93

^∏ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔÜ . °ÂˆÚÁ›Ô˘ ºÏˆÚfiÊÛ΢ÁÈa ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·*

µ∞™π§∂π√À ¢∏ª∏∆ƒπ∞¢∏**

·) ∆› ÂrÓ·È \∂ÎÎÏËÛ›·;

«^∏ âÓ·Û¯fiÏËÛË Ìb Ùe âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈÎe Úfi‚ÏËÌ· ÂrÓ·È à·Ú·›ÙËÙË ÚÔÎÂÈ-̤ÓÔ˘ Óa âÍ·ÛÊ·ÏÈÛÙÂÖ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Û·Ê‹ÓÂÈ· ηd Û˘Ìʈӛ· Ûb Û¯¤ÛË Ìb Ùe ı¤-Ì· ·éÙfi», Ùe ïÔÖÔ «ÎÚ‡‚ÂÈ ÙÂÚ¿ÛÙȘ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎb˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜, ‰Â‰Ô̤ÓԢηd ÙÔÜ ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎÔÜ Î·d ÔÏ˘ıÚËÛ΢ÙÈÎÔÜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ ̤۷ ÛÙe ïÔÖÔ˙ÔÜÓ Û‹ÌÂÚ· Ôî âÎÎÏËۛ˜»1.

\∂ÎÎÈÓÒÓÙ·˜ àe ÙcÓ ·Ú·¿Óˆ ı¤ÛË ÙÔÜ ™Ù˘ÏÈ·ÓÔÜ ∆ÛÔÌ·Ó›‰Ë, ÎÚ›ÓÂÙ·Èà·Ú·›ÙËÙÔ Óa ‰ÔıÂÖ àÚ¯ÈÎᘠ(j ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Óa ηٷ‚ÏËıÂÖ ÚÔÛ¿ıÂÈ· η-Ù·ÓfiËÛ˘) ï ïÚÈÛÌe˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, öÙÛÈ ¬ˆ˜ ·Ú·Ù›ıÂÙ·È ÛÙcÓ ÏÂÈÔ„ËÊ›·ÙáÓ ‰ÔÁÌ·ÙÈÎáÓ ÔÓËÌ¿ÙˆÓ àe ‰È·ÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ‰ÔÁÌ·ÙÔÏfiÁÔ˘˜.

∂rÓ·È ÍÂοı·ÚÔ, g˜ Ûb ¬Ï· Ùa ‰ÔÁÌ·ÙÈÎa ‚È‚Ï›· Ôf ¤Ú·Û·Ó àe Ùa ¯¤-ÚÈ· Ì·˜, ñ¿Ú¯ÂÈ ≤Ó· ÎÔÈÓe ÛÙÔȯÂÖÔ, Ôf ‰bÓ ÂrÓ·È ôÏÏÔ àe ÙeÓ ïÚÈÛÌe Ùɘ\∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÛÙeÓ ïÔÖÔ ì ÏÂÈÔ„ËÊ›· ÙáÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ Ì¿ÏÈÛÙ· Û˘ÌʈÓÂÖ2. ^√

* ª¤ÚÔ˜ Ùɘ ¢Èψ̷ÙÈÎɘ \∂ÚÁ·Û›·˜ ÁÈa ÙcÓ àfiÎÙËÛË ªÂÙ·Ù˘¯È·ÎÔÜ ¢ÈÏÒÌ·ÙÔ˜ ∂剛-Î¢Û˘ àe Ùc £ÂÔÏÔÁÈÎc ™¯ÔÏc ÙÔÜ ∞.¶.£. Ìb ı¤Ì· «^∏ \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›· ηd ì àÓ·˙‹ÙË-ÛË Ùɘ ëÓfiÙËÙ·˜ ÙáÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ ÛÙe öÚÁÔ ÙÔÜ . °ÂˆÚÁ›Ô˘ ºÏˆÚfiÊÛ΢».

** ^√ µ∞™π§∂π√™ ¢∏ª∏∆ƒπ∞¢∏™ ÂrÓ·È ^ÀÔ„‹ÊÈÔ˜ ¢È‰¿ÎÙÔÚ·˜ ÛÙc £ÂÔÏÔÁÈÎc ™¯ÔÏc ÙÔÜ∞.¶.£.

1. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ™∆À§π∞¡√À ∆™√ª¶∞¡π¢∏ «\∞ÓȯÓ‡ÔÓÙ·˜ ÙcÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎc ‰˘Ó·ÌÈÎc Ùɘ çÚıÔ-‰ÔÍ›·˜. \∂ÎÎÏËÛ›· ηd âÎÎÏËۛ˜ ÛÙc ÛΤ„Ë ÙÔÜ \∞Ì›Ïη \∞ÏÈ‚È˙¿ÙÔ˘», ÛÙe ∞°ø°∏ ∞°∞¶∏™∫∞π ∂§∂À£∂ƒπ∞™, ™˘ÏÏÔÁÈÎfi, \∂. ¢‹ÌËÙÚ· ∫Ô‡ÎÔ˘Ú·, ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ™Î·ÏÙÛ‹˜, µ·ÛÈÏÈÎcªËÙÚÔÔ‡ÏÔ˘-ªÔ‡Úη, \∂ΉfiÛÂȘ µ¿ÓÈ·˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 2012, ÛÛ. 499-539, â‰á ÛÂÏ. 517.

2. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa µ∞™π§∂π∞¢∏ µ. ¶∂∆ƒ√À, ¶·ÜÏÔ˜, ÙÔÌb˜ ÛÙc ıÂÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ∞ã, \∂ΉfiÛÂȘ ¶.¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 2004, ÛÂÏ. 159, ¬Ô˘ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ¬ÙÈ «ÛÙa ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ‰ÔÁÌ·ÙÈÎaâÁ¯ÂÈÚ›‰È· Ùɘ ÓÂÒÙÂÚ˘ àη‰ËÌ·˚Îɘ ıÂÔÏÔÁ›·˜ ηd ÛÙe ıÂÔÏÔÁÈÎe ÂÚ›ÁÚ·ÌÌ· Ùɘ ·Ï·ÈfiÙÂ-Ú˘ Û¯ÔÏ·ÛÙÈÎɘ ‰ÔÁÌ·ÙÈÎɘ, ì âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›· àÚ¯›˙ÂÈ Ìb ≤Ó·Ó ïÚÈÛÌfi, Ôf Ûb ÁÂÓÈÎb˜ ÁÚ·ÌÌb˜ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· ó˜ ıÂÖÔ Î·ı›‰Ú˘Ì· Ùɘ âd Áɘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÙáÓ ÈÛÙáÓ, Ôf ö¯ÂÈ ÙcÓÚÔ¤ÏÂ˘Û‹ ÙÔ˘ ÛÙeÓ \πËÛÔÜ ÃÚÈÛÙe ηd ÛÙÔf˜ \∞ÔÛÙfiÏÔ˘˜, Ôî ïÔÖÔÈ ÌÂÙ·‚È‚¿˙Ô˘Ó ÙcÓ âÍÔ˘Û›·ÙÔ˘˜ ÛÙÔf˜ âÈÛÎfiÔ˘˜».

£∂√§√°π∞ 1/2013

94

ïÚÈÛÌe˜ ¬ˆ˜ ÙeÓ ·Ú·ı¤ÙÂÈ ï ¡›ÎÔ˜ ª·ÙÛԇη˜ àӷʤÚÂÈ ¬ÙÈ3: «ì \∂ÎÎÏËÛ›·ÂrÓ·È ıÂÖÔ Î·ı›‰Ú˘Ì· âd Áɘ, ö¯ÔÓÙ·˜ ÙcÓ ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹ ÙÔ˘ àe ÙeÓ \πËÛÔÜ ÃÚÈ-ÛÙe ηd ÙÔf˜ \∞ÔÛÙfiÏÔ˘˜, Ôî ïÔÖÔÈ ÌÂÙ·‚È‚¿˙Ô˘Ó ÙcÓ âÍÔ˘Û›· ÛÙÔf˜ âÈÛÎfi-Ô˘˜. ∆e ÛáÌ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÓÔÂÖÙ·È îÂÚ·Ú¯ÈÎa ó˜ ÎÏÉÚÔ˜ ηd Ï·fi˜, ̤۷ ÛbîÛÙÔÚÈÎa ‰ÈÔÈÎËÙÈÎa ηd ıÂÔÏÔÁÈÎa ÂÚÈÁÚ¿ÌÌ·Ù·»4.

∫·ı›‰Ú˘Ì·, ÏÔÈfiÓ, ì \∂ÎÎÏËÛ›· j ˙ˆÓÙ·Óe˜ çÚÁ·ÓÈÛÌfi˜, Ôf ôÁÂÈ ÙcÓ ‰Ô-Ì‹ ÙÔ˘ àe ÙcÓ ÎÔÈÓˆÓ›· ó˜ ≤ÓˆÛË ÙáÓ ÌÂÏáÓ âÓ ÃÚÈÛÙá̌;5 ∆e âÚÒÙËÌ· ·éÙeÂrÓ·È ÍÂοı·ÚÔ, iÓ ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ Î·ÓÂd˜ ÙeÓ ·Ú·¿Óˆ ïÚÈÛÌfi. ^øÛÙfiÛÔ, ‰bÓ ÌÔ-ÚÔÜÌ Ìb àÛÊ¿ÏÂÈ· Óa à·ÓÙ‹ÛÔ˘Ì Ûb ·éÙe Ùe âÚÒÙËÌ· Ùc ÛÙÈÁÌc Ì¿ÏÈÛÙ·Ôf ì ÏÂÈÔ„ËÊ›· ÙáÓ ‰ÔÁÌ·ÙÔÏfiÁˆÓ ‰bÓ ïÌÔʈÓÂÖ, àÏÏ\ àÓÙÈı¤Ùˆ˜ ñ¿Ú¯ÂÈÌÂÚ›‰· Ôf ı¤ÙÂÈ Ùe ˙‹ÙËÌ· ηıÈ‰Ú˘Ì·ÙÈÎa ηd ÌÂÚ›‰· Ôf ı¤ÙÂÈ Ûb ÚÔÙÂÚ·È-fiÙËÙ· ÙcÓ öÓÓÔÈ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ó˜ ÎÔÈÓˆÓ›·. \∞ÎfiÌË Î·d ÛÔ˘‰·ÖÔÈ ‰¿ÛηÏÔÈÙɘ ‰ÔÁÌ·ÙÈÎɘ, ¬ˆ˜ ï ̷ηÚÈÛÙe˜ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ∆ÚÂ̤Ϸ˜, ‰bÓ ÌfiÚÂÛ·Ó Óa‰ÒÛÔ˘Ó ≤Ó·Ó Û·ÊÉ ïÚÈÛÌe ÁÈa ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›· ‚·ÛÈ˙fiÌÂÓÔ ÛÙd˜ öÓÓÔȘ ÙÔÜηıȉڇ̷ÙÔ˜ ηd Ùɘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜6.

^∂Ô̤ӈ˜, ì \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›· ηd Û˘Ó¿Ì· ì ıÂÔÏÔÁ›· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ûb·Ú¿‰ÔÍË ı¤ÛË, àÊÔÜ Ûb ÔÏÏb˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ù·˘Ù›˙ÂÙ·È Ìb ÙcÓ ÚˆÌ·ÈÔηıÔ-

3. ¶Ú¤ÂÈ Óa âÈÛËÌ¿ÓÔ˘ÌÂ, ¬ÙÈ ï à›ÌÓËÛÙÔ˜ ¡›ÎÔ˜ ª·ÙÛԇη˜ âÔ˘‰ÂÓd ‰bÓ ‰¤¯ıËΠÙeÓ·Ú·¿Óˆ ïÚÈÛÌe ó˜ Ï‹ÚË Î·d ïÏÔÎÏËڈ̤ÓÔ, àÊÔÜ ›ÛÙ¢ ¬ÙÈ «ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›· ‰bÓÂrÓ·È ‰ÈfiÏÔ˘ à·Ú·›ÙËÙÔ Óa ÙcÓ âÓÙÔ›ÛÔ˘Ì Ûb ÏÔÁÈÎᘠ‰È·Úıڈ̤ӷ ηd ÎÏÂÈÛÙa Û˘ÛÙ‹Ì·Ù·ÌÈĘ ·Ú¿‰ÔÛ˘». °È\ ·éÙe η›, ¬ˆ˜ ï ú‰ÈÔ˜ ñÔÁÚ·ÌÌ›˙ÂÈ, «ì \∂ÎÎÏËÛ›· ö¯ÂÈ ≤Ó· ÂéÚ‡Ù·ÙÔ Ê¿-ÛÌ· Ê˘ÛÈÎɘ, îÛÙÔÚÈÎɘ ηd ÓÂ˘Ì·ÙÈÎɘ ‰È¿ÛÙ·Û˘. ∫¿ı ïÚÈÔı¤ÙËÛË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È ¿-ÓÙÔÙ ۯËÌ·ÙÈÎc ηd ÚÔÛˆÚÈÓ‹ [...]. ≠√Ï· ÂrÓ·È ‰˘Ó¿ÌÂÈ \∂ÎÎÏËÛ›· ηd ηÏÔÜÓÙ·È ÁÈa ÙeÓ êÁÈ·-ÛÌfi. ^À¿Ú¯Ô˘Ó ÂÚÈÔ¯b˜ ‰È·‚ڈ̤Ó˜, àÏÏa ù¯È ‚¤‚ËϘ. ^∏ ÎÙ›ÛË ÂrÓ·È ¿ÓÙÔÙÂ ì ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·,Ùɘ ïÔ›·˜ ì \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ì ÂåÎfiÓ· Ù˘». µÏ. ¡π∫√À ∞. ª∞∆™√À∫∞, ¢ÔÁÌ·ÙÈÎc ηd ™˘Ì‚Ô-ÏÈÎc £ÂÔÏÔÁ›· µã, \∂ΉfiÛÂȘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 20042, ÛÂÏ. 351 Î.ë.

4. µÏ. ¡π∫√À ∞. ª∞∆™√À∫∞, ¢ÔÁÌ·ÙÈÎc ηd ™˘Ì‚ÔÏÈ΋, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 352.5. ™Ùe ÛËÌÂÖÔ ·éÙe ï ηıËÁËÙc˜ ¶¤ÙÚÔ˜ µ·ÛÈÏÂÈ¿‰Ë˜ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ¬ÙÈ: «Ùe ‰›ÏËÌÌ· «Î·ı›-

‰Ú˘Ì·» - «ÎÔÈÓˆÓ›·» Ûb ıˆÚËÙÈÎe ıÂÔÏÔÁÈÎe â›Â‰Ô ÂrÓ·È ·Ú·Ï‹ÛÈÔ Ìb Ùe ‰›ÏËÌÌ· «¯ÚÈ-ÛÙÔÏÔÁÈ΋» õ «ÓÂ˘Ì·ÙÔÏÔÁÈ΋» ‰È¿ÛÙ·ÛË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ηd ηÙ\ â¤ÎÙ·ÛË –Ûb â›Â‰Ô ΢-Ú›ˆ˜ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔÜ ‰È·ÏfiÁÔ˘– Ìb Ùe ‰›ÏËÌÌ· «îÂÚ·Ú¯È΋» õ «‰ËÌÔÎÚ·ÙÈ΋» ‰ÔÌc Ùɘ \∂ÎÎÏË-Û›·˜ j Ìb Ùe ‰›ÏËÌÌ· Ôf ΢ÚÈ·Ú¯ÔÜÛ ÛÙc ‚È‚ÏÈÎc öÚ¢ӷ Ùɘ ÂÚ·Ṳ̂Ó˘ ÁÂÓÈĘ àÓ·ÊÔÚÈÎaÌb Ùfi «¯·ÚÈÛÌ·ÙÈÎfi» õ «àÍȈ̷ÙÈÎfi» ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ùɘ àÚ¯¤ÁÔÓ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∂rÓ·ÈÛb ÙÂÏÂ˘Ù·›· àÓ¿Ï˘ÛË Ùe ‰›ÏËÌÌ· Ôf ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËΠηÙa ÙcÓ îÛÙÔÚÈÎc âͤÏÈÍË Ùɘ \∂ÎÎÏË-Û›·˜ àÓ¿ÌÂÛ· ÛÙfiÓ «ÎÏËÚÈηÏÈÛÌfi» ηd Ùfi «Ï·˚ÎÈÛÌfi». µÏ. Û¯ÂÙÈÎa µ∞™π§∂π∞¢∏ µ. ¶∂∆ƒ√À,¶·ÜÏÔ˜, ¬. ·Ú. ÛÛ. 159-160.

6. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ¶∞¡∞°πø∆∏ ∆ƒ∂ª¶∂§∞, ¢ÔÁÌ·ÙÈÎc Ùɘ \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘ ∫·ıÔÏÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜,ÙfiÌÔ˜ µã, âΉfiÛÂȘ ï ™ˆÙ‹Ú, \∞ı‹Ó· 20033, ÛÂÏ. 317 Î.ë.

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

95

ÏÈÎc àÓÙ›ÏË„Ë ÂÚd ı›Ԣ ηıȉڇ̷ÙÔ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, Ùe ïÔÖÔ ¬Ìˆ˜ ηٷ-Ï‹ÁÂÈ Û‡ÓÙÔÌ· àÎÚ·ÖÔ Î·d âÈΛӉ˘ÓÔ, àÊÔÜ Û˘Ó·ÚÙÄÙ·È Ìb ÙcÓ àÔχو˜ Ï·Ó-ı·Ṳ̂ÓË ôÔ„Ë, ¬ÙÈ ì çÚıfi‰ÔÍË ıÂÔÏÔÁ›· ‰bÓ ö¯ÂÈ àÓ·Ù‡ÍÂÈ \∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·7.∞éÙe Ùe ·Ú¿‰ÔÍÔ ÚÔÛ¿ıËÛÂ ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ Óa àÔÛ·ÊËÓ›ÛÂÈ.

^∏ ı¤ÛË ·éÙc Ê˘ÛÈÎa àÓ·ÈÚÂÖÙ·È, iÓ ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ ÙcÓ ·ÙÂÚÈÎc ÁÚ·Ì-Ì·Ù›· ηd ıÂÔÏÔÁ›·, ì ïÔ›· Ê˘ÛÈÎa ‰bÓ ñÊ›ÛÙ·Ù·È Î·Ùa Ùa ‰˘ÙÈÎa ÚfiÙ˘·8.™ÙcÓ çÚıfi‰ÔÍË, ¬Ìˆ˜, ¶·Ú¿‰ÔÛË Î·d ‰È‰·Ûηϛ· Ùa ¿ÓÙ·, àe ÙcÓ £ÂÔÏÔÁ›·,ÙcÓ ∆ÚÈ·‰ÔÏÔÁ›· ηd ÙcÓ ÃÚÈÛÙÔÏÔÁ›·, ̤¯ÚÈ ÙcÓ âÌÂÈÚ›· ÙáÓ ı·˘Ì¿ÙˆÓ ηdÙÔÜ ‚Ȉ̷ÙÈÎÔÜ ÙÚfiÔ˘ öÎÊ·ÓÛ˘ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, àÓ·Ù‡¯ıËÎ·Ó Ìb ÙÂÏ›ˆ˜‰È·ÊÔÚÂÙÈÎe ÙÚfiÔ àe Ùc ¢‡ÛË, ÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓ· ¿ÓÙÔÙ ÛÙcÓ ‰ÈÏc ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·ÙáÓ ¶·Ù¤ÚˆÓ ηd ù¯È ÛÙcÓ Û¯ÔÏ·ÛÙÈÎc ıÂÔÏÔÁ›· Ùɘ ¢‡Ûˆ˜, ì ïÔ›· Ìb ÙcӉȷÏÂÎÙÈÎc ̤ıÔ‰Ô ÚÔÛ¿ıËÛ Óa ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙcÓ ı¤·ÛË ÙÔÜ £ÂÔÜ, Ûb àÓÙ›ıÂÛ˂‚·›ˆ˜ Ìb ÙcÓ àÔ‰ÂÈÎÙÈÎc ̤ıÔ‰Ô ÙáÓ çÚıÔ‰fi͈Ó, Ôî ïÔÖÔÈ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·Ó ¿-ÓÙÔÙ ÛÙe ‚›ˆÌ·, ÛÙcÓ âÌÂÈÚ›· ̤۷ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· ÁÈa Óa àԉ›ÍÔ˘Ó Ùd˜ ı¤-ÛÂȘ ÙÔ˘˜.

∂rÓ·È àÏ‹ıÂÈ·, ¬ÙÈ ì ú‰È· ì \∂ÎÎÏËÛ›· ‰bÓ ÚÔ¯ÒÚËÛ Ûb η̛· âÓ¤ÚÁÂÈ··éÙÔÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔÜ Ù˘ ÛÙa ÛÙÂÓa ‰ÔÁÌ·ÙÈÎa Ï·›ÛÈ·, Ôf ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙Ô˘Ó Ùd˜ÏÔÈb˜ ‰È‰·Ûηϛ˜, ηd ö¯Ô˘Ó ‰È·ÌÔÚʈıÂÖ, ıÂÛÈÛÙÂÖ Î·d àÓ·ÁÓˆÚÈÛÙÂÖ àeοÔÈ· √åÎÔ˘ÌÂÓÈÎc ™‡ÓÔ‰Ô, ¬ˆ˜ ÁÈa ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ùe ∆ÚÈ·‰ÔÏÔÁÈÎe j Ùe ÃÚÈ-ÛÙÔÏÔÁÈÎe ‰fiÁÌ·, iÓ Î·d ï ™Ù˘ÏÈ·Ófi˜ ∆ÛÔÌ·Ó›‰Ë˜ ÛÙe ôÚıÚÔ ÙÔ˘ «^∏ \∂ÎÎÏË-Û›· ηd Ôî âÎÎÏËۛ˜ ÛÙcÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎc ΛÓËÛË» àÓ·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ âÈÙ˘¯á˜ ηd ‰È·-ÈÛÙÒÓÂÈ à‰È·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ·, ıa ÌÔÚÔ‡Û·Ì Óa åÛ¯˘ÚÈÛÙÔÜÌÂ, ÙcÓ Û‡Ó‰ÂÛËâÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·˜ ηd \√ÚıÔ‰ÔÍ›·˜, ÙcÓ ‚Ȉ̷ÙÈÎc öÎÊ·ÓÛ‹ Ù˘ ÛÙcÓ ¶·Ú¿‰ÔÛËηd Ùc Û˘Ó¿ÊÂÈ¿ Ù˘ Ìb ÙeÓ √åÎÔ˘ÌÂÓÈÎe ¯áÚÔ, ¬Ô˘ ηd ÌÂÁ·ÏÔ‡ÚÁËÛ ïƒáÛÔ˜ ıÂÔÏfiÁÔ˜9.

∆Ô‡ÙË ì ‰È·›ÛÙˆÛË ÂrÓ·È àÔχو˜ ÂûÏÔÁËØ ¬Ìˆ˜ ÏfiÁˇ̂ Ùɘ Ìc ‰Ôı›Û˘àÊÔÚÌɘ (¬ˆ˜ ÁÈa ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ôî ÂÏ·ÓË̤Ó˜ ‰È‰·Ûηϛ˜ ÙáÓ ·îÚ¤ÛˆÓÂÚd Ùɘ ∆ÚÈ·‰ÔÏÔÁÈÎɘ, ÃÚÈÛÙÔÏÔÁÈÎɘ ÎÏ. ı¤Û˘ Ùɘ àÚ¯·›·˜ à‰È·›ÚÂÙ˘\∂ÎÎÏËÛ›·˜) ÔûÙ ηd Ôî ¶·Ù¤Ú˜10 ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó Ûb οÔÈÔ ïÚÈÛÌfi Ù˘, àÊÔÜ

7. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ¡π∫√À ∞. ª∞∆™√À∫∞, ¢ÔÁÌ·ÙÈÎc ηd ™˘Ì‚ÔÏÈ΋, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 353.8. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ¡π∫√À ∞. ª∞∆™√À∫∞, ¢ÔÁÌ·ÙÈÎc ηd ™˘Ì‚ÔÏÈ΋, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 353.9. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ™∆À§π∞¡√À ∆™√ª¶∞¡π¢∏ “The Church and the churches in the ecumenical

movement”, International journal for the Study of the Christian Church, ÙfiÌÔ˜ 12, 2012, ÛÛ. 148-163.10. °Èa ÙcÓ ÃÚÈÛÙÔÏÔÁ›· ÛÙÔf˜ ¶·Ù¤Ú˜ ‚Ï. °∂øƒ°π√À ¢. ª∞ƒ∆∑∂§√À, \√Úıfi‰ÔÍÔ ‰fiÁÌ· ηd

ıÂÔÏÔÁÈÎe˜ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi˜. ªÂÏÂÙ‹Ì·Ù· ‰ÔÁÌ·ÙÈÎɘ ıÂÔÏÔÁ›·˜ µã ηd °ã, \∂ΉfiÛÂȘ ¶.¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 2000 ηd 2007 àÓÙ›ÛÙÔȯ·. µÏ. â›Û˘ ∫ø¡™∆∞¡∆π¡√À µ. ™∫√À∆∂ƒ∏,

£∂√§√°π∞ 1/2013

96

ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÛÙe Ï·›ÛÈÔ Ùɘ \∞Ó·ÙÔÏÈÎɘ ¶·Ú¿‰ÔÛ˘ ì \∂ÎÎÏËÛ›· àÔÙÂÏÔÜÛ‚›ˆÌ· ηd âÌÂÈÚ›· ÛÙe ϋڈ̷ ηd qÙ·Ó ÂéÎÔÏfiÙÂÚÔ Óa ÂÚÈÁÚ·ÊÂÖ Û˘Ì‚Ô-ÏÈÎa ·Úa Óa ïÚÈÛıÂÖ. ^∏ ηٿÛÙ·ÛË ·éÙc iÓ Î·d å‰È¿˙Ô˘Û· âÍ àگɘ, ηıg˜ıa àÓ¤ÌÂÓ ηÓÂd˜ ≤Ó· ‚Ú·‰˘ÊÏÂÁb˜ ˙‹ÙËÌ· ÛÙcÓ ÔéÛ›· ηd ÙcÓ Ê‡ÛË ÙÔ˘, ¬ˆ˜ì ‰È‰·Ûηϛ· ÂÚd \∂ÎÎÏËÛ›·˜, Óa àÔÙÂϤÛÂÈ àÓÙÈΛÌÂÓÔ ÂéÚ˘Ù¿Ù˘ âÚ‡Ó˘ηd ÌÂϤÙ˘ ÛÙe Ï·›ÛÈÔ ÙáÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎáÓ ˙˘ÌÒÛˆÓ, Ôf Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¯ÒÚ·õ‰Ë àe ÙeÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ·åÒÓ·, ‰bÓ ö¯ÂÈ ÚÔηϤÛÂÈ j ÌÄÏÏÔÓ Î·Ï‡ÙÂÚ· àÔ-ÙÂϤÛÂÈ ÙeÓ Î·Úe ÁfiÓÈÌ˘ àÓ¿Ù˘Í˘ ıÂÔÏÔÁÈÎáÓ àfi„ÂˆÓ Ûb ÂéÚ‡ÙÂÚÔ Ï·›-ÛÈÔ ¤Ú·Ó ÙÔÜ çÚıÔ‰fiÍÔ˘ ¯ÒÚÔ˘, ηd Ôî ¬ÔȘ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ àÊÔÚÔÜÓ ÌÂÌÔÓˆ-̤Ó˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ‰ÈÔÚ·ÙÈÎáÓ Î·d ÚÔԉ¢ÙÈÎáÓ ÚÔÛˆÈÎÔًوÓ.

^√ . °ÂÒÚÁÈÔ˜ ºÏˆÚfiÊÛ΢, ùÓÙ·˜ Ì›· âÍ ·éÙáÓ, ÛËÌ¿‰Â„ ÙcÓ ıÂÔÏÔÁÈÎcÛΤ„Ë Ûb Ù¤ÙÔÈÔ ‚·ıÌfi, œÛÙ Óa ıˆÚÂÖÙ·È Ì›· àe Ùd˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ Ê˘ÛÈÔ-Áӈ̛˜ ù¯È ÌfiÓÔ ÁÈa ÙcÓ \√ÚıÔ‰ÔÍ›· àÏÏa ηd ÁÈa Ùd˜ ôÏϘ âÓ ÃÚÈÛÙ̌á ïÌÔÏÔ-Á›Â˜. √î ı¤ÛÂȘ, Ôî ÙÔÔıÂÙ‹ÛÂȘ àÏÏa ηd ì ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ Ûb ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌeâËÚ¤·Û·Ó ηd Û˘Ó¯›˙Ô˘Ó Óa âËÚ¿˙Ô˘Ó ÙcÓ ıÂÔÏÔÁÈÎc öÚ¢ӷ, ù¯È ÌfiÓÔ ÛÙaÛÙÂÓa àη‰ËÌ·˚Îa ηd âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎa Ï·›ÛÈ·, àÏÏa ηd Ûb âÎÂÖÓ· Ùɘ √åÎÔ˘-ÌÂÓÈÎɘ ∫ÈÓ‹Ûˆ˜.

™‡Ìʈӷ ¿ÓÙ· Ìb ÙeÓ Ú‡Ù·ÓË Ùɘ çÚıfi‰Ô͢ ıÂÔÏÔÁ›·˜ ÙÔÜ ·åÒÓ· Ì·˜,ÙeÓ Ì·Î·ÚÈÛÙe . °ÂÒÚÁÈÔ ºÏˆÚfiÊÛ΢11, (ï ïÔÖÔ˜ Ûb ‰È¿ÊÔÚ· öÚÁ· ÙÔ˘, ¬ˆ˜Ùa £¤Ì·Ù· \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘ £ÂÔÏÔÁ›·˜12, ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ηd \∞ÔχÙÚˆÛË13, ^∞Á›·°Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛË14, Ùe ≤Ó· âÎ ÙáÓ ‰‡Ô ηÙÂÍÔ¯cÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎáÓÛ˘ÁÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ Ùe Ecumenism I: A doctrinal approach15, àÏÏa ΢ڛˆ˜ ηdÌb âÌÊ·ÙÈÎe ÙÚfiÔ ÛÙe ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ16), ‰bÓ ñ¿Ú¯ÂÈ Ûb ¬ÏË

^πÛÙÔÚ›· ¢ÔÁÌ¿ÙˆÓ. ^∏ \√Úıfi‰ÔÍË ‰ÔÁÌ·ÙÈÎc ‰È‰·Ûηϛ· ηd Ôî ÓÔı‡ÛÂȘ Ù˘ àe Ùd˜ àÚ¯b˜ÙÔÜ Ù¤Ù·ÚÙÔ˘ ·åÒÓ· ̤¯ÚÈ Î·d ÙcÓ ÙÚ›ÙË √åÎÔ˘ÌÂÓÈÎc ™‡ÓÔ‰Ô, ÙfiÌÔ˜ 2Ô˜, \∞ı‹Ó· 2004.

11. ^√ ηıËÁËÙc˜ ª¿ÚÈÔ˜ ª¤Á˙Ô˜ ÛÙe ôÚıÚÔ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙe˜ ηd ÃÚfiÓÔ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ÙeӺψÚfiÊÛ΢ «Ú‡Ù·ÓË». µÏ. ÛÙe http://imperium-gaia.blogspot.com/2011/05/blog-post_644.html.

12. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, £¤Ì·Ù· \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘ £ÂÔÏÔÁ›·˜, âΉfiÛÂȘ ò∞ÚÙÔ˜∑ˆÉ˜, \∞ıÉÓ·È 1973.

13. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ηd \∞ÔχÙÚˆÛË, ÌÙÊÚ. ¶·Ó·ÁÈÒÙË∫. ¶¿ÏÏË, âΉfiÛÂȘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1983.

14. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛË, ÌÙÊÚ. ¢ËÌË-ÙÚ›Ô˘ ∆Û¿ÌË, âΉfiÛÂȘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1976.

15. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, Ecumenism I, A Doctrinal Approach, CollectedWorks, ∆fiÌÔ˜ 13, âΉfiÛÂȘ BUCHERVERTRIEBSANSTALT, Vaduz 1989.

16. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ªÈa çÚıfi‰ÔÍËëÚÌËÓ›· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÌÙÊÚ. π.∫. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˜, \∂ΉfiÛÂȘ ∞̂ÚÌfi˜, \∞ı‹Ó· 1999.

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

97

ÙcÓ Ì·ÎÚ·›ˆÓË îÛÙÔÚ›· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ≤Ó· Û¯ÉÌ· àÎÚÈ‚¤˜, àÔ‰ÂÎÙe ηdÏÉÚ˜ ¬ÛÔÓ àÊÔÚÄ ÙeÓ ÙÚfiÔ Ùɘ ·ÚÔ˘Û›·Û˘, Ùɘ ÌÂϤÙ˘ ηd Ùɘ ëÚÌËÓ›-·˜ Ùɘ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎɘ ‰È‰·Ûηϛ·˜17. \∞ÎfiÌË Î·d ì ÚÔÛ¿ıÂÈ· âÓÙÔÈÛÌÔÜÛÙÔf˜ ¶·Ù¤Ú˜, Ûb \∞Ó·ÙÔÏc ηd ¢‡ÛË àÓ·ÊÔÚáÓ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·, ıa η-Ù·Ï‹ÍÂÈ Ûb à‰È¤ÍÔ‰Ô, àÊÔÜ Ó·d ÌbÓ ıa ‰ÔÜÌ ڷÁÌ·ÙÂÖ˜ ÂÚd ÔÈÌ·ÓÙÈÎɘ,ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎɘ, ÎÔÈÓˆÓÈÎÔËıÈÎɘ, ηÓÔÓÈÎɘ ıÂÔÏÔÁ›·˜ àÎfiÌË Î·d ÁÈa ÙcÓ ¶·Ú¿-‰ÔÛË, àÏÏa Ûb η̛· ÂÚ›ÙˆÛË ‰bÓ ıa ‚ÚÔÜÌ ԢıÂÓa Û·ÊÉ Î·d à‰È·ÌÊÈÛ‚‹-ÙËÙË ı¤ÛË ÁÈa ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·. ^√ ηıËÁËÙc˜ ¶¤ÙÚÔ˜ µ·ÛÈÏÂÈ¿‰Ë˜ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ â\·éÙÔÜ ¬ÙÈ: «∂rÓ·È ÁÓˆÛÙc ì Û˘Ì‚ÔÏc ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢, àe Ùc ‰ÂηÂÙ›· ΢ڛˆ˜ÙÔÜ 1940 ηd ηıÔÚÈÛÙÈÎc ÁÈa ÙcÓ \√Úıfi‰ÔÍË ıÂÔÏÔÁ›·, Û¯ÂÙÈÎa Ìb ÙcÓ öÏÏÂȄˉÔÁÌ·ÙÈÎáÓ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂˆÓ àÓ·ÊÔÚÈÎa Ìb Ùe âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈÎe Úfi‚ÏËÌ·. [...]^∏ £ÂÔÏÔÁ›·, ó˜ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÌ· Ìb Ùe ïÔÖÔ ‰È·Ù˘ÒÓÂÙ·È Ì›· ‰È‰·Ûηϛ·, ≤Ó·‰fiÁÌ·, àÛÎÂÖÙ·È Î·d ηÏÏÈÂÚÁÂÖÙ·È Ì¤Û· ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·, ÂrÓ·È ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÌ· Ùɘ\∂ÎÎÏËÛ›·˜, ηd ó˜ âÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ‰bÓ ÌÔÚÂÖ ó˜ öÏ·ÛÛÔÓ, ó˜ ÂÚȯfiÌÂÓÔ, Óa Â-ÚÈÁÚ¿„ÂÈ Ùe ÌÂÖ˙ÔÓ, Ùe ÂÚȤ¯ÔÓ. ^∏ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È Ùeà·Ú·›ÙËÙÔ ıÂ̤ÏÈÔ ÙÔÜ ¬ÏÔ˘ ‰ÔÁÌ·ÙÈÎÔÜ ÔåÎÔ‰ÔÌ‹Ì·ÙÔ˜ Ùɘ \√ÚıÔ‰ÔÍ›·˜18.°Èa ÙcÓ çÚıfi‰ÔÍË Û˘Ó›‰ËÛË, öÏÂÁÂ ï ¶. ∂é‰ÔΛ̈Ê: «ì \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·ÈÌÄÏÏÔÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙcÓ ïÔ›· ˙ÔÜÌÂ, ·Úa àÓÙÈΛÌÂÓÔ Ùe ïÔÖÔ àÓ·Ï‡Ô˘-Ì ηd ÛÔ˘‰¿˙Ô˘Ì»19.

º˘ÛÈÎa οÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ‰bÓ àÔÙÂÏÂÖ ÔûÙ ·Ú¿‚ÏÂ„Ë ÔûÙ ·Ú¿ÏÂÈ„Ë ÔûÙÂ Ê˘-ÛÈÎa ηd ıÂÔÏÔÁÈÎc àÚÔÛÂÍ›· ηÙa ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢20. ∫·d Ê˘ÛÈÎa ‰bÓ ÛËÌ·›-ÓÂÈ ¬ÙÈ ‰bÓ ö¯Ô˘Ó ÁÚ·ÊÂÖ j ÂåˆıÂÖ ÙfiÛÔ àe ¶·Ù¤Ú˜ ¬ÛÔ Î·d àe ıÂÔÏfiÁÔ˘˜ı¤ÛÂȘ ηd àfi„ÂȘ ÂÚd \∂ÎÎÏËÛ›·˜Ø êÏᘠ‰bÓ öÁÈÓ οÔÈ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎc η-Ù·ÁÚ·Ê‹, œÛÙ Óa Û˘ÓÔ„ÈÛÙÔÜÓ Ôî ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜, àÏÏa ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎ·Ó Ûb Ó‡ÍÂȘηd Û¯fiÏÈ·, Ôf ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ‰È¿¯˘Ù· Ûb ÏÉıÔ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎáÓ, ÔÈÌ·ÓÙÈÎáÓ Î·d‰ÔÁÌ·ÙÈÎáÓ Û˘ÁÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎc ÂrÓ·È ì ôÔ„Ë ÙÔÜ Î·ıËÁËÙÉ ¶¤-ÙÚÔ˘ µ·ÛÈÏÂÈ¿‰Ë, ï ïÔÖÔ˜ ñÔÛÙËÚ›˙ÂÈ, ηd ‰bÓ ÌÔÚÔÜÌ ·Úa Óa Û˘ÌʈӋ-ÛÔ˘Ì ̷˙› ÙÔ˘ ¬ÙÈ: «™Ùc Ì·ÎÚ·›ˆÓË ·Ú¿‰ÔÛË Ùɘ \√ÚıÔ‰ÔÍ›·˜, Ôî ¶·Ù¤Ú˜Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Âr¯·Ó ¿ÓÙÔÙ –¬ˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ÛÙa âÍËÁËÙÈÎa ηd ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈοÙÔ˘˜ öÚÁ·, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙa Ï·˚ο ÙÔ˘˜ ÎËÚ‡ÁÌ·Ù· ·Úa ÛÙa ‰ÔÁÌ·ÙÈο ÙÔ˘˜‰ÔΛÌÈ·– Ì›· ÔÏf ÍÂηı·ÚÈṲ̂ÓË «¬Ú·ÛË», Ì›· «ı¤·» ÁÈa Ùe Ù› Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÂrÓ·È

17. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 11.18. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ™áÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÂÏ 16.19. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa µ∞™π§∂π∞¢∏ µ. ¶∂∆ƒ√À, ¶·ÜÏÔ˜, ¬. ·Ú. ÛÛ. 159-160.20. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 12.

£∂√§√°π∞ 1/2013

98

ì \∂ÎÎÏËÛ›·. ^∏ «¬Ú·Û‹» ÙÔ˘˜ ¬Ìˆ˜ ·éÙc ‰bÓ Û˘ÌȤÛÙËΠÔÙb Ûb Ì›·Ó öÓÓÔÈ·,‰bÓ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËΠÔÙb Ûb ≤Ó·Ó ïÚÈÛÌfi»21.

^√ ºÏˆÚfiÊÛ΢ Ê˘ÛÈÎa ñÔÁÚ·ÌÌ›˙ÂÈ Ìb öÌÊ·ÛË, ¬ÙÈ ·Ú\ ¬ÏÔ Ôf ‰bÓ ‰fi-ıËΠ≤Ó·˜ àÎÚÈ‚c˜ ïÚÈÛÌe˜ ‰bÓ ÛËÌ·›ÓÂÈ ¬ÙÈ ‰bÓ àÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó Ù› Ú·ÁÌ·-ÙÈÎa qÙ·Ó ì \∂ÎÎÏËÛ›·, àÊÔÜ «ì Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È ¿ÓÙÔÙÂÙe à·Ú·›ÙËÙÔ ıÂ̤ÏÈÔ ÙÔÜ ¬ÏÔ˘ ‰ÔÁÌ·ÙÈÎÔÜ ÔåÎÔ‰ÔÌ‹Ì·ÙÔ˜»22.

ò∂Ú Óa ÊÙ¿ÛÔ˘Ì óÛÙfiÛÔ ÛÙa Ù·Ú·¯Ò‰Ë ¯ÚfiÓÈ· Ùɘ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ηdÙɘ \∞ÓÙÈÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘, ÁÈa Óa Á›ÓÂÈ Ì›· ÚÔÛ¿ıÂÈ· Óa Û˘ÓÔ„ÈÛÙÂÖ Î·d Óa ïÚÈ-ÛÙÂÖ, ¬ˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎa ϤÂÈ ï . °ÂÒÚÁÈÔ˜ «ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ìb Ùe ÓÂÜÌ· ÙɘïÌÔÏÔÁÈ·Îɘ àÌÊÈÛ‚ËÙ‹Ûˆ˜ ηd ÁÈa ÔÏÂÌÈÎÔf˜ ÛÎÔÔ‡˜, ·Úa Ìb ÙcÓ ‰È¿ıÂ-ÛË ëÓe˜ à·ıÔܘ ÛÙÔ¯·ÛÌÔÜ»23. ∞éÙc ÙcÓ àÓ¿ÁÎË Óa âÚ¢ÓËıÂÖ Ùe ı¤Ì· ‚·ı‡ÙÂ-Ú· ·åÛı¿ÓıËÎ·Ó ÔÏÏÔd ıÂÔÏfiÁÔÈ ÙÔÜ ÂÚ·Ṳ̂ÓÔ˘, àÏÏa ηd ÙÔÜ ÚÔÂÚ·Ṳ̂-ÓÔ˘ ·åáÓÔ˜24. ≠√̈˜ ì àÓ¿ÁÎË ·éÙc ηٷϋÁÂÈ ¿ÓÙÔÙ Ûb ÌÈa ëÙÂÚÔ‚·ÚÉ àfi-ÎÏÈÛË, àÊÔÜ Ú¤ÂÈ Ï¤ÔÓ Û‹ÌÂÚ· Óa Û˘Û¯ÂÙÈÛıÂÖ Ìb ÙcÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎc ΛÓËÛË.

21. ™˘ÌʈÓÒÓÙ·˜ ηd àӷχÔÓÙ·˜ ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ àÓ·Ï˘ÙÈÎa ¬ÙÈ: «™Ùc Ì·-ÎÚ·›ˆÓË ·Ú¿‰ÔÛË Ùɘ \√ÚıÔ‰ÔÍ›·˜, Ôî ¶·Ù¤Ú˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Âr¯·Ó ¿ÓÙÔÙ –¬ˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·ÈÛÙa âÍËÁËÙÈÎa ηd ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈο ÙÔ˘˜ öÚÁ·, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙa Ï·˚ο ÙÔ˘˜ ÎËÚ‡ÁÌ·Ù· ·Úa ÛÙa‰ÔÁÌ·ÙÈο ÙÔ˘˜ ‰ÔΛÌÈ·– Ì›· ÔÏf ÍÂηı·ÚÈṲ̂ÓË «¬Ú·ÛË», Ì›· «ı¤·» ÁÈa Ùe Ù› Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÂrÓ·Èì \∂ÎÎÏËÛ›·. ^∏ «¬Ú·Û‹» ÙÔ˘˜ ¬Ìˆ˜ ·éÙc ‰bÓ Û˘ÌȤÛÙËΠÔÙb Ûb Ì›·Ó öÓÓÔÈ·, ‰bÓ ÂÚÈÔÚ›ÛÙË-ΠÔÙb Ûb ≤Ó·Ó ïÚÈÛÌfi. √î ïÚÈÛÌÔd ÂÚd \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ôÚ¯ÈÛ·Ó Óa ‰È·Ù˘ÒÓÔÓÙ·È ÌÂÙa Ùe Û¯›ÛÌ·,΢ڛˆ˜ ÛÙc ¢‡ÛË ÙcÓ Ù·Ú·¯Ò‰Ë âÔ¯c Ùɘ ªÂÙ·ÚÚ˘ı̛ۈ˜ ηd \∞ÓÙÈÌÂÙ·ÚÚ˘ı̛ۈ˜. ∫·d ÔîïÚÈÛÌÔd ·éÙÔd Âr¯·Ó ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ïÌÔÏÔÁÈ·Îɘ àÌÊÈÛ‚‹ÙËÛ˘ ηd ÔÏÂÌÈÎɘ âÌ¿ıÂÈ·˜. o∏Ù·ÓïÚÈÛÌÔd Ôf àÓÉÎ·Ó Ûb Û¯ÔÏb˜ ÌÄÏÏÔÓ, ·Úa ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·, qÙ·Ó Û¯ÔÏ·ÛÙÈÎÔd ·Úa âÎÎÏË-ÛÈ·ÛÙÈÎÔ›. ^∏ ÌfiÓË çÚıc ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙÔÜ Ì˘ÛÙËÚ›Ô˘ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È ì ÌÂÙ·ÊÔÚÈÎc ηd Û˘Ì-‚ÔÏÈÎc ÁÏÒÛÛ· Ùɘ ÂéÏ¿‚ÂÈ·˜, Ôf ÂrÓ·È Î·d ì ÁÏÒÛÛ· Ùɘ ∞̂Á›·˜ °Ú·Êɘ. ^∏ àÏËıÈÓc ʇÛË Ùɘ\∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÌÔÚÂÖ Âé¯ÂÚ¤ÛÙÂÚ· Óa ·Ú·ÛÙ·ıÂÖ, Óa ÂÚÈÁÚ·ÊÂÖ, ·Úa Óa ηıÔÚÈÛÙÂÖ. ∫È ·éÙeÂrÓ·È, Ôf Á›ÓÂÙ·È ÛÙcÓ ∞̂Á›· °Ú·Êc ηd ÛÙc ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ·ÙÂÚÈÎc ıÂÔÏÔÁ›·. \∂Âȉc ‰¤Ó«àÚÎÂÖÙ·È íÓ ùÓÔÌ· ·Ú·ÛÙÉÛ·È Ùe ¬ÏÔÓ», ì °Ú·Ê‹, ϤÁÂÈ ï îÂÚe˜ ÃÚ˘ÛfiÛÙÔÌÔ˜, ηd ì îÂÚa ·-Ú¿‰ÔÛË ÌÔÚÔÜÌ Óa Û˘ÌÏËÚÒÛÔ˘ÌÂ, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂÖ «Ì‡ÚÈ· çÓfiÌ·Ù· ¥Ó· ·Ú·ÛÙ‹ÛË ·éÙɘ (Ùɘ\∂ÎÎÏËÛ›·˜) ÙcÓ ÂéÁ¤ÓÂÈ·Ó». \∞ӷʤÚÔ˘Ì âÓ‰ÂÈÎÙÈÎa ÌÂÚÈÎb˜ àe Ùd˜ ÂåÎfiÓ˜ Ôf ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ-ÔÜÓÙ·È: «ÛáÌ·», «Ê˘Ù›·», «ÔåÎÔ‰ÔÌ‹», «Ó·fi˜», «Ó‡ÌÊË», «ùÚÔ˜», «ÛÎËÓ‹», «ÔrÎÔ˜», «‡ÚÁÔ˜»,«·Ú¿‰ÂÈÛÔ˜», «ôÌÂÏÔ˜», õ «àÌÂÏÒÓ», «·Úı¤ÓÔ˜», «êÁÓ‹», «Ï˘¯Ó›·», «Ó·Ü˜», «‚·Û›ÏÈÛÛ·»,«ÛÙ‡ÏÔ˜», «ÏÈÌ‹Ó», «Ô›ÌÓË», «ÎÈ‚ˆÙfi˜», «Ó¤· ™ÈÒÓ», «ôÓˆ ^πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì», «ÊÔÚÂÖÔÓ», «Û٤ʷ-ÓÔ˜», «Ì‹ÙÚ·» Î.ô. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa µ∞™π§∂π∞¢∏ µ. ¶∂∆ƒ√À, ¶·ÜÏÔ˜, ¬. ·Ú. ÛÛ. 166-167.

22. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 12.23. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 14.24. \∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎa àӷʤÚÔ˘Ì ÙeÓ ªËÙÚÔÔÏ›ÙË ªfiÛ¯·˜ ºÈÏ¿ÚÂÙÔ, ÙeÓ ÃÔÌÈ¿ÎÔÊ, ÙeÓ

ªÔ˘ÏÁοÎÔÊ, ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢, ÙeÓ ∫¿ÏÏÈÛÙÔ Ware. º˘ÛÈÎa Ìb Ùe ı¤Ì· àÛ¯ÔÏ‹ıËÎ·Ó Î·dôÏÏÔÈ âÈÊ·ÓÂÖ˜ ıÂÔÏfiÁÔÈ.

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

99

∂rÓ·È ÍÂοı·ÚÔ ¬ÙÈ ‰bÓ ö¯Ô˘Ì ÌÈa Û˘ÓÔÏÈÎc ÌÂϤÙË Ùɘ îÛÙÔÚ›·˜ ÙÔÜ ‰fiÁ-Ì·ÙÔ˜ ηd ÙáÓ ÂÚd \∂ÎÎÏËÛ›·˜ àÓÙÈÏ‹„ÂˆÓ ÛÙÔf˜ ¶·ÙÂÚÈÎÔf˜ ηd ÌÂÙ¤ÂÈÙ·¯ÚfiÓÔ˘˜, ÌÔÏÔÓfiÙÈ ñ¿Ú¯ÂÈ ÏÉıÔ˜ ÌÔÓÔÁÚ·ÊÈáÓ25, Ôf àӷʤÚÔÓÙ·È Ûb ‰È¿ÊÔ-Ú· ıÂÔÏÔÁÈÎa ˙ËÙ‹Ì·Ù·. ^√ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌe˜ ÂrÓ·È, Ê˘ÛÈÎa, àÎÚȂᘠì \∂ÎÎÏËÛ›·ÛÙcÓ ÏËÚfiÙËÙ· Ùɘ ˙ˆÉ˜ ηd Ùɘ ñ¿ÚÍÂÒ˜ Ù˘ ó˜ à‰È·›ÚÂÙË öÎÊ·ÓÛË ÙÔÜ ™Ò-Ì·ÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ26. ™ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È Ôf ‰È·Ê˘Ï¿¯ÙËΠÙfiÛ· ¯ÚfiÓÈ· ì ¯ÚÈ-ÛÙÈ·ÓÈÎc ›ÛÙË, ηd ̤ۈ Ùɘ ·éıÂÓÙ›·˜ Ù˘, ¯¿ÚÈÓ ÛÙc âÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙÔÜ ∞̂Á›Ô˘¶Ó‡̷ÙÔ˜, ¬Ï· Ù· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎa ‰fiÁÌ·Ù· ηd Ôî ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎb˜ ÂÔÈı‹ÛÂȘ ÎÏË-ÚÔ‰ÔÙÔÜÓÙ·È ÛÙd˜ ëfiÌÂÓ˜ ÁÂÓ¤˜. °›ÓÔÓÙ·È ‰b ‰ÂÎÙa ÛÙe ¯áÚÔ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜Ìb ñ·ÎÔc ηd Ìb ÈÛÙfiÙËÙ· ÛÙc Û˘ÓÂ¯É Î·d à·Ú¿ÏÏ·ÎÙË ·Ú¿‰ÔÛË.

∂rÓ·È Î·Ù·ÓÔËÙe ϤÔÓ, ¬ÙÈ ‰bÓ ñ¿Ú¯ÂÈ Î¿ÔÈÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ, Ôf Óa àÊÈÂÚÒ-ÓÂÙ·È ÛÙcÓ ÂÚd \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ‰È‰·Ûηϛ·, ÁÈ\ ·éÙe ηd ‰bÓ ÂrÓ·È ‰˘Ó·ÙeÓ Óa Âåˆ-ıÔÜÓ ÔÏÏa ÁÈa ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· Ûb ÌÈa ÌÂϤÙË Ùɘ öÎÙ·Û˘ Ùɘ ·ÚÔ‡Û·˜ Ìb àfi-Ï˘Ù· ÂÈÛÙÈÎe ÙÚfiÔ, ÁÈ\ ·éÙe ηd ÊÚÔÓÔÜÌÂ, ¬ÙÈ ÙÔÜÙÔ Ú¤ÂÈ Óa Á›ÓÂÈ Ì¤Û· àeÌÈa ÂéÚ‡ÙÂÚË ÚÔÔÙÈ΋, ‰ÈfiÙÈ ì \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È Ùe ™áÌ· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ Î·›, Û˘-ÓÂá˜, à‰‡Ó·ÙÔÓ Óa ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ì ÁÈ\ ·éÙcÓ Î·d Ùc ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘, ¯ˆÚd˜ ÚáÙ·Óa ÔÜÌ àÚÎÂÙa ÁÈa ÙeÓ ú‰ÈÔ ÙeÓ \∂Ó·ÓıÚˆ‹Û·ÓÙ· §fiÁÔ. ^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ‰bÓÂrÓ·È êÏᘠ≤Ó· ‰fiÁÌ·, àÏÏa ì ñ·ÚÍÈ·Îc ÚÔ¸fiıÂÛË Î¿ı ‰È‰·Ûηϛ·˜ ηdοı ÎËÚ‡ÁÌ·ÙÔ˜.

^∏ ıÂÔÏÔÁ›· àÛÎÂÖÙ·È Î·d ηÏÏÈÂÚÁÂÖÙ·È Ì¤Û· ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·. ∫·d ·éÙeÛ˘Ì‚·›ÓÂÈ ‰ÈfiÙÈ ì \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ÛˆÙËÚ›· ηd âÎÙe˜ ·éÙɘ ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ñÊ›-ÛÙ·Ù·È ÛˆÙËÚ›·27, ¬ˆ˜ ñÔÛÙËÚ›˙ÂÈ Î·d ï ºÏˆÚfiÊÛ΢28. ¶ÔÏf êÏ¿, ÏÔÈeÓ, ìÂÚd \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ‰È‰·Ûηϛ· ‰bÓ ÂrÓ·È ‰˘Ó·ÙeÓ Óa ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛıÂÖ, ¬ˆ˜ ÙÔÓ›˙ÂÈï ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÛaÓ Î¿ÙÈ àÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ àe ÙcÓ °Ú·Êc ηd ÙcÓ ¶·Ú¿‰ÔÛË29. \∞ÏÏa

25. ªfiÓË âÍ·›ÚÂÛË àÔÙÂÏÂÖ Ùe çÁÎá‰Â˜ öÚÁÔ ÙÔÜ \πËÛÔ˘›ÙÔ˘ Emile Mersch, Le corpsMystique du Christ, Desclee de Brouwer, Paris 1936. ™b ·éÙe ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ≤Ó· àÊ¿ÓÙ·ÛÙ·ÌÂÁ¿ÏÔ Ûb ÔÛfiÙËÙ· ñÏÈÎe Á‡Úˆ àe ÙcÓ ÂÚd \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ‰È‰·Ûηϛ·.

26. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÛ. 19-20.27. ∆e âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎe ñfi‚·ıÚÔ Ùɘ ·Ú·¿Óˆ ı¤Û˘ ıˆÚÔÜÌ ¬ÙÈ ÂrÓ·È å‰È·ÈÙ¤Úˆ˜ ÛËÌ·-

ÓÙÈÎe ηd å‰È¿˙ˆÓ, àÊÔÜ, iÓ Î·d Ê·ÓÙ¿˙ÂÈ àÓÙÈÊ·ÙÈ΋, Ûb Û˘Ó¿ÊÂÈ· ¿ÓÙÔÙ Ìb ÙcÓ Ù·‡ÙÈÛË j ÌcÙáÓ Î·ÓÔÓÈÎáÓ Î·d ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈÎáÓ ïÚ›ˆÓ, ıa ÌĘ à·Û¯ÔÏ‹ÛÂÈ ·Ú·Î¿Ùˆ, ‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ ¬ÙÈ ì≈·ÚÍË Î·d Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ı· ì Ù·‡ÙÈÛË j ù¯È ·éÙáÓ, ηıÔÚ›˙ÂÈ àfiÏ˘Ù· ÙcÓ ≈·ÚÍË ÛˆÙËÚ›·˜ âÓÙe˜àÏÏa ηd âÎÙfi˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜.

28. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, £¤Ì·Ù· \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘ £ÂÔÏÔÁ›·˜, âΉfiÛÂȘ ò∞ÚÙÔ˜∑ˆÉ˜, \∞ıÉÓ·È 1973, ÛÛ. 191-209.

29. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ÌÙÊÚ. ¢ËÌ‹-ÙÚÈÔ˜ ∆Û¿Ì˘, \∂ΉfiÛÂȘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1976, ÛÂÏ. 39 Î.ë.

£∂√§√°π∞ 1/2013

100

ÔûÙ ıˆÚÂÖ ¬ÙÈ ÌÔÚÂÖ Óa ‚·ÛÈÛıÂÖ ÌfiÓÔ ÛÙa ΛÌÂÓ· ÙáÓ °Ú·ÊáÓ, Ùa ïÔַηı·˘Ùa ÌÔÚÂÖ Óa ëÚÌËÓ¢ıÔÜÓ Î·d Óa âÎÙÈÌËıÔÜÓ ÌfiÓÔ Û˘Ó˘Ê·Ṳ̂ӷ Ìb ÙcÓ∑ˆÓÙ·Óc ¶·Ú¿‰ÔÛË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜30.

^∏ àÔÛÙÔÏÈÎc âÍ¿ÏÏÔ˘ öÎÊÚ·ÛË ÂÚd ÙÔÜ «ÛÒÌ·ÙÔ˜» ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ·Ú·-ÁΈÓÈÛıÂÖ ÂûÎÔÏ· àe ÙÔf˜ âÈÛÙ‹ÌÔÓ˜ ıÂÔÏfiÁÔ˘˜. ∆e àÔÊ·ÛÈÛÙÈÎe âȯ›-ÚËÌ· ıa ÂrÓ·È ïˆÛ‰‹ÔÙ àfiÚÚÔÈ· ÌÈĘ ïÏÔÎÏËڈ̤Ó˘ ı¿Ûˆ˜ ÙÔÜ ÚÔ-ÛÒÔ˘ ηd ÙÔÜ öÚÁÔ˘ ÙÔÜ £ÂÔÜ. √éÛÈ·ÛÙÈÎa ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ ıˆÚÂÖ, ¬ÙÈ ì ‰È‰·-Ûηϛ· ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ÛÙËÚȯÙÂÖ ÌfiÓÔ ÛÙd˜ °Ú·Êb˜ j ÌfiÓÔ ÛÙcÓ ¶·Ú¿‰ÔÛË31. •Â-οı·Ú·, ÏÔÈfiÓ, âÈÛËÌ·›ÓÂÈ Î·d Ìb ¿ıÔ˜ ‰È‰¿ÛÎÂÈ, ¬ÙÈ ì ÂÚd Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜‰È‰·Ûηϛ· ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙÔf˜ ‰‡Ô ˘ÏáÓ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜: ÙcÓ °Ú·Êc ηd ÙcÓ¶·Ú¿‰ÔÛË32. ∆‹Ó «·Ú¿‰ÔÛË» ¬Ìˆ˜ Ôf ̤۷ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· ‰bÓ ‰‡Ó·Ù·È,̤Û̌ˆ êÏÔ˚Îɘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘, Óa ÓÔËıÂÖ ó˜ ì ñ¿Ú¯Ô˘Û· àÓıÚÒÈÓË ÌÓ‹ÌË ÔfηıÔ‰ËÁÂÖ Î·d ÌÂÙ·‚¿ÏÏÂÈ Û˘Ó¯ᘠηd à‰È·Ï›و˜ ÙfiÛÔ ÙÔf˜ Ù‡Ô˘˜, ¬ÛÔ Î·dÙa öıÈÌ· ëÓe˜ ˙ˆÓÙ·ÓÔÜ çÚÁ·ÓÈÛÌÔÜ j àÎfiÌË-àÎfiÌË Óa ÓÔËıÂÖ âÓÙÂÏᘠàeôÏÏË çÙÈÎc ÁˆÓ›·, ¬ÙÈ êÏá˜ ì «·Ú¿‰ÔÛË» ÂrÓ·È Ì›· «Ê˘ÛÈ΋» ÛÙ·ıÂÚa ÛÙc˙ˆc ηd Ùc ÔÚ›· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÁÈa ÙcÓ Ìc ÌÂÙ·‚ÔÏc ÙáÓ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎáÓ Ù‡-ˆÓ ηd âı›ÌˆÓ33. ¶ÈÛÙ‡ԢÌ ¬ÙÈ ì ¶·Ú¿‰ÔÛË ÛÙc ÛΤ„Ë ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ÂrÓ·È Ì›· Û˘Ó¯c˜ ηd à·Ú·Û¿Ï¢ÙË ·ÚÔ˘Û›· ÙÔÜ ∞̂Á›Ô˘ ¶Ó‡̷ÙÔ˜, Ùɘ ı›-·˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ ηd ÚÔÛÊÔÚĘ ∆Ô˘ Úe˜ Ùe Ô›ÌÓÈÔ, œÛÙ Óa ÌcÓ ñ¿Ú¯ÂÈ ÚÔ-ÛÎfiÏÏËÛË Î·d ÂÚȯ·Ú¿ÎˆÛË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ªfiÓÔÓ öÙÛÈ Î·d ÌfiÓÔÓ âÊfiÛÔÓ Ùe¶ÓÂÜÌ· «Ùe Ï·ÏÉÛ·Ó ‰Èa ÙáÓ ¶ÚÔÊËÙáÓ» ηıÔ‰ËÁÂÖ ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·, ·éÙc ıaâÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È ù¯È ηÙa Ùfi «ÁÚ¿ÌÌ·» àÏÏa ηÙa Ùfi «ÓÂÜÌ·».

30. ™Ùe ÛËÌÂÖÔ ·éÙe ÂrÓ·È àÓ·ÁηÖÔ Óa âÈÛËÌ¿ÓÔ˘Ì ¬ÙÈ ÛÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ì ¶·Ú¿‰ÔÛË Ùɘ\∂ÎÎÏËÛ›·˜, Ôé‰ÂÌ›· ÓÔËÌ·ÙÈÎc ηd ÛËÌ·ÛÈÔÏÔÁÈÎc Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· ö¯ÂÈ Ìb Ùd˜ ·Ú·‰fiÛÂȘ j Ùd˜ Û˘-Ó‹ıÂȘ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ j ηd ÙáÓ ÙÔÈÎáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ.

31. \∂‰á ÌÄÏÏÔÓ ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ àӷʤÚÂÙ·È, âÌ̤ۈ˜ ÏcÓ Û·Êá˜, ÛÙcÓ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎc Ú·-ÎÙÈÎc Óa ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ì ıÂÔÏÔÁÈÎc ‰È‰·Ûηϛ· ÌfiÓÔ ÛÙcÓ ∞̂Á›· °Ú·Êc ηd Óa àÔÛȈÂÖÙ·È Ï‹-Úˆ˜ ì ^πÂÚa ¶·Ú¿‰ÔÛȘ ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ.

32. ™˘Ó‰¤ÔÓÙ·˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙcÓ ¶·Ú¿‰ÔÛË Ìb ÙcÓ Î·ıÔÏÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, Ôf ıa ‰ÔÜÌ·ڷοو, ï . °ÂÒÚÁÈÔ˜ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ: «^∏ öÎÙ·ÛË Ùɘ ¶·Ú·‰fiÛˆ˜ ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ηıÔÚÈÛÙÂÖêÏᘠÌb îÛÙÔÚÈÎc öÚ¢ӷ. ∞éÙc ıa qÙ·Ó ÌÈa ÔÏf âÈΛӉ˘ÓË Ì¤ıÔ‰Ô˜. ∞éÙe ıa Û‹Ì·ÈÓ ÌÈaÙ¤ÏÂÈ· ·Ú·ÁÓÒÚÈÛË Ùɘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎɘ ʇÛˆ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ^∏ ¶·Ú¿‰ÔÛË ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È Î·d η-Ù·ÓÔÂÖÙ·È ÌfiÓÔ Ìb Ùe Óa àÓ‹ÎÂȘ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·, Ìb ÙcÓ âÓÂÚÁe Û˘ÌÌÂÙÔ¯c ÛÙcÓ ÎÔÈÓc õ “ηıÔ-ÏÈ΋” Ù˘ ˙ˆ‹». µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ηd \∞ÔχÙÚˆÛË, ÌÙÊÚ. ¶·-Ó·ÁÈÒÙË ∫. ¶¿ÏÏË, âΉfiÛÂȘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1983, ÛÂÏ. 42.

33. µÏ. ÛÙÔ http://fdathanasiou.wordpress.com/2012/07/14/ÂfiÌÂÓÔÈ-ÙÔȘ-∞Á›ÔȘ-¶·ÙÚ¿-%C2%ADÛÈÓ--Á/

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

101

£ÂˆÚÔÜÌÂ, ÏÔÈeÓ, ¬ÙÈ ÚfiıÂÛ‹ ÙÔ˘, Ìb ÙcÓ àÛÊ·ÏÉ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ùɘ ‰È‰·-Ûηϛ·˜ Ôf ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙcÓ °Ú·Êc ηd ÙcÓ ¶·Ú¿‰ÔÛË, ÂrÓ·È Óa ηٷ‰Â›ÍÂÈ ÙcÓ·ÚÈ· ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈa ÙcÓ ≈·ÚÍË Ùɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, Ôf ‰bÓ ÂrÓ·ÈôÏÏË àe ÙcÓ ñÔÛÙ·ÙÈÎc ≤ÓˆÛË ÙáÓ ‰‡Ô ʇÛˆÓ, ì ïÔ›· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂÌb ÙcÓ Û¿ÚΈÛË ÙÔÜ §fiÁÔ˘, iÓ Î·d ηÙa ÙeÓ . °ÂÒÚÁÈÔ ì ñÊÈÛÙ¿ÌÂÓË ‰ÔÌc Ùɘ\∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È àÓÙ›ıÂÙË Úe˜ ÙÔf˜ ÓfiÌÔ˘˜, ¬ˆ˜ àÎÚȂᘠηd Ùe ≈„ÈÛÙÔ Ì˘-ÛÙ‹ÚÈÔ Ùɘ \∂Ó·ÓıÚˆ‹Ûˆ˜34. \∞ÎÚȂᘠâÂȉc ï ÃÚÈÛÙe˜ ÂrÓ·È £Â¿ÓıڈԘηd âÂȉc Û‡Ìʈӷ Ìb ÙcÓ àfiÊ·ÛË Ùɘ ÷ÏÎˉfiÓ·˜ ÂrÓ·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ «Ù¤ÏÂÈ-Ô˜ £Âe˜ ηd Ù¤ÏÂÈÔ˜ ôÓıÚˆÔ˜» ì ≈·ÚÍË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È ‰˘Ó·Ù‹. \∞ÊÔÜÛ˘Ó›ÛÙ·Ù·È ÛÙa ª˘ÛÙ‹ÚÈ·, Ôf ¬Ï· ÙÔ˘˜ Û˘Ó¿ÁÔÓÙ·È ÌÈa âÛˆÙÂÚÈÎc ÌÂÙÔ¯cÛÙe ı¿Ó·ÙÔ ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ Î·d ÙcÓ \∞Ó¿ÛÙ·ÛË, ì \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ï ηÚe˜ ÙÔÜàÔÏ˘ÙÚˆÙÈÎÔÜ öÚÁÔ˘ ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ. ^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È Î·d àÔÙÂÏÂÖ Ùe ÛÎÔeηd Ùe Ù¤ÚÌ· Ùɘ ηٷ‚¿ÛÂÒ˜ ∆Ô˘ ÁÈa âÌĘ ÙÔf˜ àÓıÚÒÔ˘˜. ªfiÓÔ Ì¤Û· àeÙÔ‡ÙË ÙcÓ ÚÔÔÙÈÎc ηÙa ÙeÓ ÚáÛÔ ¶·Ù¤Ú· ÂrÓ·È ‰˘Ó·ÙeÓ ì ʇÛË Ùɘ \∂ÎÎÏË-Û›·˜ Óa Á›ÓÂÈ Î·Ù·ÏËÙc ÛˆÛÙa ηd Ìb ÏËÚfiÙËÙ·. ∆e ÎÚ›ÛÈÌÔ ÛËÌÂÖÔ ·éÙɘ ÙɘëÚÌËÓ›·˜ ÂrÓ·È ì âÓ·ÓıÚÒËÛË ÙÔÜ ÀîÔÜ Î·d §fiÁÔ˘ ÙÔÜ £ÂÔÜ.

^√ ÃÚÈÛÙe˜ Ó›ÎËÛ Ìb ÙcÓ \∂Ó·ÓıÚÒËÛË Î·d ÙcÓ \∞Ó¿ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘ ÙeÓ ı¿Ó·-ÙÔ. ∫·d Ûb ÙÔ‡ÙË Ùc Ó›ÎË, àÎÚÈ‚á˜, öÁÎÂÈÙ·È Î·d Ùe ÁÂÁÔÓe˜ Ùɘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ Ùɘ^∂ÎÎÏËÛ›·˜. h∞˜ ÌcÓ ÏËÛÌÔÓÔÜÌÂ, ¬ÙÈ ì \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È Ùe öÚÁÔ ÙÔÜ £ÂÔÜ â¿-Óˆ ÛÙcÓ °ÉØ ¿Óˆ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·, ÙcÓ ïÔ›· Û˘ÓÈÛÙÔÜÛ·Ó Ôî \∞fiÛÙÔÏÔÈ Î·d¬ÏÔÈ âÎÂÖÓÔÈ Ôf ›ÛÙ„·Ó âÍ àگɘ, ηÙÉÏı ÙcÓ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ Ùe ≠∞ÁÈÔ ¶ÓÂÜÌ·,Ôf qÚı Óa ηÙÔÈ΋ÛÂÈ àÓ¿ÌÂÛ¿ Ì·˜ ηd Óa ‰Ú¿ÛÂÈ ÛÙeÓ ÎfiÛÌÔ. «™\ âΛÓË»,ıa ÛËÌÂÈÒÛÂÈ ï ºÏˆÚfiÊÛ΢, «ÙcÓ ÙÚÔÌÂÚc ηd àηٷÓfiËÙË ÁÈÔÚÙc Ùe ¶ÓÂÜÌ·– ï ¶·Ú¿ÎÏËÙÔ˜ η٤گÂÙ·È Î·d âÓÔÈÎÂÖ Ì¤Û· ÛÙeÓ ÎfiÛÌÔ, ¬Ô˘ ÔÙb ÚdÓ ‰bÓqÙ·Ó ·ÚgÓ Î·Ùa ÙeÓ ÙÚfiÔ Ôf àÚ¯›˙ÂÈ ÙÒÚ· Óa âÓÔÈÎÂÖ. ∆ÒÚ· ÂåÛ¤Ú¯ÂÙ·È Ì¤-Û· ÛÙeÓ ÎfiÛÌÔ ÁÈa Óa âÓÔÈ΋ÛÂÈ Û\ ·éÙeÓ Î·d ÁÈa Óa Á›ÓÂÈ ì ·ÓÙÔ‰‡Ó·ÌË ËÁcÙɘ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÛˆ˜ ηd Ùɘ ıÂÒÛˆ˜. ^∏ ¯ÔÚ‹ÁËÛË Î·d ì οıÔ‰Ô˜ ÙÔÜ ¶Ó‡-Ì·ÙÔ˜ qÙ·Ó ÌÈa ÌÔÓ·‰ÈÎc ηd àÓ·ӿÏËÙË \∞ÔÎ¿Ï˘„Ë. \∂ΛÓË ÙcÓ ì̤ڷ,̤۷ Ûb ÌÈa ÛÙÈÁÌ‹, ÌÈa àÓÂÍ¿ÓÙÏËÙË ËÁc ˙áÓÙÔ˜ ≈‰·ÙÔ˜ ηd ∞åˆÓ›Ô˘ ∑ˆÉ˜àÔηχÊıËΠâ‰á ÛÙc ÁÉ. ^∏ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹, ëÔ̤ӈ˜, ÂrÓ·È Ùe ϋڈ̷ ηd ìËÁc ¬ÏˆÓ ÙáÓ Ì˘ÛÙËÚ›ˆÓ ηd ÙáÓ Ì˘ÛÙËÚÈ·ÎáÓ Ú¿ÍˆÓ, ì ÌÈa ηd àÓÂÍ¿ÓÙÏË-ÙË ËÁc ¬Ï˘ Ùɘ Ì˘ÛÙËÚÈ·Îɘ ηd ÓÂ˘Ì·ÙÈÎɘ ˙ˆÉ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∆e ÓaÂrÛ·È j Óa ˙ÂÖ˜ ̤۷ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· ÛËÌ·›ÓÂÈ (implies) Û˘ÌÌÂÙÔ¯c ÛÙcÓ \∂ÎÎÏË-

34. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 20.

£∂√§√°π∞ 1/2013

102

Û›·». ^∏ \∂ÎÎÏËÛ›·, ÏÔÈfiÓ, ηÙa ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÂrÓ·È Î¿ÙÈ ·Ú·¿Óˆ, àeÌ›· êÏc ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ‰ÈfiÙÈ Ûb ·éÙcÓ ÌÂÙ¤¯ÂÈ Î·d àÓ‹ÎÂÈ ‰È·ÚÎᘠï ÃÚÈÛÙfi˜35.\∞e Ùc ÛÙÈÁÌc Ôf ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ‰È·ÚÎᘠÛb ·éÙcÓ ÙcÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÂûÏÔÁÔ ÂrÓ·È ÓaÌcÓ àÔÛÄÙ·È àe ·éÙcÓ Î·d ëÔ̤ӈ˜ Óa ÌcÓ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÔûÙ ö͈, ÔûÙ ¿-Óˆ àe ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·. ∞éÙe ηٷ‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÂÚ›ÙÚ·Ó· ÙcÓ ôÚÙÈ· ηd ôÚÚËÎÙËÛ‡Ó‰ÂÛË ÙÔÜ ™ÒÌ·ÙÔ˜ Ìb ÙcÓ ∫ÂÊ·Ïc Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜Ø ÙÔf˜ ÈÛÙÔf˜ ‰ËÏ·‰c ÌbÙeÓ ú‰ÈÔ ÙeÓ ÃÚÈÛÙfi. ª›· Û‡Ó‰ÂÛË Ôf Ê˘ÛÈÎa ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ ñÂÚ·Û›ÛÙËÎÂÌb Ûı¤ÓÔ˜ öÓ·ÓÙÈ Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔÜ §fiÛ΢, ï ïÔÖÔ˜ ·ÚÔ˘Û›·Û ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· ó˜™áÌ· ÃÚÈÛÙÔÜ Ôf àÔηχÙÂÙ·È Ì¤Ûˆ Ùɘ âÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÙÔÜ ∞̂Á›Ô˘ ¶Ó‡̷-ÙÔ˜, ÛÙc ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ Óa àԉ›ÍÂÈ ÙcÓ Í¯ˆÚÈÛÙc ≈·ÚÍË ‰‡Ô ÔåÎÔÓÔÌÈáÓÙÔÜ ÀîÔÜ Î·d ÙÔÜ ∞̂Á›Ô˘ ¶Ó‡̷ÙÔ˜36. ™‡Ìʈӷ Ìb ÙfiÓ, ηÙa ÁÂÓÈÎc ïÌÔÏÔÁ›·,ÎÔÚ˘Ê·ÖÔ °¿ÏÏÔ ÌÂÏÂÙËÙc ηd ëÚÌËÓ¢Ùc Ùɘ \∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·˜ ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊ-Û΢, Yves-Noel Lelouvier, ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈ΋ ÙÔ˘ ‰È·‰·Ûη-Ï›·, Ìb âÌÊ·ÓÙÈÎe ÙÚfiÔ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ, ¬ÙÈ ö‰ˆÛ ̛· ôÚÈÛÙË ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎc ÚÔ-ÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÛÙcÓ ÃÚÈÛÙÔÏÔÁ›· öÓ·ÓÙÈ Ùɘ ¶ÓÂ˘Ì·ÙÔÏÔÁ›·˜, Ôf ¬ˆ˜ ÚÔ·Ó·-ʤڷÌ àÓ¤Ù˘Í ΢ڛˆ˜ ó˜ ÛÊÔ‰Úc à¿ÓÙËÛË Î·Ùa ÙÔÜ §fiÛ΢. ^√ Lelouvier‰Â›¯ÓÂÈ Óa àÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È, ¬ÙÈ ÛÙcÓ ·ÙÂÚÈ΋ (ÙcÓ öÓÙÔÓ· ηd à·Ú·Û¿ÏÂ˘Ù··ÙÂÚÈ΋) ÛΤ„Ë ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ì ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎc ‰È¿ÛÙ·ÛË Ùɘ âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·˜ÙÔ˘ öÁÎÂÈÙ·È ÛÙcÓ âÈÌÔÓ‹ ÙÔ˘ ÁÈa ÙcÓ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ùɘ \√Úıfi‰Ô͢ \∂ÎÎÏËÛ›·˜Î·d ÙÔÜ Ì˘ÛÙËÚ›Ô˘ Ùɘ £Â›·˜ ∂鯷ÚÈÛÙ›·˜, ó˜ Ùe ÙÂÏÈÎe ı¤ÛÊ·ÙÔ Ùɘ ëÓfiÙËÙ·˜37.

ª¤Û· ÛÙÔf˜ ÎfiÏÔ˘˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ñÊ›ÛÙ·Ù·È ì ÛˆÙËÚ›· ηd ì ÌÂÙ·ÌfiÚ-ʈÛË ÙÔÜ àÓıÚˆ›ÓÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜, ÁÈ\ ·éÙe ηd ï . °ÂÒÚÁÈÔ˜ ≛ˆÍ Óa ÚÔÛÂÁ-Á›ÛÂÈ Ùe ı¤Ì· âÓÒÈÔÓ ÙáÓ ÚÔÎÏ‹ÛˆÓ, Ôf öıÂÙ ÛÙd˜ \∂ÎÎÏËۛ˜ Ùe ¶.™.∂.ηd Óa ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ Ì›· ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÁÈa Ùa ηÓÔÓÈÎa ηd ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈÎa ¬ÚÈ· Ùɘ\∂ÎÎÏËÛ›·˜, àÊÔÜ ·éÙa ÂrÓ·È Ôf ηÙa ÙcÓ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ηıÔÚ›˙Ô˘Ó ÙcÓ ú‰È·ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·, ÙcÓ ú‰È· ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·. ò∂͈ àe ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· ‰bÓñ¿Ú¯ÂÈ ÛˆÙËÚ›·, âÂȉc ì \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ì ÛˆÙËÚ›· ÁÈa ÙeÓ ôÓıÚˆÔ. ™ÙcÓ\∂ÎÎÏËÛ›·, ¬ˆ˜ ÛÙe ™áÌ· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ, âÍËÁÂÖ ï . °ÂÒÚÁÈÔ˜, Ùe ≈„ÈÛÙÔ Ì˘-ÛÙ‹ÚÈÔ Ùɘ \∂Ó·ÓıÚˆ‹Ûˆ˜, Ùe Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ Ùɘ ëÓÒÛˆ˜ ÙáÓ ‰‡Ô ʇÛˆÓ, Ú·Á-Ì·ÙÒÓÂÙ·È Û˘Ó¯ᘠηd à‰È·Ï›و˜. ™ÙcÓ \∂ÓÛ¿ÚΈÛË ÙÔÜ §fiÁÔ˘ öÁÎÂÈÙ·È ì

35. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 32 Î.ë.36. µÏ. Losky Vladimir, ^∏ ª˘ÛÙÈÎc £ÂÔÏÔÁ›· Ùɘ \∞Ó·ÙÔÏÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÌÙÊÚ. ¶ÚÂÛ‚˘-

Ù¤Ú· ™Ù¤ÏÏ· ¶ÏÂ˘Ú¿ÎË, âΉfiÛÂȘ ¶. ¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 19732.37. µÏ. Yves-Noël Lelouvier, Perspectives Russes sur L’Église, Un Théologien Contempo-

rain Georges Florovsky, Éditions du Centurion, Paris 1968.

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

103

ÏËÚfiÙËÙ· Ùɘ àÔηχ„ˆ˜, ÌÈĘ àÔÎ¿Ï˘„˘ ù¯È ÌfiÓÔ ÙÔÜ £ÂÔÜ, àÏÏa ηdÙÔÜ ú‰ÈÔ˘ ÙÔÜ àÓıÚÒÔ˘38.

^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ÏËÚfiÙËÙ·Ø ÂrÓ·È ì Û˘Ó¤¯ÈÛË Î·d ì Ï‹ÚˆÛË Ùɘ ı·Ó-ıÚˆ›Ó˘ ëÓÒÛˆ˜, àÊÔÜ ·éÙc ÂrÓ·È ì àÓ·ÁÂÓÓË̤ÓË Î·d ÌÂÙ·ÌÔÚʈ̤ÓËàÓıÚˆfiÙËÙ·. ∆e ÓfiËÌ· Ùɘ àÓ·ÁÂÓÓ‹Ûˆ˜ ηd ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÛˆ˜ ·éÙɘ ÂrÓ·È,¬ÙÈ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· Ùe àÓıÚÒÈÓÔ Á¤ÓÔ˜ àÔ‚·›ÓÂÈ Ì›· ëÓfiÙËÙ· «âÓ âÓd ÛÒÌ·-ÙÈ»39. ^∏ ˙ˆc Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È ì ≤ÓˆÛË Î·d ì ëÓfiÙËÙ·. ∆e ™áÌ· Ùɘ \∂ÎÎÏË-Û›·˜ Û˘Ì‚È‚¿˙ÂÙ·È Î·d ·éÍ¿ÓÂÈ ÛÙcÓ ëÓfiÙËÙ· ÙÔÜ ¶Ó‡̷ÙÔ˜, ÛÙcÓ ëÓfiÙËÙ· ÙɘàÁ¿Ë˜. ^√ ¯áÚÔ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È ì ëÓfiÙËÙ· ÙáÓ àÓıÚÒˆÓ, ηd Ê˘ÛÈÎaì ëÓfiÙËÙ· ·éÙc ‰bÓ ÂrÓ·È â͈ÙÂÚÈ΋, àÏÏa âÛˆÙÂÚÈÎc ηd çÚÁ·ÓÈ΋. ™Ùe âÛˆÙÂ-ÚÈÎe Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ì àÓıÚˆfiÙËÙ· ÂÚÓÄ Ûb ≤Ó· ôÏÏÔ Ï¿ÓÔ, àÚ¯›˙ÂÈ ≤Ó· Ó¤ÔÙÚfiÔ ñ¿Ú͈˜, ‚Ú›ÛÎÂÈ ÙcÓ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÌÈĘ Ó¤·˜, Ï‹ÚÔ˘˜, ηıÔÏÈÎɘ ˙ˆÉ˜«Âå˜ ÙcÓ ëÓfiÙËÙ· ÙÔÜ ¶Ó‡̷ÙÔ˜, Âå˜ ÙeÓ Û‡Ó‰ÂÛÌÔÓ Ùɘ ÂåÚ‹Ó˘»40. ^√ Û˘ÏÏÔÁÈ-ÛÌe˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ η٤ÏËÁÂ, ¬ÙÈ ·éÙe ÂrÓ·È Ùe Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ Ùɘ ÙÂÏÈÎɘâ·ÓÂÓÒÛˆ˜ ηÙa ÙcÓ ÂåÎfiÓ· Ùɘ ëÓfiÙËÙ·˜ Ùɘ ∞̂Á›·˜ ∆ÚÈ¿‰Ô˜, Ôf Ú·ÁÌ·-ÙÔÔÈÂÖÙ·È ÛÙcÓ ˙ˆc ηd ÙcÓ ‰È‰·Ûηϛ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. °È\ ·éÙe ηd ‰bÓ ÓÔ-ÂÖÙ·È \∂ÎÎÏËÛ›· ¯ˆÚd˜ ëÓfiÙËÙ·41.

‚) ^∏ ∫·ıÔÏÈÎfiÙËÙ· Ùɘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜

^√ £·Ó¿Û˘ ¶··ı·Ó·Û›Ô˘, ùÓÙ·˜ ≤Ó·˜ âÎ ÙáÓ Ï›ÁˆÓ ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ ıÂÔÏfiÁˆÓÔf ö¯ÂÈ ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ Ûb ‚¿ıÔ˜ Ùc ‰È‰·Ûηϛ· ηd Ùd˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔÜ . °ÂˆÚÁ›Ô˘ºÏˆÚfiÊÛ΢, Ûb ≤Ó· ôÚıÚÔ ÙÔ˘ ÛÙc ™‡Ó·ÍË42 Ùe 2000 Âr¯Â οÓÂÈ ÏfiÁÔ ÁÈa ÙcÓ∫·ıÔÏÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÛÙe ¯áÚÔ Î·d Ùe ¯ÚfiÓÔ Ùɘ ˙ˆÉ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜Î·d ÙáÓ ÌÂÏáÓ Ù˘. h∞Ó Î·d ì ÙÔÔıÂÙ‹ÛË ÙÔ˘ Âr¯Â Óa οÓÂÈ Ìb Ùe ηÙa fiÛÔ ì

38. µÏ. . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ÌÙÊÚ. ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ °.∆Û¿ÌË, âΉfiÛÂȘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1976, ÛÂÏ. 51.

39. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ¬. ·Ú.,ÛÂÏ. 52 Î.ë.

40. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ¶Úe˜ \∂ÊÂÛ›Ô˘˜ 4, 3.41. ^∏ àÓ·ÊÔÚ¿ Ì·˜ ÛÙcÓ ëÓfiÙËÙ· ÂrÓ·È ÛÙe ÛËÌÂÖÔ ·éÙc ηı·Úa âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎc ÁÈa ÙcÓ ïÏÔ-

ÎÏ‹ÚˆÛË Ùɘ ÚfiÙ·Û˘. ªb ÙcÓ ëÓfiÙËÙ· ÙáÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ ıa àÛ¯ÔÏËıÔÜÌ ÛÙe ÙÚ›-ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ùɘ ·ÚÔ‡Û·˜. . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ¬.·Ú., ÛÂÏ. 52 Î.ë.

42. µÏ. ∞£∞¡∞™π√À ¶∞¶∞£∞¡∞™π√À, πÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹: ™˘Ó¤ÂÈ· j ÚÔ¸fiıÂÛË Ùɘ ∫·ıÔÏÈÎfi-ÙËÙ·˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜;, ™‡Ó·ÍË 76, \√ÎÙÒ‚ÚÈÔ˜-¢ÂΤ̂ÚÈÔ˜ 2000, ÛÛ. 76-79.

£∂√§√°π∞ 1/2013

104

^πÂÚ·ÔÛÙÔÏc Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙcÓ ≈·ÚÍË Ùɘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ηd‰bÓ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ôÌÂÛ· Ìb Ùd˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢, ÌĘ ÂrÓ·È ÂûÎÔÏÔ Óa ‰È·-ÎÚ›ÓÔ˘Ì ÙcÓ ñÔ‚fiÛÎÔ˘Û· ÊψÚÔÊÛÎÈÎc àÓÙ›ÏË„Ë, Ôf ÙfiÛÔ öÓÙ¯ӷ ï £.¶··ı·Ó·Û›Ô˘ ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙeÓ àÓ·ÁÓÒÛÙË, ÁÈa ÙcÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂Î-ÎÏËÛ›·˜ ÛÙe ¯áÚÔ Î·d ÛÙe ¯ÚfiÓÔ.

^∏ öÓÓÔÈ· Ùɘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·˜, ¬ˆ˜ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ Î·d ï ηıËÁËÙc˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ª·ÓÙ˙·Ú›‰Ë˜43, ‰È·Ù˘ÒÓÂÙ·È ÁÈa ÚÒÙË ÊÔÚa Ûb Ì›· âÈÛÙÔÏc ÙÔÜ \πÁÓ·Ù›Ô˘\∞ÓÙÈԯ›·˜, Úe˜ ÙÔf˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ùɘ ™Ì‡ÚÓ˘44. ^∏ ÔéÛ›· Ùɘ âÈÛÙÔÏɘ, ÁÈa ÓaÛ˘ÌʈӋÛÔ˘Ì Ìb ÙeÓ °ÂÒÚÁÈÔ ª·ÓÙ˙·Ú›‰Ë, àÊÔÚÄ ÛÙe ¬ÙÈ Î¿ı ÙÔÈÎcâÎÎÏËÛ›·, ó˜ ͯˆÚÈÛÙc ñfiÛÙ·ÛË, îÛÙÔÚÈο, ·Ú·‰ÔÛÈ·Îa ηd ÚˆÙ›ÛÙˆ˜âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈο, âÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ó˜ öÎÊ·ÓÛË Ùɘ ª›·˜, ∞̂Á›·˜, ∫·ıÔÏÈÎɘ ηd\∞ÔÛÙÔÏÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜45. \∞e Ùe ÛËÌÂÖÔ ·éÙe àÊÔÚÌÄÙ·È ï ºÏˆÚfiÊÛ΢,àÊÔÜ ó˜ ï ηÙÂÍÔ¯cÓ ·ÙÂÚÈÎe˜ ıÂÔÏfiÁÔ˜ ÙÔÜ ÂÚ·Ṳ̂ÓÔ˘ ·åáÓÔ˜, ÂrÓ·ÈâÌÊ·Ób˜ ¬ÙÈ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙd˜ ı¤ÛÂȘ ηd Ùd˜ ‰È‰·Ûηϛ˜ ÙáÓ ¶·Ù¤ÚˆÓ Ùɘ \∂Î-ÎÏËÛ›·˜.

^∏ ıÂÒÚËÛË Ùɘ öÓÓÔÈ·˜ Ùɘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·˜ àe ÙeÓ . °. ºÏˆÚfiÊÛ΢, ÁÈaÙcÓ ïÔ›· Ú¤ÂÈ Óa ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì ¬ÙÈ ñÔÛÙ‹ÚÈ˙ g˜ ‰bÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈa ÌÈa Ô-ÛÔÙÈÎc j ÁˆÁÚ·ÊÈÎc öÓÓÔÈ·46, àÔÙ¤ÏÂÛ ≤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎe ÎÔÌÌ¿ÙÈ ÛÙcÓ ÚÔ-Û¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ Óa ÂÚÈÁÚ¿„ÂÈ Ù› ÂrÓ·È \∂ÎÎÏËÛ›·47. ^√ Lelouvier Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔÓ›˙ÂÈ

43. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa °∂øƒ°π√À π. ª∞¡∆∑∞ƒπ¢∏, ∫ÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁ›· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ, ¯.öÎ., £ÂÛÛ·-ÏÔÓ›ÎË 19812, ÛÂÏ. 140.

44. ¶Úe˜ ™Ì˘ÚÓ·›Ô˘˜, \πÁÓ·Ù›Ô˘ \∞ÓÙÈԯ›·˜.45. ^√ . John Meyendorff ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ÛÙe ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ Catholicity and the Church, St.

Vladimir’s Seminary Press, New York 1983, ÛÂÏ. 9, ¬ÙÈ «ì ¯Ú‹ÛË ÙÔÜ ÔéÛÈ·ÛÙÈÎÔÜ “ηıÔÏÈÎfiÙË-Ù·”, ÛaÓ Ì›· Û¯ÂÙÈÎᘠàÊËÚË̤ÓË Î·ÙËÁÔÚ›·, ì ÔÔ›· àÓÙÈη٤ÛÙËÛ ÙcÓ ñ¿Ú¯Ô˘Û· Ú·ÁÌ·-ÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙcÓ ïÔ›· àÓ·ÊÂÚfiÙ·Ó ï ±ÁÈÔ˜ \πÁÓ¿ÙÈÔ˜ \∞ÓÙÈԯ›·˜, ¬Ù·Ó öÁÚ·Ê ÁÈa ÙcÓ Î·ıÔÏÈÎcâÎÎÏËÛ›·, àÔÙÂÏÂÖ Û‡Ìو̷ ‚·ıÌÈ·›·˜ âͤÏÈ͢ Ùɘ âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·˜».

46. h∞Ó Î·d âÓ Ì¤ÚÂÈ ‰È·ÊˆÓÂÖ Ìb ÙcÓ ïÚÔÏÔÁ›· ·éÙ‹, ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ ıˆÚÂÖ ¬ÙÈ ÂrÓ·È ≤Ó·˜Ï‹Ú˘ ¬ÚÔ˜ ÁÈa ÙcÓ öÓÓÔÈ· ·éÙ‹. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 48.

47. ^√ Jerry Zennon Skira, ÛÙc ‰È‰·ÎÙÔÚÈÎc ‰È·ÙÚÈ‚‹ ÙÔ˘ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ÙcÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙËÙ· ÙɘıÂÔÏÔÁÈÎɘ öÓÓÔÈ·˜ Ùɘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·˜ (j Ùɘ sobornost) ÁÈa ÙeÓ Lossky. ^√ Lossky iÓ Î·d qÚıÂÛb àÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË Ìb ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢, ΢ڛˆ˜ ÛÙe ı¤Ì· ÙáÓ ‰‡Ô √åÎÔÓÔÌÈáÓ Î·d ÙcÓ ÃÚÈÛÙÔÏÔ-ÁÈÎc j ¶ÓÂ˘Ì·ÙÔÏÔÁÈÎc ıÂÒÚËÛË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·˜, ‰bÓ ÎÈÓÂÖÙ·È Ì·ÎÚ˘a àe ÙeÓ ºÏˆÚfiÊ-Û΢, àÊÔÜ ÙÔÓ›˙ÂÈ ¬ÙÈ ¯ˆÚd˜ ÙcÓ Î·ıÔÏÈÎfiÙËÙ· ì \∂ÎÎÏËÛ›· ıa qÙ·Ó «¯ˆÚd˜ \∞Ï‹ıÂÈ·, ¯ˆÚd˜ ÙcÛ›ÁÔ˘ÚË ÁÓÒÛË ÙáÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Ùɘ àÔÎ¿Ï˘„˘, ¯ˆÚd˜ Ùc Û˘ÓÂȉËÙc ηd àÏ¿Óı·ÛÙË âÌÂÈÚ›· ÙáÓı›ˆÓ Ì˘ÛÙËÚ›ˆÓ», ÛÙe Christ, The Spirit And The Church In Modern Orthodox Theology: AComparisono F. Georges Florovsky, Vladimir Lossky, Nikos Nissiotis And John Zizioulas, Uni-versity of St. Michael’s College 1998, p. 84.

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

105

ÙcÓ ı¤ÛË ·éÙc ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ηd ηٷϋÁÂÈ Óa ÙcÓ Î·Ù·ÓÔ‹ÛÂÈ ó˜ ≤Ó· Û˘Ó-ıÂÙÈÎe ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎe ÁÈa ÙcÓ ëÓfiÙËÙ· ηd àÎÂÚ·ÈfiÙËÙ· Ùɘ ›ÛÙ˘48. ^√ ¯·Ú·-ÎÙËÚÈÛÌe˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ó˜ ηıÔÏÈÎɘ ‰bÓ âÍ·ÚÙÄÙ·È Î·ıfiÏÔ˘ àe ÙcÓ âÍ¿-ψÛË ÙáÓ ÈÛÙáÓ Ûb ¬ÏÔ ÙeÓ ÎfiÛÌÔ49. ^∏ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ÂrÓ·È ì Û˘Ó¤ÂÈ· j ÌÄÏÏÔÓ Î·Ï‡ÙÂÚ· ì âΉ‹ÏˆÛË, àÏÏa ù¯È ηd ì ·åÙ›· j Ùe ıÂ-̤ÏÈÔ Ùɘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ¿˜ Ù˘. ^∏ ·ÁÎfiÛÌÈ· âͿψÛË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·ÈÌfiÓÔ ≤Ó· â͈ÙÂÚÈÎe ÛËÌÂÖÔ Î·d Ì¿ÏÈÛÙ· ù¯È àÓ·ÁηÖÔ. ¢ÈfiÙÈ iÓ àÓ·ÙÚ¤ÍÔ˘ÌÂÛÙÔf˜ àÔÛÙÔÏÈÎÔf˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ì \∂ÎÎÏËÛ›· qÙ·Ó Î·d ÙfiÙ ηıÔÏÈ΋, ·ÚfiÏÔ ÔfÔî ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ôf ÙcÓ àÔÙÂÏÔÜÛ·Ó qÙ·Ó àÔÌÔӈ̤Ó˜, ‰È·ÛÎÔÚÈṲ̂Ó˜, ̤-Û· Ûb ÌÈa ÎÔÈÓˆÓ›· àÈÛÙ›·˜, Â剈ÏÔÏ·ÙÚ›·˜ ηd êÌ·ÚÙ›·˜. ∫·d Ê˘ÛÈÎa ıa ·-Ú·Ì›ÓÂÈ Î·ıÔÏÈÎc ̤¯ÚÈ Ùe Ù¤ÏÔ˜ ÙÔÜ ¯ÚfiÓÔ˘, ¬Ù·Ó ηd ıa àÔÎ·Ï˘ÊıÂÖ Ùe Ì˘-ÛÙ‹ÚÈÔ Ùɘ âÎÙÒÛˆ˜.

≠∂Ó·˜ àe ÙÔf˜ ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ˘˜ \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘˜ ≠∂ÏÏËÓ˜ £ÂÔÏfiÁÔ˘˜, ï ¡›-ÎÔ˜ ¡ËÛÈÒÙ˘, ÛÙc ÛΤ„Ë Î·d Ùc ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ Û¯ÂÙÈÎa Ìb ÙcÓ Î·ıÔÏÈÎfiÙËÙ·,

48. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa Lelouvier, Perspectives Russes sur L’Église, ¬Ô˘ ÌÂÙ·Íf ôÏÏˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎáÓÛËÌ›ˆÓ Ôf âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ¿Óˆ ÛÙe öÚÁÔ ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÁÈa ÙcÓ Î·ıÔÏÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ÙÔÓ›˙ÂÈ ¬ÙÈ: D’abord, il faut reconnaitre que le sens exact du terme, dans ses emplois les plusanciens, reste hypothétique. Certes, on voit bien que catholique vient de kth’olou; mais en quelleintention utilisa-t-on d’abord cette expression pour qualifier l’Église? Par l’etymologie, le sens leplus naturel serait l’ensemble, en un, peut être même tout entier. En tout cas, dans les documentsles plus anciens, le terme Ekklesia katholike n’a jammais été employé dans un sens quantitatif,pour designer l’expansion géographique de l’Eglise: il visait plutot l’integrité de la foi et de ladoctrine, la fidelité de la Grande Église à la tradition plenière et primitive, en opposition auxtendances sectaires des hérétiques, qui se sont separés de cette plenitude originelle, suivantchacun sa ligne particulière et particulariste. Katholike signifiait donc plutôt “orthodoxe”qu’universelle, ¬. ·Ú. ÛÂÏ. 84.

49. ^√ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÛÙe öÚÁÔ ÙÔ˘ ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ηd \∞ÔχÙÚˆÛË, ¬. ·Ú., ÛÛ. 42-43, ÛËÌÂÈ-ÒÓÂÈ ¬ÙÈ «ï ¬ÚÔ˜ “ηıÔÏÈÎfi˜”» Û˘¯Óa ηٷÓÔÂÖÙ·È âÛÊ·Ï̤ӷ ηd àÓ·ÎÚÈ‚á˜. ∆fi «Î·ıÔÏÈÎfi˜»(àe Ùfi «Î·ı\ ¬ÏÔ˘») ‰b ÛËÌ·›ÓÂÈ Î·ıfiÏÔ˘ ÌÈa â͈ÙÂÚÈÎc ηıÔÏÈÎfiÙËÙ· – ‰bÓ ÂrÓ·È ≤Ó· ÔÛÔ-ÙÈÎe àÏÏa ÌÄÏÏÔÓ ≤Ó· ÔÈÔÙÈÎe ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ. ∆fi «Î·ıÔÏÈÎfi˜» ‰b ÛËÌ·›ÓÂÈ «ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜»Ø Ôî ‰‡Ô·éÙÔd ¬ÚÔÈ ‰bÓ ÂrÓ·È Ù·˘ÙfiÛËÌÔÈ. ^∏ «∫·ıÔÏÈÎc \∂ÎÎÏËÛ›·» ÌÔÚÂÖ àÎfiÌ· îÛÙÔÚÈÎa Óa àÔ‰ÂÈ-¯ıÂÖ ¬ÙÈ ÂrÓ·È Ùfi «ÌÈÎÚe Ô›ÌÓÈÔ», ηd Û˘Ó¯›˙ÂÈ Ìb ÙcÓ Î·›ÚÈ· ÁÚ·Ê›‰· ÙÔ˘, ¬ÙÈ «ì \∂ÎÎÏËÛ›·ÂrÓ·È «Î·ıÔÏÈ΋» ÁÈ·Ùd ÂrÓ·È Ùe ™áÌ· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ηd ÏfiÁˇ̂ Ùɘ ëÓfiÙËÙ·˜ ·éÙÔÜ ÙÔÜ ™ÒÌ·ÙÔ˜âÈÙ˘Á¯¿ÓÂÙ·È ì àÌÔÈ‚·›· Û˘Ó·Ó¿Ù˘ÍË ÙáÓ âd ̤ÚÔ˘˜ ÌÂÏáÓØ ì àÌÔÈ‚·›· àÔÌfiÓˆÛË Î·d ï‰È·¯ˆÚÈÛÌe˜ àe ÙÔf˜ ôÏÏÔ˘˜ ñÂÚÓÈÎÔÜÓÙ·È, ηd ì àÏËıÈÓ‹ «ÎÔÈÓˆÓ›·» j ì «ÎÔÈÓc ˙ˆ‹» («ÎÔÈ-ÓˆÓ›·» õ «ÎÔÈÓÔ‚›·») Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂÖÙ·È. ∫·d ·éÙe Á›ÓÂÙ·È Î·d ó˜ Úe˜ Ùc ÛΤ„Ë. ™ÙcÓ ëÓfiÙËÙ·Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂÖÙ·È ì ηıÔÏÈÎfiÙËÙ· Ùɘ Û˘ÓÂȉ‹Ûˆ˜. ™\ ·éÙcÓ ÂÚÈÎÏ›ÂÙ·È ÙeàÏËıÈÓe Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛÈ·˜: «¥Ó· ¿ÓÙ˜ íÓ tÛÈÓ, ηıg˜ Û‡, ¿ÙÂÚ, âÓ âÌÔd ÎàÁg âÓ ÛÔ›,¥Ó· ηd ·éÙÔd âÓ ìÌÖÓ tÛÈÓ, ¥Ó· ï ÎfiÛÌÔ˜ ÈÛÙ‡ÛFË ¬ÙÈ Û‡ Ì à¤ÛÙÂÈÏ·˜. ÎàÁg ÙcÓ ‰fiÍ·Ó mÓ ‰¤-

£∂√§√°π∞ 1/2013

106

Ê·›ÓÂÙ·È Óa àÊÔÚÌÄÙ·È àe Ùd˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢, àÊÔÜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ ÙcÓηıÔÏÈÎfiÙËÙ· ó˜ ‚·ÛÈÎc öÓÓÔÈ· Ùɘ âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·˜, ηd ó˜ Ì›· öÓÓÔÈ·-ÎÏÂȉdıa ÌÔÚÔ‡Û·Ì Óa ÔÜÌ ÁÈa ÙcÓ ëÓfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜50. º˘ÛÈο, àÎÚȂᘬˆ˜ ï ºÏˆÚfiÊÛ΢, ıˆÚÂÖ ÙcÓ Î·ıÔÏÈÎfiÙËÙ· ó˜ ÙcÓ ÏËÚfiÙËÙ· ÙÔÜ ÛÒÌ·ÙԘηd Ùɘ ÎÂÊ·Ïɘ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ηd ù¯È Ì›· ÁˆÁÚ·ÊÈÎc öÓÓÔÈ·. £a âÈÛËÌ¿-ÓÂÈ ‰b ¬ÙÈ ÙÔ‡ÙË ì ÏËÚfiÙËÙ· ·Ú·¯ˆÚÂÖÙ·È ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·, ÙcÓ ª›·, ∞̂Á›·,∫·ıÔÏÈÎc ηd \∞ÔÛÙÔÏÈÎc àe Ùe ¶ÓÂÜÌ· Ùɘ \∞ÏËı›·˜51. ^√ ¡ËÛÈÒÙ˘ Ì¿ÏÈ-ÛÙ· ‰Â›¯ÓÂÈ Óa ËÁ·›ÓÂÈ ≤Ó· ‚ÉÌ· ·Ú·¤Ú· àe ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢, àÊÔÜ âÈÛ‹-Ì·ÓÂ, ¬ÙÈ ì οı ÙÔÈÎc öÎÊ·ÓÛË Ùɘ ηı\ ¬ÏÔ˘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, àÔÙÂÏÂÖ ÎÔÌÌ¿ÙÈÙɘ ı›·˜ ÔåÎÔÓÔÌ›·˜ («part of the whole of the One Church», and that such aChurch bears the «wholeness of the truth»). ^√ J. Skira ñÔÁÚ·ÌÌ›˙ÂÈ â\ ·éÙÔܬÙÈ Ìb Ùc ı¤ÛË ·éÙc ï ¡ËÛÈÒÙ˘ ı¤ÏÂÈ Óa ÙÔÓ›ÛÂÈ, ¬ÙÈ Ôî ÙÔÈÎb˜ âÎÎÏËۛ˜ ‰bÓñ¿Ú¯Ô˘Ó Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ìb ÙcÓ ∫·ıÔÏÈÎc \∂ÎÎÏËÛ›·, àÏÏa âd Ùɘ ÔéÛ›·˜ ÂrÓ·ÈÌ›· ÚÔ‰ÚÔÌÈÎc ηٿÛÙ·ÛË ·éÙɘ. £a ÛËÌÂÈÒÛÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ·, ëÚÌËÓ‡ÔÓÙ·˜ ÙeÓ¡ËÛÈÒÙË, ¬ÙÈ «ì ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·, Ìb ÙcÓ ÔÈÔÙÈÎc ηd ÔÛÔÙÈÎc öÓÓÔÈ¿ Ù˘, ÂÚ-ÓÄ àÚ¯ÈÎa ‰Èa ̤ÛÔ˘ Ùɘ ÙÔÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ¬Ô˘ Ùe οı ̤ÏÔ˜ Á›ÓÂÙ·È ÎÔÌ-Ì¿ÙÈ Ùɘ ∫·ıÔÏÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜52.

^∏ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Û‡Ìʈӷ Ìb ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢ àÔÙÂÏÂÖÙ·Èàe ‰‡Ô ù„ÂȘ ëÓe˜ ηd ÙÔÜ ·éÙÔÜ ÓÔÌ›ÛÌ·ÙÔ˜53. ª›· àÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈ΋, ηÙa ÙcÓïÔ›· ì ηıÔÏÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ñÔ‰ËÏÒÓÂÈ ÌÈa ëÓfiÙËÙ· ÙÔÜ ¶Ó‡̷ÙÔ˜,ηd ÌÈa ñÔÎÂÈÌÂÓÈ΋, ¬Ô˘ ì ηıÔÏÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÛËÌ·›ÓÂÈ, ¬ÙÈ ì \∂Î-ÎÏËÛ›· ÂrÓ·È Ì›· ïÚÈṲ̂ÓË ëÓfiÙËÙ· ˙ˆÉ˜, ÌÈa à‰ÂÏÊÈÎc ÎÔÈÓfiÙËÙ· (j ÎÔÈÓˆÓ›·).^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ηÙa ÙeÓ ÚáÛÔ ıÂÔÏfiÁÔ Î·ı›ÛÙ·Ù·È Î·ıÔÏÈÎc Ûb οı ≤Ó· àe

‰ˆÎ¿˜ ÌÔÈ ‰¤‰ˆÎ· ·éÙÔÖ˜, ¥Ó· tÛÈÓ íÓ Î·ıg˜ ìÌÂÖ˜ íÓ âṲ̂Ó, âÁg âÓ ·éÙÔÖ˜ ηd Ûf âÓ âÌÔ›, ¥Ó·tÛÈÓ ÙÂÙÂÏÂȈ̤ÓÔÈ Âå˜ ≤Ó (\πˆ¿Ó. π˙ã 21, 23)».

50. µÏ. ¡π∫√À ¡∏™πø∆∏, “The Church as a Sacramental Vision and the Challenge of Chri-stian Witness, «Church, Kingdom, World: The Church as Mystery and Prophetic Sign», Faithand Order Paper no. 130, ed. Geannadios Limouris, Geneva: W.C.C. 1986, ÛÂÏ. 102.

51. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ¡π∫√À ¡∏™πø∆∏, «Spirit, Church, and Ministry», Theology Today, vol. XIX,no 4, January 1963, ÛÛ. 484-499, ¬Ô˘ ÛËÌÂÈÒÓÂÈ «The limited congregation bears the fullness oftruth, because, through Baptism, the Eucharist, and preaching, the communion accomplished inJesus between God and [persons] is represented».

52. µÏ. JERRY Z. SKIRA, Christ, The Spirit And The Church In Modern Orthodox Theology,¬ ·Ú., ÛÂÏ. 117.

53. \∞Ó·Ï˘ÙÈÎa ÁÈa Ùd˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ â\ ·éÙÔÜ ‚Ï. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e ÛáÌ·ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 56 Î.ë. ¶Ú‚Ï. JERRY Z. SKIRA, Eastern Orthodox Thought onthe Church, ¬. ·Ú. ÛÂÏ. 42 Î.ë.

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

107

Ùa ̤ÏË Ù˘, ‰ÈfiÙÈ ≤Ó· ηıÔÏÈÎe ¬ÏÔÓ ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ÔåÎÔ‰ÔÌËıÂÖ, ·Úa ̤Û̌ˆÙɘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔÜ àÙfiÌÔ˘. ∫·Ó¤Ó· ÏÉıÔ˜, η̛· Ì¿˙·, ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa Á›-ÓÂÈ à‰ÂÏÊfiÙËÙ·. ^∏ ≤ÓˆÛË ÌÔÚÂÖ Óa Á›ÓÂÈ ‰˘Ó·Ù‹, ÌfiÓÔ Ìb ÙcÓ àÌÔÈ‚·›· à‰ÂÏ-ÊÈÎc àÁ¿Ë ÙÔÜ Î¿ı à‰ÂÏÊÔÜ ¯ˆÚÈÛÙ¿. ò∞ÏψÛÙ ì \∂ÎÎÏËÛ›· àÔÙÂÏÂÖ ≤Ó·Ù¤ÏÂÈÔ ™áÌ· ÃÚÈÛÙÔÜ, ηd âd ÙFÉ ‚¿ÛÂÈ ·éÙÔÜ, ¬ˆ˜ ï \∞fiÛÙÔÏÔ˜ ÙáÓ \∂ıÓáÓÙÔÓ›˙ÂÈ Ú¤ÂÈ «Óa ÂrÓ·È ì ≤ÓˆÛ›˜ Ì·˜ ÙfiÛÔÓ ÙÂÏ›·, ¬ÛÔÓ âΛÓË ÙáÓ ÌÂÏáÓ ÙÔÜÛÒÌ·ÙÔ˜»54.

^∏ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ· âÈÙ˘Á¯¿ÓÂÙ·È ù¯È Ìb ÙeÓ ÌˉÂÓÈÛÌfi, ÙcÓ âÍ·Ê¿ÓÈÛË Ùɘ˙ˆÓÙ·Óɘ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ·˜, ÔûÙ Ìb Ùe ¤Ú·ÛÌ· ̤۷ ÛÙe ‰›Ô ëÓe˜ àÊËÚË̤-ÓÔ˘ §fiÁÔ˘. ∫·ıÔÏÈÎfiÙËÙ· ÂrÓ·È ÌÈa Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ëÓfiÙËÙ· ÛÙc ÛΤ„Ë Î·d Ùa·åÛı‹Ì·Ù·. ∫·ıÔÏÈÎfiÙËÙ· ÂrÓ·È ì Ù¿ÍË Ùɘ ÚÔÛˆÈÎɘ Û˘ÓÂȉ‹Ûˆ˜, Ôf ÊÙ¿-ÓÂÈ ÛÙe â›Â‰Ô Ùɘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·˜, Ôf ö¯ÂÈ àÓ‚ÂÖ Ì¤¯ÚÈ âÎÂÖ. ∂rÓ·È Ùe Ù¤ÏÔ˜,‰ËÏ·‰c ï ÛÎÔe˜ Ùɘ ·éÙÂÍÔ‡ÛÈ·˜ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ·˜ Ôf ̤۷ àe ÙcÓ ÚÔÔ-ÙÈÎc Ùɘ ıÂÒÛˆ˜, âÎÙÔ͇ÂÙ·È Úe˜ ÌÈa ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎc âͤÏÈÍË Î·d ù¯È Úe˜ ÙeÓâÎÌˉÂÓÈÛÌfi. ∞éÙe àÎÚȂᘠÂrÓ·È Ôf ÚÂۂ‡ÂÈ ì \∂ÎÎÏËÛ›· Ìb ÙcÓ âÎÎÏËÛÈÔ-ÏÔÁ›· Ù˘. ò∞Ó, ÏÔÈfiÓ, ì \∂ÎÎÏËÛ›· àÔÙÂÏÂÖ Î·d Û˘ÓÈÛÙÄ ÙcÓ àÔÙ‡ˆÛË Ùɘñ¿Ú͈˜ Ùɘ ∞̂Á›·˜ ηd ^√ÌÔÔ˘Û›Ô˘ ηd \∞‰È·ÈÚ¤ÙÔ˘ ∆ÚÈ¿‰Ô˜ ÛÙeÓ ÎfiÛÌÔ, Ùfi-ÙÂ Û˘Ó¿Ì· àÔÙÂÏÂÖ Î·d ÙeÓ çÚÁ·ÓÈÛÌfi, ̤۷ ÛÙeÓ ïÔÖÔ ï Ï·e˜ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÓÂ-Ù·È Ûb ≤Ó· ηd Ùe ·éÙe ™áÌ·. ^∂Ô̤ӈ˜, ì ηıÔÏÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ‰bÓÌÔÚÂÖ Óa ÂrÓ·È ïÚ·Ù‹, ¬Ù·Ó Ôî ÈÛÙÔd àÔÚÚ›ÙÔ˘Ó Î·d àÚÓÔÜÓÙ·È ÙcÓ ú‰È· ÙcÓʇÛË ÙÔÜ ë·˘ÙÔÜ ÙÔ˘˜ ηd ‰È·ÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÙcÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘˜ ≈·ÚÍË ÛÙe Ï·›-ÛÈÔ ÙÔÜ ëÓe˜ ηd Û˘ÏÏÔÁÈÎÔÜ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔÜ55.

\∞ÓÙÈı¤Ùˆ˜, ¬ˆ˜ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ï . °ÂÒÚÁÈÔ˜ «Î·ıÔÏÈÎfiÙËÙ· ‰bÓ ÛËÌ·›ÓÂÈÛ˘Ûۈ̿وÛȘ ηd Û˘ÏÏÔÁÈÎfiÙ˘» àÏÏ¿ «·éÙ·¿ÚÓËÛȘ Ôf ‰È¢ڇÓÂÈ Ùe Â-‰›ÔÓ ·éÙɘ Ù·‡Ù˘ Ùɘ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙfi˜ Ì·˜. ¢Èa Ùɘ ·éÙ··ÚÓ‹Ûˆ˜Î·Ù·ÎÙáÌÂÓ Ùe ÏÉıÔ˜ âÓÙe˜ ÙÔÜ å‰›Ô˘ ÙÔÜ ë·˘ÙÔÜ Ì·˜ ηd âÁÎÏ›ÔÌÂÓ ÙÔf˜ ÔÏ-ÏÔf˜ âÓÙe˜ ÙÔÜ å‰›Ô˘ Ì·˜ âÁÒ. \∂‰á ÂñÚ›ÛÎÂÙ·È ì ïÌÔÈfiÙ˘ Ìb ÙcÓ ı›·Ó ëÓfiÙË-

54. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa Iø∞¡¡√À ÃÀ™√™∆√ª√À, ∂å˜ \∂ÊÂÛ›Ô˘˜ ^√ÌÈÏ›·È ππ, 1, PG 62, 79.55. ∂rÓ·È ·éÙe àÎÚȂᘠÔf ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ï ªËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ¶ÂÚÁ¿ÌÔ˘ \πˆ¿ÓÓ˘ ∑Ë˙ÈԇϷ˜,

ηÙa ÙeÓ J. Skira, ¬ÙÈ «Ûb ÙÔÈÎe â›Â‰Ô ηӤӷ˜ ÃÚÈÛÙÈ·Óe˜ ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ñ¿ÚÍÂÈ ó˜ ôÙÔÌÔÛÙcÓ ôÌÂÛË ÎÔÈÓˆÓ›· Ìb ÙeÓ £Âfi, àÏÏa Ú¤ÂÈ Óa ÂrÓ·È Ì¤ÚÔ˜ Ùɘ ÙÔÈÎɘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ (‰ËÏ·‰cÙɘ ÙÔÈÎɘ âÎÎÏËÛ›·˜), œÛÙ Óa ÂrÓ·È Ûb ÎÔÈÓˆÓ›· Ìb Ùa ôÏÏ· ÚfiÛˆ·». ¢È·Ê·›ÓÂÙ·È Ì›· ÍÂ-οı·ÚË àÏÏËÏÂÍ¿ÚÙËÛË ÌÂÙ·Íf ÙáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ àÏÏa ηd ÙáÓ ÚÔÛÒˆÓ. ò∞ÏψÛÙ ÁÈa ÙeÓ ZË-˙ÈԇϷ οı ÚfiÛˆÔ à·ÈÙÂÖÙ·È, àÎÚȂᘠÓa ÂrÓ·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi. µÏ. JERRY Z. SKIRA Christ,The Spirit And The Church In Modern Orthodox Theology, ¬. ·Ú., ÛÂÏ 161.

£∂√§√°π∞ 1/2013

108

Ù· Ùɘ ∞̂Á›·˜ ∆ÚÈ¿‰Ô˜»56. °Èa Óa ñÔÛÙËÚ›ÍÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙcÓ ı¤ÛË ÙÔ˘ ·éÙc ï .ºÏˆÚfiÊÛ΢ Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙd˜ ·ÙÂÚÈÎb˜ ‰È‰·Ûηϛ˜57 àÏÏa ΢ڛˆ˜ ÛÙeÓ ªËÙÚÔ-ÔÏ›ÙË \∞ÓÙÒÓÈÔ (Khrapovitsky), ï ïÔÖÔ˜ ñÔÛÙ‹ÚÈ˙Â, Ìb ÔÏf ÂÈÛÙÈÎfiÙËÙ· ıaÌÔÚÔ‡Û·Ì Óa åÛ¯˘ÚÈÛÙÔÜÌÂ, ¬ÙÈ «Ìb Ù›ÔÙ ôÏÏÔ ‰bÓ ‰‡Ó·Ù·È Óa Û˘ÁÎÚÈıÉ âdÁɘ ì ≈·ÚÍȘ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ‰ÈfiÙÈ âd Áɘ ‰bÓ ñ¿Ú¯ÂÈ ëÓfiÙ˘, àÏÏa ÌfiÓÔÓ ‰È-·›ÚÂÛȘ. ªfiÓÔÓ Âå˜ ÙeÓ ÔéÚ¿ÓÈÔÓ ÎfiÛÌÔÓ ñ¿Ú¯ÂÈ Î¿ÙÈ ·ÚfiÌÔÈÔÓ. ^∏ \∂ÎÎÏË-Û›· ÂrÓ·È ÙÂÏ›·, Ó¤·, å‰ÈfiÙ˘Ô˜ ηd ÌÔÓ·‰ÈÎc ≈·ÚÍȘ âd Áɘ, ≤Ó· unicum, ÔfÂrÓ·È à‰‡Ó·ÙÔÓ Óa ïÚÈÛıÉ â·ÎÚȂᘠÌb âÓÓÔ›·˜ àe ÙcÓ ˙ˆcÓ ÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘»58.∫·d ÙÔÜÙÔ ‰ÈfiÙÈ ì \∂ÎÎÏËÛ›· ‰bÓ ÂrÓ·È å‰ÂÔÏÔÁ›·, ÔûÙ ÎiÓ ıˆڛ·, Ìa ÚˆÙ›-ÛÙˆ˜ ‚›ˆÌ·.

Á) ∆a ≠√ÚÈ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜

∆e âÚÒÙËÌ· Ù› ÂrÓ·È \∂ÎÎÏËÛ›·, ÔÈ¿ ì ʇÛË Î·d ÔÈ¿ Ùa ¬ÚÈ· Ù˘, ÌÔÚÂÖÓa ÙÂıÂÖ Ìb ÁÓÒÌÔÓ· ‰‡Ô àÚ¯b˜ ÔÏf ÛËÌ·ÓÙÈÎb˜ ÁÈa ÙcÓ çÚıfi‰ÔÍË âÎÎÏËÛÈÔ-ÏÔÁ›·: ÙcÓ àÎÚ›‚ÂÈ· ηd ÙcÓ ÔåÎÔÓÔÌ›·59. ªÔÚÔÜÌ ¬Ìˆ˜ Óa àÔÊ·Û›ÛÔ˘ÌÂ, iÓ

56. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ÌÙÊÚ. ¢ËÌ‹-ÙÚÈÔ˜ ∆Û¿Ì˘, \∂ΉfiÛÂȘ ¶·Ó·ÁÈÒÙË ¶Ô˘ÚÓ·ÚÄ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1976, ÛÂÏ. 59.

57. \∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎa àӷʤÚÔ˘Ì ÙÔf˜ ∞̂Á›Ô˘˜ ∫‡ÚÈÏÏÔ Î·d \πÏ¿ÚÈÔ Ûb \∞Ó·ÙÔÏc ηd ¢‡ÛË àÓÙ›-ÛÙÔȯ·, àÏÏa ηd ÙÔf˜ ∞̂Á›Ô˘˜ ∫‡ÚÈÏÏÔ ^πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ Î·d \πÁÓ¿ÙÈÔ \∞ÓÙÈԯ›·˜. ª¿ÏÈÛÙ· ï ú‰Ô˜ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÙe ‚È‚Ï›Ô ÙÔÜ EMILLE MERSC, S.J., Le Corps Mystique du Christ,Études de Théologie Historique, ÙfiÌ. 1-2, Louvain 1933. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À,^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ¬. ·Ú., ÛÛ. 55-59.

58. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ¬. ·Ú., ÛÛ.59-60. ^√ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÙeÓ \∞گțÛÎÔÔ \∞ÓÙÒÓÈÔ. \∞ÓÙÈÁÚ¿ÊÔ˘Ì ÙcÓ ·Ú·Ô-Ìc Archbishop Antony (Khrapovitsky), The Moral Idea of the Dogma of the Church, Works,ÙfiÌ. 2, St. Petersburg 1911, ÛÛ. 17-18.

59. ∆e ı¤Ì· Ùɘ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎɘ «ÔåÎÔÓÔÌ›·˜» ÂrÓ·È å‰È·›ÙÂÚ· àÓÂÙ˘Á̤ÓÔ ÛÙcÓ ëÏÏËÓÈÎcıÂÔÏÔÁ›·. ¶·Ú·¤ÌÔ˘Ì ÛÙcÓ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· àe ¬Ô˘ ηd àÓÙÏ‹Û·Ì ÏËÚÔÊÔڛ˜. µÏ. Û¯Â-ÙÈÎa Ã∏™∆√À ∞¡¢ƒ√À∆™√À, ¢ÔÁÌ·ÙÈÎc Ùɘ çÚıÔ‰fiÍÔ˘ àÓ·ÙÔÏÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, \∞ı‹Ó·, 1913,ÛÂÏ. 162. µÏ. â›Û˘ π∂ƒø¡Àª√À ∫√∆™ø¡∏, ¶ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ùɘ «\∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎɘ √åÎÔÓÔÌ›·˜»,\∂Ó \∞ı‹Ó·È˜ 1957, Û. 209. «√î îÂÚÔd ηÓfiÓ˜ Û·Ó›ˆ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔÜÓ ÙeÓ ¬ÚÔ «ÔåÎÔÓÔÌ›·» ηdÚÔÙÈÌÔÜÓ ÙÔf˜ ¬ÚÔ˘˜ «ÊÈÏ·ÓıÚˆ›·», η› «âÈ›ÎÂÈ·» (∫·Ó. ∂ã, π∞ã, πµã Ùɘ âÓ ¡Èη›÷· ∞ã√åÎÔ˘ÌÂÓÈÎɘ ™˘Ófi‰Ô˘ ηd §ã Ùɘ âÓ Ã·ÏÎˉfiÓÈ). ^√ ¬ÚÔ˜ «ÔåÎÔÓÔÌ›·» à·ÓÙÄ Âå˜ ÙÔf˜ ηÓfi-Ó·˜ ∫£ã, §ã, §∑ã, ƒµã Ùɘ ¶ÂÓı¤ÎÙ˘ âÓ ÙFÉ âÓÓÔ›÷· Ùɘ Û˘Áηٷ‚¿Ûˆ˜ ηd Ùɘ ‰È¢ıÂÙ‹Ûˆ˜.\∞ÏÏ·¯ÔÜ ï ¬ÚÔ˜ «ÔåÎÔÓÔÌ›·» (ηÓ. µã Ùɘ µã √åÎÔ˘Ì. ™˘Ófi‰Ô˘) ‰¤ÔÓ Óa ëÚÌËÓ¢ıÉ ‰Èa ÙÔܬÚÔ˘ «¯ÂÈÚÔÙÔÓ›·» ¶Ú‚Ï. ¶. ª¶ƒ∞∆™πø∆√À, ¶. ∆ƒ∂ª¶∂§∞, ∫. ª√Àƒ∞∆π¢√À, ∞. £∂√¢øƒ√À, ¡.ª¶ƒ∞∆™πø∆√À, ^∏ \∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎc √åÎÔÓÔÌ›·. ^ÀfiÌÓËÌ· Âå˜ ÙcÓ ^π. ™‡ÓÔ‰ÔÓ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

109

ıa âÊ·ÚÌfiÛÔ˘Ì àÎÚ›‚ÂÈ· j ÔåÎÔÓÔÌ›· ÁÈa ÙeÓ ïÚÈÛÌe ÙáÓ ·Ú·¿Óˆ; ^√ºÏˆÚfiÊÛ΢ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ¬ÙÈ ÂrÓ·È ‰‡ÛÎÔÏÔ ì àÚ¯c Ùɘ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎɘ ÔåÎÔÓÔ-Ì›·˜ Óa âÊ·ÚÌÔÛÙÂÖ Ûb ¬Ï˜ Ùd˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜, Ôf àӷ·ÙÔ˘Ó âÓÙe˜ Ùɘ \∂ÎÎÏË-Û›·˜, ÔÏÏá̌ ‰b ÌÄÏÏÔÓ Óa âÈχÛÂÈ ·éÙ¤˜60. ^√ ƒáÛÔ˜ ıÂÔÏfiÁÔ˜ ÎÈÓÂÖÙ·È Ûb ‰È·-ÊÔÚÂÙÈÎc ÙÚÔ¯Èa àe ôÏÏÔ˘˜ \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘˜ ıÂÔÏfiÁÔ˘˜, ¬ˆ˜ ÁÈa ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ï\∞Ì. \∞ÏÈ‚È˙¿ÙÔ˜, ηd âÓá ‰¤¯ÂÙ·È Ùe ÓÂÜÌ· ÔåÎÔÓÔÌ›·˜ Ùɘ \√ÚıÔ‰ÔÍ›·˜, ÙeàÔ‰¤¯ÂÙ·È Î·Ùa ‚¿ÛË (iÓ ù¯È àÔÎÏÂÈÛÙÈο) ó˜ ÔÈÌ·ÓÙÈÎc ̤ıÔ‰Ô ú·Û˘ ÙáÓàÓıÚˆ›ÓˆÓ Ï·ıáÓ Î·d êÌ·ÚÙÈáÓ, ı¤ÛË Ê˘ÛÈÎa Ôf ÙeÓ àÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÈ âd ÙɘÔéÛ›·˜ àe ÙcÓ àÓÙ›ÏË„Ë ÙÔÜ \∞ÏÈ‚È˙¿ÙÔ˘, ï ïÔÖÔ˜, ¬ˆ˜ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ï ηıË-ÁËÙc˜ ∆ÛÔÌ·Ó›‰Ë˜ àÓȯÓ‡ÔÓÙ·˜ Ûb ‚¿ıÔ˜ Ùc ÛΤ„Ë ÙÔÜ \∞Ì›Ïη \∞ÏÈ‚È˙¿ÙÔ˘,ıˆÚÂÖ ¬ÙÈ «Ùe Èe êÙe ‰ÂÖÁÌ· ¬ÙÈ ÛÙcÓ \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›· âÈÎÚ·ÙÂÖ âχ-ıÂÚÔ Î·d ηıÔÏÈÎe ÓÂÜÌ· ÂrÓ·È ì ≈·ÚÍË Î·d ì âÊ·ÚÌÔÁc Ùɘ àگɘ Ùɘ “ÔåÎÔ-ÓÔÌ›·˜”, Ìb ÙcÓ ïÔ›· ï \∞ÏÈ‚È˙¿ÙÔ˜ àÛ¯ÔÏÂÖÙ·È Ûb å‰È·›ÙÂÚË Ú·ÁÌ·Ù›· ÙÔ˘.^∏ \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ì \∂ÎÎÏËÛ›· Ùɘ “ÔåÎÔÓÔÌ›·˜”. ^∏ “ÔåÎÔÓÔÌ›·”ÂrÓ·È, ηÙa ÙeÓ \∞ÏÈ‚È˙¿ÙÔ, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì›· ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈ΋, ‰˘Ó·ÌÈÎc ηd ‰ËÌÈ-Ô˘ÚÁÈÎc àÚ¯‹, ·Úa Ì›· àÚ¯c Ìb ÓÔÌÈÎe ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. ªÚÔÛÙa ÛÙcÓ âÓÙÂÏá˜Ó¤· Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ùɘ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎɘ âÈÎÔÈÓˆÓ›·˜, Ùɘ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ηd ÙÔ܉ȷÏfiÁÔ˘ Ôf àԂϤÂÈ “ÛÙe ÌÂÖ˙ÔÓ Î·ÙfiÚıˆÌ·” ηd Ùfi “·Ú¿‰ÔÍÔ ÙfiÏÌËÌ·”,Ôf ÂrÓ·È ì ëÓfiÙËÙ· ÙÔÜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔÜ ÎfiÛÌÔ˘, ì çÚıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›· Ìb Ù‹Ó“ÔåÎÔÓÔÌ›·”, àÓÙ·ÔÎÚÈÓfiÌÂÓË Ûb ·éÙc ÙcÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, ÌÔÚÂÖ Óa àÎÔ-ÏÔ˘ıÂÖ ï‰e âÈ›ÎÈ·˜ ηd Û˘Áηٷ‚¿Ûˆ˜ ‰›ÓÔÓÙ·˜ ÁÓ‹ÛÈ· çÚıfi‰ÔÍË Ì·ÚÙ˘-Ú›·»61 (ì ñÔÁÚ¿ÌÌÈÛË ‰È΋ Ì·˜).

^∏ ÔåÎÔÓÔÌ›· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ηÙa ÙeÓ ïÚÈÛÌe ÙÔÜ \∞Ó·ÛÙ·Û›Ô˘ ™ÈÓ·˝ÙÔ˘àe ÙcÓ ÛÙÈÁÌc Ôf àÔÙÂÏÂÖ «ëÎÔ‡ÛÈÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ Û˘Áηٿ‚·Û˘ Úe˜ ÛˆÙËÚ›·ÙÈÓáÓ âÈÙÂÏÔ˘Ì¤ÓË»62, ÂrÓ·È â¤ÎÙ·ÛË Î·d âÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓË ÌÔÚÊc Ùɘ ı›·˜ ÔåÎÔ-ÓÔÌ›·˜ ÁÈa ÙcÓ ÛˆÙËÚ›· ÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘ ηd ÙcÓ àӷη›ÓÈÛ‹ ÙÔ˘. ^∂Ô̤ӈ˜, ì \∂Î-

Ùɘ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜, \∞ıÉÓ·È 1972, Û. 14 ñÔÛ. 20). ¶Ú‚Ï. â›Û˘ ∞ªπ§∫∞ ∞§πµπ∑∞∆√À, ^∏ √åÎÔÓÔÌ›·Î·Ùa Ùe ∫·ÓÔÓÈÎeÓ ¢›Î·ÈÔÓ Ùɘ \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, \∞ıÉÓ·È 1949, Û. 12 ηd 58.

60. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa º§øƒ√º™∫À °∂øƒ°π√À, ∆e ™áÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ª›· \√Úıfi‰ÔÍÔ˜ëÚÌËÓ›· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÌÙÊÚ. π. ∫. ¶··‰ÔÔ‡ÏÔ˘, \∂ΉfiÛÂȘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎe ≠π‰Ú˘Ì· ¶·ÙÂ-ÚÈÎáÓ ªÂÏÂÙáÓ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1972, ÛÂÏ. 134.

61. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ™∆À§π∞¡√À ∆™√ª¶∞¡π¢∏ «\∞ÓȯÓ‡ÔÓÙ·˜ ÙcÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎc ‰˘Ó·ÌÈÎc Ùɘ \√Ú-ıÔ‰ÔÍ›·˜. \∂ÎÎÏËÛ›· ηd âÎÎÏËۛ˜ ÛÙc ÛΤ„Ë ÙÔÜ \∞Ì›Ïη \∞ÏÈ‚È˙¿ÙÔ˘», ÛÙe ∞°ø°∏ ∞°∞¶∏™∫∞π ∂§∂À£∂ƒπ∞™, ™˘ÏÏÔÁÈÎfi, \∂. ¢‹ÌËÙÚ· ∫Ô‡ÎÔ˘Ú·, ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ™Î·ÏÙÛ‹˜, µ·ÛÈÏÈÎcªËÙÚÔÔ‡ÏÔ˘-ªÔ‡Úη, \∂ΉfiÛÂȘ µ¿ÓÈ·˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 2012, ÛÛ. 499-539, â‰á ÛÂÏ. 512.

62. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ∞¡∞™∆∞™π√À ™π¡∞´∆√À, ^√‰ËÁfi˜, PG 89, 77C.

£∂√§√°π∞ 1/2013

110

ÎÏËÛ›· ó˜ Ì›· ηd à‰È·›ÚÂÙË çÊ›ÏÂÈ ÌÂÙa ÙeÓ ‰È·¯ˆÚÈÛÌe Ôf ñ¤ÛÙË, Óa âÈ-‰ÈÒÍÂÈ ÙcÓ â·Ó¤ÓˆÛË ¬ÏˆÓ ÙáÓ ‰È·Û·Ṳ̂ӈÓ, öÛÙˆ ηd ηÙ\ ÔåÎÔÓÔÌ›·, ‰Èfi-ÙÈ ·éÙe˜ ÂrÓ·È ï ÌÔÓ·‰ÈÎe˜ ÙÚfiÔ˜ ÁÈa Óa ÛˆıÔÜÓ Ùa ̤ÏË ÙáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ·éÙáÓ. °È\ ·éÙe ηd ï ºÏˆÚfiÊÛ΢, ÓÔÈÒıÔÓÙ·˜ ‚·ıÈa ¬ÙÈ ÌfiÓÔÓ âÓÙe˜ ÙɘÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎɘ ÎÈÓ‹Ûˆ˜ ÌÔÚÂÖ Óa ñ¿ÚÍÂÈ àÌÔÈ‚·›· χÛË, ≛ˆÍ Óa ‰ÒÛÂÈÌÈa ÂÚÈÁÚ·Êc ηd ù¯È ïÚÈÛÌe ÁÈa ÙcÓ Ê‡ÛË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜63Ø i˜ ÌcÓ Í¯ÓÄÌÂ,¬ÙÈ ≤Ó· àe Ùa âÚˆÙ‹Ì·Ù· ÙáÓ çÚıÔ‰fiÍˆÓ qÙ·Ó Î·d ì àÓ·ÁÓÒÚÈÛË ÙáÓ ôÏψÓâÎÎÏËÛÈáÓ Î·d ïÌÔÏÔÁÈáÓ ó˜ àÏËıÈÓáÓ Ìb ÙcÓ Ï‹ÚË öÓÓÔÈ· Ùɘ Ϥ͢, œÛÙ ÓaàÚıÔÜÓ Ôî àÓÙȉڿÛÂȘ ÙÔ˘˜ (ÙáÓ çÚıÔ‰fi͈Ó) ÁÈa ÙcÓ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË, Ìb ‚¿ÛË ÙcÓÔåÎÔÓÔÌ›· àÏÏa ù¯È ÌfiÓÔ Ìb ·éÙ‹Ó64. ∫·d ÛÙËÚÈ˙fiÌ·ÛÙ ÛÙcÓ ÔåÎÔÓÔÌ›·, àÊÔÜÌb ‚¿ÛË ·éÙcÓ Î¿ÓÂÈ ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÙcÓ ‰È¿ÎÚÈÛË ÌÂÙ·Íf ηÓÔÓÈÎáÓ Î·d ¯·ÚÈ-ÛÌ·ÙÈÎáÓ ïÚ›ˆÓ. ¡a ÛËÌÂÈÒÛÔ˘ÌÂ, ‚‚·›ˆ˜, ¬ÙÈ Ùe ÁÂÁÔÓe˜ Ùɘ ı¤Û˘ ÙÔ˘ ·éÙɘ‰bÓ ÛËÌ·›ÓÂÈ ¬ÙÈ àÔ‰¤¯ÙËΠÙcÓ ÔåÎÔÓÔÌ›· ÁÈa ïÔÈÔ‰‹ÔÙ âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈÎeı¤Ì·, ¬ˆ˜ àÔ‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È ÍÂοı·Ú· àe ÙcÓ ı¤ÛË Ôf Ù‹ÚËÛ ηÙa ÙcÓ ‰È¿Ú-ÎÂÈ· Ùɘ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘ ÛÙe ¶.™.∂.65

63. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ¬. ·Ú., ÛÛ.78-99.

64. ™Ùe ÛËÌÂÖÔ ·éÙe ıˆÚÔÜÌ à·Ú·›ÙËÙË ÌÈa àÔÛ·Ê‹ÓÈÛË Úe˜ àÔÊ˘Ác ·ÚÂÍËÁ‹ÛÂ-ˆÓ. ^√ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ñÔÛÙ‹ÚÈ˙ ÛÙcÓ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ¬ÙÈ ì «ÔåÎÔÓÔÌ›·» ÂrÓ·È Ì›· öÓÓÔÈ· ÔÏfÏÔ‡ÛÈ· ÛÙe ÂÚȯfiÌÂÓfi Ù˘ ÙfiÛÔ àe ηı·Úa ÁψÛÛÈÎɘ ¬ÛÔ Î·d âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎɘ ÛÎÔÈĘ.¶·Ú·ı¤ÙÔÓÙ·˜ Ì¿ÏÈÛÙ· Ùd˜ ÔÈΛϘ ÛË̷ۛ˜ Ôf Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔÜÙÔ˜ ï ¬ÚÔ˜ ÛÙd˜ ‰È¿ÊÔÚ˜ âd ̤-ÚÔ˘˜ ‰È‰·Ûηϛ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ηٷϋÁÂÈ ÛÙe ÂûÏÔÁÔ, âÍ àÓÙȉȷÛÙÔÏɘ Ê˘ÛÈο, Û˘Ì¤Ú·ÛÌ·¬ÙÈ ì «ÔåÎÔÓÔÌ›·» àÓÙÈÙ›ıÂÙ·È Úe˜ Ù‹Ó «àÎÚ›‚ÂÈ·Ó», œÛÙ Óa âÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÁÈa Ùe Ô›ÌÓÈÔ ÌÈaäÈfiÙÂÚË Î·d ÂéÓÔ˚ÎfiÙÂÚË ÌÂÙ·¯Â›ÚÈÛË àe ÙeÓ ·éÛÙËÚe ηÓfiÓ·. ∫·d Ê˘ÛÈÎa ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ·-Ú·‚Ϥ„ÂÈ ¬ÙÈ Ùe ÌÂÁ·ÏÂÖÔ Ùɘ «ÔåÎÔÓÔÌ›·˜» ÂrÓ·È ì ÊÈÏ·ÓıÚˆ›·, ì ÔÈÌ·ÓÙÈÎc ÊÚÔÓÙ›‰· àÏÏaηd ì ·È‰·ÁˆÁÈÎc ÚÔÔÙÈÎc Ùɘ ÎÚ›Û˘ ÙÔÜ ÔÈÌÓ›Ô˘. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ∆e™áÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ª›· \√Úıfi‰ÔÍÔ˜ ëÚÌËÓ›· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÌÙÊÚ. π. ∫. ¶··‰ÔÔ‡-ÏÔ˘, ¶·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎe ≠π‰Ú˘Ì· ¶·ÙÂÚÈÎáÓ ªÂÏÂÙáÓ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1972, ÛÛ. 133-134.

65. ™b ôÚıÚÔ ÙÔ˘ Ùe 1950 ÛÙe The Ecumenical Review, ñÔÛÙ‹ÚÈ˙Â, ̤ÓÔÓÙ·˜ ÈÛÙe˜ ηÙ\àÎÚ›‚ÂÈ· ÛÙcÓ ‰ÔÁÌ·ÙÈÎc ‰È‰·Ûηϛ· Ùɘ \√Úıfi‰Ô͢ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ¬ÙÈ «^∏ \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏË-Û›· åÛ¯˘Ú›˙ÂÙ·È ¬ÙÈ ÂrÓ·È ^∏ \∂ÎÎÏËÛ›·. ¢bÓ ñ¿Ú¯ÂÈ Î·Ì›· ö·ÚÛË Î·d η̛· ñÂÚÔ„›· Ûb·éÙeÓ ÙeÓ åÛ¯˘ÚÈÛÌfi. ªÄÏÏÔÓ ñÔ‰ËÏÒÓÂÈ ÌÈa ÙÂÚ¿ÛÙÈ· Âéı‡ÓË. √ûÙ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÙÂÏÂÈfiÙËÙ·. ^∏\∂ÎÎÏËÛ›· àÎfiÌË ÔÚ‡ÂÙ·È, in via. ^∏ \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›· ö¯ÂÈ Ï‹ÚË â›ÁÓˆÛË Î·d Û˘Ó›‰Ë-ÛË Ùɘ Ù·˘ÙfiÙËÙ¿˜ Ù˘ ̤۷ àe Ùe ¤Ú·˜ ÙáÓ ·åÒÓˆÓ, ·Ú\ ¬Ï˜ Ùd˜ îÛÙÔÚÈÎb˜ ÂÚÈÏÔÎb˜ ηdÙd˜ ‰ÔÎÈ̷ۛ˜. ò∂¯ÂÈ ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ àÓ·ÏÏÔ›ˆÙË Î·d àÌfiÏ˘ÓÙË ÙcÓ îÂÚc ÎÏËÚÔÓÔÌÈa Ùɘ ¶ÚÒÙ˘\∂ÎÎÏËÛ›·˜ ηd ÙáÓ ¶·Ù¤ÚˆÓ, «ÙcÓ ›ÛÙË Ôf οÔÙ ·Ú·‰fiıËΠÛÙÔf˜ ∞̂Á›Ô˘˜». ™˘Ó¯›˙ÂÈÌ¿ÏÈÛÙ· ÁÈa Óa âȂ‚·ÈÒÛÂÈ ÛÙeÓ àÓ·ÁÓÒÛÙË ÙcÓ ÚÔۋψۋ ÙÔ˘ ÛÙc ‰ÔÁÌ·ÙÈÎc àÏ‹ıÂÈ· Ùɘ\√ÚıÔ‰ÔÍ›·˜ ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·˜: «^∏ \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ì \∂ÎÎÏËÛ›·. ∂rÓ·È ÚÔÊ·Ób˜ ηd

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

111

™‹ÌÂÚ· Ôî ıÂÔÏÔÁÈÎb˜ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ ÛÙe Ï·›ÛÈÔ ÙÔÜ ¶.™.∂. ÂÚÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·È,¬ˆ˜ ÚԷӷʤÚıËÎÂ, Á‡Úˆ àe Ùd˜ ‰‡Ô âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈÎb˜ ı¤ÛÂȘ, àe Ùc Ì›·ÙáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ Ôf ·éÙÔ·ÔηÏÔÜÓÙ·È ó˜ ì ª›·, ∞̂Á›·, ∫·ıÔÏÈÎc ηd \∞Ô-ÛÙÔÏÈÎc \∂ÎÎÏËÛ›·, ηd àe ÙcÓ ôÏÏË ·éÙáÓ Ôf ·éÙÔ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ó˜ ̤-ÚÔ˜ Ùɘ ª›·˜, ∞̂Á›·˜, ∫·ıÔÏÈÎɘ, ηd \∞ÔÛÙÔÏÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. √î ı¤ÛÂȘ·éÙb˜ ö¯Ô˘Ó âÈÙÒÛÂȘ ÙfiÛÔ ÛÙcÓ àÓ·ÁÓÒÚÈÛË ÙÔÜ ‚·Ù›ÛÌ·ÙÔ˜ ÙáÓ ôÏψÓâÎÎÏËÛÈáÓ – ÌÂÏáÓ ÙÔÜ ¶.™.∂., ¬ÛÔ Î·d ÛÙc ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· j ÙcÓ à‰˘Ó·Ì›· ÙÔ˘˜ ÓaàÓ·ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ì Ì›· ÙcÓ ôÏÏË ó˜ «âÎÎÏËÛ›·». ò∞ÌÂÛË Û˘Ó¤ÂÈ· Ùɘ àÓˆÙ¤Úˆ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎɘ âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·˜ ÂrÓ·È Î·d ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎc àÓÙ›ÏË„Ë ó˜ Úe˜ ÙcÓηٷÓfiËÛË ÙÔÜ àÒÙÂÚÔ˘ ÛÙfi¯Ô˘ Ùɘ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎɘ ΛÓËÛ˘, àÏÏa ηd ÙÔÜÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔÜ ‰È·ÏfiÁÔ˘ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·. ∂rÓ·È ·éÙÔÓfiËÙÔ, ¬ÙÈ Ôî ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎb˜âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›Â˜ âËÚ¿˙Ô˘Ó â›Û˘ ηd ÙeÓ ÙÚfiÔ Ìb ÙeÓ ïÔÖÔ Ôî âÎÎÏËۛ˜ηٷÓÔÔÜÓ Ùe ÛÙfi¯Ô, Ùa ıÂÛÌÈÎa ùÚÁ·Ó· Ùɘ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎɘ ΛÓËÛ˘, ¬ˆ˜ Ùe¶.™.∂., ηd Ùa ıÂÌÂÏÈÒ‰Ë Î›ÌÂÓ¿ ÙÔ˘˜66.

ªb ÙeÓ ·Ú·¿Óˆ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌe àÛ¯ÔÏ‹ıËΠì ∂å‰ÈÎc \∂ÈÙÚÔc67 ÙÔܶ.™.∂., ì ïÔ›· öıÂÛ ‰‡Ô ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎa âÚˆÙ‹Ì·Ù· Û¯ÂÙÈÎa Ìb Ùc Û¯¤ÛË Ùɘ\∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ìb Ùd˜ âÎÎÏËۛ˜. ¶Úe˜ ÙÔf˜ \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘˜ Ùe âÚÒÙËÌ· Âr¯Â ÙcÓ àÎfi-ÏÔ˘ıË ‰È·Ù‡ˆÛË: «^À¿Ú¯ÂÈ ¯áÚÔ˜ ÁÈa ôÏϘ âÎÎÏËۛ˜ ÛÙcÓ \√Úıfi‰ÔÍËâÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·; ¶á˜ ÌÔÚÂÖ Óa ÂÚÈÁÚ·ÊÂÖ ·éÙe˜ ï ¯áÚÔ˜ ηd Ùa ¬ÚÈ¿ ÙÔ˘»;\∞ÓÙ›ıÂÙ· Úe˜ Ùd˜ âÎÎÏËۛ˜ ηd ïÌÔÏÔÁ›Â˜ Ôf ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È àe ÙcÓ ·Ú¿‰Ô-

·éÙ·fi‰ÂÈÎÙÔ ÁÈa οı çÚıfi‰ÔÍÔ». º˘ÛÈÎa ·éÙe ‰bÓ Û‹Ì·ÈÓ Ûb η̛· ÂÚ›ÙˆÛË ¬ÙÈ qÙ·Óà‰È¿ÏÏ·ÎÙÔ˜, àÔÚÚ›ÙÔÓÙ·˜ âÍ ïÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ Ùd˜ ôÏϘ «âÎÎÏËۛ˜». µÏ. Û¯ÂÙÈÎa GEORGES

FLOROVSKY, «The Doctrine of the Church and the Ecumenical Problem», The EcumenicalReview, Vol. 2, 1950, ÛÛ. 152-161. ¶Ú‚Ï. FLOROVSKY GEORGE, Ecumenism I, A DoctrinalApproach, Collected Works, ∆fiÌÔ˜ 13, \∂ΉfiÛÂȘ BUCHERVERTRIEBSANSTALT, Vaduz1989, ÛÂÏ. 134.

66. µÏ. Ùc ıÂÌ·ÙÔÏÔÁ›· ÙáÓ °ÂÓÈÎáÓ ™˘ÓÂχÛÂˆÓ ÙÔÜ ¶.™.∂. ÛÙcÓ Ã·Ú¿Ú (1998), ÛÙe ¶fiÚ-ÙÔ \∞ϤÁÎÚ (2006), àÏÏa 剛ˆ˜ Ùe ∫›ÌÂÓÔ Ùɘ ∂å‰ÈÎɘ \∂ÈÙÚÔɘ, ÛÙe ™Ù˘ÏÈ·Óe˜ ∆ÛÔÌ·Ó›‰Ë˜,^∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 181 Î.ë., ηıg˜ ηd ñÔÛËÌ›ˆÛË 67.

67. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈa ÙcÓ ∂å‰ÈÎc \∂ÈÙÚÔc 60 ÌÂÏáÓ Ôf ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÛÙcÓ ∏ã °ÂÓÈÎc ™˘Ó¤-Ï¢ÛË ÙÔÜ ¶.™.∂. ÛÙcÓ Ã·Ú¿Ú Ùɘ ∑ÈÌ¿ÌԢ Ùe 1998. ∆e ÙÂÏÈÎe ΛÌÂÓÔ Ôf η٤ıÂÛ Ùe2002 ö¯ÂÈ ÙeÓ Ù›ÙÏÔ «^∏ àÓ·‚¿ıÌÈÛË Ùɘ Û˘ÌÌÂÙԯɘ ÙáÓ \√ÚıÔ‰fiÍˆÓ ÛÙe ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ™˘Ì‚Ô‡-ÏÈÔ \∂ÎÎÏËÛÈáÓ». °Èa ÙcÓ ∂å‰ÈÎc \∂ÈÙÚÔc ‚Ï. ∞¡∞™∆∞™π∞ ¶. µ∞™π§∂π∞¢√À, ^∏ ™˘ÌÌÂÙÔ¯c ∆áÓ\√ÚıÔ‰fiÍˆÓ ™Ùe ¶.™.∂. ^Àe ∆e ºá˜ ∆áÓ \∞ÔÊ¿ÛÂˆÓ ∆ɘ ∂å‰ÈÎɘ \∂ÈÙÚÔɘ, (™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜∫·ıËÁËÙ‹˜: °ÂÒÚÁÈÔ˜ ª·ÚÙ˙¤ÏÔ˜) £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 2005. ^√ÏfiÎÏËÚÔ Ùe ∫›ÌÂÓÔ Ùɘ ∂å‰ÈÎɘ \∂È-ÙÚÔɘ ÛÙe \√Úıfi‰ÔÍË £ÂÔÏÔÁ›· ηd √åÎÔ˘ÌÂÓÈÎe˜ ¢È¿ÏÔÁÔ˜, âÈ̤ÏÂÈ· ¶¤ÙÚÔ˜ µ·ÛÈÏÂÈ¿‰Ë˜,âΉ. \∞ÔÛÙÔÏÈÎc ¢È·ÎÔÓ›·, \∞ı‹Ó· 2005, ÛÂÏ. 207 Î.ë.

£∂√§√°π∞ 1/2013

112

ÛË Ùɘ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ Ùe âÚÒÙËÌ· qÙ·Ó Ùe ëÍɘ: «ªb ÔÈfiÓ ÙÚfiÔ ì âÎÎÏËÛ›·Û·˜ àÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È, ‰È·ÙËÚÂÖ Î·d âÎÊÚ¿˙ÂÈ Ùc Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Ù˘ ÛÙc ª›·, ∞̂Á›·,∫·ıÔÏÈÎc ηd \∞ÔÛÙÔÏÈÎc \∂ÎÎÏËÛ›·;»68

™Ùe âÚÒÙËÌ· Úe˜ ÙÔf˜ \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘˜ ï ηıËÁËÙc˜ ∆ÛÔÌ·Ó›‰Ë˜ ÙÔÓ›˙ÂÈ ¬ÙÈÙcÓ à¿ÓÙËÛË Ûb ·éÙe Ùe âÚÒÙËÌ· Ú¤ÂÈ Óa Ùc ‰ÒÛÂÈ Û‡ÛÛˆÌË ì \√Úıfi‰ÔÍË\∂ÎÎÏËÛ›·69, ηd Ì¿ÏÈÛÙ· ıa âÈÛËÌ¿ÓÂÈ Ìb ôÚÈÛÙ· ÙÂÎÌËÚȈ̤ÓÔ ÏfiÁÔ, ¬ÙÈ ≤Ó·àe Ùa ΢ÚÈfiÙÂÚ· ı¤Ì·Ù· Ôf Ú¤ÂÈ Óa âÍËÁ‹ÛÂÈ ì \√ÚıÔ‰ÔÍ›·, Ìb ‚¿ÛË ÙcÓâÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›· Ù˘, ÂrÓ·È ÔÈ¿ ì Û¯¤ÛË Ù˘ Ìb Ùd˜ ôÏϘ âÎÎÏËۛ˜ ηd âÎÎÏË-ÛÈ·ÛÙÈÎb˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ j ïÌÔÏÔÁ›Â˜70. ¢ÈfiÙÈ ÌfiÓÔ iÓ Î·ıÔÚ›ÛÂÈ â·ÎÚȂᘠÙcÓâÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›· Ù˘ ÌÔÚÂÖ Óa à·ÓÙ‹ÛÂÈ ÛÙa ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ôf Ù›ıÂÓÙ·È ÂûÛÙÔ¯·àe ÙeÓ Î·ıËÁËÙc ™Ù˘ÏÈ·Óe ∆ÛÔÌ·Ó›‰Ë ÛÙc ÌÂϤÙË ÙÔ˘ «^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ηd ÔîâÎÎÏËۛ˜ ÛÙcÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎc ΛÓËÛË»71.

¶ÔÏf ÚdÓ ¬Ìˆ˜ ì ∂å‰ÈÎc \∂ÈÙÚÔc ı¤ÛÂÈ ÙÔÜÙ· Ùa âÚˆÙ‹Ì·Ù· ï ºÏˆÚfiÊ-Û΢ ÚÔÛ¿ıËÛ Óa ‰ÒÛÂÈ à·ÓÙ‹ÛÂȘ, ‰›ÓÔÓÙ·˜ ÌÈa ÂÚÈÁÚ·Êc ÁÈa ÙcÓ \∂Î-ÎÏËÛ›·, àÎÚȂᘠÁÈa Óa àÔÊ¢¯ıÂÖ ·éÙc ì ηٿÛÙ·ÛË Ôf οÏÏÈÛÙ· ıa ÌÔ-ÚÔÜÛ Óa ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ àÚÓËÙÈÎa ÁÂÁÔÓfiÙ·. ∂rÓ·È ÚÔÊ·Ó¤˜, ¬ÙÈ ÛÙcÓ ∂å‰ÈÎc\∂ÈÙÚÔc Ú˘Ù¿Ó¢Û ì ÏÔÁÈ΋, àÊÔÜ ÛÙeÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎe ‰È¿ÏÔÁÔ ÔûÙÂ Û˘Ì‚È-‚·ÛÌe˜ ÛÙe ˙‹ÙËÌ· Ùɘ àÏ‹ıÂÈ·˜ ÂrÓ·È âÈÙÚÂÙe˜ ÔûÙ ¬Ìˆ˜ ηd âÊËÛ˘¯·ÛÌe˜ÁÈa Ùd˜ ñ¿Ú¯Ô˘Û˜ ‰È·ÊÔÚb˜ ÌÔÚÂÖ Óa ‰ÈηÈÔÏÔÁËıÂÖ. ò∞ÏψÛÙÂ, Ìb Ùc ‰È·Ù‡-ˆÛË ÙáÓ àÓˆÙ¤Úˆ âÚˆÙËÌ¿ÙˆÓ ì ∂å‰ÈÎc \∂ÈÙÚÔc âÏ›˙ÂÈ ¬ÙÈ ıa àÓ·ÁοÛÂÈÙd˜ âÎÎÏËۛ˜ Ôf àÓ‹ÎÔ˘Ó ÛÙcÓ ÔåÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÙÔÜ ¶.™.∂. Óa àÓ·ÏÔÁÈÛÙÔÜÓ ñ‡-ı˘Ó·, ᘠۯÂÙ›˙ÔÓÙ·È ì Ì›· Ìb ÙcÓ ôÏÏË Î·d ᘠۯÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ìb Ùe ú‰ÈÔ Ùe¶.™.∂. ^√ ΢ÚÈfiÙÂÚÔ˜ ¬Ìˆ˜ ÛÙfi¯Ô˜ Ù˘, qÙ·Ó Ôî âÎÎÏËۛ˜ Óa àÓ·ÏÔÁÈÛÙÔÜÓ, iÓÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÁÈa ÙcÓ å‰ÈfiÙËÙ· ̤ÏÔ˘˜ ÙÔÜ ¶.™.∂. ıa Ú¤ÂÈ Óa ÂrÓ·È Ùe ‚¿ÙÈÛÌ· Âå˜Ùe ùÓÔÌ· ÙÔÜ ÙÚÈ·‰ÈÎÔÜ £ÂÔÜ, ÙÔÜ ¶·ÙÚfi˜, ÙÔÜ ÀîÔÜ Î·d ÙÔÜ ∞̂Á›Ô˘ ¶Ó‡̷ÙÔ˜.∫·d àÎfiÌË Èe ¤Ú·: ᘠۯÂÙ›˙ÂÙ·È Ùe ‚¿ÙÈÛÌ· Ìb ÙcÓ âÈ˙ËÙÔ‡ÌÂÓË Ï‹ÚËëÓfiÙËÙ· ÙáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ; ∆e ¬ÏÔ ı¤Ì· ö¯ÂÈ Óa οÓÂÈ Ìb Ùe ÎÂÓÙÚÈÎfiÙ·ÙÔ ˙‹ÙËÌ·ÛÙcÓ ‰ÈÔÚıfi‰ÔÍË ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÎc Ûb Û¯¤ÛË Ìb Ùa ¬ÚÈ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜72.

68. µÏ. ñÔÛËÌ›ˆÛË 67.69. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ™∆À§π∞¡√À ∆™√ª¶∞¡π¢∏ “The Church and the churches in the ecumenical

movement”, International journal for the Study of the Christian Church, ÙfiÌÔ˜ 12, 2012, ÛÛ. 148-163. â‰á ÛÂÏ. 149.

70. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ™∆À§π∞¡√À ∆™√ª¶∞¡π¢∏ “The Church and the churches”, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 150.71. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ™∆À§π∞¡√À ∆™√ª¶∞¡π¢∏ “The Church and the churches”, ¬. ·Ú., ÛÛ.148-

163.72. µÏ. Ùc Û‡Ó‰ÂÛË Ôf οÓÂÈ ï ηıËÁËÙc˜ ™Ù˘ÏÈ·Óe˜ ∆ÛÔÌ·Ó›‰Ë˜ Ùɘ ÛËÌ·Û›·˜ ÙÔÜ µ·Ù›-

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

113

^√ ƒáÛÔ˜ ·Ù¤Ú·˜ ÛÙËÚ›¯ÙËΠÁÈa Óa ηıÔÚ›ÛÂÈ Ìb ÙeÓ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ‰˘Ó·ÙeÙÚfiÔ ·éÙe Ùe ˙‹ÙËÌ· ÛÙcÓ ‰È‰·Ûηϛ· ‰‡Ô ÛÔ˘‰·›ˆÓ ıÂÔÏfiÁˆÓ ηd êÁ›ˆÓÙɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡Ó˘: ÙáÓ ∞̂Á›ˆÓ ∫˘ÚÈ·ÓÔÜ Î·d ∞éÁÔ˘ÛÙ›ÓÔ˘73. h∞Ó Î·›, ¬ˆ˜âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ï ºÏˆÚfiÊÛ΢, ì ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔÜ ∫˘ÚÈ·ÓÔÜ (Ùa Ú·ÎÙÈÎa Û˘ÌÂ-Ú¿ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘ ηχÙÂÚ·) ‰bÓ öÁÈÓ àÔ‰ÂÎÙc àe ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·74, ï ú‰ÈÔ˜ ÛÙË-Ú›˙ÂÙ·È Ûb ·éÙc ÁÈa Óa ‰ÒÛÂÈ ÌÈa àÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎc ηd ïÚÈÛÙÈÎc χÛË. ^∏ ÚÔ-ÛÊ˘Ác ÛÙeÓ ≠∞ÁÈÔ ∫˘ÚÈ·Óe àe ÙeÓ . °ÂÒÚÁÈÔ çÊ›ÏÂÙ·È Î·Ùa ÄÛ· Èı·Ófi-ÙËÙ· ÛÙcÓ âȉ›ˆÍ‹ ÙÔ˘ Óa ηٷ‰Â›ÍÂÈ ÙcÓ à‰˘Ó·Ì›· âd ÙÔÜ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ˙ËÙ‹-Ì·ÙÔ˜, Ôf Ú¤Û‚Â˘Â ì ·éÛÙËÚc ηÓÔÓÈÎc àÎÚ›‚ÂÈ· ÙáÓ ı¤ÛÂˆÓ ÙÔÜ ∫˘ÚÈ·ÓÔÜηd Óa àÓ·‰Â›ÍÂÈ ó˜ Ú¤Ô˘Û· χÛË ÙcÓ ôÔ„Ë ÙÔÜ ∞éÁÔ˘ÛÙ›ÓÔ˘, àÊÔÜ ÔéÛÈ·-ÛÙÈÎa ÙcÓ ‰È΋ ÙÔ˘ ‰È‰·Ûηϛ· ˘îÔıÂÙÂÖ Î·d àÓ·Ù‡ÛÛÂÈ. ∞éÙ‹, ÏÔÈfiÓ, ì ·Ú¿-‰ÔÍË àÓÙÈÓÔÌ›· Ôf Ú¤Û‚Â˘·Ó Ôî ‰‡Ô ¶·Ù¤Ú˜75 öÁÈÓ âÚÁ·ÏÂÖÔ ÁÈa ÙcÓ ·Ú·-

ÛÌ·ÙÔ˜ (àÏÏa ηd ÙáÓ ôÏÏˆÓ Ì˘ÛÙËÚ›ˆÓ) Ìb ÙcÓ Û˘ÌÌÂÙÔ¯c ÙáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ ÛÙe ¶.™.∂., âd ÙFÉ‚¿ÛÂÈ ÙÔÜ ∫ÂÈ̤ÓÔ˘ Ùɘ §›Ì·. µÏ. ™∆À§π∞¡√À ∆™√ª¶∞¡π¢∏, ^∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 265 Î.ë.°Èa Ùe ∫›ÌÂÓÔ Ùɘ §›Ì· (µ∂ª) ‚Ï. ÛÙe http://www.oikoumene.org/en/resources/documents/wcc-commissions/faith-and-order-commission/i-unity-the-church-and-its-mission/baptism-eucharist-and-ministry-faith-and-order-paper-no-111-the-lima-text/baptism-eucharist-and-ministry.html#c10471

73. ^√ ≠∞ÁÈÔ˜ ∫˘ÚÈ·Óe˜ qÙ·Ó àfiÏ˘ÙÔ˜ ¬ÛÔÓ àÊÔÚÄ Ùa ¬ÚÈ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ηd ÙcÓ â·-ÎfiÏÔ˘ıË Î·Ù·ÓfiËÛË Ùɘ ʇÛ˘ Ù˘. \∂¤ÌÂÓ ÛÙa ·éÛÙËÚa ηıÔÚÈṲ̂ӷ ηÓÔÓÈÎa ¬ÚÈ·, ÙaïÔÖ· ‰bÓ ÌÔÚÔÜÓ Óa Ùa ñÂÚ‚ÔÜÓ Ôî ÈÛÙÔd àÏÏa ηd Ôî ôÏϘ ïÌÔÏÔÁ›Â˜. £ÂˆÚÒÓÙ·˜ ¬ÙÈ Ìfi-ÓÔÓ âÓÙe˜ Ùɘ àÏËıÈÓɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙÂÏÔÜÓÙ·È Ùa ÛˆÙËÚÈÒ‰Ë Ì˘ÛÙ‹ÚÈ·, ïÔÈ·‰‹ÔÙ ٤ÏÂÛË·éÙáÓ âÎÙe˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ·éÙÔÌ¿Ùˆ˜ ÙÔf˜ ı¤ÙÂÈ âÎÙe˜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. µÏ. ≠∞ÁÈÔ˜ ∫˘-ÚÈ·Ófi˜, \∂ÈÛÙÔϤ˜, 1xxi, 2. \∞e ÙcÓ ôÏÏË ï ≠∞ÁÈÔ˜ ∞éÁÔ˘ÛÙ›ÓÔ˜, iÓ Î·d ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ì·ÎÚÈa àeÙeÓ ∫˘ÚÈ·Óe ÁÈ\ ·éÙe ηd ηÙa ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ñ¿Ú¯ÂÈ ≤Ó· ôÏ˘ÙÔ ı¤Ì· ÌÂÙ·Íf ‰fiÁÌ·ÙÔ˜ ηdÚ·ÎÙÈÎɘ, àÊÔÜ ì ú‰È· ì \∂ÎÎÏËÛ›· ‚‚·ÈÒÓÂÈ ¬ÙÈ Ùa Ì˘ÛÙ‹ÚÈ· ÙÂÏÔÜÓÙ·È Î·d âÎÙe˜ \∂ÎÎÏËÛ›·˜‰bÓ ÂrÓ·È ¬Ìˆ˜ ÛˆÙËÚÈÒ‰Ë ¬ˆ˜ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ï ∞éÁÔ˘ÛÙ›ÓÔ˜, ÙÂÏÔÜÓÙ·È ¬Ìˆ˜ ÁÈa Ùe ≠∞ÁÈÔ¶ÓÂÜÌ·, ¯ˆÚd˜ Óa âÍËÁÂÖ g˜ ·éÙe ÂrÓ·È ‰˘Ó·ÙeÓ Óa Û˘Ì‚·›ÓÂÈ. ^∏ ‰È·ÊˆÓ›· ÙÔ˘ qÙ·Ó ÂÚÈÛÛfi-ÙÂÚÔ ÁÈa Ú·ÎÙÈÎa ̤ÙÚ· ηd Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ™Ùe Û˘ÏÏÔÁÈÛÌfi ÙÔ˘ ÁÈa ÙcÓ ëÓfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏË-Û›·˜, ÁÈa ÙcÓ ëÓfiÙËÙ· Ùɘ àÁ¿Ë˜ ó˜ ÙcÓ à·Ú·›ÙËÙË Î·d àÔÊ·ÛÈÛÙÈÎc Û˘Óı‹ÎË Ùɘ ÛˆÙ‹ÚÈ·˜‰‡Ó·Ì˘ ÙáÓ Ì˘ÛÙËÚ›ˆÓ, ï ≠∞ÁÈÔ˜ ∞éÁÔ˘ÛÙ›ÓÔ˜ ÛÙcÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, êÏᘠâ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈÙeÓ ≠∞ÁÈÔ ∫˘ÚÈ·Óe Ìb Ó¤· ÏfiÁÈ·. ^∏ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔÜ ∞éÁÔ˘ÛÙ›ÓÔ˘ ÂrÓ·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ ·åÓÈÁÌ·ÙÈ΋,¬Ù·Ó ‰›ÓÂÈ ÙcÓ âÏ›‰· ¬ÙÈ ñ¿Ú¯ÂÈ ÛˆÙËÚ›· ηd âÎÙe˜ âÎÎÏËÛ›·˜.

74. ™ËÌÂÈÒÓÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο «∆· Ú·ÎÙÈÎa Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ÙÔÜ ≠∞ÁÈÔ˘ ∫˘ÚÈ·ÓÔÜ ‰bÓ öÁÈ-Ó·Ó ÔÙb àÔ‰ÂÎÙa àe ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·, ηd Ôî ηÓfiÓ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÁÈa ÙcÓ â·Ó¤ÓˆÛË ÙáÓ·îÚÂÙÈÎáÓ Î·d ÙáÓ Û¯ÈÛÌ·ÙÈÎáÓ, ÛȈËÏa ÚfiÙÂÈÓ·Ó ¬ÙÈ Ùe ≠∞ÁÈÔ ¶ÓÂÜÌ· ‰›ÓÂÈ Ó¤· ˙ˆ‹, àÎfiÌËηd ÛÙÔf˜ ÁÈÔf˜ Ùɘ àÓÙ›ÛÙ·Û˘». µÏ. Û¯ÂÙÈÎa FLOROVSKY GEORGE, Ecumenism I, ¬. ·Ú., ÛÂÏ.34 Î.ë.

75. ^ø˜ àÓÙÈÓÔÌ›· ÛÙcÓ ÚÔÎÂÈ̤ÓË çÓÔÌ¿˙Ô˘Ì ÙcÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎc ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË àÏÏa ηd àÓÙ›-ıÂÛË âd ÙÔÜ ı¤Ì·ÙÔ˜ âΠ̤ÚÔ˘˜ ÙáÓ ‰‡Ô ∞̂Á›ˆÓ.

£∂√§√°π∞ 1/2013

114

ÁˆÁc ÛÔ˘‰·›ˆÓ ıÂÔÏÔÁÈáÓ àe ÙeÓ ƒáÛÔ ıÂÔÏfiÁÔ, ï ïÔÖÔ˜ qÙ·Ó úÛˆ˜ ï ÌÔ-Ó·‰ÈÎfi˜, Ôf ηٿÊÂÚ Óa ëÓÔÔÈ‹ÛÂÈ (ì ηχÙÂÚ· Û˘ÁÎÂÚ¿ÛÂÈ) Ùd˜, ÂÚd ÙáÓïÚ›ˆÓ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ıˆڛ˜ ÙÔ˘˜.

∆a ¬ÚÈ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È ÔÏf Èe ÂûÎÔÏÔ Óa ηıÔÚÈÛÙÔÜÓ, iÓ Î·ıÔÚÈ-ÛÙÂÖ Û·Êᘠì öÓÓÔÈ· ÙÔÜ Û¯›ÛÌ·ÙÔ˜ ηd Ùɘ ·¥ÚÂÛ˘. ∞éÙe öηÓ ηd ï ºÏˆ-ÚfiÊÛ΢76. ^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ëÓfiÙËÙ· ÛÙe ≠∂Ó· ™áÌ· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ Î·d ïÔÈ·-‰‹ÔÙ àÔÎÔc ıa ÛËÌ·›ÓÂÈ Î·d ÙcÓ àÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË àe ÙcÓ ª›· ∞̂Á›· \∂ÎÎÏË-Û›·. \∞e ÙcÓ ôÏÏË ÌÂÚÈ¿, Ôî ·îÚ¤ÛÂȘ ÂrÓ·È ≤Ó·˜ ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi˜, ÌÈa ÌÔÓ·¯ÈÎfiÙË-Ù·, àÒÏÂÈ· ηd ôÚÓËÛË Ùɘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜. ∆e ·îÚÂÙÈÎe ÓÂÜÌ· ÂrÓ·È Ùe àÎÚÈ‚á˜àÓÙ›ıÂÙÔ ÙÔÜ ¶Ó‡̷ÙÔ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∫·d â‰á ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ì ¬ÏË Î·Ù·ÓfiËÛËÙÔÜ ÛÎÂÙÈÎÔÜ ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÁÈa Ùa ¬ÚÈ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. h∞Ó Î·ıÔÚ›ÛÔ˘ÌÂÏ‹Úˆ˜ Ù› ÂrÓ·È ·¥ÚÂÛË ÛÙa ıÂÔÏÔÁÈÎa ηd âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈÎa Ï·›ÛÈ·, ıa ö¯Ô˘ÌÂηıÔÚ›ÛÂÈ Ìb Û·Ê‹ÓÂÈ· ηd Ùa ¬ÚÈ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ¯ˆÚd˜ àÌÊÈÛ‚ËÙ‹ÛÂȘ, ·-ÚÂÚÌËÓÂÖ˜ ηd ñÂÎÊ˘Á¤˜77. \∞e ÙcÓ ÛÙÈÁÌc Ôf ì ·¥ÚÂÛË ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙeÓ àÓÙ›-Ô‰· ÙÔÜ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ (Ôf ‰bÓ ÂrÓ·È ôÏÏÔ àe ÙcÓ ïÚ·Ùc ëÓfiÙË-Ù· ÙáÓ ¿ÓÙˆÓ ÛÙe ™áÌ· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ), ıa ÌÔÚ¤ÛÔ˘Ì ηd Ìb àÎÚ›‚ÂÈ· (ù¯ÈÙcÓ âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈÎc-ηÓÔÓÈ΋) Óa ÔÜÌ ηd ÔȤ˜ ÂrÓ·È âÎÎÏËۛ˜ àe Ùa ̤-ÏË Ôf ÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙe ¶.™.∂.

^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· àÔÙÂÏÂÖ Î·Ùa ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢ Ùfi, âd Ùɘ Áɘ, öÚÁÔ ÙÔÜ\∂Ó·ÓıÚˆ‹Û·ÓÙ· §fiÁÔ˘ ÙÔÜ £ÂÔÜ78. \∂ÓÙe˜ ·éÙɘ âÓ˘¿Ú¯ÂÈ Î·d Ùe ™áÌ· ÙÔÜÃÚÈÛÙÔÜ, Ùe ïÔÖÔ àÔÙÂÏÂÖ ÙcÓ ÂåÎfiÓ· ηd ÙcÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÛÙeÓ ÎfiÛÌÔ. ∫·dâ‰á Ù›ıÂÙ·È Ùe ˙‹ÙËÌ· Ôf öıÂÛ ï Khomiakov, ï ïÔÖÔ˜ ‰È·Ù‡ˆÛ ·éÙc Ùc ı¤-ÛË Î·Ï‡ÙÂÚ· àe ¬ÏÔ˘˜: «\∞e Ùc ÛÙÈÁÌc Ôf ì \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È Á‹ÈÓË Î·dïÚ·Ùc ηd ‰bÓ ñ¿Ú¯ÂÈ ïÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Î·d ÙÂÏÂÈfiÙËÙ· ïÏfiÎÏËÚ˘ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜,ÙcÓ ïÔ›· ı¤ÛÈÛÂ ï £Âe˜ ÁÈa Óa ñ¿Ú¯ÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙcÓ ÙÂÏÈÎc ÎÚ›ÛË ¬Ï˘ Ùɘ ‰Ë-ÌÈÔ˘ÚÁ›·˜, ·éÙc ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂÖ Î·d ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÌfiÓÔ Ì¤Û· ÛÙa ¬ÚÈ¿ Ù˘, ‰bÓ ÎÚ›ÓÂÈ ÙeñfiÏÔÈÔ ÙÔÜ àÓıÚˆ›ÓÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜ (Û‡Ìʈӷ Ìb Ùe ÏfiÁÔ ÙÔÜ \∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡-

76. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa FLOROVSKY GEORGE, «∆he boundaries of the Church» ÛÙe Ecumenism I, ¬.·Ú., ÛÂÏ. 34 Î.ë.

77. √éÛÈ·ÛÙÈÎa οÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ÂrÓ·È êÏᘠÌÈa ÛΤ„Ë ÛÙa Ï·›ÛÈ· ÙáÓ ıÂÔÏÔÁÈÎáÓ ‰ÈÂÚ¢Ӌ-ÛÂˆÓ ÙÔÜ ÁÚ¿ÊÔÓÙÔ˜, Û‡Ìʈӷ Ìb ÙcÓ ïÔ›· ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ âȉÈÒÎÂÈ Óa ηıÔÚ›ÛÂÈ Ù› ‰bÓ ÂrÓ·Èì \∂ÎÎÏËÛ›· (j ÌÄÏÏÔÓ çÚıfiÙÂÚ· Ôf ‰bÓ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ì \∂ÎÎÏËÛ›·), öÙÛÈ œÛÙ Óa ηٷϋÍÂÈ ÛÙeàÛÊ·Ïb˜ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· Ù› ÂrÓ·È ì \∂ÎÎÏËÛ›·.

78. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ¬. ·Ú.,ÛÂÏ. 50 Î.ë.

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

115

ÏÔ˘ Úe˜ ÙÔf˜ ∫ÔÚÈÓı›Ô˘˜) ηd ÌfiÓÔ àÓ·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ó˜ ¯·Ì¤ÓÔ˘˜ –‰ËÏ·‰c ó˜ ÌcàÓ‹ÎÔÓÙ˜ Ûb ·éÙ‹Ó– ·éÙÔ‡˜, Ôf ÙcÓ âÁη٤ÏÂÈ„·Ó ëÎÔ˘Û›ˆ˜. ∆e ñfiÏÔÈÔÙÔÜ àÓıÚˆ›ÓÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜, Ôf ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ö͈ àe ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· j Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ìb·éÙc Ìb ‰ÂÛÌÔf˜ ÙÔf˜ ïÔ›Ô˘˜ ï £Âe˜ ‰b ıa Ùɘ â¤ÙÚ Óa χÛÂÈ, ì \∂ÎÎÏË-Û›· Ùe ·Ú·¯ˆÚÂÖ ÛÙcÓ ÎÚ›ÛË Ùɘ ÌÂÁ¿Ï˘ ̤ڷ˜»79. ^√ ηıËÁËÙc˜ ∆ÛÔÌ·Ó›‰Ë˜âÈÛËÌ·›ÓÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ¬ÙÈ ì àÔÎÏÂÈÛÙÈÎc àÍ›ˆÛË Ùɘ \√Úıfi‰Ô͢ \∂ÎÎÏËÛ›·˜,¬ÙÈ ·éÙc ÂrÓ·È ì Ì›· \∂ÎÎÏËÛ›·, ‰bÓ ï‰ËÁÂÖ Ûb àÔÎÏÂÈÛÌe ÙáÓ ôÏÏˆÓ âÎÎÏË-ÛÈáÓ j ïÌÔÏÔÁ›ˆÓ ÔûÙ ÛÙcÓ ÎÚ›ÛË Î·d ηٿÎÚÈÛË Ùɘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ηd Ùɘ Ú¿-͢ ÙáÓ ôÏÏˆÓ ÔûÙ ÛÙcÓ ñÔÁÚ¿ÌÌÈÛË ÙáÓ à‰˘Ó·ÌÈáÓ Î·d ÙáÓ Ï·ÓáÓ ÙÔ˘˜ÔûÙÂ Ê˘ÛÈÎa à·ÈÙÂÖ ÙcÓ ñÔÙ·Ác ÙáÓ ôÏÏˆÓ Ûb ≤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Î¤ÓÙÚÔ âÍÔ˘-Û›·˜80.

^∂Ô̤ӈ˜, ıˆÚËÙÈο, ÌÔÚÔÜÌ Óa ‰Â¯ÙÔÜÌÂ, ¬ÙÈ Ùa ¬ÚÈ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜,¬ÛÔÓ àÊÔÚÄ ÙcÓ ÎÚ›ÛË Ù˘ âd ÙáÓ àÔÌ·ÎÚ˘ÛÌ¤ÓˆÓ ·éÙɘ, ÌÔÚÔÜÓ Óa ηıÔ-ÚÈÛÙÔÜÓ Î·Ùa Ùe ÓÂÜÌ· ηd ù¯È Ùe ÁÚ¿ÌÌ· ÙáÓ ·Ú·¿Óˆ ÏfiÁˆÓ. ¢bÓ ÌÔ-ÚÔÜÌ ‰ËÏ·‰c Ûb η̛· ÙáÓ ÂÚÈÙÒÛˆÓ, ˘îÔıÂÙÒÓÙ·˜ ÙcÓ ôÔ„Ë ÙÔÜ ºÏˆ-ÚfiÊÛ΢, Óa ηٷ‰ÈοÛÔ˘Ì ηӤӷÓ. ^∏ ÎÚ›ÛË âÓ·fiÎÂÈÙ·È ÛÙeÓ ¢ËÌÈÔ˘ÚÁeÙáÓ ¶¿ÓÙˆÓ.

∂rÓ·È ÁÂÁÔÓfi˜, Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·˜ ÙcÓ öÓÓÔÈ· Ùɘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·˜ Ìb Ùa ¬ÚÈ· Ùɘ \∂Î-ÎÏËÛ›·˜, ¬ÙÈ ì \∂ÎÎÏËÛ›· ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ÂrÓ·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ì›· ηd ÔÏϤ˜, ÁÈ·Ùdıa qÙ·Ó ¤Ú· àe ·Ú¿‰ÔÍÔ Î·d ·Ú¿ÏÔÁÔ Î·d öÚ¯ÂÙ·È Ûb àÓÙ›ıÂÛË Ìb Ùe ™‡Ì-‚ÔÏÔ Ùɘ ¶›ÛÙˆ˜, ¬ˆ˜ â›Û˘ ηd Ìb Ùe ÁÂÁÔÓfi˜, ¬ÙÈ ï ÃÚÈÛÙe˜ ¥‰Ú˘Û ̛· \∂Î-ÎÏËÛ›·. \∞e ÙcÓ ôÏÏË ¬Ìˆ˜ ñ¿Ú¯ÂÈ Ùe à‰È·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, ¬ÙÈ ñ¿Ú¯Ô˘ÓÔÏÏb˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ôf ïÌÔÏÔÁÔÜÓ ›ÛÙË ÛÙeÓ ∫‡ÚÈÔ \πËÛÔÜ ÃÚÈÛÙfi. ∆a ̤ÏË ÙáÓÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ·éÙáÓ ö¯Ô˘Ó ‚·ÙÈÛıÂÖ ÛÙe ùÓÔÌ· Ùɘ ∞̂Á›·˜ ηd \∞‰È·ÈÚ¤ÙÔ˘ ∆ÚÈ¿-‰Ô˜ ηd Ê˘ÛÈÎa ıˆÚÔÜÓ ë·˘ÙÔf˜ ó˜ ̤ÏË Ùɘ ª›·˜ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∞éÙb˜ Ôî ÎÔÈ-ÓfiÙËÙ˜ ıˆÚÔÜÓ ë·˘ÙÔf˜ âÎÎÏËۛ˜, ·ÚfiÏÔ Ôf ‰bÓ ö¯Ô˘Ó Â鯷ÚÈÛÙÈ·Îc ÎÔÈ-ÓˆÓ›· Ìb ÙcÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎa ∫·ıÔÏÈÎc \∂ÎÎÏËÛ›·. ™Â‚fiÌÂÓÔ˜ ·éÙb˜ Ùd˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ÚÔÛ¿ıËÛ Óa àÓ·˙ËÙ‹ÛÂÈ Î·d Óa ‚ÚÂÖ ÌÈa χÛË ï ºÏˆÚfiÊÛ΢81.

79. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa FLOROVSKY GEORGE, Ecumenism I, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 35. ^∏ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ‰È΋̷˜. ¶Ú‚Ï. KHOMIAKOV ALEXIS, The Church is one ÛÙe http://www.westernorthodox.com/khomiakov.

80. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ™∆À§π∞¡√À ∆™√ª¶∞¡π¢∏, “The Church and the churches”, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 151ëÍɘ.

81. §¤ÁÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎa ï . °ÂÒÚÁÈÔ˜: «ªb ηӤӷ ÙÚfiÔ ‰bÓ ÂrÌ·È ‰È·ÙÂıÂÈ̤ÓÔ˜ Óa ı¤-Ûˆ Î·Ó¤Ó·Ó âÎÙe˜ \∂ÎÎÎÏËÛ›·˜. ^∏ «ÎÚ›ÛȘ» ö¯ÂÈ ‰ÔıÂÖ ÛÙeÓ Àîfi. ∫·ÓÂd˜ ‰bÓ ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠÁÈa Óa

£∂√§√°π∞ 1/2013

116

^∏ ≈·ÚÍË Ê˘ÛÈÎa ·éÙáÓ ÙáÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ‰bÓ Û˘Ó¿ÁÂÙ·È ÙcÓ ≈·ÚÍËÔÏÏáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ. ^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È Ì›·Ø óÛÙfiÛÔ iÓ Î·d Ì›· ÌÔÚÂÖ Óa âΉË-ÏÒÓÂÙ·È Ûb ÔÏÏÔf˜ ÙfiÔ˘˜ ó˜ ÙÔÈÎc âÎÎÏËÛ›·, ¯ˆÚd˜ Óa Ù›ıÂÙ·È àÌÊÈÛ‚‹ÙË-ÛË Ùɘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ¿˜ Ù˘, ηıg˜ Ôî âd ̤ÚÔ˘˜ ÙÔÈÎb˜ âÎÎÏËۛ˜ àÔÙÂÏÔÜÓâÎÊ¿ÓÛÂȘ Ùɘ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. \∞ÎÚȂᘠì ÔÏÏ·ÏfiÙËÙ· ÙáÓ ÙÔ-ÈÎáÓ âÎÎÏËÛÈáÓ ÂrÓ·È Ôf ηıÈÛÙÄ ·éÙc ηı·˘Ùc ÙcÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÙËÙ· êÙcÚ·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÁÈa ÙÔf˜ çÚıÔ‰fiÍÔ˘˜.

\∞ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È, ÂûÏÔÁ·, οÔÈÔ˜ ¬ÙÈ Ì›· öÓÓÔÈ· Ìb ηı·Úa ıÂÔÏÔÁÈÎe ñfi-‚·ıÚÔ Î·Ùa ÙeÓ °ÂÒÚÁÈÔ ª·ÓÙ˙·Ú›‰Ë, ¬ˆ˜ ì ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·, Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ìb ÙcÓÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÙËÙ· Ôf ö¯ÂÈ à‰È·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· ÎÔÈÓˆÓÈÎe ÓfiËÌ·82. ™˘Ó‰¤ÂÙ·È ÏÔÈ-fiÓ, ηd ‰bÓ Û˘Ì›ÙÂÈ àÔχو˜, àÊÔÜ ¬ˆ˜ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ï ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ ^πÂÚÔÛÔ-Ï‡ÌˆÓ «∫·ıÔÏÈÎc ÌbÓ ÔsÓ Î·ÏÂÖÙ·È ‰Èa Ùe ηÙa ¿Û˘ ÂrÓ·È Ùɘ ÔåÎÔ˘Ì¤Ó˘,àe ¤Ú·ÙˆÓ Áɘ ≤ˆ˜ ÂÚ¿ÙˆÓØ Î·d ‰Èa Ùe ‰È‰¿ÛÎÂÈÓ Î·ıÔÏÈÎᘠηd àÓÂÏÏÈᘱ·ÓÙ· Ùa Âå˜ ÁÓáÛÈÓ ÙáÓ àÓıÚÒˆÓ âÏıÂÖÓ çÊ›ÏÔÓÙ· ‰fiÁÌ·Ù·, ÂÚ› ÙÂïÚ·ÙáÓ Î·d àÔÚ¿ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ, âÔ˘Ú·Ó›ˆÓ Ù ηd âÈÁ›ˆÓØ Î·d ‰Èa Ùe ÄÓÁ¤ÓÔ˜ àÓıÚÒˆÓ Âå˜ ÂéÛ¤‚ÂÈ·Ó ñÔÙ¿ÛÛÂÈÓ, àÚ¯fiÓÙˆÓ Ù ηd àÚ¯Ô̤ӈÓ, ÏÔ-Á›ˆÓ Ù ηd å‰ÈˆÙáÓØ Î·d ‰Èa Ùe ηıÔÏÈÎᘠå·ÙÚ‡ÂÈÓ ÌbÓ Î·d ıÂڷ‡ÂÈÓ àe ÙeÙáÓ êÌ·ÚÙÈáÓ Âr‰Ô˜, ÙáÓ ‰Èa „˘¯É˜ ηd ÛÒÌ·ÙÔ˜ âÈÙÂÏÔ˘Ì¤ÓˆÓØ ÎÂÎÙÉÛı·È ‰bâÓ ·éÙFÉ ÄÛ·Ó å‰¤·Ó çÓÔÌ·˙Ô̤Ó˘ àÚÂÙɘ, âÓ öÚÁÔȘ Ù ηd ÏfiÁÔȘ ηd Ó¢-Ì·ÙÈÎÔÖ˜ ·ÓÙÔ›ÔȘ ¯·Ú›ÛÌ·ÛÈÓ»83.

°È\ ·éÙe ñ¿Ú¯Ô˘Ó ïÚÈṲ̂ӷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· (Ûb ÛÙÂÓa Ï·›ÛÈ·) Ôf ÌÔÚÔÜÓ Óa‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó ÛÙeÓ Î·ıÔÚÈÛÌe Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜84 ÂúÙ ó˜ ÙcÓ ª›· ∞̂Á›· ÂúÙ ó˜ ÙÔ-ÈÎb˜ âÎÊ¿ÓÛÂȘ Ùɘ ª›·˜ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ù¯È ÌfiÓÔÓ ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈο, àÏÏa ηd ¯ÚÔÓÈ-ο. ≠√ˆ˜ ·Ú·ÙËÚÂÖ ï ^πÂÚe˜ ÃÚ˘ÛfiÛÙÔÌÔ˜, ì \∂ÎÎÏËÛ›· ó˜ âÓÓÈ·›· ηd η-ıÔÏÈ΋ «·ÓÙ·¯ÔÜ Ùɘ ÔåÎÔ˘Ì¤Ó˘ ηd ·ÓÙ·¯ÔÜ ÙáÓ ¯ÚfiÓˆÓ âÎ٤ٷٷȻ85. ^√ηıÔÚÈÛÙÈÎe˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜, óÛÙfiÛÔ, ÁÈa ÙcÓ ≈·ÚÍË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ηd ÙcÓ Û˘-Ó·ÎfiÏÔ˘ıË Î·ıÔÏÈÎfiÙËÙ¿ Ù˘ ÂrÓ·È ì Â鯷ÚÈÛÙÈ·Îc ÎÔÈÓˆÓ›·, ‰ËÏ·‰c ì Ù¤ÏÂÛËÙɘ £Â›·˜ ∂鯷ÚÈÛÙ›·˜, Ôf ÂrÓ·È Î·Ùa ÙcÓ ›ÛÙË ÙáÓ çÚıÔ‰fiÍˆÓ Ùe ΤÓÙÚÔ Ùɘ

ÚÔÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙcÓ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘». . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, £¤Ì·Ù· \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘ £ÂÔÏÔÁ›·˜, \∞ı‹-Ó· 1989, ÛÂÏ. 220.

82. µÏ. °∂øƒ°π√À ª∞¡∆∑∞ƒπ¢∏, ∫ÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁ›·, ¬. ·Ú. ÛÂÏ. 141.83. ∫·Ù‹¯ËÛȘ 18, 23, PG 33, 1044AB.84. °Èa Ùa ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ‚Ï. Û¯ÂÙÈÎa °∂øƒ°π√À ∞. °∞§π∆∏, «^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ηd Ôî \∂ÎÎÏËۛ˜», ÛÙe

°ÚËÁfiÚÈÔ˜ ¶·Ï·ÌĘ, \π·ÓÔ˘¿ÚÈÔ˜ - ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ˜ 1994, ò∂ÙÔ˜ 77, ∆ÂܯԘ 751.85. ∂å˜ æ·ÏÌfiÓ, 144,4 PG 55, 469-70.

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

117

˙ˆÉ˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. °Èa Óa ñ¿Ú¯ÂÈ, ¬Ìˆ˜, Â鯷ÚÈÛÙÈ·Îc ÎÔÈÓfiÙËÙ· öÁ΢ÚËηd Ú·ÁÌ·ÙÈÎc öÎÊ·ÓÛË Ùɘ ηıfiÏÔ˘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, Ú¤ÂÈ Óa ÏËÚÔÖ ‰‡Ô ΢-Ú›ˆ˜ ¬ÚÔ˘˜: ÙcÓ çÚıc ›ÛÙË Î·d ÙcÓ àÔÛÙÔÏÈÎc ‰È·‰Ô¯‹86. ^∂Ô̤ӈ˜, ≤Ó· àÎfi-ÌË ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÁÈa Óa ïÚ›ÛÔ˘Ì Ùa ¬ÚÈ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂrÓ·È Ùa ·Ú·¿Óˆ. ^∏\∂ÎÎÏËÛ›· ñ¿Ú¯ÂÈ âÎÂÖ Ôf ñ¿Ú¯ÂÈ ì çÚıc ›ÛÙË87 àÏÏa ηd ì àÔÛÙÔÏÈÎc‰È·‰Ô¯‹88.

\∞e ÙcÓ ôÏÏË é¿Ú¯Ô˘Ó ÔÏÏÔd çÚıfi‰ÔÍÔÈ, Ôf ‰¤¯ÔÓÙ·È g˜ ¤Ú· àe ÙeïÚ·Ùe â͈ÙÂÚÈÎe ÂÚ›‚ÏËÌ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ñ¿Ú¯ÂÈ Î·d ≤Ó· àfiÚ·ÙÔ Ôf ‰bÓàÓ‹ÎÂÈ ÌfiÓÔ ÛÙÔf˜ çÚıfi‰ÔÍÔ˘˜, ¬ˆ˜ Ôî ú‰ÈÔÈ åÛ¯˘Ú›˙ÔÓÙ·È. ^√ ú‰ÈÔ˜ ï ºÏˆÚfiÊ-Û΢ ‰È¤ÎÚÈÓ Ùa ηÓÔÓÈÎa ηd ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈÎa ¬ÚÈ·, Ùa ïÔÖ· ‰bÓ Û˘Ì›ÙÔ˘Ó ¿-ÓÙ·. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎe ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÂrÓ·È ì àÔ‰Ô¯c ÛÙÔf˜ ÎfiÏÔ˘˜ Ùɘ \∂ÎÎÏË-Û›·˜ ÙáÓ ·îÚÂÙÈÎáÓ Î·d ÙáÓ Û¯ÈÛÌ·ÙÈÎáÓ, Ôf ‰bÓ ÙÔf˜ àÓ·‚·Ù›˙ÂÈ Î·d Û˘¯ÓaÙÔf˜ ‰¤¯ÂÙ·È Î·d ¯ˆÚd˜ ¯Ú›ÛÌ·Ø iÓ ÚfiÎÂÈÙ·È Î·d ÁÈa ÎÏËÚÈÎÔf˜ ÔÏÏb˜ ÊÔÚb˜‰bÓ ÙÔf˜ àÓ·¯ÂÈÚÔÙÔÓÂÖ. ∞éÙe ηÙa ÙeÓ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÛËÌ·›ÓÂÈ, ¬ÙÈ Î·Ù\ ÔåÎÔÓÔ-Ì›· Ùa Ì˘ÛÙ‹ÚÈ· ÌÔÚÔÜÓ Óa ÙÂÏÂÛÙÔÜÓ Î·d ö͈ àe Ùa ηÓÔÓÈÎa ¬ÚÈ· Ùɘ \∂Î-ÎÏËÛ›·˜, ï ïÔÖÔ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ϤÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «‰Èa ÙáÓ âÓÂÚÁÂÈáÓ Ù˘ ì \∂Î-ÎÏËÛ›· Ê·›ÓÂÙ·È Óa Ì·ÚÙ˘ÚÂÖ ¬ÙÈ Ùe Ì˘ÛÙÈÎfi Ù˘ ö‰·ÊÔ˜ âÎÙ›ÓÂÙ·È Î·d ¤Ú·ÓÙÔÜ Î·ÓÔÓÈÎÔÜ Î·ÙˆÊÏ›Ô˘ Ù˘ ηd ¬ÙÈ ï â͈ÙÂÚÈÎe˜ ÎfiÛÌÔ˜ ‰bÓ àÚ¯›˙ÂÈ Âéıf˜

86. °È\ ·éÙe ï ºÏˆÚfiÊÛ΢, ¬ˆ˜ ÚԷӷʤڷÌÂ, ıˆÚÂÖ ¬ÙÈ ì ‰È‰·Ûηϛ· Ùɘ ƒÎ·ıÔÏÈÎɘâÎÎÏËÛ›·˜ ‰bÓ ÂrÓ·È âÍÔÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ àÔÚÚÈÙ¤·. µÏ. ¢∏ª∏∆ƒπ√À ∆™∂§§∂°°π¢∏, ¢˘ÙÈÎc £ÂÔÏÔÁ›·Î·d ¶ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ·, ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·Îb˜ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ, \∂ΉfiÛÂȘ ^ÀËÚÂÛ›· ¢ËÌÔÛÈÂ˘Ì¿ÙˆÓ∞.¶.£., ÛÂÏ. 7.

87. \√Úıc ›ÛÙË àÔÙÂÏÂÖ ì àÔ‰Ô¯c ÙÔÜ ™˘Ì‚fiÏÔ˘ Ùɘ ¶›ÛÙˆ˜ ¯ˆÚd˜ ÚÔÛıÉΘ ηd àÏÏÔÈ-ÒÛÂȘ, ¬ˆ˜ àÎÚȂᘠì \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›· ïÌÔÏÔÁÂÖ Î·d ‰È·ÎËÚ‡ÛÛÂÈ Ìb ÛÙÂÓÙfiÚÂÈ· ʈӋ.∆c ‰È·Î‹Ú˘Í‹ Ù˘ ·éÙc Ùc Û˘Óԉ‡ÂÈ Î·d Ìb ÌÈa ÚfiÛÎÏËÛËØ ÌÈa ÚfiÛÎÏËÛË Ôf à¢ı‡ÓÂÈ Û\·éÙÔf˜ Ôf àÌÊÈ‚¿ÏÏÔ˘Ó ÁÈa ÙcÓ àÏ‹ıÂÈ· Ôf âÍ·ÁÁ¤ÏÏÂÈ Î·d ÙcÓ âÏ›‰· Ôf ÎÔÌ›˙ÂÈ Û\ ïÏfiÎÏË-ÚË ÙcÓ ÔåÎÔ˘Ì¤ÓË: «ò∂Ú¯Ô˘ ηd ú‰Â». ^∏ çÚıc ›ÛÙË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Û˘Ó˘¿Ú¯ÂÈ Î·d Û˘Ó˘Ê·›ÓÂ-Ù·È Î·d Ìb Ùc ÁÓ‹ÛÈ· âÓ ÃÚÈÛÙá̌ ˙ˆ‹. ¢fiÁÌ·, ‰ËÏ·‰c ì àÏ‹ıÂÈ· ÙÔÜ ∂é·ÁÁÂÏ›Ô˘ Ôf Î‹Ú˘Í·Ó Ôî\∞fiÛÙÔÏÔÈ Î·d ïÚÈÔı¤ÙËÛ·Ó √åÎÔ˘ÌÂÓÈÎb˜ ™‡ÓÔ‰ÔÈ Î·d ıÂÔÊfiÚÔÈ ‰È‰¿ÛηÏÔÈ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜,ηd qıÔ˜ ÂrÓ·È àͯÒÚÈÛÙ· ëӈ̤ӷ. ^∏ çÚıfi‰ÔÍË ›ÛÙË ÂrÓ·È ıÂÌÂÏÈ҉˘ ÚÔ¸fiıÂÛË ˙ˆÉ˜ ηdÛˆÙËÚ›·˜. ∫·d ì ηÙa ÃÚÈÛÙeÓ ˙ˆc ÂrÓ·È ì ÌÂÙÔ˘Û›ˆÛË Ùɘ ›ÛÙˆ˜ Ûb ‚›ˆÌ· ηd âÌÂÈÚ›·.

88. ÈÚd˜ àÔÛÙÔÏÈÎc ‰È·‰Ô¯c ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ÓÔËıÂÖ çÚıfi‰ÔÍÔ˜ â›ÛÎÔÔ˜ ηd ÔÏf ÂÚÈÛ-ÛfiÙÂÚÔ \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›·. °Èa Óa ñ¿ÚÍÂÈ ‰È·‰Ô¯c ì \∂ÎÎÏËÛ›· ı¤ÙÂÈ ó˜ àfiÏ˘Ù· ÎÚÈÙ‹ÚȷηÓÔÓÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔÜ âÈÛÎfiÔ˘ ÙcÓ çÚıfiÙËÙ· Ùɘ ›ÛÙˆ˜ ηd ÙcÓ Î·ÓÔÓÈÎc Û¯¤ÛË ÙÔ˘ Ìb ÙcÓ \∂Î-ÎÏËÛ›·, ‰ËÏ·‰‹: 1. \∂ÎÏÔÁc àe ηÓÔÓÈÎc âÈÛÎÔÈÎc ™‡ÓÔ‰Ô, 2. ÃÂÈÚÔÙÔÓ›· àe ÙÚÂÖ˜ ÙÔ˘Ï¿-¯ÈÛÙÔÓ Î·ÓÔÓÈÎÔf˜ âÈÛÎfiÔ˘˜, 3. \∞Ó·ÁÓÒÚÈÛË Î·d àÔ‰Ô¯c ÙÔÜ Ó¤Ô˘ âÈÛÎfiÔ˘ àe ¬ÏÔ˘˜(ÎÏÉÚÔ Î·d Ï·fi), 4. \∂ÓıÚfiÓÈÛË ÛÙcÓ âÈÛÎÔÈ΋ ÙÔ˘ ≤‰Ú·. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa http://www.oodegr.com/oode/orthod/ekkl3.htm.

£∂√§√°π∞ 1/2013

118

ó˜ ‰È·‚É Î·ÓÂd˜ Ùe ηÙÒÊÏÈÔÓ ÙÔÜÙÔ. ^ø˜ Ì˘ÛÙÈÎe˜ çÚÁ·ÓÈÛÌfi˜, Ì˘ÛÙËÚÈ·ÎeÓÛáÌ· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ì \∂ÎÎÏËÛ›· ‰bÓ ÂrÓ·È ‰˘Ó·ÙeÓ Óa ÂÚÈÁÚ·ÊÉ Î·Ù·Ïϋψ˜‰Èa ÌfiÓˆÓ ÙáÓ Î·ÓÔÓÈÎáÓ ¬ÚˆÓ ηd ηÙËÁÔÚÈáÓ. ¶ÔÏÏ¿ÎȘ Ùa ηÓÔÓÈÎa ¬ÚÈ·‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó óÛ·‡Ùˆ˜ ηd Ùa ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈÎa ¬ÚÈ·. ¶ÔÏÏ¿ÎȘ àÏÏ\ ù¯È ¿ÓÙÔÙ»89. ^√ú‰ÈÔ˜ öÏÂÁÂ, ¬ÙÈ Ûb η̛· ÂÚ›ÙˆÛË Î·d Ìb Î·Ó¤Ó·Ó ÙÚfiÔ ‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa ı¤ÛÂÈÎ·Ó¤Ó·Ó âÎÙe˜ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Âr¯Â ‚·ıÂÈa ÂÔ›ıËÛË ¬ÙÈ ·éÙe Ùe öÚÁÔ,·éÙc ì ÎÚ›ÛË, àÓ‹ÎÂÈ ÌfiÓÔ ÛÙeÓ £Âfi, ηd ηӤӷ˜ àe ÙÔf˜ àÓıÚÒÔ˘˜ ‰bÓ ö¯ÂÈÙcÓ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Óa Ùe Ú¿ÍÂÈ90. ^∏ ‰È¿ÎÚÈÛË ÛÙcÓ ïÔ›· ÚÔ¯ÒÚËÛÂ ï ºÏˆÚfiÊ-Û΢ ÂrÓ·È ÌbÓ àÔ‰ÂÎÙ‹, àÏÏa ù¯È ïÏÔÎÏËڈ̤ÓË, ‰ÈfiÙÈ ì àÔ‰Ô¯c ÙáÓ ·îÚÂ-ÙÈÎáÓ j ÙáÓ Û¯ÈÛÌ·ÙÈÎáÓ ¯ˆÚd˜ àÓ·‚·ÙÈÛÌe Î.Ï., ‰bÓ Û˘ÓÈÛÙÄ ·éÙÔÌ¿Ùˆ˜ ÙcÓàÓ·ÁÓÒÚÈÛË ÙáÓ Ì˘ÛÙËÚ›ˆÓ âÓÙe˜ ÙáÓ ïÌ¿‰ˆÓ ·éÙáÓ, àÏÏa ¬ˆ˜ ÚԷӷʤڷ-ÌÂ Û˘ÓÈÛÙÄ Ú¿ÍË ÔåÎÔÓÔÌ›·˜.

\∞Ó¿ÏÔÁ˜ Ìb Ùd˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ qÙ·Ó Î·d Ôî ı¤ÛÂȘ ÔÏÏáÓ ÛÔ˘‰·›-ˆÓ çÚıÔ‰fiÍˆÓ ıÂÔÏfiÁˆÓ, ¬ˆ˜ ï Khomiakov91, ï ºÈÏ¿ÚÂÙÔ˜ ªfiÛ¯·˜92, ïEvdokimov93 ηd ï Zankow94. ≠√ÏÔÈ ÙÔ˘˜ ıˆÚÔÜÓ, ¬ÙÈ Ûb η̛· ÂÚ›ÙˆÛË ‰bÓÌÔÚÔÜÓ Óa ÙÔÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ó âÎÙe˜ ÂÚÈԯɘ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÌÈa âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎcÚ¿ÍË j Óa ÙcÓ Î·ÙÔÓÔÌ¿ÛÔ˘Ó „¢‰É. ^√ Zankow Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔ¯ˆÚ¿ÂÈ àÎfiÌËÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·˜, ¬ÙÈ Ó·d ÌbÓ ì \√Úıfi‰ÔÍË \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ì \∂ÎÎÏË-Û›· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ, àÏÏa ‰bÓ ‚ϤÂÈ á˜ ÌÔÚÔÜÌ Óa ÙÔÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ì ÙÂÏ›ˆ˜âÎÙe˜ Ùd˜ ôÏϘ Ìc çÚıfi‰Ô͘ âÎÎÏËۛ˜ àe ·éÙ‹Ó. ¢ÈfiÙÈ ¬ˆ˜ ì ª›· \∂ÎÎÏË-Û›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ¬ÏÔ˘˜ ÙÔf˜ ‚·ÙÈṲ̂ÓÔ˘˜, êÌ·ÚÙˆÏÔf˜ ηd Ì‹, ÛÙÔf˜ ÎfiÏ-Ô˘˜ Ù˘, öÙÛÈ ÌÔÚÂÖ Óa àÓ‹ÎÔ˘Ó ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· ôÙÔÌ· j ηd ïÏfiÎÏËÚ˜ ïÌ¿-‰Â˜ ÂÏ·ÓË̤ӷ ηd àÛıÂÓÉ95.

89. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ¬. ·Ú., ÛÛ.131-132.

90. µÏ. Û¯ÂÙÈο °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, £¤Ì·Ù· \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘ £ÂÔÏÔÁ›·˜, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 220.91. µÏ. Û¯ÂÙÈο ALEXIS KHOMIAKOV, The Church is one, ¬. ·Ú.92. µÏ. . °ÂˆÚÁ›Ô˘ ºÏˆÚfiÊÛ΢, ∆e ÛáÌ· ÙÔÜ ˙áÓÙÔ˜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 147. ª¿ÏÈÛÙ·

ï ú‰ÈÔ˜ ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ ·Ú·¤ÌÂÈ ó˜ ëÍɘ: ™˘ÓÔÌÈÏ›· ÌÂÙ·Íf ‰ÈÛÙ¿˙ÔÓÙÔ˜ ÂÚd ÙcÓ ›ÛÙÈÓ Î·dàÎÏÔÓ‹ÙÔ˘ ÈÛÙÔÜ ÂÚd Ùɘ \√ÚıÔ‰ÔÍ›·˜ Ùɘ ^∂ÏÏËÓÔ-ÚˆÛÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ùɘ \∞Ó·ÙÔÏɘ, ªfi-Û¯· 1833 ÛÛ. 27-29 (ÚˆÛÈÛÙ›).

93. µÏ. Û¯ÂÙÈο PAUL EVDOKIMOV, L’orthodoxie, Neuchâtel – Paris 1959.94. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa STEFAN ZANKOW, Das orthodoxe Christentum des Ostens, Berlin 1927.95. ¡a âÈÛËÌ¿ÓÔ˘Ì ¬ÙÈ ï Zankow, Û‡Ìʈӷ Ìb ÙeÓ Î·ıËÁËÙc °·Ï›ÙË, öÊÙ·Û ̤¯ÚÈ Ùe ÛË-

ÌÂÖÔ Óa àԉ¯ıÂÖ àÎfiÌË Î·d ÙcÓ ıˆڛ· ÙáÓ ÎÏ¿‰ˆÓ ϤÁÔÓÙ·˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «^√ ¯ÚÈÛÙÈ·Óe˜ÂñÚ›ÛÎÂÈ Ìb àÛÊ¿ÏÂÈ· Ùa à·Ú·›ÙËÙ· ÁÈa ÙcÓ ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘ ̤۷ Ùɘ ı›·˜ ¯¿ÚÈÙÔ˜ ÛÙÔf˜ ÎfiÏ-

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë

∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶. °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À °π∞ ∆∏¡ ∂∫∫§∏™π∞

119

^√ ηıËÁËÙc˜ \πˆ¿ÓÓ˘ ∫·ÚÌ›Ú˘, âËÚ·Ṳ̂ÓÔ˜ âÌÊ·Óᘠàe ÙeÓZankow, Û‡Ìʈӷ Ìb ÙeÓ °·Ï›ÙË96, àÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ äÈfiÙÂÚ· ηd ‰È·ÏÏ·ÎÙÈÎfiÙÂ-Ú· ÙÔf˜ ëÙÂÚÔ‰fiÍÔ˘˜, àÊÔÜ Ûb ïÌÈÏ›· ÙÔ˘ ÛÙcÓ \∞η‰ËÌ›· \∞ıËÓáÓ Ùe 1980, ıaàԉ¯ÙÂÖ ÙcÓ ≈·ÚÍË «ecclesia extra ecclesiam» ó˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ηd ηٿ-ÛÙ·ÛË ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·. ¶ËÁ·›ÓÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ≤Ó· ‚ÉÌ· ·Ú·¤Ú· àԉ¯fiÌÂÓԘηd ÙcÓ ≈·ÚÍË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓáÓ (extra muros) ηd âÎÙe˜ ÙáÓ ïÚ›ˆÓ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜,àÊÔÜ Î·d âÎÙe˜ ·éÙáÓ ñÊ›ÛÙ·Ù·È ì «ÛˆÙ‹ÚÈÔ˜ ¯¿ÚȘ ÙÔÜ £ÂÔÜ»97.

°Èa Óa Û˘ÓÔ„›ÛÔ˘Ì ÙcÓ âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›· ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢, ıa Ú¤ÂÈ Óa‰ÔÜÌ ÙcÓ âÌÈÛÙÔÛ‡ÓË Ôf öÙÚÂÊ Úe˜ ÙcÓ ÌÔÓ·‰ÈÎfiÙËÙ· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ηdÙɘ àÔÛÙÔÏɘ, Ôf ·éÙc ö¯ÂÈ àÓ·Ï¿‚ÂÈ Úe˜ ïÏfiÎÏËÚË ÙcÓ ÔåÎÔ˘Ì¤ÓË. \∂È-ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙÔf˜ ∞̂Á›Ô˘˜ ∫˘ÚÈ·Óe ηd ∞éÁÔ˘ÛÙ›ÓÔ (΢ڛˆ˜ ¬Ìˆ˜ ÛÙeÓ ‰Â‡ÙÂ-ÚÔ), ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ Û˘ÌʈÓÂÖ ÍÂοı·Ú· Ìb ÙcÓ ‰È¿ÎÚÈÛË Î·ÓÔÓÈÎáÓ Î·d ¯·ÚÈ-ÛÌ·ÙÈÎáÓ ïÚ›ˆÓ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ı¤ÛË Ôf ‰bÓ Û˘ÌÌÂÚ›˙ÔÓÙ·Ó ï ªËÙÚÔÔÏ›Ù˘\∞ÓÙÒÓÈÔ˜ (∫Ú·Ô‚›ÙÛ΢)98, ÁÈa Óa ÂÚÈÔÚ›ÛÔ˘Ì ÙcÓ àÓ·ÊÔÚ¿ Ì·˜ ÌfiÓÔ ÛÙÔf˜Û˘Ì·ÙÚÈáÙ˜ ÙÔ˘, àÏÏa ÙcÓ Û˘ÌÌÂÚ›˙ÔÓÙ·Ó ï Khomiakov ηd ï ªËÙÚÔÔÏ›Ù˘ªfiÛ¯·˜ ºÈÏ¿ÚÂÙÔ˜.

¢È·ÈÛÙÒÓÔ˘Ì ÂûÏÔÁ·, ÏÔÈfiÓ, ¬ÙÈ ï . °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÚfiÙÂÈÓ Ìb Ùc ÛÙ¿ÛË Î·dÙc ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ÌÈa â͈ÛÙÚÂÊÉ Î·d ‰˘Ó·ÌÈÎc üıËÛË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Úe˜ ÙaâÌÚfi˜, Úe˜ Ùe ̤ÏÏÔÓ99. ∆cÓ ı¤ÛË ·éÙc ıˆÚÔÜÌ ¬ÙÈ ÙcÓ âͤÊÚ·Û Ìb Ùe Ϥ-ÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ ÁψÛÛÈÎe ηd âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎe ñfi‚·ıÚÔ ï £. ¶··ı·Ó·Û›Ô˘ âÈ-ÛËÌ·›ÓÔÓÙ·˜ ¬ÙÈ «ì âÎÎÏËÛ›· Á›ÓÂÙ·È ¬Ù·Ó àÓÔ›ÁÂÙ·È»100.

Ô˘˜ Ùɘ \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ¯ˆÚd˜ Óa àÔÎÏ›ÂÙ·È, ¬ÙÈ ì ÛˆÙËÚ›· ÂrÓ·È ‰˘Ó·Ùc ηd âÎÙe˜ÙáÓ ÎfiÏˆÓ ·éÙáÓ. ^ø˜ âÎÎÏËۛ˜ ıˆÚÔÜÓÙ·È Î·d ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎb˜ ïÌ¿‰Â˜, Ôf ÂñÚ›ÛÎÔÓÙ·È âÎÙe˜Ùɘ \√ÚıÔ‰fiÍÔ˘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ηd ÁÈa ÙcÓ \√Úıfi‰ÔÍÔ \∂ÎÎÏËÛ›· Ùe Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜ Û˘ÓÈÛÙÄ Ùe ÛáÌ·ÙÔÜ ÃÚ›ÛÙÔ˘». °Èa ÙcÓ âÈ·ڈÛË Ì¿ÏÈÛÙ· ÙáÓ ı¤ÛÂÒÓ ÙÔ˘ àӷʤÚÂÈ ÙcÓ àÔ‰Ô¯c ÙáÓ ·îÚÂ-ÙÈÎáÓ àe ÙcÓ ÚÒÙË ÔåÎÔ˘ÌÂÓÈÎc Û‡ÓÔ‰Ô. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa STEFAN ZANKOW, Das orthodoxeChristentum des Ostens, ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 75.

96. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa °∂øƒ°π√À ∞. °∞§π∆∏, «^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ηd Ôî \∂ÎÎÏËۛ˜», ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 542.97. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa πø∞¡¡∏ ∫∞ƒªπƒ∏, «¶ÂÚd Ùɘ ·ÁÎÔÛÌÈfiÙËÙÔ˜ Ùɘ âÓ ÃÚÈÛÙá̌ ÛˆÙËÚ›·˜»,

¶Ú·ÎÙÈο Ù˘ \∞η‰ËÌ›·˜ \∞ıËÓáÓ, \∞ı‹Ó· 1982, ÛÂÏ. 403.98. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa . °∂øƒ°π√À º§øƒ√º™∫À, ^∞Á›· °Ú·Ê‹, \∂ÎÎÏËÛ›·, ¶·Ú¿‰ÔÛȘ, ¬. ·Ú. ^√

ºÏˆÚfiÊÛ΢ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÙeÓ \∞گțÛÎÔÔ \∞ÓÙÒÓÈÔ. \∞ÓÙÈÁÚ¿ÊÔ˘Ì ÙcÓ ·Ú·ÔÌcArchbishop Antony (Khrapovitsky), The Moral Idea of the Dogma of the Church, Works, ÙfiÌ.2, St. Petersburg 1911.

99. ^∏ ı¤ÛË Ì·˜ ·éÙc ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙd˜ àÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÙÔ˘ ÂÚd Ùɘ «ÓÂÔ-·ÙÂÚÈÎɘ» Û˘Óı¤Ûˆ˜Î·d Ùɘ Ó¤·˜ àÓ¿ÁÓˆÛ˘ ÙáÓ ‰È‰·ÛηÏÈáÓ, Ôf ıa ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·Ó ÛÙd˜ å‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ˜ Ùɘ ο-ı âԯɘ.

100. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa £∞¡∞™∏ ¡. ¶∞¶∞£∞¡∞™π√À, ^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· Á›ÓÂÙ·È ¬Ù·Ó àÓÔ›ÁÂÙ·È, âΉfi-ÛÂȘ \∂Ó ¶Ï̌á, \∞ı‹Ó· 2008.

£∂√§√°π∞ 1/2013

120

ò∞ÓÔÈÁÌ·, ëÔ̤ӈ˜, Úe˜ Ùd˜ ôÏϘ \∂ÎÎÏËۛ˜ ηd ù¯È ÂÚȯ·Ú¿ÎˆÛË Î·dâÛˆÛÙÚ¤ÊÂÈ· ñÔÛÙËÚ›˙ÂÈ Ìb ÌÂıÔ‰ÈÎe ÙÚfiÔ ï ºÏˆÚfiÊÛ΢, ÁÂÁÔÓe˜ Ôf ıˆ-ÚÔÜÌ ¬ÙÈ àÔÛȈÄÙ·È, àÎÔ˘Û›ˆ˜ ı¤ÏÔ˘Ì Óa ÈÛÙ‡ԢÌÂ, âΠ̤ÚÔ˘˜ ëÓe˜àÍÈfiÏÔÁÔ˘ çÚıÔ‰fiÍÔ˘ îÂÚ¤ˆ˜ ηd ηıËÁËÙÔÜ £ÂÔÏÔÁ›·˜, ¬ˆ˜ ÂrÓ·È ï \∂›-ÛÎÔÔ˜ ¶Ú. ∑·¯Ô˘Ì›Ô˘ ηd \∂Ú˙ÂÁÔ‚›Ó˘ \∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ °È¤‚ÙÈÙ˜, ï ïÔÖÔ˜ Ìb ÙeÛ¯fiÏÈfi ÙÔ˘ âd Ùɘ ı¤Ûˆ˜ ÙÔÜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÂÚd ÙáÓ ïÚ›ˆÓ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜101,ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ Ùe ôÓÔÈÁÌ· ηd ÙcÓ ÚÔÔÙÈÎc Ùɘ Û‡ÁÎÏÈÛ˘, ¬Ù·Ó ñÔÛÙËÚ›˙ÂÈ öÓ·-ÓÙÈ ÙáÓ âÚˆÙËÌ¿ÙˆÓ, Ôf öıÂÙÂ ï ºÏˆÚfiÊÛ΢ Úe˜ ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·, ¬ÛÔÓ àÊÔÚÄÙcÓ àÔ‰Ô¯c ÙáÓ ·îÚÂÙÈÎáÓ àe ·éÙ‹Ó, ¬ÙÈ ï . °ÂÒÚÁÈÔ˜ (ηd οı ̤ÏÔ˜ Ùɘ\∂ÎÎÏËÛ›·˜) ‰bÓ ö¯ÂÈ Ùe ‰Èη›ˆÌ· ÔûÙÂ Ê˘ÛÈÎa ηd Ùe ıÂÔÏÔÁÈÎe ñfi‚·ıÚÔ Óaà¢ı‡ÓÂÙ·È Úe˜ ÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·102. ^∏ \∂ÎÎÏËÛ›· ÂrÓ·È ≤Ó·˜ ˙ˆÓÙ·Ófi˜, ‰˘Ó·-ÌÈÎe˜ ηd Ìc ÛÙ·ÙÈÎe˜ çÚÁ·ÓÈÛÌfi˜, Ôf ‰È·Ï¤ÁÂÙ·È Ìb Ùa ̤ÏË Ù˘ ÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓËÛÙcÓ âÏ¢ıÂÚ›· ηd ÙcÓ ‰È·ÊˆÓ›·. ªÄÏÏÔÓ ï \∂›ÛÎÔÔ˜ ÏËÛÌÔÓÂÖ, ¬ÙÈ ì ·éıÂ-ÓÙ›· àÓ‹ÎÂÈ ÌfiÓÔ ÛÙeÓ ú‰ÈÔ ÙeÓ ÃÚÈÛÙe η›, ëÔ̤ӈ˜, àÎfiÌË Î·d ì \∂ÎÎÏËÛ›·‰bÓ ÌÔÚÂÖ Óa àÔÊ·ÓıÂÖ Ï‹Úˆ˜ ηd ïÚÈÛÙÈο. ∂rÓ·È ÂûÏÔÁÔ, ¬ÙÈ ï ηı¤Ó·˜ÂrÓ·È Ûb ı¤ÛË Óa ÎÚ›ÓÂÈ Ùd˜ ı¤ÛÂȘ ηd Ùd˜ àfi„ÂȘ οı ıÂÔÏfiÁÔ˘, îÂÚ¤·, àÎfi-ÌË Î·d Ï·˚ÎÔÜ. ∫·ÓÂd˜ ¬Ìˆ˜ ‰bÓ ö¯ÂÈ Ùe ‰Èη›ˆÌ· ̤۷ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›· Óa ı¤-ÙÂÈ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔf˜ ÁÈa Ùe ÔÈfi˜ ηd Ù› âÚˆÙ‹Ì·Ù· ıa ı¤ÛÂÈ ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·.

101. µÏ. Û¯ÂÙÈÎa ∞£∞¡∞™π√À °π∂µ∆π∆™, «^√ . °ÂÒÚÁÈÔ˜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÂÚd ÙáÓ ïÚ›ˆÓ Ùɘ \∂Î-ÎÏËÛ›·˜», £ÂÔÏÔÁ›· 81:4, 2010, ÛÛ. 137-158.

102. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «¶ÔÈfi˜ ö‰ˆÛ Ùe ‰Èη›ˆÌ· ÛÙeÓ . ºÏˆÚfiÊÛ΢ Óa ı¤ÙÂÈ Ù¤-ÙÔÈ· âÚˆÙ‹Ì·Ù· ÛÙcÓ \∂ÎÎÏËÛ›·»; µÏ. ∞£∞¡∞™π√À °π∂µ∆π∆™, «^√ . °ÂÒÚÁÈÔ˜ ºÏˆÚfiÊÛ΢ ÂÚdÙáÓ ïÚ›ˆÓ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜», ¬. ·Ú., ÛÂÏ. 142.

µ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ËÌËÙÚÈ¿‰Ë