โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” -...

16
ปีที่ 3 ฉบับที่ 22 เดือนมิถุนายน 2558 ยูเอ็นยก “ปิดทองหลังพระฯ” ต้นแบบความสำาเร็จที่ยั่งยืน การพัฒนาอย่างยั่งยืน เป็นหัวข้อสำาคัญที่กำาลังได้รับความสนใจอย่างกว้างขวาง และจะเป็นประเด็นที่ประเทศสมาชิกสหประชาชาติ จะพิจารณาร่วมกันในที่ประชุม สมัชชาใหญ่สหประชาชาติ เดือนกันยายน 2558 นี้ เพื่อกำาหนดหลักเกณฑ์ เป้าหมาย ในการพัฒนาโลกให้ยั่งยืน ภายใต้คำามั่นสำาคัญร่วมกัน คือ การสร้างสังคมแห่งมนุษย์ ที่มีศักดิ์ศรี ในการประชุมคณะกรรมาธิการเศรษฐกิจและสังคมแห่งเอเชียและแปซิฟิก หรือ เอสแคป (Economic and Social Commission for Asia and the Pacific - ESCAP) ครั้งที่ 71 ซึ่งจัดขึ้น ณ สำานักงานองค์การสหประชาชาติ กรุงเทพมหานคร ระหว่างวันที่ 25-29 พฤษภาคม 2558 เพื่อให้ผู้นำาประเทศสมาชิกร่วมกันหารือในประเด็น “การพัฒนาอย่างสมดุลสามด้าน : ร่วมมือ และลงมือ” สมาชิกจากภูมิภาคเอเชียและแปซิฟิกที่เข้าร่วมประชุมทั้ง 51 ชาติ เห็นพ้องต้องกัน ว่า หลักสำาคัญของการพัฒนาอย่างยั่งยืน คือ การพัฒนาอย่างสมดุลของมิติทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ไม่ใช่มุ่งเพียงด้านใดด้านหนึ่งเช่นที่เคยเป็นมาในอดีต เพราะมิติทั้งสาม มีความเกี่ยวโยง ส่งผลซึ่งกันและกัน การพัฒนาเพียงด้านใดด้านหนึ่งจะทำาให้เสียสมดุล และเป็นสาเหตุให้เกิดปัญหาอื่นๆ ตามมา องค์การสหประชาชาติยกย่อง ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็น สิ่งทรงคุณค่าต่อแนวทางการพัฒนา สังคมโลกอย่างยั่งยืนในอนาคต โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” แนวทางแท้สู่เป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน อ่านต่อหน้า 3

Transcript of โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” -...

Page 1: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

ปท 3 ฉบบท 22 เดอนมถนายน 2558

ยเอนยก “ปดทองหลงพระฯ” ตนแบบความสำาเรจทยงยน

การพฒนาอยางยงยน เปนหวขอสำาคญทกำาลงไดรบความสนใจอยางกวางขวาง

และจะเปนประเดนทประเทศสมาชกสหประชาชาต จะพจารณารวมกนในทประชม

สมชชาใหญสหประชาชาต เดอนกนยายน 2558 น เพอกำาหนดหลกเกณฑ เปาหมาย

ในการพฒนาโลกใหยงยน ภายใตคำามนสำาคญรวมกน คอ การสรางสงคมแหงมนษย

ทมศกดศร

ในการประชมคณะกรรมาธการเศรษฐกจและสงคมแหงเอเชยและแปซฟก หรอ เอสแคป

(Economic and Social Commission for Asia and the Pacific - ESCAP) ครงท 71 ซงจดขน

ณ สำานกงานองคการสหประชาชาต กรงเทพมหานคร ระหวางวนท 25-29 พฤษภาคม 2558

เพอใหผนำาประเทศสมาชกรวมกนหารอในประเดน “การพฒนาอยางสมดลสามดาน : รวมมอ

และลงมอ” สมาชกจากภมภาคเอเชยและแปซฟกทเขารวมประชมทง 51 ชาต เหนพองตองกน

วา หลกสำาคญของการพฒนาอยางยงยน คอ การพฒนาอยางสมดลของมตทางเศรษฐกจ

สงคม และสงแวดลอม ไมใชมงเพยงดานใดดานหนงเชนทเคยเปนมาในอดต เพราะมตทงสาม

มความเกยวโยง สงผลซงกนและกน การพฒนาเพยงดานใดดานหนงจะทำาใหเสยสมดล

และเปนสาเหตใหเกดปญหาอนๆ ตามมา

องคการสหประชาชาตยกยอง

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปน

สงทรงคณคาตอแนวทางการพฒนา

สงคมโลกอยางยงยนในอนาคต

โลกสดด “เศรษฐกจพอเพยง”แนวทางแทสเปาหมายการพฒนาอยางยงยน

อานตอหนา 3

Page 2: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

ดร.ชามฉต อคตาร (Dr.Shamshad Akhtar) รองเลขาธการ

องคการสหประชาชาตและเลขาธการคณะกรรมาธการเศรษฐกจและ

สงคมแหงเอเชยและแปซฟก (เอสแคป) กลาววา เอเชยแปซฟกเปน

ภมภาคทมการเจรญเตบโตมากทสดในโลกทงในอดตและอนาคต

เพราะมทงความพรอมและทรพยากร

อยางไรกตาม เอเชยแปซฟก กเปนพนทเสยงตออนาคตของโลก

เชนกน เพราะการพฒนาเศรษฐกจของภมภาคนทำาใหเกดการทำาลาย

ทรพยากรธรรมชาตอยางรวดเรว สงผลใหภาวะโลกรอนรนแรงขนและ

นำามาสปญหาดานอนๆ ตามมาอกมาก

รองเลขาธการองคการสหประชาชาตกลาววา การคมครองและ

การพฒนาทนมสวนสำาคญ ประกอบดวย ทนทางการเงน ทนทรพยากร

ธรรมชาต ทนมนษย ทนผลผลต และทนทางสงคม ซงมเปาหมาย

กวาง ๆ 3 ประการ ประกอบดวย 1. มการใชทรพยากรอยางเหมาะสม

คำานงถงขดความสามารถของทรพยากรนนๆ 2. ประชาชนมการดำารง

ชวตอยางมมาตรฐานและทวถง 3. มระบบบรหารงานทเคารพความ

ตองการพนฐานของคนและสงเสรมใหประชาชนมชวตทดตามคาดหวง

ประเทศสมาชกเหนพองกนวา การพฒนาประเทศอยางสมดลใน

สามมตจะเปนเครองมอนำาไปสสงคมทกาวหนาไดอยางยงยน ทงน

มงานสำาคญทจะตองทำา 5 ดาน เพอใหเกดความสำาเรจ ประกอบดวย

1. การทำางานอยางบรณาการภายใตนโยบายทชดเจน ซงรฐบาล

ประเทศตางๆ ควรมและใหความสำาคญกบนโยบายการเตบโตอยาง

มสวนรวมและการเตบโตสเขยว

2. การเอาจรงเอาจงกบการคมครองสภาพแวดลอม รฐควรสงเสรม

เทคโนโลยเพอใหเกดการใชทรพยากรอยางคมคา เหมาะสม และมการ

บงคบใชกฎหมายอยางจรงจง

3. การรวมมอดานทนเพอการพฒนา สมาชกประเทศเหนถง

ความจำาเปนทจะสรางความรวมมอดานทนในภมภาคเพอพฒนา

และเตบโตรวมกน

4. สงเสรมวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม เนองจาก

นวตกรรมใหม คอ เปนปจจยสำาคญของความสำาเรจในการพฒนา

ตามเปาหมาย 17 ขอของทศทางการพฒนาโลก 2015 (Post-2015

Millennium Development Goals) เชน นวตกรรมเพอการพฒนา

เศรษฐกจ นวตกรรมอวกาศเพอสงแวดลอม เปนตน

5. การจดการดานขอมลเพอตดตามประเมนผล ประเทศตาง ๆ

ควรรวมมอกนพฒนามาตรฐานขอมลและสถต ใหสามารถนำามา

ใชรวมกนได ซงจะทำาใหการทำางานรวมกนมประสทธภาพมากยงขน

ดร.อคตารกลาวดวยวา “การพฒนาอยางมสวนรวมกบการ

บรณาการ เปนหวใจสำาคญ ซงจะประสบความสำาเรจไดเมอถกยกเปน

นโยบายสำาคญ พรอมทงมกลไกขบเคลอนทจรงจงในระดบสง จงจะ

ทำาใหการพฒนาอยางยงยนมประสทธภาพ”

ทงน บางประเทศไดแสดงใหเหนแลววา มการดำาเนนการสราง

สมดลระหวางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมอยางจรงจง เชน

ประเทศภฏาน ซงสรางดชนชวดความสขประชาชน และสาธารณรฐ

ประชาชนจน ซงใชนโยบายสงคมสมานฉนท และประเทศไทย ซงใช

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

อยางไรกตาม เวยดนามนบเปนประเทศทมกลไกชดเจนใน

การใชอำานาจรฐเพอกำากบการพฒนาอยางยงยน โดยการจดตง

คณะกรรมการแหงชาตเพอการพฒนาอยางยงยนและสงเสรม

ความสามารถทางการแขงขน (National Council on Sustainable

Development and Competitiveness Improvement) โดยม

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

2

ขาว

เจาของ : มลนธปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชดำาร สำานกงานปลดสำานกนายกรฐมนตร ทำาเนยบรฐบาล เลขท 1 ถนนนครปฐม เขตดสต กรงเทพมหานคร 10300 : สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชดำาร อาคารสยามทาวเวอร ชน 26 เลขท 989 ถนนพระราม 1 แขวงปทมวน เขตปทมวน กรงเทพฯ 10330 โทรศพท 0-2611-5000 โทรสาร 0-2658-1413 ทปรกษา : หมอมราชวงศดศนดดา ดศกล นายการณย ศภกจวเลขการ นายพพฒน เลศกตตสข บรรณาธการ : นายธนยนนท ธนนทปพฒน ผชวยบรรณาธการ : นายสชาต ถนอมผจดทำา : บรษท แอรบอรน พรนต จำากด 1519/21 ซอยลาดพราว 41/1 ถนนลาดพราว แขวงสามเสนนอก เขตหวยขวาง กรงเทพมหานคร 10310 โทรศพท 0-2939-9700 โทรสาร 0-2512-2208 E-mail : [email protected]

www.pidthong.org

www.twitter.com/pidthong

www.facebook.com/pidthong

www.youtube.com/pidthongchannel

Page 3: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

รองนายกรฐมนตรเปนประธาน มอำานาจควบคมหนวยราชการตางๆ

ใหเขามามสวนดำาเนนการตามแผนงานของคณะกรรมการ ตลอดจน

มการจดการทางการเงน ไมวาจะจากแหลงเงนภายในประเทศหรอ

ตางประเทศ เพอใหการพฒนาอยางยงยนบรรลผล

การประชมคณะกรรมาธการเศรษฐกจและสงคมแหงเอเชยและ

แปซฟก ครงท 71 เปนหนงในกระบวนการขององคการสหประชาชาต

ทจะระดมความคดเหนจากประเทศสมาชกและประชาชนทวไป ให

รวมกนวางทศทางการพฒนาโลกในอนาคต ภายใต Post-2015

Millennium Development Goals ซงจะมการรวมกนสรปและให

ความเหนชอบในทประชมสมชชาใหญองคการสหประชาชาตใน

เดอนกนยายนน

คณะกรรมาธการเศรษฐกจและสงคมแหงเอเชยและแปซฟก

(Economic and Social Commission for Asia and the

Pacific - ESCAP) เปนหนงในหาคณะกรรมาธการภมภาค (regional

commissions) ภายใตคณะมนตรเศรษฐกจและสงคม (Economic

and Social Council - ECOSOC) แหงสหประชาชาต และเปน

คณะกรรมาธการภมภาคทใหญทสด ปจจบนมสมาชก 53 ประเทศ 

ประกอบดวยประเทศในภมภาคเอเชยและแปซฟก 49 ประเทศ

และประเทศนอกภมภาค 4 ประเทศ คอ ฝรงเศส เนเธอรแลนด  

สหราชอาณาจกร และสหรฐอเมรกา และมสมาชกสมทบ (associate

members) 9 แหง (เปนดนแดนทยงมไดปกครองตนเอง/มไดเปน

ในการเสวนาแลกเปลยนประสบการณการพฒนา เมอวนท 29 พฤษภาคม 2558 ภายใตการประชมคณะกรรมาธการเศรษฐกจ

และสงคมแหงเอเชยและแปซฟก ครงท 71 ดร.ชามฉต อคตาร รองเลขาธการสหประชาชาตและเลขาธการเอสแคปกลาววา เมอมารบ

ตำาแหนงในประเทศไทยและไดตดตามเรองปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาระยะหนง พบวาเรองน

มความพเศษเปนอยางยง

“ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใหความสำาคญทงดานการพฒนาอยางสมดลและสงเสรมศกยภาพของคนไปพรอมกน นบเปน

แนวทางอนมคณคาอยางมากตอหนทางการพฒนาอยางยงยน ซงเปนประเดนหลกของโลกในปจจบนและอนาคต และการนำาปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยงไปใชอยางกวางขวางทวประเทศ รวมทงใหความสำาคญกบการพฒนาอยางสมดลระหวางเศรษฐกจ สงคม และ

สงแวดลอม ลวนสอดคลองกบทศทางการพฒนาอยางยงยนของโลก”

ดร. อคตารกลาววา องคกรและหนวยงานตางๆ ในประเทศไทยมการนำาแนวพระราชดำารไปพฒนาชนบทไดอยางประสบความสำาเรจ

เชน มลนธปดทองหลงพระฯ ทรวมกบชมชนแกไขปญหาในระดบพนท ทงเรองนำาและดน และมลนธแมฟาหลวงฯ ทเรมจากการแกไข

ปญหายาเสพตดแลวพฒนามาสการพฒนาชนบท

ยเอนยก “ปดทองหลงพระฯ” ตนแบบความสำาเรจทยงยน

รฐอสระ/มไดเปนสมาชกสหประชาชาต) ครอบคลมประชากรกวา

รอยละ 60 ของประชากรโลก

เอสแคปเปนองคกรบรหาร (Executing Agency) ทเนนดำาเนนการ

ในประเดนทเกยวของกบภมภาคและประเดนเกดใหมทสำาคญตอ

ภมภาค เชน การขจดความยากจน วกฤตเศรษฐกจ ความมนคงทาง

ดานอาหารและพลงงาน การจดการกบภยพบต การบรรลเปาหมาย

การพฒนาแหงสหสวรรษ ความเทาเทยมกนทางเพศและการสงเสรม

บทบาทของสตร ผานการแลกเปลยนประสบการณและการเรยนร

ซงกนและกน

ทงน เอสแคปจะจดการประชมคณะกรรมาธการในระดบรฐมนตร

ปละ 1 ครง ในชวงเดอนเมษายน -พฤษภาคมของทกป เพอใหประเทศ

สมาชกแลกเปลยนขอคดเหนและตดสนใจเกยวกบปญหาสำาคญ

ทางดานการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในภมภาค รวมทงพจารณา

อนมตแผนงานของคณะกรรมาธการฯ

ในวนท 25 มถนายน 2558 เอสแคปยงรวมกบมลนธแมฟาหลวง

ในพระบรมราชปถมภ จดการประชม “Bangkok Forum 2015”

ในหวขอ “สขภาวะและการพฒนาทยงยน” ปาฐกถาพเศษ โดย

ศาสตราจารยเอนรโก จโอวานนน ประธานรวมคณะทปรกษา

ผเชยวชาญอสระแหงองคการสหประชาชาต โครงการการปฏวต

ขอมลเพอการพฒนาท ยงยน ณ ศนยประชมสหประชาชาต

ถนนราชดำาเนนนอก กรงเทพมหานคร

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

3

รายงาน

ตอจากหนา 1

Page 4: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

ผลการสำารวจทศนคตและความคดเหนของประชาชนในพนท

ดำาเนนงานปดทองหลงพระฯ จงหวดอทยธานและกาฬสนธ โดย

คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย พบวาผเกยวของกบ

โครงการฯ ในจงหวดอทยธานเหนวา จดเดนของโครงการปดทอง

หลงพระฯ ทแตกตางจากโครงการอน คอ มการสรางระบบการจดการ

นำากอนเรมโครงการระยะตอไป เนองจากนำาเปนหวใจสำาคญของ

การเกษตร เปนโครงการทไมมขอจำากดเรองพนท งบประมาณ และเวลา

ถาชาวบานเหนผลดกสามารถขยายพนทไปไดเอง โครงการฯ มรปแบบ

ทเปนระบบ ไมไดใชเงนจงใจ โครงการฯ จะสนบสนนอปกรณตามทขอ

และใชงบประมาณสวนหนงจากหนวยงานทรวมดำาเนนงาน จดเดน

ทสำาคญ คอ ใหชาวบานในพนทมสวนรวมคด รวมทำา และใหชาวบาน

เรยนรทจะพงพาตนเอง

นอกจากน ยงมความเหนวา ปดทองหลงพระฯ แตกตางจาก

โครงการอนทมการเตรยมการกอนลงพนททำางานในหมบานและ

ชมชน เชน มการแตงตงทมปฏบตงาน สำารวจขอมลดานเศรษฐกจ

สงคม เนนการทำางานเปนทมทงในระดบจงหวดและระดบอำาเภอ และ

เปนโครงการทไมยอมแพงายๆ

ความคาดหวงตอโครงการฯ คอ ทำาใหชาวบานนอมนำาหลกการ

ทรงงานและปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชผานการรวมคด รวมทำา

ใหชมชนอยรอด พอเพยง และยงยน มความเขมแขง พงพาตนเองได

และคาดหวงใหพนทตนแบบบรณาการแกไขปญหาและพฒนาพนท

ต.แกนมะกรด อ.บานไร จ.อทยธาน เปนตนแบบใหกบพนทอนได

รวมทงมความคาดหวงวาเกษตรกรจะมนำาใชตลอดป เมอชาวบาน

มพนททำากนทแนนอนแลวจะลดการบกรกปาได การสงเสรมใหปลกพช

เมองหนาว เชน สตรอวเบอรร กมผเหนผลสำาเรจของแปลงสาธต

และเรมสนใจปลกดวย

ผใหสมภาษณหลายคนมมมมองความยงยนของโครงการฯ

หลากหลายแงมม เชน ความยงยนของโครงการจะเกดขนได

หากชาวบานเขามามสวนรวมมากๆ ชาวบานเชอมน ศรทธา และดำาเนน

การเองได มตลาดทมนคง และเมอเกษตรกรมรายไดเพมมากขน และ

มความผาสก

ผลสำารวจของจฬาฯ ระบคนอทยและกาฬสนธ : ยงรจกยงรกปดทองฯ

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

4

รายงาน

Page 5: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

สวนทจงหวดกาฬสนธมความเหนพองตองกนวา โครงการ

สวนใหญมรปแบบของการเรมตนจากสวนราชการลงมาสชาวบาน

เมอหมดงบประมาณกจบไป และไมมการวดผลทไดรบ แตปดทอง

หลงพระฯ มการทำางานเชงพนท ทำางานแบบเปดใจกวาง เนนความ

พรอมของชาวบานในพนทใหระเบดจากขางใน มการสำารวจความ

ตองการของชาวบานและสงเสรมอาชพตามทตองการ เนนใหชาวบาน

มสวนรวมคด รวมทำา รวมสนบสนน มการทำางานเปนทม มเปาหมาย

ชดเจน และมการตดตามประเมนผล โดยหวใจสำาคญ คอ ถาชาวบาน

ทำาไดแลว จะมชวตทดขน พงตนเองได กอนจะลงในพนทมการสง

เจาหนาทมาสำารวจและรวมคดกบชาวบาน มคณะทำางานดานตางๆ

ทงระดบจงหวดและระดบอำาเภอ ทงยงมการประสานงานกบผนำา

ชมชนในพนทและปราชญชาวบาน

ทกคนคาดหวงวา โครงการฯ จะเกดผลดกบพนท เนองจากมปจจย

ทนำาไปสความสำาเรจและยงยนได คอ ทกภาคสวนทำางานอยางม

สวนรวม มการประสานงานและบรณาการอยางชดเจน หนวยงาน

ทรบผดชอบดานตางๆ มการจดสรรงบประมาณรวมดำาเนนการ

มการนำาระบบธนาคารมาดำาเนนการเปนกองทนตางๆ โดยชาวบาน

ดแลกนเองในรปแบบของคณะกรรมการ มการคดเลอกแกนนำา

ชาวบานมาเขารวมอบรมและปรบทศนคตกบพระมหาสภาพ

เพอเปนตนแบบในชมชน เปนตน

คนกาฬสนธคาดหวงวา ความยงยนจะเกดขนเมอชาวบานรบร

มาตรฐานผลผลตทมตลาดรองรบ และชาวบานตงใจจรงทจะทำาใหได

ตามมาตรฐานนน และโครงการจะสรางความรความเขาใจใหชาวบาน

เรยนรทจะพงตนเองได กอนถอนตวจากพนท

การสำารวจทศนคตตอปดทองหลงพระฯ ไดขอสรปดวยวา สำาหรบ

ผทรรายละเอยดและเคยเขาไปในพนทโครงการ จะยงมทศนคตทด

มากกวาผทเคยไดยนแตชอและรรายละเอยดแบบกวางๆ

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

5

บทความ

Page 6: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

โครงการพนทตนแบบบรณาการแกไขปญหาและพฒนาพนท ต.แกนมะกรด อ.บานไร จ.อทยธานชาวบานกลมผใชนำาฝายหวยองวะในพนทดำาเนนการโครงการ

ปดทองหลงพระฯ ตำาบลแกนมะกรด รวมกนสำารวจหนาฝาย

เมอเกดปญหานำาไมไหลเขาสระบบเกษตรและครวเรอน พบวาม

ดนตะกอนถมหนาฝายจนนำาไมไหลเขาระบบทอ และมอากาศอย

ภายในทอ แมชาวบานจะชวย กนขดลอกหนาฝายและไลอากาศ

ในทอทำาใหนำาไหลเขาทอได แตยงไมสามารถนำานำาขนสบอพวง

และแทงกนำาได เนองจากยงมอากาศหลงเหลอในทอ ตวแทนชาว

บานจงมาขอคำาปรกษาจากทมอาสาพฒนาปดทองหลงพระฯ และ

รวมกนแกปญหาไดสำาเรจ

เหตการณนชใหเหนวา การพฒนาพนทแกนมะกรดไดกาวมา

ถงขนททำาใหชาวบานเกดความรสกเปนเจาของและเหนแก

ประโยชนสวนรวม เมอชาวบานมแผนพฒนาระบบนำาอกครงโดย

จะรวมตวกนแผวถางแนวทอสงนำาตลอดสายในวนสำาคญทาง

ศาสนาครงตอไป นอกจากน ยงมการสำารวจพนทบรเวณรอบฝาย

เกบนำาหวยองวะ สำาหรบทำาแปลงเกษตรผสมผสาน เพอเปน

ตวอยางการใชพนทนอยใหเกดประโยชนสงสด และเพมองคความ

รทงดานเกษตร การบรหารจดการนำา และการจดการฟารม

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

6

รายงานความกาวหนาปดทองหลงพระฯ

Page 7: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

โครงการพฒนาพนทแกมลงหนองเลงเปอย จงหวดกาฬสนธงานขดลอกดนระยะท ๒ ในพนทสาธารณะ 122 ไร มความ

กาวหนามากกวาแผนทวางไว จนถงขณะนดำาเนนการขดแลว รอยละ

71.25 สวนการซอมแซมและยกระดบขอบหนองเลงเปอย ทหาร

นำาดนตะกอนแปงสแดงและดนลกรงจากแปลงชาวบานทเสยสละ

ดนให มายกระดบขอบหนองขน 50 เซนตเมตร รอบหนองเลงเปอย

เสรจแลว 6.7 กโลเมตร จากระยะทางทงหมด 9.4กโลเมตร นอกจากน

ชาวบานยงรวมกนซอมแซมฝาย 6 ตว ในลมนำาหวยอคคะ ซงเปน 1

ใน 7 ลมนำาทเชอมโยงกบหนองเลงเปอย เพอเสรมประสทธภาพ

แกมลงหนองเลงเปอยใหสมบรณ โดยใชงบประมาณเพยง 53,560 บาท

ใชแรงงาน 378 คน และใชเวลา 43 วน

ทางดานเกษตรจงหวดกาฬสนธจะดำาเนนการขยายผลแปลง

ตนแบบประยกตเกษตรทฤษฎใหมททำาการชาวนา จาก 13 แปลง

เปน 200 แปลง เพอสรางตนแบบใหชาวบานเรยนร กนเองใน

การปรบเปลยนจากการทำาเกษตรเชงเดยวเปนเกษตรผสมผสาน

สวนเกษตรอำาเภอรองคำานำาเสนอรปแบบสระนำาในพนทของ

เกษตรกร 3 รปแบบ ขนาดความจ 1,200 ลกบาศกเมตร ใหชาวบาน

พจารณาเลอกตามความเหมาะสม โดยชาวบานตองรวมสมทบเงน

เขากองทนขดบอทชาวบานตองบรหารจดการเอง ไวสำาหรบซอมแซม

หรอซอปนขาวฆาเชอกอนเลยงปลา

พรอมทงชแจงดวยวา เมอมนำาแลว ขอใหเกษตรกรคดวางแผน

การทำาเกษตรในพนทของตนเอง โดยยดความพรอมและศกยภาพ

ของตน โดยสำานกงานเกษตรอำาเภอจะมกจกรรมสงเสรมปลกพช

อายสน (ขาวโพด ถวลสง แตงไทย แตงโม) สงเสรมการเลยงจงหรด

การปลกหมอนกนผล การเลยงกบ การเลยงเปดเทศ และสงเสรม

ผลตเสบยงสตวสำารอง (ฟางอดกอน) เพอลดการเผาฟางขาวและ

เพมรายไดใหเกษตรกร สวนพฒนาทดนจงหวดกาฬสนธจะสงเสรม

การทำาปยหมก การปลกแฝกรอบสระเกบนำา การทำาปยพชสดปลก

ปอเทอง ตนถวแฮ เปนตน

นอกจากน กลมผผลตขาวอนทรยไดขอใหศนยเมลดพนธขาว

จงหวดกาฬสนธ ชแจงแนวทางการขบเคลอนการพฒนาขาวปลอดภย

ทงระบบ โดยปจจบนมสมาชกกลมเมลดพนธขาว ต.สามคค ทสมครใจ

และมความพรอมในการปรบวถการผลตขาวใหเปนไปตามกระบวนการ

ผลตขาวปลอดภยแลว 24 ราย

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

7

รายงานความกาวหนาปดทองหลงพระฯ

Page 8: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

โครงการดำาเนนงานตามยทธศาสตรเศรษฐกจพอเพยงภาคการเกษตรและชนบท จ.อดรธาน (ดานการพฒนาแหลงนำา) จนถงวนท 7 มถนายน 2558 มโครงการทผานการกลนกรอง

และอนมตโครงการแลว รวม 142 โครงการ ใน 115 หมบาน 14 อำาเภอ

ดำาเนนการเสรจแลว 32 โครงการ ใน 6 อำาเภอ คอ อำาเภอหนองววซอ

หนองหาน พบลยรกษ เพญ โนนสะอาด ไชยวาน อยระหวางการ

ดำาเนนการ 97 โครงการ และอยระหวางการจดซอวสด 32 โครงการ+6

ในการตอทอสงนำาจากอางเกบนำาหนองสองหอง ตำาบลบานดง

อำาเภอบานดง จ.อดรธาน ชาวบานไดรวมกนจางรถแบคโฮขดรอง

เพอเอาทอลง แลวใชรถไถนาไถดนกลบ ในราคา 65,000 บาท โดย

ใชเงนทเจาของแปลงนารบประโยชนจายสมทบ 500 บาทตอวาลวนำา

1 ตว

พนททจะไดรบประโยชนหลงการพฒนาระบบนำา 588 ไร จะ

เปนพนททำาการเกษตรหลก คอ การปลกขาวนาปชวงฤดฝน ในชวง

ฤดแลง ชาวบานมแผนการปลกพชหลงนาตอไป

แผนพฒนาชนบทเชงพนทประยกตตามพระราชดำาร บานโปงลก-บางกลอย จ.เพชรบรจากการทฝายเพอการเกษตรบรเวณหวยโปงลก ซงดำาเนนการ

โดยกรมอทยานฯ เกดปญหานำารวซม ไมสามารถเกบกกนำาไวได

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

8

รายงานความกาวหนาปดทองหลงพระฯ

Page 9: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

รวมทงสปลเวยถกนำากดเซาะเสยหาย ไมสามารถใชงานได หนวยงาน

เกยวของ คอ ฝายปกครอง ชลประทานเพชรบร อทยานแหงชาต

แกงกระจาน ปศสตว และ อบต. ไดประชมรวมกนและลงพนท

พรอมกบทมปดทองฯ เพอศกษาขอมลในพนทจรง

พบวาปญหาการรวซมนำาลอดใตฝาย เกดจากการบดอดดน

ตอนสราง ปญหานำากดเซาะทองสปลเวยเกดจากไมไดเทดาดคอนกรต

ทองสปลเวย และปญหาขาดแคลนนำาตนทนในฤดแลง

แนวทางแกไขดวยการขดเจาะสนฝาย ทำารองแกนฝายดวย

คอนกรต เพอปองกนนำารวลอดใตฝาย และการเทคอนกรตบรเวณ

หนาฝายและสปลเวยปองกนนำากดเซาะ ทมงานปดทองฯ ใหขอ

สงเกตวา นาจะเปนไปไดยาก เนองจากในการบดอดครงแรก มการ

ใชกอนหนขนาดใหญอดผสมดน เกรงวาจะไมสามารถขดได และ

การเปลยนตำาแหนงการขดเทฝายคอนกรตไปหนาฝายเดมจะสงผล

ตอประสทธภาพฝายหรอไม ทางนายชางชลประทานจงจะทำาการ

สำารวจทงระบบและศกษาใหไดขอสรปแนวทางแกไขตอไป

นอกจากน ผศ. ดร.เทดศกด เตชะกจขจร คณะสถาปตยกรรมศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดเสนอตอทประชมชาวบานโปงลก

ในการสบทอดวฒนธรรมและรปแบบสถาปตยกรรมดงเดม ในการ

ใชไมไผ หวาย ตะครอ และวสดธรรมชาตสรางทอยอาศย พรอมทง

เสนอแนวคดการทำาสวนปาชมชน สงเสรมปลกไมในหมบานทนำามาใช

ประโยชนได เชน ไผ ตะครอ หวาย

ผศ. ดร.เทดศกดยงไดเสนอแผนจะทดลองทำาบานตวอยาง

5 หลง พรอมหองนำา โดยใชเทคนคตางๆ มาชวยยดอายการใชงาน

ใหอยไดประมาณ 10 ป ในราคาไมเกนหลงละ 20,000 บาท ซงชาว

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

9

บทความ

Page 10: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

บานจะชวยกนเสนอชอบานททรดโทรม มความจำาเปนเรงดวนท

ตองรบสรางซอมแซมใหกอน โดยมชาวบานอาสามาเปนชาง ไดแก

นายบญหมน เพชรมณ นายสำาเนา เจรญสข นายฮะกอ บญม

นายพรแม ชายา และนายท ปลาดก

หลงจากลงพนทเดนสำารวจพชสมนไพรในปาแกงกระจานของ

คณาจารยคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศลปากร เพอสงเสรม

การพฒนาผลตภณฑสมนไพรในพนทบานโปงลก-บางกลอย คณะ

อาจารยไดพบสมนไพรทนาสนใจหลายอยาง เชน มะกลำาตาหน

หมากเลกหมากนอย การเวก และหนมาน เปนตน คณะอาจารย

เสนอวา สามารถสงเสรมการทำาผลตภณฑจากสมนไพรเปนรายไดเสรม

ใหกบชาวบานได พรอมทงเสนอแนวทางในการสงเสรมสมนไพรวา

ใหทดลองทำายาดมสมนไพรกอน โดยเลอกจากสมนไพรทมศกยภาพ

คอ พรกพรานและกระวาน ซงอาจารยจะนำาไปลองทำาสตรและปรบ

สตรพนฐานใหกอน และควรทำาเสนทางเดนสำารวจศกษาอนรกษ

ภมปญญาสมนไพรในปาแกงกระจานดวย แตทกอยาง ตองอยภายใต

กฏระเบยบของทางอทยานแหงชาตแกงกระจาน

แผนพฒนาชนบทเชงพนทประยกตตามพระราชดำาร ต.หวยสก จ.เชยงรายหนวยงานราชการ เทศบาลตำาบลดอยฮาง ผนำาชมชน ชาวบาน

และอาสาพฒนาตำาบลหวยสก รวม 154 คน รวมกนสรางฝายหนกอ

บรเวณลำาหวยตนนำา บานยางทำาน ตำาบลดอยฮาง อำาเภอเมอง จงหวด

เชยงราย ซงเปนพนทขยายผลหมบานปดทองฯ ของจงหวดเชยงราย

โดยทมปฏบตการอำาเภอประสานขอใหอาสาพฒนาหวยสกมาให

องคความรและวธการทำาฝายในพนท เพอนำานำาไปใชอปโภคใน

ครวเรอน

ฝายหนกอบานยางทำาน เปนฝายตนนำาตวแรกทชมชนจะรวมกน

สราง และเปนฝายครเพอใหชมชนเรยนรวธการทำาฝายทถกตอง

สำาหรบการสรางฝายตวตอไปอก 19 ตว

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

10

บทความ

Page 11: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

❆❆ เรมตน “อาสารายงาน” ฉบบน ดวยงานใหญอยาง

โครงการ “พฒนาทตรงธรรม-ผนำาจากภายใน” ทมลนธ

มนพฒนาจดใหกบเจาหนาทอาสาพฒนา เจาหนาทปดทองหลงพระฯ

มลนธแมฟาหลวงฯ กวา 30 คน รวมทงพระภกษธรรมจารก ทสำานกงานโครงการปลกปาฯ

ของมลนธแมฟาหลวงฯ บานเปยงกอ อ.เฉลมพระเกยรต จ.นาน เพออบรมจตใจของนกพฒนา

ใหเปดใจรบสงใหมๆ รจกตนเอง เขาใจผคนรอบขาง ถอเปนการปลกพลง เสรมทกษะ ประสบการณ

ซงเปนอกวถของนกพฒนาทตองมควบคไปกบการทำางานภาคสนาม เปนแรง เปนพลง ปรบจตใจ ปรบทศนคต

แลวลยงานเพอชาวบานตอไป...❆❆ งานนเหนหนาเหนตากน

พรอม ทงคณหวาน พถนอม พพชต พเพลน พเบรด หนานว ฯลฯ

หนาตาสดใสอมบญอมใจกนถวนหนา ❆❆ ชวงนพนท

โปงลก-บางกลอย คกคกครกครนเปนพเศษ ไดขาวแววมาวา

กำาลงจะมพชสงเสรมตวใหม คอ แคนตาลป มาใหชาวบานในพนท

ปลกเพมรายไดอกทาง ตอนนตนออนงอกงามขนมาเรยบรอยแลว

อสพ. กระซบมาวา กำาลงรอลนวา ตนสวยๆ จะตดลกงามๆ รเปลา

พวกเราเอาใจชวยกนอยแลวนะจะ ❆❆ แตทไมตองลน คอ “คะนา” สด ๆ งาม ๆ จากแปลงปลกบานโปงลก-

บางกลอย กำาลงเปนทนยมของนกทองเทยวทมากางเตนทพกแรมกนในแกงกระจาน เพราะไซสบกเบมของ

ตนคะนาทเรยกไดวา หาในกรงเทพฯ ไมไดแนนอน นองๆ อสพ. ยงบอกแถมมาอกวา นอกจากคะนาแลว ยงม

ผกสดตามฤดกาลอกหลายชนด สนใจตดตอไดทเจาหนาทเลยจา ❆❆ นอกจากเดนหนาพฒนาในพนท

โปงลก-บางกลอยแลว อสพ. ยงมจตอาสาไปรวมกจกรรมไกลถง โครงการชงหวมนดวยการปลกขาวถวาย

เปนพระราชกศลแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ❆❆ ขยบขบเคลอนกนมาไดระยะหนงแลว

สำาหรบพนทปดทองหลงพระฯ จงหวดพษณโลก ทมการจดอบรม

โครงการบรณาการพฒนาศกยภาพการเกษตรในพนทโครงการอนเนองมาจากพระราชดำาร

(ปดทองหลงพระฯ) ใหกบเกษตรกรสมาชกกลมผลตเมลดพนธขาว 36 ราย เนอทเพาะปลกจำานวน

1,195 ไร โดยวทยากรผทรงคณวฒมากมาย จากทงกรมการขาว ศนยเมลดพนธขาวพษณโลก

ศนยวจยควบคมศตรพชฯ ภาคเหนอตอนลาง และมหาวทยาลยนเรศวร รวมแรงแขงขนกนอยางน

เกษตรกรไปโลดแน... ❆❆

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

11

บทความ

Page 12: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

“จะใหราชการทำาทกแหงยอมเปน

ไปไมได หมบานไหนมภมความร มแกนนำา

ตองมาชวยกนคดวา ในหมบานมพนทไหน

จะสรางแหลงเกบกกนำาได แลวกลงทน

ลงแรงชวยกนทำา ตดขดเรองงบประมาณ

กลงขนทอดผาปากน ทำากนเอง ไมตองจาง

แรงงานทไหน แลวราชการกสนบสนนเชงเทคนคและวชาการ จงจะเกด

ความยงยนอยางแทจรง”

นายปราโมทยกลาววา ในการปฏรปกลไกการบรหารจดการ

ทรพยากรนำา และบรบทของยทธศาสตรการแกปญหาการขาดแคลน

นำากนนำาใชทตนกำาลงรางอยเพอเสนอสภาปฏรปแหงชาต จะเปน

ยทธศาสตรระดบชมชนทตงเปาหมายวา ทกหมบาน ทกชมชน ตองมนำา

ซงถอเปนภารกจขององคกรปกครองทองถน ทประชาชนจะตองเขามา

มสวนรวมจงจะสำาเรจ สวนระดบรฐกควรจะมกองทนทรพยากรนำาระดบ

ลมนำา แลวใหชมชนบรหารจดการกนเอง

“เกษตรกรในตางประเทศจะจดหาแหลงนำาประจำาพนทของตวเอง

โดยรฐไมตองเขามายงเกยว เหมอนเกษตรทฤษฎใหมของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหว ทตองมแหลงนำาในพนท ซงเหมาะสมกบสภาพพนทและ

สถานการณนำา”

พลเอก ดาวพงษ รตนสวรรณ รฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พรอมดวยคณะ ตรวจเยยม

การทำางานของปดทองหลงพระฯ ทบานนำาปาก ต.ตาลชม อ.ทาวงผา จ.นาน ในการนไดพบปะรบฟงปญหาของราษฎร

ในพนท และกำาหนดนโยบายแกไขปญหาการบกรกปา

รฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกลาวตอนหนงวา เพอแกไขปญหาการทำากนในปาสงวนของ

ชาวบาน ใหผวาราชการจงหวดทำาเรองขอใชพนทปาสงวนมาใหถกตอง โดยใชแนวทางการบรหารจดการแบบมลนธแมฟาหลวงฯ

ซงจะดำาเนนการทำาใหเปนพนทนำารองในการใชปาสงวนอยางถกตองตอไป โดยมอบหมายใหอธบดกรมปาไมเปนผดแล

นายฐากร ดษฐอำานาจ ทปรกษา รมต.ประจำาสำานก

นายกรฐมนตร นายแพทยอำาพล จนดาวฒนะ เลขาธการ

คณะกรรมการสขภาพแหงชาต รองศาสตราจารยนท

ขลบทอง  ผอำานวยการกองทนหมบานและชมชนเมอง

แหงชาต และหมอมราชวงศดศนดดา ดศกล ประธาน

สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระฯ

พบปะหารอเบองตน เพอหาแนวทางทเหมาะสมในการ

ทำางานรวมกนของทง 3 หนวยงาน ใหสอดคลอง สงเสรม

ซงกนและกน

“ดาวพงษ” ลงพนทแกปญหาทำากนในปา

“ปราโมทย” แนะแกปญหานำา ตองชมชนเทานน

สามหนวยงานหารอ แนวทางทำางานรวมกน

นายปราโมทย ไมกลด อดตอธบดกรมชลประทาน กลาววา ในอนาคตปญหาเรองนำา ทงนำาทวม

และนำาแลง จะรนแรงมากขนเรอยๆ ทางออกของปญหาอยทชมชนตองลกขนมาสรางแหลงนำาชมชน

ของตนเอง ไมหวงพงราชการถายเดยว

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

12

บทความ

Page 13: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

ดร.สรนทร พศสวรรณ ประธานสถาบนออกแบบอนาคต

ประเทศไทย และอดตเลขาธการอาเซยน   (ASEAN) ศกษาดงาน

การขบเคลอนการพฒนาตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ในภาคการเกษตรและชนบท ในพนทตนแบบปดทองหลงพระฯ

จงหวดนาน เมอวนท ๑๖-๑๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๘ เพอเปน

ขอมลในการปาฐกถาเพอนำาเสนอโครงการตนแบบของประเทศไทย

ทไดนำาแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชจนเกด

ผลสำาเรจ อนนำาไปสการพฒนาแบบยงยนทงทางดานเศรษฐกจ

และสงคม ในเวทการประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและ

การพฒนา หรอ องคถด (The United Nations Conference on

Trade and Development–UNCTAD) ในวนท 24 มถนายน 2558

พนทตนแบบ จาก “นาน” สเวทโลก

ปดทองฯ-กระทรวงเกษตรฯ จบมอพฒนาเกษตรกรรนใหมกระทรวงเกษตรและสหกรณและปดทองหลงพระฯ บรรล

ขอตกลงความรวมมอในการพฒนาระบบนำาในพนทปดทอง

หลงพระฯ 5 จงหวด และการพฒนาเกษตรกรรนใหมใหเปน

Smart Farmer และ Farm Manager

จากการหารอรวมกนระหวางนายปตพงศ พงบญ ณ อยธยา

รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ กบหมอมราชวงศ

ดศนดดา ดศกล ประธานสถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทอง

หลงพระ สบสานแนวพระราชดำาร มสาระสำาคญสรปวา

กรมชลประทานจะสงรายชอโครงการชลประทานขนาดเลกให

สถาบนฯ เพอรวมกนพจารณากำาหนดพนทหมบานเปาหมาย จาก

5 จงหวดพนทตนแบบปดทองหลงพระฯ ซงจะตองเสนอคณะรฐมนตร

และสภานตบญญตแหงชาต อนมตใหนำางบประมาณทกรมสงเสรม

การปกครองทองถนจดสรรใหองคกรปกครองสวนทองถนกลบมา

ดำาเนนงาน

สถาบนปดทองหลงพระฯ รบผดชอบงานเตรยมความพรอมของคน

ประกอบดวย ทมปฏบตการระดบอำาเภอ ระดบจงหวด และประชาชน

เพอสรางกระบวนการเรยนร เขาใจ เขาถง พฒนา และรวมกนสำารวจ

ขอมลแหลงนำาขนาดเลก และขอมลเศรษฐกจ สงคม ประกอบการ

จดทำาแผนพฒนาเชงพนท ทงน ชลประทานจงหวดจะปรบปรงซอมแซม

โครงการชลประทานขนาดเลกภายในใหแลวเสรจภายในเดอน

พฤศจกายน 2558 จากนนหนวยงานในสงกดกระทรวงเกษตรและ

สหกรณทเกยวของจะรวมกบสถาบนฯ ตดตามสนบสนนกจกรรม

ตอเนองจากการพฒนาระบบนำา ตงแตเดอนธนวาคม 2558 เปนตนไป

การพฒนาคนจะสรางเกษตรกรรนใหมในพนทตนแบบปดทอง

หลงพระฯ 5 จงหวด ใหเปน Smart Farmer และ Farm Manager

เพอใหเกษตรกรมความรทงชนดพชทเหมาะสมกบพนท การผลต

ราคาตลาด การขาย ตลอดจนกฎระเบยบ เพอใหเกษตรกรไมถกเอารด

เอาเปรยบและพงพาตนเองได

ณ กรงเจนวา สวตเซอรแลนด และการประชมองคการการศกษา

วทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต  หรอ  ยเนสโก

(United Nations Educational, Scientific and Cultural

Organization -UNESCO) ในวนท 29 มถนายน 2558 ทกรงปารส

ประเทศฝรงเศส

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

13

บทความ

Page 14: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

พนทตำาบลทากระดาน อำาเภอสนามไชยเขต จงหวด

ฉะเชงเทรา มคนจากหลายจงหวดในภาคอสานเขามาทำางาน

รบจางตดตนไมใหกบกลมสมปทาน ตงแตป 2520

ยงผานไปนานวนเขา กยงมญาตพนองจากจงหวดเดยวกน

อพยพเขามาจบจองทดนทำากน สรางทอยอาศย จนกลายเปน

ชมชนใหญ ทเรยกตวเองวา “บานนาอสาน” จนถงปจจบน

ในอดต คนทนนยมปลกพชเชงเดยว เชน ขาวโพด มนสำาปะหลง

ปอ และขาว นบวนปญหากยงสะสมมากขน จากการพงพาสารเคม

เขมขน ทงปยเคม ยาฆาแมลง และยาปราบศตรพช ทนอกจาก

จะทำาใหตนทนในการเพาะปลกสงมากจนเกษตรกรตองเปนหน

เปนสนแลว ยงสงผลกระทบตอสขภาพและระบบนเวศโดยรอบอกดวย

สถานการณเรมเปลยนแปลง ในป 2537 เมอผใหญวบลย

เขมเฉลม เกษตรกรอาวโสและผนำาความคดดานการจดการ

วนเกษตรในพนทภาคตะวนออกรวมกบกลมพระสงฆออกยาตรา

สำารวจทรพยากรในปาเขตรอยตอ 5 จงหวด มาพบกบชาวบาน

บานนาอสานทกำาลงอยในสภาวะปญหารมเรา มองแทบไมเหน

ทางออก จงมการพดคยและเสนอแนวทางแกปญหารวมกนกบคน

ในชมชน

จากนนไมนาน แกนนำาชมชนเดนทางไปศกษาดงานทศนย

วนเกษตร อำาเภอสนามไชยเขต จงหวดฉะเชงเทรา และนำากระบวนการ

จดการพชผกทองถนและสมนไพรพนบาน องคความรเกยวกบระบบ

วนเกษตรทเนนความหลากหลายทางชวภาพและโครงสรางของสงคม

พชกลบมาปรบใชในชมชน

พลงสามคคทพลกฟนชมชนสความเขมแขง ยงยน

“บานนาอสาน”

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

14

บทความ

Page 15: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

นอกจากน ยงมการจดการทรพยากรทงระบบ ตงแตดน การใช

ประโยชนจากทดน ระบบการเกษตร การจดการปา การจดการนำา แหลง

อนรกษพนธปลาหรอธนาคารปลา และการจดการคน ทเชอมโยงเปน

หวงโซความสมพนธท ตองเกอกลและพงพากน จนสามารถลด

การใชสารเคมในการปลกพชได และยงนำาภมปญญาพนบาน เชน

เครองสขาวดวยเครองสขาวแบบมอหมนกลบมาใชในหมบาน

เพอลดการสญเสยคณคาทางอาหารและสบสานภมปญญาชาวบาน

ในอดตไมใหสญหายไป

ทงยงมการกอตงกลมสจจะออมทรพย เพอสรางนสยการออม

และเพมความเขมแขงดานเศรษฐกจชมชน ดอกผลของกองทน

สจจะออมทรพยทไดถกนำามาจดสรรเปนกองทนสวสดการตางๆ

เชน กองทนขาว กองทนชวยเหลอคารกษาพยาบาล กองทนขวญถง

เพอการรกษาปา และจดตงธนาคารขาว ทไมเพยงแคเกบออมขาวให

กบสมาชกเทานน หากแตยงเผอแผแบงปนใหกบผยากไรเดอดรอน

ในชมชนดวย

การดำาเนนงานในรปแบบกองทนสวสดการและกจกรรมตางๆ

ของชาวบานนาอสาน ลวนมจดมงหมายสงเสรมใหชมชนเขมแขง

พงพาตนเองดวยทรพยากรและทนทางสงคมทม เชน การทำาผลตภณฑ

สมนไพร อาท ยาสระผม สบ นำายาลางจาน ไวใชเองและจำาหนาย

เปนรายไดเขากองทน รวมทงผลตภณฑอนๆ ไมวาจะเปนขาวปลอด

สารพษ นำาดมสมนไพร เชน นำาตว นำาฝางเสน เปนตน

ทกวนน “บานนาอสาน” เปนสมาชกทเขมแขงของเครอขายปา

ชมชนภาคตะวนออก และเปนแบบอยางใหชมชนอนๆ สถานศกษา

องคกรภาครฐและเอกชนมากมายมาศกษาดงาน แลกเปลยนเรยนร

ซงกนและกน และเปนตวอยางของชมชนทสามารถสรปบทเรยน

ดวยตวเอง แกไขปญหา และปรบเปลยนวถทางมาสการเปนชมชน

ทเขมแขง ยงยน ดวยการจดการทดอยางสมภาคภม

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

15

ขาว

Page 16: โลกสดุดี “เศรษฐกิจพอเพียง” - PIDTHONGของเศรษฐก จพอเพ ยงไปใช อย างกว างขวางท

คพฒนาคพฒนาเรยนรเรยนร

พนททำากน 15 ไร ของนายฤทธ กนนกา เกษตรกรวย 51 ป

ในพนทตนแบบปดทองหลงพระฯ บานนำาปาก ต.ตาลชม

อ.ทาวงผา จ.นาน ซงปรบเปลยนจากการทำาเกษตรเชงเดยว คอ

การปลกขาวโพดและขาวไร มาเปนการเกษตรแบบผสมผสาน

โดยองคความรจากปดทองหลงพระฯ และการศกษาดงานใน

พนทตางๆ

นายฤทธเรมตนปลกพชชนดใหม คอ “หมอน” หรอ “มลเบอรร”

ในไรนาสวนผสม และเลอกปลกนอกฤดเพอหวงผลทางการคา

เนองจากในฤดปกต เกษตรกรมกนำาหมอนมาแปรรปเปนเครองดม

บำารงสขภาพ ซงจะไดราคาอยทกโลกรมละ 30 บาท แตหากปลกหมอน

นอกฤด ราคาจะเพมขนเปนกโลกรมละ 90 บาท ขณะทการปลก

และดแลรกษากไมยาก

ขนตอนแรก คอ การเลอกพนท ตองเปนพนททไมมนำาทวมขงดน

ไมเปนกรด หรอดางมากเกนไป และไมเคยเกดการระบาดโรครากเนาของ

หมอนมากอน

ขนตอนการปลก เรมดวยการคดเลอกตนพนธทสมบรณแขงแรง

จากนนขดหลมกวาง 50 ยาว 50 ลก 30 เซนตเมตร (ความลกใหด

สภาพตนพนธ) ระยะระหวางหลม 2-4 เมตร รองกนหลมดวยปยคอก

หรอปยหมกผสมปยเคมสตร 46-0-0 ปรมาณ 3-5 กโลกรม และทงหลม

ไวประมาณ 10 วน เพอตากหนาดน ฆาเชอโรคและแบคทเรยทจะ

เปนอนตรายกบตนหมอน กลบโคนใหแนนและรดนำาใหชม เมอหมอน

อายครบ 2 ป จงจะใหผลผลต

เทคนคการใสปย ชวงแรก ใสปยคอกรวมกบปยเคม โดยเนน

ปยเคมทมไนโตรเจนสง เพราะตองการบำารงตน สวนชวงออกผล

ใสปยคอกรวมกบปยเคม โดยเนนปยเคมทมโพแทสเซยมสงเพราะ

ตองการบำารงผล

สำาหรบการดแลและการบงคบทรงพม ปแรกหมอนทยงเลกจะ

ชยอดขน ใหตดแตงกง 2-3 กง ปท 2 ตนหมอนจะโตเตมวย ใหเลอกกง

ทสมบรณไว 5 กง ตดไวตอเพอใหแตกแขนง และทำาการโนมกงและ

ดามดวยไมไผ เพอใหงายตอการเกบเกยวผลหมอน ควรตดหญาไมให

รกรงรง และรดนำาตามปกต แตเนนชวงหมอนออกผลมากเปนพเศษ

“หมอนนอกฤด” ในวนน ใหผลผลตและรายไดทดงามกบ

เกษตรกรตนแบบคนนแลวอยางนาพอใจ

เพมรายไดทวคณดวย

“หมอนนอกฤด” ฤทธ กนนกา

สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำาร

16

บทความ