρελαίoυ τoυ 2010είναι κατά 1,2 - 1,4 εκατ. βαρέλια τηνηµέρα υψηλότερη έναντι όσων εκτιµoύν ηΒασική Στατιστική Υπηρεσία Ενέργειαςτων ΗΠΑ και o OργανισµόςΠετρελαιoπαραγωγών Κρατών.

Άνοδος στη ζήτησητου πετρελαίου

Επίσηµη πυρηνικήστροφή της Ιταλίας

∆ιεθνή νέα

03∆ιάταγµα για την αναβίωση της πυρηνικήςενέργειας στη γειτoνική Ιταλία ενέκρινε ηκυβέρνηση της χώρας. Τo διάταγµακαθoρίζει κυρίως τα κριτήρια σύµφωνα µετα oπoία θα επιλέγεται η τoπoθεσία τωνπυρηνικών σταθµών παραγωγήςενέργειας, και επιβάλλει στις εταιρείες ναχρηµατoδoτoύν µόνες τoυς τη µελλoντικήδιάλυση των σταθµών.«Τo Υπoυργικό Συµβoύλιo ενέκρινεoριστικά τo διάταγµα πoυ καθoρίζει τηνδιαδικασία πoυ πρέπει να ακoλoυθηθεί γιανα επιστρέψoυµε στην πυρηνικήενέργεια», αναφέρει ανακoίνωση Τύπoυτoυ υπoυργείoυ Oικoνoµικής Ανάπτυξης.O νόµoς για την αναβίωση της πυρηνικήςενέργειας στην Ιταλία υιoθετήθηκε τoνπερασµένo Ιoύλιo, έπειτα απόπερισσότερα από είκoσι χρόνια µετά τoδηµoψήφισµα πoυ διενεργήθηκε ύστερααπό την καταστρoφή στo Τσερνόµπιλ, καιµε τo oπoίo oι Ιταλoί την είχαν απoκηρύξει.Oι εργασίες κατασκευής πυρηνικώνσταθµών παραγωγής ενέργειας θαξεκινήσoυν τo 2013 και η παραγωγήενέργειας αναµένεται να ξεκινήσει τo2020, σύµφωνα µε τo υπoυργείo.Τo διάταγµα επιβάλλει στις εταιρείες πoυθα διαχειρίζoνται τoυς πυρηνικoύςσταθµoύς να αναλαµβάνoυν τo κόστoς τηςδιάλυσής τoυς µόλις oλoκληρώνεται oκύκλoς τoυς, ενώ πρoβλέπει τη δηµιoυργίαστην Ιταλία ενός κέντρoυ επεξεργασίαςαπoβλήτων. Επίσης, πρoβλέπει µέτραoικoνoµικής απoζηµίωσης (πιo φτηνήενέργεια, επιδότηση) για τις ζώνες πoυ θαδεχτoύν να κατασκευαστεί ένας σταθµόςστην περιoχή τoυς.

10

Με ταχείς ρυθµούς αναπτύσσεται ηευρωπαϊκή αγορά υπεράκτιων αιολικώνπάρκων, η οποία έχει βρεθεί στοεπίκεντρο του ενδιαφέροντος τωνµεγαλύτερων εταιρειών ηλεκτρισµού.H τοποθέτηση µεγάλης κλίµακαςανεµογεννητριών σε αβαθή νερά, παρά τουψηλότερο κόστος κατασκευής σε σχέσηµε την εγκατάσταση αιολικών πάρκων στηστεριά (µέχρι και 50% ακριβότερα),κερδίζει συνεχώς έδαφος, µετά και τησηµαντική οικονοµική υποστήριξη της EEκαι τα οικονοµικά κίνητρα των κρατών-µελών (υψηλή επιδότηση, τιµή τηςπαραγόµενης κιλοβατώρας). Τα στοιχείαπου παρουσίασε πρόσφατα ο ΕυρωπαϊκόςΣύνδεσµος Αιολικής Ενέργειας (EWEA)πιστοποιούν τη σηµαντική ανάπτυξη καιδυναµική του κλάδου, που άνοιξε το 1991η πρωτοπόρος ∆ανία µε την εγκατάστασητου πρώτου υπεράκτιου πάρκου στοVindeby, αποτελούµενου από έντεκαανεµογεννήτριες συνολικής ισχύος450 kW. Σήµερα, η EE είναι ο παγκόσµιοςηγέτης στα υπεράκτια έργα, µε 828ανεµογεννήτριες και συνολική ισχύ 2.056MW σε 38 διαφορετικά πάρκα πουβρίσκονται σε εννέα χώρες.Το 2009 οκτώ νέα υπεράκτια πάρκα,αποτελούµενα από 199 ανεµογεννήτριες,µε συνολική ισχύ 577 MW, συνδέθηκανστο ευρωπαϊκό δίκτυο. Πρόκειται γιααύξηση 54% σε σχέση µε τα 373 MW πουεγκαταστάθηκαν το 2008.Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στην κορυφήβρίσκεται η ∆ανία µε µερίδιο 44%, ηοποία προσφάτως εγκαινίασε τοµεγαλύτερο υπεράκτιο αιολικό πάρκο

στον κόσµο, τόσο ως προς τον αριθµότων ανεµογεννητριών (91) όσο και ωςπρος την έκταση (35 τετραγωνικάχιλιόµετρα). Πρόκειται για το πάρκο HornsRev 2,30 χιλιόµετρα από τις δυτικέςακτές της ∆ανίας στη Βόρεια Θάλασσα.∆υναµικά στην αγορά έχουν µπει ηΒρετανία, η Γερµανία, η Σκωτία, ηΣουηδία, η Νορβηγία και η Oλλανδία.Σήµερα, 17 υπεράκτια πάρκα είναι υπόκατασκευή στην Ευρώπη µε συνολική ισχύ3.500 MW, εκ των οποίων τα µισάκατασκευάζονται στις βρετανικέςθάλασσες. Άλλα 52 έργα συνολικά έχουνεξασφαλίσει άδειες κατασκευήςσυνολικής ισχύος περί τα 16.000 MW, µεσχεδόν τη µισή από αυτήν την ισχύ νασχεδιάζεται στη Γερµανία. Σχέδια γιασυνολική ισχύ 100 GW βρίσκονται στοστάδιο του σχεδιασµού, τα οποία µπορούννα καλύψουν το 10% των αναγκών τηςΓηραιάς Ηπείρου.Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα δενδιαθέτει τα αβαθή νερά της ΒόρειαςΘάλασσας, παράγοντες της αγοράςεκτιµούν ότι οι ελληνικές θάλασσεςµπορούν να φιλοξενήσουν αιολικά πάρκαµικρότερης κλίµακας.Πάντως, η ηγεσία του υπουργείουΠεριβάλλοντος, Ενέργειας και ΚλιµατικήςΑλλαγής εµφανίζεται ιδιαίτερα ένθερµηστην ανάπτυξη του τοµέα υπεράκτιωνπάρκων, καθώς εκτιµά ότι είναιαπαραίτητη για την επίτευξη τωνδεσµευτικών στόχων της χώρας σε ό,τιαφορά τη διείσδυση των AΠE.

ΕΕ: Ενισχύεται η εγκατάστασηυπεράκτιων αιολικών πάρκων

11Κίνα: Τρίτη αιολικήδύναµη για το 2009

Τρίτη στην κατάταξη έρχεται η Κίνα για τo2009 ως πρoς την παραγωγή αιoλικήςενέργειας, στo πλαίσιo της ευρύτερηςπρoσπάθειας τoυ Πεκίνoυ να απoκτήσεικάπoια απεξάρτηση από την παραγωγήενέργειας µε καύσιµo τoν λιθάνθρακα. Ηπαραγωγική ικανότητα της χώρας στηναιoλική ενέργεια υπoλoγίζεται στα 20 GW,σύµφωνα µε την αρµόδια εθνική υπηρεσία.Εάν αυτά τα στoιχεία επιβεβαιωθoύν, τότεη Κίνα θα ξεπεράσει την Ισπανία και θαβρεθεί στην τρίτη θέση της παγκόσµιαςκατάταξης, µετά τις ΗΠΑ και τη Γερµανία.Η παραγωγική ικανότητα των ΗΠΑ στηναιoλική ενέργεια έφθασε τα 25,2 GW τo2008, καλύπτoντας τo 20,8% τηςπαγκόσµιας αγoράς. Της Ισπανίας ανήλθεστα 16,8 GW.Oι ενεργειακές ανάγκες της Κίναςεξαρτώνται κατά 70% από λιθάνθρακα, µεαπoτέλεσµα να είναι η χώρα µε τιςµεγαλύτερες εκπoµπές ρύπων στoνκόσµo. Η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχoτην κάλυψη των αναγκών της έως και 15%από την παραγωγή αιoλικής και ηλιακήςενέργειας µέχρι τo 2020. Η νέα πoλιτικήτoυ Πεκίνoυ συζητήθηκε εκτενώς στηΣύνoδo Κoρυφής τoυ OΗΕ για τoπεριβάλλoν, η oπoία πραγµατoπoιήθηκεστην Κoπεγχάγη τoν ∆εκέµβριo, αλλά ηκυβέρνηση της χώρας δέχθηκε κριτική γιατην απoτυχία σύναψης παγκόσµιαςσυνθήκης για τo περιβάλλoν.

Σχέδια να κατευθύνουν στην Ευρώπηµέρος των ποσοτήτων υγροποιηµένουφυσικού αερίου από το κοίτασµα Στόκµαν,επεξεργάζεται η Gazprom και οι εταίροιτης. Το εν λόγω κοίτασµα βρίσκεται στονΑρκτικό Κύκλο, του οποίου τα αποθέµατααποτιµώνται σε 3,9 τρισεκατοµµύριακυβικά µέτρα, ικανά για να καλύψουν τιςανάγκες παγκοσµίως για χρονικόδιάστηµα µεγαλύτερο του ενός χρόνου.Κορυφαίο στέλεχος της εταιρείαςεκτίµησε ότι θα αναπτυχθεί στην Ευρώπηη επιχειρηµατική δραστηριότητα στουγροποιηµένο φυσικό αέριο, και είπε ότι«ορισµένες από τις ποσότητεςυγροποιηµένου φυσικού αερίου µπορούννα πάνε στην ευρωπαϊκή αγορά, αρχικάστη Βρετανία, στην Ιταλία και στηΓαλλία».Το ενδεχόµενο αυτό εξετάζεται από τουςεταίρους στο Στόκµαν (την πλειοψηφούσαµέτοχο Gazprom, τη γαλλική Total και τηνορβηγική Statoil), καθώς η «έκρηξη»παραγωγής µη συµβατικού αερίου στιςΗΠΑ τούς υποχρέωσε σεαναπροσανατολισµό του αρχικού στόχου,ο οποίος ήταν η πώληση έως και του 90%του παραγόµενου υγροποιηµένουφυσικού αερίου στη Βόρεια Αµερική.Τα δεδοµένα άλλαξαν, ωστόσο, καθώςπέρυσι οι ΗΠΑ υποσκέλισαν τη Ρωσία γιαπρώτη φορά ως η µεγαλύτερηπαγκοσµίως παραγωγός χώρα φυσικούαερίου, καθώς οι διεθνείς ενεργειακέςεταιρείες χρησιµοποίησαν νέα τεχνολογίαγια να αντλήσουν αέριο από σχιστολιθικάπετρώµατα.

Gazprom: EξαγωγέςLNG αερίου στην ΕΕ;

Στον έλεγχο της SunPower περνά ηεταιρεία SunRay Renewable Energy,ηγετική δύναµη στην ανάπτυξηφωτοβολταϊκών πάρκων στην Ευρώπη, µεγραφεία στην Ευρώπη και στη ΜέσηΑνατολή και έδρα ανάπτυξης εργασιώντη Ρώµη. Ενώ η εξαγορά ανέρχεται σε277 εκατ. δολ., µε την ολοκλήρωση τηςσυµφωνίας η SunPower θα αποκτήσειένα ∆ίκτυο Φωτοβολταϊκών Πάρκωνσυνολικής ισχύος άνω των 1.200Megawatts σε Ιταλία, Γαλλία, Ισραήλ,Ισπανία, Αγγλία και Ελλάδα.Η SunRay Renewable Energy είναι µιαανεξάρτητη εταιρεία παραγωγής ηλιακήςενέργειας, η οποία αναπτύσσει καικατασκευάζει η ίδια τα έργα της. Oιδραστηριότητές της επικεντρώνονται σεχώρες της Νότιας Ευρώπης, όπουεφαρµόζεται ένα µοντέλο ανάπτυξηςπροσαρµοσµένο στις ανάγκες τηςτοπικής κοινωνίας. Η SunRayσυνεργάζεται µε την Denham Capital, µιαπαγκόσµια εταιρεία επενδύσεων, για τηνανάπτυξη ∆ικτύου ΦωτοβολταϊκώνΠάρκων. Η SunRay έχει γραφεία στηΜάλτα, στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στηΓαλλία, στην Ισπανία, στο Ισραήλ και στηνΑγγλία.Η SunPower ιδρύθηκε το 1985 καικατασκευάζει φωτοβολταϊκά πάνελυψηλής τεχνολογίας και απόδοσης. Έχειγραφεία στη Βόρεια Αµερική, στηνΕυρώπη, στην Αυστραλία και στην Ασία.Η έδρα της βρίσκεται στο San Jose τηςΚαλιφόρνιας.

SunRay Renewableκαι SunPower µαζί

∆ιεθνή νέα

HΠΑ: Επιστροφήστην πυρηνική

Στην πυρηνική ενέργεια στρέφεται οΑµερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Oµπάµα,κρίνοντας ότι αυτού του είδους ηενέργεια είναι απαραίτητη προκειµένουνα καλυφτούν οι αυξανόµενεςενεργειακές ανάγκες της χώρας του καινα αντιµετωπιστεί η κλιµατική αλλαγή.«Αν και τα τελευταία τριάντα χρόνια δενέχει κατασκευαστεί εργοστάσιοπυρηνικής ενέργειας στις ΗνωµένεςΠολιτείες, ωστόσο αυτή παραµένει ηµεγαλύτερη ενεργειακή µας πηγή µεµηδενικούς ρύπους», τόνισε σχετικά ο κ.Oµπάµα. Υπό το πρίσµα αυτό, ανακοίνωσετην παροχή εγγυήσεων για δάνεια 8,3δισ. δολαρίων για το νέο εργοστάσιο, οιοποίες εγγυήσεις είναι µόνον η αρχή. Oιέντονες αντιδράσεις των οικολογικώνοργανώσεων από τη δεκαετία του ’80 καιµετά είχαν ανακόψει την όποια κίνηση γιαπυρηνικό εργοστάσιο στις ΗΠΑ.O κ. Oµπάµα τόνισε ότι η κυβέρνησή τουπροτίθεται να στηρίξει τη χρηµατοδότησηπιο ασφαλών και καθαρών πυρηνικώνεγκαταστάσεων, προτείνοντας τοντριπλασιασµό των εγγυήσεων δανείωνπου θα διατεθούν για τον σκοπό αυτόν.Επίσης, επισήµανε ότι υπάρχει συµφωνίαµε τους Ρεπουµπλικάνους σε θέµατα πουάπτονται της πολιτικής για το κλίµα.O Αµερικανός Πρόεδρος δήλωσε ότι τονέο εργοστάσιο θα δηµιουργήσει χιλιάδεςνέες θέσεις εργασίας τα αµέσωςεπόµενα χρόνια. Πληροφορίες αναφέρουνότι η ανακοίνωση αφορά τη δηµιουργίαδύο νέων πυρηνικών αντιδραστήρων στηνπολιτεία της Τζόρτζιας.

12

14

Παραλειπόµενα

Για δύο εβδοµάδες ήταν συνεργάτες οιΈλληνες ενός µεγάλου επενδυτικούκεφαλαίου, αλλά έχουν και ακόµη ένακοινό: θητεία σε κρατική εταιρεία. OΧάρης Σαχίνης που έγινε πρόσφαταευρύτερα γνωστός στα ελληνικάοικονοµικά πράγµατα -καθώς ανέλαβεΠρόεδρος και ∆ιευθύνων Σύµβουλος στη∆ΕΠΑ- υπήρξε για λίγες µέρες σύµβουλοςεπενδύσεων στον τοµέα των media για τηνAdvent International. Στην ίδια εταιρεία οΒαγγέλης Μαρτιγόπουλος, πρώην∆ιευθύνων Σύµβουλος της Cosmote,µετέχει ως industrial partner για τηνΕλλάδα, και αναζητά επενδυτικούςστόχους για το γνωστό fund.Όταν είσαι απόφοιτος του πιο φηµισµένουΠανεπιστηµίου στον κόσµο, σου ανοίγονταισίγουρα πολλές πόρτες. Είναι όµως καιτο… κισµέτ που έκανε να γνωριστούν στονσύλλογο «Ελλήνων Αποφοίτων τουΠανεπιστηµίου της Βοστώνης» ο ΧάρηςΣαχίνης και ο Παύλος Γερουλάνος. ΣτοΧάρβαρντ ο Χ. Σαχίνης έχει εκπονήσειµεταπτυχιακό ∆ιοίκησης Επιχειρήσεων, ενώο Π. Γερουλάνος µεταπτυχιακό στη∆ηµόσια ∆ιοίκηση. Έτσι, όταν ο πρώηνεπικεφαλής των εκδόσεων µε ειδίκευσηστον ενεργειακό τοµέα McGraw-Hillαποφάσισε να επιστρέψει στα πάτριαεδάφη, η γνωριµία αυτή άνοιξε τις πόρτεςώστε ο… Harry να επιλεγεί νέος Πρόεδροςστη ∆ηµόσια Επιχείρηση Αερίου (∆ΕΠΑ).

Αφαιρούνται από τα Ελληνικά Πετρέλαιατα δικαιώµατα έρευνας που είχαν στοΜαυροβούνιο; Αυτό προκύπτει απόδηλώσεις του υπουργού Oικονοµίας τηςχώρας, τις οποίες µεταδίδουν σερβικάµέσα ενηµέρωσης. Σύµφωνα λοιπόν µετον κ. Branko Vujovic, ο ελληνικός όµιλος

πλέον δεν διαθέτει κανένα δικαίωµα γιαέρευνα στη χώρα. Η κυβέρνηση τουΜαυροβουνίου φέρεται να εκφράζειανεπισήµως δυσαρέσκεια, επειδή µέχρισήµερα δεν έχουν προχωρήσει οι έρευνεςστη θαλάσσια περιοχή που εκτείνεται απότην Prevlaka στο Sveti Stefan, όπου καιέχουν οριοθετηθεί τα ερευνητικά µπλοκ Ικαι ΙΙ. Τα δικαιώµατα Ε&Π στις περιοχέςαυτές είχαν περάσει στα ΕλληνικάΠετρέλαια µέσω της εξαγοράς τηςJugopetrol AD Kotor το 2003.

Ενδιαφέροντα όσα συνέβησαν σε σχέση µετον ΣΕΕΠΕ και το ΥΠΕΚΑ. Καταρχάς, ότανξέσπασε η νέα κόντρα των εταιρειώνεµπορίας µε τους βενζινοπώλες για τιςταµειακές, ο Γενικός ΓραµµατέαςΕνέργειας κάλεσε σε σύσκεψη τουςεκπροσώπους των δύο πλευρών. Μόνονπου στη σύσκεψη, στην οποία ο ΣΕΕΠΕεκπροσωπήθηκε από τον τότε Πρόεδρο Γ.Γεωργίου, δεν προσήλθε τελικά ο κ.Μαθιουδάκης αλλά υπηρεσιακοίπαράγοντες της αρµόδιας διεύθυνσης.Η συνέχεια είναι γνωστή, καθώς λίγεςµέρες αργότερα ο κ. Γεωργίουαποχώρησε από τη θέση του Προέδρου,για να αναλάβει αντ’ αυτού ο επικεφαλήςτης εταιρείας Ελληνικά Καύσιµα, Σ.Χριστογιάννης. Ναι, καλά θυµάστε,πρόκειται για τον ∆ιευθύνοντα Σύµβουλοτης BP, µόνο που η εταιρεία -παρότιδιατηρεί το σήµα της πολυεθνικής-επισήµως ονοµάζεται «Ελληνικά Καύσιµα»και έχει ως Πρόεδρο τον Τ. Γιαννίτση, τονΠρόεδρο του οµίλου των ΕλληνικώνΠετρελαίων και ∆ιευθύνοντα Σύµβουλοτον κ. Χριστογιάννη. Έφυγε δηλαδή έναςΠρόεδρος προερχόµενος από τα ΕλληνικάΠετρέλαια, και ήρθε ένας άλλοςΠρόεδρος, ο οποίος προέρχεται µεν απότην πολυεθνική που αποχώρησε από τηχώρα µας, αλλά παρ’ όλα αυτά κατάφερενα ενταχθεί στο δυναµικό τουδιυλιστηριακού οµίλου.

Σε «ανάκριση» υποβλήθηκαν οι µάνατζερκαι οι επιχειρηµατίες που βρέθηκαν στο

04

του ΑΗΣ Μεγαλόπολης. Τη δε Τέρνααφορά το µεγαλύτερο έργο κατασκευήςγια λογαριασµό της ∆ΕΗ, ενώ πρόσφατα ηεταιρεία ανέλαβε έπειτα από διαγωνισµότην κατασκευή της νέας µονάδας στηΡόδο. Από την πλευρά της ΜΕΤΚΑακολούθησε λίγες µέρες αργότερα ηανάληψη ενός νέου (το δεύτερο κατάσειρά) έργου στην Τουρκία.

Στη Σαµψούντα της γείτονας θακατασκευαστεί µονάδαηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίουισχύος 870 MW για λογαριασµό τηςεταιρείας BORASCO, η οποία είναιθυγατρική της αυστριακής OMV.Εκτός του νέου έργου, η ΜΕΤΚΑ έχειαναλάβει συνολικά 6 µεγάλα ενεργειακάέργα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό,προϋπολογισµού άνω των 2 δισ. Ενώεπίκεινται ανακοινώσεις, γνωρίζουµε ότιµόνον στην Τουρκία το ανεκτέλεστο νέοέργο φτάνει το 1 δισ. ευρώ.

Στα 2.500 δολάρια/ΜΤ φτάνει σιγά σιγά τοαλουµίνιο, από τα 1.200 δολάρια στα οποίαείχε πέσει στην κορύφωση της διεθνούςοικονοµικής κρίσης τον Μάρτιο του 2009...Εν τω µεταξύ η ALCOA, από 5 δολάρια πουείχε φτάσει την ίδια περίοδο, ξεπέρασεστα µέσα Φεβρουαρίου τα 17 δολάρια.O ΜΥΤΙΛ το ίδιο διάστηµα από το χαµηλότων 3,50 ευρώ το «παλεύει» στα 5 ευρώ…Γινόµαστε µάρτυρες της πλήρους απαξίωσηςακόµα και των καλύτερων ελληνικώνεταιρειών, ακόµα και εκείνων πουδραστηριοποιούνται στο διεθνές περιβάλλον,αλλά είχαν την ατυχία να έχουν έδρα τηνΕλλάδα...

Πέρυσι στις αρχές του έτους, η µισήΕυρώπη είχε «παγώσει» εξαιτίας τηςρωσοουκρανικής κρίσης, που προκάλεσε

το κλείσιµο των στροφίγγων του αερίου,µε αποτέλεσµα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ναξεκινήσει τον διάλογο για την ενεργειακήασφάλεια και την ανάγκη µερικήςαπεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Φέτοςόµως τα πράγµατα είναι διαφορετικά.Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επαίνεσετις προσπάθειες της Ρωσίας για τηδηµιουργία ενός µηχανισµού έγκαιρηςειδοποίησης για την αποφυγή νέου «µπλακάουτ» στο φυσικό αέριο. Αφορµή για ναδοθούν τα εύσηµα στην Επιτροπή στάθηκετο έγκαιρο σήµα που έστειλε η Ρωσία γιαπιθανή διακοπή της ροής του αερίου προςτη ∆. Ευρώπη µέσω Σλοβακίας, και τοοποίο είχε ως αποτέλεσµα τηνκινητοποίηση όλων µε σκοπό την αποφυγήµελλοντικών νέων προβληµάτων.

Τρίβουν τα χέρια τους στη Μαρίνου Αντύπα,όπου βρίσκονται τα γραφεία της ΜΕΤΚΑ, µετις business στη «διπλανή» Τουρκία και δηµε… Γερµανόφωνους. Toν Φεβρουάριοήταν η σειρά των Αυστριακών της OMV ναεπιλέξουν την ελληνική κατασκευαστική γιατη µονάδα των 870 MW στη Σαµψούντα.Είχαν προηγηθεί τον Oκτώβριο οι Γερµανοίτης RWE που επίσης εµπιστεύτηκαν τον Γ.Μυτιληναίο και τους µηχανικούς του για τηµονάδα 775 MW που θα φτιάξουν στoΝτενιζλί. Έτσι, το ανεκτέλεστο έργο στηγειτονική χώρα έφτασε κοντά στο 1 δισ.Αουφίντερζεν, γιαβρίµ…

Oικολόγοι µόνον στα λόγια αποδεικνύονται οιελληνικές περιβαλλοντικές οργανώσεις. Καιαυτό γιατί ενώ υπάρχει πλέον η δυνατότηταγια την Greepeace, τη WWF και τους άλλους«οικολογούντες» να προµηθεύονται«πράσινα» πιστοποιητικά για το ρεύµα πουκαταναλώνουν, αυτοί τα αγνοούν επιδεικτικά.Αλλά το «πράσινο» πιστοποιητικό κοστίζειλίγο πιο ακριβά. Oπότε σου λένε, αςπληρώσουν όλοι οι άλλοι…

15

Λονδίνο για το conference του EuropeanSecurities Network, καθώς η αρνητικήδιάθεση των ξένων επενδυτών ήταν κάτιπαραπάνω από φανερή. Όσοι ξένοιεπενδυτές και µεγάλα funds µπήκαν στηδιαδικασία να συµµετέχουν σε ραντεβούµε ελληνικές εταιρείες έκαναν ξεκάθαροστους συνοµιλητές τους ότι πλέονφοβούνται την Ελλάδα. Και ο φόβος αυτόςείναι ανεξάρτητος σε σχέση µε τιςπροοπτικές που παρουσιάζουν οιελληνικές εταιρείες. Βεβαίως, στηνΕλλάδα κάποιοι βολεύονται να «βλέπουν»ενορχηστρωµένες επιθέσειςκερδοσκόπων που επιθυµούν τηχρεωκοπία της χώρας. Στηνπραγµατικότητα όµως, οι εκπρόσωποι τωνξένων θεσµικών ρωτούσαν απλά καιαυτονόητα πράγµατα που διερευνάκάποιος όταν πρόκειται ναπραγµατοποιήσει µια επένδυση: «Θααυξηθεί ο φορολογικός συντελεστής; Θαξαναβάλει η κυβέρνηση έκτακτηεισφορά;». Τόσο απλά ερωτήµατα. Και τοδράµα των Ελλήνων εκπροσώπων ήταν ότιδεν µπορούσαν να τους απαντήσουν, γιατίπολύ απλά ουδείς γνωρίζει, ούτε καν ηκυβέρνηση, λένε οι κακές γλώσσες. Παρ’όλα αυτά, για την ιστορία, να µεταφέρουµετις πληροφορίες ότι κάποια ενδιαφέροντα«ψώνια» έγιναν από σοβαρούς επενδυτές,πάντα σε σοβαρές τοποθετήσεις…

Πρόκειται για ένα σηµαντικό deal πουσηµατοδοτεί -σύµφωνα µε πολλούς- µιανέα προοπτική για τους δύο οµίλους.O λόγος για τη µεταβίβαση της εταιρείαςΕΤΑ∆Ε από τη ΜΕΤΚΑ του οµίλουΜυτιληναίου στην Τέρνα των Γ. Περιστέρηκαι Ν. Κάµπα, έναντι ποσού 42,515 εκατ.ευρώ. Η ΕΤΑ∆Ε, θυγατρική κατά 100%της ΜΕΤΚΑ, συµµετέχει µε ποσοστό 90%στην κοινοπραξία κατασκευής του έργου

Ι∆ΙΩΤΕΣ vs ∆ΕΗ:«ΠOΛΕΜOΣ» ΤΙΜΩΝΣΤO ΗΛΕΚΤΡΙΚO

05

Το ιδιωτικό ρεύµα «χτυπάει» την πόρτατων νοικοκυριών, µε τα πρώτα «πακέτα»των ανταγωνιστών της ∆ΕΗ να έχουνκάνει ήδη την εµφάνισή τους στην αγορά,φέρνοντας µαζί τους ένα «πόλεµο»εκπτώσεων στα τιµολόγια.

Του Γιώργου Φιντικάκη

16

Η ανακοίνωση στις αρχές Φεβρουαρίουτης Verbund, της αυστριακής κρατικήςεταιρείας ηλεκτρισµού, ότι εισέρχεταιστην ελληνική αγορά οικιακού ρεύµατος,παρέχοντας εκπτώσεις 15 - 20% έναντιτων τιµών της ∆ΕΗ για συγκεκριµένεςκατηγορίες καταναλωτών (µεγάλουςοικιακούς, επαγγελµατίες και εµπόρους),ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά τηςτελευταίας. Η ∆ΕΗ γνωρίζει ότι, ανκαθίσει µε τα χέρια σταυρωµένα, θαβρεθεί σύντοµα από θέση ισχύος, σε θέσηάµυνας.Η απάντηση που ετοιµάζει η ∆ΕΗ στηνεπιθετική πολιτική της Verbund, πουφιλοδοξεί να της αποσπάσει µερίδιο 10%ως το 2013, θα είναι να µειώσει και εκείνητα τιµολόγιά της στις ίδιες κατηγορίεςπελατών που στοχεύει και ο ανταγωνιστήςτης, δηλαδή στα 430.000 νοικοκυριά µεκαταναλώσεις άνω των 2.000κιλοβατώρων το τετράµηνο και στις800.000 περίπου µικρές, µεσαίες καιµεγάλες επιχειρήσεις.Την πρόταση για µειώσεις η κρατικήεπιχείρηση την έχει συµπεριλάβει σε ένασυνολικότερο σχέδιο αναδιάρθρωσης τωντιµολογίων της, το οποίο έχει υποβάλειστη Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας από τονπερασµένο Νοέµβριο, χωρίς ωστόσοακόµη να έχει εγκριθεί. Όσο αυτό θακαθυστερεί, τόσο η Verbund που δενδεσµεύεται όπως η ∆ΕΗ µε ρυθµιζόµενααπό το κράτος τιµολόγια, θα της αποσπάπελατεία, «ανοίγοντας έτσι την όρεξη» καιστους άλλους µνηστήρες του ιδιωτικούρεύµατος.Τον δρόµο των αυστριακών εξετάζουν ναακολουθήσουν και άλλες επιχειρήσεις,όπως η Elpedison (κοινή εταιρεία πουέχουν συστήσει στον ηλεκτρισµό ο όµιλοςτων Ελληνικών Πετρελαίων και η ιταλικήEdison), η θυγατρική της ελβετικής EGL,ενώ στη λιανική -αλλά µε πολύ µικρή

παρουσία από πλευράς πελατών- έχειεδώ και λίγο καιρό η εταιρεία AegeanPower (συµφερόντων οµίλουMελισσανίδη).Μπροστά στον φόβο µήπως οιανταγωνιστές της γίνουν πολλοί, η ∆ΕΗπιέζει έντονα τις τελευταίες εβδοµάδεςτην ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντοςκαι τη ΡΑΕ, ώστε να ολοκληρωθούν τοταχύτερο δυνατό οι διαδικασίες έγκρισηςτων νέων της µειωµένων τιµολογίων, γιανα να τεθούν σε ισχύ το συντοµότεροδυνατό, ει δυνατόν και µέσα στο Μάρτιο.

Oι νέοι όροι του παιχνιδιούΤο βέβαιο είναι πως η είσοδος στον χώροτων πρώτων ιδιωτικών «∆ΕΗ», αλλάζειτους όρους του παιχνιδιού και φιλοδοξείνα φέρει µειώσεις στα τιµολόγια τουηλεκτρικού ρεύµατος, προς όφελος τουκαταναλωτή. Όπως ακριβώς δηλαδήσυνέβη στον τοµέα της σταθερής και τηςκινητής τηλεφωνίας, όταν στις αρχές της

17

O ανταγωνισµός ρίχνει τις τιµές στο ρεύµαOι πελάτες της ∆ΕΗ στον οικιακό τοµέα ανά κατηγορία

0 - 800 kwh 2.517.000 πελάτες

8010-01.600 kwh 1.970.000 πελάτες

1.601 - 2.000 kwh 439.000 πελάτες

2.001 kwh και πάνω 430.000 πελάτες

Πώς σκοπεύει η ∆ΕΗ να απαντήσει στην επίθεση που δέχεταιΕτοιµάζει µειώσεις και στα δικά της τιµολόγια, τα Oι µειώσεις αυτές θα είναι αντίστοιχεςοποία αφορούν τις κατηγορίες των καταναλωτών µε εκείνες του ανταγωνισµού,που δέχονται «επίθεση» (µεγάλοι οικιακοί πελάτες, δηλαδή της τάξης του 15% - 20%.επαγγελµατικές καταναλώσεις).

Επίσης ζητάει οι επιδοτήσεις αυτές,Έχει επίσης ζητήσει να αναλάβουν και οι ιδιώτες την που θα καταβάλλουν οι ιδιώτες, να«επιδότηση» των πολύ χαµηλών και ζηµιογόνων τοποθετούνται σε έναν κοινό «κουµπαρά»,αγροτικών, οικιακών και βιοµηχανικών τιµολογίων. τα κεφάλαια του οποίου θα καλύπτουν

τις ανάγκες των συγκεκριµένωνκαταναλωτών σε ηλεκτρικό ρεύµα.

δεκαετίας του ’90 ο OΤΕ έχασε τοµονοπώλιο, µε την είσοδο των πρώτωνεναλλακτικών παρόχων. Άλλωστε, ηδιαδικασία αλλαγής παρόχου ηλεκτρικούρεύµατος είναι εξαιρετικά απλή. Με τονίδιο απλό τρόπο που µπορεί κανείς ναφύγει σήµερα από τον OΤΕ, θα µπορείπλέον να φύγει και από τη ∆ΕΗ. Τοκίνητρο υπάρχει και είναι η τιµή πουπροσφέρουν οι ιδιώτες, οι οποίοιαξιοποιούν τις χαµηλές τιµές τωνκαυσίµων και, κατ’ επέκταση, το χαµηλόκόστος απόκτησης του ρεύµατος στηχονδρική.

Γιατί εισέρχονται τώρα;...Η λέξη-κλειδί που εξηγεί το γιατί οιιδιώτες δεν εισέρχονταν τόσα χρόνια στηλιανική (η αγορά έχει απελευθερωθεί απότο 2001), αλλά επέλεξαν να το κάνουνφέτος, είναι η συγκυρία της οικονοµικήςκρίσης που έχει ρίξει σε πολύ χαµηλάεπίπεδα τη λεγόµενη «Oριακή ΤιµήΣυστήµατος». Είναι η τιµή πουδιαµορφώνεται στην ηµερήσια αγοράρεύµατος και στην οποία αγοράζουν όσεςεταιρείες έχουν άδεια προµήθειας, σαν τηVerbund.Μέχρι πρότινος η αυστριακή εταιρεία,όπως και άλλοι προµηθευτές, δεν έκαναντίποτα άλλο από το να αγοράζουν ρεύµασε χαµηλές τιµές από τα Βαλκάνια και νατο πουλούν στην ελληνική χονδρεµπορικήαγορά όπου οι τιµές ήταν αρκετά υψηλές,κερδίζοντας από τη διαφορά.∆ραστηριοποιούνταν δηλαδή µόνο στηχονδρική και όχι στη λιανική, όπου ο µόνος«παίκτης» ήταν η ∆ΕΗ. Μόνον η ∆ΕΗαγόραζε υποχρεωτικά ρεύµα από τηνηµερήσια αγορά για να το πουλήσει ενσυνεχεία στους πελάτες της, µε τιµολόγιαπου, επειδή για λόγους κοινωνικήςπολιτικής καθορίζονται από το κράτος,συνέβη συχνά µέσα στο 2008 -λόγω

ακριβώς του «ράλι» των καυσίµων- ναείναι χαµηλότερα από τις τιµές απόκτησηςτου ρεύµατος στη χονδρική. ∆εν είναιτυχαίο ότι το 2008 έκλεισε µε ζηµίες (γιαπρώτη φορά στην ιστορία της επιχείρησηςτην τελευταία δεκαετία) ύψους 306 εκατ.ευρώ.Η οικονοµική όµως κρίση του 2009, πουέριξε κατακόρυφα τις διεθνείς τιµές τουπετρελαίου και, κατ’ επέκταση, το κόστοςπαραγωγής του ρεύµατος, άλλαξε ταδεδοµένα. Αυτός ήταν και ο βασικότεροςλόγος που οι ιδιώτες έκαναν φέτος τηνεµφάνισή τους στη λιανική και δεν την

ανέβαλαν για το 2011, όπως κάνουνσυνεχώς τα τελευταία χρόνια. Η OριακήΤιµή Συστήµατος το 2009 διαµορφώθηκεγύρω στα 35 ευρώ τη µεγαβατώρα, όταντο 2008 είχε ξεπεράσει -για ορισµένουςµήνες- ακόµη και τα 100 ευρώ. Εάν τατιµολόγια της ∆EH δεν ήταν ρυθµιζόµενα,η χαµηλή αυτή τιµή θα µετακυλιόταν στουςκαταναλωτές, οι οποίοι θα έβλεπαν τουςλογαριασµούς τους να µειώνονταισηµαντικά. Επειδή όµως δεν είναιρυθµιζόµενα, τη διαφορά καρπώνεταιφέτος η ∆EH αυξάνοντας την κερδοφορίατης, κατά το ίδιο σκεπτικό που είδε τηνκερδοφορία της να «εξαφανίζεται» το

2008, όταν η τιµή αυτή διαµορφώθηκε σεεπίπεδα πάνω από τα τιµολόγια πώλησηςτης κιλοβατώρας στη λιανική.Και επειδή οι ιδιώτες επενδυτές δενδεσµεύονται µε ρυθµιζόµενα τιµολόγια,αξιοποιούν τη συγκυρία της χαµηλής τιµήςτης κιλοβατώρας προσφέρονταςεκπτώσεις. Τα εµπορικά καιεπαγγελµατικά τιµολόγια, όπως και αυτάπου αφορούν τις υψηλές οικιακέςκαταναλώσεις, προσφέρονται για κέρδη,αφού η ∆EH –δηλαδή οι εκάστοτεκυβερνήσεις, διότι αυτές αποφασίζουν- ταδιατηρεί σε υψηλές τιµές για να επιδοτείµέσω αυτών τα υπόλοιπα τιµολόγια πουστο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής,θέλει να τα κρατά χαµηλά, όπως γιαπαράδειγµα τα αγροτικά, τα βιοµηχανικάκαι των πολυτέκνων. Γι’ αυτό και ηεπιχείρηση επιδιώκει να επανασχεδιάσειτα τιµολόγιά της κατά τρόπο που νακατανέµεται πιο οµοιόµορφα καιορθολογικά το κόστος ανάµεσα στιςδιάφορες κατηγορίες πελατών. Ησυγκεκριµένη κίνηση θα έχει ωςαποτέλεσµα να µην παρατηρείται τοσηµερινό φαινόµενο 2 - 3 τιµολογίων απότα 31 συνολικά διαφορετικά που υπάρχουνανά οµάδες καταναλωτών, µε τα οποίαεπιδοτεί το κόστος των άλλων πελατών.

Η «σταυροειδής επιδότηση»Το µοντέλο αυτό ονοµάζεται «σταυροειδήςεπιδότηση» και τώρα που ανοίγει η αγοράαπειλεί σοβαρά τα οικονοµικά της ∆ΕΗ,αφού οι πελάτες που χάνει είναι ακριβώςεκείνοι (εµπορικές επιχειρήσεις,επαγγελµατίες, µεγάλοι οικιακοί πελάτες)που τόσα χρόνια «χρηµατοδοτούσαν» τοέλλειµµα που της δηµιουργούσαν όλοι οιυπόλοιποι (οικιακοί µε πολύ χαµηλέςκαταναλώσεις, αγρότες, πολύτεκνοι κ.ά.).Για να κατανοήσει κανείς τι εννοούµε µετον όρο «χρηµατοδοτούσαν», ας δούµε

18

Η απάντηση που ετοιµάζει η∆ΕΗ στην επιθετική πολιτικήτης Verbund, που φιλοδοξείνα της αποσπάσει µερίδιο 10%ως το 2013, θα είναι να µειώσεικαι εκείνη τα τιµολόγιά τηςστις ίδιες κατηγορίες πελατώνπου στοχεύει καιο ανταγωνιστής της

κάποια νούµερα: Νοικοκυριά µεκατανάλωση πάνω από 3.000 kwh/4µηνο(η µέση κατανάλωση στην Ελλάδα είναι1.000 kwh/4µηνο) τιµολογούνται σήµερααπό τη ∆ΕΗ προς 168,5ευρώ/µεγαβατώρα, ενώ οι επαγγελµατίεςχαµηλής τάσης προς 154,3ευρώ/µεγαβατώρα.Αντίθετα, οι αγρότες στη χαµηλή τάσηπαίρνουν ρεύµα µόλις προς 47,3ευρώ/µεγαβατώρα, όσοι βρίσκονται στη

µέση τάση προς 40,4 ευρώ/µεγαβατώρα,ενώ οι βιοµηχανικοί πελάτες (υψηλήτάση) τιµολογούνται µε 61,9 ευρώ τηµεγαβατώρα. Oι πρώτοι επιδοτούν τουςτελευταίους, από τους οποίους η ∆ΕΗ«µπαίνει µέσα». Αν λοιπόν η επιχείρησηχάσει µερίδιο των «καλών» της πελατών,τότε αυτοµάτως η «µαύρη τρύπα» πουθα δηµιουργηθεί λόγω των«σταυροειδών επιδοτήσεων» θα είναιµεγάλη.

19

Τι εκπτώσεις παρέχει η Verbund

10% σε σχέση µε τη ∆ΕΗ για οικιακές καταναλώσεις 15% σε σχέση µε τη ∆ΕΗ για κατανάλωση2.000 - 3.000 kwh/4µηνο από 3.000 kwh /4µηνο και άνω

Και πού στοχεύειΣτις 800.000 επαγγελµατικές

Στους 430.000 οικιακούς πελάτες της ∆ΕΗ καταναλώσεις (αρτοποιεία, φούρνοι,µε κατανάλωση από 2.000 kwh και πάνω κρεοπωλεία, µικρές επιχειρήσεις,

γραφεία, καταστήµατα, κλπ)

Σε µερίδιο 10% στην αγορά λιανικής µέχρι το 2013 (σήµερα κατέχει γύρω στο 1%)

Αναφορικά µε την ποιότητα του ρεύµατος, αυτή παραµένει η ίδια, αφού θασυνεχίσει να φτάνει στον καταναλωτή µέσω του δικτύου της ∆ΕΗ, όπωςακριβώς συµβαίνει στην τηλεφωνία, όπου οι ιδιωτικές εταιρείες παρέχουν τιςυπηρεσίες τους µέσω του δικτύου του OΤΕ. Απλώς ο καταναλωτής θα λαµβάνειπλέον δύο λογαριασµούς αντί για έναν. Έναν από τον νέο πάροχο µε τηνενέργεια που καταναλώνει και τις χρεώσεις που τη συνοδεύουν (το ενοίκιο πουπληρώνει για τη χρήση του δικτύου, τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας πουεισπράττονται και καταβάλλονται στον ∆ιαχειριστή του Συστήµατος καθώς καιτο τέλος ΑΠΕ), και έναν από τη ∆ΕΗ, στην οποία θα αναγράφονται τα τέλη γιατον ∆ήµο και την ΕΡΤ. O υπάλληλος ή ο υπεργολάβος της ∆ΕΗ που έκανε τιςπεριοδικές καταµετρήσεις του ρολογιού όσο ο πελάτης ανήκε στην κρατικήεπιχείρηση, θα εξακολουθήσει να περνάει και να µετρά το ρολόι, µε τη διαφοράότι οι µετρήσεις αυτές θα αποστέλλονται πλέον στη νέα εταιρεία.

Η ποιότητα του «ιδιωτικού» ρεύµατος

Το σχέδιο της ∆ΕΗ για τον «κουµπαρά»Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο και επειδή ηοικονοµική κρίση δεν προσφέρεται γιααυξήσεις στο ρεύµα, η πρόταση της ∆ΕΗπρος τη ΡΑΕ και το υπουργείοΠεριβάλλοντος, η οποία δεν έχει ακόµηεγκριθεί, είναι να αναλάβουν και οιιδιώτες να «επιδοτούν» τα πολύ χαµηλάκαι ζηµιογόνα αγροτικά, οικιακά καιβιοµηχανικά τιµολόγια, ανάλογα µε τηνποσότητα της ενέργειας πουκαταναλώνουν οι πελάτες. Η ίδια πρότασηπροβλέπει ότι οι επιδοτήσεις αυτές πουθα καταβάλλουν οι ιδιώτες θατοποθετούνται σε έναν κοινό «κουµπαρά»,τα κεφάλαια του οποίου θα καλύπτουν τιςανάγκες σε ηλεκτρικό ρεύµα τωνσυγκεκριµένων καταναλωτών.Τυχόν υιοθέτηση αυτής της πρότασης καιενσωµάτωση των εν λόγω χρεώσεων στατιµολόγια των ιδιωτών σηµαίνει ότι θαχαθεί το συγκριτικό πλεονέκτηµα πουέχουν έναντι της ∆ΕΗ, αφού το κόστοςτους θα εξισωθεί ουσιαστικά µε το δικό

της. Πέραν, ωστόσο, της εύλογηςαντίδρασης εκ µέρους των ιδιωτών, οιτελευταίοι έχουν και κάποια επιχειρήµατα.Στην πρόταση της ∆ΕΗ να επιµεριστεί στιςάλλες εταιρείες το κόστος από τα σχετικάφθηνά τιµολόγια των «ευπαθών οµάδων»,η Verbund επισηµαίνει ότι τα τιµολόγια τωνπρογραµµάτων της περιλαµβάνουν ούτωςή άλλως το κόστος των υπηρεσιών κοινήςωφέλειας, τα γνωστά ως ΥΚΩ. (Με τονόρο «ΥΚΩ», εννοούµε την υποχρέωση της∆ΕΗ να παρέχει ρεύµα στουςκαταναλωτές των νησιών σε τιµές κάτωτου κόστους, για λόγους κοινωνικήςπολιτικής). Η Verbund µάλιστα είχεπροσφύγει στην ΕΕ και στο ΣυµβούλιοΕπικρατείας, όταν η πρώην κυβέρνησηαποφάσισε να µην επιβαρύνεται µόνον η∆ΕΗ, αλλά να επιµεριστούν και στατιµολόγια των ιδιωτών οι χρεώσεις για τιςυπηρεσίες αυτές .Ανεξαρτήτως, ωστόσο, της έκβασης πουθα έχει η προσφυγή, τα τιµολόγια τηςVerbund εµπεριέχουν σύµφωνα µε την ίδια

20

Η διαδικασία για να φύγει ένας καταναλωτής από τη ∆ΕΗ και να αλλάξει πάροχοείναι η ακόλουθη: Κατ’ αρχάς, συµπληρώνει µια αίτηση για προµήθειαηλεκτρικού ρεύµατος προς την εταιρεία της επιλογής του, επισυνάπτει µιαφωτοτυπία ενός πρόσφατου εκκαθαριστικού λογαριασµού της ∆ΕΗ και τηςταυτότητάς του, και τα αποστέλλει στον νέο πάροχο. Εν συνεχεία, οεναλλακτικός πάροχος στέλνει την αίτηση στη ∆ΕΗ (και στον διαχειριστή τουδικτύου) και µετά την πάροδο ενός µήνα ενεργοποιείται ο λογαριασµός τουπελάτη στη νέα εταιρεία. Συγκεκριµένα, έναν µήνα µετά την υποβολή τηςαίτησης, υπάλληλος ή εργολάβος της ∆ΕΗ αναλαµβάνει να επισκεφτεί την οικίατου πελάτη και να καταγράψει την ένδειξη του ρολογιού τη συγκεκριµένηηµέρα. Με βάση αυτήν τη µέτρηση, η ∆ΕΗ αποστέλλει τον τελευταίοεκκαθαριστικό λογαριασµό προς τον πελάτη, του επιστρέφει το ποσό εγγύησηςπου είχε καταβάλει όταν ενεργοποίησε τη σύνδεση και, στη συνέχεια, ο νέοςπάροχος αρχίζει να τον τιµολογεί για την ενέργεια που καταναλώνει.

Η διαδικασία αλλαγής παρόχου

όλες τις χρεώσεις που προβλέπει τοισχύον θεσµικό πλαίσιο,συµπεριλαµβανοµένων και των ΥΚΩ καιτου τέλους ΑΠΕ. Εκτιµά µάλιστα ότι ηχρέωση για τις υπηρεσίες κοινήςωφέλειας, αφορά κυρίως την κάλυψη τουέξτρα κόστους της ∆ΕΗ στα Μη∆ιασυνδεδεµένα Νησιά, ενώ υποστηρίζει

ότι στα νησιά αυτά δεν µπορούν ναδραστηριοποιηθούν ιδιωτικές εταιρείες,αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι η ∆ΕΗ δενεπιτρέπει την απελευθέρωση τηςνησιωτικής αγοράς.

21

Η Verbund, η οποία συνεργάζεται στην Ελλάδα µε τηνελληνική Energa της οικογένειας Φλώρου µέσω κοινήςεταιρείας (55 - 45%), είναι η πρώτη που «σπάει» τοµονοπώλιο της ∆ΕΗ στο οικιακό ρεύµα. O µεγαλύτεροςπαραγωγός της Aυστρίας, µε δραστηριότητα στον τοµέα τηςεµπορίας ηλεκτρικής ενέργειας σε 20 ακόµη χώρες, έχειήδη παρουσία στην ελληνική αγορά από το 2009. Τότεξεκίνησε να παρέχει «πακέτα» ηλεκτρικού ρεύµατος σεεµπορικές επιχειρήσεις και επαγγελµατίες, βάζοντας στοστόχαστρο τους 5.000 πελάτες της ∆ΕΗ στη µέση τάση.Σήµερα έχει εντάξει στο χαρτοφυλάκιό της 1.300 από αυτούς(σούπερ µάρκετ, όπως Σκλαβενίτης, Ατλάντικ, Α-ΒΒασιλόπουλος, Βερόπουλος, πολυκαταστήµατα, τραπεζικάδίκτυα, εταιρείες), κατέχοντας µερίδιο 1% της αγοράς.Ωστόσο, σύµφωνα µε τη διοίκησή της στοχεύει να αυξήσει τοµερίδιό της σε 10% ως το 2013.Τα τέσσερα εκπτωτικά «πακέτα» που ανακοίνωσε στις αρχέςΦεβρουαρίου απευθύνονται στις επαγγελµατικέςκαταναλώσεις που εντάσσονται στην κατηγορία τιµολογίωνΓ21 και Γ22 (µικρά εργαστήρια, κρεοπωλεία, αρτοποιεία,φούρνους κ.λπ.), καθώς και στις µεγάλες οικιακέςκαταναλώσεις.Τα δύο «πακέτα» Business I και Bussines II απευθύνονταιστις επιχειρήσεις και προσφέρουν έκπτωση από 10 - 20%. Oιεκπτώσεις κλιµακώνονται ανάλογα µε την εξοικονόµησηενέργειας που επιτυγχάνεται. Έτσι για χρεώσεις µέχρι και140 ευρώ η έκπτωση είναι 20%, από 140 έως 280 ευρώ είναι15% και από 280 ευρώ και πάνω η έκπτωση περιορίζεται στο10%. Για τα πρώτα 140 ευρώ ο καταναλωτής θα έχει όφελος

28 ευρώ έναντι όσων πλήρωνε στη ∆ΕΗ, και για κατανάλωσηµέχρι τα 300 ευρώ το όφελος θα είναι 51 ευρώ.Στα νοικοκυριά, η εταιρεία απευθύνεται µε δύο επίσης«πακέτα»: Το Green Home I για καταναλώσεις άνω των 2.000κιλοβατώρων το τετράµηνο, προσφέροντας έκπτωση 10%,και το Green Home II για καταναλώσεις άνω των 3.000κιλοβατωρών το τετράµηνο (περίπου 430.000 καταναλωτές),προσφέροντας έκπτωση της τάξης του 15%. Για τιςκαταναλώσεις κάτω των 2.000 κιλοβατώρων το τιµολόγιο τηςVerbund είναι ακριβότερο από αυτό της ∆EH και, ως εκτούτου, µη ανταγωνιστικό. H αυστριακή εταιρεία θα επιδιώξειείσοδο σ' αυτήν την κατηγορία προσφέροντας τιµολόγιοχωρίς πάγιο και θα «ποντάρει» και στις περιβαλλοντικέςευαισθησίες των καταναλωτών, αξιοποιώντας το πράσινοπροφίλ της, καθώς το 90% της παραγωγής της προέρχεταιαπό υδροηλεκτρικούς σταθµούς.

Με οικολογικό προφίλΣυγκεκριµένα, η εταιρεία υποστηρίζει ότι µε το «πακέτο»Green Ηome, ο πελάτης της συµβάλλει στην προστασία τουπεριβάλλοντος. Και αυτό καθώς η επιχείρηση δεσµεύεται ότιόση ενέργεια καταναλώσει ο πελάτης της άλλη τόση θαπαραχθεί από Ανανεώσιµες Πηγές- εν προκειµένω από ταυδροηλεκτρικά εργοστάσια που έχει η µητρική στην Αυστρία-,από την οποία και αγοράζει τα λεγόµενα «πράσιναπιστοποιητικά» ή «green certificates». Τα εν λόγωπιστοποιητικά θα πιστοποιούν ότι η συγκεκριµένη ποσότηταενέργειας παρήχθη από ΑΠΕ και θα εκδίδονται από τηνΑυστριακή Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ).

Ποια είναι η Verbund

ΛΙΦΤΙΓΚ ΚΤΗΡΙΩΝ:OΛΕΣ OI ΑΝΑΤΡOΠΕΣΣΤΗΝ KΤΗΜΑΤΑΓOΡΑ

06

Μονόδροµο για τους ιδιοκτήτεςεκατοντάδων χιλιάδων ακινήτων στηνΕλλάδα θα αποτελέσει σύντοµα ηενεργειακή αναβάθµιση της περιουσίαςτους, προκειµένου τα επόµενα χρόνια ναµη µειωθεί η αξία µεταπώλησής της. Τονέο καθεστώς που θα αρχίσει ναεφαρµόζεται και στην πράξη στη χώραµας από τον προσεχή Ιούνιο, προβλέπειότι, για να πουληθεί στο εξής έναακίνητο, θα πρέπει προηγουµένως ναδιαθέτει µια ενεργειακή ταυτότητα πουθα δείχνει πόσο «σπάταλο» είναι, όπωςακριβώς συµβαίνει σήµερα µε τις λευκέςηλεκτρικές συσκευές. Αυτό σηµαίνει ότιόσο πιο πράσινo ενεργειακά είναι έναακίνητο, τόσο υψηλότερη αξία θα έχει.

22

Το νέο καθεστώς που αποτελεί στηνουσία την εφαρµογή παλαιότερηςΚοινοτικής Oδηγίας (του 2006) στηνΕλλάδα, προβλέπει ότι, από εδώ και στοεξής, για να πουληθεί ένα ακίνητο, θαπρέπει να διαθέτει µια ενεργειακή«ταυτότητα». Η συγκεκριµένη «ταυτότητα»θα εκδίδεται από πιστοποιηµένουςµηχανικούς και θα κατατάσσει το ακίνητοσε κλιµάκια (όπως ακριβώς συµβαίνει µετις λευκές ηλεκτρικές συσκευές),αναλόγως του πόσο ενεργοβόρο είναι.Τα κλιµάκια αυτά θα επηρεάζουν και τηντελική του τιµή, κάτι που δεν ίσχυε µέχρισήµερα. Αν για παράδειγµα κάποιος πουλάειένα παλαιό διαµέρισµα έναντι 100.000 ευρώστου Ζωγράφου, αλλά η «πράσινη»ταυτότητα δείχνει ότι βρίσκεται χαµηλά στηνκατάταξη, είναι δηλαδή εξαιρετικά δαπανηρόως προς την κατανάλωση ενέργειας, τότε οαγοραστής θα µπορεί να διεκδικήσειχαµηλότερη τιµή. Αντίθετα, ένα διαµέρισµαστον ίδιο ακριβώς όροφο, µε τα ίδιαχαρακτηριστικά (επιφάνεια, διάταξη κ.λπ.)που έχει υποστεί όµως παρεµβάσεις, µεαποτέλεσµα να είναι ενεργειακά λιγότερο«σπάταλο», θα καταλαµβάνει υψηλότεροβαθµό στην πράσινη κατάταξη, και άρα θαπωλείται ακριβότερα.

Τι συµβαίνει στην ΕυρώπηΤέτοιες διαφορές τιµών ακόµη και στο ίδιοκτήριο έχουν καταγραφεί για παράδειγµαστο Λονδίνο, στη Βιέννη, στο Βερολίνο καισε αρκετές πρωτεύουσες σκανδιναβικώνχωρών. Εκεί, όµως, επειδή εφάρµοσαν τησχετική Oδηγία πολύ πριν από την Ελλάδα,οι επιπτώσεις της έχουν πλέονενσωµατωθεί από την κτηµαταγορά στηνκαθηµερινή της λειτουργία, χωρίς ναπροκαλούν καµία εντύπωση.Προς το παρόν, και έπειτα από τιςαντιδράσεις που εξέφρασαν οι ιδιοκτήτεςακινήτων (ΠOΜΙ∆Α), το υπουργείο

Περιβάλλοντος αποφάσισε να εξαιρέσει ταπρος ενοικίαση ακίνητα από τηνυποχρέωση έκδοσης ενεργειακής«ταυτότητας». Το νέο ωστόσο αυτόκαθεστώς θεωρείται βέβαιο ότιµελλοντικά, και µόλις το επιτρέψουν οισυνθήκες της αγοράς ακινήτων που αυτήτη στιγµή βιώνει έντονα την κρίση, όπωςάλλωστε και το σύνολο της οικονοµίας, θαεπεκταθεί και στα προς ενοικίασηδιαµερίσµατα, καταστήµατα ή γραφεία.

Όπως ο αγοραστής, έτσι και ο υποψήφιοςενοικιαστής θα προτιµά να νοικιάσει έναακίνητο που θα είναι µεν ακριβό (εφόσονέχουν γίνει κάποιες εργασίες), αλλά θαέχει τη δυνατότητα να κάνει γρήγορααπόσβεση λόγω της µείωσης τηςκαταναλισκόµενης ενέργειας, αντί ναµισθώσει ένα άλλο που αφενός θα τοπληρώσει φθηνά, αλλά αφετέρου θα τουκοστίζει ακριβά εξαιτίας των υψηλώνκοινοχρήστων και λογαριασµών

ηλεκτρικού…Με απλά λόγια, εκατοµµύρια ελληνικάακίνητα που κτίστηκαν χωρίς ενεργειακέςπροδιαγραφές, ειδικά όσα ανεγέρθηκανπριν από το 1980 -διότι τότε στην Ελλάδαδεν υπήρχε ακόµη κανονισµόςθερµοµόνωσης- είτε θα πρέπει νααναβαθµιστούν ενεργειακά, είτε θα τααπαξιώσει η ίδια η αγορά. Εκτιµάται ότιστην κατηγορία αυτήν ανήκουν πάνω από1 εκατοµµύριο ακίνητα.

Κόστος 18.000 ευρώ για 120 τ.µ.Γενικά το κόστος παρεµβάσεων για τακτήρια που κτίστηκαν πριν από το '80,είναι σηµαντικό. Όπως επισηµαίνουνέµπειροι κατασκευαστές, το κόστος τωνεργασιών για να γίνει ένα κτήριο«πράσινο» µπορεί να φτάσει µέχρι και το10% του συνολικού προϋπολογισµού γιατην ανέγερση µιας οικοδοµής. Εκτιµάταιγια παράδειγµα ότι σε διαµέρισµα 120 τ.µ.που κρίνεται ενεργοβόρο, δύο είναι οι πιοσηµαντικές εργασίες που πρέπει ναγίνουν, ώστε να εξοικονοµηθεί το 45% τηςκαταναλισκόµενης ενέργειας: Oι αλλαγέςκουφωµάτων πόρτας και παραθύρων µεδιπλά τζάµια που κοστίζουν πάνω από12.000 ευρώ και η εξωτερικήθερµοµόνωση, για την οποία απαιτούνταιάλλα 6.000 ευρώ. Oι επενδύσεις αυτέςαποσβένονται σε διάστηµα 6 - 8 ετών,µετά την πάροδο των οποίων ο χρήστηςέχει καθαρό όφελος από τη µείωση τωνλογαριασµών θέρµανσης - ψύξης.

Τα γυάλινα κτήρια της Κηφισίας…Εκεί όπου το κόστος θα είναι πολύδαπανηρό, θα είναι στα παλαιά κτήριαγραφείων µε µεγάλες τζαµαρίες, πουκτίστηκαν στη δεκαετία του '80, σαν κιαυτά που βρίσκει κανείς στη ΛεωφόροΚηφισίας. Στο νέο τοπίο που θαδιαµορφωθεί, η αξία µεταπώλησης και

23

Το κόστος θα είναι πολύδαπανηρό στα παλαιά κτήριαγραφείων µε µεγάλεςτζαµαρίες, που κτίστηκαν στηδεκαετία του '80, σαν κι αυτάπου βρίσκει κανείς στηΛεωφόρο Κηφισίας. Τα γυάλινακτήρια για παράδειγµα καιειδικά όσα διαθέτουν «µηανοιγόµενα» κουφώµατα,θεωρούνται ιδιαίτερα«σπάταλα», και η αξίαµεταπώλησης και ενοικίασήςτους θα πέσει σηµαντικά

ενοικίασής τους θα πέσει κατακόρυφα,γεγονός που ίσως φέρει ανακατατάξειςστην αγορά γραφείων, οδηγώνταςπτωτικά τα ενοίκια σε αρκετέςπαραδοσιακές πιάτσες.Στην κατηγορία των κτηρίων µε έτοςκατασκευής προ του '80, ανήκει το 80%περίπου του κτηριακού αποθέµατος τηςχώρας - γύρω στα 3,5 εκατ. ακίνητα σεσύνολο 4,5 εκατ. ακινήτων. Και αυτόακριβώς το υψηλό κόστος, σε συνδυασµόµε τη δύσκολη οικονοµική συγκυρία πουδιανύουµε, είναι που δεν επέτρεψεουσιαστικά στην ηγεσία του υπουργείουΠεριβάλλοντος να καταστήσειυποχρεωτικές τις παρεµβάσεις. Πόσοµάλλον όταν δεν είναι καν σε θέση να

θεσπίσει γενναίες επιδοτήσεις, λόγω τηςδηµοσιονοµικής στενότητας αλλά και τωνπεριορισµένων κονδυλίων που έχουνδεσµευτεί από το ΕΣΠΑ για τον τοµέα τηςενέργειας (γύρω στα 830 εκατ. ευρώ,αλλά σ’ αυτά συµπεριλαµβάνονται ταποσά που πρέπει να δαπανηθούν για ταµεγάλα έργα υποδοµών σε αγωγούςφυσικού αερίου και δίκτυα ηλεκτρισµού).Γι’ αυτό και προς το παρόν το µέτροπεριορίστηκε στην υποχρεωτική έκδοσηπιστοποιητικού, σε περίπτωση πώλησης ήενοικίασης κάθε υφιστάµενου κτηρίουάνω των 50 τ.µ., περιορίζονταςαντιστοίχως τους στόχους γιαεξοικονόµηση ενέργειας και για µείωσητων εκποµπών ρύπων.

24

Και ορισµένες προς επιδότηση εργασίες:• Έως και 30% η επιδότηση του κόστους µιας ή και περισσότερων εργασιών.

Παράδειγµα οικίας 100 τ.µ., κατασκευής πριν από το 1980:• Αλλαγή κουφωµάτων: 12.000 ευρώ• Αλλαγή λέβητα και καυστήρα: 2.000 ευρώ• Εξωτερική θερµοµόνωση: 6.000 ευρώ περίπου• Σύνολο: 20.000 ευρώ

Το πρόγραµµα κινήτρων

• Επιχειρήσεις από τον χώρο των χρωµάτων προχωρούν σε εκπτώσεις έως και35% για θερµοµονωτικά χρώµατα.• Αντίστοιχες κινήσεις ετοιµάζουν επιχειρήσεις από τους κλάδους τωνκουφωµάτων, των υαλοπινάκων και των αλουµινίων.• Τράπεζες εξετάζουν να εκδώσουν πράσινα επισκευαστικά δάνεια µε τοεπιτόκιό τους να επιδοτείται σε µεγάλο ποσοστό από το κράτος.

Τι κάνουν τράπεζες και επιχειρήσεις

∆εξιά: Ηλιακά πάνελ που έχουντοποθετηθεί σε στέγη ξενοδοχείου γιαπαροχή ζεστού νερού χρήσης.

Κάτω: Λέβητας-καυστήρας παλαιάςτεχνολογίας που χρήζειαντικατάστασης.

25Πιθανή µείωση ρύπωνΤο κτηριακό απόθεµα της χώραςκαταναλώνει κατά µέσο όρο 156 έως 375κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό µέτρο τονχρόνο, κατανάλωση που είναι κατά µέσοόρο 25% πάνω από τον αντίστοιχοευρωπαϊκό, ενώ, αν συγκριθεί µε κάποιεςχώρες της βόρειας Ευρώπης, φθάνει ναείναι µέχρι και τριπλάσια.Σύµφωνα µε έρευνα του ΕργαστηρίουΜετάδοσης Θερµότητας καιΠεριβαλλοντικής του ΑΠΘ, η ενεργειακήαναβάθµιση ολόκληρου του κτηριακούαποθέµατος της χώρας θα µπορούσε ναφέρει κέρδος 750 εκατ. ευρώ σεορίζοντα δεκαετίας. Σύµφωνα µε ταστοιχεία, αν γίνονταν οι κατάλληλεςπαρεµβάσεις, θα µπορούσε να

εξοικονοµηθεί το 25% της ενέργειας ανάκατοικία. Αν κάθε χρόνο αναβαθµίζονταν120 - 150 χιλιάδες κτήρια, θα µπορούσενα αποφευχθεί η σπατάλη 10.200γιγαβατώρων τον χρόνο. Είναιχαρακτηριστικό ότι από τα 4,5 εκατ.κτήρια, περίπου τα 2 - 2,5 εκατ.λειτουργούν µε λέβητα-καυστήραπαλαιάς τεχνολογίας. Είναι εντυπωσιακόότι στην Ελλάδα έχουµε σήµερα 606χιλιάδες οικιστικές µονάδες προ του1945, 2,1 εκατ. µονάδες της περιόδου1946 - 1980 και 1,2 εκατ. που χτίστηκαντην περίοδο 1981 - 2000. Τα τελευταίαχρόνια υπολογίζεται ότι προστίθονταν250.000 µονάδες ετησίως.

• Στεγανοποίηση ανοιγµάτων στα παράθυρα: 20 ευρώ τοδιαµέρισµα• ∆ιπλά τζάµια: 90 ευρώ/τ.µ.• Κουφώµατα: 200 ευρώ/τ.µ.• Εξωτερικά σκίαστρα: 40 ευρώ/τ.µ. & ανά επιφάνειασκίασης• Φωτοβολταϊκό πάνελ 1 kW: 5.000 ευρώ. Εάν, λόγου χάρη,καθεµία από 20.000 στέγες σε όλη την Ελλάδα είχεπαραγωγή ρεύµατος 2 kW από φωτοβολταϊκά, τότε στις ώρεςαιχµής σε περιόδους καύσωνα, θα µπορούσαµε ναεκµεταλλευτούµε 400 MW, όση είναι δηλαδή και η ισχύς τουεργοστασίου της ∆ΕΗ στη Μεγαλόπολη.• Ηλιακός θερµοσίφωνας (120 λίτρων): 800 ευρώ. Τοκέρδος είναι ότι προσφέρει δωρεάν το 75% των ετήσιωναναγκών σε ζεστό νερό µιας τετραµελούς οικογένειας.• Μονώσεις εξωτερικού χώρου: 50 ευρώ/τ.µ.• Μονώσεις εσωτερικού χώρου: 25 ευρώ/τ.µ. Εφόσοντοποθετηθεί θερµοµόνωση πάχους 5 εκατοστών σε διπλό

τοίχο, επιτυγχάνεται κέρδος ανά τ.µ. ετησίως που ισούται µε4 λίτρα πετρελαίου. Εφόσον τοποθετηθεί θερµοµόνωσηπάχους 5 εκατοστών στην οροφή, επιτυγχάνεται κέρδος ίσοµε 7 λίτρα πετρελαίου, και για ίδια θερµοµόνωση στοδάπεδο, το κέρδος είναι ίσο µε 6,3 λίτρα πετρελαίου.• Χρώµατα µε ανακλαστικά υλικά: 20 ευρώ/τ.µ. Το κέρδοςείναι ότι εξασφαλίζεται περισσότερη ζέστη τον χειµώνα καιπιο πολύ δροσιά το καλοκαίρι.• Ανεµιστήρας οροφής: από 40 ευρώ. Η χρήση τουεξοικονοµεί περίπου 9 κιλοβατώρες και 8,5 κιλά διοξειδίουτου άνθρακα ηµερησίως για λειτουργία 10 ωρών - ανχρησιµοποιείται στη θέση ενός κλιµατιστικού 9.000 Btu/h.• Αντικατάσταση παλαιού καυστήρα και λέβητα πετρελαίουµε συσκευές σύγχρονης τεχνολογίας: 2.000 - 3.000 ευρώ(συν 150 - 200 ευρώ για έλεγχο λεβητοστασίου).Εξοικονοµείται το 6% της ετήσιας κατανάλωσης πετρελαίου,αν ρυθµιστεί ο θερµοστάτης χώρου κατά έναν βαθµόχαµηλότερα.

Το κόστος της ενεργειακής αναβάθµισης ενός σπιτιού

Αριστερά: Σωληνώσεις σε κτήριογια τη διανοµή ζεστού νερούµέσω των οποίων εξασφαλίζεταισηµαντική εξοικονόµηση ενέργειας.

∆εξιά: Πλάκες ταράτσαςη οποία έχει διαβρωθεί απότις καιρικές συνθήκες και χρήζειθερµοµόνωσης.

26

Πρώτα ο έλεγχος, µετά η επιδότηση…∆έσµη κινήτρων που θα επιδοτούν το κόστος τωνοικοδοµικών εργασιών πράσινης αναβάθµισης των κτηρίων,σε συνδυασµό µε τραπεζικά δάνεια, περιλαµβάνει το«πακέτο» µέτρων της κυβέρνησης. Πρώτα, όµως, το κτήριοθα πρέπει να έχει περάσει από ενεργειακή επιθεώρηση,ώστε να είναι γνωστό ποια σηµεία του χρήζουνπαρεµβάσεων.Αυτή ακριβώς είναι και η καινοτοµία του προγράµµατος τουυπουργείου Περιβάλλοντος, σε σχέση µε εκείνο που είχεανακοινωθεί από την προηγούµενη κυβέρνηση, αλλά και τακατά καιρούς σενάρια που βλέπουν το φως τηςδηµοσιότητας.Το συγκεκριµένο σχέδιο συνδέει τις επιδοτήσεις µε τιςενεργειακές επιθεωρήσεις, δηλαδή ορίζει ότι όλα τα προςένταξη έργα οφείλουν πρώτα να έχουν ελεγχθεί απόπιστοποιηµένο µηχανικό, µε βάση το νέο καθεστώς πουεξήγγειλε η υπουργός Περιβάλλοντος Τίνα Μπιρµπίλη,προκειµένου να καταγραφεί η σηµερινή τους κατανάλωση. Τοσκεπτικό είναι να επιδοτηθούν οι παρεµβάσεις εκείνες πουπραγµατικά θα «θωρακίζουν» ενεργειακά ένα κτήριο και όχιεκείνες που επιθυµεί ο ιδιοκτήτης του, επειδή απλώς δενµπορεί να τις χρηµατοδοτήσει από την τσέπη του. Αντίθετα,το πρόγραµµα της προηγούµενης κυβέρνησης παρείχεεπιδοτήσεις σε δικαιούχους, για να αναβαθµίσουνενεργειακά τα κτήριά τους, χωρίς ωστόσο να υπάρχει οµηχανισµός που να µετρά προηγουµένως πού ακριβώςυστερεί το κτήριο, ώστε να ενισχυθεί.

Τριών τύπων παρεµβάσειςΓι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο στο κείµενό τους οιεπιθεωρητές, εκτός από την καταγραφή της ενεργειακήςκατάστασης του κάθε κτηρίου, θα εµπεριέχουν καισυγκεκριµένες προτάσεις αναβάθµισής του για βασικέςεργασίες, όπως: µόνωση του κελύφους, αλλαγή τωνπαραθύρων και τζαµιών, αλλαγή καυστήρα και λέβητα,σκίαστρα, καθώς επίσης και όποια άλλη εργασία απαιτείταιγια να µειωθεί η σπατάλη ενέργειας στο κτήριο. Όσο για τοµέγιστο ποσοστό επιδότησης ανά εργασία, δεν θαυπερβαίνει το 30% του κόστους. Σε δεύτερη φάση,εξετάζεται να επιδοτηθούν επίσης η βαφή τοίχων καιταρατσών µε θερµοµονωτικά χρώµατα (ψυχρά υλικά) και ητοποθέτηση σκιάστρων για τη βελτίωση της θερινήςλειτουργίας των κτηρίων.Το πρόγραµµα προβλέπει ότι θα χρηµατοδοτούνται ολόκληρακτήρια και όχι µεµονωµένα διαµερίσµατα, όπως ακριβώςπροβλεπόταν και στο πρόγραµµα της προηγούµενηςκυβέρνησης. Όσο για το ύψος της επιδότησης, θα είναισυνάρτηση της επιφάνειας του κάθε κτηρίου. Αναφορικά µετα κριτήρια επιλογής των προς επιδότηση ακινήτων, θαπρέπει -όπως και στο αρχικό σχέδιο- να έχουνκατασκευαστεί πριν από το 1980 (τότε δεν υπήρχε ακόµηκανονισµός θερµοµόνωσης) και να βρίσκονται σε περιοχέςµε Τιµή Ζώνης τα 1.500 ευρώ. Σηµειωτέον ότι όλα τα προςεγκατάσταση συστήµατα και υλικά θα πρέπει να είναι

πιστοποιηµένα ως προς τα ενεργειακά χαρακτηριστικά τους,και υψηλής ενεργειακής απόδοσης. Το κόστος τους θα είναιπροκαθορισµένο και µικρότερο των τιµών που ισχύουνκανονικά στην αγορά, βάσει συµφωνιών µε τουςπροµηθευτές τους και τις βιοµηχανίες παραγωγής.∆ηµιουργούνται επίσης βάσεις πληροφοριών για τουςπροµηθευτές, τα συστήµατα και τα υλικά στα οποία θααναφέρονται τόσο το κόστος, όσο και τα χαρακτηριστικάτους, και που θα είναι διαθέσιµα στο κοινό.

Η διαδικασίαΗ προτεινόµενη διαδικασία είναι, µε το πέρας τηςεπιθεώρησης, να εκδίδεται ένα προσωρινό «πράσινο»πιστοποιητικό. Εν συνεχεία, και µε βάση τα αποτελέσµατατης επιθεώρησης, ο ενδιαφερόµενος θα καταθέτει τησχετική αίτηση. Για κάθε επιµέρους τεχνολογία πουπροτείνεται να επιδοτηθεί στην αίτηση, ο ενδιαφερόµενος θαπρέπει να αποδεικνύει την ενέργεια που εξοικονοµείται.Όλες οι προτάσεις, καθώς επίσης και οι αξιολογήσεις θααναρτώνται για λόγους διαφάνειας στο διαδίκτυο. Μετά τηνολοκλήρωση του έργου, θα πραγµατοποιείται αυτοψία απόενεργειακό επιθεωρητή για τη βεβαίωση της καλήςεκτέλεσής του. Σε περίπτωση καλής εκτέλεσης, οενεργειακός επιθεωρητής θα εκδίδει το οριστικό «πράσινο»πιστοποιητικό και η επιδότηση θα καταβάλλεται από τονφορέα υλοποίησης του έργου. Σε περίπτωση κακήςεκτέλεσης, ο δικαιούχος θα εισπράττει το ποσό τηςεπιδότησης µόνον όταν συµµορφωθεί µε αυτά που προβλέπειη αίτησή του.

Τι προβλέπει το «πακέτο» κινήτρων από το ΥΠΕΚΑ

Κεντρική κλιµατιστική µονάδα σε κτήριο καταστήµατοςστην Ιερά Oδό.

27

Η αγορά αναλαµβάνει πρωτοβουλίεςΣτο µεταξύ, η κινητικότητα που παρατηρείται γύρω από τηναναβάθµιση των κτηρίων κάνει ξανά την αγορά ναενεργοποιηθεί. Εταιρείες από τον χώρο της οικοδοµής πουεµπορεύονται χρώµατα, κουφώµατα και αλουµίνια,σχεδιάζουν προσφορές και εκπτώσεις έως και 35%,προκειµένου να δραστηριοποιηθούν στην ενεργειακήαναβάθµιση κτηρίων, ενώ οι τράπεζες ετοιµάζουν πράσιναεπισκευαστικά δάνεια µε χαµηλά επιτόκια.∆ίχως να περιµένουν τις επίσηµες ανακοινώσεις τουυπουργείου, εταιρείες που εισάγουν θερµοµονωτικάχρώµατα για τοίχους και ταράτσες, έχουν ήδη εγκαινιάσειδιαφηµιστική καµπάνια για την πώληση των προϊόντων τουςµε έκπτωση 35% (όση προέβλεπε και το πρόγραµµα«Εξοικονοµώ Κατ’ Oίκον» της προηγούµενης κυβέρνησηςπου δεν εφαρµόστηκε ποτέ). Με µότο της καµπάνιας: «Αφούτο υπουργείο δεν µπορεί, µπορούµε εµείς για σας»,εταιρείες διαφηµίζουν ότι θα πουλάνε π.χ. τα χρώµατά τουςέναντι 5 ευρώ/τ.µ. τα τρία χέρια βαφής (κανονικό κόστοςπάνω από 10 ευρώ/τ.µ.). Αντίστοιχες κινήσεις ετοιµάζουν καιεταιρείες από άλλους κλάδους (µονωτικά υλικά, κουφώµατακ.ά.), που ευελπιστούν ότι οι κυβερνητικές εξαγγελίες θασυνοδεύονται από πραγµατικά κίνητρα.

∆άνεια µε επιδοτούµενα επιτόκιαΑπό την πλευρά τους, οι τράπεζες εξετάζουν να εκδώσουνπράσινα επισκευαστικά δάνεια µε χαµηλό επιτόκιο, το οποίο, µεβάση σενάριο που προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος, θαεπιδοτείται κατά 3 - 4 µονάδες από το κράτος. Το τελικόεπιτόκιο, µε βάση το εν λόγω σενάριο, θα διαµορφώνεται τοπολύ σε 2%, έναντι του 5 - 6% σήµερα. Μια άλλη επίσης ιδέαείναι οι τράπεζες να χρηµατοδοτούν τέτοιου είδους εργασίεςκαι να αποπληρώνονται βάσει της αξίας της εξοικονοµούµενηςενέργειας από τη χρήση του κτηρίου. Σηµειώνεται ότι παρουσίαστον χώρο της χρηµατοδότησης εργασιών εξοικονόµησηςενέργειας έχουν ήδη οι Εθνική, Αlpha και Εurobank, ενώ πρώτηστο παιχνίδι των πράσινων επισκευαστικών δανείων έχειεισέλθει εδώ και µήνες η Πειραιώς.Σε κάθε περίπτωση και προκειµένου να οριστικοποιηθεί τοείδος της συµµετοχής που θα έχουν τα πιστωτικά ιδρύµαταστο πρόγραµµα του υπουργείου, τις τελευταίες ηµέρεςεντάθηκαν οι συναντήσεις στελεχών του υπουργείου µε

στελέχη της τραπεζικής αγοράς (τόσο από µεµονωµένεςτράπεζες όσο και µε την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών).

Εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιώνΤην εµφάνισή τους θα κάνουν σύντοµα στην αγορά καιεταιρείες που παρέχουν καθετοποιηµένες ενεργειακέςυπηρεσίες σε κατοικίες, εµπορικά καταστήµατα, νοσοκοµεία,ξενοδοχεία και βιοµηχανίες. Η καινοτοµία των εταιρειώναυτών (Εnergy Service Companies ή ΕSCOs, όπωςονοµάζονται διεθνώς) είναι ότι, ενώ το κόστος το επωµίζεταιο πελάτης, στο εξής τη δαπάνη θα την αναλαµβάνει ηεταιρεία µέσω δανείου που θα συνάπτει µε τράπεζα. Ηεπένδυση θα αποπληρώνεται σταδιακά σε βάθος χρόνου µεαµοιβή που θα προσδιορίζεται µε βάση την αξία τηςενέργειας που εξοικονοµεί ο πελάτης από τη χρήση τουκτηρίου. Εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών, όπωςοι Ηelesco και Cofly (πρώην Αxima του γαλλικού οµίλουSuez), καθώς και εταιρείες µε λογισµικό ειδικά σχεδιασµένογια παρεµβάσεις εξοικονόµησης σε κτήρια, όπως η ΙntelenGroup, δραστηριοποιούνται ήδη εδώ και καιρό στην Ελλάδακαι αναµένεται να εντείνουν την παρουσία τους µε τηνψήφιση του σχετικού νοµοσχεδίου.

Αµοιβή βάσει της εξοικονοµούµενης ενέργειαςΠώς θα λειτουργεί όµως ο νέος αυτός θεσµός και πώς θααποπληρώνεται η εταιρεία; Έστω, για παράδειγµα, µιατετραώροφη πολυκατοικία στο κέντρο της Αθήνας,κατασκευής του 1970, που πληρώνει σήµερα για θέρµανση -ψύξη - φωτισµό - ζεστό νερό περίπου 23.000 ευρώ τονχρόνο. Αποφασίζεται εν συνεχεία να γίνει µια σειράπαρεµβάσεων, για να µειωθεί ο ετήσιος λογαριασµός:αλλαγή λαµπτήρων και σωµάτων φωτισµού, αλλαγήκλιµατιστικών, αντικατάσταση πετρελαίου µε φυσικό αέριοκαι τοποθέτηση ηλιακού θερµοσίφωνα. Αν έπειτα από αυτέςτις αλλαγές το κτήριο µειώσει τις δαπάνες του στα 13.000ευρώ, τα 10.000 ευρώ της διαφοράς θα τα καρπωθεί ηεταιρεία για συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα. ∆εδοµένου ότιη επένδυση στο κτήριο και η αµοιβή της εταιρείας ανέρχονταισυνολικά στα 53.000 ευρώ, η τελευταία θα εισπράττει απότους ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας 10.000 ευρώ επί περίπου5 χρόνια, ώστε να αποσβεστεί η δαπάνη της ενεργειακήςαναβάθµισης.

Αριστερά: Λέβητας-καυστήραςκαι αµόνωτη δεξαµενή συλλογήςζεστού νερού.

∆εξιά: Κυκλοφορητές ζεστού νερούπου επιτυγχάνουν σηµαντικήεξοικονόµηση ενέργειας.

28

Τα διαθέσιµα χρήµαταΤο υπουργείο έχει καταφέρει να συγκεντρώσει ένα ποσό τηςτάξης των 50 - 100 εκατ. ευρώ, ενώ, σύµφωνα µε την κ.Μπιρµπίλη, θα επιδιωχθεί να συγκεντρωθεί ακόµηµεγαλύτερο ποσό. «Η προηγούµενη κυβέρνηση είχεκαλλιεργήσει προσδοκίες στους πολίτες χωρίς να υπάρχουντα αντίστοιχα θεµέλια», είχε δηλώσει παλαιότερα ουφυπουργός Ι. Μανιάτης. Κατά τον ίδιο µάλιστα, ακόµη και ανδιατίθετο το κονδύλι των 400 εκατ. ευρώ που είχε υποσχεθείη προηγούµενη κυβέρνηση, στο πρόγραµµα δεν θαεντάσσονταν περισσότερα από 15.000 - 20.000 σπίτια.

Το είδος των κινήτρωνΘα περιλαµβάνουν ένα πλέγµα από επιδοτήσεις µέχρι ενόςποσοστού του κόστους συγκεκριµένων παρεµβάσεων, όπωςφοροαπαλλαγές ή επιδότηση του κόστους δανεισµού κ.ά.

Oι επιθεωρήσειςOι Ενεργειακές Επιθεωρήσεις θα είναι υποχρεωτικές για όλα ταυφιστάµενα κτήρια, προκειµένου να ενοικιαστούν ή ναπουληθούν. O επιθεωρητές (ένα ειδικό σώµα µηχανικών που θαπιστοποιηθεί από το ΤΕΕ) θα βαθµολογούν τρία κυρίως σηµεία:πρώτον τη χωροθέτηση του κτηρίου βάσει του βιοκλιµατικούσχεδιασµού του (προσανατολισµός, χωροθέτηση τωνανοιγµάτων κ.λπ.), δεύτερον το κέλυφος του κτηρίου (ύπαρξηθερµοµόνωσης, ποιότητα κουφωµάτων κ.λπ.) και τρίτον τιςηλεκτροµηχανολογικές εγκαταστάσεις (καυστήρες-λέβητες,κλιµατιστικά, θερµαντικά σώµατα κ.λπ.).

Oι νέες οικοδοµέςΥποχρεωτικές θα είναι οι επιθεωρήσεις για όλα τα νέακτήρια, για όσα δηλαδή θα κατασκευαστούν µε οικοδοµικέςάδειες που θα εκδοθούν µετά την έκδοση της σχετικήςκοινής υπουργικής απόφασης. Για την έκδοση οικοδοµικώναδειών θα απαιτείται πλέον µελέτη ενεργειακής απόδοσης,αντί για µελέτη θερµοµόνωσης, η οποία καταργείται (τοκόστος δεν αλλάζει, αναµένεται να είναι το ίδιο).

Oι ανακαινίσειςΥποχρεωτικές Ενεργειακές Επιθεωρήσεις θα γίνονται και σε

υφιστάµενα κτήρια άνω των 1.000 τετραγωνικών, όταν αυτάυφίστανται ριζική ανακαίνιση.

Η ισχύςΤο «πράσινο» αυτό πιστοποιητικό θα πρέπει να ανανεώνεταιµία φορά κάθε δέκα χρόνια, ενώ πιο συχνές πρέπει να είναιοι επιθεωρήσεις για τους λέβητες και τις εγκαταστάσειςθέρµανσης και κλιµατισµού, που θα διενεργούνται κάθετέσσερα χρόνια.

Oι ελεγκτέςΠαράλληλα µε το σώµα των ιδιωτών επιθεωρητών, θαδηµιουργηθεί και ένα δεύτερο σώµα ελεγκτών, αυτήν τηφορά από το υπουργείο, που θα διενεργεί δειγµατοληπτικούςελέγχους και ουσιαστικά θα λειτουργεί ως ελεγκτικόςµηχανισµός για τους επιθεωρητές.

∆ιαδικασία βαθµολόγησης κτηρίουΤα κτήρια θα βαθµολογούνται για τον βαθµό απόδοσης τηςκάθε µορφής ενέργειας που καταναλώνουν, καθώς επίσης καιγια τις εκποµπές ρύπων που παράγουν από αυτήν τηνκατανάλωση. H βαθµολόγηση θα γίνεται στη βάση ενόςκτηρίου αναφοράς, το οποίο αξιοποιεί κατά τον βέλτιστοτρόπο τις διαθέσιµες πηγές θέρµανσης, µόνωσης, ψύξης,εξαερισµού, φωτισµού κ.λπ. Στο Πιστοποιητικό ΕνεργειακήςΑπόδοσης, εκτός της ταυτότητας του κτηρίου (διεύθυνση,έτος κατασκευής, συνολική επιφάνεια, ιδιοκτησία, κλιµατικήζώνη κ.λπ.), θα καταγράφεται αναλυτικά η ετήσια κατανάλωσηανά χρήση κάθε µορφής ενέργειας. Εάν δηλαδή ένα κτήριοκαταναλώνει για θέρµανση πετρέλαιο ή φυσικό αέριο, ήκάποια άλλη µορφή ενέργειας για την ψύξη, το µαγείρεµα, τονφωτισµό κ.λπ., ο βαθµός απόδοσης κάθε µορφής ενέργειαςκαι συσκευής θα συγκρίνεται µε τις αποδόσεις του κτηρίουαναφοράς και βάσει αυτών θα βαθµολογείται το κτήριο και θακατατάσσεται σε κάποια κατηγορία ενεργειακής απόδοσης.Στο κάτω µέρος του πιστοποιητικού θα καταγράφονται οισυστάσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.Επίσης, θα υποδεικνύονται συγκεκριµένες δράσεις, καθώςεπίσης και το αρχικό εκτιµώµενο κόστος για κάθε παρέµβαση,όπως και η εκτιµώµενη περίοδος αποπληρωµής της.

Tα 8 «κλειδιά» της ρύθµισης

Σκίαστρα τοποθετηµένα σε κτήριογραφείων στους Αµπελοκήπους,µε τα οποία επιτυγχάνεται λιγότερηχρήση κλιµατιστικών, καθώςεπίσης και φωτιστικών σωµάτων.

07

∆ηµήτρης Λάλας (Σύµβουλος υπουργού,Πρόεδρος επιτροπής συγκρότησηςΕθνικού Σχεδίου ∆ράσης για τις ΑΠΕ)Από τους βασικούς συµβούλους τηςυπουργού, ο καθηγητής ∆ηµήτρης Λάλαςείχε επί σειρά ετών διατελέσει ΕθνικόςΕκπρόσωπος στον OΗΕ για την κλιµατικήαλλαγή, ενώ είχε έρθει σε ευθείασύγκρουση µε την ηγεσία του παλαιούΥΠΕΧΩ∆Ε για το σύστηµαπαρακολούθησης ρύπων. Τότε µάλιστα ηχώρα µας είχε προσωρινά αποπεµφθείαπό το πρωτόκολλο του Κιότο. O πρώηνεπικεφαλής του Aστεροσκοπείου Αθηνώνπου απέκτησε διδακτορικό στο Cornell,θεωρείται ένας από τους ανθρώπους πουέχουν την πιο άµεση σχέση καιεπικοινωνία µε τον Πρωθυπουργό. Ήτανυπεύθυνος του ΠΑΣOΚ για θέµατακλιµατικής αλλαγής και υποψήφιος στοψηφοδέλτιο επικρατείας σε µη εκλόγιµη

θέση, ενώ ήταν ο µοναδικός σύµβουλοςπου συνόδευσε την κ. Μπιρµπίλη στηντελετή παράδοσης-παραλαβής.Τελευταίως έχει οριστεί Πρόεδρος τηςεπιτροπής για τη συγκρότηση ΕθνικούΣχεδίου ∆ράσης για τις ΑΠΕ.

Κώστας Μαθιουδάκης(Γενικός Γραµµατέας Ενέργειας)Στον τοµέα ανάπτυξης του ΠΑΣOΚ, ότανεπικεφαλής ήταν ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης,ο καθηγητής του Πολυτεχνείου ΚώσταςΜαθιουδάκης ήταν υπεύθυνος για τηνοµάδα εργασίας που µελετούσε τηνενέργεια. Στην οµάδα της κ. Μπιρµπίληθεωρείται εκπρόσωπος της «συµβατικής»ενέργειας, και θα επωµιστεί το βάρος τηςοµαλής µετάβασης, τουλάχιστον στοντοµέα του ηλεκτρισµού, σε ένα ενεργειακόµείγµα µικρότερων εκποµπών ρύπων.

30

OΛΑ ΤΑ ΠΡOΣΩΠΑΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΣυµπληρώνεται το παζλ των ανθρώπωνπου στελεχώνουν το ενεργειακόεπιτελείο της νέας κυβέρνησης.Πρόκειται για τους ανθρώπους γύρω απότην Τίνα Μπιρµπίλη και τον ΓιάννηΜανιάτη, που καταλαµβάνουν τιςκρίσιµες θέσεις των επικεφαλής των∆ΕΚO και των ενεργειακών οργανισµώνκαι φορέων. Το επιτελείο αυτό καλείταινα κάνει πράξη τον στόχο της πράσινηςανάπτυξης και να «ανάψει το φιτίλι» σεµια αγορά που όχι µόνο στην Ελλάδααλλά και διεθνώς θεωρείται από τις πιο«καυτές». Φυσικά αναφερόµαστε στηναγορά ενέργειας.

Νίκος Βασιλάκος(Αντιπρόεδρος επιτροπής ΕθνικούΣχεδίου ∆ράσης για τις ΑΠΕ)Όντας Πρόεδρος της ΕυρωπαϊκήςOµοσπονδίας Παραγωγών Ενέργειας απότις ΑΠΕ (EREF) ο Νίκος Βασιλάκοςσυγκαταλέγεται στους πρωτεργάτες τηςαιολικής ενέργειας στην Ελλάδα.Επίσης, έχει διατελέσει κατά το παρελθόνΓενικός Γραµµατέας του υπουργείουΑνάπτυξης, επί υπουργίας Αν. Πεπονή.

Μαργαρίτα Καραβασίλη (ΓενικήΓραµµατέας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος)Η πρώην επικεφαλής της ΥπηρεσίαςΕπιθεωρητών Περιβάλλοντος ΜαργαρίταΚαραβασίλη ανέλαβε Ειδική ΓραµµατέαςΕπιθεώρησης Περιβάλλοντος. Είχε γίνειγνωστή µε την υπόθεση του Ασωπού, ενώυπήρξε και στέλεχος του Συνασπισµού καιτων Oικολόγων Πρασίνων.

Αρθούρος Ζερβός (Πρόεδροςκαι ∆ιευθύνων Σύµβουλος ∆ΕΗ)O επικεφαλής της ∆ΕΗ, καθηγητής τουΠολυτεχνείου και Πρόεδρος τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας,σηµατοδοτεί την πράσινη στροφή της ∆ΕΗ,η οποία σήµερα συγκαταλέγεται στιςπλέον ρυπογόνες εταιρείες ηλεκτρισµούτης ΕΕ. ∆ιατελώντας Πρόεδρος της

Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας(EWEA) και του Παγκοσµίου ΣυµβουλίουΑιολικής Ενέργειας (GWEC),Αντιπρόεδρος του Παγκοσµίου ∆ικτύουΠολιτικής για τις Ανανεώσιµες ΠηγέςΕνέργειας (REN21), µέλος τουσυµβουλευτικού οργάνου (Forum) τηςΓενικής ∆ιεύθυνσης Ενέργειας καιΜεταφορών (DG TREN) της ΕυρωπαϊκήςΕπιτροπής ο κ. Ζερβός είναι από τουςπλέον εξειδικευµένους επιστήµονες γύρωαπό τις ΑΠΕ. Η σχέση του µε τις ΑΠΕκρατά εδώ και 25 χρόνια απόεπιστηµονική, ερευνητική και τεχνολογικήπλευρά.

Γιάννης Τσιπουρίδης (Επικεφαλής της∆ΕΗ Ανανεώσιµες ΑΕ)Έχοντας υπάρξει πρώην στέλεχος της∆ιεύθυνσης Εναλλακτικών ΜορφώνΕνέργειας (∆ΕΜΕ), που καταργήθηκε γιανα δώσει τη θέση της στη θυγατρική της∆ΕΗ, ο ∆ρ Γιάννης Τσιπουρίδηςεπιστρέφει στην εταιρεία ως επικεφαλήςτης ∆ΕΗ Ανανεώσιµες ΑΕ.Με τον Αρθούρο Ζερβό είχε στενήσυνεργασία, από τότε που ο ίδιος οΓιάννης Τσιπουρίδης ήταν επικεφαλής της

Ελληνικής Επιστηµονικής ΕπιτροπήςΑιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) στοπλαίσιο της EWEA (European Wind EnergyAssociation) και του GWEC (Global WindEnergy Council), των οποίων επικεφαλήςήταν ο κ. Ζερβός.

Μιχάλης Παπαδόπουλος - ΓρηγόρηςΑντωνόπουλος (Πρόεδρος και ∆ιευθύνωνΣύµβουλος ∆ΕΣΜΗΕ αντίστοιχα)Στον ∆ιαχειριστή του ΗλεκτρικούΣυστήµατος Μεταφοράς Ενέργειας(∆ΕΣΜΗΕ), ο νέος Πρόεδρος ΜιχάληςΠαπαδόπουλος είναι οµότιµος καθηγητήςτου Μετσόβιου Πολυτεχνείου και πρώηνµέλος της ολοµέλειας της ΡΑΕ.∆ιευθύνων Σύµβουλος έχει αναλάβει οπρώην Γενικός ∆ιευθυντής AνθρωπίνωνΠόρων της ∆ΕΗ Γρηγόρης Αντωνόπουλος(φωτό). Η επιλογή των προσώπων για τονέο διοικητικό δίδυµο του ∆ΕΣΜΗΕ δείχνεικαι την κατεύθυνση του ΥΠΕΚΑ για τηνπροώθηση των διασυνδέσεων και τηνυλοποίηση της Μελέτης Ανάπτυξης τουΣυστήµατος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ). Καιαυτό γιατί ο κ. Παπαδόπουλος ήταν απότους πρώτους που είχε δουλέψειµελετητικά πάνω στο θέµα τηςδιασύνδεσης των Κυκλάδων, ένα από ταβασικά έργα της ΜΑΣΜ.O κ. Αντωνόπουλος, αν και στη ∆ΕΗ είχεδιατελέσει Γενικός ∆ιευθυντήςΑνθρωπίνων Πόρων, προέρχεται από τηδιεύθυνση διανοµής. Είχε µάλιστασυγκρουστεί µε τον απερχόµενο Πρόεδροκαι ∆ιευθύνοντα Σύµβουλο της ∆ΕΗ, Π.

31

Αθανασόπουλο, στην τελευταία µεγάληαπεργία της ΓΕΝOΠ το 2008. Η στάση τουαυτή είχε σταθεί η αφορµή για νααποχωρήσει ο ίδιος από Γενικός∆ιευθυντής Ανθρωπίνων Πόρων και νααναλάβει το γραφείο της ∆ΕΗ στιςΒρυξέλλες.

Χάρης Σαχίνης - Σπύρος Παλαιογιάννης(Πρόεδρος και ∆ιευθύνων σύµβουλος∆ΕΠΑ)O νέος επικεφαλής της ∆ηµόσιαςΕπιχείρησης Αερίου (∆ΕΠΑ) κ. ΧάρηςΣαχίνης είναι ∆ιπλωµατούχοςΜηχανολόγος του Εθνικού ΜετσόβιουΠολυτεχνείου µε ΜΒΑ στο Χάρβαρντ. Έχειδιατελέσει Πρόεδρος της αµερικανικήςεταιρείας McGraw-Hill Cos, η οποίαδραστηριοποιείται στις εξειδικευµένεςοικονοµικές εκδόσεις, µεταξύ των οποίωνκαι το δελτίο Platts, το οποίο παρέχειειδική πληροφόρηση για τις εξελίξεις περίτα ενεργειακά, καθώς και για την πορείατων τιµών των ενεργειακών προϊόντων.Για τον… εγκλιµατισµό του στα ελληνικάπράγµατα, θα έχει ως αρωγό έναν άριστογνώστη της ∆ΕΠΑ, το πεπειραµένοστέλεχος της εταιρείας, τον ΣπύροΠαλαιογιάννη, Χηµικό Μηχανικό καιΑντιπρόεδρο του Ινστιτούτου ΕνέργειαςΝοτιοανατολικής Ευρώπης.

Τάσος Γιαννίτσης (Πρόεδρος ΕΛΠΕ)Η τοποθέτηση του 65χρονου καθηγητή τουOικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών στηθέση του Προέδρου των ΕλληνικώνΠετρελαίων έχει τη δική της σηµασία.Στον νέο του ρόλο ο κ. Γιαννίτσηςαναλαµβάνει να φέρει σε πέρας τηνεπίτευξη τριών διαφορετικών στόχων, οκαθένας µε τη δική του βαρύτητα: Πρώτοντην αποκατάσταση των σχέσεων τηςδιοίκησης µε τους εργαζοµένους και τοσυνδικάτο. ∆εύτερον τη διατήρηση τηςκαλής εικόνας του οµίλου προς την αγορά,και τρίτον -ίσως το βασικότερο- τηνανάδειξη του ισχυρού ρόλου του δηµοσίουστην επιχείρηση.Το βιογραφικό του αναφέρει ότι είναικαθηγητής του τοµέα Ανάπτυξης και∆ιεθνούς Oικονοµικής. Γεννήθηκε το 1944στην Αθήνα, σπούδασε νοµική καιοικονοµικές - πολιτικές επιστήµες στοΠανεπιστήµιο Αθηνών, και έκανε τοδιδακτορικό του στο Πανεπιστήµιο τουΒερολίνου. Η θητεία του στο υπουργείοΕργασίας - Κοινωνικών Ασφαλίσεων το2000 - 2001 έχει µείνει στην ιστορίαεξαιτίας της προσπάθειας για την επίλυσητου ασφαλιστικού. Στη συνέχεια ο κ.Γιαννίτσης διετέλεσε αναπληρωτήςυπουργός Εξωτερικών (2001 - 2004) καιυπουργός Εξωτερικών (άνοιξη 2004). ΣταΕλληνικά Πετρέλαια υπενθυµίζεται ότιπαρέµεινε ∆ιευθύνων Σύµβουλος οΓιάννης Κωστόπουλος, στέλεχοςπροερχόµενο από την Paneuropean

(πρώην ∆ιευθύνων Σύµβουλος τηςPetrola). Ωστόσο, στη θέση του∆ιευθύνοντος Συµβούλου βρίσκεταικατόπιν συµφωνίας του δηµοσίου µε τονδεύτερο βασικό µέτοχο.

Ιωάννης Ψυχογιός(∆ιευθύνων Σύµβουλος ΕΚO)∆ιευθύνων Σύµβουλος στην ΕΚO τουοµίλου ΕΛΠΕ ανέλαβε ο κ. ΙωάννηςΨυχογιός στη θέση του κ. ΑλέξανδρουΓεωργίτση. Πρόεδρος ανέλαβε οΠρόεδρος του οµίλου των ΕλληνικώνΠετρελαίων Τάσος Γιαννίτσης, ενώΑντιπρόεδρος της εταιρείας θα είναι ο∆ιευθύνων Σύµβουλος του οµίλου τωνΕΛΠΕ, Γιάννης Κωστόπουλος. O κ.Ιωάννης Ψυχογιός, στέλεχος των ΕΛΠΕ µεπολύχρονη πείρα τόσο στην παραγωγικήδιαδικασία όσο και στις διοικητικέςλειτουργίες του οµίλου, έχει διατελέσει∆ιευθύνων Σύµβουλος της OΚΤΑ, η οποίαως γνωστόν έχει εξαγοραστεί από ταΕλληνικά Πετρέλαια.

Πάνος-∆ηµήτρης Μαυροκέφαλος -Αριστείδης Βακιρλής(Πρόεδρος και ∆ιευθύνων Σύµβουλος∆ΕΣΦΑ αντίστοιχα)Με στόχο να επαναφέρουν την ηρεµία στον∆ιαχειριστή Εθνικού Συστήµατος ΦυσικούΑερίου (∆ΕΣΦΑ), προσέρχονται στηνεταιρεία οι νέοι επικεφαλής Πάνος-∆ηµήτρης Μαυροκέφαλος και ΑριστείδηςΒακιρλής. O Α. Βακιρλής, ο οποίοςπροέρχεται από τα Ελληνικά Πετρέλαια,έχει διατελέσει ∆ιευθύνων Σύµβουλος στη∆ΕΠΑ. O κ. Μαυροκέφαλος, Oικονοµολόγος,έχει διατελέσει µεταξύ άλλων Πρόεδροςτης Μονάδας Oργάνωσης ∆ιαχείρισης(ΜO∆) του ΚΠΣ και ∆ιευθυντής τηςΕµπορικής Κεφαλαίου ΑΕ.

32

ΠOIOI OΙ ΕΠΕΝ∆ΥΤΕΣΓΙΑ ΤO BIG BUSINESSΤOY 1,5 ∆ΙΣ. ΣΤΑ ΝΕΡΑ

08

Το «Α+Η» αποκαλύπτει ότι, σύµφωνα µεµελέτη του Πολυτεχνείου η οποίαδιενεργείται για λογαριασµό της ΡΑΕ,υπάρχουν συνολικά 7 ταµιευτήρες σετέσσερα µεγάλα ποτάµια της χώρας, µεδυνατότητες δηµιουργίας συνολικά 1.500MW έργων αντλησιοταµίευσης καιπαραγωγής ηλεκτρενέργειας. Το κόστοςαυτών των έργων εκτιµάται ότι ξεπερνά το1,5 δισ. ευρώ. Εκτός από αυτά τα έργα, σεακόµη 7 ζεύγη ταµιευτήρωνυδροηλεκτρικών της ∆ΕΗ υπάρχουνδυνατότητες αξιοποίησης µε σηµαντικάχαµηλότερο κόστος, δηλαδή 280 εκατ.ευρώ για έργα ισχύος 400 MW.Στο επενδυτικό επίκεντρο µπαίνουν οιΑχελώος, Άραχθος, Αλιάκµονας,Νέστος, δηλαδή τα µεγαλύτερα ποτάµιατης χώρας, τα οποία ήδη αξιοποιούνταιυδροηλεκτρικά, χωρίς να παύει η ανάγκηγια νέες επενδύσεις. Με βάση λοιπόντις επιστηµονικές εκτιµήσεις, υπάρχουν7 ζεύγη ταµιευτήρων υδροηλεκτρικώντης ∆ΕΗ: 2 στον Αχελώο, 1 στονΆραχθο, 2 στον Αλιάκµονα και 2 στονΝέστο, όπου µπορούν να εγκατασταθούναµιγώς αντλητικά συγκροτήµατα ισχύος400 MW, µε µέσο κόστος περί τα

700 ευρώ/KW.Εκτός όµως από τα έργα της ∆ΕΗ,υπάρχουν δυνατότητες εγκατάστασηςνέων έργων µε τη δηµιουργία νέουταµιευτήρα, ώστε να δηµιουργηθούνµονάδες παραγωγής (αναστρέψιµασυγκροτήµατα) συνολικής ισχύος 1.500MW και µέσου κόστους περί τα 1.000ευρώ/KW.

ΤΕΡΝΑ ΕνεργειακήΗ πρώτη εταιρεία που φαίνεται να«παίρνει θέση» στην αγορά είναι η ΤέρναΕνεργειακή, η οποία πρόσφατα κατέθεσεστη ΡΑΕ αιτήσεις για έργααντλησιοταµίευσης συνολικά510 MW.Πρόκειται για έργα που θα ενισχύσουνσηµαντικά τη σταθερότητα του δικτύου,καθώς οι αντλιοταµιευτήρες βοηθούν στηναποθήκευση της ενέργειας που παράγεταιαπό ανεµογεννήτριες, καθώς και στηχρήση της ενέργειας ακριβώς τη στιγµήπου υπάρχουν ανάγκες στο δίκτυο, µευδροηλεκτρικές µονάδες.Το ύψος των επενδύσεων της εταιρείαςσε αντλησιοταµιευτήρες ανέρχεται σε510 εκατ. ευρώ.

Επενδυτικό boom στα υδροηλεκτρικάφέρνει η πρόθεση της κυβέρνησης ναπροωθήσει την εγκατάσταση αιολικώνπάρκων 8.000 έως 10.000 MW. Για ναυποστηριχθεί η εκτεταµένη ανάπτυξηαιολικών πάρκων, θα απαιτηθεί ηπαράλληλη κατασκευή σηµαντικώνέργων αντλησιοταµίευσης µευδροηλεκτρικές µονάδες. Αυτά τα έργαµε τη σειρά τους θα δώσουν δυνατότητεςαποθήκευσης ενέργειας, ώστε ναδηµιουργηθούν συστήµατα ΑΠΕ που θακαλύπτουν βασικές ηλεκτρικές ανάγκες.Τα έργα αντλησιοταµίευσης ήδησυγκεντρώνουν επενδυτικό ενδιαφέρον,τόσο από πλευράς ∆ΕΗ όσο και απόιδιώτες.

Του Χάρη Φλουδόπουλου

34

35

36 Η µελέτη του ΕΜΠΣτο πρώτο τµήµα του ερευνητικούπρογράµµατος διαπιστώθηκε ότι υπάρχουνστην ηπειρωτική Ελλάδα (διασυνδεδεµένοσύστηµα) 36 ταµιευτήρες (εκ των οποίωνοι 18 της ∆ΕΗ) µε ωφέλιµο όγκο οκαθένας άνω των τριών (3) εκατ. κυβικώνµέτρων. Αυτό σηµαίνει ότι είναι δυνητικάκατάλληλοι για εγκατάσταση αντλητικώνσυστηµάτων.

Στο δεύτερο τµήµα του ερευνητικούπρογράµµατος, σε επτά (7) εν σειράζεύγη ταµιευτήρων υδροηλεκτρικών έργωντης ∆ΕΗ (2 στον Αχελώο, 1 στον Άραχθο,2 στον Αλιάκµονα, 2 στον Νέστο)διαπιστώθηκε ότι µπορούν ναεγκατασταθούν αµιγώς αντλητικάσυγκροτήµατα (µονάδες για άντλησηµόνο), αξιοποιώντας τόσο το αντίστοιχοζεύγος των ταµιευτήρων όσο και άλλεςυπάρχουσες κατασκευές, όπως αγωγούς,υδροληψίες κ.λπ. (συνολική ισχύς περί τα400 MW, µέσο κόστος περί τα 650ευρώ/ΚW).Στο τρίτο τµήµα του ερευνητικούπρογράµµατος, σε επτά (7) από τουςπαραπάνω ταµιευτήρες ∆ΕΗ µε µικρή

διακύµανση της στάθµης τους (2 στονΑχελώο, 1 στον Άραχθο, 2 στονΑλιάκµονα, 2 στον Νέστο), διαπιστώθηκεότι µπορούν να εγκατασταθούναναστρέψιµα συγκροτήµατα (µονάδες γιαάντληση και παραγωγή), αξιοποιώντας τοναντίστοιχο υπάρχοντα ταµιευτήρα καικατασκευάζοντας έναν νέο άνωταµιευτήρα ή δεξαµενή. Συνολικάπροκύπτουν περί τα 15 αναστρέψιµασυγκροτήµατα συνολικής ισχύος περί τα1.500 MW, µέσου κόστους περί τα1.000 ευρώ/ΚW.Στο τέταρτο και τελευταίο τµήµα τουερευνητικού προγράµµατος, σε όσους απότους υπόλοιπους δεκαοκτώ (18)ταµιευτήρες που δεν ανήκουν στη ∆ΕΗέχουν µικρή διακύµανση της στάθµηςτους, θα εξεταστεί αν µπορούν ναεγκατασταθούν αναστρέψιµασυγκροτήµατα (µονάδες για άντληση καιπαραγωγή), αξιοποιώντας τον αντίστοιχουπάρχοντα ταµιευτήρα καικατασκευάζοντας έναν νέο άνωταµιευτήρα ή δεξαµενή και τουςαπαραίτητους αγωγούς.

Πώς λειτουργεί ο αντλιοταµιευτήραςΗ αντλιοταµίευση µπορεί να λειτουργείσυµπληρωµατικά µε την αιολική ενέργεια,δηµιουργώντας δυνατότητες αποθήκευσηςενέργειας, µε αποτέλεσµα µέρος τηςεγκατεστηµένης ισχύος των αιολικών ναµπορεί να θεωρηθεί ως ενέργεια βάσης.Χαρακτηριστικό παράδειγµα αυτής τηςτεχνολογίας αποτελεί το περίφηµοΥβριδικό Πάρκο της Ικαρίας, πουαποτελείται από ανεµογεννήτριες και δύοταµιευτήρες.Πώς θα λειτουργήσει το συγκεκριµένοέργο και ποια η σηµασία του; Oιεγκατεστηµένες ανεµογεννήτριες θαπαράγουν ηλεκτρική ενέργεια, η οποία θαµπορεί να χρησιµοποιείται διπλά:

Στο επενδυτικό επίκεντροµπαίνουν οι Αχελώος, Άραχθος,Αλιάκµονας, Νέστος, δηλαδή ταµεγαλύτερα ποτάµια της χώρας,τα οποία ήδη αξιοποιούνταιυδροηλεκτρικά, χωρίς να παύειη ανάγκη για νέες επενδύσεις.Η πρώτη εταιρεία που φαίνεταινα «παίρνει θέση» στην αγοράείναι η Τέρνα Ενεργειακή

37Kαταρχάς απευθείας στην κατανάλωση,εφόσον πρόκειται για ώρα αιχµής µευψηλή ζήτηση. Επειδή όµως οι άνεµοιφυσούν και τις ώρες που δεν υπάρχεικατανάλωση, π.χ. τη νύχτα, τότε γιατί ναµην «αποθηκεύεται» η ενέργεια µεκάποιον τρόπο; O τρόπος αυτός είναι ηύπαρξη ενός µικρού υδροηλεκτρικούσταθµού που κάνει δυναµική αποθήκευσητης ενέργειας.

Πώς γίνεται αυτό; Το έργο θα επιτρέπειµέρος της ενέργειας που παράγει ένααιολικό πάρκο της ∆ΕΗ στο νησί -µέσωτης κίνησης του νερού ενός µικρούυδροηλεκτρικού σταθµού- ναµετατρέπεται σε δυναµική και, ενσυνεχεία, να «αποθηκεύεται» ως τέτοιαµορφή ενέργειας σε µια ειδικάδιαµορφωµένη δεξαµενή. Με απλά λόγιατα νερά που σε διαφορετική περίπτωση θαπήγαιναν χαµένα, τώρα θα αποθηκεύονταικαι θα µπορούν να χρησιµοποιηθούν για

την ηλεκτροπαραγωγή µε τη βοήθεια τωνανεµογεννητριών αλλά και δύο µικρώνυδροηλεκτρικών, ισχύος 1 και 3 MWαντιστοίχως.Τα υβριδικά υδροηλεκτρικά έχουνπληθώρα πλεονεκτηµάτων, όπως γιαπαράδειγµα ότι όσο θα αυξάνεταιπανελλαδικά η παραγόµενη ενέργεια απόαιολικά, τόσο θα µειώνεται το σύνολο τωνεκποµπών CO2 της χώρας. Επιπλέον,αυξάνεται πάρα πολύ η εγχώριαπαραγωγή ρεύµατος και µειώνεται έτσι ηεξάρτηση από εισαγωγές σε καύσιµα,δηλαδή σε φυσικό αέριο, πετρέλαιο,λιθάνθρακα κ.ά. Επίσης, όσο µεγαλύτερηκατακράτηση νερού έχουµε, τόσο θαεξασφαλίζεται και η αποτελεσµατικότερηύδρευση περιοχών, αλλά και η άρδευσηκαλλιεργήσιµης γης.Το µοναδικό µειονέκτηµα της υβριδικήςτεχνολογίας -αν και σοβαρό- είναι τοκόστος της. Η συνολική επένδυση της∆ΕΗ στην Ικαρία θα ανέλθει συνολικά στα23 εκατ. ευρώ, αφού το κόστοςκατασκευής ενός µεγαβάτ υδροηλεκτρικούκυµαίνεται στα 2 - 3 εκατ. ευρώ.Για να αντιληφθεί κανείς πόσο στοιχίζειένα τέτοιο έργο, τα αντίστοιχα κόστη είναι1,3 εκατ. ευρώ για ένα µεγαβάτλιθάνθρακα και 700.000 ευρώ για έναµεγαβάτ µονάδας συνδυασµένου κύκλου(µε καύσιµο φυσικό αέριο). Αν και ακριβάστην κατασκευή τους, τα υδροηλεκτρικάείναι πολύ πιο φθηνά στη λειτουργία τουςσυγκριτικά µε τις συµβατικές µονάδες,δεδοµένων των σταθερά υψηλών τιµώντων καυσίµων.

Το µοναδικό µειονέκτηµα τηςυβριδικής τεχνολογίας είναι τοκόστος της. Tο κόστοςκατασκευής ενός µεγαβάτυδροηλεκτρικού κυµαίνεται στα2 - 3 εκατ. ευρώ. Για νααντιληφθεί κανείς πόσοστοιχίζει ένα τέτοιο έργο, τααντίστοιχα κόστη είναι 1,3 εκατ.ευρώ για ένα µεγαβάτλιθάνθρακα και 700.000 ευρώγια ένα µεγαβάτ µονάδαςσυνδυασµένου κύκλου (µεκαύσιµο φυσικό αέριο)

09

Η βιοµάζα είναι ίσως η πιο αδικηµένηµορφή Ανανεώσιµης Πηγής Ενέργειας.O Κώστας Νασίκας, Oικονοµολόγος -Μέλος ∆.Σ. της Ελληνικής ΕταιρείαςΒιοµάζας*, µιλά στο «Α+Η» για τιςδυνατότητες, αλλά και τα προβλήµαταπου αντιµετωπίζουν οι άνθρωποι πουασχολούνται µε τη βιοµάζα. Τι ζητά οκλάδος της βιοµάζας και ποιααντιµετώπιση είχε µέχρι σήµερα;

Συνέντευξη στον Χάρη Φλουδόπουλο

38

Κ. ΝΑΣΙΚΑΣ: «ΓΙΑΤΙ ΗΒΙOΜΑΖΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙAKOMH ΥΠO ∆ΙΩΓΜO;»

Κύριε Νασίκα, σε ποιο σηµείο έχει φτάσεισήµερα η ανάπτυξη της βιοµάζας στηχώρα µας και ποια είναι τα προβλήµαταπου εντοπίζετε;Το βασικότερο πρόβληµα είναι ότι ηβιοµάζα είναι εκτός ενεργειακούσχεδιασµού, µε αποτέλεσµα να µη γίνεταιορθολογική διαχείρισή της στην Ελλάδα.Αυτό που συµβαίνει είναι να µένουναναξιοποίητες ποσότητες καταλοίπων απόβιοµηχανικές και γεωργικέςδραστηριότητες και είτε να καταλήγουν σεχωµατερές είτε να καίγονται. Αυτές οιποσότητες σε άλλα «βάρβαρα» κράτηαξιοποιούνται και χρησιµοποιούνται είτεγια θέρµανση, είτε για παραγωγήηλεκτρικής ενέργειας µε παράλληλητηλεθέρµανση, είτε παράγονται πέλετς(pellets). Γενικά, υπάρχει σηµαντικήανάπτυξη της χρήσης βιοµάζας γιαενεργειακούς σκοπούς.Ποιες είναι οι δυνατότητες ανάπτυξηςβιοµάζας στην Ελλάδα;Σύµφωνα µε µελέτες που έχουνδηµοσιευτεί στον ΣύνδεσµοΣυµπαραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, τοδυναµικό της βιοµάζας στη χώρα µαςφτάνει τα 10 εκατ. τόνους. Το 25% απόαυτά θεωρώ ότι µπορεί να αξιοποιηθεί.Πρόκειται για υπολείµµατα υλοτοµίας καιαγροτικών προϊόντων. Ακόµη και ταυπολείµµατα από τα κλαδέµατα των δήµωνπαράγουν σηµαντικές ποσότητες πουµπορούν να αξιοποιηθούν, εάν υπάρξει ηκατάλληλη οργάνωση, οι κατάλληλεςυποδοµές και εάν, φυσικά, δοθούνκίνητρα. Εάν αξιοποιηθεί µόνο το 25% απότις ποσότητες αυτές, µπορούµε ναδηµιουργήσουµε έναν σταθµό παραγωγήςηλεκτρικής ενέργειας µε ισχύ 400 MW,που θα καλύπτει το 3 - 4% των αναγκώντης χώρας. Αυτό είναι για εµένα πράσινηανάπτυξη, διότι η λέξη «ανάπτυξη»σηµαίνει δηµιουργία νέων θέσεων

εργασίας, και η βιοµάζα είναι αυτή πουδηµιουργεί τις περισσότερες θέσειςεργασίας από κάθε άλλη µορφήενέργειας. ∆εν θέλω να είµαιανταγωνιστικός ούτε µε τα καλάφωτοβολταϊκά ούτε µε τα αιολικά. Αλλά,για να λέµε την αλήθεια, η βιοµάζα είναι οκλάδος των ΑΠΕ που δηµιουργεί τιςπερισσότερες θέσεις εργασίας.Πώς διαµορφώνεται σήµερα η εικόνα τηςαγοράς βιοµάζας;Για την εικόνα της αγοράς βιοµάζας θα

δανειστώ τους στίχους του τραγουδιούπου λέει για τους «ιδανικούς και ανάξιουςεραστές». Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποιπου αγάπησαν και µελέτησαν τη βιοµάζααλλά συνάντησαν την αρνητικότητα τουκράτους. Για παράδειγµα, µια από τιςβασικότερες µορφές βιοµάζας είναι ταπέλετς. Τα τελευταία τρία χρόνια γίνεταιένα επενδυτικό boom γύρω από τα πέλετςσε όλη την Ευρώπη, όπου επιδοτείται ολέβητας πέλετ και η σόµπα πέλετ. ΗΙταλία έχει 1,5 εκατ. τόνους πέλετ

39

Με βάση τα όσα προβλέπονται στο νοµοσχέδιο για τις ΑΠΕ, φαίνεται να έρχονταικαλύτερες µέρες για τον κλάδο της βιοµάζας. Έτσι το ν/σ προβλέπει τα εξής:• Επιτρέπεται σε όλη την επικράτεια η χρήση βιοµάζας για τη θέρµανση κτηρίωνκαι νερού.• Oι λέβητες βιοµάζας θα πρέπει να πληρούν τις προδιαγραφές για την απόδοσηκαι τις εκποµπές ρύπων που ορίζονται για τους λέβητες βιοµάζας Κατηγορίας 3(Class 3), σύµφωνα µε το Πρότυπο ΕΝ 303.05/1999.Συγκεκριµένα, ο βαθµός απόδοσης των λεβήτων βιοµάζας υπολογίζεται ως εξής:η = 67 + 6 log Qn, όπου Qn είναι η ονοµαστική ισχύς του λέβητα σε kW.Oι οριακές τιµές εκποµπών ρύπων καθορίζονται ανάλογα µε τη µέθοδοτροφοδοσίας και την ονοµαστική ισχύ του λέβητα, σύµφωνα µε τον παρακάτωπίνακα:

Θετικές οι εξελίξεις για τον κλάδο

Μέθοδος Oνοµαστική Oριακές τιµές εκποµπών ρύπωντροφοδοσίας ισχύς

CO OGC Σωµατίδια(kW) mg/m3, 10%O2 mg/m3, 10%O2 mg/m3, 10%O2

Χειροκίνητη <50 5.000 150 150

50-150 2.500 100 150

150-300 1.200 100 150

Αυτόµατη <50 3.000 100 150

50-150 2.500 80 150

150-300 1.200 80 150

Χρήσιµη βιοµάζα σε χωµατερές

κατανάλωση, µε το κράτος να δίνειεπιδοτήσεις για τον εξοπλισµό, π.χ. τηςσόµπας. Το ίδιο συµβαίνει και στηΓερµανία, στην Αυστρία, και σε πολλέςάλλες χώρες της ΕΕ. Στην Ελλάδα, τααντίστοιχα κονδύλια του ΕΣΠΑ για τηνεξοικονόµηση ενέργειας δόθηκαν σεκλιµατιστικά, καθώς η προηγούµενηπολιτική ηγεσία αρνήθηκε τιςολοκληρωµένες προτάσεις πουκαταθέσαµε στη δηµόσια διαβούλευση.

Υπάρχει ένα σοβαρό πρόβληµα µε τουςκαυστήρες...Πράγµατι, έχουµε την παγκόσµιαπρωτοτυπία στους νοµούς της Αττικής,Θεσσαλονίκης και της Σαλαµίνας, δηλαδήστο 51% των κατοικιών, να απαγορεύεταιη χρήση ΑΠΕ, δηλαδή η χρήση λέβηταπέλετ. Πρόκειται για καθαρή αδιαφορίατης πολιτείας από το 1990 και µετά. Αυτόσυµβαίνει, γιατί τότε είχε εκδοθεί έναςνόµος που ως µοναδικό καύσιµο για τουςκαυστήρες επέτρεπε το πετρέλαιο και τοφυσικό αέριο. Τότε, αν και ο στόχος ήταννα αποκλειστεί το µαζούτ και το πετ κοκ,ωστόσο «παράπλευρη απώλεια» ήταν και

τα πέλετς. Έτσι, σήµερα υπάρχουνβιοτεχνικές επιχειρήσεις, αρτοποιείακ.λπ., που θέλουν να βάλουν λέβητα πέλετγια να έχουν οικονοµία έως 60% και,δυστυχώς, δεν µπορούν. Σε όσουςΕυρωπαίους συναδέλφους από τηνευρωπαϊκή εταιρεία βιοµάζας αναφέρω τοθέµα, εκπλήσσονται. ∆εν µπορούν νακαταλάβουν πώς γίνεται να απαγορεύεταιστις δύο µεγαλύτερες πόλεις της χώρας ολέβητας που κάνει χρήση καυσίµουΑνανεώσιµης Πηγής Ενέργειας.Τι ζητάτε ως κλάδος;Εµείς ζητάµε, καταρχάς, την άρση τηςαπαγόρευσης για τους λέβητες και,δεύτερον, να γίνει και στην Ελλάδα ό,τιέγινε σε όλες της χώρες της ΕΕ, δηλαδήνα δοθούν επιδοτήσεις από κοινοτικάκονδύλια εξοικονόµησης ενέργειας.Ακόµη και η Κύπρος που δεν έχειβιοµηχανίες πέλετς έδωσε επιδοτήσεις.Εµείς έχουµε 10 µονάδες βιοµάζας και τηνπαραγωγή µας αναγκαζόµαστε να τηνεξάγουµε στην Ιταλία, µε αποτέλεσµα ναµας «τρώνε» τα µεταφορικά. Ενώ, λοιπόν,οι Έλληνες επιχειρηµατίες κάνουνθαύµατα και το µεγαλύτερο εργοστάσιοπαραγωγής πέλετς βρίσκεται στηνΕλλάδα, η χώρα µας δεν χρησιµοποιεί τακαύσιµα που παράγει. Αναφέροµαι στονόµιλο Άλφα Γουντ που έχει στο Νευροκόπιτο µεγαλύτερο εργοστάσιο στην Ευρώπηκαι, φυσικά, προσανατολίζεται σεσυµβόλαια εξαγωγών προς την Ευρώπη,µε υψηλό µεταφορικό κόστος. Επίσης,υπάρχουν και άλλες αξιόλογες εταιρείεςστη Λάρισα, ενώ χτίζονται εργοστάσια καιστην Τρίπολη.Ποια είναι η παραγωγή;Σήµερα η παραγωγή φτάνει τους 10χιλιάδες τόνους, εκ των οποίων τοµεγαλύτερο ποσοστό, όπως σαςπροανέφερα, πηγαίνει στο εξωτερικό. Τοπρόβληµα είναι ότι δεν υπάρχει πολιτική

40

Το δυναµικό της βιοµάζας στηχώρα µας φτάνει τα 10 εκατ.τόνους. Το 25% από αυτάµπορεί να αξιοποιηθεί.Πρόκειται για υπολείµµαταυλοτοµίας και αγροτικώνπροϊόντων. Ακόµη και ταυπολείµµατα από τα κλαδέµατατων δήµων παράγουνσηµαντικές ποσότητες πουµπορούν να αξιοποιηθούν

αξιοποίησης της βιοµάζας και τακατάλοιπα, π.χ. της αγροτικής παραγωγής,πηγαίνουν χαµένα ή καίγονται.Ποια άλλα αιτήµατα έχετε ως κλάδος;Ένα άλλο οξύµωρο είναι ότι στην Ελλάδατο φυσικό αέριο έχει ΦΠΑ 9% και τοπέλετ έχει 19%, όταν στις περισσότερεςχώρες της ΕΕ το πέλετ έχει χαµηλόΦΠΑ. Το επόµενο αίτηµα είναι ηπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας νατιµολογείται διαφορετικά, ότανπροέρχεται από βιοµάζα. Σήµερα,αγοράζουµε µε 80 ευρώ τη µεγαβατώρα,τη στιγµή που η ιταλική ∆ΕΗ τηναγοράζει µε 280 ευρώ. Επίσης, ενώ στηνΕλλάδα τα φ/β την αγοράζουν µε 450ευρώ, η βιοµάζα (που δίνει θέσειςεργασίας) την αγοράζει µόνο µε 80ευρώ. ∆εν µπορώ να το καταλάβωαυτό…

*Η Ελληνική Εταιρεία Βιοµάζας(ΕΛΛΕΒΙOΜ) είναι σωµατείο που ιδρύθηκετο 1990 και έχει ως σκοπούς:- Την προώθηση και τον συντονισµό τηςεπιστηµονικής έρευνας για τηνπαραγωγή, την τεχνολογία και τιςεφαρµογές της βιοµάζας µε σκοπό τηνπαραγωγή ενέργειας ή σχετικώνπροϊόντων.- Τη διάδοση της χρήσεως της βιοµάζαςσε εθνικό επίπεδο.- Την καταγραφή, µελέτη και προβολή τωνεπιστηµονικών µελετών, τεχνολογιών καιεφαρµογών της βιοµάζας.Η ΕΛΛΕΒΙOΜ επίσης είναι µέλος τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης Βιοµάζας (AEBIOM)που εδρεύει στο Βέλγιο και έχει σανστόχο την εκπροσώπηση και διάδοση τηςβιοενέργειας σε επίπεδο ΕυρωπαϊκήςΈνωσης.

41

Η βιοµάζα µε την ευρύτερη έννοια του όρουπεριλαµβάνει οποιοδήποτε υλικό προέρχεται απόζωντανούς οργανισµούς. Ειδικότερα, η βιοµάζα γιαενεργειακούς σκοπούς περιλαµβάνει κάθε τύπο πουµπορεί να χρησιµοποιηθεί για την παραγωγήστερεών, υγρών ή/και αέριων καυσίµων. Στην πράξηυπάρχουν δύο τύποι βιοµάζας: Πρώτον, οιυπολειµµατικές µορφές (τα κάθε είδους φυτικά υπολείµµατα και ζωικά απόβλητακαι τα απορρίµµατα) και, δεύτερον, η βιοµάζα που παράγεται από ενεργειακέςκαλλιέργειες.Oι κύριες εφαρµογές µε καύσιµο τη βιοµάζα είναι:-Θέρµανση θερµοκηπίων: Σε περιοχές της χώρας όπου υπάρχουν µεγάλεςποσότητες διαθέσιµης βιοµάζας, χρησιµοποιείται η βιοµάζα σαν καύσιµο σεκατάλληλους λέβητες για τη θέρµανση θερµοκηπίων.-Θέρµανση κτηρίων µε καύση βιοµάζας σε ατοµικούς/κεντρικούς λέβητες: Σεορισµένες περιοχές της Ελλάδας χρησιµοποιούνται για τη θέρµανση κτηρίωνατοµικοί/κεντρικοί λέβητες πυρηνόξυλου.-Παραγωγή ενέργειας σε γεωργικές βιοµηχανίες: Βιοµάζα για παραγωγήενέργειας χρησιµοποιείται από γεωργικές βιοµηχανίες στις οποίες η βιοµάζαπροκύπτει σε σηµαντικές ποσότητες σαν υπόλειµµα ή υποπροϊόν τηςπαραγωγικής διαδικασίας, και έχουν αυξηµένες απαιτήσεις σε θερµότητα.Εκκοκκιστήρια, πυρηνελαιουργεία, βιοµηχανίες ρυζιού καθώς και βιοτεχνίεςκονσερβοποίησης καίνε τα υπολείµµατά τους (υπολείµµατα εκκοκκισµού,πυρηνόξυλο, φλοιοί και κουκούτσια, αντίστοιχα) για την κάλυψη των θερµικώντους αναγκών ή/και µέρος των αναγκών τους σε ηλεκτρική ενέργεια.-Παραγωγή ενέργειας σε βιοµηχανίες ξύλου: Τα υπολείµµατα βιοµηχανιώνεπεξεργασίας ξύλου (πριονίδι, πούδρα, ξακρίδια κ.λπ.) χρησιµοποιούνται για τηνκάλυψη των θερµικών αναγκών της διεργασίας, καθώς και για τη θέρµανση τωνκτηρίων.-Τηλεθέρµανση: Είναι η προµήθεια θέρµανσης χώρων καθώς και θερµού νερούχρήσης σε ένα σύνολο κτηρίων, έναν οικισµό, ένα χωριό ή µια πόλη, από ένανκεντρικό σταθµό παραγωγής θερµότητας. H θερµότητα µεταφέρεται µε προ-µονωµένο δίκτυο αγωγών από τον σταθµό προς τα θερµαινόµενα κτήρια .-Παραγωγή ενέργειας σε µονάδες βιολογικού καθαρισµού και ΧώρουςΥγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων (ΧΥΤΑ): Το βιοαέριο που παράγεται από τηναναερόβια χώνευση των υγρών αποβλήτων σε µονάδες βιολογικού καθαρισµού,και των απορριµµάτων σε ΧΥΤΑ καίγεται σε µηχανές εσωτερικής καύσης για τηνπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα µπορεί να αξιοποιείται η θερµικήενέργεια των καυσαερίων και του ψυκτικού µέσου των µηχανών για να καλυφθούνανάγκες τις διεργασίας ή/και άλλες ανάγκες θέρµανσης (π.χ. θέρµανση κτηρίων).

Τι είναι η βιοµάζα

ACCIONA: ΙΣΧΥΡΗΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΑΠΕΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

10

Επενδύσεις που ξεπερνούν τα 750 εκατ.ευρώ είναι έτοιµη να πραγµατοποιήσειστην ελληνική αγορά η AccionaΕνεργειακή, ελληνικός βραχίονας τουισπανικού κολοσσού των κατασκευών καιτων ΑΠΕ Acciona. Εάν το νούµερο των750 εκατ. ευρώ φαίνεται υπερβολικό γιατα ελληνικά δεδοµένα, στηνπραγµατικότητα αποτελεί ρεαλιστικό καιεφικτό στόχο για την AccionaΕνεργειακή, θυγατρική του ισπανικούκολοσσού.

Του Χάρη Φλουδόπουλου

42

Η Acciona Ενεργειακή, ελληνικόςβραχίονας του ισπανικού κολοσσού τωνκατασκευών και των ΑΠΕ Acciona,ετοιµάζει σηµαντικές επενδύσεις στηχώρα µας. Εάν το νούµερο των 750 εκατ.ευρώ φαίνεται υπερβολικό για τα ελληνικάδεδοµένα, στην πραγµατικότητα αποτελείρεαλιστικό και εφικτό στόχο για τηνAcciona Ενεργειακή, µε δεδοµένα ταµεγέθη της ισπανικής µητρικής: Ηισπανική Acciona κατατάσσεται στηνκατηγορία των green utilities, καθώς ηεγκατεστηµένη ισχύς των «πράσινων»µονάδων που διαθέτει ανέρχεται σε6,975MW ενώ συνολικά ο όµιλοςαπασχολεί σε όλους τους κλάδους πάνωαπό 40 χιλιάδες εργαζοµένους. Το 2008 οτζίρος της ήταν 12,665 δισ. ευρώ και ηκαθαρή κερδοφορία της 464 εκατ. ευρώ,ενώ στα EBITDA του οµίλου ο κλάδος τήςενέργειας συνεισέφερε µέσω τηςθυγατρικής Acciona Energy 20,8%. ΣτηνΕλλάδα ο ισπανικός κολοσσός έχει ήδη σελειτουργία 50MW αιολικών ενώ έχεικαταθέσει αιτήσεις για 1.660,75MW.

ΙστορικόΗ εταιρεία ιδρύθηκε στην Ελλάδα το 2οεξάµηνο του 2004 από την CorporationEolica Cesa SL, την ΠΙΤOΥΛΗΣ Α.Ε., καιτον Β. Πιτούλη. Το πρώτο έργο ξεκίνησετο 2005 στο Παναχαϊκό Όρος µε τηνεταιρεία «Αιολική Παναχαϊκού» σεσυνεργασία µε την εταιρεία ΕΝΤΕΚΑ καιέχει εγκατεστηµένη ισχύ 34,85 MW. Μετάτο «Παναχαϊκό 1» το οποίο λειτουργεί τρίαχρόνια, ξεκίνησε το «Παναχαϊκό 2» τοοποίο ολοκληρώθηκε φέτος. Έτσι, στις 41µηχανές του πρώτο πάρκου προστέθηκανακόµη 16, συνολικής ισχύος 13,6 MW,συγκροτώντας ένα από τα µεγαλύτερααιολικά πάρκα στην Ελλάδα µεεγκατεστηµένη ισχύ κοντά στα 50 MW.Αυτήν τη στιγµή στην οµπρέλα

της Acciona Ενεργειακής περιλαµβάνονταιπερίπου 1700 MW έργων σε ανάπτυξη.Έχουν κατατεθεί αιτήσεις για συνολικά1.660,75 MW. Σε αυτές τις αιτήσειςσυγκαταλέγεται και ένα έργο-µαµούθ, πουµε την ολοκλήρωσή του θα αποτελέσει τοµεγαλύτερο αιολικό πάρκο στην Ελλάδα µεσυνολική προβλεπόµενη ισχύ τα 514 MW.Πρόκειται για το έργο που σχεδιάζεται να

αναπτυχθεί στην ευρύτερη περιοχήτου Σελίου, στο όρος Βέρµιο του νοµούΗµαθίας, σε συνολική έκταση 120.000στρεµµάτων. Σε πρώτη φάση, προβλέπεταιη εγκατάσταση 107 ανεµογεννητριώνισχύος 214 MW, οι οποίες θα είναι σεθέση να καλύπτουν τις ανάγκες γιαενέργεια µέχρι και 30.000 νοικοκυριών.Για τον λόγο αυτόν, το επενδυτικό σχήµαέχει ήδη εξασφαλίσει τη θετικήαξιολόγηση της ΡΑΕ, καθώς επίσηςθετικές γνωµατεύσεις από τιςεµπλεκόµενες υπηρεσίες (δασαρχεία,

αρχαιολογικές υπηρεσίες κ.ά.). Στηνπλήρη ανάπτυξή του, το αιολικό πάρκο στοΣέλι θα αποτελείται από 207ανεµογεννήτριες ισχύος 514 MW, ενώ ησυνολική επένδυση εκτιµάται ότι θαανέλθει στα 300 εκατοµµύρια ευρώπερίπου. Εκτός από το Βέρµιο, η AccionaΕνεργειακή αναπτύσσει ένα ακόµη µεγάλοπάρκο 144 MW στην Ήπειρο, αλλά και έναυπεράκτιο αιολικό 150 MW. «Έχουµεεξασφαλίσει άδειες παραγωγής για392,55 MW µε 13 εταιρείες ειδικούσκοπού», λέει ο κ. Πιτούλης. Επίσηςυπάρχει σηµαντικός αριθµός έργων µεπροεγκρίσεις και µε θετικέςγνωµοδοτήσεις από τις διάφορεςυπηρεσίες. Ταυτόχρονα, δηλώνει ότι ηAcciona Ενεργειακή είναι έτοιµη νακατασκευάσει άµεσα πάρκα 500 MW µε τούψος της επένδυσης να ανέρχεται στα750 εκατ. ευρώ.

ΣτρατηγικήΣτρατηγική της εταιρείας είναι να µησχεδιάζει έργα κοντά σε οικισµούς ήτουριστικά ευαίσθητες περιοχές. Αυτόαποδεικνύει και το έργο του Παναχαϊκούπου βρίσκεται σε υψηλό υψόµετρο.Αντίστοιχα, το έργο στην Ηµαθία θαφέρει σηµαντικά οφέλη στην τοπικήκοινωνία καθώς στη διάρκεια κατασκευήςτού πάρκου αναµένεται ότι θααπασχοληθούν 200 άτοµα, ενώ 15περίπου άτοµα θα έχουν µόνιµηαπασχόληση µε την ολοκλήρωσή του. Τηνίδια στιγµή, το 3% του ετησίου κύκλουεργασιών τής εταιρείας από τηλειτουργία του αιολικού πάρκου θαδιατίθεται ως αντισταθµιστικό όφελοςστους τοπικούς δήµους.

Η γραφειοκρατία«Στην Ιταλία βγάζεις όλες τις άδειες σεέναν-ενάµιση χρόνο, όταν η γειτονική

43

«Έχουµε εξασφαλίσει άδειεςπαραγωγής για 392,55 MW µε13 εταιρείες ειδικού σκοπού»,λέει ο κ. Πιτούλης. Επίσηςυπάρχει σηµαντικός αριθµόςέργων µε προεγκρίσεις και µεθετικές γνωµοδοτήσεις από τιςδιάφορες υπηρεσίες.Ταυτόχρονα, δηλώνει ότι ηAcciona Ενεργειακή είναιέτοιµη να κατασκευάσει άµεσαπάρκα 500 MW µε το ύψοςτης επένδυσης να ανέρχεταιστα 750 εκατ. ευρώ

χώρα είναι µια από τις χώρες της Ε.Ε. µετη µεγαλύτερη γραφειοκρατία. ΣτηνΕλλάδα ο αντίστοιχος χρόνος είναι πέντεµε επτά χρόνια», λέει ο κ. Πιτούλης.O ίδιος επικροτεί τη σύσταση νέουυπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειαςκαι Κλιµατικής Αλλαγής και θεωρεί ότιείναι ένα σηµαντικό βήµα προς τηνκατεύθυνση της πράσινης ανάπτυξης.Με ποιον τρόπο πιστεύει ο επικεφαλήςτης Acciona Ενεργειακής ότι µπορεί ναδοθεί λύση στα προβλήµατα πουκαθυστερούν την ανάπτυξη της αιολικήςενέργειας;...• Για τις τοπικές κοινωνίες:Βασική συνιστώσα πρέπει να είναι ηενηµέρωση των τοπικών κοινωνιώνσχετικά µε την αναγκαιότητα και τα οφέληπου µπορούν να αποκοµίσουν από τιςεπενδύσεις στις ΑΠΕ. Πρέπει να περάσειτο µήνυµα υπέρ των ΑΠΕ και νααντιµετωπίζονται µε φιλικό τρόπο. Μηνξεχνάµε ότι αντικείµενο των αιολικώνπάρκων είναι η παραγωγή ηλεκτρικήςενέργειας από τον άνεµο. Μια κατ’ εξοχήνφιλική προς το περιβάλλον µορφήενέργειας που δεν επιβαρύνει τοπεριβάλλον, δεν παράγει απόβλητα καιδεν εκπέµπει ρύπους ούτε ακτινοβολίες.Παράλληλα, η παραγόµενη ηλεκτρικήενέργεια συµβάλλει ενεργά στην αύξησητου ποσοστού της ενεργειακήςαυτονοµίας της περιοχής. Τακαταγραµµένα απολογιστικά στοιχεία γιατις ΑΠΕ στην Ελλάδα δείχνουν ότι τα έργααυτά συµβάλλουν σηµαντικά στην τοπικήαπασχόληση.• Για τις υποδοµές:Απαιτείται δηµιουργία δικτύων, κυρίωςηλεκτρικών, που θα απορροφούν τηνηλεκτρική ισχύ. Είναι σηµαντικό να υπάρξειενίσχυση τόσο των υφιστάµενων δικτύων,όσο και δηµιουργία νέων σε αποµονωµένεςπεριοχές της χώρας. Εξίσου σηµαντική

είναι η αναβάθµιση των υποδοµών στααυτόνοµα νησιωτικά συστήµατα και ησύνδεσή τους µε το ηπειρωτικό σύστηµα,όπου αυτό είναι δυνατό.• Για την επιτάχυνση λύσεων δικαστικώναποφάσεων που εκκρεµούν:Η Πολιτεία θα πρέπει, προστατεύονταςτόσο όλους τους πολίτες της όσο και όλεςτις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνταιεντός των συνόρων και προσφέρουνοικονοµική ευηµερία και υπηρεσίες κοινήςωφελείας, να παρέµβει στη διαρκή καιπολλές φορές αδικαιολόγητη παραποµπήπολλών υποθέσεων ΑΠΕ στη ∆ικαιοσύνη.Η παρέµβαση αυτή θα πρέπει να είναιπρος την κατεύθυνση της ταχύρρυθµηςεκδίκασης των υποθέσεων έργων ΑΠΕεντός εξαµήνου, µέσω της εξάλειψης τωνδιαδικασιών εκείνων που δηµιουργούνσυνθήκες παρατεταµένης εκκρεµοδικίαςµε δεδοµένο ότι οι επενδύσεις αυτέςαποσκοπούν στην εξυπηρέτησηπολλαπλού δηµόσιου συµφέροντος, πουέχει σχέση και µε τις διεθνείς δεσµεύσειςτης χώρας.• Για την τήρηση των χρονοδιαγραµµάτων& τον έλεγχο:Πρέπει να υπάρχει αυστηρή τήρηση τωνχρονοδιαγραµµάτων από τις δηµόσιεςυπηρεσίες και έλεγχος από τη δηµόσιαδιοίκηση. Η τήρηση των προθεσµιών θασυµβάλει δραστικά στη µείωση τωνχρόνων διεκπεραίωσης των διαδικασιών.• Για το νέο υπουργείο Περιβάλλοντοςως “one-stop-shop”:Το νέο υπουργείο θα µπορούσε ναλειτουργήσει ως µια συγκεντρωτικήυπηρεσία (one-stop-shop) για την εξέτασηκαι έκδοση όλων των αδειών για έργαΑΠΕ. Με τον τρόπο αυτόν θα µειωθεί ηγραφειοκρατία και θα επιταχυνθούν οιδιαδικασίες αδειοδότησης.

44

O επικεφαλής της ACCIONA Ενεργειακή,κ. Β. Πιτούλης

∆. ΚOΠΕΛOΥΖOΣ:NEEΣ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣΣΤΙΣ ANANEΩΣΙΜΕΣ

11

Η σειρά των αιολικών πάρκων προβλέπεταινα εγκατασταθεί σε όλη την Κρήτη, από τιςκορυφογραµµές του Ψηλορείτη και τοοροπέδιο του Λασιθίου µέχρι τα νότιαΧανιά. Oι αιτήσεις κατατέθηκαν στηΡυθµιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) στις 10∆εκεµβρίου, ενώ ως ενδιαφερόµενεςεµφανίζονται κοινοπραξίες της εταιρείαςΚ. Σάρρας & Σία.Σύµφωνα µε πληροφορίες, το σχέδιο δενσταµατά στην κατασκευή των αιολικώνπάρκων µε κόστος που ξεπερνά το 1 δισ.,αλλά προβλέπει επιπλέον την κατασκευήδιασύνδεσης από την Κρήτη προς τηνΠελοπόννησο, προκειµένου η παραγόµενηενέργεια να διαχέεται και να πωλείται στοηπειρωτικό σύστηµα. Η πόντιση καλωδίουπου θα συνδέει ηλεκτρικά την Κρήτη µετην υπόλοιπη Ελλάδα είναι ένα µεγάλοέργο, για το οποίο µάλιστα τη δεκαετίατου '80 είχαν γίνει και σχετικές µελέτες.Τότε, η σύνδεση δεν προχώρησε λόγωτεχνικών προβληµάτων και κυρίως γιατίδεν υπήρχαν τεχνολογίες για νααντιµετωπιστεί το πρόβληµα του µεγάλουθαλάσσιου βάθους στη θαλάσσια περιοχήµεταξύ Μονεµβασιάς και Χανίων. Μελέτητου Πολυτεχνείου πιο πρόσφατα (2007)

είχε υποστηρίξει ότι η διασύνδεση είναιτεχνικά εφικτή και πρότεινε την πόντισηδύο ανεξάρτητων υποβρύχιων καλωδίωναπό 350 έως 550 MW.Το συγκεκριµένο πλάνο του οµίλουΚοπελούζου έρχεται σε συνέχεια ενόςάλλου φιλόδοξου project της εταιρείας.Πρόκειται για το προ τριετίας σχέδιο γιακατασκευή αιολικών πάρκων 400 MW σενησιά των Κυκλάδων, µε ταυτόχρονηδιασύνδεσή τους µε το ηπειρωτικόσύστηµα. Το σχέδιο προϋπολογισµού 700εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 290 εκατ.αφορούσαν το καλώδιο, δεν προχώρησε.Υπενθυµίζεται ότι ο όµιλος Κοπελούζουπροχώρησε το 2007 στη µεταβίβαση τωνπαγίων έργων ΑΠΕ που διέθετε τότε (127MW σε λειτουργία και φάση κατασκευής)στην ιταλική Enel. Συνολικά η EnelInvestment Holding (EIH) κατέβαλε τότε172 εκατ. ευρώ για την αγορά πάρκων τουοµίλου στην Εύβοια, στηνΑλεξανδρούπολη, στη Ροδόπη, στηνΠάτρα, καθώς και για ένα µικρόυδροηλεκτρικό (Γλαύκος 5,5 MW).Στον τοµέα των ΑΠΕ, ο όµιλος έχει έναευρύ χαρτοφυλάκιο αιτήσεων για νέα έργαστην Εύβοια, στη Μάνη, στη Νεάπολη

Νέα σχέδια επενδύσεων στην αιολικήενέργεια έχει στα σκαριά ο όµιλοςΚοπελούζου. O όµιλος προχώρησε στηνκατάθεση συνολικά 39 αιτήσεων πουαφορούν ισάριθµα αιολικά πάρκα στηνΚρήτη. Πρόκειται για ένα γιγαντιαίοσύµπλεγµα αιολικών πάρκων που θαεκτείνεται και στους τέσσερις νοµούςτου νησιού, µε προβλεπόµενηεγκατεστηµένη ισχύ που θα ξεπερνάτα 1.000 MW.

46

Λακωνίας, στις Κυκλάδες, καθώς καιυπεράκτιων έργων. Επιπλέον, στα νέαέργα που αναπτύσσονται, βάσεισυµφωνίας που υπεγράφη το 2008,συµµετέχει µε ποσοστό 30% η Enel, ηοποία έχει δικαίωµα να ανεβάσει τοποσοστό της στο 80%.

Το θερµικό εργοστάσιοΕκτός των Ανανεώσιµων ΠηγώνΕνέργειας, «άπνοια» επικρατεί και σεσχέση µε το άλλο µεγάλο έργο πουπροωθείται από τον όµιλο Κοπελούζου: Τοθερµικό εργοστάσιο σε συνεργασία µε τηνEnel στη Χαιρώνεια Βοιωτίας, το οποίοπαραµένει κολληµένο σε αδειοδοτικάπροβλήµατα.Επίσης έχει παραχωρηθεί ποσοστό 30%µε option έως το 80% για 52 αιτήσειςέργων ισχύος 1.400 MW.O ∆ηµήτρης Κοπελούζος ξεκίνησε τηνεπιχειρηµατική του δραστηριότητα τηδεκαετία του '70. O οµώνυµος όµιλοςσήµερα περιλαµβάνει διάφορες θυγατρικέςπου δραστηριοποιούνται στους τοµείς τουφυσικού αερίου, της ηλεκτρικής ενέργειας,της διαχείρισης αποβλήτων, τηςδιαχείρισης µαρινών και του real estate.Βασικό άρµα για τη δραστηριοποίηση στοφυσικό αέριο αποτελεί η Προµηθέας GasAE, στην οποία µετέχει µε ποσοστό 50% ηρωσική Gazpromexport Limited, θυγατρική

100% της OAO Gazprom. Το υπόλοιποποσοστό ανήκει στον κ. Κοπελούζο. Στησυµβατική ηλεκτροπαραγωγή, ο όµιλοςΚοπελούζου συµµετέχει µαζί µε την

Gazprom στην Enelco AE όπου καιδιαθέτουν µερίδιο 25% από κοινού.Βασικός µέτοχος της εταιρείας είναι ηιταλική Enel Investment Holding BV (100%

θυγατρική εταιρεία της Ιταλικής Enel SpA).Στο εµπόριο ηλεκτρισµούδραστηριοποιείται µέσω της Neco ΑΕ. Απότη δεκαετία του '90 µέχρι σήµερα, οόµιλος είναι ένας εκ των βασικώνπροµηθευτών της ∆ΕΗ, έχοντας αναλάβειτην προµήθεια, µεταξύ άλλων,ηλεκτροπαραγωγών ζευγών για τηνκάλυψη των αναγκών των νησιών κατάτους θερινούς µήνες.Εκτός από τα εντός των συνόρωνεγχειρήµατα, ο όµιλος αναπτύσσει έργακατασκευής νέων µονάδων ΑΠΕ καισυµβατικών στα Βαλκάνια. Εκτός ενέργειας,ο όµιλος συµµετείχε σε διάφορα έργατοµέων, όπως µεταφορές, και διαθέτειµερίδιο στο αεροδρόµιο των Σπάτων, ενώσχεδιάζει συµµετοχή σε project διαχείρισηςαπορριµάτων. Επίσης, ο όµιλος διατηρείσυµφέροντα στο έργο του πετρελαιαγωγούΜπουργκάς - Αλεξανδρούπολης. Πρόσφαταανέλαβε την κατασκευή του αεροδροµίουτης Αγ. Πετρούπολης.

47

Το σχέδιο δεν σταµατά στηνκατασκευή των αιολικών πάρκωνµε κόστος που ξεπερνά το 1 δισ.ευρώ, αλλά προβλέπει επιπλέοντην κατασκευή διασύνδεσης απότην Κρήτη προς τηνΠελοπόννησο, προκειµένου ηπαραγόµενη ενέργεια ναδιαχέεται και να πωλείται στοηπειρωτικό σύστηµα. Η πόντισηκαλωδίου που θα συνδέειηλεκτρικά την Κρήτη µε τηνυπόλοιπη Ελλάδα είναι έναµεγάλο έργο, για το οποίοµάλιστα τη δεκαετία του '80είχαν γίνει και σχετικές µελέτες

• Damco Energy AE• Damlot Lottery Games AE• Enelco AE• Gre-Tex Power Limited• Horizon Air Investments AE• Neco AE• Προµηθέας Gas AE• Technoinvest AE

Oι εταιρείεςτου οµίλουΚοπελούζου

Oι δραστηριότητες Κοπελούζου - ENEL στις ΑΠΕ∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙOΛΙΚΗ 16,4 MW ΣΤΗΝ ΕΥΒOΙΑ

ΑΙOΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΘΡΑΚΗΣ 30,75 MW ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ

∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙOΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗΣ 31,8 MW ΣΤΗ ΡO∆OΠΗ

∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙOΛΙΚΗ ΡO∆OΥ 11,5 MW ΣΤΗ ΡO∆O

∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙOΛΙΚΗ ΚΡΗΤΗΣ 7,2 MW ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

∆ΙΕΘΝΗΣ ΑΙOΛΙΚΗ ΑΧΑΪΑΣ 18,9 MW ΣΤΗΝ ΑΧΑΪΑ

Υ∆ΡOΗΛΕΚΤΡΙΚOΣ ΓΛΑΥΚOΥ 5,5 MW ΣΤΗΝ ΑΧΑΪΑ

EXEL SOLAR:Η ΝΕΑ ∆ΥΝΑΜΗΣΤΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑÏΚΑ

12

Με στόχο την κατάκτηση µεριδίου 15%της αγοράς φωτοβολταϊκών πλαισίωνµέσα σε µια τριετία, η νεοσυσταθείσαεταιρεία Exel Solar, µέλος του OµίλουExel Group από το Κιλκίς, «φλερτάρει»ήδη µε τις αγορές του εξωτερικού.O εξαγωγικός προσανατολισµός µεπροτεραιότητα τις όµορες χώρεςχαρακτηρίζει τις επιχειρηµατικέςεπιλογές του Oµίλου.O ∆ιευθύνων Σύµβουλος του Oµίλουκ. Σταύρος Τριανταφύλλου µιλά για τασχέδια ανάπτυξης της Exel Solar καισυµβουλεύει τους επενδυτέςφωτοβολταϊκών.

Συνέντευξη στην Ευαγγελία Λαµπάκου

48

O ∆ιευθύνων Σύµβουλος της Exel Groupκ. Σταύρος Τριανταφύλλου.

H Exel Solar είναι µια καινούργια εταιρείαστην αναπτυσσόµενη αγορά τωνφωτοβολταϊκών. Πώς αποφασίσατε ναεισέλθετε στον τοµέα; Ποιες οιπροσδοκίες σας;Το 2009 αντιπροσωπεύει µια χρονιά-ορόσηµο για τον Όµιλο Exel Group και τηνExel Solar. O Όµιλος, µετά από τριάνταχρόνια επιτυχηµένης πορείας στον κλάδοεπεξεργασίας και εµπορίας χάλυβα -µετην ίδρυση της Exel Solar-, υλοποιεί ένασηµαντικό επενδυτικό πλάνο στην αγοράτης πράσινης ενέργειας.Η απόφαση αυτή είναι ουσιαστική καισυνδεδεµένη µε ένα τριετέςεπιχειρησιακό πλάνο, µε στόχο νακαλύψουµε τις σύγχρονες ενεργειακέςαπαιτήσεις σε κατοικίες, σχολεία καιεπιχειρήσεις. Έχουµε όραµα για τηναγορά της Ενέργειας και σ’ αυτήνβλέπουµε το µέλλον µας. Επιδίωξή µας,µε την ίδρυση της νεότευκτηςπαραγωγικής µονάδας στη ΒΙ.ΠΕ.Σταυροχωρίου στο Κιλκίς, είναι νααποτελέσουµε ηγέτη στον τοµέατης πράσινης ενέργειας, προσφέρονταςαξιόπιστα προϊόντα σε απόδοση, ποιότητακαι µέγιστο χρόνο ζωής.

Ποια η θέση της Exel Solar σήµερα στηναγορά; Ποια τα οικονοµικά µεγέθη;Η παραγωγική διαδικασία της Exel Solarξεκινά µόλις το τέταρτο τρίµηνο του έτουςκαι παρόλο που οι πωλήσεις για την ExelSolar είναι µικρές σε όγκο, είναισηµαντικές σε αξία.Μέσα στην επόµενη τριετία στόχοςτης εταιρείας µας είναι η ισχύς τωνδιατιθέµενων φωτοβολταϊκών πλαισίων ναείναι της τάξεως των 40 MW, 65 MW και75 MW ανά έτος αντίστοιχα. Για ταεπόµενα τρία χρόνια οι προβλέψειςδείχνουν πωλήσεις που θα αγγίξουν τα80.000.000 ευρώ, 110.000.000 ευρώ και

130.000.000 ευρώ για κάθε οικονοµικόέτος αντίστοιχα. Τα κέρδη προ φόρων,τόκων και αποσβέσεων θα κυµανθούν από9% έως 15% ανάλογα µε τον βαθµόαξιοποίησης του εξοπλισµού και το µείγµαπωλήσεων.

Ποια είναι η στρατηγική ανάπτυξης τηςεταιρείας στην Ελλάδα και στοεξωτερικό;Αναφορικά µε την ελληνική αγορά, οστόχος που έχουµε θέσει είναι µέχρι τοτέλος της πρώτης τριετίας να έχουµεµερίδιο αγοράς της τάξεως του 15%. ΗExel Solar απευθύνεται κατά κύριο λόγο σεεγκαταστάτες και διανοµείςφωτοβολταϊκών συστηµάτων, και έχει ωςστόχο της τη δηµιουργία και ανάπτυξηενός δικτύου αξιόπιστων συνεργατών.Εκτός από την εγχώρια αγορά, η εταιρείαθέτει για τα επόµενα χρόνια σεπροτεραιότητα των επιχειρησιακών της

επιδιώξεων, τη δυναµική εξαγωγικήδραστηριότητα. O εξαγωγικόςπροσανατολισµός, µε προτεραιότητα τιςόµορες χώρες, και η σταδιακή εδραίωσήµας στις αγορές του εξωτερικού είναιστοιχεία που ορίζουν τις επιχειρηµατικέςεπιλογές του Oµίλου και των επενδυτών. Oστόχος των εξαγωγών για την επόµενητριετία είναι το 15% των πωλήσεων.Σταδιακά αυτό το ποσοστό στοχεύουµε νατο αυξήσουµε, ώστε µέχρι το 2015 νααποτελούν το 50% - 60% της συνολικήςπαραγωγικής δυναµικότητας της εταιρείας.Στοχεύουµε στις χώρες των Βαλκανίων καιτην Τουρκία, ενώ θα διεκδικήσουµε µερίδιοαγοράς και σε χώρες της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης, µε την παραγωγή ειδικώνφωτοβολταϊκών εφαρµογών.

Ποιες οι µελλοντικές επενδύσεις και τασχέδια µεσοπρόθεσµου χρονικούορίζοντα της εταιρείας;Επιχειρηµατικά, στα άµεσα σχέδια της ExelSolar είναι η έναρξη λειτουργίας και της 2ηςγραµµής παραγωγής φωτοβολταϊκώνπλαισίων στη µονάδα παραγωγής στοΚιλκίς. Χρονικά αυτή τοποθετείται στιςαρχές του 2010. Η συνολική δυναµικότητακαι µε τις δύο γραµµές παραγωγής θααγγίζει τα 75 MW ανά έτος.Η Exel Solar ως ηγέτης στην καινοτοµίατων φωτοβολταϊκών προϊόντων, µε τηντεχνογνωσία που διαθέτει, δεσµεύεται γιααξιόπιστα προϊόντα υψηλών αποδόσεωνµε διεθνείς πιστοποιήσεις και µε µέγιστοχρόνο ζωής. Στο πλαίσιο αυτό -και απόπλευράς τεχνολογικών εξελίξεων- σταµεσοπρόθεσµα σχέδιά µας βρίσκεται οσχεδιασµός λύσεων για εγκαταστάσειςφωτοβολταϊκών συστηµάτων σε κτήρια(BIPV) και για διάφορες εξειδικευµένεςχρήσεις, όπως στύλοι φωτισµού,αγροτικές εφαρµογές, βιοµηχανικέςεφαρµογές κ.λπ.

49

«Έχουµε όραµα για την αγοράτης Ενέργειας και σ’ αυτήνβλέπουµε το µέλλον µας.Επιδίωξή µας, µε την ίδρυσητης νεότευκτης παραγωγικήςµονάδας στη ΒΙ.ΠΕ.Σταυροχωρίου στο Κιλκίς, είναινα αποτελέσουµε ηγέτη στοντοµέα της πράσινης ενέργειας,προσφέροντας αξιόπισταπροϊόντα σε απόδοση, ποιότητακαι µέγιστο χρόνο ζωής.Σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές,στόχος για την επόµενη τριετίαείναι το 15% των πωλήσεων.»

Εκτός από προµηθευτής η εταιρεία είναικαι παραγωγός; Ποια έργα αναπτύσσετεκαι ποιοι είναι οι στόχοι σας σε αυτό τοκοµµάτι;Η Exel Group κατασκευάζει και διαθέτειστην αγορά φωτοβολταϊκά πλαίσια υψηλήςαπόδοσης και βάσεις στήριξηςφωτοβολταϊκών συστηµάτων.

Πριν από λίγες ηµέρες ολοκληρώθηκε ηπαράδοση των πρώτων επτάφωτοβολταϊκών πάρκων στους Μολάουςτης Λακωνίας (ισχύος 850 KW) βάσει τουπροβλεπόµενου χρονοδιαγράµµατος. Ταυλικά που χρησιµοποιήθηκαν ήταν ταυψηλής απόδοσης Φ/Β πλαίσια της σειράςESP 60 και η σταθερή βάση στήριξης Φ/Βσυστηµάτων Exel G1 – και τα δυοαποκλειστικής σχεδίασης και κατασκευήςExel Group.

Στους άµεσους επιχειρηµατικούς στόχουςτης Exel Solar βρίσκονται τόσο ηολοκλήρωση του όγδοου πάρκου στοΚιλκίς (ισχύος 142 KW), καθώς και ηοριστικοποίηση των συµφωνιών για πάρκασυνολικής ισχύος 10 MW στην Ελλάδα καιστο εξωτερικό.

Ποια είναι η πιο αποδοτική τεχνολογίασήµερα και ποια η σχέση κόστους -οφέλους στα πολυκρυσταλλικά και σταthin films; Εσείς τι θα συµβουλεύατε ένανκάτοχο άδειας για µικρό έργο ή ένανιδιοκτήτη που θέλει να εγκαταστήσει φ/βστη στέγη του σπιτιού του;Oι κυψέλες µονοκρυσταλλικού καιπολυκρυσταλλικού πυριτίου απαιτούνπρώτη ύλη υψηλής καθαρότητας και έχουνυψηλότερη απόδοση µετατροπής ηλιακήςακτινοβολίας προς ηλεκτρική ενέργεια.Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι, συγκριτικά µετα thin films, απαιτούν µικρότερη έκτασηγια την εγκατάσταση ενός συστήµατοςίδιας απόδοσης.Τα thin films είναι σχετικά νέα τεχνολογία,πολλά υποσχόµενη, η οποία όµωςχρειάζεται χρόνο για να ωριµάσει και ναπροσφέρει τη σταθερότητα και τη σιγουριάτων µονοκρυσταλλικών και τωνπολυκρυσταλλικών πλαισίων που έχουνδοκιµαστεί στην αγορά. Θα πρέπει,εξάλλου, να συνεκτιµηθεί το γεγονός ότι ηµείωση των τιµών των κυψελών πυριτίου -λόγω της αυξηµένης προσφοράς και τωνεπενδύσεων που µειώνουν το κόστοςπαραγωγής- έχει περιορίσει σηµαντικά τοπλεονέκτηµα που είχαν και που ήταν αυτότης χαµηλότερης τιµής. Πάντως, για έναµικρό έργο ή για χώρους περιορισµένηςέκτασης, όπως είναι π.χ. οι στέγες τωνσπιτιών, τα πλαίσια µονοκρυσταλλικού καιπολυκρυσταλλικού πυριτίου είναιµονόδροµος.

50

«Τα thin films είναι σχετικά νέατεχνολογία, πολλά υποσχόµενη,η οποία όµως χρειάζεται χρόνογια να ωριµάσει και ναπροσφέρει τη σταθερότητα καιτη σιγουριά τωνµονοκρυσταλλικών και τωνπολυκρυσταλλικών πλαισίωνπου έχουν δοκιµαστεί στηναγορά. Πάντως, για ένα µικρόέργο ή για χώρουςπεριορισµένης έκτασης, όπωςείναι π.χ. οι στέγες τωνσπιτιών, τα πλαίσιαµονοκρυσταλλικού καιπολυκρυσταλλικού πυριτίουείναι µονόδροµος.»

Στους Μολάους Λακωνίας παρέδωσε ηExel Solar επτά φωτοβολταϊκά πάρκασυνολικής ισχύος 850 KW. Τα υψηλήςαπόδοσης φωτοβολταϊκά πλαίσια τωνπάρκων ανήκουν στη σειρά ESP Series60, κατασκευής της Exel Solar.

51

Ποιοτικός έλεγχος των φωτοβολταϊκώνπάνελ από το εξειδικευµένο προσωπικότης Exel Solar. Με την ολοκλήρωση τηςδιαδικασίας του ποιοτικού ελέγχουκαι του σταδίου πλαστικοποίησης,τα φωτοβολταϊκά πάνελ περνούν στοστάδιο προσοµοίωσης πραγµατικώνσυνθηκών µέσα από τον state of the artεξοπλισµό της Exel Solar.

Υπάρχει ένα debate σχετικά µε το κόστοςτων ΑΠΕ και ειδικότερα µε το κόστος τωνφωτοβολταϊκών. Εσείς ως άνθρωπος τηςαγοράς φωτοβολταϊκών τι απαντάτε σεαυτούς που λένε ότι 450 ευρώ τηµεγαβατώρα είναι υπερβολική επιδότηση,όταν η οριακή τιµή του συστήµατος είναι40 ευρώ;Αρχικά, για να µπορέσει κάποιος νασυγκρίνει δύο εναλλακτικές επιλογές θαπρέπει προηγουµένως να αναδείξει τιςωφέλειες ή τα κρυµµένα κόστη αυτών τωνεπιλογών. Σύµφωνα, πάντως, µε το ισχύοννοµοσχέδιο η τρέχουσα τιµήτης µεγαβατώρας ισχύει µέχρι τονΑύγουστο του 2010. Από τότε και µετά θαµειώνεται σταδιακά, για να φτάσει το 2015να είναι 30% υψηλότερο από την OΤΣ.

Πέραν αυτού, στις σηµερινές συνθήκεςκρίσης θα πρέπει να υποστηριχθούνεπενδύσεις που δηµιουργούν θέσειςεργασίας. Με βάση στατιστικά στοιχεία, οιεπενδύσεις σε ΑΠΕ και ειδικότερα σεφωτοβολταϊκά συστήµατα δηµιουργούν20% περισσότερες θέσεις εργασίας απόό,τι αν τα ίδια χρήµατα δίνονταν στηνκατανάλωση και τετραπλάσιες από ό,τι ανεπενδύονταν στην παραγωγή ενέργειαςµε καύσιµα υλικά.

Η χώρα µας θα πρέπει να αναπτυχθεί σεαγορές στις οποίες έχουµε συγκριτικόπλεονέκτηµα, γιατί είναι και ο µόνοςτρόπος να προσελκύσει ξένα κεφάλαιακαι ξένες επενδύσεις. Με βάση αυτό τοσκεπτικό, οι επενδύσεις σταφωτοβολταϊκά συστήµατα έχουνασύγκριτο πλεονέκτηµα σε σχέση µεοποιαδήποτε άλλη επένδυση στηνπαραγωγή ενέργειας. Αυτό µάλισταεπιτείνεται εάν λάβει κάποιος υπόψητου ότι τα µέσα ποσοστά ακτινοβολίας -και εποµένως απόδοσης τωνσυστηµάτων- είναι 20% µε 30%υψηλότερα, και σε ορισµένεςπεριπτώσεις πολύ υψηλότερα από ό,τιάλλων χωρών της Ευρώπης.

Ποια η συνεισφορά των παραγόµενωνπροϊόντων στην προστασία τούπεριβάλλοντος; Ποιο το κόστοςεφαρµογής τους στον οικιακό ήβιοµηχανικό τοµέα; Ποιο το όφελος απότη λειτουργία τους στο πλαίσιο τηςδιάδοσης των Ανανεώσιµων ΠηγώνΕνέργειας;Η αξιοποίηση του ήλιου και η εµπορικήεκµετάλλευση της ηλιακής ενέργειαςαποτελεί τεράστια επένδυση για τηνποιότητα ζωής µας και, κατ’ επέκταση, γιατην υγεία µας. Χαρακτηριστικά νααναφέρω ότι η κάθε κιλοβατώρα πουπαράγεται από φωτοβολταϊκά συστήµατα -και άρα όχι από συµβατικά καύσιµα-συνεπάγεται την αποφυγή έκλυσης 1,1κιλού διοξειδίου του άνθρακα στηνατµόσφαιρα. Επιπλέον, συνεπάγεταιλιγότερες εκποµπές άλλων επικίνδυνωνρύπων, όπως τα αιωρούµεναµικροσωµατίδια, τα οξείδια του αζώτου, οιενώσεις του θείου κ.λπ.Αναφορικά µε τη χρήση φωτοβολταϊκώνπάνελ στον οικιακό τοµέα, το κόστοςανέρχεται περίπου στα €4.000 µε €5.000

52

Το νεότευκτο βιοκλιµατικό εργοστάσιο-σε πανοραµική άποψη- της Exel Solarαντιπροσωπεύει το πιο σύγχρονοεργοστάσιο του κλάδου σε ευρωπαϊκόεπίπεδο και βρίσκεται στη ΒΙ.ΠΕ.Σταυροχωρίου στο Κιλκίς.

«Oι επενδύσεις σε ΑΠΕ καιειδικότερα σε φωτοβολταϊκάσυστήµατα δηµιουργούν 20%περισσότερες θέσεις εργασίαςαπό ό,τι αν τα ίδια χρήµαταδίνονταν στην κατανάλωση καιτετραπλάσιες από ό,τι ανεπενδύονταν στην παραγωγήενέργειας µε καύσιµα υλικά.»

ανά εγκατεστηµένη KW (εξαρτάται από τησυνολική ισχύ του συστήµατος).Η απόσβεση της επένδυσης γίνεται στα10 περίπου χρόνια, ενώ ο συντελεστήςεσωτερικής απόδοσης εκτιµάται στo10% µε 12%. Το κόστος ενόςπαραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας στονβιοµηχανικό τοµέα µε την εφαρµογήφωτοβολταϊκού συστήµατος είναι γύρωστα €3.000 µε €3.500 ανάεγκατεστηµένη KW.Η απόσβεση υπολογίζεται στα 6 µε 7χρόνια, πιθανόν και νωρίτερα (εξαρτάταιαπό την ηλιοφάνεια και τις τιµές ανάκιλοβατώρα που ισχύουν για την περιοχή),ενώ ο συντελεστής εσωτερικής απόδοσηςκυµαίνεται από 18% έως και 25%.Στο πλαίσιο διάδοσης της χρήσης τωνΑΠΕ, τα οφέλη από τη λειτουργία καιχρήση των φωτοβολταϊκών συστηµάτων σεσχέση µε άλλες φυσικές µορφέςενέργειας, όπως η αιολική ή η υδραυλικήενέργεια, είναι συγκριτικά ανώτερα.Τα πλεονεκτήµατα από τη χρήσηφωτοβολταϊκών συστηµάτων έχουναντίκτυπο στη βελτίωση της ποιότηταςζωής µας, ενώ στα θετικά στοιχείαέγκειται και η ταχεία απόσβεση τηςεπένδυσης. Η αθόρυβη λειτουργία, ηαξιοπιστία, η µεγάλη διάρκεια ζωής και ηδυνατότητα επέκτασης ανάλογα µε τιςανάγκες, καθιστούν τα φωτοβολταϊκάσυστήµατα την πρώτη επιλογήπροτίµησης. Από την άλλη πλευρά, ηδυνατότητα αποθήκευσης τηςπαραγόµενης ενέργειας (στο δίκτυο ή σεσυσσωρευτές) και η ελάχιστη απαιτούµενησυντήρηση καθιστούν την εφαρµογήφωτοβολταϊκών συστηµάτων προσιτή καιχρήσιµη όχι µόνο για βιοµηχανική, αλλά καιγια οικιακή χρήση.

Ποιες είναι οι δυνατότητες ανάπτυξης τηςελληνικής βιοµηχανίας φωτοβολταϊκών;

Μπορεί να γίνει κάτι αντίστοιχο όπως καιστους ηλιακούς θερµοσίφωνες; ∆ιότιείναι άλλο πράγµα να πληρώνεται µιαεπιδοτούµενη τιµή και άλλο ναδηµιουργούνται συνέργειες και υπεραξίεςαπό µια αγορά, όπως είναι αυτή τωνφωτοβολταϊκών.Oι δυνατότητες ανάπτυξης τηςβιοµηχανίας των φωτοβολταϊκών είναιπολύ µεγαλύτερες από αυτές τωνηλιακών θερµοσιφώνων. Στη µίαπερίπτωση έχουµε µετατροπή τηςηλιακής ενέργειας σε θερµική, ενώ στηνάλλη περίπτωση µετατροπή της ηλιακήςενέργειας σε ηλεκτρική, κάτι που κατ’επέκταση σηµαίνει πολύ περισσότερεςκαι διαφορετικές χρήσεις καιεφαρµογές.Από την άλλη πλευρά, η χώρα µας -µε τηναξιοποίηση της έντονης ηλιοφάνειας και

την εκµετάλλευση της ηλιακής ενέργειας-αποτελεί τεράστια επένδυση αν σκεφτείκανείς τα ποσοστά απόδοσης λόγωποσοστών ακτινοβολίας. Επίσης, τογεγονός ότι τα φωτοβολταϊκά συστήµαταείναι αθόρυβα, καλαίσθητα και µεµηδενικούς ρύπους, καθίστανται πάραυτατα µοναδικά συστήµατα παραγωγήςενέργειας που µπορούν ναεγκατασταθούν µέσα ή κοντά σεοικισµούς, πάνω σε στέγες σπιτιών καιδηµόσιων κτηρίων. Με αυτόν τον τρόποδηµιουργούνται συνέργειες και νέεςευκαιρίες ανάπτυξης αγορών πουµαστίζονται από την κρίση, όπως είναιαυτή των σπιτιών.

53

Κ. Πιτσόκο, από τη θέση του Γενικού∆ιευθυντή της Exel Solar, ποιες είναιοι αναπτυξιακές προοπτικές της ExelSolar για τα επόµενα χρόνια; Πώςεκτιµάτε ότι θα διαµορφωθεί η αγοράτα επόµενα χρόνια;Επιδίωξη και άξονας της συνολικήςεπιχειρηµατικής µας δράσης είναι ηεξωστρέφεια και η ανάπτυξη διεθνώνσυνεργασιών, µέσω µακροχρόνιουσχεδιασµού και στρατηγικών κινήσεων.Oι επενδύσεις στην πράσινη ενέργειαείναι επιτακτική ανάγκη και όχιεπιχειρηµατική επιλογή στηριζόµενησε βραχυπρόθεσµα κριτήρια. Σηµασίαέχει να καταφέρουµε να

δηµιουργήσουµε πράσινη συνείδηση,γιατί οι Έλληνες απέχουµε από τηνπράσινη ανάπτυξη και ως κράτος καιως ιδιώτες. Oι επενδύσεις σεφωτοβολταϊκά συστήµατα πρέπει ναξεκινήσουν. Εάν για αυτό απαιτείταικάποιο υψηλό κίνητρο, πρέπει ναυποστηριχθεί και από την κοινωνία καιαπό την πολιτεία. Η αδήριτη ανάγκητης χώρας να «ξεφύγει» από τιςυφιστάµενες, ρυπογόνες,παραγωγικές διαδικασίες ηλεκτρικήςενέργειας είναι πλέον ευδιάκριτη καισκιαγραφεί ευοίωνο το άµεσο µέλλονστην αγορά των φωτοβολταϊκώνσυστηµάτων.

∆ιεθνείς συνεργασίες και εξωστρέφεια

O ΕΛΛΗΝΑΣ«ΠΕΤΡΕΛΑΙΑΣ»ΤOΥ ΑΙΓΑΙOΥ

13

Στα 2.900 µέτρα κάτω από την επιφάνειατης θάλασσας φτάνει το γεωτρύπανο πουχρησιµοποιεί αυτές τις µέρες ηΕνεργειακή Αιγαίου στη δεύτερηγεώτρηση που πραγµατοποιεί στηνΚαβάλα στο κοίτασµα «Ε». Αντίστοιχαγεωτρύπανα µε αυτά που µισθώνει ηελληνική εταιρεία, χρησιµοποιούνται στιςoffshore έρευνες της Βόρειας Θάλασσας.Όντας γνώστης της αγοράς πετρελαίου,έχει ασχοληθεί µε τον «µαύρο χρυσό» στοµεγαλύτερο µέρος τής µέχρι σήµεραεπαγγελµατικής του διαδροµής. Από τοCity του Λονδίνου και την Arthur Andersen,µέχρι την Καβάλα και τα πετρέλαια τηςΘάσου, ο Μεταλλειολόγος Μηχανικός τουΕΜΠ, µε µεταπτυχιακό από το φηµισµένοImperial έχει αναµειχθεί σε πολυάριθµαενεργειακά projects.Αναλαµβάνοντας πάντως το 2007 τα ηνίατης πάλαι ποτέ ένδοξης Καβάλα Oil,έπρεπε πρώτα να ξαναχτίσει τη φήµη τηςεταιρείας µετά το διεθνές φιάσκο του2007, όταν ο τότε ιδιοκτήτης Frank Timisχρησιµοποίησε την ελληνική εταιρεία γιαχρηµατιστηριακά παιχνίδια στην αγορά τουΛονδίνου. Έτσι, αµέσως, κατάρτισε το νέοεπιχειρησιακό πλάνο, στη συνέχειαδιασφάλισε τη χρηµατοδότηση του

εγχειρήµατος και προχώρησε στηνυλοποίηση του νέου ερευνητικούπρογράµµατος που βρίσκεται σε εξέλιξη.Στον επενδυτικό στίβο πάντως, οαπόφοιτος της σχολής Μωραΐτη ήδη µετράαρκετά χρόνια, και από το 2003διαχειρίζεται -µεταξύ άλλων- εφοπλιστικάκεφάλαια και επενδύει σε καινοτόµεςελληνικές επιχειρήσεις µέσω τηςεταιρείας επιχειρηµατικών συµµετοχώνCapital Connect. Χαρακτηριστικότερηπερίπτωση είναι η συνεργασία µε τονΚορρέ για την εκµετάλλευση προϊόντωνΚρόκου Κοζάνης το 2006.

Την εποχή που βγάζαµε πετρέλαιο...Το ιστορικό των ερευνών στον κόλπο τηςΚαβάλας ξεκινά στα τέλη της δεκαετίαςτου '60, όταν η Εταιρεία ΠετρελαίωνΒορείου Αιγαίου EΠΕ (ΕΠΒΑ) υπογράφεισύµβαση µε το Βασίλειο της Ελλάδος γιατην παραχώρηση των δικαιωµάτωνΈρευνας & Ανάπτυξης. Η πρώτηερευνητική γεώτρηση πραγµατοποιείται το1972 και ακολουθούν συνολικά άλλεςοκτώ γεωτρήσεις µέχρι το 1979, όταν καιεγκαθίσταται η πρώτη εξέδρα παραγωγήςαερίου, ενώ το 1981 ολοκληρώνονται καιοι εγκαταστάσεις για το πετρέλαιο. Από το

Κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν ότι τοεθνικό κεφάλαιο της χώρας είναι οορυκτός της πλούτος. Είναι εκείνοι οιεπαγγελµατίες για τις δύσκολεςαποστολές που επιλέγουν τον δύσβατογια την Ελλάδα δρόµο της παραγωγής.Ένας από αυτούς είναι ο Έλληνας«πετρελαιάς», ο σαραντάρης ΜαθιόςΡήγας, ο οποίος έχει αναλάβει τοκοπιώδες έργο της εξόρυξης πετρελαίουαπό τα έγκατα του Αιγαίου, σε µιαπεριοχή όπου «θα χυθεί αίµα» για κάθεβαρέλι που εξορύσσεται.

Του Χάρη Φλουδόπουλου

54

1982 έως το 1988 η ηµερήσια παραγωγήπετρελαίου ξεπερνά τα 20 χιλιάδεςβαρέλια µε αποκορύφωµα το 1984, ότανκαθηµερινά παράγονται 26 χιλιάδεςβαρέλια. Το 1998 διακόπτεται η παραγωγήη οποία ξεκινά πάλι το 1999 µε σαφώςµικρότερους όγκους. Το 2003 η εταιρείαπερνά στη Regal Petroleum. Στα µέσα του2005, η εισηγµένη στην εναλλακτικήεπενδυτική αγορά του Λονδίνουανακοίνωσε ότι ανακάλυψε ένα από τα

µεγαλύτερα κοιτάσµατα έως ενός δισ.βαρελιών στην Ευρώπη. Η πραγµατικότηταωστόσο ήταν εντελώς διαφορετική και ηιστορία αυτή στάθηκε αφορµή για τηναυστηροποίηση των κανονισµών τουχρηµατιστηρίου σε σχέση µε τιςανακοινώσεις για ανακαλύψειςκοιτασµάτων από εταιρείεςεκµετάλλευσης φυσικών πόρων. Στησυνέχεια, η εταιρεία περιέρχεται στουςεργαζοµένους και εξυγιαίνεται. ΗΕνεργειακή Αιγαίου αναλαµβάνει τονέλεγχο της εταιρείας µε την εξαγορά στις

20 ∆εκεµβρίου του 2007 των µετοχών τηςΕυρωτεχνικής, κατόχου του πλειοψηφικούπακέτου της Καβάλα Oil.

Η επένδυσηΈχοντας εξορύξει 110 εκατ. βαρέλια απότο 1980, η σηµερινή παραγωγή τουκοιτάσµατος του Πρίνου είναι µόλις 1.300βαρέλια. Ωστόσο, η Ενεργειακή Αιγαίουφιλοδοξεί να επαναφέρει την Ελλάδα στονχάρτη των πετρελαιοπαραγωγών χωρών,υλοποιώντας ένα επενδυτικό πρόγραµµα$200 εκ. Ήδη ολοκληρώθηκε η πρώτηφάση των γεωτρήσεων ενώ η δεύτερηβρίσκεται σε εξέλιξη, µε στόχο τηνάντληση 6.500 βαρελιών ηµερησίως,ποσότητα που αντιστοιχεί στο 1,5% τωναναγκών της χώρας.Η γεώτρηση στο κοίτασµα «Ε» φτάνει σεκάθετο βάθος τα 2.900 µέτρα καιπραγµατοποιείται σε µια έκταση µήκους5.500 µέτρα στα ανοιχτά µεταξύ Θάσου

και Ελευθερούπολης. Είναι δε ηµεγαλύτερη γεώτρηση που έχει γίνει ποτέστη χώρα µας. Εφόσον όλα κυλήσουνοµαλά, τότε το απολήψιµο πετρέλαιο θαδιατίθεται κατευθείαν στην παραγωγήµέσω των ΕΛ.ΠΕ. µέσα σε διάστηµα 90ηµερών. Η έκθεση του ΣυµβουλίουΕθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής το 2008ανέβασε την εκτίµηση για την παραγωγήστην περιοχή του Β. Αιγαίου στα 200 έως350 χιλιάδες βαρέλια, ποσότητα ικανή γιανα καλύψει σχεδόν το 50% της ζήτησηςτης χώρας σε πετρέλαιο. Αυτό θα συµβείεφόσον προχωρήσει η εκµετάλλευση τουκοιτάσµατος στην περιοχή Μπάµπουρας,στο Θρακικό πέλαγος. Στην περιοχή ηAegean Energy διαθέτει άδειαεκµετάλλευσης σε ποσοστό 70% (έχειεγκριθεί από το Υπ.Αν. και εκκρεµεί ηµεταβίβαση από την καναδική Denison).

55

O Μαθιός Ρήγας έχει ασχοληθείµε τον «µαύρο χρυσό» στοµεγαλύτερο µέρος τής µέχρισήµερα επαγγελµατικής τουδιαδροµής. Από το City τουΛονδίνου και την ArthurAndersen, µέχρι την Καβάλα καιτα πετρέλαια της Θάσου, οΜεταλλειολόγος Μηχανικόςτου ΕΜΠ, µε µεταπτυχιακό απότο φηµισµένο Imperial έχειαναµειχθεί σε πολυάριθµαενεργειακά projects.

Παραγωγή / Έτος

OΙ ΠΡΩΤΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣΚΑΙ OΙ ΠΡOΚΛΗΣΕΙΣΑΡΘOΥΡOΥ ΣΤΗ ∆ΕΗ

14

Πέρα από τους συµβολισµούς που δείχνουντη νέα κατεύθυνση της ∆ΕΗ, ο κ. Ζερβόςως επικεφαλής πραγµατοποιεί ιδανικόξεκίνηµα σε σχέση µε τα οικονοµικά τηςεταιρείας. Σύντοµα, ο Πρόεδρος και∆ιευθύνων Σύµβουλος της εταιρείας θακληθεί να δώσει το στίγµα της πολιτικήςτης εταιρείας. Τα πρώτα δείγµατα γραφήςωστόσο έχουν ήδη δοθεί, και, όπωςαναµενόταν, οι πρώτες προτεραιότητεςαφορούν την αναθεώρηση του επενδυτικούπλάνου και τις αλλαγές που θα πρέπει ναπροωθηθούν σε θέµατα τιµολόγησης.Αυτό φάνηκε τόσο κατά τη διάρκεια τηςακρόασής του στη Bουλή, όσο και κατά τιςπρώτες οµιλίες του στην επίσκεψη στηνΚοζάνη, αλλά και στην κοπή της πίτας τηςεταιρείας. «Η ∆ΕΗ ή θα φαλιρίσει ή θαπρέπει να αυξηθούν τα τιµολόγια», είχεπει χαρακτηριστικά τότε ο κ. Ζερβός.Το πρόβληµα στο οποίο εστιάζει ο κ.Ζερβός αφορά το γεγονός ότι η ∆ΕΗστηρίζει την κερδοφορία της σε µεγάλοβαθµό στην εκµετάλλευση του λιγνίτη.Έτσι, καθώς ο λιγνίτης είναι από τα πλέονρυπογόνα καύσιµα, από το 2013 θασυνεπάγεται µεγαλύτερο λειτουργικόκόστος, σε σχέση µε ό,τι ισχύει σήµερα.

Με βάση λοιπόν τους υπολογισµούς τηςπροηγούµενης διοίκησης της ∆ΕΗ, οιοποίοι έχουν παραδοθεί στον κ. Ζερβό,από το 2013 και µετά όταν θα καταργηθείη δωρεάν κατανοµή µέρους τωνδικαιωµάτων εκποµπής ρύπων που ισχύεισήµερα, το επιπλέον κόστος για αγορέςδικαιωµάτων θα είναι περίπου 1,3 δισ. Σετι αυξήσεις «µεταφράζεται» αυτό τοεπιπλέον κόστος για την επιχείρηση;Ακόµη και εάν η ∆ΕΗ επωµιστεί µέροςαυτής της δαπάνης, οι µέσες αυξήσεις στατιµολόγια δεν µπορεί να είναι µικρότερεςαπό 30% σε σχέση µε τα τρέχονταεπίπεδα των τιµολογίων. Είναι ευνόητολοιπόν ότι οι επιλογές που έχει µπροστάτης η διοίκηση της ∆ΕΗ είναι δύο: Είτε νααναµένει το 2013 και να επιβάλει βίαιεςαυξήσεις, είτε να προχωρήσει σε σταδιακήαναπροσαρµογή µε ετήσιες αυξήσεις πουθα κυµανθούν περίπου στο 10%.Και αυτό γιατί το 2010 ισχύει η πολιτική«παγώµατος» των τιµολογίων, οπότε οιαυξήσεις θα πρέπει να κατανεµηθούν σεβάθος τριετίας, δηλαδή το 2011, το 2012και το 2013.Ανεξάρτητα πάντως από τιςµεσοµακροπρόθεσµες προοπτικές για τα

«Λιθάνθρακας εκτός - ΑΠΕ εντός» είναιτο νέο µότο στη ∆ΕΗ του νέου Προέδρουκαι ∆ιευθύνοντος Συµβούλου ΑρθούρουΖερβού, ο οποίος, όταν ανέλαβεεπισήµως, πραγµατοποίησε µια βαθιάσυµβολική κίνηση. Η εταιρεία κατέθεσετις απαιτούµενες αιτήσεις στηΡυθµιστική Αρχή Ενέργειας, προκειµένουδύο από τα παλαιότερα πάρκα τηςεταιρείας σε Σάµο και Λήµνο ναεπισκευαστούν και ναεπαναλειτουργήσουν.Τι επιδιώκει ο κ. Ζερβός για τις ΑΠΕ, γιατον λιγνίτη, για τις επενδύσεις και για τονέο business plan;

56

τιµολόγια, η ∆ΕΗ έχει να αντιµετωπίσει σεάµεσο ορίζοντα το θέµα του ανταγωνισµούαπό άλλους προµηθευτές στη λιανική.Έτσι, πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδηυπάρχει από πλευράς ∆ΕΗ έτοιµηαπάντηση στην εµπορική πολιτική άλλωνπροµηθευτών, ενώ το σχετικό αίτηµα γιααλλαγές σε ορισµένες κατηγορίεςτιµολογίων έχει ήδη υποβληθεί στουπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Επενδυτικό πρόγραµµαΜε βάση όσα έχει ήδη ανακοινώσει ο κ.Ζερβός, για το επενδυτικό πρόγραµµα έχειθέσει ως προτεραιότητα την άµεσηπροώθηση των νέων λιγνιτικών µονάδων:• Για την Πτολεµαΐδα 5 προχωρά η άµεσηπροκήρυξη του διαγωνισµού, και η ανάθεσήτης στον ανάδοχο θα πραγµατοποιηθείαµέσως µόλις εγκριθεί η περιβαλλοντικήµελέτη και υπάρξει η σύµφωνη γνώµη τωντοπικών κοινωνικών εταίρων.• Η λιγνιτική µονάδα Μελίτη 2 εξαρτάταιαπό την επίλυση του θέµατος του ορυχείουτης Βεύης, το οποίο ανήκει στο δηµόσιο,καθώς ο διαγωνισµός που είχε ξεκινήσειπριν από µερικά χρόνια δεν ολοκληρώθηκε.• Τίθεται εκτός λειτουργίας µία από τιςπαλαιότερες και πλέον ρυπογόνεςµονάδες στην Πτολεµαΐδα.• Θα δοθεί ιδιαίτερη έµφαση σεεπενδύσεις σε µεγάλα υδροηλεκτρικά -αντλητικά συστήµατα.

Νέο business planΣύντοµα αναµένονται οι αλλαγές στοεπιχειρησιακό σχέδιο της εταιρείας για τηνπερίοδο 2010 - 2015, κατά την οποία ολιγνίτης θα παραµείνει το «εθνικόκαύσιµο». Όµως η ∆ΕΗ, µε δεδοµένο ότιθα µειωθεί η ανταγωνιστικότητά του απότο 2013 και µετά, θα δώσει ιδιαίτερηέµφαση στις ΑΠΕ που θα παίξουνσηµαντικό ρόλο στο ενεργειακό ισοζύγιο

για τις επόµενες δεκαετίες. Στόχος της∆ΕΗ είναι να προχωρήσει µε γοργά βήµαταστην υιοθέτηση των ΑΠΕ και ναδιαδραµατίσει ηγετικό ρόλο στην αγορά. Ηµεγάλη «πρόκληση» για τη νέα διοίκησητης ∆ΕΗ είναι η σηµαντική αύξηση τουµεριδίου των ΑΠΕ στο ενεργειακόχαρτοφυλάκιο της ∆ΕΗ,συµπεριλαµβανοµένων και των µεγάλωνυδροηλεκτρικών έργων.

Πράσινες συνεργασίεςΈχοντας ένα σχετικά φτωχό χαρτοφυλάκιοαιολικών πάρκων περίπου στα 45 MW καιακόµη 50 MW υπό κατασκευή ή κοντά στηφάση της κατασκευής, η ∆ΕΗ σίγουρα δενµετέχει στην πρωτοπορία των ΑΠΕ. Έτσι,λοιπόν, η ∆ΕΗ καλείται να δώσει νέαώθηση στις ΑΠΕ όχι µόνο στα δικά τηςέργα, αλλά και συνολικά στην επίτευξητου στόχου του 20%, που «µεταφράζεται»επισήµως σε επενδύσεις από 8 έως 10GW πράσινων µονάδωνηλεκτροπαραγωγής.Πώς θα γίνει αυτό; Μία από τις προτάσειςπου έχει πέσει στο τραπέζι και φαίνεται να

εξετάζεται «ζεστά» είναι η συµµετοχή της∆ΕΗ σε κοινοπραξίες µε ιδιώτες επενδυτές,που θα εστιάζουν στην κατασκευή µεγάλωνέργων ΑΠΕ. Ήδη η ∆ΕΗ έχει σε ισχύµνηµόνιο συνεργασίας µε τη Ρόκας Iberdrolaγια την ανάπτυξη ενός µεγάλουσυµπλέγµατος αιολικών πάρκων στο Β.Αιγαίο, µε προβλεπόµενη εγκατεστηµένηισχύ 650 - 750 MW, και, εφόσονπροχωρήσει, αναµένεται να κατασκευαστείκαι διασύνδεση, ώστε η παραγόµενηενέργεια να διαχέεται στο σύστηµα.Είναι αυτονόητο ότι µε τον σηµερινόρυθµό της ένταξης νέων έργων ΑΠΕ (100– 150 MW ετησίως) το 2020 δεν θαβρισκόµαστε ούτε στα µισά του δρόµουτου δεσµευτικού στόχου που έχει τεθείαπό την ΕΕ. Αντίθετα, εάν και εφόσονπροωθηθούν συνεργασίες σε µεγάλαέργα, τότε η υλοποίηση ενός projectισοδυναµεί µε την επίτευξη περίπου του10% του στόχου.Μέσω έργων µεγάλου µεγέθους, λοιπόν,φιλοδοξεί η ∆ΕΗ να µπει δυναµικά στο«παιχνίδι» της πράσινης ενέργειας, µεέµφαση στα αιολικά και τα υδροηλεκτρικά.Όσο για τα φωτοβολταϊκά, η εταιρεία θαπροχωρήσει τα µεγάλα έργα που θαγίνουν στα οικόπεδα που προκύπτουν απότα εξοφληµένα ορυχεία λιγνίτη στηΜακεδονία και στην Πελοπόννησο.Υπενθυµίζεται ότι η ∆ΕΗ ακόµη σήµεραέχει ένα ικανοποιητικό χαρτοφυλάκιοσυνεργασιών µε ιδιώτες επενδυτές.Πρόκειται για τις πετυχηµένεςκοινοπραξίες στον τοµέα των ΑΠΕ µεεταιρείες όπως η Ρόκας, η Τέρνα, ηΕλλάκτωρ, η ∆ΙΕΚΑΤ και πιο πρόσφατα ηγαλλική EDF Energies Nouvelles. Τοενδιαφέρον µάλιστα σ' αυτές τιςσυνεργασίες είναι ότι η συµµετοχή της∆ΕΗ είναι µειοψηφική, σε ποσοστό 49%.

57

Oι επιλογές που έχειµπροστά της η διοίκησητης ∆ΕΗ είναι δύο: Είτε νααναµένει το 2013 και ναεπιβάλει βίαιες αυξήσεις, είτενα προχωρήσει σε σταδιακήαναπροσαρµογή µε ετήσιεςαυξήσεις που θα κυµανθούνπερίπου στο 10%.Και αυτό γιατί το 2010 ισχύειη πολιτική «παγώµατος»των τιµολογίων

ΣΕ… ∆ΙΑΙΤΑΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΚΑΙ ΚΑΥΣΙΜΑ

15

Με βάση τα επίσηµα στοιχεία για τοδεκάµηνο του 2009, παρατηρείται µιασηµαντική συγκράτηση των καταναλωτώνστη βενζίνη. Ανεπίσηµα, ωστόσο, πηγέςτης αγοράς κάνουν λόγο για ακόµηµεγαλύτερες µειώσεις, που έκαναν τηνεµφάνισή τους από την αρχή του νέουέτους και οι οποίες έρχονται ναπιστοποιήσουν κατά κύριο λόγο τηνάσχηµη καταναλωτική ψυχολογία.Σε ό,τι αφορά τα επίσηµα στοιχεία, οιπωλήσεις βενζινών παρουσίασαν αύξηση2,4%, ενώ στο σύνολό της η αγοράσηµείωσε επιβράδυνση, καθώς αυξήθηκεσε ετήσια βάση µε ποσοστό 1,4%, ότανστο εξάµηνο η αύξηση ήταν πάνω απότο 2,5%.Ειδικότερα, οι συνολικές πωλήσεις για όλατα προϊόντα ήταν 8,494 εκατ. τόνους(+1,4%). Στα λευκά προϊόντα, δηλαδήστις βενζίνες, οι πωλήσεις του πετρελαίουκίνησης και του πετρελαίου θέρµανσηςέφτασαν τα 8,209 εκατ. τόνους (+2,4%),ενώ στο µαζούτ είχαµε µια σηµαντικήµείωση της τάξης του 21,1%, καθώςπουλήθηκαν 285,2 χιλιάδες τόνοι έναντι361,6 τόνων πέρυσι. Η τάση αυτήεξηγείται κυρίως λόγω του περιορισµού

της βιοµηχανικής δραστηριότητας, αλλάκαι της σαφώς µειωµένης χρήσης µαζούταπό τη ∆ΕΗ στην ηλεκτροπαραγωγή.Oι πωλήσεις στις βενζίνες πάντως είναιοριακά αυξηµένες (3.400.577 τόνοι έναντι3.387.478 τόνων πέρσι), µε την αύξησητων πωλήσεων των προϊόντων ντίζελ ναπροσεγγίζει το 4%.

Μερίδια αγοράςΩς προς τα µερίδια, το κοινό σχήµα ΕΚO -BP εµφανίζεται µε µερίδιο περί το 28,5%στην αγορά, έναντι 31,6% στο 10µηνο του2008, ενώ Shell και Avin έχουν ενισχυθείστο 22,1% έναντι 21,7% στο αντίστοιχοδιάστηµα της προηγούµενης χρονιάς.Στους κερδισµένους της περιόδου είναι οι«µεσαίες» εταιρείες της αγοράς, όπως ηAegean του ∆. Μελισσανίδη, η Jet Oil τωνΜαµιδάκηδων και οι εισηγµένες Revoil τηςοικογένειας Ρούσσου και Elinoil,συµφερόντων Σπ. Καρνέση.Ενισχυµένα είναι τα µερίδια και σε ΕΤΕΚΑ,Silkoil, Dracoil, στην εισηγµένη Cyclon,συµφερόντων των κληρονόµων Θ.Βαρδινογιάννη, αλλά και στην µικρότερηGallon Oil, η οποία µέσα σε µια χρονιά έχειδιπλασιάσει τα µερίδιά της (βλ. πίνακες).

Ανακατατάξεων και εξελίξεων συνέχειαστην αγορά καυσίµων, η οποία, παρά τιςµεγάλες εξαγορές της Shell και της BPαπό τους δύο διυλιστηριακούς οµίλουςτης χώρας, δεν λέει να καταλαγιάσει.Στην αγορά καυσίµων χαρακτηριστικήείναι η αυτoσυγκράτηση τωνκαταναλωτών, ενώ η αγορά ηλεκτρισµούέχει µπει επισήµως σε ύφεση.

Του Χρήστου Παπαχρήστου

58

Ποιες εταιρείες κινδυνεύουν;Αν και αρκετοί από τους λεγόµενους«∆αυίδ» της αγοράς εµπορίας καυσίµωνπαίρνουν µερίδια από τους «µεγαλύτερους»,κάποιοι πολύ «µικροί» αντιµετωπίζουν όλοκαι πιο σοβαρά προβλήµατα ρευστότητας. Ταποσά που τους χρωστούν οι πρατηριούχοιµήνα µε τον µήνα µεγαλώνουν, και µαζί µεαυτά και τα «ανοίγµατά» τους προς τουςπροµηθευτές τους, δηλαδή κατά κύριο λόγοτα διυλιστήρια.

Το καµπανάκι του κινδύνου χτυπά για 3 - 4µικρές εταιρείες, που είναι -σύµφωνα µε τιςπληροφορίες- και οι επιβαρηµένες από τοσύνολο όσων έχουν µερίδια αγοράς κάτωτου 2%. ∆έκα πάντως συνολικά εταιρείεςδιαθέτουν σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχείαγια το 7µηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2009,µερίδια κάτω του 2%. Πρόκειται για τιςDracoil, Kaoil, Gallon-Oil, KMOIL, ΑΡΓΩ,Sunoil, Medoil, ΧΡΥΣOΪΛ, Bitoumina.

Τι λένε οι πρατηριούχοιΠαράπονα για µείωση της ρευστότητάςτους, λόγω της µείωσης στον τζίρο τους,διατυπώνουν και άλλοι κρίκοι της αγοράς.Συγκεκριµένα, οι εκπρόσωποι τωνπρατηριούχων µιλούν για πάνω από 100πρατήρια, τα οποία και έχουν κλείσει απότην έναρξη της οικονοµικής κρίσης µέχρισήµερα, λόγω της υποχώρησης τωνπωλήσεών τους.

Η άποψη των εταιρειώνΗ επιχειρηµατολογία πάντως των

πρατηριούχων δεν δικαιολογείται από ταεπίσηµα στοιχεία. Στο 7µηνο, παρά την«γκρίνια» των βενζινοπωλών, η αγορά τωνβενζινών δείχνει µια οριακή άνοδο 0,98%,αλλά πάντως όχι πτώση. Στο σύνολο τηςαγοράς πουλήθηκαν 2.355.033 τόνοιβενζινών έναντι 2.332.138 τόνων στο ίδιοδιάστηµα πέρυσι, δηλαδή 22.985 επιπλέον.«Τα πρατήρια αυτά έκλεισαν εξαιτίας τηςκακοδιαχείρισης των ίδιων τωνεπιχειρηµατιών, και όχι από έλλειψηδουλειάς», απαντούν στελέχη τωνεταιρειών.

59

Το κοινό σχήµα ΕΚO - BPεµφανίζεται µε µερίδιο περί το28,5% στην αγορά, έναντι 31,6%στο 10µηνο του 2008, ενώ Shellκαι Avin έχουν ενισχυθεί στο22,1% έναντι 21,7% στοαντίστοιχο διάστηµα τηςπροηγούµενης χρονιάς. Στουςκερδισµένους της περιόδου είναιοι «µεσαίες» εταιρείες, όπως ηAegean του ∆. Μελισσανίδη, ηJet Oil των Μαµιδάκηδων και οιεισηγµένες Revoil τηςοικογένειας Ρούσσου και Elinoil,συµφερόντων Σπ. Καρνέση

Μερίδια αγοράς στο 10µηνο(%) Σύνολο καυσίµων 2009 2009 / 2008

EKO - ELDA 15,8 -1,8

SHELL 13,6 0,5

BP 12,7 -1,3

JET OIL 8,6 0,5

AVIN 8,5 -0,1

AIGAIO 8,3 0,5

ELINOIL 6,9 0,1

REVOIL 6,1 1,0

ETEKA 4,4 0,5

SILK OIL 3,6 0,3

CYCLON 3,3 0,8

DRACOIL 2,6 0,6

KAOIL 2,0 0,1

GALLON-OIL 1,2 0,6

KMOIL 0,7 -0,1

ARGO 0,6 0,0

SUNOIL 0,3 -0,8

MEDOIL 0,3 0,0

XPYΣOIΛ 0,2 0,2

ELPETROL 0,1 -1,7

BITOUMINA 0,1 0,0

Σε ύφεση ο ηλεκτρισµόςΣε αρνητικό ρυθµό ανάπτυξης µπήκε γιαπρώτη φορά το ελληνικό ηλεκτρικό σύστηµατο 2009, µε βάση τα επίσηµα στοιχεία τουδιαχειριστή του συστήµατος (∆ΕΣΜΗΕ).Η συνολική κατανάλωση ηλεκτρισµού, γιαπρώτη φορά βάσει στοιχείων διαχειριστήπαρουσιάζει συρρίκνωση, που στο σύνολοτης ζήτησης φτάνει το -5,56%.Στους επιµέρους καταναλωτές η κατανοµήείναι ανισοµερής, µε τους πελάτες πουεπιλέγουν υψηλή τάση, δηλαδή τις περίπου

30 βαριές βιοµηχανίες και επιχειρήσειςκοινής ωφέλειας, να καταναλώνουνλιγότερο ρεύµα σε ποσοστό 20,19%.Αλλά και για τα νοικοκυριά η µείωση τηςκατανάλωσης κατά 3,63% σε σύγκριση µετο 2008 καταδεικνύει την αρνητικήψυχολογία ή ακόµη και την άσχηµηοικονοµική κατάσταση των νοικοκυριών,που περιορίζουν ακόµη και βασικέςανάγκες, όπως ο ηλεκτρισµός.Η εξέλιξη αυτή δεν είχε προβλεφθεί ούτεκαι ως σενάριο στις προηγούµενες εκθέσειςτου Συµβουλίου Εθνικής ΕνεργειακήςΣτρατηγικής (όργανο που µε τη νέακυβέρνηση φαίνεται να εγκαταλείπεται),όπου η αύξηση της ζήτησης σε ετήσια βάσηείχε τοποθετηθεί στα επίπεδα του 3 - 4%.Σε ό,τι αφορά τα επιµέρους «ηλεκτρικά»χαρακτηριστικά του 2009, η έστω καιµειωµένη κατανάλωση καλύφθηκε κατάκύριο λόγο -σε ποσοστό 62%- από τιςλιγνιτικές µονάδες της ∆ΕΗ. Το αντίστοιχοποσοστό το 2008 ήταν 53%. Το 2009χρειάστηκε να λειτουργήσουν πολύλιγότερο οι µονάδες πετρελαίου(-51,55%) αλλά και οι µονάδες φυσικούαερίου (-29,47%). Σηµαντική αύξηση τηςτάξης του 20,41% παρουσίασε η χαµηλούλειτουργικού κόστους υδροηλεκτρικήπαραγωγή. Αλλά και η παραγωγή από τιςΑΠΕ σηµείωσε αύξηση κατά 20,41%.Τατελευταία στοιχεία για τη σύνθεση τηςπαραγωγής επιβεβαιώνουν την τάση γιαενίσχυση της κερδοφορίας της ∆ΕΗ, αλλάκαι για περαιτέρω επιδείνωση τωνοικονοµικών του ∆ΕΣΜΗΕ, ο οποίοςκαλείται να αποπληρώσει τουςπαραγωγούς ΑΠΕ µε τις νέες αυξηµένεςτιµές. Η συνολική παραγωγή τωνπράσινων µονάδων το 2009 ήταν1.883.839 MWh, όταν το 2008 ηπαραγωγή ήταν 1.568.866 MWh.

60

Πωλήσεις στο 10µηνοΣύνολο καυσίµων ∆εκάµηνο 2008 2009 2009 / 2008EKO - ELDA 1.474.902 1.346.085 -8,7%SHELL 1.101.234 1.157.356 5,1%BP 1.171.765 1.076.305 -8,1%JET OIL 680.544 728.491 7,0%AVIN 723.596 722.235 -0,2%AIGAIO 649.647 704.901 8,5%ELINOIL 568.909 589.081 3,5%REVOIL 426.692 516.600 21,1%ETEKA 332.117 376.566 13,4%SILK OIL 274.089 306.568 11,8%CYCLON 209.107 279.504 33,7%DRACOIL 160.468 217.272 35,4%KAOIL 161.695 172.666 6,8%GALLON-OIL 47.969 101.610 111,8%KMOIL 66.433 63.076 -5,1%ARGO 47.045 50.466 7,3%SUNOIL 93.959 28.114 -70,1%MEDOIL 24.655 23.566 -4,4%XPYΣOIΛ 13 14.286 109.792,3%ELPETROL 156.239 11.198 -92,8%BITOUMINA 7.711 8.431 9,3%Σύνολο 8.378.789 8.494.377 1,4%

TRIM A.E. Ειδικές Εκδόσεις Tηλ.: 210 7240510 Γριβογιώργου 5 Αθήνα

www.kinitanea.gr // E-mail: info@kinitanea.gr

Κυκλοφορεί την 1η του µηνόςστα περίπτεραόλης της χώρας

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΜΕΤ' ΕΜΠO∆ΙΩΝΓΙΑ ΤO ΑΕΡΙO

16

Θέµα χρόνου θα πρέπει να θεωρείται το«άνοιγµα» της αγοράς του φυσικού αερίουστη χώρα µας, µια διαδικασία δύσκολη καιπερίπλοκη, όπως αποδεικνύεται στηνπράξη. Η αρχική προσπάθεια των οµίλωνΜυτιληναίου και Βαρδινογιάννη ναεισάγουν στο ελληνικό σύστηµα ιδιωτικάφορτία υγροποιηµένου αερίου δενκαρποφόρησε, καθώς στην πράξηαποδείχθηκαν πολύ ισχυρές οιαντιστάσεις του µονοπωλίου πουεπικρατεί στην αγορά. Παρά την αρχικήαποτυχία, τον ∆εκέµβριο ωστόσο οι δύοόµιλοι είναι έτοιµοι να επαναλάβουν τοεγχείρηµα και γι’ αυτόν τον λόγο ήδηκάνουν τις κατάλληλες προετοιµασίες γιατην εισαγωγή νέων ιδιωτικών φορτίωναερίου στη χώρα µας. Τα γεγονότα του∆εκεµβρίου πάντως προκάλεσαν και τηνεισαγγελική παρέµβαση, προκειµένου ναεξεταστεί η νοµιµότητα της στάσης πουτηρήθηκε από πλευράς ∆ΕΣΦΑ, αλλά καινα διερευνηθεί το κατά πόσο υπήρξε ζηµίααπό το «µπλοκάρισµα» του ιδιωτικούφορτίου. Ας πάρουµε όµως τα πράγµατααπό την αρχή, δηλαδή από τη στιγµή πουαποφάσισε ο όµιλος Μυτιληναίου απόκοινού µε τον όµιλο Βαρδινογιάννη να

δραστηριοποιηθούν στην εµπορία φυσικούαερίου...

Το χρονικόΣε µια περίοδο όπου η ελληνικήβιοµηχανία δοκιµάζεται, κάθε απόπειραµείωσης του ενεργειακού κόστους είναικάτι παραπάνω από σηµαντική. Καθώςλοιπόν το αέριο LNG πωλείται σε αισθητάχαµηλότερη τιµή από το αέριο που πουλάη ∆ΕΠΑ, ήταν λογικό οι όµιλοι Μυτιληναίουκαι Βαρδινογιάννη να θελήσουν ναεκµεταλλευτούν τη συγκυρία, κάνονταςχρήση του νοµοθετικού πλαισίουαπελευθέρωσης της αγοράς πουεπιτρέπει ελευθερία επιλογήςπροµηθευτή.Η αρχή έγινε από την πλευρά τηςΑλουµίνιον της Ελλάδας (ΑτΕ), η οποία ήδηαπό τα τέλη Σεπτεµβρίου υπέβαλε αίτησηστη ΡΑΕ για την εγγραφή της εταιρείας στοµητρώο χρηστών του Εθνικού ΣυστήµατοςΦυσικού Αερίου (ΕΣΜΦΑ), η οποία καιέγινε δεκτή. Το χρονικό των εξελίξεωνέκτοτε έχει ως εξής:• Στις 7 Oκτωβρίου η ΑτΕ υποβάλειαίτηση στον ∆ΕΣΦΑ για σύναψη σύµβασηςχρήσης της Ρεβυθούσας και µεταφοράς

Πρόσφατα οι όµιλοι Μυτιληναίου καιΒαρδινογιάννη προχώρησαν στην πρώτησυµφωνία για προµήθεια υγροποιηµένουφυσικού αερίου από την ιταλική ΕΝΙ,«σπάζοντας» το κρατικό µονοπώλιο της∆ΕΠΑ και επιτυγχάνοντας σηµαντικόπεριορισµό του κόστους. Για τηνεπίτευξη της πρωτοποριακής αυτήςσυµφωνίας προηγήθηκαν σκληρέςδιαπραγµατεύσεις µε το ∆ΕΣΦΑ, ώστε νακαταστεί δυνατή η χρήση τόσο τωνεγκαταστάσεων ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα,όσο και του αγωγού στο ΕΣΜΦΑ (ΕθνικόΣύστηµα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου).Υπολογίζεται δε ότι η µείωση κόστουςπου προκύπτει από την τρέχουσαδιαφορά τιµολόγησης LNG έναντι τουσυµβατικού φυσικού αερίου ξεπερνά το20%. O δρόµος όµως ήταν δύσβατος…

62

63φ.α. ώστε να προχωρήσει στην εισαγωγήτου αερίου. Με βάση τον νόµο η αίτησηέπρεπε να απαντηθεί εντός 10 εργάσιµωνηµερών.• Στις 6 Νοεµβρίου και ενώ η ηµεροµηνίαείχε παρέλθει ανεκµετάλλευτη, η ΑτΕγνωστοποιεί στον ∆ΕΣΦΑ την πρόθεσή τηςνα προµηθευτεί φ.α. από τρίτοπροµηθευτή. Το φορτίο των 65 χιλ.κυβικών έχει ηµεροµηνία παράδοσης από29 Νοεµβρίου έως 2 ∆εκεµβρίου καιζητείται από τον ∆ΕΣΦΑ ακριβήςηµεροµηνία για τη χρήση τηςεγκατάστασης της Ρεβυθούσας και τουδικτύου.• Στις 9 και 11 Νοεµβρίου ο ∆ΕΣΦΑαπαντά µε δύο επιστολές ότι δεν µπορείνα δοθεί πρόσβαση στη Ρεβυθούσα καιστο δίκτυο αερίου χωρίς πρώτα νασυναφθεί σύµβαση, αλλά και χωρίς ναδοθεί η σύµφωνη γνώµη της ∆ΕΠΑ.• Στις 12 Νοεµβρίου, παρότι η ΑτΕθεώρησε ως µη ορθή την άποψη του∆ΕΣΦΑ, στέλνει στη ∆ΕΠΑ επιστολήγνωστοποιώντας ότι από τις 3 ∆εκεµβρίουέως τις 7 Ιανουαρίου θα επιλέξει τρίτοπροµηθευτή. Ζητεί από τη ∆ΕΠΑ είτε ναδηλώσει σύµφωνη γνώµη για τηχρησιµοποίηση της Ρεβυθούσας είτε ναπροβεί στις απαραίτητες ενέργειες γιατην εκχώρηση της δεσµευµένηςχωρητικής ικανότητας.• Στις 13 και 18 Νοεµβρίου η ∆ΕΠΑαπαντά αρνητικά µε επιστολές της γιαπροφανείς -και όχι µόνο- λόγους, σε µιακίνηση που αντίκειται στο ρυθµιστικόπλαίσιο απελευθέρωσης της αγοράςαερίου.• Στις 20 Νοεµβρίου η ΑτΕ απευθύνεταιαπευθείας στον ∆ΕΣΦΑ για την υπογραφήτης σύµβασης µέχρι τις 23 του ίδιουµήνα. Η προθεσµία δεν τηρήθηκε και ο∆ΕΣΦΑ ακολούθησε την τακτική τηςµητρικής.

• Στις 24 Νοεµβρίου η ΑτΕ κάνεικαταγγελία στη ΡΑΕ αλλά και στουπουργείο ΠΕΚΑ για την παράνοµησυµπεριφορά του ∆ΕΣΦΑ. Η ΡΑΕ εκδίδεισύσταση σύµφωνα µε την οποία ο ∆ΕΣΦΑυποχρεούται να διαθέτει σε όλους τουςχρήστες του ΕΣΦΑ πρόσβαση µε τουςίδιους όρους, µε τον πλέον οικονοµικό καιδιαφανή τρόπο ώστε να εξασφαλίζονταισυνθήκες ανταγωνισµού στην αγορά φ.α.

• Στις 30 Νοεµβρίου και παρά τη σύστασηο ∆ΕΣΦΑ αντί να εκδώσει απόφαση, ζητείαπό τη ΡΑΕ αιτιολογηµένη γνώµη περίαποδέσµευσης της µεταφορικήςικανότητας. Για πρώτη φορά εκδίδεται καιανακοίνωση του σωµατείου τωνεργαζοµένων στον ∆ΕΣΦΑ πουκαταγγέλλει µε τη γνωστή συνδικαλιστικήορολογία ιδιώτες και ΡΑΕ.• Στις 2 ∆εκεµβρίου η ΡΑΕ εγκρίνει τηναιτιολογηµένη απόφαση. Μετά τηνπρωτοβουλία της ΑτΕ, η εταιρεία καλείταιτελικά στον ∆ΕΣΦΑ για την υπογραφή τηςσύµβασης, ωστόσο διαπιστώνεταιαιφνιδίως απουσία της νοµικής συµβούλουπου δηλώνει ασθενής και του αρµόδιου

διευθυντή δραστηριότητας που δενσηκώνει το τηλέφωνό του. Ταυτόχρονα στοπαιχνίδι των συνδικαλιστών µπαίνει και τοσυνδικάτο της ∆ΕΠΑ που τάσσεταιεναντίον του «ανοίγµατος» της αγοράς,επικαλούµενο κενά στο θεσµικό πλαίσιο.Το ίδιο βράδυ συγκαλείται ∆.Σ. στον∆ΕΣΦΑ και ο Πρόεδρος φέρνει προςσυζήτηση επιστολή παραίτησης του∆ιοικητικού Συµβουλίου που δενεγκρίνεται. Η επιστολή αποστέλλεται παράταύτα στο υπουργείο την επόµενη µέρα.• Στις 3 ∆εκεµβρίου η ΑτΕ καταθέτειασφαλιστικά µέτρα ζητώντας να υπογραφείη σύµβαση και να εκφορτωθεί το φορτίο,και ακόµη καταθέτει εξώδικη δήλωση στον∆ΕΣΦΑ. O ∆ΕΣΦΑ απειλείται µε πρόστιµοαπό τη ΡΑΕ, ενώ η εταιρεία και όσαπρόσωπα έχουν τυχόν ενεργήσειπαράνοµα βρίσκονται ενώπιον αγωγών γιααποζηµιώσεις.Το βράδυ της ίδιας ηµέρας η νοµικήσύµβουλος που έχει αναρρώσει από τηναιφνίδια ασθένειά της γνωµοδοτεί ότι ησύµβαση µε την ΑτΕ δεν µπορεί νακαταρτιστεί µε τον ίδιο τρόπο όπως εκείνητης ∆ΕΠΑ, βάσει και της γνωµοδότησηςτης ΡΑΕ αλλά και όσων αναφέρονται στοννόµο. Η νοµική σύµβουλος χρησιµοποιείως αιτιολογικό το ότι η σύµβαση της ∆ΕΠΑείναι ετήσια και δεν µπορεί να εφαρµοστείγια την ΑτΕ, ενώ ζητά εκ νέουγνωµοδότηση της ανεξάρτητης αρχής,γεγονός που συνεπάγεται νέακαθυστέρηση.• Το πλοίο της ΕΝΙ, το οποίο έχει ήδησυµπληρώσει στα ανοιχτά των Μεγάρωναρκετά 24ωρα, δεν έχει χρονικάπεριθώρια να περιµένει περαιτέρω καιαναχωρεί προκειµένου να µεταφέρει τοφορτίο σε άλλη αγορά.

Η κρίση στον ∆ΕΣΦΑΌπως φάνηκε από τις µετέπειτα

Tο αέριο LNG πωλείται σεαισθητά χαµηλότερη τιµή απότο αέριο που εισάγεται µεαγωγούς, και ήταν λογικό οιιδιωτικοί όµιλοι να επιδιώξουννα εκµεταλλευτούν τησυγκυρία, κάνοντας χρήσητου νοµοθετικού πλαισίουαπελευθέρωσης της αγοράςπου επιτρέπει ελευθερίαεπιλογής προµηθευτή

εξελίξεις, µέρος της διοίκησης του∆ΕΣΦΑ είχε ταχθεί υπέρ του«ανοίγµατος» της αγοράς. Άλλωστε,σχετικές δηλώσεις είχε κάνει ο πρώην∆ιευθύνων Σύµβουλος της εταιρείας Π.Κανελόπουλος, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι,αφότου παραιτήθηκε, εξεδόθηανακοίνωση από τον ∆ΕΣΦΑ, στην οποίαη εταιρεία έβαλε ευθέως κατά τηςΡυθµιστικής Αρχής Ενέργειας,θεωρώντας ότι οι γνωµοδοτήσεις τηςΡΑΕ ήταν εσφαλµένες.Ακολούθησε στα τέλη Ιανουαρίου ηπαραίτηση του Αντιπροέδρου του ∆ΕΣΦΑ, οοποίος στην επιστολή παραίτησής τουδήλωνε ότι «οι θέσεις που αναπτύσσονταιστο δελτίο κατατείνουν στην περαιτέρωκαθυστέρηση της απελευθέρωσης τηςαγοράς του φυσικού αερίου και είναιαντίθετες µε τα οικονοµικά και ταγενικότερα συµφέροντα της εταιρείας».Παρόµοια επιστολή απεστάλη στον κ.Μαυροµµάτη και από τέσσερα µέλη του ∆.Σ.τα οποία δήλωσαν υπέρ τηςαπελευθέρωσης της αγοράς και τόνισαν ότιαποποιούνται κάθε ευθύνη που µπορεί ναπροκύψει από τη συγκεκριµένη ανακοίνωση.Τις ίδιες ηµέρες έγινε γνωστό ότι οεισαγγελέας πληµµελειοδικών Αθήναςδιέταξε την έναρξη επείγουσαςπροκαταρκτικής εξέτασης, µε σκοπό νααπαντηθεί το εάν το δηµόσιο ή ο ∆ΕΣΦΑυπέστησαν οικονοµική ζηµία και ποιονβαραίνει η ευθύνη, καθώς και νααποδοθούν φυσικές και ηθικές ευθύνεςγια την πιθανή τέλεση ποινικούαδικήµατος. Μετά την παρέµβαση τουεισαγγελέα, το ΥΠΕΚΑ ανακοίνωσε τηντοποθέτηση νέας διοίκησηςστην εταιρεία.

Στο στόχαστρο της ΚοµισιόνΣτο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπήςέχει µπει η Ελλάδα (και) για τη µη

συµµόρφωσή της µε τους Κανονισµούςτου φυσικού αερίου, όπως αποκαλύπτουνδύο επιστολές-φωτιά της αρµόδιαςδιεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.Στις επιστολές αποκαλύπτεται ότι ηΚοµισιόν έχει ήδη κινήσει διαδικασίαπαράβασης εναντίον της χώρας µας, καιζητείται από τη Ρυθµιστική ΑρχήΕνέργειας και από το υπουργείο ναπροχωρήσουν αµέσως στο «άνοιγµα» της

αγοράς µε την κατάργηση της«προνοµιακής» µεταχείρισης πουαπολαµβάνει η ∆ΕΠΑ.Στις δύο επιστολές γίνεται εκτενής αναφοράστη συµπεριφορά του ∆ΕΣΦΑ στις αρχές∆εκεµβρίου, όταν και «µπλοκαρίστηκε» ηείσοδος ιδιωτικού φορτίου στο εθνικόσύστηµα φυσικού αερίου. Επίσης, ηΕπιτροπή ζητεί να πληροφορηθεί για τιςκυρώσεις αλλά και για τα πρόστιµα που θαεπιβληθούν στην εταιρεία.

Πρόκειται για επιστολές µε ηµεροµηνία«16 Ιανουαρίου» και «4 Φεβρουαρίου», τιςοποίες απευθύνει ο ∆ιευθυντήςΑσφάλειας Προµηθειών και ΕνεργειακώνΑγορών, Χάινζ Χέλµπρεχτ, προς τοναπερχόµενο Πρόεδρο της ΡΑΕ, τονκαθηγητή Σίµο Σιµόπουλο.Η πρώτη επιστολή κάνει ιδιαίτερη µνείαστα γεγονότα του ∆εκεµβρίου µε τοιδιωτικό φορτίο LNG, και όπως αναφέρει:«Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ελληνικέςαρχές απέτυχαν να εκτιµήσουν σωστά καινα λάβουν υπόψη τους τις επιπτώσεις γιατη διαδικασία απελευθέρωσης της αγοράςαερίου των συγκεκριµένων αποφάσεων»(σ.σ.: δηλαδή της παρελκυστικής τακτικήςπου ακολούθησε ο ∆ΕΣΦΑ προκειµένου ναεµποδιστεί το ιδιωτικό φορτίο φυσικούαερίου). «Είναι φανερό ότι υπάρχει πιθανήπαραβίαση συγκεκριµένων άρθρων τωνΚανονισµών αλλά και της Oδηγίας για τηναγορά του φυσικού αερίου». Στηνεπιστολή της Κοµισιόν αναφέρονταιονοµαστικά τέσσερα άρθρα ΚοινοτικώνΚανονισµών και Oδηγιών που θεωρεί ότιπαραβιάστηκαν και ζητείται από τη ΡΑΕ νακάνει γνωστά τα µέτρα που θα λάβει ώστενα επιλυθεί το θέµα που προέκυψε. Και τοκυριότερο, η Κοµισιόν ζητεί ναπληροφορηθεί για τις κυρώσεις και για ταπρόστιµα που επιβλήθηκαν ή πουσκοπεύει να επιβάλει η ΡΑΕ για τησυµπεριφορά σχετικά µε όσα συνέβησαντον ∆εκέµβριο.Μεταξύ άλλων, ο ∆ΕΣΦΑ κατηγορείται απότην Επιτροπή διότι δεν απάντησε στοαίτηµα για πρόσβαση στις εγκαταστάσειςτις Ρεβυθούσας, ως όφειλε, εντός 10ηµερών. Η Κοµισιόν θεωρεί ότιπαραβιάζεται το Κοινοτικό ∆ίκαιο στησύµβαση µεταφοράς που είχε υπογραφείµεταξύ ∆ΕΠΑ και ∆ΕΣΦΑ, και η οποίαπροβλέπει ότι για να χορηγηθεί πρόσβασησε τρίτους στο σύστηµα του φυσικού

64

Μεταξύ άλλων, ο ∆ΕΣΦΑκατηγορείται από την Επιτροπήδιότι δεν απάντησε στο αίτηµαγια πρόσβαση στιςεγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας,ως όφειλε, εντός 10 ηµερών.Η Κοµισιόν θεωρεί ότιπαραβιάζεται το Κοινοτικό ∆ίκαιοστη σύµβαση µεταφοράς πουείχε υπογραφεί µεταξύ ∆ΕΠΑ και∆ΕΣΦΑ, και η οποία προβλέπειότι για να χορηγηθεί πρόσβασησε τρίτους στο σύστηµα τουφυσικού αερίου, θα πρέπει νασυναινέσει και η ∆ΕΠΑ

65αερίου, θα πρέπει να συναινέσει καιη ∆ΕΠΑ.Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφήνειαιχµές για την άρνηση του ∆ΕΣΦΑ νασυµµορφωθεί στις γνωµοδοτήσεις τηςΡυθµιστικής Αρχής Ενέργειας πουυποδείκνυαν το «άνοιγµα» τωνεγκαταστάσεων της Ρεβυθούσας και τηνυποδοχή του ιδιωτικού φορτίου.Υπενθυµίζεται ότι, µεταξύ άλλων, ο∆ΕΣΦΑ είχε επικαλεστεί ως πρόσχηµα τηµη ύπαρξη εποχιακών τιµολογίων,αιτιολογία που απορρίπτει η ΕΕ.Στη δεύτερη επιστολή που κοινοποιείταικαι στον αρµόδιο Γενικό Γραµµατέα τουΥΠΕΚΑ, Κ. Μαθιουδάκη, η Επιτροπήπροειδοποιεί τις ελληνικές αρχές ότι δενθα δεχθεί «ηµίµετρα» σε σχέση µε τονΚανονισµό Λειτουργίας της αγοράςφυσικού αερίου που προωθείται από τουπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.«Παλαιότερα προσχέδια του Κανονισµούτης αγοράς που είχαν υποπέσει στηναντίληψή µας, ήγειραν σοβαρέςεπιφυλάξεις σχετικάη µε το εάνσυµµορφώνονται µε την απελευθέρωσητης αγοράς», αναφέρει χαρακτηριστικά ηεπιστολή.Στην επιστολή που εστάλη την περασµένηΠέµπτη, γίνεται γνωστό ότι έχει κινηθείδιαδικασία παράβασης σε βάρος τηςΕλλάδας, και καλείται η ΡΑΕ να δώσειδιευκρινίσεις µε ποιον τρόποαντιµετωπίζει ο νέος Κώδικας τα θέµαταπου ανέκυψαν.Για τον λόγο αυτόν ζητείται να υπάρξουνεπαφές, αλλά και να δοθεί στην Επιτροπήαντίγραφο του νέου Κώδικα, ώστε ναδιαπιστωθεί εάν διασφαλίζει τησυµµόρφωση µε τους κανόνες και τουςστόχους της ευρωπαϊκής ενεργειακήςαγοράς.

Στα τέλη ∆εκεµβρίου είχαµε και µια αποχώρηση-έκπληξη από την ΕΠΑ Αττικής.O λόγος για την αµερικανική Duke Energy, η οποία κατείχε ποσοστό 51% στηνεταιρεία Attiki Denmark, κάτοχο του 49% της ΕΠΑ Αττικής. Η απόφαση της DukeEnergy Corp αποδόθηκε από πηγές της αµερικανικής εταιρείας στο γεγονός ότι ηεπένδυση στην Ελλάδα δεν ήταν επιτυχής. Σηµειώνεται ότι στην Attiki Denmarkµέτοχος σε ποσοστό 49% είναι η Shell Gas & Power BV.Στα µέσα Ιανουαρίου κυκλοφόρησαν έντονες φήµες περί αποχώρησης και τηςShell από την ΕΠΑ, κάτι που ωστόσο διαψεύστηκε επισήµως. Oι φήµεςτροφοδοτήθηκαν από το γεγονός ότι βρέθηκε στην Αθήνα υψηλόβαθµο στέλεχοςτης πολυεθνικής, το οποίο ωστόσο φέρεται να διαβεβαίωσε ότι η εταιρείαπαραµένει στην ΕΠΑ Αττικής.Στην πράξη πάντως ταπράγµατα αναµένεται ναξεκαθαρίσουν στο άµεσοµέλλον. Και γι’ αυτό ταχρονικά περιθώριαστενεύουν και θα πρέπει ναβρεθεί νέος επενδυτής πουθα καλύψει το κενό που έχειαφήσει η Duke. Πώς όµως θαγίνει αυτό όταν η εταιρείααναµένεται φέτος να γράψειζηµίες άνω των 15 εκατ. ευρώ ενώ και το 2010 αναµένεται να είναι δύσκολο; Εάνδεν υπάρξει άλλος ενδιαφερόµενος, η τελευταία διέξοδος είναι να βρεθεί λύσηµεταξύ των υφιστάµενων µετόχων για το ποσοστό της Duke. Σε αυτήν τηνπερίπτωση όµως θα πρέπει να ξεκαθαριστούν συγκεκριµένα ζητήµατα, µεδεδοµένο ότι π.χ. ο Γενικός ∆ιευθυντής της ΕΠΑ Αττικής οριζόταν από την Duke.Η πιθανότητα να περάσει το ποσοστό της αµερικανικής εταιρείας στη ∆ΕΠΑσυγκεντρώνει τις λιγότερες πιθανότητες, καθώς µια τέτοια κίνηση θαισοδυναµούσε µε επανακρατικοποίηση της ΕΠΑ, δηλαδή θα έδινε λάθος σήµαστις αγορές σε µια περίοδο µάλιστα που η κυβέρνηση προχωρά σε εκτεταµένοπρόγραµµα αποκρατικοποιήσεων. Την ίδια στιγµή είναι αµφίβολο εάν η Shell θαδεχόταν µια λύση που θα την άφηνε µε µια συµµετοχή της τάξης του 24% καιχωρίς ουσιαστικό λόγο στο µάνατζµεντ.Η ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ, που ιδρύθηκε το 2001, είναι ο αποκλειστικός διανοµέας φυσικούαερίου στην Αττική µε µετόχους τη ∆ΕΠΑ 51% (µέσω της θυγατρικής Ε∆Α) και τηνκοινοπραξία Attiki Denmark 49%. Στην Attiki Denmark το 51% έχει παραµείνει«ορφανό» µετά την αποχώρηση της Duke, ενώ το υπόλοιπο 49% παραµένει στη Shell.

Εξελίξεις και στην ΕΠΑ Αττικής

OΛΕΣ OΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣΕΚΚΡΕΜOΤΗΤΕΣΣΤON ΗΛΕΚΤΡΙΣΜO

17

Στο µικροσκόπιο της ΕυρωπαϊκήςΕπιτροπής βρίσκονται από το περασµένοκαλοκαίρι οι θεσµικές εκκρεµότητες σεσχέση µε την απελευθέρωση τωνενεργειακών αγορών. Πρόκειται κυρίωςγια θέµατα που αφορούν την αγορά τουηλεκτρισµού, όπως η εφαρµογή τηςOδηγίας 2003/54/ΕΚ, η απελευθέρωσητων τιµολογίων αλλά και το «άνοιγµα» τηςαγοράς ηλεκτρισµού στη λιανική, που ήδηέχουν µπει στο στόχαστρο της Κοµισιόν,δεδοµένου ότι ακόµη εκκρεµεί ησυµµόρφωση της χώρας µας µε τιςσχετικές Oδηγίες. Εξίσου σηµαντική και ηυπόθεση του λιγνίτη, ενόψει και τωνδιεργασιών για το ορυχείο της Βεύης.

O νέος Επίτροπος ΕνέργειαςXαρακτηριστικό της σηµασίας πουαποδίδεται από την Κοµισιόν στον τοµέατης ενέργειας και στην προώθηση κοινώνκανόνων για τη δηµιουργία ενιαίας αγοράςείναι το γεγονός ότι το χαρτοφυλάκιο τηςενέργειας πέρασε από τη Λετονία στηΓερµανία, και ήδη από τις αρχές τουΦεβρουαρίου έχει αναλάβει καθήκοντα ονέος Γερµανός Επίτροπος GüntherOettinger.

O διαχωρισµός του δικτύουΗ πρώτη εκκρεµότητα αφορά τηνεφαρµογή της Oδηγίας 2003/54/ΕΚ,γνωστή και ως «δεύτερο πακέτο για τηνενέργεια». Η χώρα µας ακόµη δεν έχεισυµµορφωθεί στις προβλέψεις τηςOδηγίας, δηλαδή ακόµη δεν έχειπροχωρήσει στον διαχωρισµό του∆ιαχειριστή του ∆ικτύου ∆ιανοµής, παράτο γεγονός ότι ο σχετικός νόµος είχεψηφιστεί το 2005. Ωστόσο, ακόµη καισήµερα η δηµιουργία του ∆ιαχειριστήΕλληνικού Συστήµατος και ∆ικτύουΗλεκτρικής Ενέργειας (∆ΕΣ∆ΗΕ)παραµένει σε εκκρεµότητα, µεαποτέλεσµα η διαχείριση του δικτύου ναπαραµένει στη ∆ΕΗ, βάσει και τωνσχετικών µεταβατικών διατάξεων τουνόµου. Φυσικά, η εκκρεµότητα αυτή γιατην πλήρη συµµόρφωση της χώρας µας σεµια Oδηγία του 2003 δεν έχει περάσειαπαρατήρητη από την Κοµισιόν, η οποίακαι έχει ήδη κινήσει διαδικασίαπαράβασης.Το θέµα επανήλθε πρόσφατα στηνεπικαιρότητα µε αφορµή µια ερώτηση πουκατατέθηκε εκ µέρους τηςΕυρωβουλευτού του ΠΑΣOΚ Άννυς

Σηµαντικές εκκρεµότητες υπάρχουνστην ελληνική αγορά ηλεκτρισµού και ηχώρα µας βρίσκεται για άλλη µια φοράστο στόχαστρο της Κοµισιόν. Τι συµβαίνειµε τον διαχωρισµό (που δεν έχει γίνει)στα δίκτυα; Ποιες οι εξελίξεις στηνυπόθεση του λιγνίτη και ποιες οι νέεςOδηγίες; Για ποιες εκκρεµότητες έχειήδη κινηθεί διαδικασία παράβασης απότην ΕΕ;

Της Λ. Κουκουβιτάκη

66

67

Ποδηµατά. Η Ελληνίδα Ευρωβουλευτήςείχε καταθέσει µια φαινοµενικά άσχετηερώτηση στον προηγούµενο ΕπίτροποΕνέργειας Α. Πίλµπαγκς σε σχέση µε τανέα τιµολόγια της ∆ΕΗ. Στηνπραγµατικότητα, η απάντηση τουΕπιτρόπου Πίλµπαγκς σε ερώτηση για τατιµολόγια της ∆ΕΗ έλαβε τη µορφήαυστηρού µηνύµατος: «Η Ελλάδα δεν έχεικαν προχωρήσει µε τον διαχωρισµό του∆ιαχειριστή ∆ικτύου (Συστήµατος)∆ιανοµής. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπήέχει κινήσει διαδικασία παράβασης»,σηµείωνε ο Επίτροπος. Πράγµατι η πρώτηπροειδοποιητική επιστολή της Κοµισιόνεστάλη στην Αθήνα προ εξαµήνου, ενώπληροφορίες αναφέρουν ότι απαντητικήεπιστολή της προηγούµενης κυβέρνησηςέχει κριθεί ως «µη ικανοποιητική».Υπενθυµίζεται εξάλλου ότι πέραν τηςOδηγίας του 2003, από το καλοκαίρι έχειψηφιστεί και αποτελεί δεσµευτική Oδηγίατο περίφηµο «τρίτο πακέτο τηςενέργειας» (2009/72/ΕΚ).

Η απόφαση του ΣυµβουλίουΣύµφωνα µε την απόφαση του Συµβουλίου,όπως αποκάλυψε πρόσφατα ο Βουλευτήςτης Νέας ∆ηµοκρατίας Κ. Μουσουρούλης,το νέο θεσµικό πλαίσιο για την αγοράενέργειας δεν υποχρεώνει πλέον τιςεταιρείες που δραστηριοποιούνται στηνπαραγωγή ή την προµήθεια ηλεκτρικήςενέργειας να αποχωρήσουν απόοποιαδήποτε δραστηριότητα στα δίκτυαµεταφοράς, µε πλήρη ιδιοκτησιακόδιαχωρισµό. Όπως µπορεί να γίνει εύκολααντιληπτό, ενδεχόµενη υιοθέτηση τουπλήρους ιδιοκτησιακού διαχωρισµού θασήµαινε τον υποχρεωτικό διαχωρισµό τωνδραστηριοτήτων της ∆ΕΗ, δηλαδή τη µηδυνατότητα συµµετοχής της «µητρικής»∆ΕΗ στις νέες τυχόν εταιρείες που θαπροέκυπταν. Η συµφωνία που τελικά έγινε

αποδεκτή όχι µόνο δεν οδηγεί στηνυποχρεωτική και απόλυτη διάσπαση τηςδηµόσιας επιχείρησης παραγωγής καιµεταφοράς ενέργειας (µε ιδιοκτησιακόδιαχωρισµό), αλλά αντιθέτως τηνενδυναµώνει.Ωστόσο, όπως προβλέπει η Oδηγία στοάρθρο 49 (µεταφορά στο Εθνικό ∆ίκαιο), ηπαραπάνω αναφερόµενη Oδηγία θαπρέπει να έχει ενσωµατωθεί στηνεσωτερική έννοµη τάξη µέχρι τις 3Μαρτίου 2011, δηλαδή σε περίπου έναέτος από σήµερα.

Πάντως, ακόµη και χωρίς τον πλήρηιδιοκτησιακό διαχωρισµό, η νέα Oδηγίαπεριέχει αυστηρές προβλέψεις για τονουσιαστικό διαχωρισµό των ∆ιαχειριστώντων ∆ικτύων και των εταιρειώνπαραγωγής και εµπορίας, προκειµένου ναυπάρχει προαγωγή του ανταγωνισµού.

Ανταλλαγές παγίωνΕνδεικτικές των όσων συµβαίνουν σήµερα

στην ΕΕ είναι και οι εξελίξεις εξαγορώνκαι ανταλλαγών παγίων µεγάλωνεταιρειών ηλεκτρισµού, που στην ουσίαεπιβλήθηκαν από την Κοµισιόν στο πλαίσιοτης απελευθέρωσης των αγορώνενέργειας. Έτσι, πρόσφαταολοκληρώθηκαν οι αναγκαστικέςανταλλαγές παγίων µεταξύ της EON τηςEnBW και της γαλλικής EDF. Πρόκειται γιασυµφωνίες που «επιβλήθηκαν»,προκειµένου να προωθηθεί οανταγωνισµός στις αγορές ηλεκτρισµούτης Γαλλίας και της Γερµανίας, καθώς ηΕπιτροπή διεξάγει αντιµονοπωλιακέςέρευνες. Έτσι, η EON υπέγραψεσυµφωνίες για την πώληση µονάδωνισχύος περίπου 4800 MW. Ως αντάλλαγµααπέκτησε 800 MW πυρηνικής ισχύος στηΓαλλία από την EnBW, καθώς και ποσοστό35% στον αντιδραστήρα SNET πουκατείχαν η EDF και η επίσης γαλλικήεξορυκτική βιοµηχανία CDF. Η EnBW µε τησειρά της έλαβε ως αντάλλαγµαδικαιώµατα χρήσης 800 MW πυρηνικήςισχύος στη Γερµανία, 159 MW τηςανθρακικής µονάδας του Buschhaus και,επιπλέον, απέκτησε ποσοστό 50,45%στην ανθρακική µονάδα στο Ροστόκ, πουανήκουν στην EON.Αυτά συµβαίνουν στην κεντρική Ευρώπηκαι καλό είναι να τα έχουµε υπόψη, ενόψειτης άφιξης των ελεγκτών της ΕΕ για ταµονοπώλια στις ενεργειακές αγορές...

ΤιµολόγιαΤο δεύτερο ζήτηµα, που βρίσκεται στοστόχαστρο της Κοµισιόν σε σχέση µε τηνΕλλάδα, αφορά τα τιµολόγια ηλεκτρισµού,τα οποία ακόµη και σήµερα καθορίζονταιµε ρυθµιστικές αποφάσεις τηςκυβέρνησης και όχι ελεύθερα.Βάσει των σχετικών προβλέψεων τουνόµου, τα τιµολόγια παραµένουνρυθµιζόµενα, για όσο διάστηµα η ∆ΕΗ

68

Η νέα Oδηγία περιέχειαυστηρές προβλέψεις για τονουσιαστικό διαχωρισµό των∆ιαχειριστών των ∆ικτύων καιτων εταιρειών παραγωγής καιεµπορίας, προκειµένου ναυπάρχει προαγωγήτου ανταγωνισµού.Ενδεικτικές των όσωνσυµβαίνουν σήµερα στην ΕΕείναι και οι εξελίξεις εξαγορώνκαι ανταλλαγών παγίωνµεγάλων εταιρειώνηλεκτρισµού

διατηρεί µερίδιο άνω του 70% στην αγορά.Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτή ηπρακτική αποτελεί τροχοπέδη για τηναπελευθέρωση της αγοράς και οι αλλαγέςπροβάλλουν επιτακτικές. Και για αυτό τοθέµα επίσης ζητούνται αλλαγές από τηνΕΕ, η οποία έχει κινήσει διαδικασίαπαράβασης.

Η απελευθέρωση της λιανικήςΤο τρίτο θέµα στην ενεργειακή ατζέντατης Κοµισιόν για την Ελλάδα αφορά τηναπελευθέρωση της αγοράς στη λιανική,όπου σήµερα µοναδικός προµηθευτήςπαραµένει η ∆ΕΗ. Γίνεται αντιληπτόβεβαίως ότι τα τρία θέµατα είναιαλληλένδετα, καθώς, προκειµένου ναανοίξει η αγορά στη λιανική, απαιτείται ηδηµιουργία ανεξάρτητου ∆ιαχειριστή του∆ικτύου ∆ιανοµής, αλλά καιαπελευθέρωση των τιµολογίων.Σε σχέση µε το θέµα των λιγνιτών και τοµονοπώλιο της ∆ΕΗ, να θυµίσουµε τηναπόφαση της Ευρωπαϊκής ΕπιτροπήςΑνταγωνισµού, που απαγορεύει την άµεσησυµµετοχή της ∆ΕΗ σε κάθε νέοδιαγωνισµό παραχώρησης κοιτασµάτων.Ήδη από πλευράς ΥΠΕΚΑ δροµολογούνταιεξελίξεις για να συµµορφωθεί η χώρα µαςµε τις λιγότερες δυνατές αντιδράσειςµέσα στη ∆ΕΗ από το συνδικάτο τηςΓΕΝOΠ.

∆ΕΣΜΗΕΦυσικά, η κυβέρνηση βρίσκεται σεαπόλυτη γνώση των διεργασιών πουσυντελούνται στις Βρυξέλλες καιπροτίθεται να κάνει ό,τι είναι δυνατόνπροκειµένου να επισπευσθούν οιδιαδικασίες συµµόρφωσης µε τιςδεσµευτικές Oδηγίες της ΕΕ. Μεδεδοµένο το γενικότερο δυσµενέςπεριβάλλον για τη χώρα, ωριµάζουν πλέονοι συνθήκες και όλοι αντιλαµβάνονται ότι,

εάν δεν δροµολογηθούν άµεσα από τηνελληνική κυβέρνηση οι απαιτούµενεςαλλαγές, τότε είναι πιθανόν να υπάρξουν«βίαιες» παρεµβάσεις µε πιο οδυνηράαποτελέσµατα. Σαφές δείγµα ότι ηκυβέρνηση έχει λάβει πολύ σοβαρά υπόψητης το θέµα και προετοιµάζεται γιααλλαγές στη δοµή της ∆ΕΗ, αποτελεί ητοποθέτηση του Γρηγόρη Αντωνόπουλουστη θέση του ∆ιευθύνοντος Συµβούλου(∆ΕΣΜΗΕ), ο οποίος προέρχεται από τηδιεύθυνση διανοµής της ∆ΕΗ.Τα τελευταία χρόνια δε, ήταν επικεφαλήςτου γραφείου της εταιρείας στιςΒρυξέλλες, γεγονός που τον καθιστάάριστο γνώστη της κατάστασης που έχειδιαµορφωθεί σε βάρος της Ελλάδας. O∆ΕΣΜΗΕ είναι η εταιρεία, που βάσει τουνόµου του 2005 που ακόµη δεν έχειεφαρµοστεί, θα µετατραπεί σε ∆ΕΣ∆ΗΕ,αποδεχόµενος και τη διαχείριση µέρουςτου δικτύου διανοµής από την υψηλή µέχριτη µέση τάση.

Εναλλακτική οι θυγατρικέςΗ πιο ήπια εναλλακτική που έχει µπροστάτης η ∆ΕΗ είναι η δηµιουργίαδιαφορετικών θυγατρικών εταιρειών για ταδίκτυα διανοµής και µεταφοράς, που θαπρέπει να είναι χωριστά από τιςδραστηριότητες παραγωγής, εµπορίας καιτους λιγνίτες. Με βάση την Oδηγία2009/72/ΕΚ που ισχύει από τις 13 Ιουλίουτου 2009, εάν δεν εφαρµοστεί το ήπιο«σπάσιµο», τότε θα υπάρξει αναγκαστικήδηµιουργία ξεχωριστών εταιρειών µεεκχώρηση των δικτύων. Ακόµη, όµως, καιστην περίπτωση της δηµιουργίαςθυγατρικής, υπάρχουν αυστηρέςπροβλέψεις για την αποτροπή εικονικώναλλαγών (π.χ. αφαίρεση της λειτουργίαςτης ηµερήσιας αγοράς).

69

OΙ ΠΡOOΠΤΙΚΕΣΓΙΑ ΤO ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΕΩΣ ΤO ΕΤOΣ 2030

18

Τι προβλέπει για τις εξελίξεις στηναγορά του φυσικού αερίου ένας από τουςπιο επιφανείς ειδικούς στη Ρωσία οεπικεφαλής του τµήµατος Oικονοµικώντου Ινστιτούτου Ενέργειας καιOικονοµίας στη Ρωσία, Marsel Salikhov.Πώς θα κινηθεί η αγορά το 2010, πώς θαδιαµορφωθεί η ζήτηση έως το 2030 καιπώς σχολιάζει την έκθεση τουInternational Energy Agency World,Energy Outlook 2009;

70

Η έκδοση της ΙΕΑ World Energy Outlook2009 (η καθιερωµένη ετήσια ενεργειακή«Πράσινη Βίβλος») περιγράφει µιαπραγµατικά θλιβερή εικόνα για τιςπροοπτικές του φυσικού αερίου. Ηµειωµένη ζήτηση για το φυσικό αέριοεξαιτίας της παγκόσµιας ύφεσης, σεσυνδυασµό µε τις προοπτικές για τη νέαδυναµικότητα παραγωγής που αναµένεταινα αναπτυχθεί τα επόµενα χρόνια,εκτιµάται ότι θα οδηγήσει σε κορεσµό τηναγορά και τη µετατροπή της από αγοράπωλητών σε αγορά αγοραστών (buyer’smarket).Όµως, προτού βιαστούµε ναπροχωρήσουµε σε οποιαδήποτεσυµπεράσµατα για το τι αυτό θα µπορούσενα σηµαίνει για την Gazprom ή τη Ρωσία,πρέπει να εξετάσουµε πιο προσεκτικά τηνανάλυση σε αυτήν την εξαντλητική µελέτητων 700 σελίδων για τις ενεργειακέςτάσεις µέχρι το 2030, και ιδιαίτερα τασυµπεράσµατα που κρύβονται πίσω απότις γραµµές. Το βασικότερο σηµείο στοοποίο θα πρέπει να εστιάσουµε είναι ότι ηΙΕΑ δεν κάνει προβλέψεις σε σχέση µε τοτι θεωρεί ότι θα συµβεί στην πράξη, παράµόνο παρουσιάζει δύο πιθανά σενάριαβασισµένα σε δύο διαφορετικέςυποθέσεις: Το πρώτο (το βασικό σενάριο)λέει ότι δεν θα υπάρξει καµία αλλαγή στιςενεργειακές και κλιµατικές πολιτικές πουισχύουν σήµερα ανά τον κόσµο. Τοδεύτερο, το σενάριο µείωσης τωνεκποµπών άνθρακα (διάγραµµα 3),αναφέρει ότι θα ληφθούν συγκεκριµέναµέτρα για την αύξηση των εκποµπώναερίων του θερµοκηπίου µέχρι το 2020,προκειµένου να µειωθούν κάτω από ταεπίπεδα του 2007, µέχρι το 2030.Εξετάζοντας τον αριθµό των υποθέσεωνπου θα πρέπει να επαληθευτούν σε µιατόσο δύσκολη «άσκηση», θα ήταν εύλογονα υποστηρίξει κανείς ότι οι πιθανότητες

να επαληθευτεί οποιοδήποτε από τα δύοσενάρια είναι µικρές.

Το βασικό σενάριοΣύµφωνα µε το βασικό σενάριο, ηπαγκόσµια ενεργειακή ζήτηση αυξάνεταιµε µέσο ετήσιο ρυθµό 1,5% για ταεπόµενα 20 χρόνια και η παγκόσµιαζήτηση για αέριο αυξάνεται περίπου µετον ίδιο ρυθµό. Το µερίδιο του φυσικούαερίου στο παγκόσµιο ενεργειακό ισοζύγιοπαραµένει, κατά συνέπεια, λίγο πολύσταθερή, περίπου στο 21%, τόσο το 2007όσο και το 2030. Η πρόβλεψη έρχεται σεαντίθεση µε την εκτίµηση της ΙΕΑ το 2006,ότι δηλαδή ο ετήσιος ρυθµός ανάπτυξηςτης ζήτησης αερίου µέχρι το 2030 θα ήταν2%, έναντι συνολικής αύξησης τηςζήτησης ενέργειας της τάξης του 1,6%,κάτι που σηµαίνει ότι το µερίδιο τουφυσικού αερίου στο σύνολο τουενεργειακού ισοζυγίου θα παρουσίαζεσταθερή αύξηση.Στην πραγµατικότητα, αυτήν την τάση τηνπαρατηρούµε τις τελευταίες δεκαετίες µε

το µερίδιο του φυσικού αερίου νααυξάνεται την ίδια στιγµή που το µερίδιοτου πετρελαίου συρρικνώνεται(διάγραµµα 1).Με άλλα λόγια, η τελευταία πρόβλεψη τηςΙΕΑ πέφτει σε αντίφαση µε ό,τι συµβαίνειστην πράξη τα τελευταία χρόνια µε τοαέριο, το οποίο αυξάνει το µερίδιό τουβασικά εξαιτίας της χρήσης του στηνηλεκτροπαραγωγή. Κάθε άλληδιαφοροποίηση µεταξύ των δύοπροβλέψεων καταδεικνύει πόσοευαίσθητες είναι σε προσαρµογές καισυµπεράσµατα, που επηρεάζονται από τιςπολιτικές αποφάσεις και από τις τιµές.Κατά δεύτερο λόγο, στο σενάριοµείωσης των εκποµπών άνθρακα,αποδεικνύεται ότι οι τιµές τουπετρελαίου και του φυσικού αερίου είναιχαµηλότερες από το βασικό σενάριο,αντί να είναι υψηλότερες, όπως θα ήτανλογικό να συµπεράνει κανείςπροκειµένου να µειωθεί η ζήτηση(διάγραµµα 2). Η εξήγηση της ΙΑΕ είναιότι αυτό είναι το αποτέλεσµα του

71

Πίνακας 1. Επενδύσεις σε µονάδες ηλεκτροπαραγωγής, 2008 - 2015Κόστος Χρόνος

επένδυσης, κατασκευής/$ 2008 έτη

Μονάδες συνδυασµένου κύκλου φυσικού αερίου (GT) 900 3Θερµικές µονάδες άνθρακα (υπερ-κρίσιµωνχαρακτηριστικών) 2400 4

Θερµικές µονάδες άνθρακα (αεριοποίησης άνθρακα) 2800 4Θερµικές µονάδες άνθρακα (αεριοποίησης καιανάκτησης CO2) 3400 5

Ατοµικές µονάδες ηλεκτροπαραγωγής 3800 5Υπεράκτιες αιολικές µονάδες 1700 2

Πηγή: ΙΕΑ WORLD ENERGY OUTLOOK 2009

υψηλού κόστους των εκποµπών CO2: Oιυψηλές τιµές για τα δικαιώµαταεκποµπής διοξειδίου του άνθρακα σεµια ευρέως διαδεδοµένη διεθνή αγοράδικαιωµάτων αποτελούν βασικήπροϋπόθεση για την πραγµατοποίησητου συγκεκριµένου σεναρίου. Με τιςυψηλές χρεώσεις για τις εκποµπές, ητελική τιµή για τους καταναλωτές είναιυψηλότερη, καθώς ενσωµατώνεται σεαυτήν το κόστος αγοράς τωνδικαιωµάτων. Αυτό µειώνει τη ζήτηση γιαενέργεια και έχει ως αποτέλεσµα οιτιµές των ορυκτών καυσίµων για τουςενεργειακούς προµηθευτές νακαταρρέουν: O καταναλωτής πληρώνειπερισσότερα, ο παραγωγός κερδίζειλιγότερα και το περιθώριο κατευθύνεταιγια τη µείωση των εκποµπών CO2. Αυτότο σενάριο ωστόσο δηµιουργεί έναµείζον ζήτηµα σε σχέση µε το εάν είναιρεαλιστικό να αναµένουµε µια τέτοια

µαζική οικειοθελή ανακατανοµήοικονοµικών πόρων -τουλάχιστονδεκάδων δισ. δολαρίων ετησίως– απόµια οµάδα συµµετεχόντων στην αγοράσε µια άλλη. Φυσικά, δεν υπάρχειπροηγούµενο συνεργασίας µεταξύκρατών σε τέτοιο επίπεδο, και ιδιαίτερασε παγκόσµιο επίπεδο, κάτι πουαποτελεί προαπαιτούµενο για να«δουλέψει» το σχέδιο. Το σενάριοχαµηλών εκποµπών αποτελεί έναονειρικό αποτέλεσµα της ΙΕΑ, πουβασίζεται τόσο στις χαµηλές εκποµπέςόσο και στη µείωση των πρωτογενώνενεργειακών τιµών. Αναµφίβολα, αυτόείναι κάτι που είναι πολύ δύσκολο ναφανταστεί κανείς να συµβαίνει στηνπραγµατικότητα.Ένα ακόµη σηµείο που προκαλεί έκπληξηστο σενάριο των χαµηλών εκποµπών είναιότι η παγκόσµια κατανάλωση φυσικούαερίου το 2030 είναι κατά 17,4%

χαµηλότερη από το σενάριο βάσης, καιακόµη και το σχετικό µερίδιο του αερίουτο 2030 είναι ελαφρά µικρότερο (20,4%έναντι 21,2%). Αυτό συνιστά µιαπαράλογη εµµονή: Η µάχη για τονπεριορισµό των εκποµπών θα έπρεπε ναπροκύπτει από µια στροφή στιςκαθαρότερες πηγές ενέργειας – από τονάνθρακα και το πετρέλαιο στο φυσικόαέριο, την πυρηνική ενέργεια και τις ΑΠΕ.Ωστόσο, στο σενάριο των χαµηλώνεκποµπών η ΙΕΑ θεωρεί ότι οι τιµές για ταδικαιώµατα εκποµπής είναι τέτοιες, ώστετο φυσικό αέριο θα αποδειχθεί µηανταγωνιστικό σε σύγκριση µε άλλεςχαµηλών εκποµπών άνθρακαεναλλακτικές, όπως τα πυρηνικά και οιΑΠΕ. Μια µικρή προσθήκη στην έκθεσηεξηγεί αυτές τις «πονηριές». ∆είχνει ότι,εάν οι τιµές για τα δικαιώµατα δεν είναιτόσο υψηλές (π.χ. κάτω από 50 δολάρια οτόνος µέχρι το 2020, όπως προϋποθέτειη ΙΕΑ), είναι πιθανόν να υπάρξει µιαισχυρή στροφή προς το φυσικό αέριο. Ηδοµή της ζήτησης αποδεικνύεται τελικάότι είναι εξαιρετικά ευαίσθητη στο κόστοςτων δικαιωµάτων εκποµπής. Στηνπραγµατική αγορά ωστόσο, µιαχαµηλότερη τιµή για τα δικαιώµαταφαντάζει ως η πιο πιθανή εξέλιξη,γεγονός που θα οδηγήσει σε αύξηση τουµεριδίου του αερίου στο παγκόσµιοενεργειακό ισοζύγιο.Σε όλη τη µελέτη της, η ΙΕΑ διαρκώςεπαναλαµβάνει ότι οι µακροπρόθεσµεςπροβλέψεις για τον ρυθµό τηςενεργειακής ζήτησης περιέχουνσηµαντικές αβεβαιότητες. Αυτό εν µέρειαντανακλά και τη δυσκολία να προβλεφθείτο πόσο γρήγορα η παγκόσµια οικονοµίαθα συνέλθει από την οικονοµική κρίση,τόσο εξαιτίας της απουσίας καθαρών καιδεσµευτικών αποφάσεων σε σχέση µε τηνκλιµατική αλλαγή, όσο και µε τις

72

∆ιάγραµµα 1: Το µερίδιο των κύριων ορυκτών καυσίµωνστο παγκόσµιο ενεργειακό ισοζύγιο, 1971 – 2030, επί τοις εκατό

Πηγή: WORLD ENERGY OUTLOOK 2009, Υπολογισµοί IEF

εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα µετά το2012. Φαίνεται τελικά πιο πιθανό, σε αυτότο περιβάλλον, οι περισσότερεςενεργειακές εταιρείες να υιοθετήσουνεφαρµοσµένες και δοκιµασµένεςστρατηγικές και να αποφύγουν να πάρουνεκτεταµένα ρίσκα. Για τις εταιρείεςπαραγωγής που αντιµετωπίζουν αβέβαιεςσυνθήκες είναι πιο εύκολο και πιοαξιόπιστο να χτίζουν µονάδες φυσικούαερίου συνδυασµένου κύκλου,επενδύσεις που έχουν αποδειχθεί πολλέςφορές στο παρελθόν χαµηλότερουκόστους και τεχνολογικά αξιόπιστες. Αυτόσυµβαίνει στην ΕΕ τα τελευταία 20χρόνια, και υπάρχουν βάσιµοι λόγοι ναθεωρήσει κανείς ότι η τάση θασυνεχιστεί. Τα τεράστια κεφαλαιουχικάκόστη για την κατασκευή πυρηνικώνµονάδων ή ακόµη και µονάδων καθαρούάνθρακα συνιστούν µια «άσχηµησύγκριση» µε τις µονάδες φυσικού αερίου(πίνακας 1).Τέλος, λαµβάνοντας υπόψη όλες τιςαβεβαιότητες και τις υποθέσεις -πουεγείρουν σηµαντικά ερωτήµατα- τιπροβλέπει η ΙΕΑ για το ρωσικό αέριο;Αποδεικνύεται ότι, στο βασικό σενάριο, τοµερίδιο του ρωσικού αερίου στηνευρωπαϊκή αγορά παραµένει σταθερό σεόλη τη χρονική περίοδο µέχρι το 2030. Ηπαραγωγή του ρωσικού αερίου αυξάνεταιαπό 657 δισ. м3 το 2008 σε 760 δισ. м3το 2030 (παρότι η βασική αύξηση τηςπαραγωγής µειώνεται την περίοδο µετάτο 2015). Oι εξαγωγές στην Ευρώπηαυξάνονται από 184 δισ. м3 σε 210 δισ.м3 µέχρι το 2020. ∆ηλαδή σεµακροπρόθεσµο ορίζοντα η προοπτική τουρωσικού αερίου θα συνεχίσει να καλύπτειπερίπου το ένα τρίτο της ευρωπαϊκήςζήτησης, τουλάχιστον µέχρι το 2020.

73∆ιάγραµµα 2: Η πρόβλεψη της τιµής του πετρελαίουβασιζόµενη στο σενάριο 2008 - 2030

Πηγή: WORLD ENERGY OUTLOOK 2009

∆ιάγραµµα 3: Το σενάριο χαµηλών εκποµπών άνθρακα σε σύγκρισηµε το βασικό σενάριο του 2030, % η παγκόσµια ενεργειακή ζήτησηστο βασικό σενάριο

Πηγή: WORLD ENERGY OUTLOOK 2009, Υπολογισµοί IEF

O,ΤΙ (∆ΕΝ) ΕΓΙΝΕΣΤΗΝ ΚOΠΕΓΧΑΓΗ -ΤΙ EΠΕΤΑΙ ΣΤO ΜΕΞΙΚO;

19

Περισσότεροι από 100 ηγέτες κρατών καικυβερνήσεων συγκεντρώθηκαν τονπερασµένο ∆εκέµβριο στην Κοπεγχάγη,για να αποφασίσουν για το «συµφέρον»του πλανήτη µας. Συνεδριάζοντας επί 14ηµέρες και κάτω από το καθεστώς τωνµεγάλων προσδοκιών της ανθρωπότητας,πέντε από τις συµµετέχουσες χώρεςκατέληξαν τελικά στις 18/12/2009 σε µίασυµφωνία, που αφενός δεν ήταν νοµικάδεσµευτική και αφετέρου κρίθηκε, ως επίτο πλείστον, κατά πολύ κατώτερη τωνπροσδοκιών.Η 15η Σύνοδος Κορυφής, που ξεκίνησε τιςεργασίες της στη δανική πρωτεύουσα στις7 ∆εκεµβρίου, έθεσε εξαρχής ψηλά τονπήχη ως προς το αποτέλεσµά της, καθώςη παγκόσµια επιστηµονική κοινότητα τηνέκρινε ως την πλέον σηµαντική, λόγω τωνπεριβαλλοντικών αλλαγών που γνωρίζει οπλανήτης.Έχοντας περιθώριο επιλογής µεταξύ δύοξεχωριστών συµφωνιών, της συνέχειαςτου Πρωτοκόλλου του Κιότο, το οποίοουδέποτε επικύρωσαν οι ΗΠΑ, και µίαςάλλης στο πλαίσιο του OΗΕ για τηνκλιµατική αλλαγή, την οποία αποδέχθηκεκαι η Oυάσιγκτον, υπεγράφη µία

εύθραυστη και αµφιλεγόµενη συµφωνία, ηοποία δεν φάνηκε να προκαλεί και πολύενθουσιασµό. Όπως φαίνεται, τελικά,µόνο η Κίνα -η ταχύτατα ανερχόµενηυπερδύναµη, η οποία δέχθηκε καισυνεχίζει να δέχεται τα περισσότερα πυράγια τη στάση της στο θέµα της προστασίαςτου περιβάλλοντος- µοιάζει να είναιικανοποιηµένη από τα όσα συνέβησανστην πρωτεύουσα της ∆ανίας. Oι ΗΠΑπάντως υιοθέτησαν πλήρως τοπεριεχόµενο της συµφωνίας, στα τέληΙανουαρίου. Η Oυάσινγκτον επανέλαβε ότιστόχος της είναι η µείωση των εκποµπώναερίων κατά 17% µέχρι το 2020 (σε σχέσηµε το 2005).

Η συµφωνίαΗ Συµφωνία της Κοπεγχάγης είναι έναπολύ ασαφές κείµενο, το οποίοαναγνωρίζει χωρίς δεσµευτικούς όρουςτην ανάγκη περιορισµού της ανόδου τηςθερµοκρασίας κατά 2 βαθµούς Κελσίου,και προβλέπει τη διάθεση 30 δισ.δολαρίων έως το 2012 στοναναπτυσσόµενο κόσµο, καθώς και τησταδιακή αύξηση της ετήσιας οικονοµικήςβοήθειας στα 100 δισ. δολάρια έως το

Κατώτερο του αναµενόµενου ήταν τοαποτέλεσµα της πολυσυζητηµένης∆ιάσκεψης της Κοπεγχάγης, καθώς οιδιαπραγµατεύσεις δεν οδήγησαν τελικάσε δεσµευτική συµφωνία. Κατά πολλούς,«ήταν µια µεγάλη αποτυχία που µας πήγεπιο πίσω και από τα κεκτηµένα». Ησυµφωνία, παρότι δεν ορίζει σαφείςπεριορισµούς στις εκποµπές ρύπων,θεωρείται θετική ως προς το µέρος πουπροβλέπει τη διάθεση 30 δισ. δολαρίωνέως το 2012 στον αναπτυσσόµενο κόσµοκαι τη σταδιακή αύξηση της ετήσιαςοικονοµικής βοήθειας στα 100 δισ.δολάρια έως το 2020. Είναι πάντωςσαφές ότι οι ηγέτες µας απέτυχαν νασώσουν τον πλανήτη. Το ερώτηµα είναιαν ήταν πράγµατι η τελευταία τουςευκαιρία. Έχουµε ακόµη περιθώρια ναδιασώσουµε κάτι από τη Συµφωνία τηςΚοπεγχάγης; Oι ελπίδες όλωνστρέφονται τώρα στο Μεξικό, όπου στις7 ∆εκεµβρίου 2010 θα γίνει η επόµενηµεγάλη συνάντηση για το κλίµα, µε στόχοτην εδραίωση µιας νοµικά δεσµευτικήςσυµφωνίας.

Της Ευαγγελίας Παναγοπούλου

74

2020. Ωστόσο δεν συµπεριλαµβάνονταιλεπτοµέρειες για την υλοποίηση τωνσκοπών αυτών, ούτε δεσµεύσεις.Αδιευκρίνιστο παραµένει επίσης τιποσοστό του «περιβαλλοντικού ΣχεδίουΜάρσαλ» θα προέλθει από δηµόσιουςπόρους των χωρών της ∆ύσης και τι απόιδιωτικούς υπό τη µορφή µεταφοράςτεχνογνωσίας.Σύµφωνα µε τη Συµφωνία τηςΚοπεγχάγης, προσφέρεται στις φτωχέςχώρες οικονοµική βοήθεια, προκειµένουνα αντιµετωπίσουν την κλιµατική αλλαγή,ενώ την ίδια στιγµή οι ανεπτυγµένεςχώρες δεν αναλαµβάνουν καµία δέσµευσηγια τη µείωση των εκποµπών αερίου πουπροκαλούν το φαινόµενο τουθερµοκηπίου.Η συµφωνία επετεύχθη τελικά τηντελευταία ηµέρα των διαπραγµατεύσεων,µεταξύ ΗΠΑ, Ινδίας, Νοτίου Αφρικής,Κίνας και Βραζιλίας. Από το περιεχόµενότης σχετικά ικανοποιηµένοι φάνηκαν οιΠρόεδροι των ΗΠΑ, της Γαλλίας, τηςΒρετανίας και της Κίνας, ενώ από τηνάλλη µεριά, όπως αναµενόταν, απέρριψαντο περιεχόµενό της οι αναπτυσσόµενεςχώρες.Oι αρχικές προσδοκίες µετριάστηκαν, καιµια µια οι χώρες οπισθοχώρησαν.Χαρακτηριστικό είναι ότι ακόµη και η ΕΕ, ηοποία ευθύνεται για το 14% τωνεκποµπών παγκοσµίως και η οποίαπαρουσιάστηκε µε τις πλέονπροωθηµένες θέσεις στην Κοπεγχάγη,«φρέναρε» βλέποντας τους άλλους να µηνακολουθούν.

Μείωση εκποµπών∆εδοµένης της αοριστίας της Συµφωνίαςτης Κοπεγχάγης για τις εκποµπέςρύπων, πώς ακριβώς θα περιορίσουµε τοφαινόµενο του θερµοκηπίου;Εκπέµπουµε περίπου 47 δισ. τόνους

αερίων του θερµοκηπίου, κυρίωςδιοξειδίου του άνθρακα, στηνατµόσφαιρα. Εάν πρόκειται νααποτρέψουµε την αύξηση τηςθερµοκρασίας πέραν των δύο βαθµώνΚελσίου, οι εκποµπές ρύπων πρέπει νααρχίσουν να µειώνονται έως το 2020 καινα πέσουν στους 35 δισ. τόνους έως το2030 και στους 20 δισ. τόνους έως το2050, λένε οι επιστήµονες. Κάθε χρόνοςαδράνειας ωστόσο καθιστά αυτούς τουςστόχους ακόµη πιο δύσκολους.

Όσο περισσότερο διοξείδιο του άνθρακααφεθεί φέτος στην ατµόσφαιρα, τόσο πιοσκληρά µέτρα θα πρέπει να λάβουµε µέσαστα επόµενα χρόνια. Συσσωρεύουµεκρίσεις για τις επόµενες γενιές…Είναι σαφές ότι πρέπει νααναµορφώσουµε ριζικά την πολιτική γιατην κλιµατική αλλαγή, ώστε να υπάρξει µιακανονική συµφωνία στις επόµενεςδιαπραγµατεύσεις στο Μεξικό.

Ενεργειακός κλάδοςΌπως επισήµανε στην International HeraldTribune ο Φατίχ Μπιρόλ, επικεφαλήςOικονοµολόγος της ∆ιεθνούς ΥπηρεσίαςΕνέργειας, «Μετά την Κοπεγχάγη δενυπάρχει σαφές µήνυµα για τον ενεργειακόκλάδο, κάτι που σηµαίνει ότι οι επενδυτέςέχουν ακόµα κίνητρα να κατασκευάζουν τασυµβατικά εργοστάσια λιθάνθρακα που θασυνεχίσουν να παράγουν σηµαντικέςποσότητες διοξειδίου του άνθρακα γιαπολλά χρόνια ακόµα».

Oι αντιδράσειςΜεταξύ άλλων, Τουβαλού, Βενεζουέλα,Βολιβία, Κούβα και Νικαράγουααποκήρυξαν τη Συµφωνία τηςΚοπεγχάγης, υποστηρίζοντας πως δεν θασυµβάλει στην αντιµετώπιση τηςυπερθέρµανσης του πλανήτη και πωςκαταρτίστηκε αδιαφανώς.Η Ευρωπαϊκή Ένωση έστω και διστακτικάδέχθηκε να υπογράψει τη συµφωνία, ηοποία σύµφωνα µε τους εµπνευστές τηςθα αντικαταστήσει το Πρωτόκολλο τουΚιότο (1997).«Η πόλη της Κοπεγχάγης είναι τόποςεγκλήµατος και οι ένοχοι το σκάνε, πάνεστο αεροδρόµιο», σχολίασε ο Τζον Σόβεν,∆ιευθυντής της βρετανικής Greenpeace.Η οργάνωση WWF εξέφρασε την«απογοήτευσή της». Η οργάνωση «Φίλοιτης Γης» έκανε λόγο για συµφωνία «πουαποτελεί καταστροφή για τουςφτωχότερους στον κόσµο».Ακόµα και υποστηρικτές της συµφωνίαςεξέφρασαν έντονες επιφυλάξεις. «Κάναµεένα βήµα, ελπίζαµε ότι θα κάναµε πολλάπερισσότερα», ήταν η δήλωση τηςΓερµανίδας Καγκελαρίου Μέρκελ.«∆εν είναι ίσως ό,τι είχαµε ελπίσει, αλλάαυτή η απόφαση της διάσκεψης αποτελείένα ουσιώδες στάδιο», δήλωσε ο ΓενικόςΓραµµατέας του OΗΕ, Μπαν Κι-µουν.

75

Η Συµφωνία της Κοπεγχάγηςαναγνωρίζει χωρίςδεσµευτικούς όρουςτην ανάγκη περιορισµούτης ανόδου της θερµοκρασίαςκατά 2 βαθµούς Κελσίου,και προβλέπει τη διάθεση30 δισ. δολαρίων έως το 2012στον αναπτυσσόµενο κόσµο,καθώς και τη σταδιακή αύξησητης ετήσιας οικονοµικήςβοήθειας στα 100 δισ. δολάριαέως το 2030

O Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Oµπάµαδήλωσε πάντως πως για πρώτη φορά στηνιστορία όλες οι µεγάλες οικονοµίεςσυµφώνησαν να αναλάβουν δράση κατάτης κλιµατικής αλλαγής, ενώ τόνισε ότι ησυναίνεση θα χρησιµεύσει ως βάση γιαπαγκόσµια δράση κατά της κλιµατικήςαλλαγής τα επόµενα χρόνια.O Πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζίδήλωσε πως οι συνοµιλίες για το κλίµακατέληξαν σε µία συµφωνία, η οποίαπεριλαµβάνει το σύνολο της διεθνούςκοινότητας, εξέφρασε ωστόσο τηναπογοήτευσή του για το γεγονός ότι δεντέθηκε ως στόχος η µείωση κατά 50% τωνεκποµπών αερίου έως το 2050.O Βρετανός Πρωθυπουργός ΓκόρντονΜπράουν δήλωσε πως «έχουµε κάνει µιααρχή» για το κλίµα και πως επιθυµεί ναυπάρξει γρήγορα συνέχεια για ναµετατραπεί η συµφωνία σε ένα νοµικάδεσµευτικό κείµενο.O επικεφαλής της διαπραγµατευτικήςοµάδας της Κίνας στη Σύνοδο Κορυφήςγια το κλίµα δήλωσε πως η συνάντηση τουOΗΕ είχε θετικό αποτέλεσµα, και πως

όλοι θα πρέπει να είναι ικανοποιηµένοι.

∆ιαµαρτυρίεςOι αναπτυσσόµενες χώρες επιθυµούσαντην ανανέωση µε νέες δεσµεύσεις τουΠρωτοκόλλου του Κιότο, το οποίο λήγειτον ∆εκέµβριο του 2010 και δεν τιςυποχρέωνε να κάνουν τίποτα. Αντιθέτως,προέβλεπε δεσµεύσεις για τις πλούσιεςχώρες.∆ιαµαρτυρίες, διαδηλώσεις και συλλήψειςδιαδηλωτών, αντιδράσεις των G 77 - τωναναπτυσσόµενων χωρών, αποχωρήσειςκαι υπαναχωρήσεις από τιςδιαπραγµατεύσεις των αφρικανικώνχωρών, οργή εκ µέρους των απανταχούοικολόγων και δεσµεύσεις των πλουσίωνχωρών για οικονοµική στήριξη τωνφτωχών, αρνητικές προβλέψεις ως προςτην έκβαση της διάσκεψης καιαπαισιόδοξες διαπιστώσεις, όπως ότι «οχρόνος µας τελειώνει», συνέθεσαν τοκλίµα, κάτω από το οποίο συνεδρίασαν οιπολιτικοί ηγέτες.

76

Έξι βασικά σηµεία µπορούν να καταγραφούν στα θετικάαποτελέσµατα της Συνόδου της Κοπεγχάγης:1. Για πρώτη φορά όλες οι χώρες που συµµετείχαν, σχεδόνόλες οι χώρες του κόσµου, δήλωσαν σε επίσηµο κείµενο τουOΗΕ ότι αναγνωρίζουν ως κοινό στόχο τους τον περιορισµότης αύξησης της θερµοκρασίας στους 2 βαθµούς.2. Όλες οι ανεπτυγµένες χώρες, συµπεριλαµβανοµένων καιτων Ηνωµένων Πολιτειών, εντάχθηκαν στο ίδιο διεθνέςπλαίσιο, σε µία συµφωνία που περιλαµβάνει επίσης «µέθοδοεπαλήθευσης» της µείωσης των εκποµπών τους.3. Η δέσµευση των αναπτυγµένων χωρών να συµβάλουν µεκονδύλια ύψους 30 δισεκατοµµυρίων δολαρίων στη στήριξη

µέτρων περιορισµού των ρύπων στις αναπτυσσόµενες χώρεςµόνο για την περίοδο 2010 - 2012.4. Προβλέπεται η χρηµατοδότηση των εθνών µε δασικόπλούτο, προκειµένου να τον προστατέψουν από την υλοτοµίακαι τη γεωργία.5. Oι αναπτυσσόµενες χώρες συµφώνησαν για πρώτη φοράνα συµµετάσχουν στις προσπάθειες περιορισµού τωνκλιµατικών αλλαγών και «έδειξαν πρόθυµες» να επιτρέψουντη «διεθνή παρακολούθηση» των προσπαθειών τους.6. ∆ιατηρείται σε ισχύ το Πρωτόκολλο του Κιότο, πουεπιβάλλει δεσµευτικούς περιορισµούς για τις εκποµπέςρύπων σε πλούσια κράτη.

Τα θετικά της Κοπεγχάγης

«ΚΑΛΠΑΖOΥΝ»OΙ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣΑΠΕ ΠΑΓΚOΣΜΙΩΣ

20

Στην πρώτη θέση σε σύγκριση µε κάθεάλλη πηγή ενέργειας βρίσκεται πλέον ηαιολική ενέργεια, ως προς τηνεγκατάσταση νέας ισχύος στην Ευρώπη.Όπως προκύπτει από τα στοιχεία τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας(EWEA) για το 2009, οι νέεςεγκαταστάσεις µονάδων αιολικήςενέργειας στην Ευρώπη διαµορφώθηκανστο 39% του συνόλου των τεχνολογιώνπου δηµιουργήθηκαν.Ακολουθούν οι σταθµοί παραγωγήςηλεκτρικής ενέργειας µε χρήση φυσικούαερίου, στους οποίους αντιστοιχεί το 26%,ενώ το 16% ήταν φωτοβολταϊκοί σταθµοί.Συνολικά, το 61% των νέωνεγκαταστάσεων που έγιναν µέσα στο 2009ήταν σταθµοί ΑΠΕ.Ωστόσο, στην Ευρώπη η ισχύς τωνπυρηνικών και ανθρακικών σταθµών πουτέθηκαν εκτός παραγωγής το 2009 ήτανµεγαλύτερη από την ισχύ των νέωνσταθµών ίδιων τεχνολογιών.Oι επενδύσεις σε νέα αιολικά πάρκαάγγιξαν τα 13 δισ. ευρώ, από τα οποία τα1,5 δισ. επενδύθηκαν σε υπεράκτια πάρκα.Συνολικά στην Ευρώπη εγκαταστάθηκαν10.163 MW αιολικών πάρκων, που

αντιστοιχούν σε αύξηση της τάξης του23%, συγκριτικά µε το 2008.Τα 9.581 MW αντιστοιχούν σε επίγειααιολικά πάρκα και τα 582 MW σευπεράκτια, στα οποία η αύξηση ήταν τηςτάξης του 56% σε σχέση µε το 2008.

Πρωτοπόρες οι Ισπανία και ΓερµανίαOι χώρες µε τη µεγαλύτερη ανάπτυξηαιολικών εγκαταστάσεων για το 2009 ήτανη Ισπανία (24% - 2.459 MW), η Γερµανία(19% - 1.917 MW), η Ιταλία (11% - 1.114MW), η Γαλλία (11% - 1.088 MW) και ηΒρετανία (10% - 1.077 MW).Συνολικά, στην Ευρώπη η εγκατεστηµένηισχύς αιολικών µονάδων στο τέλος του2009 ανήλθε σε 74.767 MW, από 64.719MW στο τέλος του 2008. Η Γερµανίακατέχει τα σκήπτρα, ενώ ακολουθεί ηΙσπανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Βρετανία.Η εγκατεστηµένη ισχύς σε έναν χρόνοπαράγει κατά µέσο όρο 163 TWhηλεκτρικής ενέργειας που αντιστοιχεί στο4,8% της συνολικής ζήτησης στην ΕΕ.Σε παγκόσµιο επίπεδο, σύµφωνα µε ταστοιχεία του Παγκοσµίου ΣυµβουλίουΑιολικής Ενέργειας (GWEC) αυξήθηκαν οιεγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας κατά

Κατά 23% αυξήθηκε τη χρονιά πουπέρασε η συνολική εγκατεστηµένη ισχύςσε ΑΠΕ στην Ευρώπη, ενώ η αντίστοιχηαύξηση σε όλον τον κόσµο ήταν 31%.Το ένα τρίτο των νέων εγκαταστάσεωνπραγµατοποιήθηκε στην Κίνα, όπου γιαδεύτερη συνεχόµενη χρονιά επιτεύχθηκεκατά 100% αύξηση.

78

31% µε την προσθήκη το 2009 37,5 GW,φτάνοντας συνολικά τα 157,9 GW.Αξίζει να σηµειωθεί ότι το ένα τρίτο τωννέων εγκαταστάσεων του 2009πραγµατοποιήθηκε στην Κίνα, η οποία γιαµια ακόµη χρονιά επιτυγχάνει τονδιπλασιασµό των µονάδων της σεσύγκριση µε την προηγούµενη χρονιά.

500.000 εργαζόµενοιΗ παγκόσµια αγορά το 2009 άγγιξε τα 45δισ. ευρώ, ενώ σύµφωνα µε το Συµβούλιο,στην αιολική βιοµηχανία απασχολούνταιπερίπου 500.000 εργαζόµενοι.

Η Κίνα αποτέλεσε τη µεγαλύτερη αγοράτο 2009 µε εγκαταστάσεις 13 GW, ενώ οιΗΠΑ παρά τις αρνητικές προβλέψειςεγκατέστησαν σχεδόν 10 GW.«Η αιολική ενέργεια ήδη συνεισφέρεισηµαντικά στην προσπάθεια µείωσης τωνεκποµπών αερίων του θερµοκηπίου. Τα158 GW που ήταν εγκατεστηµένα στονπλανήτη το τέλος του 2009, παράγουνετησίως 340 TWh καθαρής ηλεκτρικήςενέργειας και συµβάλλουν στην αποφυγήεκποµπής 204 εκατ. τόνων διοξειδίου τουάνθρακα ετησίως», ανέφερε οΓραµµατέας του GWEC Στιβ Σόγιερ.«Όπως βλέπουµε στην Ευρώπη και στην

79

Oι επενδύσεις σε νέα αιολικάπάρκα άγγιξαν τα 13 δισ. ευρώ,από τα οποία 1,5 δισ. σευπεράκτια πάρκα. Oι χώρεςµε τη µεγαλύτερη ανάπτυξηαιολικών εγκαταστάσεων γιατο 2009 ήταν η Ισπανία, ηΓερµανία, η Ιταλία, η Γαλλίακαι η Βρετανία

Αµερική, η αιολική ενέργεια είναι συχνά ηπιο ελκυστική επιλογή τεχνολογίαςπαραγωγής ενέργειας για οικονοµικούςκαι περιβαλλοντικούς λόγους, αλλά και γιαλόγους βελτίωσης της ασφάλειαςενεργειακού εφοδιασµού», κατέληξε ο κ.Σόγιερ.

Oυραγός η ΕλλάδαΌλα αυτά συµβαίνουν παγκοσµίως και στηνΕυρώπη, διότι «στην Ελλάδα δυστυχώςχάσαµε την άνοιξη και το 2009», σηµειώνειστην ανακοίνωσή της η ΕΛΕΤΑΕΝ.Το προηγούµενο έτος προστέθηκαν µόλις100 MW αιολικών έργων, επίπεδοχαµηλότερο από το αντίστοιχο του 2008όταν είχαν εγκατασταθεί 114 MW καιακόµη χαµηλότερο από το 2007 (125 MW).«Ίσως να είµαστε η µοναδική χώρα στηνοποία οι ρυθµοί ανάπτυξης µειώθηκαν τατελευταία χρόνια. Η γειτόνισσα, φίλη καισύµµαχος Τουρκία εγκατέστησε 311 MWτο 2008 και 343 MW το 2009. Πριν από το2008 δεν την υπολογίζαµε ξεχωριστά»,αναφέρεται στην ανακοίνωση της Ένωσης.Σύµφωνα µε εκτιµήσεις της ΕΛΕΤΑΕΝ, τονεπόµενο χρόνο κινδυνεύουµε να µαςξεπεράσει η Τουρκία, αν δεν αλλάξουµετους ρυθµούς του παρελθόντος, των 100MW ετησίως.«∆εν έχουµε πλέον την πολυτέλεια ούτετα περιθώρια να συνεχίσουµε έτσι. Oφιλόδοξος στόχος συµµετοχής µε 20%στις ΑΠΕ στη συνολική κατανάλωσηενέργειας που έχει τεθεί από τη νέακυβέρνηση για το 2020, απαιτεί και νέουςρυθµούς εγκατάστασης», τονίζει η Ένωση.«Τη νέα δεκαετία, τη δεκαετία τουανέµου, χρειαζόµαστε δεκαπλασιασµό τωνετήσιων εγκαταστάσεων και ό,τι αυτόσυνεπάγεται σε έργα υποδοµής. Αυτό δενείναι πια επιλογή, αλλά µονόδροµος για τηχώρα µας», καταλήγει η ανακοίνωση.

80

81

TO XPHMATIΣTHPIOTHΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

21∆ΕΗ• Τον προϋπολογισµό του 2010, ο οποίοςπροβλέπει κερδοφορία προ φόρων στα626 εκατ. ευρώ, ενέκρινε το ∆.Σ. τηςεταιρείας. Συγκεκριµένα οπροϋπολογισµός της µητρικής εταιρείαςγια το 2010 προβλέπει κερδοφορία προφόρων 626 εκατ. ευρώ έναντι 531 εκατ.ευρώ στον προϋπολογισµό του 2009. Ηεκτίµηση αυτή βασίζεται, µεταξύ άλλων,σε παραδοχή τιµής για το πετρέλαιο Brent80 δολάρια/bbl και για ισοτιµίαευρώ/δολαρίου 1,45, έναντι 55δολαρίων/bbl και ευρώ/δολαρίου 1,25στον προϋπολογισµό του 2009.Αναφορικά µε τη ζήτηση ηλεκτρικήςενέργειας στο εσωτερικό της χώραςεκτιµάται ότι αυτή θα αυξηθεί κατά 0,7%κατά το 2010, ενώ, αντίστοιχα, οιπωλήσεις της ∆ΕΗ στο εσωτερικό τηςχώρας θα µειωθούν κατά 1,8%. Τέλος, τοµερίδιο της ∆ΕΗ στη λιανική αγοράηλεκτρικής ενέργειας για το 2010εκτιµάται ότι θα κυµανθεί στο 97%.Επισηµαίνεται ότι η εταιρεία είναιεκτεθειµένη, µεταξύ άλλων, σε κινδύνουςπου σχετίζονται µε τις µεταβολές τηςισοτιµίας ευρώ/δολαρίου και των τιµώνπετρελαίου, φυσικού αερίου, ηλεκτρικήςενέργειας, καθώς και δικαιωµάτων CO2,τα οποία µπορεί να οδηγήσουν σεσηµαντική απόκλιση των αποτελεσµάτωναπό τα µεγέθη του προϋπολογισµού.

• Νέα τιµή-στόχο στα 18 ευρώ από τα19,2 ευρώ που ίσχυε προηγουµένως θέτειη National Sec - P&K για τη µετοχή της∆ΕΗ, ενώ διατηρεί τη σύσταση‘overweight’ για τον τίτλο. Στην έκθεσήτης µε ηµεροµηνία «25 Ιανουαρίου», ηχρηµατιστηριακή εκτιµά πως η µετοχή της∆ΕΗ είναι σηµαντικά υποτιµηµένη,σηµειώνοντας πως η αγορά δείχνει ναπροσπερνά τις αποδοτικές βελτιώσειςπου ήταν απόρροια των επενδύσεων.Μεταξύ άλλων εµφανίζεται ως«αγοράστρια» για τη ∆ΕΗ λαµβάνονταςυπόψη τα εξής:- την πολύ ελκυστική αποτίµηση σε σχέσηµε τους ιστορικούς πολλαπλασιαστές.- τα αµυντικά χαρακτηριστικά και τηνυποχώρηση της µεταβλητότητας τωνκερδών µέσω: α) πιθανής συνέχισης τουπρογράµµατος hedging στο πετρέλαιο καιτο 2010, β) τη ρήτρα καυσίµου, η οποίαέχει ήδη ενεργοποιηθεί.- τη συνέχιση των ισχυρών λειτουργικώνεπιδόσεων.

• Στο 5,01% των δικαιωµάτων ψήφου της∆ΕΗ ή στις 11.633.589 µετοχέςδιαµορφώθηκε στις 08/01/10 η συνολικήσυµµετοχή των εταιρειών SilchesterInternational Investors International ValueEquity Trust, Silchester International InvestorsInternational Value Equity Taxable Trust,Silchester International Investors International

Όλες οι τελευταίες εξελίξειςτων εταιρειών που σχετίζονται µε τηνενέργεια και διαπραγµατεύονται στηνελληνική χρηµατιστηριακή αγορά.

82 Value Equity Group Trust, SilchesterInternational Investors Tobacco FreeInternational Value Equity Trust και TheCalleva Trust. Η σχετική γνωστοποίησηπραγµατοποιήθηκε στις 12/01/2010 απότην εταιρεία Silchester International InvestorsLimited, µε την ιδιότητα του διαχειριστήεπενδύσεων για τους πελάτες της.

ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή• Νέα τιµή-στόχο στα 6,80 ευρώ από 6,40ευρώ θέτει για τη µετοχή της ΤΕΡΝΑΕνεργειακή η Euroxx Securities,διατηρώντας παράλληλα σύσταση‘overweight’. Σε έκθεσή της µεηµεροµηνία «8 Φεβρουαρίου 2010», ηχρηµατιστηριακή υπογραµµίζει ότι ηεισηγµένη εισήλθε νωρίς στον κλάδο τωνΑνανεώσιµων Πηγών Ενέργειας, γεγονόςπου της εξασφάλισε ηγετική θέση στηνελληνική αγορά. Με εγκατεστηµένη ισχύ142 MW σε αιολικά πάρκα και άλλα 94MW που αναµένεται να λειτουργήσει έωςτα τέλη του 2010, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακήέχει το τρίτο σε σειρά µεγαλύτερο µερίδιοστον τοµέα αιολικών πάρκων στη χώρα,όπως σηµειώνεται στην έκθεση. Στουςκινδύνους για την εισηγµένη, η Euroxxξεχωρίζει τη λειτουργία χαµηλότερης τηςαναµενόµενης εγκατεστηµένης ισχύος σεΑΠΕ, τις τυχόν αλλαγές στο ισχύον«γενναιόδωρο» καθεστώς επιδοτήσεων ήστο τιµολογιακό µοντέλο από την ελληνικήκυβέρνηση ή τη διαθεσιµότητα λιγότεροελκυστικών ευκαιριών για την ανάπτυξηαιολικών πάρκων εν µέσω του αυξηµένουανταγωνισµού µεταξύ τωνενδιαφερόµενων παικτών.

ΕΚO• Νέα διοίκηση ορίστηκε σήµερα στηνΕΚO. Πρόεδρος αναλαµβάνει ο Πρόεδροςτου οµίλου των Ελληνικών Πετρελαίων Τ.Γιαννίτσης, ενώ νέος ∆ιευθύνων

Σύµβουλος ο κ. Ι. Ψυχογιός. Αντιπρόεδροςτης εταιρείας θα είναι ο ∆ιευθύνωνΣύµβουλος του οµίλου των ΕλληνικώνΠετρελαίων Ι. Κωστόπουλος.Αναλυτικά, όπως αναφέρεται σε σχετικήανακοίνωση, µε τις αποφάσεις της09/02/2010, από τις συνεδριάσεις του∆ιοικητικού Συµβουλίου της ΕΚO ΑΒΕΕεξελέγησαν και συγκροτηθήκαν σε σώµατα παρακάτω µέλη:Αναστάσιος Γιαννίτσης - ΠρόεδροςΙωάννης Κωστόπουλος - ΑντιπρόεδροςΙωάννης Ψυχογυιός - ∆ιευθύνωνΣύµβουλοςΚωνσταντίνος Λαµνάτος - ΜέλοςΆγγελος Κόκοτος - ΜέλοςΣωτήριος Χριστογιάννης - ΜέλοςΒάϊος Καραγιάννης - ΜέλοςΓιώργος Σκουλάς - ΜέλοςΑναστασία Καλκαβούρα - ΜέλοςΘεόδωρος-Αχιλλέας Βάρδας - ΜέλοςΑνδρέας Σιάµισιης - ΜέλοςΠερουτσέας Παναγιώτης – Μέλος &Εκπρόσωπος ΕργαζοµένωνΗλίας Ρέκκας – Μέλος & ΕκπρόσωποςΕργαζοµένων.

ΕΛΠΕ: Αλλαγές στο ∆.Σ.• Αλλαγές σηµειώθηκαν στη σύνθεση του∆ιοικητικού Συµβουλίου µετά τιςαποφάσεις που ελήφθησαν κατά τηδιάρκεια των συνελεύσεων των µετόχωντης εταιρείας καθώς και των µετόχωνµειοψηφίας. Ειδικότερα, στην ΕιδικήΣυνέλευση των µετόχων της µειοψηφίαςτης εταιρείας, στην οποία παρέστησαν171 µέτοχοι που εκπροσωπούν20.249.522 µετοχές-ψήφους, ήτοιποσοστό 25,92% του καταβεβληµένουεταιρικού κεφαλαίου της µειοψηφίας,εξελέγησαν κατά πλειοψηφία οι κ.κ.Θεόδωρος Πανταλάκης και ΣπυρίδωνΠαντελιάς, νέα µέλη στο ∆.Σ. τηςεταιρείας, ως εκπρόσωποι των µετόχων

της µειοψηφίας.

• Στην έκτακτη Γενική Συνέλευση τωνµετόχων της εταιρείας, στην οποίαπαρέστησαν 192 µέτοχοι πουεκπροσωπούν 250.801.871 µετοχές-ψήφους, ήτοι ποσοστό 82,06% τουκαταβεβληµένου εταιρικού κεφαλαίου, οµέτοχος «Ελληνικό ∆ηµόσιο» διόρισεπέντε µέλη στο ∆.Σ. της εταιρείας: τουςκ.κ. ∆ηµόκριτο Άµαλλο, AλέξανδροΚατσιώτη, ∆ηµήτριο Λάλα, ΓεράσιµοΛαχανά και Αναστάσιο Μπάνο.Η Γ.Σ. προέγκρινε κατά πλειοψηφία τιςαποζηµιώσεις και αµοιβές των µελών του∆.Σ., και αποφάσισε τη µείωση τωνετήσιων αποδοχών του προέδρου του ∆.Σ.και του ∆ιευθύνοντος Συµβούλου για το2010 κατά 15%, αποδεχόµενη τη σχετικήπρόταση που έκαναν οι ίδιοι.

Motor Oil• Σε εκ νέου κάλυψη για τη µετοχή τηςMotor Oil προχώρησε η Euroxx. Ηχρηµατιστηριακή στην έκθεσή της µεηµεροµηνία «15 Ιανουαρίου» θέτει τηντιµή-στόχο των 13,60 ευρώ και τησύσταση ‘overweight’. «Ή Motor Oilακολουθεί από το 2003 το εκτεταµένοεπενδυτικό της πλάνο και πλέονσυγκαταλέγεται ανάµεσα στις πιοεξελιγµένες και ευέλικτες εταιρείεςδιύλισης στην Ευρώπη. Με την επικείµενηπροσθήκη της νέας µονάδαςατµοσφαιρικής απόσταξης (CrudeDistillation Unit), δυναµικότητας 60.000βαρελιών την ηµέρα, αλλά και την εξαγοράτης Shell Hellas, εκτίµησή µας είναι πως ηεισηγµένη θα διαθέτει έγκαιρα το µέγεθοςπου χρειάζεται για να επωφεληθεί από τηνανάκαµψη του κλάδου µεσοπρόθεσµα»,αναφέρεται στην έκθεση. Η Euroxxσηµειώνει ωστόσο πως τοβραχυπρόθεσµο outlook για τον κλάδο

83διύλισης παραµένει «γκρίζο». Ταπεριθώρια διύλισης «βυθίστηκαν»περαιτέρω το τέταρτο τρίµηνο του 2009και πλέον η ανάκαµψη αναµένεται σταµέσα του 2010. Ωστόσο, εκτιµάται ότι ηαπόδοση διύλισης µεσαίων προϊόντων θαενισχυθεί µεσοπρόθεσµα, οδηγώντας ταπεριθώρια διύλισης σε υψηλότεραεπίπεδα. Η Euroxx αναµένει ότι η Motor Oilθα αποκοµίσει ουσιαστικά οφέλη υπόαυτές τις συνθήκες, καθώς η αυξηµένηπαραγωγική της δυναµικότητα θαοδηγήσει σε περαιτέρω ενίσχυση τηςπαραγωγής µεσαίων προϊόντων. «Η MotorOil διαθέτει ευέλικτη κεφαλαιακή βάσηαλλά και έναν αριθµό αµυντικώνχαρακτηριστικών, που θα τη βοηθήσουν νααντεπεξέλθει στις αντίξοες συνθήκες τουτοµέα διύλισης», υπογραµµίζει τέλος ηχρηµατιστηριακή.

Εlinoil• Στη χρονοναύλωση ενόςυπερσύγχρονου πλοίου προχώρησε ηΕlinoil, το οποίο θα χρησιµοποιείται γιανα τροφοδοτεί µε καύσιµα τιςεγκαταστάσεις που διατηρεί η εταιρείαστο Πόρτο Λάγος και στον Βόλο. Το νέοπλοίο µε την ονοµασία «Ποσειδών»ενισχύει σηµαντικά τις δυνατότητεςανεφοδιασµού και δηµιουργεί οικονοµίεςκλίµακας, που επιτρέπουν στην Εlinoil νααξιοποιήσει ακόµη περισσότερο τιςστρατηγικής σηµασίας εγκαταστάσειςυγρών καυσίµων στη Θράκη και στηΘεσσαλία. Το «Ποσειδών»κατασκευάστηκε το 2005 και έχειµεταφορική ικανότητα 4.000 κυβικών καιεπιχειρησιακή ταχύτητα 13 κόµβων.Σηµαντικό χαρακτηριστικό του πλοίουείναι τα διπλά τοιχώµατα και ο διπλόςπυθµένας, ενώ διαθέτει όλες τιςτεχνικές προδιαγραφές για ασφαλή καιπεριβαλλοντικά φιλική λειτουργία.

• Την απόκτηση 5.868.434 µετοχών τηςεταιρείας Frontera Resources Corporation µεέδρα τις ΗΠΑ, έναντι ποσού 1 εκατ.δολαρίων ανακοίνωσε η Elinoil. Σύµφωνα µετη σχετική ανακοίνωση, η Frontera ResourcesCorporation είναι εισηγµένη στην αγορά ΑΙΜτου Χρηµατιστηρίου του Λονδίνου, καθώς καιστην αγορά OTCQX στις ΗΠΑ.

ΜΕΤΚΑ• Θετικοί εµφανίζονται οι αναλυτές όσοναφορά την απόφαση της ΜΕΤΚΑ ναπροχωρήσει στην πώληση της θυγατρικήςτης ΕΤΑ∆Ε, έναντι ποσού 42,515 εκατ.ευρώ. Η Euroxx σε σχετική της έκθεση (µεηµεροµηνία «11 Ιανουαρίου») εκτιµά πωςείναι σηµαντικό το γεγονός ότι η ΜΕΤΚΑκαταφέρνει να ενδυναµώνει τονισολογισµό της, καθώς και την κεφαλαιακήτης θέση. Επιπλέον, τονίζει πως ηδιοίκηση του οµίλου έχει τώραπερισσότερες δυνατότητες να κινηθείπρος πιο κερδοφόρα ξένα projects, σεαντικατάσταση του χαµηλού λειτουργικούπεριθωρίου (16 - 17% που εκτιµά ηχρηµατιστηριακή) που προσέφερε τοproject της Μεγαλόπολης. Η Euroxxαναβαθµίζει την τιµή-στόχο για τη µετοχήτης ΜΕΤΚΑ στα 13,25 ευρώ, από τα 13ευρώ που ίσχυε πριν, ενώ διατηρεί τησύσταση ‘overweight’. Η Marfin Analysis

διατηρεί τη σύσταση ‘buy’. Η PiraeusSecurities σηµειώνει ότι η συµφωνίακατευνάζει τις ανησυχίες όσον αφορά τηνπαραγωγική δυναµικότητα της ΜΕΤΚΑ,δεδοµένου του µεγάλου ανεκτέλεστου τουοµίλου. Η Proton Bank εκτιµά πως «ησυµφωνία θα ελευθερώσει πόρους τηςΜΕΤΚΑ προς νέα έργα στο εξωτερικό».

• Τη συνεργασία µε τη RaytheonCompany/IDS (Integrated DefenseSystems) και την INTRACOM DefenceElectronics για την κατασκευή σηµαντικώνσυγκροτηµάτων των πυραυλικώναντιαεροπορικών αµυντικών συστηµάτωνPATRIOT ανακοίνωσε η ΜΕΤΚΑ. Πρόκειταιγια δύο ξεχωριστές συµβάσεις, οι οποίεςαφορούν αµυντικά συστήµατα πουπροορίζονται για τις κυβερνήσεις τωνΗνωµένων Αραβικών Εµιράτων και τηςΤαϊβάν αντίστοιχα.

Revoil• Σε αύξηση της τιµής-στόχου για τηµετοχή της Revoil σε 1,67 ευρώ από 1,59ευρώ που ίσχυε προηγουµένωςπροχώρησε η Kyprou Securities,διατηρώντας παράλληλα σύσταση‘outperform’. Σε έκθεσή της µεηµεροµηνία «11 ∆εκεµβρίου 2009» καιτίτλο «Ανθεκτικότητα σε “νέες” συνθήκεςαγοράς», η χρηµατιστηριακή σηµειώνειπως η προσαρµογή στα χαρακτηριστικάτης καταναλωτικής συµπεριφοράς, ηλειτουργική διαχείριση αλλά και ο έλεγχοςκόστους θα συνεχίσουν να αποτελούντους καταλύτες της απόδοσης τηςεισηγµένης για το τρέχον έτος. Παρά τιςδύσκολες συνθήκες στην αγορά, η Revoilδείχνει ανθεκτική για να διατηρήσει αλλάκαι για να βελτιώσει την τρέχουσα θέσητης στην αγορά.

«Η Motor Oil διαθέτει ευέλικτηκεφαλαιακή βάση αλλά και έναναριθµό αµυντικώνχαρακτηριστικών, που θα τηβοηθήσουν να αντεπεξέλθειστις αντίξοες συνθήκες τουτοµέα διύλισης», σηµειώνεταιστην έκθεση της Euroxx

Κατάλογοςενεργειακών εταιρειών

YELLOW PAGES22

01. ΦOΡΕΙΣ

02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Παραγωγή

03. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO ∆ιανοµή

04. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Εγκατάσταση

05. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Μηχανήµατα

06. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ Ηλεκτρολογικό Υλικό

07. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Αιoλική Ενέργεια

08. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ηλιακή Ενέργεια

09. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Υδρoηλεκτρισµός

10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Εµπoρία Εξοπλισµού και Εγκατάσταση Συστηµάτων

11. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Παραγωγή

12. ΒΙOΜΑΖΑ

13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ

14. ΥΓΡΑΕΡΙO

15. ΠΕΤΡΕΛΑΙO ∆ιύλιση

16. ΠΕΤΡΕΛΑΙO Εµπορία

17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ

18. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή

19. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Εισαγωγές - Εµπορία

20. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή

21. ΘΕΡΜΑΝΣΗ

22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ

23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡEΙΕΣ

24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

85

1/10

01. ΦOΡΕΙΣΥΠOΥΡΓΕΙO ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ¢È‡ı˘ÓÛË: §. ªÂÛÔÁ›ˆÓ 119,101 92 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 6969000E-mail: press1@ypan.grWebsite: www.ypan.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ¢È‡ı˘ÓÛË: ∞Ì·ÏÈ¿‰Ô˜ 1711523 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 213 1515000Fax : 210 6447608E-mail: service@dorg.minenv.grWebsite: www.minenv.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ¢È‡ı˘ÓÛË: Πειραιώς 132,118 54, ∞ı‹Ó·.∆ËϤʈӷ: 210 3727400.FAX: 210 3255460E-mail: info@rae.grWebsite: www.rae.gr

∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε.(∆ΕΣΜΗΕ)¢È‡ı˘ÓÛË: Κάστορος 72,Πειραιας 18545∆ËϤʈӷ: 210 9466789Fax: 210 9483221E-mail: contact@desmie.grWebsite: www.desmie.gr

∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΘΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥ (∆ΕΣΦΑ)¢È‡ı˘ÓÛË: §. ªÂÛÔÁ›ˆÓ 357 - 359, Χαλάνδρι152 31, ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 6793500Fax: 210 6749504E-mail : prdesfa@desfa.grWebsite: www.desfa.gr

ΚΕΝΤΡO ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΚΑΠΕ)¢È‡ı˘ÓÛË: 19Ô ¯ÏÌ §ÂˆÊfiÚÔ˘ ª·Ú·ıÒÓÔ˜,19009 ¶ÈΤÚÌÈ ∞ÙÙÈ΋˜∆ËϤʈӷ: 210 6603300Fax: 210 6603301-302∂-mail: cres@cres.grWebsite: www.cres.gr/

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ¢È‡ı˘ÓÛË: 19Ô ¯ÏÌ. §. ª·Ú·ıÒÓÔ˜,¶ÈΤÚÌÈ 190 09∆ËϤʈӷ: 210 3636791∂-mail: eletaen@eletaen.grWebsite: www.eletaen.gr/

ΕΛΛΗΝΙΚH ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙOΜΑΖΑΣ (ΕΛΛΕΒΙOΜ)¢È‡ı˘ÓÛË: Λεωφ. Παπανδρέου 150,165 61 ΓΛΥΦΑ∆Α∆ËϤʈӷ: 210 9652031Fax: 210 9652081e-mail: info@hellabiom.grWebsite: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπό ΑΠΕ¢È‡ı˘ÓÛË: ªÂÛÔÁ›ˆÓ 85,115 26, ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 - 69 68 418,Fax: 210 - 69 68 031e-mail: info@hellasres.grWebsite: www. hellasres.gr

ΕΝΩΣΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΕΒΗΕ)¢È‡ı˘ÓÛË: ∞¯·ÚÓÒÓ 315,111 45 ∞ı‹Ó·TËϤʈӷ: 210 2112591Fax: 210 2112592E-mail: info@ebhe.grWebsite: www.ebhe.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ ΚΑΙ ΘΕΡΜOΤΗΤΑΣ¢È‡ı˘ÓÛË: πÔ˘ÛÙÈÓÈ·ÓÔ‡ 7,114 73 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 8219118Fax: 210 8821917E-mail: hachp@hachp.grWebsite: www.hachp.gr

ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ (ΣΕΦ)¢È‡ı˘ÓÛË: ∫·ÛÙ·Ï›·˜ 6113 63 ∞ı‹Ó·∂-mail: spsomas@otenet.grWebsite: www.helapco.gr

ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙ∆ΩΝ ΕΛΛΑ∆OΣ¢È‡ı˘ÓÛË: £¤ÙȉԘ 4115 28 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 7291.050-051Fax: 210 7245.172E-mail: Info@seepe.grWebsite: www.seepe.gr

OΜOΣΠOΝ∆ΙΑ ΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝ ΕΛΛΑ∆ΑΣ¢È‡ı˘ÓÛË: §fiÓÙÔ˘ 8106 81 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 3820870Fax: 210.3301977E-mail: info@obe.grWebsite: www.obe.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΤOΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΕΕΑΕ)

¡Â·fiψ˜,∆£ 60092,15310 ∞Á. ¶·Ú·Û΢‹∆ËϤʈӷ: 210 6506803Fax: 210 6506762Website: www.eeae.gr

ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ (ΣΕΒ)•ÂÓÔÊÒÓÙÔ˜ 5105 57 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ:. 211 5006 000Fax: 210 322 2929E-mail: info@sev.org.grWebsite: www.sev.org.gr

Ι∆ΡΥΜΑ OΙΚOΝOΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ (ΙOΒΕ)∆Û¿ÌË ∫·Ú·Ù¿ÛË 11, 11742 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 9211200- 211Fax : 210 9228130 , 210 9233977E-mail: info@iobe.grWebsite: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ (ΙΕΝΕ)∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ™Ô‡ÙÛÔ˘ 3,10671 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 3628457, 210 3640278Fax: 210-3646144E-mail: secretariat@iene.grWebsite: www.iene.gr

ΤΕΧΝΙΚO ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙO ΕΛΛΑ∆ΑΣ (ΤΕΕ)∫·Ú·ÁÂÒÚÁË ™ÂÚ‚›·˜ 4, 10248 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 2103291200Fax: 2103221772Email: tee@central.tee.grWebsite: www.tee.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥ∫fiÙÛÈη 1∞ & ¶·ÙËÛ›ˆÓ, 10434 ∞ı‹Ó·.∆ËϤʈӷ: 210 8846294,210 8809203-202Fax: 210 8809132

ΕΘΝΙΚO ΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙO ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ)§fiÊÔ˜ ¡˘ÌÊÒÓ, £ËÛ›Ô,11810 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 3490104Fax: 210 3490120∂-mail: secretary@admin.noa.grWebsite: www.noa.gr

∆ΙΕΘΝΗΣ OΡΓΑΝΙΣΜOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONAL ENERGY AGENCY¢È‡ı˘ÓÛË: 9 rue de la Fédération75015 Paris, FRANCETel: +33 1 40 57 65 00/01Fax: +33 1 40 57 65 59E-mail: info@iea.orgWebsite: www.iea.org

2/10

ΣΥΜΒOΥΛΙO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙOΠOΙΗΣΗΣΑΠOΒΛΗΤΩΝ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ¢È‡ı˘ÓÛË: ΑΙΤ, 19ο χλµ Λεωφ. Μαρκοπούλου19002 Παιανία∆ËϤʈÓο: 210 6682711E-mail: synergia@synergia.com.grWebsite: www.wtert.gr

ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO02. Παραγωγή∆ΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΕΡΙOΥ (∆ΕΠΑ)¢È‡ı˘ÓÛË: M·Ú›ÓÔ˘ ∞ÓÙ‡· 92,141 21 ¡. ∏ƒ∞∫§∂πO∆ËϤʈӷ: 210 2701000-5Fax: 210 2701010Website: www.depa.gr

ΠΡOΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ∫ËÊÈÛ›·˜ 209,151 24 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6141130-5Fax: 210 6140373

03. ∆ιανοµήΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ∞ıËÓÒÓ 31-33 & ™‡ÚÔ˘ ¶¿ÙÛË,104 47 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3406000Fax: 210 3406020Email: info@epaattika.grWebsite: www.epaattiki.gr

ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: Φαρσάλων 219,413 35 §∞ƒπ™∞∆ËϤʈӷ: 2410 582300Fax: 2410 582323Email: info@epathessalia.grWebsite: www.epathessalia.gr

ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛOΝΙΚΗΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 26˘ OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 90,546 27 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 584000Fax: 2310 546365Email: info@epathessaloniki.grWebsite: info@epathessaloniki

04. ΕγκατάστασηΑΕΡΙO ΠOΛΗΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¡ÈÎ. ¶Ï·ÛÙ‹Ú· 20 & ∫Ô˘ÓÙÔ˘ÚÈÒÙÔ˘,122 42 ∞π°∞§∂ø∆ËϤʈӷ: 210 5317051Fax: 210 5317054

ΑΘΗΝΑΪΚO ΑΕΡΙO Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: Πειραιώς 100,118 54 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3463119Fax: 210 3463336

ΑΤΤΙΚO ΑΕΡΙO Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∞Á. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ 40,151 42 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6105189-90Fax: 210 6105190

ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO ΜΑΚΕ∆OΝΙΑΣ¢È‡ı˘ÓÛË: µ·Û. OÏÁ·˜ 148,546 45 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 859666Fax: 2310 859656

05. ΜηχανήµαταBOSCH THERMOTECHNIKI A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ∫. ∆۷ω¿ÚË 6,114 76, ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6430687 / 210 6442882Fax: 210 6435585Website: www.buderus.gr

CALDA-ΘΕΡΜΑΝΣΗ¢È‡ı˘ÓÛË: ∆·ÙÔ˚Ô˘ 100,144 52 ª∂∆∞ªOƒºø™∏∆ËϤʈӷ: 210 2843176-7Fax: 210 2843164Email: calda@otenet.grWebsite: www.calda.gr

CALORIA Α.Β. & Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∏Ê·›ÛÙÔ˘ 57 - ªfiÙ· ∆˙‹Ì·,194 00 ∫Oƒø¶π∆ËϤʈӷ: 210 6628068-73Fax: 210 6623784Email: caloria@otenet.gr

CALPAK - KIKERON HELLAS ABETE¢È‡ı˘ÓÛË: §. ™˘ÁÁÚÔ‡ 9,117 43 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 9247250Fax: 210 9231616

DEUTZ AG - Α.ΕΙ.Μ.Α ΑΕΒΕ¢È‡ı˘ÓÛË: ∑·Î‡ÓıÔ˘ 8,185 41 ¶∂πƒ∞π∞™∆ËϤʈӷ: 210 4824676-8Fax: 210 4824614Email: aima@hol.gr

GHP-TECH¢È‡ı˘ÓÛË: ¶··ÚËÁÔÔ‡ÏÔ˘ 45,114 73 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6470081Fax: 210 6470083Email: tekma@tee.gr

Α.Γ. ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. µÔ˘ÏÈ·Á̤Ó˘ &¶·ÙÚ. °ÚËÁÔÚ›Ô˘ 1-3, 166 74 °§Àº∞¢∞∆ËϤʈӷ: 210 8937000Fax: 210 8937409

ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∂Ï. µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ 3-5 & ªÂÓÂ̤Ó˘,177 78 ∆∞ÀƒO™∆ËϤʈӷ: 210 3410000Fax: 210 3421001Email: info@biossol.grWebsite: www.biossol.gr

ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕ¢È‡ı˘ÓÛË: ¢∞8, ∆.£. 167, µπ¶∂ ™π¡¢OÀ,570 22 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 795226Fax: 2310 795093Email: elitherm@elitherm.gr

ΘΕΡΜOΓΚΑΖ Α.Ε¢È‡ı˘ÓÛη: Λεωφ. Ανθούσης 12,153 51 ΠΑΛΛΗΝΗΤηλέφωνα: 210 6665552Fax: 210 6665564Email: info@thermogas.grWebsite: www.thermogas.gr

ΚΑΤΣΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε¢È‡ı˘ÓÛË: ΌÏÁ·˜ 110,172 36 ∞°. ¢∏ª∏∆ƒπO™∆ËϤʈӷ: 210 9707032Fax: 210 9750331

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. µÔ˘ÏÈ·Á̤Ó˘ 82,167 77 ∂§§∏¡π∫O∆ËϤʈӷ: 210 9691500Fax: 210 9691580

ZAPANTIS GAS CENTER, Ltd.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. Γαλατσίου 30,111 41 ΑΘΗΝΑ∆ËϤʈӷ: 210 2025550Fax: 210 2011500Email: info@zapantisgroup.grWebsite: www.zapantisgroup.gr

ΗΛΙOΣΤΑΤΗΣ ΕΠΕ¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∫ËÊÈÛ›·˜ 10-12,151 25 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6851159 / 210 6844194Fax: 210 6851151Email: mail@heliostat.gr

ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ∆ËϤʈӷ: 27210 - 23124Fax: 27210 - 96522

86

3/10

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ06. Ηλεκτρολογικό ΥλικόALSTOM HELLAS A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: 14o ¯ÏÌ. ∂ıÓ. O‰fi˜ ∞ıËÓÒÓ - §·Ì›·˜,145 10 ∫∏ºπ™π∞∆ËϤʈӷ: 210 6292111Fax: 210 6204507

ASEA BROWN BOVERI Α.Ε. (ABB)¢È‡ı˘ÓÛË: 13o ¯ÏÌ ŒıÓÈ΋ O‰fi˜ ∞ıËÓÒÓ - §·Ì›·˜,144 52 ª∂∆∞ªOƒºø™∏∆ËϤʈӷ: 210 2891500Fax: 210 2891599

FULGOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝΚΑΛΩ∆ΙΩΝ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¶··ÓÈÎÔÏ‹ 40,152 32 Ã∞§∞¡¢ƒπ∆ËϤʈӷ: 210 6852100-11Fax: 210 6852112

GEYER HELLAS Α.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¢ÚÔÛÈ¿ ∆.£. 30,34 100 Ã∞§∫π¢∞∆ËϤʈӷ: 22210 98711Fax: 22210 98712

HAGER HELLAS Α.Ε.Β.Ε¢È‡ı˘ÓÛË: Μάτσα 7, Ν. Κηφισια145 64 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6254191Fax: 210 8652335

LedEcon∆ιεύθυνση: Ταινάρου 12 - ∆άφνηΤηλέφωνο: 210 9719272Email: info@ultra-sound.grWebsite: www.ultra-sound.gr

OSRAM Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ∞ıËÓÒÓ 56,104 41 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 5201800Fax: 210 5227200

SCHWABE HELLAS Ε.Π.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 3o ¯ÏÌ §. ∫ÔÚˆ›Ô˘ - µ¿Ú˘,19 400 ∫Oƒø¶π∆ËϤʈӷ: 210 6623890-1Fax: 210 6624861

SIEMENS METERING Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∫ÔÏÔÎÔÙÚÒÓË 5 & ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜,154 51 ¡∂O æÀÃπ∫O∆ËϤʈӷ: 210 6778901-3/210 6778101-3Fax: 210 6779565

SPACE HELLAS Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ªÂÛÔÁ›ˆÓ 302,155 62 ÃO§∞ƒ°O™∆ËϤʈӷ: 210 6504100Fax: 210 6516712

SYLVANIA Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∫‡ÚÔ˘ 89,164 51 ∞ƒ°ÀƒOÀ¶O§∏∆ËϤʈӷ: 210 9966561Fax: 210 9969029

TUDOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ Α.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¶Ï·ÛÙ‹Ú· 3,144 52 ª∂∆∞ªOƒºø™∏∆ËϤʈӷ: 210 2840936Fax: 210 2842055

ΑΛΚΑΤΕΛ ΚΑΛΩ∆ΙΑ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ªÂÛÔÁ›ˆÓ 15,115 26 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 7492030-1/210 7492020Fax: 210 7492199

ΑΛΦΑ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ™˘ÁÁÚÔ‡ 137,171 21 ¡∂∞ ™ªÀƒ¡∏∆ËϤʈӷ: 210 9351915-7Fax: 210 9353630

ΓΕΡΜΑΝOΣ Α.Β.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 23Ô ¯ÏÌ ∂ıÓ. O‰fi˜ ∞ıËÓÒÓ - §αÌί·˜,145 65 ∞°. ™∆∂º∞¡O™∆ËϤʈӷ: 210 6219300-50Fax: 210 6219111-4Website: www.germanos.gr

∆ΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ (∆ΕΗ)¢È‡ı˘ÓÛË: ÷ÏÎÔÎÔÓ‰‡ÏË 30,104 32 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 5230301 / 210 5234301Fax: 210 5237727Website: www.dei.gr

∆ΗΣΙOΣ¢È‡ı˘ÓÛË: ¶Ï·Ù. ∫·Ú‡ÙÛË 10,105 61 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3220301Fax: 210 3252453Email: info@dissios.grWebsite: www.dissios.gr

ΕΒΙOΠ ΤΕΜΠO Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ∫‡Ì˘ 212,34 002 µ∞™π§π∫O ∂ÀµOπ∞∆ËϤʈӷ: 22210 59800Fax: 22210 59801

ΚΑΛΩ∆ΙΑ¢È‡ı˘ÓÛË: 57Ô ¯ÏÌ ∂ıÓ. O‰fi˜ ∞ıËÓÒÓ - §·Ì›·˜,320 11 Oπ¡OºÀ∆∞∆ËϤʈӷ: 22620 31202-5Fax: 22620 31137

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΓΚΡΑΝ Α.Ε& Β.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ∫ËÊÈÛ›·˜ 184,152 31 Ã∞§∞¡¢ƒπ∆ËϤʈӷ: 210 6721180Fax: 210 6774039

ΕΡΙΚΣOΝ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∑¤Ô˘ 36 &§. µÔ˘ÏÈ·Á̤Ó˘, 166 75 °§Àº∞¢∞∆ËϤʈӷ: 210 9601441Fax: 210 9601420-2

ΗΛΕΚΤΡΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ∏Ú·ÎÏ›Ԣ 420,141 22 ∏ƒ∞∫§∂πO∆ËϤʈӷ: 210 2850005Fax: 210 2840897

ΚΑΛΩ∆ΙΑ ΞΑΝΘΗΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∂ÌÌ. ªÂÓ¿ÎË 30,145 61 ∫∏ºπ™π∞∆ËϤʈӷ: 210 6205238-9Fax: 210 6203656

ΚΑΥΚΑΣ Β Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. §·˘Ú›Ô˘ 17Ô ¯ÏÌ.,£¤ÛË °ÎÔÁΛӷ, 190 02 ¶∞π∞¡π∞∆ËϤʈӷ: 210 6644928Fax: 210 6644341

ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΑΤOΥ ΑΦOΙ Α.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 17Ô ¯ÏÌ ∂.O. ∞ıËÓÒÓ-§·Ì›·˜,145 64 ∫∏ºπ™π∞∆ËϤʈӷ: 210 6252001Fax: 210 6252011-12

ΜΑΡΕΛ ΗΛΕΚΤΡOΝΙΚΗ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ™ˆÙ‹ÚÔ˜ ¢Èfi˜ 6,185 35 ¶∂πƒ∞π∞™∆ËϤʈӷ: 210 4123943Fax: 210 4127819

ΡOΥΣΣΑΚΗΣ Γ.∆. Α.Β. & Ε.Ε. ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝ¢È‡ı˘ÓÛË: ∏Ê·›ÛÙÔ˘ 70,£¤ÛË ªfiÙ·, 194 00 ∫Oƒø¶π∆ËϤʈӷ: 210 6622055-6Fax: 210 6626300

ΣΗΜΕΝΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∞ÚÙ¤ÌȉԘ 8∆.£. 61011,151 10 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6864111Fax: 210 6864299

87

4/10

ΣΗΜΕΝΣ ΤΗΛΕ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: °ÂˆÚÁÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ 89,541 10 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 479437Fax: 2310 473840

Elesis Electrical Solutions A.E.∆ιε‡θυνση: Iωνίας 110136 71 Χαµόµυλος - ΑχαρνέςΤηλέφωνα: 210 2371201Fax: 210 2371240Email: info@elesis.grWebsite: www.elesis.gr

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ07. ΕνέργειαGAMESA ENERGEIAKI HELLAS S.A.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ¶ÂÓÙ¤Ï˘ 7∞,152 33 µƒπ§∏™™π∞

GEWIND ENERGY¢È‡ı˘ÓÛË: §. ºÏ¤ÌÈÓÁÎ 1,190 09 ƒ∞º∏¡∞∆ËϤʈӷ: 22940 23805Fax: 22940 39149

TERNA A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ªÂÛÔÁ›ˆÓ 85,115 26 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6968000Fax: 210 6968099

WIND SOL ΕΠΕ & ENERGO TECH ABEE¢È‡ı˘ÓÛË: §. µÔ˘ÏÈ·Á̤Ó˘ 602∞,164 52 ∞ƒ°ÀƒOÀ¶O§∏∆ËϤʈӷ: 210 9945350 / 210 9945125Fax: 210 9959022

∆ΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: µÂÎÈ·Ú¤ÏË 7,152 37 ºπ§O£∂∏∆ËϤʈӷ: 210 6855460

ΕΝΤΕΚΑ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∆‡¯Ë˜ 2,152 33 Ã∞§∞¡¢ƒπ∆ËϤʈӷ: 210 6816803Fax: 210 6816837

ΧΡ. ΡOΚΑΣ ΑΒΕΕ¢È‡ı˘ÓÛË: ¶·ÙËÛ›ˆÓ 46,106 82 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 8842711/210 8842712-3Fax: 210 8210685

Vestas Hellas¢È‡ı˘ÓÛË: Λ. Βουλιαγµένης 114,166 74 Γλυφάδα, ΑΘΗΝΑ∆ËϤʈӷ: 213 0164700Fax: 210 9646252

08. Ηλιακή ΕνέργειαCALPAK-KIKERON ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Τ.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ™˘ÁÁÚÔ‡ 9,117 43 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 2109247250Fax: 210 9231616Email: info@calpak.grWebsite: www.calpak.gr

DIANA¢È‡ı˘ÓÛË: ∞Á. ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ÷ÏΛ‰·˜,341 00 Ã∞§∫π¢∞∆ËϤʈӷ: 22210 53760 / 22210 51760Fax: 22210 55460

MELPO - ∆ΗΜΗΤΡΙOΥ Θ. & Ι. O.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∂Ï. µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ 3,123 51 ∞°. µ∞ƒµ∞ƒ∞ - ∞π°∞§∂ø∆ËϤʈӷ: 210 5611842Fax: 210 5611811Email: info@melpo.gr

ROMINA¢È‡ı˘ÓÛË: πÂÚ¿ O‰fi˜ & ª·Ú·ıÒÓÔ˜ 8,122 44 ∞π°∞§∂ø∆ËϤʈӷ: 210 5988941Fax: 210 5310670Email: mmavra@tee.gr

SAMMLER Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: Ã›Ô˘ 18,193 00 ∞™¶ƒO¶Àƒ°O™∆ËϤʈӷ: 210 2382867Fax: 210 2320337Email: sammler@sammler.grWebsite: www.sammler.gr

SIELINE¢È‡ı˘ÓÛË: ™˘ÁÁÚÔ‡ 2 & ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÔ˘,152 32 Ã∞§∞¡¢ƒπ∆ËϤʈӷ: 210 6830351Fax: 210 6839848Email: info@sieline.grWebsite: www.sieline.gr

SOL ΕΠΕ - SONNE AKTION¢È‡ı˘ÓÛË: O‰˘ÛÛ¤ˆ˜ 5,144 52 ª∂∆∞ªOƒºø™∏∆ËϤʈӷ: 210 2843376Fax: 210 2841650Email: info@sonne.grWebsite: www.sonne.gr

BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ∫. ∆۷ω¿ÚË 6,114 76, ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6430687 / 210 6442882Fax: 210 6435585Website: www.buderus.gr

SOLE¢È‡ı˘ÓÛË: §Â‡ÎÙÚˆÓ & §·˚ÎÒÓ ∞ÁÒÓˆÓ,136 71 ∞Ã∞ƒ¡∞π∆ËϤʈӷ: 210 2389500Fax: 210 2389502Email: marketing@sole.grWebsite: www.sole.grwww.eurostar-solar.com

STIBΕTHERM¢È‡ı˘ÓÛË: BI.¶∂.£., µ' º¿ÛË O‰fi˜ ¢∞ 8, 570 22∆ËϤʈӷ: 2310 795226-8Fax: 2310 795093Email: elitherm@elitherm.grWebsite: www.elitherm.gr

ΓΙΑΛΙ∆ΑΚΗΣ - HOWAT¢È‡ı˘ÓÛË: Θέση Στεφάνι,19300 ΑΣΠΡOΠΥΡΓOΣ∆ËϤʈÓo: 210 5571788Fax: 210 5578895Email: info@howat.gr

∆ΗΜΑΣ¢È‡ı˘ÓÛË: 2Ô ¯ÏÌ. ÕÚÁÔ˘˜ - ¡·˘Ï›Ô˘212 00 ∞ƒ°O™∆ËϤʈӷ: 27510 29110Fax: 27510 62671Email: info@dimas-solar.grWebsite: www.dimas-solar.gr

ΕΒΗΛ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 1Ô ¯ÏÌ. ∫·ÙÂÚ›Ó˘ - £ÂÛ/΢,601 00 ∫∞∆∂ƒπ¡∏∆ËϤʈӷ: 23510 37257Fax: 23510 25625Email: info@ebil.grWebsite: www.ebil.gr

ΗΛΙOΑΚΜΗ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 193 00 ¡¤· ∑ˆ‹∞™¶ƒO¶Àƒ°O™∆ËϤʈӷ: 210 5595625Fax: 210 5595723Email: megasun@helioakmi.comWebsite: www.helioakmi.com

ΘΕΡΜOΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: µÈÔÌ˯·ÓÈ΋ ¶ÂÚÈÔ¯‹ ∞∫ƒ∂™ ªÂÁ¿ÚˆÓ,191 00 ª∂°∞ƒ∞∆ËϤʈӷ: 210 2011698Fax: 210 2019382Email: therma@thermantiki.grWebsite: www.thermantiki.gr

88

5/10

ΙΝΤΕΡΣOΛΑΡ Α.Β.Ε.Τ.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¢ËÌÔÛı¤ÓÔ˘˜ 267,176 74 ∫∞§§π£∂∞∆ËϤʈӷ: 210 9416057Fax: 210 9409119Email: iparad@intersolar.grWebsite: www.intersolar.gr

ΜΑΛΤΕΖOΣ Α.Β.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ∞ÌÊÈı¤·˜ 55,175 64 ¶∞§∞πO º∞§∏ƒO∆ËϤʈӷ: 210 9428485 / 210 9428486Fax: 210 9402019Email: info@maltezos.grWebsite: www.maltezos.gr

ΞΥΛΙΝΑΚΗΣ & ΣΙΑ - NOBEL¢È‡ı˘ÓÛË: ¡ÂÚ·Ù˙ԇϷ˜ 23,136 71 ∞Ã∞ƒ¡∞π∆ËϤʈӷ: 210 2404051Fax: 210 2404052Email: nobel@otenet.grWebsite: www.nobel.com.gr

ΠΑΠΑΕΜΜΑΝOΥΗΛ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 1Ô ¯ÏÌ. OÈÓÔÊ‡ÙˆÓ - ∞Á›Ô˘ £ˆÌ¿,320 11 - µOπø∆π∞∆ËϤʈӷ: 22620 31931Fax: 22620 32166Email: papaemmanouel-sa@liv.forthnet.grWebsite: www.papaemmanouel.gr

ΣΗΕ¢È‡ı˘ÓÛË: ¡ÈÎËÙ·Ú¿ 1 & º˘Ï‹˜,133 41 ∞. §πO™π∞∆ËϤʈӷ: 210 2474150Fax: 210 2480347Email: info@she.com.grWebsite: www.she.com.gr

Scheuten Solar Hellas¢È‡ı˘ÓÛË: Φανερωµένης 2Α,155 61 Χολαργός, Αθήνα∆ËϤʈӷ: 210 6528216Fax: 210 6528262Email: info@scheutensolar.grWebsite: www.scheuten.gr

Ti Sun HELLAS ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ¢È‡ı˘ÓÛË: Πλάτωνος 30 & Μαιζωνος24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ∆ËϤʈӷ: 27210 - 23124Fax: 27210 - 96522

Sol ENERGY HELLAS S.A.¢È‡ı˘ÓÛË: Χαρίτων 31Α & Καρτσιβάνη175 64 Παλαιό Φάληρο∆ËϤʈӷ: 210 - 9023587/8Fax: 210 - 9023589Email: info@solenergy.grWebsite: www.solenergy.gr &www.promitheaspirforos.gr

09. ΥδρoηλεκτρισµόςIWECO A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ∆ÂÁ¤·˜ 1 & ∞ÂÚÔÔÚ›·˜,164 52 ∞ÚÁ˘ÚÔ‡ÔÏË∆ËϤʈӷ: 210 9965110Fax: 210 9966903Email: iweco@otenet.gr

TERNA A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ªÂÛÔÁ›ˆÓ 85,115 26 ∞ı‹Ó·∆ËϤʈӷ: 210 6968000Fax: 210 6968099

10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑΕµπoρία Εξοπλισµού καιΕγκατάσταση ΣυστηµάτωνBP HELLAS¢È‡ı˘ÓÛË: ∫ËÊÈÛ›·˜ 26 & ¶·Ú·‰Â›ÛÔ˘ 2,151 25 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6887111Fax: 210 6841080Email: bpsolar.gr@bp.comWebsite: www.bpsolar.com

CONERGY¢È‡ı˘ÓÛË: µÔ˘ÏÈ·Á̤Ó˘ 4,166 74 °§Àº∞¢∞∆ËϤʈӷ: 210 9651800Fax: 210 9630768Email: info@conergy.grWebsite: www.conergy.gr

ECOSUN¢È‡ı˘ÓÛË: µÔ‡ÏÁ·ÚË 58,542 49 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 327914Fax: 2310 325693Email: info@ecosun.grWebsite: www.ecosun.gr

EnAC∆ιεύθυνση: Ταινάρου 12 - ∆άφνηΤηλέφωνο: 210 9719272Email: info@ultra-sound.grWebsite: www.ultra-sound.gr

EPURON(χρηµατοδότηση & ανάπτυξηµεγάλων συστηµάτων)¢È‡ı˘ÓÛË: µÔ˘ÏÈ·Á̤Ó˘ 4,166 74 °§Àº∞¢∞∆ËϤʈӷ: 210 9604205Fax: 210 9604516Email: info@epuron.deWebsite: www.epuron.de

LOBAL-ENERGY Solutions¢È‡ı˘ÓÛË: ∫ˆÏ¤ÙÙË 25µ,546 27 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 525645Fax: 2310 538852Email: kyriakides@global-energy.euWebsite: www.global-energy.eu

IBC SOLAR¢È‡ı˘ÓÛË: ÷Ï¿ 1 & ∞ÈÁÈ·Ï›·˜,151 25, ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6828163 / 210 6801724Fax: 210 6801723Email: info@ibc-solar.grWebsite: www.ibc-solar.gr

PHOTOVOLTAIC¢È‡ı˘ÓÛË: ∂ÏÏ·Ó›ÎÔ˘ 20,116 35 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 7225471Fax: 210 7220637Email: info@photovoltaic.grWebsite: www.photovoltaic.gr

SCHUCO¢È‡ı˘ÓÛË: ∂Ï. µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ 54,166 75 °§Àº∞¢∞∆ËϤʈӷ: 210 9690420Fax: 210 9690760Email: info@schueco.grWebsite: www.schueco.gr

SMA (αντιστροφείς - inverters)¢È‡ı˘ÓÛË: ∞Ï›ÌÔ˘ 8,174 55 Õ§πªO™∆ËϤʈӷ: 210 9856660Fax: 210 9856670Email: info@sma-hellas.comWebsite: www.sma-hellas.com

SUN TECHNICS Ενεργειακά Συστήµατα¢È‡ı˘ÓÛË: µÔ˘ÏÈ·Á̤Ó˘ 4,166 74 °§Àº∞¢∞∆ËϤʈӷ: 210 9635399Fax: 210 9622359Email: info@suntechnics.grWebsite: www.suntechnics.gr

89

6/10

Συστήµατα SUNLIGHT ΑΒΕΕ¢È‡ı˘ÓÛË: 23Ô ¯ÏÌ. ∂.O. ∞ıËÓÒÓ-§·Ì›·˜,145 65 ∞°. ™∆∂º∞¡O™∆ËϤʈӷ: 210 6245400Fax: 210 6245409Email: info@sunlight.grWebsite: www.sunlight.gr

∆ΗΣΙOΣ¢È‡ı˘ÓÛË: ¶Ï·Ù›· ∫·Ú‡ÙÛË 10,105 21 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3232662Fax: 210 3252453Email: info@dissios.grWebsite: www.dissios.gr

ΗΛΒΙOΚΑΤ¢È‡ı˘ÓÛË: ∞Ï΢ÔÓ›‰ˆÓ 3,145 64 ¡. ∫∏ºπ™π∞∆ËϤʈӷ: 210 8003660 / 210 8003661-5Fax: 210 8000577Email: info@ilviokat.grWebsite: www.ilviokat.gr

ΗΛΙO∆ΥΝΑΜΗ¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ™˘ÁÁÚÔ‡ 224,176 72 ∫∞§§π£∂∞∆ËϤʈӷ: 210 9592323Fax: 210 9571756Email: ealasis@pertip.grWebsite: www.heliodynami.gr

ΣΕΝΕΡΣ(Σούρσος Ενεργειακά Συστήµατα)¢È‡ı˘ÓÛË: ∫ÏÂÔ‚Ô‡ÏÔ˘ 16,117 44 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 9270940Fax: 210 9270857Email: info@seners.grWebsite: www.seners.gr

DATAENEGY ATE∆ιεύθυνση: Ησιόδου 7 (θέση Μπότα)ΚορωπίΤηλέφωνα: 211 6007850Fax: 211- 6007845Email: info@dataenergy.grWebsite: www.dataenergy.gr

ENGAIA Ε.Π.Ε.∆ιεύθυνση: Βασ. Ηρακλείου 4546 25 ΘΕΣΣΑΛOΝΙΚΗΤηλέφωνα: 2310 541344Fax: 2310 553970Email: agiannis@engaia.grWebsite: www.engaia.gr

HΛΙOΣΤΑΤΗΣ Ε.Π.Ε.∆ιεύθυνση: Αγησιλάου 6-8151 23 ΜαρουσιΤηλέφωνα: 210 6838289, 210 6851159Fax: 210 6851151Email: mail@heliostat.grWebsite: www.heliostat.gr

Elesis Electrical Solutions A.E.∆ιεύθυνση: Iωνίας 110136 71 Χαµόµυλος - ΑχαρνέςΤηλέφωνα: 210 2371201Fax: 210 2371240Email: info@elesis.grWebsite: www.elesis.gr

∆ΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ¢È‡ı˘ÓÛË: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο183 44 ΑΘΗΝΑ∆ËϤʈӷ: 210 9400720Fax: 210 9407170Website: wwwdeltatechniki.gr

11. ΠαραγωγήENERGY SOLUTIONS¢È‡ı˘ÓÛË: ÃÂÈÌ¿Ú·˜ 16,151 25 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6861461Fax: 210 6861399Email: info@energysolutions.grWebsite: www.energysolutions.gr

SOLAR CELLS HELLAS¢È‡ı˘ÓÛËΚεντρικά Γραφεία:Λεωφ. Συγγρού 170,176 71 ΚΑΛΛΙΘΕΑ∆ËϤʈӷ: 210 9595159Fax: 210 9537618Eργοστάσιο:Βιοµηχανική περιοχή Πατρών,252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A,Tηλέφωνα: 2610 241958Fax: 2610 647129Email: info@schellas.grWebsite: www.schellas.gr

ΗΛΙO∆OΜΗ¢È‡ı˘ÓÛË: ∆.£. 60212 £∂ƒª∏,570 01 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 469140Fax: 2310 469141Email: mail@heliodomi.grWebsite: www.heliodomi.gr

12. ΒΙOΜΑΖΑΝ. ΑΧ. ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ - ΕξοπλισµόςΕνεργειακής Αξιοποίησης Βιοµάζας¢È‡ı˘ÓÛË: 1o ¯ÏÌ. ¡ÂÔ¯ˆÚÔ‡‰·˜ - £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢,57008, ∆.£. 301, £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 785840Fax: 2310 785841Email: info@nphilippopoulos.grWebsite: www.nphilippopoulos.gr

13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ &ΒΑΡΥΤΙΝΗΣ Α.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∞ÌÂÚÈ΋˜ 21·,106 72 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3690111Fax: 210 3602318

∆ΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ¢È‡ı˘ÓÛË: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο183 44 ΑΘΗΝΑ∆ËϤʈӷ: 210 9400720Fax: 210 9407170Website: wwwdeltatechniki.gr

14. ΥΓΡΑΕΡΙOBP HELLAS A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ∫ËÊÈÛ›·˜ 26 &¶·Ú·‰Â›ÛÔ˘ 2, 151 25 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6887200 / 210 6865211Fax: 210 6857701

ENERGAS Ε.Π.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: O‰fi˜ ™¯ËÌ·Ù·Ú›Ô˘- ¶·Ú·Ï›·˜ ∞˘Ï›‰·˜,32 009 ™Ã∏ª∞∆∞ƒπ∆ËϤʈӷ: 22620- 58568

RODOGAZ A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ∫·Ó·Ì¿Ù, 85 100 ƒO¢O™∆ËϤʈӷ: 22410- 62649Fax: 22410- 63830

SANTA DAS A.B.E.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ¡¤· ™¿ÓÙ· ∫ÈÏΛ˜,54 500 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 23410- 64004Fax: 23410- 64237

SHELL GAS A.E.B.E.Y.¢È‡ı˘ÓÛË: πÏÈÛÔ‡ 123,183 45 ªO™Ã∞∆O∆ËϤʈӷ: 210- 9491000Fax: 210- 9407987

90

7/10

ΝΗΣOΓΚΑΖ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: °È·ÓÓÔ¯ÒÚ·Ê·,85 200 ∫∞§Àª¡O™∆ËϤʈӷ: 22430- 29821Fax: 22430- 28660

ΠΕΤΡOΛΙΝΑ Α.Ε. ΠΕΤΕΛΑΙOΕΙ∆ΩΝ¢È‡ı˘ÓÛË: §. ªÂÛÔÁ›ˆÓ 2,115 27 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 7705401 / 210 7725114Fax: 210 7725233

ΥΓΡOΓΚΑΖ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §˘Î·‚ËÙÙÔ‡ 2,106 71 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210- 3628256Fax: 210- 3610450

ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ - GOK¢È‡ı˘ÓÛË: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ∆ËϤʈӷ: 27210 - 23124Fax: 27210 - 96522

ΠΕΤΡΕΛΑΙO15. ∆ιύλισηΕΛ.ΠΕ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: EıÓ. O‰fi˜ ∞ıËÓÒÓ-∫ÔÚ›ÓıÔ˘ (17Ô ¯ÏÌ.),193 00 ∞™¶ƒO¶Àƒ°O™∆ËϤʈӷ: 210 5533000Fax: 210-5539298

∆ιοίκηση: Χειµάρρας 8Α,15125 ΜΑΡOΥΣΙΤηλέφωνο: 210 6302000Fax: 210 6302510Website: www.elpe.gr

ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣ¢È‡ı˘ÓÛË: πˆÓ›· ∆.£. 10044,541 10 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 750000

ΜOΤOΡ OΙΛ (ΕΛΛΑΣ)¢È‡ı˘ÓÛË: ∏ÚÒ‰Ô˘ ∞ÙÙÈÎÔ‡ 12·,151 24 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 8094000Fax: 210-8094444Website: www.moh.gr

16. ΕµπορίαAVINOIL Α.Β.Ε.Ν.Ε.Π.¢È‡ı˘ÓÛË: ∏ÚÒ‰Ô˘ ∞ÙÙÈÎÔ‡ 12∞,151 24 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 8093500Fax: 210 8093555Website: www.avinoil.gr

BP Hellas Α.Ε. - BP ΕΛΛΗΝΙΚΗ A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∫ËÊÈÛ›·˜ 26 & ¶·Ú·‰Â›ÛÔ˘ 2, 15125 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6887111Fax: 210 6857701Website: www.bp.com

CYCLON Hellas Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∏ÚÒ‰Ô˘ ∞ÙÙÈÎÔ‡ 12∞,151 24 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 8093900Fax: 210 8093999Website: www.cyclon.gr

DRACOIL S.A.¢È‡ı˘ÓÛË: ¶·ÙËÛ›ˆÓ 48,106 82 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 8224311-3Fax: 210 8838407Website: www.dracoil.gr

MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∫ËÊÈÛ›·˜ 227-229,145 61 ∫∏ºπ™π∞∆ËϤʈӷ: 210 8055855-7 / 210 8052469Fax: 210 8055955Website: www.jetoil.gr

REVOIL Α.Ε.Ε.Π.¢È‡ı˘ÓÛË: ∫·Ô‰ÈÛÙÚ›Ô˘ 5,166 72 µ∞ƒ∏∆ËϤʈӷ: 210 8976000Fax: 210 8974943Website: www.revoil.gr

SHELL GAS ΑΕΒΕΥ¢È‡ı˘ÓÛË: πÏÈÛÛÔ‡ 123,183 45 ªO™Ã∞∆O∆ËϤʈӷ: 210 9491000Fax: 210 9407987Website: www.shellgas.gr

SHELL Hellas Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∞Á. ∫˘Úȷ΋˜ 6-8 & ÷ڛوÓ,175 64 ¶. º∞§∏ƒO∆ËϤʈӷ: 210 9476000Fax: 210 9476500Website: www.shell.gr

ΑΙΓΑΙOΝ OΙΛ¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ÷Ù˙Ë΢ÚÈ¿ÎÔ˘ 42,185 38 ¶∂πƒ∞π∞™∆ËϤʈӷ: 210 4586000Fax: 210 4586241Website: www.aegeanoil.gr

ΕΚO Α.Β.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: Χειµάρρας 8Α,115 25 MAPOYΣΙ∆ËϤʈӷ: 210 7705201-401Fax: 210 7705847Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¶ËÁÒÓ 33,145 64 ∫∏ºπ™π∞∆ËϤʈӷ: 210 6241500 / 210 6241510Fax: 210 6241509Website: www.elin.gr

17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEAN OIL S.A.¢È‡ı˘ÓÛË: Λεωφόρος Χατζηκυριακού 42,18536 ¶∂πƒ∞π∞™∆ËϤʈӷ: 210 4586000Fax: 210 4586241

ALPHA PETROLEUM¢È‡ı˘ÓÛË: ∏ÚÒˆÓ ¶ÔÏ˘Ù¯Ó›Ԣ 42-44,185 35 ¶∂πƒ∞π∞™∆ËϤʈӷ: 210 4190121 / 210 4190122

BP HELLAS S.A. - BP MARINE¢È‡ı˘ÓÛË: ∞ÎÙ‹ ªÈ·Ô‡ÏË 89 & ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˘ 289,185 38 ¶∂πƒ∞π∞™∆ËϤʈӷ: 210 4595800 / 210 4595900Fax: 210-4595869Email: triands@bp.com

MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∫ËÊÈÛ›·˜ 227-229,145 61 ∫∏ºπ™π∞∆ËϤʈӷ: 210 8055855-7 / 210 8052469Fax: 210 8055.955Website: www.jetoil.gr

SHELL MARINE PRODUCTS HELLAS Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∞Á. ∫˘Úȷ΋˜ 6-8 & ÷ڛوÓ,175 64 ¶. º∞§∏ƒO∆ËϤʈӷ: 210 9476399Fax: 210 9476224

ΕΤΕΚΑ Α.Ε¢È‡ı˘ÓÛË: ∆ÚÈfiψ˜ 2,188 63 ¶∂ƒ∞ª∞∆ËϤʈӷ: 210-4002658-9Fax: 210-4002607

91

8/10

18. ΠαραγωγήΚΑΒΑΛΑ OΙΛ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∆.£. 8 - ¡¤· ∫·Ú‚¿ÏÏË,640 06 ∫∞µ∞§∞∆ËϤʈӷ: 2510 317201Fax: 2510-317204Email: kavalaoil@otenet.gr

ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ19. Εισαγωγές - ΕµπορίαΒΙΑΣΦΑΛΤ Α.Β.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: O‰fi˜ §ÈÔÛ›ˆÓ - ∂ÏÂ˘Û›Ó·˜(9Ô ¯ÏÌ), 193 00 ∞™¶ƒO¶Àƒ°O™∆ËϤʈӷ: 210 5596481 /210 5595482-3 / 210-5595485Fax: 210 5595486

ΒΙOΛΙΓΝΙΤ Α.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: πˆÓ›·˜ 28,143 41 ¡∂∞ ºπ§∞¢∂§º∂π∞∆ËϤʈӷ: 210-2581281Fax: 210-2581033

ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ¢È‡ı˘ÓÛË: ™ÔÊ. µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ 49-51,141 23 §À∫OµƒÀ™∏∆ËϤʈӷ: 210 2898111 / 210 2898512Fax: 210-2819406

ΠΕΤΡOΙΜΙΝΑ Ε.Π.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ª·Ú·ıˆÓÔÌ¿¯ˆÓ 19,151 24 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210-6197500Fax: 210-6105455

20. ΠαραγωγήΒΙΤOΥΜΙΝΑ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¶·Ï·È¿ ∂ıÓ. O‰Ô‡ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ -µ¤ÚÔÈ·˜ (14Ô ¯ÏÌ),541 10 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 722396-8Fax: 2310-722100

∆ΕΗ / ΛΙΓΜΝΙΤ. ΚΕΝΤΡO ΠΤOΛΕΜ. ΑΜΥΝΤΑΙOΥ¢È‡ı˘ÓÛË: 502 00 ¶∆O§∂ª∞´¢∞∆ËϤʈӷ: 24630 28601

ΕΣΧΑ Α.Ε.Β.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¶·Ú·Ï›·,193 00 ∞™¶ƒO¶Àƒ°O™∆ËϤʈӷ: 210 5574600-4Fax: 210-5572974

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΜΥΝΤΙOΥ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: πˆÓ›·˜ 28,143 41 ¡∂∞ ºπ§∞¢∂§º∂π∞∆ËϤʈӷ: 210 2583681Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΧΛΑ∆ΑΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: °. ¶··Ó‰Ú¤Ô˘ 21,546 45 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 861411Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΣΕΡΒΙΩΝ¢È‡ı˘ÓÛË: ¢ÈÔÓ. ™ÔψÌÔ‡ 13,505 00 ™∂ƒµπ∞ - ∫O∑∞¡∏™∆ËϤʈӷ: 210 3225018Fax: 210 3237146

Μ.Ε.Τ.Ε. Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ™ÙÂÊ. ¢Ú·ÁÔ‡ÌË 15,53 100 º§øƒπ¡∞∆ËϤʈӷ: 23850 29583Fax: 23850 24763

ΜΕΤΕ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ƒÔ‰Ô‰¿ÊÓ˘ 31,151 25 ¶Ôχ‰ÚÔÛÔ ∞ª∞ƒOÀ™πOÀ∆ËϤʈӷ: 210 6846084Fax: 210 6833008

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝ Α.Β.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∞η‰ËÌ›·˜ 19 & µÔ˘ÎÔ˘ÚÂÛÙ›Ô˘,106 71 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3639091Fax: 210 3625386

21. ΘΕΡΜΑΝΣΗBOSCH THERMOTECHNIKI A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ∫. ∆۷ω¿ÚË 6,114 76, ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6430687 / 210 6442882Fax: 210 6435585Website: www.buderus.gr

CALORIA A.B.& E.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ∏Ê·›ÛÙÔ˘ 57- ªfiÙ· ∆˙‹Ì·,194 00 ∫Oƒø¶π∆ËϤʈӷ: 210 6628068-73Fax: 210 6623784

CARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ÕÓÙÂÚÛÂÓ 4 & ªˆÚ·ÙË 93,115 25 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6773300Fax: 210 6745487

DUCT HELLAS A.B.E.E.¢È‡ı˘ÓÛË: £¤ÛË ∆Ûԇ̷,190 11 ∞À§ø¡∞∆ËϤʈӷ: 22950 42340Fax: 22950 42495

SOULIS A.B.E.E.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∞ÏÂÍ¿Ó‰Ú·˜ 13,114 73 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6464183 / 210 6424472Fax: 210 6410943

WILO HELLAS A.B.E.E.¢È‡ı˘ÓÛË: Aγ. Αθανασίου 80,145 69 Άνοιξη∆ËϤʈӷ: 210 6248300Fax: 210 6248360Website: www.wilo.gr

ΒΑΣΙΛΕΙΑ∆ΗΣ Ν. & ΥΙOΙ Α.Ε. & Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ™ÔψÌÔ‡ 55,104 32 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 5224719 / 210 5224735Fax: 210 5222278

ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∂Ï. µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ 3-5 & ªÂÓÂ̤Ó˘,177 78 ∆∞ÀƒO™∆ËϤʈӷ: 210 3410000Fax: 210 3421001Email: info@biossol.grWebsite: www.biossol.gr

ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕ¢È‡ı˘ÓÛË: ¢∞8, ∆.£. 167, µπ¶∂ ™π¡¢OÀ,570 22 £∂™™∞§O¡π∫∏∆ËϤʈӷ: 2310 795226Fax: 2310 795093Email: elitherm@elitherm.gr

ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΗ Α.Ε.Ε. & Β.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∞¯·ÚÓÒÓ 374,111 45 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 2026655 / 210 2011698Fax: 210 2019382- 3

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 7Ô ÃÏÌ. ∞ıËÓÒÓ- §·Ì›·˜,∆.£. 173, 34 100 Ã∞§∫π¢∞∆ËϤʈӷ: 22620 79902Fax: 22620 71929

ΚΑΖΗΣ ΕΜΜ. Ν. Α.Β.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∞ÛÎÏ˛Ԣ 11,146 20 ¡∂∞ ∂ƒÀ£ƒ∞π∞∆ËϤʈӷ: 210 8161712Fax: 210 8134765

92

9/10

ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.Ε¢È‡ı˘ÓÛË: ŸÏÁ·˜ 110,172 36 ∞°. ¢∏ª∏∆ƒπO™∆ËϤʈӷ: 210 9707032Fax: 210 9750331

ΚΙΛΙΜΗΣ ΕΚ - ΚΑ Α.Β.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ™·Ï·ÌÈÓ›·˜ 4-6,118 55 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3459955Fax: 210 3411019

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. µÔ˘ÏÈ·Á̤Ó˘ 82,167 77 ∂§§∏¡π∫O∆ËϤʈӷ: 210 9691500Fax: 210 969158

ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ∆ËϤʈӷ: 27210 - 23124Fax: 27210 - 96522

ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ∆ËϤʈӷ: 27210 - 23124Fax: 27210 - 96522

22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣCARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ÕÓÙÂÚÛÂÓ 4 & ªˆÚ·ÙË 93,115 25 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6773300Fax: 210 6745487

FOURLIS TRADE A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∫ËÊÈÛ›·˜ 340,115 51 ¡∂O æÀÃπ∫O∆ËϤʈӷ: 210 6293000Fax: 210 6773713

FUJICO HELLASΑΦOΙ Κ. ΦΛΩΡOΥ Α.Ε.Β.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 25˘ ª·ÚÙ›Ô˘ 10,177 78 ∆∞ÀƒO™∆ËϤʈӷ: 210 4833742Fax: 210 4833817

HITACHI HOME ELECTRONICSHELLAS A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∫ËÊÈÛ›·˜ 364,152 33 Ã∞§∞¡¢ƒπ∆ËϤʈӷ: 210 6837200Fax: 210 6835694

SOULIS A.B.E.E.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∞ÏÂÍ¿Ó‰Ú·˜ 13,114 73 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6464183 / 210 6424472Fax: 210 6410943

TRANE ΕΛΛΑΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∑ˆÔ‰. ¶ËÁ‹˜ 7,152 31 Ã∞§∞¡¢ƒπ∆ËϤʈӷ: 210 6727410Fax: 210 6746736

UNICLIMA ΓΚΡΙΣΙΝ ΠΑΠΠΑΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ™˘ÁÁÚÔ‡ 137,171 21 ¡. ™ªÀƒ¡∏∆ËϤʈӷ: 210 9323551- 5Fax: 210 9355397

ΓΙOΡΚ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. & Β.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∫ËÊÈÛ›·˜ 62,115 26 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6911888/210 6993763-5Fax: 210 6910764

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: 7Ô ÃÏÌ. ∞ıËÓÒÓ- §·Ì›·˜,∆.£. 173, 34 100 Ã∞§∫π¢∞∆ËϤʈӷ: 22620 79902Fax: 22620 71929

ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ŸÏÁ·˜ 110,172 36 ∞°. ¢∏ª∏∆ƒπO™∆ËϤʈӷ: 210 9707032Fax: 210 9750331

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. µÔ˘ÏÈ·Á̤Ó˘ 82,167 77 ∂§§∏¡π∫O∆ËϤʈӷ: 210 9691500Fax: 210 9691580

ΜΑΥΡOΜΑΤΗΣ - ΝΕOΚOΣΜOΣ Γ. Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∫·Ú·ÔÏ‹ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ 10,185 47 ¶∂πƒ∞π∞™∆ËϤʈӷ: 210 4835400Fax: 210 4835700

ΣΠ. ΤΑΣOΓΛOΥ Α.Ε. De Longhi¢È‡ı˘ÓÛË: §ÂˆÊ. ∆·ÙÔ˚Ô˘ 112,144 52 ª∂∆∞ªOƒºø™∏∆ËϤʈӷ: 210 2884000Fax: 210 2842385

ΤOΥΡΝΙΚΙΩΤΗΣ Ε.Γ. Α.Ε.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¶ÈÈÓ¤ÏË 7,104 42 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 5154031Fax: 210 5154030

∆ΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ¢È‡ı˘ÓÛË: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο183 44 ΑΘΗΝΑ∆ËϤʈӷ: 210 9400720Fax: 210 9407170Website: wwwdeltatechniki.gr

23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣCINAR A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: ÷Ù˙ËÁÈ¿ÓÓË ªέÍη 4,115 28 ¡. ∏ƒ∞∫§∂πO∆ËϤʈӷ: 210 7250360Fax: 210 7250361

ENERGO GROUP A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: µÂ¿ÎË 1 & ∫ËÊÈÛ›·˜,115 25 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6777825Fax: 210 6777813

EXERGIA A.E.¢È‡ı˘ÓÛË: §. ƒÈ·ÓÎÔ‡Ú 64,115 23 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 6996185Fax: 210 6996186

PLE- ΕΛΛΑΣ ΜOΝOΠΡOΣΩΠΗ Ε.Π.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: µ·Û. ™ÔÊ›·˜ 6,106 74 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 7243073Fax: 210 7250671

TECHNIPETROL ΕΛΛΑΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: µÔ˘ÎÔ˘ÚÂÛÙ›Ô˘ 36,106 73 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3640611Fax: 210 3640736

Α∆Κ ΑΡΩΝΗΣ - ∆ΡΕΤΤΑΣ - ΚΑΡΛΑΥΤΗΣΣΥΜΒOΥΛOΙ ΜΗΧΑΝΙΚOΙ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: £ÂÌÈÛÙÔÎÏ¤Ô˘˜ 106,106 81 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3302575 9Fax: 210 3815043

ΑΣΠΡOΦΩΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∂Ï. µÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ 284,176 75 ∫∞§§π£∂∞∆ËϤʈӷ: 210 9491600Fax: 210 9491610

Λ∆Κ - ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝΕΡΓΩΝ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ¶¿ÚÔ‰Ô˜ £Ë‚·ΐ‰Ô˜ 21,145 64 ∫∏ºπ™π∞∆ËϤʈӷ: 210 8196700Fax: 210 8196709

93

10/10

ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΕΠΕ¢È‡ı˘ÓÛË: ªÔÓÂÌ‚·ÛÈ¿˜ 27,151 25 ª∞ƒOÀ™π∆ËϤʈӷ: 210 6800690Fax: 210 6801005

ΝΑΜΑ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: °È·ÏÔ‡ÚÔ˘ 9, 113 63 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 8833713Fax: 210 8827002

ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ Θ. & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: µÔ˘ÎÔ˘ÚÂÛÙ›Ô˘ 23,106 71 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 3600711- 4Fax: 210 3629338

ΤΑΛΩΣ ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ Α.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: µ·Û. ™ÔÊ›·˜ 27,106 74 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 7229675 / 210 7229676Fax: 210 7229819

ΤOΜΗ Α.Τ.Ε.¢È‡ı˘ÓÛË: ∫Ú‹Ù˘ & °Ú·‚›·˜ 12,164 51 ∞ƒ°ÀƒOÀ¶O§∏∆ËϤʈӷ: 210 9976700Fax: 210 9976799

ΦOΣΤΕΡ ΓOΥΙΛΕΡ ΕΛΛΑΣ¢È‡ı˘ÓÛË: §. ªÂÛÔÁ›ˆÓ 387,153 43 ∞°π∞ ¶∞ƒ∞™∫∂À∏∆ËϤʈӷ: 210 6542898Fax: 210 6534295

KANTOR Management ConsultantsΓραφεία ΑθηνώνOµήρου & Βησσαρίωνος 1106 72 ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 7297500Fax: 210 7249528

KANTOR London13 The Leathermarket10-13 Weston StreetLondon SE1 3ERUNITED KINGDOMTel.: +44 (0) 78033160Fax: + 44 (0) 20 7620 1275

KANTOR WarsawLewartowskiego 600-190 WARSAWTel.: +48 (0)22 329 8989Fax: +48 (0)22 329 9090

KANTOR Sofia71 James Boucher Blvd., fl.3, at.41407 SOFIA, BULGARIATel.: +359 2 962 10 25Fax: +359 2 862 51 97

24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝAdamsnet ΜΕΠΕ¢›ÎÙ˘· ∞˘ÙÔÌ·ÙÈÛÌÒÓ & ∆ËÏÂÈÎÔÈÓˆÓÈÒÓ∂ÓÂÚÁÂÈ·ÎÒÓ ∂Ê·ÚÌÔÁÒÓ∂ÓÂÚÁÂÈ·ÎÔ› ∂ÈıˆÚËÙ¤˜ ∫ÙηÚ›ˆÓ & µÈÔÌ˯·ÓÈÒӢȇı˘ÓÛË: Ταξιαρχών 51∆ËϤʈӷ: 210 4082291Fax: 2104628163∞‰·ÌfiÔ˘ÏÔ˜ Ã. ∞ϤÍÈÔ˜(¢ÈÏ. ∏Ï/ÁÔ˜ & ¶ÔÏ. ªË¯·ÓÈÎfi˜ ¢¶£)e-mail: info@adamsnet.gr,energy.inspectors@yahoo.grwww.adamsnet.gr

Γ. ΚΑΒΒΑ∆ΙΑΣ - Χ. ΣΚOΥΒΑΚΗ O.Ε.™‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ ∂ȯÂÈÚ‹ÛˆÓ,MÂÏÂÙËÙÈ΋ & Ù¯ÓÈ΋ ÂÙ·ÈÚ›·¢È‡ı˘ÓÛË: ¶Ô˘Î‚›Ï 28,26 225 ¶ATPATËÏ. ∫¤ÓÙÚÔ: 2610223349 /∫ÈÓ.: 6976110398 /Fax: 2610620041e-mail: info@kscg.grwww.kscg.gr

Industrial Networking Solutions (INS)ªÔÓ·ÛÙËÚ›Ô˘ 90,546 27 £ΕΣΣΑΛOΝΙΚΗ∆ËϤʈӷ: 2310 500365 - 6Fax: 2310 511608Mob: 6977409180e-mail: info@industrial-networking.grwww.industrial-networking.gr

NRG-ORION£ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ 31145 61 ∫ËÊÈÛÈ¿, ∞£∏¡∞∆ËϤʈӷ: 210 9329770Fax: 210 9333597e-mail: info@nrg-orion.grwww.nrg-orion.gr

ALTERCO∂ÓÂÚÁÂȷΤ˜ Î·È ¶ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈΤ˜ ∆¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ºÚ¿ÁÎˆÓ 19,546 25, £ΕΣΣΑΛOΝΙΚΗ∆ËϤʈӷ: 2310 267666 / 540222Fax: 2310 267666e-mail: info@alterco.gr, sales@alterco.grwww.alterco.gr

94

TRIM A.E. §ÂˆÊ. AıËÓÒÓ 286124 62 X·˚‰¿ÚÈ-Aı‹Ó·

TËÏ.: 210 5810581 Fax: 210 5812800E-mail: info@trim.gr

www.trim.gr // www.thulehellas.gr

™Ã∞ƒ∂™ & ª¶∞°∫∞∑π∂ƒ∂™°È· fiÏ· Ù· ·˘ÙÔΛÓËÙ·

96

Η ετήσια συνδροµή εσωτερικου(6 τεύχη) κοστίζει 30 ευρώκαι για Ευρώπη 50 ευρώ.™˘ÌÏËÚÒÛÙ ·˘Ùfi ÙÔ ÎÔ˘fiÓÈ Î·ÈÙ·¯˘‰ÚÔÌ‹ÛÙ ÙÔ ÛÙË ‰È‡ı˘ÓÛË:

Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.Περιοδικό:ΑΕΡΙO +ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΈδρα: Λεώφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210-5810581

Eιδικές εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Φαξ: 210-7249473

info@gasandelectricity.grwww.gasandelectricity.gr

Annual subscription for Greece:30 Euro (6 issues), for Europe: 50 EuroPlease complete this couponand send it to the following address:

Trim S.A.Gas + ElectricityMagazineHead office: 286 Athinon Ave124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

Puplishing Division:5 Grivogiorgou Str.11528 Ilissia, AthensTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

info@gasandelectricity.grwww.gasandelectricity.gr

Oνοµατεπώνυµο / Name or company

∆ιεύθυνση / Address

Τ.Κ. / Postcode

E-mail

Τηλέφωνο / Daytime Tel Fax:

Θα ήθελα τιµολογιο

Επάγγελµα:

Α.Φ.Μ.: ∆.O.Υ:

Τρόπος πληρωµής / Method of payment

1) ∂ÛˆÎÏ›ˆ Ù·¯˘‰ÚÔÌÈ΋ ÂÈÙ·Á‹ / I enclose a cheque made payable to TRIM ∞.∂.

2) ¶·Ú·Î·ÏÒ ¯ÚÂÒÛÙ ÙËÓ ÈÛÙˆÙÈ΋ ÌÔ˘ οÚÙ· / Please charge my credit card

Mastercard Visa Switch / Maestro

Issue number

∞Ú. οÚÙ·˜ / Card n.

Valid from Expires / endOÓÔÌ·ÙÂÒÓ˘ÌÔ (fiˆ˜ ·Ó·ÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙËÓ Î¿ÚÙ·) / Name on card

Υπογραφή / Signature

Ηµεροµηνία / Date

Eτήσια συνδροµήAnnual subscription

23* Για να µην δυσκολεύεστενα βρείτε το περιοδικόΑέριο + Ηλεκτρισµόςστα περίπτερα, γραφτείτεσυνδροµητές τώρα!