Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να...

25
Aγαπητοί γονείς, Στο δημοτικό οι μαθητές διδάσκονται όλη τη γραμματική της νεοελληνι- κής γλώσσας, ενώ στο γυμνάσιο περιορίζεται η διδασκαλία της. Για τον λόγο αυτό, πρέπει ο μαθητής από το δημοτικό ν’ αποκτήσει σωστές βάσεις στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε- ξιλόγιό του. Tο συγκεκριμένο βιβλίο έχει σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να κατα- νοήσουν πλήρως την ύλη της Γλώσσας της Β΄ τάξης ακολουθώντας μάθη- μα μάθημα το σχολικό βιβλίο. Kάθε μάθημα περιλαμβάνει: 3 αναλυτική θεωρία της γραμματικής του μαθήματος 3 την ορθογραφία του μαθήματος 3 το λεξιλόγιο του μαθήματος (συνώνυμα και αντίθετα των σημαντικό- τερων λέξεων του κειμένου) 3 ασκήσεις διάφορων ειδών (π.χ. αντιστοίχιση, συμπλήρωση κενού, συμπλήρωση πίνακα, εύρεση Σωστού ή Λάθους κ.λπ.). Το Mιλάμε και γράφουμε σωστά περιέχει παραδείγματα που αφορούν λά- θη που γίνονται συχνά στον γραπτό και στον προφορικό λόγο. Oι απαντήσεις όλων των ασκήσεων βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. Nίκη Σάκκου

Transcript of Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να...

Page 1: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

Aγαπητοί γονείς,

Στο δημοτικό οι μαθητές διδάσκονται όλη τη γραμματική της νεοελληνι-κής γλώσσας, ενώ στο γυμνάσιο περιορίζεται η διδασκαλία της. Για τονλόγο αυτό, πρέπει ο μαθητής από το δημοτικό ν’ αποκτήσει σωστές βάσειςστη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-ξιλόγιό του.

Tο συγκεκριμένο βιβλίο έχει σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να κατα-νοήσουν πλήρως την ύλη της Γλώσσας της Β΄ τάξης ακολουθώντας μάθη-μα μάθημα το σχολικό βιβλίο.

Kάθε μάθημα περιλαμβάνει:3 αναλυτική θεωρία της γραμματικής του μαθήματος3 την ορθογραφία του μαθήματος3 το λεξιλόγιο του μαθήματος (συνώνυμα και αντίθετα των σημαντικό-

τερων λέξεων του κειμένου)3 ασκήσεις διάφορων ειδών (π.χ. αντιστοίχιση, συμπλήρωση κενού,

συμπλήρωση πίνακα, εύρεση Σωστού ή Λάθους κ.λπ.).Το Mιλάμε και γράφουμε σωστά περιέχει παραδείγματα που αφορούν λά-

θη που γίνονται συχνά στον γραπτό και στον προφορικό λόγο.Oι απαντήσεις όλων των ασκήσεων βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου.

Nίκη Σάκκου

Page 2: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-
Page 3: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

ENOTHTA 1: Στον δρόμο για το σχολείο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8ENOTHTA 2: Με το «σεις» και με το «σας» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18ENOTHTA 3: Στον κόσμο των κόμικς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30ENOTHTA 4: Ετοιμασίες για το ταξίδι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44ENOTHTA 5: Πάμε για ψώνια; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52ENOTHTA 6: Είμαστε έτοιμοι; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Μιλάμε και γράφουμε σωστά (Ενότητες 1-6) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

ENOTHTA 7: Πώς λέμε ΟΧΙ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72ENOTHTA 8: Το ταξίδι στη Χωχαρούπα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82ENOTHTA 9: «Που λες, είδα…» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90ENOTHTA 10: ΠΡΟΣΟΧΗ! Τι λέει εκεί; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110ENOTHTA 11: Τι βιβλίο είναι αυτό; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128ENOTHTA 12: Ποπό! Κόσμος που περνά! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140Μιλάμε και γράφουμε σωστά (Ενότητες 7-12) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

ENOTHTA 13: Μες στο μουσείο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156ENOTHTA 14: Με προσκαλούν και προσκαλώ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168ENOTHTA 15: Αλληλογραφώ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182ENOTHTA 16: Νιώθω . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194ENOTHTA 17: Εφημερίδες! Εφημερίδες! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210ENOTHTA 18: Ένα βιβλίο που σε ταξιδεύει . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236Μιλάμε και γράφουμε σωστά (Ενότητες 13-18) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

ENOTHTA 19: Τα μάθατε τα νέα; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252ENOTHTA 20: Ποιος είναι; Τι κάνει; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282ENOTHTA 21: Χρήσιμες οδηγίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300ENOTHTA 22: Πώς γίνεται; Πώς παίζεται; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310ENOTHTA 23: Για να γελάσουμε… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324ENOTHTA 24: Να σου πω τι έμαθα; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334Μιλάμε και γράφουμε σωστά (Ενότητες 19-24) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

Απαντήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343

Περιεχόμενα

Page 4: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

Γίνομαι άριστος

1. Να διαβάσεις φωναχτά τις παρακάτω λέξεις και να τις χωρίσεις σε συλ-λαβές, όπως στο παράδειγμα.

α. χελώνα ➝ ..........................................

β. κατσαρόλα ➝ ..........................................

γ. καλαμαράκι ➝ ..........................................

δ. πετσέτα ➝ ..........................................

ε. τιμόνι ➝ ..........................................

στ. πίνακας ➝ ..........................................

2. Να διαβάσεις φωναχτά τις παρακάτω λέξεις, να τις χωρίσεις σε συλλα-βές και να γράψεις τον αριθμό των συλλαβών μέσα στον κύκλο, όπωςστο παράδειγμα.

α. κανάτα ➝ ..........................................

β. οικόπεδο ➝ ..........................................

γ. άλογο ➝ ..........................................

δ. ρινόκερος ➝ ..........................................

8

Eνότητα 1

στη γραμματική

• Χωρίζουμε τις λέξεις σε συλλαβές

Για να χωρίσουμε μια λέξη σε συλλαβές, τη διαβάζουμε φωναχτά και τηνκόβουμε σε μικρότερα κομμάτια. Αυτά τα μικρότερα κομμάτια λέγονταισυλλαβές.

π.χ. ποδήλατο ➝ πο-δή-λα-το ➝ 4 συλλαβές ταξίδι ➝ τα-ξί-δι ➝ 3 συλλαβές

H γραμματική του μαθήματος

χε-λώ-να

κα-νά-τα 3

Page 5: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

ε. αερόστατο ➝ ..........................................

στ. κόκορας ➝ ..........................................

3. Να διαβάσεις φωναχτά τις παρακάτω λέξεις και να γράψεις τις συλλα-βές τους μέσα στα κουτάκια, όπως στο παράδειγμα.

α. μολύβι ➝

β. κουζίνα ➝

γ. μελιτζάνα ➝

δ. λαμπάδα ➝

ε. ζωγράφος ➝

στ. κουκουβάγια ➝

4. Να χωρίσεις τις παρακάτω λέξεις σε συλλαβές και μετά να αλλάξεις τηθέση τους σχηματίζοντας δύο διαφορετικές λέξεις, όπως στο παρά-δειγμα.

α. λάμπα ➝ ..................................... .....................................

β. σόλα ➝ ..................................... .....................................

γ. ράχη ➝ ..................................... .....................................

δ. σάκα ➝ ..................................... .....................................

ε. μπάρα ➝ ..................................... .....................................

στ. λίρα ➝ ..................................... .....................................

ζ. χάρη ➝ ..................................... .....................................

η. σόμπα ➝ ..................................... .....................................

― ― ― ― ― ―

― ― ― ―

― ―

― ―

― ― ―

― ― ―

― ― ― ― ― ―

― ― ― ― ― ― ― ― ―

― ―― ―― ―

― ―― ―― ― ―

9

Στον δρόμο για το σχολείο

λά-μπα μπά-λα

μ ο λ ύ β ι

Page 6: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

5. Να βάλεις τις παρακάτω λέξεις στη σειρά, ώστε η τελευταία συλλαβήτης κάθε λέξης να γίνεται η πρώτη συλλαβή της επόμενης λέξης, όπωςστο παράδειγμα.

― ― ― ― ― ―

― ― ― ― ― ― ―

― ― ― ― ― ―― ―

― ― ― ― ― ―

― ― ― ―

― ― ― ― ― ―

― ― ― ― ― ―

― ― ― ― ― ― ― ―

10

Eνότητα 1

κά μα ρα

ρα κέ τα

ταξίδι, ρόπαλο, ρίγανη, κάμαρα, λόξιγκας,δίπλωμα, σίδερο, μανιτάρι, ρακέτα, νησί

― ― ―

― ― ―

Page 7: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

― ― ― ― ― ― ―

― ― ― ―

― ― ― ― ― ―

― ― ― ― ―

― ― ―― ― ―

― ― ― ― ―― ―

― ― ― ― ―― ―

― ― ―

11

Στον δρόμο για το σχολείο

σκού πα

πα ντο μί μα

πιπίλα, λιακάδα, ζωή, σκούπα, σπηλιά,μαστίχα, δακρύζω, παντομίμα, χάπι, λάσπη

― ― ― ―

― ―

Page 8: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

Γίνομαι άριστος

1. Να βάλεις τις μπερδεμένες συλλαβές στη σωστή σειρά και να γράψειςτις λέξεις που σχηματίζονται.

α. Τα παιδιά βρήκαν ένα μεγάλο χύ-λι-κο στην παραλία.

……………………...........…………………………………………………..

β. Το τή-ξυ-ρι-πνη χάλασε και δε χτυπάει.

……………………...........…………………………………………………..

γ. Στον κήπο μας ανθίζουν φα-ρί-λα-γα και να-μι-κλά-κυ .

……………………...........…………………………………………………..

δ. Το λο-καί-ρι-κα είναι μία από τις πο-ε-χές του χρόνου.

……………………...........…………………………………………………..

ε. Τι γράφει η δα-να-πι-κί μέσα στο πάρκο;

……………………...........…………………………………………………..

12

Eνότητα 1

• Χωρίζουμε τις λέξεις σε συλλαβές

Για να χωρίσουμε μια λέξη σε συλλαβές, τη διαβάζουμε φωναχτά και τηνκόβουμε σε μικρότερα κομμάτια. Αυτά τα μικρότερα κομμάτια λέγονταισυλλαβές.

π.χ. κασετίνα ➝ κα-σε-τί-να

3 μπ, ντ, γκ, τσ και τζ

π.χ. κα-μπί-να, α-τσά-λι κ.ά.

3 αι, ει, οι, ου, αυ και ευ

π.χ. γρα-φεί-ο, κου-νού-πι, σταυ-ρός κ.ά.

Προσέχουμε και δε χωρίζουμε τα:

H ορθογραφία του μαθήματος

στην ορθογραφία

Page 9: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

2. Να βάλεις τις μπερδεμένες λέξεις στη σωστή σειρά και να φτιάξεις προ-τάσεις ξεκινώντας με κεφαλαίο γράμμα και βάζοντας τελεία στο τέλοςκάθε πρότασης.

α.

…………………………………...........……………………………………..

β.

…………………………………...........……………………………………..

γ.

…………………………………...........……………………………………..

3. Να διαβάσεις φωναχτά τις παρακάτω λέξεις και να κυκλώσεις αυτέςπου είναι χωρισμένες σε συλλαβές σωστά.

καμ-πά-να ψυ-γεί-ο κα-τσα-βί-δι

κα-μπά-να ψυ-γε-ίο κατ-σα-βί-δι

φά-λα-ινα σα-λι-γκά-ρι γο-υρού-νι

φά-λαι-να σα-λιγ-κά-ρι γου-ρού-νι

τζάκικάθονται

στοπαιδιά

κοντάτα

πολύχρωμεςαέρα

χορεύουνπεταλούδες

στονοι

ζωγραφίζειπίθηκο

ομε

Παντελήςομπρέλα

έναν

13

Στον δρόμο για το σχολείο

Page 10: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

Γίνομαι άριστος

1. Να ενώσεις με μια γραμμή κάθε ρήμα με το αντίθετό του.

ανεβαίνω αδειάζω

ανακατεύω θυμάμαι

βρίσκω τακτοποιώ

γεμίζω αρχίζω

μοιάζω κατεβαίνω

τελειώνω διαφέρω

ξεχνώ χάνω

14

Eνότητα 1

Λέξεις Σημασία Συνώνυμα Aντίθετααρχίζω κάνω την αρχή, ξεκινώ, βάζω μπρος τελειώνω, σταματώ, βρίσκομαι στην αρχή τερματίζω

ησυχία το να μην ακούγεται ηρεμία, γαλήνη, φασαρία, θόρυβος, θόρυβος ή φασαρία, αταραξία, σιωπή, ταραχή, σαματάς, η έλλειψη ταραχής, σιγή ανησυχία, αναστάτωσης ή έντασης, αναστάτωση το να είναι κανείς ήσυχος και ήρεμος

περίεργος αυτός που έχει έντονη φιλομαθής, αδιάκριτος, συνηθισμένος, επιθυμία να μάθει κάτι, αλλόκοτος, παράξενος, κανονικός αυτός που θέλει να ιδιότροπος, μαθαίνει τι συμβαίνει σε ασυνήθιστος, υποθέσεις που δεν τον ανεξήγητος, αφορούν, αυτός που διαφορετικός διαφέρει από τους άλλους

Το λεξιλόγιο του μαθήματος

στα συνώνυμα – αντίθετα

1

2

3

4

5

6

7

α

β

γ

δ

ε

στ

ζ

Page 11: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

2. Να συμπληρώσεις τα κενά γράφοντας για κάθε λέξη που είναι με έντο-να γράμματα την αντίθετή της από το πλαίσιο, όπως στο παράδειγμα.

α. Το όνομά της είναι συνηθισμένο.

Το όνομά της είναι .................................. .

β. Ο Άρης τερμάτισε πρώτος.

Ο Φίλιππος τερμάτισε .................................. .

γ. Η κανάτα είναι άδεια.

Το μπουκάλι είναι .................................. .

δ. Οι ασκήσεις της αριθμητικής είναι δύσκολες.

Οι ασκήσεις της γραμματικής είναι .................................. .

ε. Η τσάντα είναι ελαφριά.

Η βαλίτσα είναι .................................. .

στ. Ο Χάρης είναι απρόσεκτος οδηγός.

Ο Βασίλης είναι .................................. οδηγός.

ζ. Τα ρούχα μου είναι παλιά.

Τα παπούτσια μου είναι .................................. .

η. Η Άννα και η Ρέα έχουν διαφορετικές τσάντες.

Η Άννα και η Ρέα έχουν .................................. τσάντες.

15

Στον δρόμο για το σχολείο

ασυνήθιστο, προσεκτικός, ίδιες, γεμάτο,εύκολες, καινούρια, τελευταίος, βαριά

ασυνήθιστο

Page 12: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

3. Να συμπληρώσεις τα κενά γράφοντας για κάθε λέξη που είναι στιςπαρενθέσεις τη συνώνυμή της από το πλαίσιο, όπως στο παράδειγμα.

α. Οι φωνές των παιδιών τάραξαν την (ησυχία) ........................ της

γειτονιάς.

β. Τι ώρα φεύγει το (καράβι) ........................ ;

γ. Ο Ηλίας πέταξε το δόντι του στη (σκεπή) ........................ του σπιτιού.

δ. Η Νάντια αγόρασε καινούριο (αμάξι) .................................. .

ε. Μια μεγάλη (ταμπέλα) .................................. βρίσκεται στη μέση

του οικοπέδου.

στ. Ο δυνατός (αέρας) ........................ έριξε κάτω τις γλάστρες.

ζ. Την ώρα του διαλείμματος η (τάξη) .................................. αδειάζει.

η. Συνάντησα τον Άκη με τη (παρέα) .................................. του και κα-

θίσαμε όλοι μαζί.

4. Να γράψεις μέσα στα κουτάκια Σ για τις συνώνυμες λέξεις και Α γιατις αντίθετες λέξεις.

α. αλήθεια – ψέμα

β. μαζί – χωριστά

γ. ζαβολιάρης – άτακτος

δ. μακρινός – κοντινός

ε. άδειος – κενός

στ. καινούριος – νέος

….

….

….

….

….

….

16

Eνότητα 1

ηρεμία, αίθουσα, πινακίδα, πλοίο,συντροφιά, στέγη, άνεμος, αυτοκίνητο

ηρεμία

Page 13: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

ζ. πάνω – κάτω

η. ξανά – πάλι

5. Να ενώσεις με μια γραμμή κάθε ρήμα με το συνώνυμό του.

βλέπω βαδίζω

συζητώ προφταίνω

αρχίζω ψωνίζω

προλαβαίνω κοιτάζω

αγοράζω αναμειγνύω

ανακατεύω ξεκινώ

περπατώ κουβεντιάζω

….

….

17

Στον δρόμο για το σχολείο

1

2

3

4

5

6

7

α

β

γ

δ

ε

στ

ζ

Page 14: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

18

Eνότητα 2

• Πότε χρησιμοποιούμε το «εσείς» και πότε το «εσύ»

3 Χρησιμοποιούμε το «εσείς» και μιλάμε στον πληθυντικό αριθμό, για ναδείξουμε ευγένεια και σεβασμό, όταν απευθυνόμαστε σε ανθρώπουςμεγαλύτερης ηλικίας, είτε είναι γνωστοί μας (π.χ. η δασκάλα) είτε είναιάγνωστοι (π.χ. ο οδηγός του λεωφορείου).

π.χ. Μπορείτε να επαναλάβετε την ερώτηση; Σας παρακαλώ, ανοίγετε την πίσω πόρτα;

3 Χρησιμοποιούμε το «εσύ» και μιλάμε στον ενικό αριθμό, αλλά πάντοτεμε ευγένεια, όταν απευθυνόμαστε σε έναν φίλο μας ή σ’ ένα άτομο τηςηλικίας μας.

π.χ. Τι έπαθε το χέρι σου; Εσύ έσπασες το βάζο;

• Μετρώ τις συλλαβές των λέξεων

Κάθε λέξη αποτελείται από μικρότερα τμήματα που λέγονται συλλαβές.Ανάλογα με τον αριθμό των συλλαβών που έχει μια λέξη, λέγεται:

3 μονοσύλλαβη ➝ έχει 1 συλλαβή π.χ. για, φως, και κ.ά.

3 δισύλλαβη ➝ έχει 2 συλλαβές π.χ. σπί-τι, γά-τα, τσά-ντα κ.ά.

3 τρισύλλαβη ➝ έχει 3 συλλαβές π.χ. α-έ-ρας, βα-λί-τσα, πο-τή-ρι κ.ά.

3 πολυσύλλαβη ➝ έχει 4, 5, 6, 7 συλλαβές π.χ. τη-λέ-φω-νο, αυ-το-κί-νη-το, σι-δη-ρο-δρο-μι-κός κ.ά.

Ανάλογα με τη θέση που έχει ο τόνος, μια λέξη μπορεί να τονίζεται:

3 στην τελευταία συλλαβή π.χ. αυ-γό, μα-θη-τής, τρα-γου-δώ κ.ά.

H γραμματική του μαθήματος

Page 15: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

Γίνομαι άριστος

1. Να βάλεις 3 στις προτάσεις που θα χρησιμοποιούσες για να μιλήσειςσ’ έναν άγνωστο ευγενικά.

α. Μου δίνετε ένα εισιτήριο;

β. Τι θες εσύ εδώ;

γ. Σας παρακαλώ. Έχετε ώρα;

δ. Μπορείτε να μου δανείσετε το μολύβι;

ε. Δώσε μου τη γόμα σου.

στ. Γιατί μου είπες ψέματα;

ζ. Θα μπορούσατε να μιλάτε λίγο πιο σιγά;

2. Να βάλεις 3 στις προτάσεις που θα χρησιμοποιούσες για να μιλήσειςσ’ έναν φίλο σου.

α. Σας αρέσουν τα παιχνίδια;

β. Θέλεις παγωτό;

γ. Σου τηλεφώνησε η Ειρήνη;

δ. Μου δίνετε ένα κουλούρι, σας παρακαλώ;

19

Με το «σεις» και με το «σας»

3 στην προτελευταία συλλαβή π.χ. μα-χαί-ρι, α-έ-ρας, βι-βλί-ο κ.ά.

3 στην τρίτη από το τέλος συλλαβή π.χ. κά-γκε-λα, ό-νει-ρο, πο-δή-λα-το κ.ά.

στη γραμματική

Page 16: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

ε. Θα έρθεις στην εκδρομή;

στ. Θα μπορούσατε να μου δώσετε το τηλέφωνό σας;

ζ. Έχεις ταξιδέψει με αεροπλάνο;

3. Να χωρίσεις φωναχτά τις λέξεις σε συλλαβές και να ενώσεις την κάθελέξη με τον αριθμό των συλλαβών που έχει.

Μπάλα • • 1

Παράθυρο • • 2

Γη • • 3

Βασιλόπιτα • • 4

Πολυκατοικία • • 5

Καμήλα • • 6

Αυτοκινητόδρομος • • 7

4. Να μετρήσεις τις συλλαβές των λέξεων που είναι γραμμένες στα κου-τάκια και να γράψεις δίπλα τον αντίστοιχο αριθμό.

➝ …..

➝ …..

➝ …..

➝ …..

➝ …..

➝ …..

➝ …..

20

Eνότητα 2

η με ρο λό γι ο

ε φη με ρί δα

σκα λο πά τι

πε τσέ τα

μα ντί λι

γιος

σπί τι

Page 17: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

5. Να γράψεις τις παρακάτω λέξεις στο κατάλληλο τετράδιο.

21

Με το «σεις» και με το «σας»

Μονοσύλλαβες

………...........………….

………...........………….

………...........………….

………...........………….

Δισύλλαβες

………...........………….

………...........………….

………...........………….

………...........………….

Τρισύλλαβες

………...........………….

………...........………….

………...........………….

………...........………….

Πολυσύλλαβες

………...........………….

………...........………….

………...........………….

………...........………….

κάβουρας, σπηλιά, ποιος, κουκουβάγια,

με, ναύτης, βελανίδι, του, λύκος, βραχιόλι,

κλειδί, άγκυρα, ροζ, σκαντζόχοιρος,

βότσαλο, κατσαβίδι

Page 18: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

6. Να σβήσεις από κάθε τετράδιο τη λέξη που δεν έχει τον ίδιο αριθμόσυλλαβών με τις υπόλοιπες.

22

Eνότητα 2

κεραία

γάντι

ρολόι

σακούλα

προβοσκίδα

ελέφαντας

ηθοποιός

τηλεγράφημα

δόντι

γάλα

σημαία

χυμός

φως

φανάρι

κατσίκα

ουρανός

μοβ

μπλε

πια

ποτέ

Page 19: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

7. Να κυκλώσεις με:• ροζ χρώμα τις λέξεις που τονίζονται στην τελευταία συλλαβή.• μπλε χρώμα τις λέξεις που τονίζονται στην προτελευταία συλλαβή.• μαύρο χρώμα τις λέξεις που τονίζονται στην τρίτη από το τέλος συλλαβή.

βάτραχος

χελώνα

κουμπαράς

παπαγάλος

κατάστρωμα

λεμονιά

ψαλίδι

πιγκουίνος κροκόδειλος

ακρογιαλιά

συμμαθήτρια συμμαθητής

καλοκαίρι

πειρατής

ταυτότητα

εξώφυλλο

23

Με το «σεις» και με το «σας»

Page 20: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

Γίνομαι άριστος

1. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων βάζοντας τον τόνο στη σω-στή συλλαβή των λέξεων.

α.

Ο παππούς φύτεψε μια ...................... .

Τα ...................... έχουν πολλές βιταμίνες.

β.

Θα μείνω ...................... για μισή ώρα.

Ο Μίλτος αγόρασε ένα ...................... στρώμα.

γ.

Τα χειροποίητα ...................... είναι ακριβά.

Τι ...................... είναι αυτά που έχεις!

δ.

Ο Μηνάς είναι ...................... κι ευγενικός.

Ο ...................... στο πόδι με ενοχλεί και με πονάει.

ροδια

μονο

χαλια

καλος

24

Eνότητα 2

• Τονικά παρώνυμα

Αρκετές λέξεις γράφονται το ίδιο, αλλά τονίζονται σε διαφορετική συλ -λαβή και έχουν διαφορετική σημασία. Αλλάζοντας δηλαδή τη θέση τουτόνου, αλλάζει και η σημασία της λέξης. Οι λέξεις αυτές λέγονται τονικάπαρώνυμα.

π.χ. Το πορτοκάλι έχει βιταμίνη C. Ο παπαγάλος έχει πορτοκαλί χρώμα.

H ορθογραφία του μαθήματος

στην ορθογραφία

Page 21: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

ε.

Ο κάβουρας κινείται μόνο προς τα ...................... .

Ο άτυχος ορειβάτης βρέθηκε στην ...................... του Ολύμπου.

στ.

Η ...................... μπαίνει στο τέλος της πρότασης.

Περάσαμε ...................... στην εκδρομή.

2. Να συμπληρώσεις τα κενά με τη σωστή λέξη από το πλαίσιο.

α.

Η Νικολέτα είναι αλλεργική στα ............................ .

β.

Πώς θα φτιάξεις ψωμί χωρίς ............................ ;

γ.

Μάζεψε τα φύλλα από τη λίμνη με μια μεγάλη ............................ .

δ.

Το ζευγάρι έχει μεγάλη ............................ ηλικίας.

ε.

Το τρίτο ............................ είναι εκτός ύλης.

στ.

Η Αντιγόνη πηγαίνει στη δουλειά της με το ............................ .

πλαγια

τελεια

καρύδια – καρυδιά

μάγια – μαγιά

απόχη – αποχή

διάφορα – διαφορά

κεφάλαιο – κεφαλαίο

μέτρο – μετρό

25

Με το «σεις» και με το «σας»

Page 22: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

3. Να συμπληρώσεις τα κενά με τη σωστή λέξη από το πλαίσιο.

α.

Η ..................... έχει λευκά άνθη.

Με τα ..................... που περίσσεψαν θα φτιάξω ένα κέικ.

β.

Από το μπαλκόνι του ξενοδοχείου είχαμε ..................... τη θάλασσα.

Η Άρτεμη ήταν η ..................... του κυνηγιού.

γ.

Καθώς έπεσε, βγήκε ο ..................... του.

Ο σολομός δεν τρώγεται ..................... .

δ.

Τα ..................... κόμματα έχουν στόχο την κατάκτηση της εξουσίας.

Τα ..................... γλυκά είναι συνήθως σιροπιαστά.

ε.

Η μαμά της Κατερίνας φτιάχνει ωραίες ..................... .

Έφερε ..................... και κέρδισε την παρτίδα στο τάβλι.

στ.

Έφερε δώρο στη μαμά της από την Κρήτη μια κεντητή ..................... .

Η γάτα έχει τέσσερα ..................... .

ζ.

Τα χελιδόνια είναι αποδημητικά ..................... .

Τα ..................... στο τάβλι είναι στρογγυλά.

θέα – θεά

ώμος – ωμός

πολίτικα – πολιτικά

δίπλες – διπλές

πόδια – ποδιά

πούλια – πουλιά

λεμόνια – λεμονιά

26

Eνότητα 2

Page 23: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

4. Να γράψεις τις δύο λέξεις που προκύπτουν από τις παρακάτω, αν τιςτονίσεις «σωστά».

α. νομος

................................

................................

β. βελανιδια

................................

................................

γ. γενια

................................

................................

δ. καμαρα

................................

................................

ε. εξοχη

................................

................................

στ. ηπειρωτικος ................................

................................

27

Με το «σεις» και με το «σας»

Page 24: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

Γίνομαι άριστος

1. Να ενώσεις με μια γραμμή κάθε ρήμα με το αντίθετό του.

δίνω απομακρύνομαι

πλησιάζω μικραίνω

βρίσκω θυμάμαι

ξεχνώ παίρνω

ομορφαίνω απαντώ

ρωτώ χάνω

μεγαλώνω ασχημαίνω

28

Eνότητα 2

Λέξεις Σημασία Συνώνυμα Aντίθετακρυφός αυτός που δε φανερώνεται μυστικός, γνωστός, στους άλλους, αυτός που αφανέρωτος φανερός παραμένει μυστικός, αυτός που υπάρχει ή γίνεται χωρίς να το μάθουν οι άλλοι

μακρύς αυτός που έχει μεγάλο μήκος, μακρουλός, κοντός, αυτό που έχει μεγάλη παρατεταμένος, σύντομος διάρκεια, αυτός που είναι ψηλός, ψηλόλιγνος ψηλός και αδύνατος

σβήνω κάνω κάτι να σταματήσει να κλείνω, διαγράφω, ανάβω, βάζω καίει ή να φωτίζει, σταματώ λιποθυμώ, πεθαίνω φωτιά, καίγομαι, τη λειτουργία, διαγράφω ενεργοποιώ με τη γόμα κάτι γραμμένο, εξαφανίζομαι, χάνομαι

Το λεξιλόγιο του μαθήματος

στα συνώνυμα – αντίθετα

1

2

3

4

5

6

7

α

β

γ

δ

ε

στ

ζ

Page 25: Aγαπητοί γονείς, - media.public.gr · στη γραμματική, να εξασκηθεί στην ορθογραφία και να εμπλουτίσει το λε-

2. Να ενώσεις με μια γραμμή κάθε ουσιαστικό με το συνώνυμό του.

τάξη άνεμος

δουλειά επιστολή

λεφτά εργασία

αέρας πακέτο

σκαλί σκαλοπάτι

γράμμα αίθουσα

δέμα χρήματα

3. Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων επιλέγοντας για κάθε λέξηπου είναι στις παρενθέσεις τη συνώνυμή της από το πλαίσιο, όπωςστο παράδειγμα.

α. Τι ώρα (ξεκινάει) ............................ η ταινία;

β. Έφυγε (γιατί) ............................ δεν αισθανόταν καλά.

γ. Από τότε που έφυγαν τα παιδιά της, ζει (μονάχη) ............................

της.

δ. Οι δυο τους γνωρίστηκαν σε μια φιλική (παρέα) ............................ .

ε. Η κόρη του κυρ Μιχάλη είναι πολύ (όμορφη) ............................ .

στ. Παίρνει ένα χάπι κάθε μέρα (ύστερα) ............................ από το φα-

γητό.

ζ. Ο Σίμος και ο Τίμος είναι (ίδιοι) ............................, γιατί είναι δίδυ-

μοι.

29

Με το «σεις» και με το «σας»

1

2

3

4

5

6

7

α

β

γ

δ

ε

στ

ζ

ωραία, διότι, όμοιοι, αρχίζει,συντροφιά, έπειτα, μόνη

αρχίζει