ΑΝΑΚΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Εργασία

Αγγελοπούλου Χρύσα, Αναστοπούλου Άρτεμις, Γιαννικόπουλος Δημήτριος, Γκέκας Αθανάσιος

ΑΝΑΚΤΟΡΑ Τα ανακτορικά συγκροτήματα που έχουν

αποκαλυφθεί στις Μυκήνες ήταν οι κατοικίες των μυκηναίων ηγεμόνων. Στις Μυκήνες τα ανάκτορα ήταν προστατευμένα από τα ισχυρά οχυρωματικά τείχη των ακροπόλεων, ενώ το ανάκτορο της Πύλου ήταν ανοχύρωτο σε μια όμως φυσικά οχυρωμένη θέση. Αποσπασματικά τμήματα ενός μυκηναϊκού ανακτόρου έχουν βρεθεί και στη Θήβα.Ανακτορικά συγκροτήματα θα πρέπει να βρίσκονται και σε άλλες θέσεις, όπου η παράδοση και τα μέχρι τώρα ευρήματα μαρτυρούν την παρουσία μιας ισχυρής και σημαίνουσας μυκηναϊκής δύναμης.

Παρά το γεγονός ότι τα μυκηναϊκά ανάκτορα διαφέρουν αρκετά στο σχεδιασμό τους από τα μινωικά ανάκτορα, τόσο η έμπνευση όσο και η χρήση των χώρου οφείλονται σε μινωικές επιρροές. Στην οικοδόμηση των μυκηναϊκών ανακτόρων αναγνωρίζονται αρκετά μινωικά στοιχεία.Όσον αφορά την οργάνωση του χώρου, μινωικά στοιχεία θεωρούνται η ύπαρξη ενδιάμεσων αυλών και φωταγωγών, τα πρόπυλα, οι μεγάλες αίθουσες συμποσίων, οι αποθήκες με τα πιθάρια, οι εργαστηριακοί χώροι, τα αποχωρητήρια και το αποχετευτικό δίκτυο. Μινωικά στοιχεία συναντώνται ακόμη και σε διακοσμητικές λεπτομέρειες, όπως στα λίθινα κέρατα καθοσιώσεως που διακοσμούσαν περίοπτα σημεία των ακροπόλεων.

Τα μυκηναϊκά ανάκτορα καταστράφηκαν σχεδόν ταυτόχρονα γύρω στο 1200 π.Χ.,, από πυρκαγιά.Τα αίτια της καταστροφής έχουν γίνει έναυσμα για πολλές και διαφορετικές θεωρίες που είναι όμως πολύ δύσκολο να αποδειχθούν. Για πολλές δεκαετίες η επικρατούσα άποψη υποδείκνυε ότι υπεύθυνη για την καταστροφή των ανακτόρων ήταν η "κάθοδος των Δωριέων", δηλαδή η είσοδος νέων φύλων στον ελλαδικό χώρο που εκτόπισε βίαια τους μυκηναίους ηγεμόνες και έφερε το τέλος της ανακτορικής ακμής. Νεότερα αρχαιολογικά στοιχεία, τα οποία δείχνουν μια ομαλή εξέλιξη των οικισμών και μετά την καταστροφή, τείνουν να ανατρέψουν αυτή την άποψη. 'Ετσι, οι περισσότεροι μελετητές υποστηρίζουν πλέον ότι η κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτόρων ήταν αποτέλεσμα της φυσικής φθοράς της εξουσίας ή το αποτέλεσμα εσωτερικών αναταραχών.

 

Αρχιτεκτονική Οι Μυκηναίοι χτίζουν τα μνημειακά ανάκτορά τους σε υψώματα –ακροπόλεις– τις οποίες οχυρώνουν με γιγαντιαία τείχη. Τα τείχη αυτά είναι γνωστά ως «κυκλώπεια» από τους τεράστιους ογκόλιθους που χρησιμοποιούνταν για το χτίσιμό τους. Τα μυκηναϊκά ανάκτορα έχουν πιο απλό σχέδιο από τα μινωικά. Αποτελούνται από έναν προθάλαμο που βλέπει στην αυλή και από το κύριο δωμάτιο που έχει μεγάλη κυκλική εστία στο κέντρο και είναι ο χώρος υποδοχής (τύπος μεγάρου). Γύρω υπάρχουν άλλοι δευτερεύοντες χώροι κατοικίας των ηγεμόνων.

Τα μυκηναϊκά ανάκτορα είναι χτισμένα στις πιο εξέχουσες θέσεις των ακροπόλεων και αποτελούνται από συμπλέγματα κτηρίων και πλακόστρωτων υπαίθριων χώρων με κέντρο το λεγόμενο μέγαρο. Το μέγαρο έχει τη μορφή ορθογώνιου παραλληλόγραμμου κτηρίου με είσοδο στη μια στενή πλευρά. Από έξω προς τα μέσα συναντάμε διαδοχικά μια ανοιχτή προς την είσοδο στοά με δύο κίονες (α), έναν προθάλαμο (β) και μια μεγάλη αίθουσα με τέσσερις κίονες (γ) που περιβάλλουν μια χαμηλή κυκλική εστία στο κέντρο της αίθουσας (δ). Στα ανάκτορα σώζεται συχνά και το βάθρο του θρόνου (ε) ή το ίχνος του στο δάπεδο, στο μέσο του τοίχου δεξιά. Οι πρώτοι ερευνητές του Μυκηναϊκού Πολιτισμού θεώρησαν ότι τα ανάκτορα που περιγράφει ο Όμηρος τον 8ο αι. π.Χ. είναι τα μυκηναϊκά του 13ου αι. π.Χ. και καθιέρωσαν τους ομηρικούς όρους αἴθουσα, πρόδομος και δόμος για τους παραπάνω τρεις χώρους αντίστοιχα. Ανάκτορα αυτής της μορφής έχουν ανακαλυφθεί στις Μυκήνες, την Τίρυνθα και τη Μιδέα της Αργολίδας, καθώς και στην Πύλο της Μεσσηνίας. Τα σήμερα ορατά κατάλοιπα χρονολογούνται στην ΥΕ ΙΙΙΒ, κάτω από αυτά έχουν βρεθεί όμως λείψανα κτηρίων της ΥΕ ΙΙΙΑ φάσης. Τα τυποποιημένα μέγαρα της ΥΕ ΙΙΙΒ περιόδου είναι αποτέλεσμα μακράς εγχώριας εξέλιξης. Προδρομικές μορφές με πιθανή ανακτορική λειτουργία θεωρούνται το Κτήριο F στην Κρίσα της Φωκίδας (ΥΕ Ι), το Κτήριο Ι στο «Μενελάιον» της Σπάρτης (ΥΕ ΙΙ) και η «Οικία του Κάδμου» στηΘήβα (ΥΕ ΙΙ).

Μυκήνες. Το ανακουφιστικό τρίγωνο της Πύλης των Λεόντων.

Μυκήνες. Αποψη της καθόδου προς την υπόγεια κρήνη

Μυκήνες. Είσοδος του ανακτόρου.

Τίρυνθα. Μία από τις σήραγγες της ακρόπολης.