ΠΥΘΙΑ

Πυθία, αρχαιοελληνικό ταρώ

ΠΥΘΙΑ

ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΑΡΟ

GEORGE JULIUS

1


ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το αρχαιοελληνικό ταρό

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι

Η μαντεία στην αρχαία Ελλάδα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ

Οι σημαντικότεροι μάντεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ

Η αριθμολογία των αρχαίων Ελλήνων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙV

Τα 28 Μεγάλα Μυστικά: Συμβολισμός, Ερμηνεία, Αντιστοιχίες

KEΦΑΛΑΙΟ V

Ανακάτεμα και κόψιμο – Τρόποι ριξίματος: Ισοσκελής Σταυρός, Φάνης, Πυραμίς, το

ρίξιμο των εννέα χαρτιών, αριθμοσοφικό ρίξιμο, Ολομέλεια

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI

Απόκρυφα είδη μαντείας: Το Μαντείο των Δελφών, Ο Τροχός του Πυθαγόρα,

Τετρακτύς

2


ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII

Οι 28 Οίκοι της Σελήνης - Ένα ξόρκι μαντείας - Αποφράδες ημέρες - Ημέρες και

ώρες για μαντεία

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3


ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΑΡΩ

H επι μακρόν ενασχόλησή μου με την χαρτομαντεία με οδήγησε στο να αντιληφθώ

πως οι περισσότερες τράπουλες – αν όχι όλες – ηταν αντιγραφές με κάποιες

παραλλαγές από μια αρχική τράπουλα Ταρό, μια τράπουλα όμως με σύμβολα και

αντιστοιχίες που ήταν ξένες προς την ίδια την πηγή της μαντείας, που είναι η Ελλάδα.

Ο ελλαδικός χώρος από αρχαιοτάτων χρόνων, υπήρξε φωτοδότης και στο χώρο της

μαντικής τέχνης, διότι πέρα από τα οργανωμένα μαντεία, είχε καλλιεργήσει στους

κόλπους του ποικίλες μορφές μαντείας, μερικές εκ των οποίων είναι άγνωστες στο

ευρυ κοινό και άλλες πέρασαν μέσα στη λαϊκή ελληνική παράδοση και διασώθηκαν

μέσω της προφορικής παράδοσης ακόμη και σήμερα διανθισμένες φυσικά με στοιχεία

της νεοελληνικής λαϊκής παράδοσης. Αυτό αποτέλεσε για μένα έναυσμα ώστε να

κατασκευάσω μια μαντική τράπουλα εμπνευσμένα καθαρά από την ελληνική

παραδοσιακή μαντεία και την αρχαία ελληνική θρησκεία, όχι ως μια μορφή

αρχαιολατρείας, αλλά ως ένας συνδετικός κρίκος του παρόντος και του παρελθόντος,

ως ένας τρόπος απόδοσης τιμής στην αρχαιοελληνική μαντική παράδοση, η οποία δεν

έτυχε της αναγνωρίσεως στο εξωτερικό, όπως συνέβη με τις τράπουλες Ταρό.

Οι 27 Κάρτες αντιστοιχούν στα γράμματα της αρχαίας ελληνικής αλφαβήτου

και σε αριθμούς, εκτός από την κάρτα με το Ορφικό ‘Ωον’, που αντιστοιχεί στο

μηδέν (0).

Οι 28 αυτές Κάρτες, ονομάστηκαν Μεγάλο Μυστικό, μια ονομασία που

σχετίζεται με τα Ελευσίνια Μυστήρια. Τα χαρτιά του ‘Μεγάλου Μυστικού’

αποτελείται από 28 χαρτιά, 27 με αριθμό και μια χωρίς αριθμό, που αντιστοιχούν στις

28 φάσεις της σελήνης.

Θα πρέπει να σημειώσω, ότι ο τίτλος μερικών καρτών του Μεγάλου

Μυστικού με θηλυκό όνομα φανερώνει την προθυμία αναγνώρισης της ίσης

πνευματικής αξίας του θηλυκού με το αρσενικό, κάτι που υποδηλώνει την ενδόμυχη

τάση των φιλοσόφων της ελληνιστικής εποχής να ενισχύσουν το ρόλο της γυναίκας

στη μυστικιστική παράδοση.

4


Οι κάρτες αυτές δεν κατασκευάστηκαν για παιχνίδι, αλλά ως ένα αποτελεσματικό

μέσο μαντείας αλλά και ένα μέσο διατήρησης προαιώνιων αληθειών και μια μυητική

διαδικασία μέσω εικόνων στο Ιερό της Γνώσης των αρχαίων Ελλήνων.

Στις μέρες μας υπάρχουν αρκετές τράπουλες ταρό κι όλες έχουν εβδομήντα οχτώ

χαρτιά και γενικά κάθε τράπουλα έχει τις ίδιες ή παρόμοιες συμβολικές εικόνες.

Η μεσαιωνικότητα της σημερινής τράπουλας είναι έκδηλη μια και περιέχει στοιχεία

του Μεσαίωνα, όπως τον ‘Ερημίτη’, τον ‘Μάγο’ ή ‘Ταχυδακτυλουργό’, τον

‘Αυτοκράτορα’, την ‘Αυτοκράτειρα’, τον ‘Κρεμασμένο’ κ.ο.κ.

Απεχθάνομαι το profanum vulgus1 των μαντικών επινοήσεων και έτσι, ήθελα

να βάλω ένα τέρμα στο ψεύδος και την παραπλάνηση και να αποκαλύψω ένα

σύστημα, που συνδυάζει τη μαντεία, με την αριθμολογία και τη θεουργία των

ελληνιστικών χρόνων.

Κατά την Ερμητική Φιλοσοφία, γνωστή και ως Ερμητισμός, ένα κίνημα που

ξεκίνησε και άνθησε τον 3ο και τον 4ο μ.Χ. αιώνα και βασιζόταν σε ελληνικά

συγγράμματα τα αποκαλούμενα με το όνομα Ερμής ο Τρισμέγιστος, η αιώνια

αλήθεια μπορεί να αποκαλυφθεί μέσω της απόκρυφης διδασκαλίας που περιέχει τη

μυστικιστική γνώση της προφητείας και μέσω των Ταρώ που βασίζονταν στις

ερμητικές αρχές που πρόσδιδαν μια μαγική δύναμη στις κάρτες.

Στο ‘Liber Hermetis’, στο Α’ μέρος, διαβάζουμε: ‘Οι Έλληνες ταύτισαν,

προφανώς, από την εποχή του Πλάτωνα, τον Ερμή και τον Θωθ ως το ίδιο πρόσωπο. Ο

Έλληνας θεός Ερμής ήταν γιος του Δία και της Μαίας, θυγατέρας του Άτλαντα.

Αργότερα, αποδόθηκε από τους Ρωμαίους ως Mercury. Αμφότεροι, Έλληνες και

Ρωμαίοι, τον ταύτισαν με τον αιγυπτιακό θεό Θωθ’. Ο Ερμής της ερμητικής

φιλοσοφίας φέρει τον τίτλο ‘Τρισμέγιστος’, που κατ’ ουσία είναι ο Ερμής των

αρχαίων Ελλήνων.

Επίσης, η άποψη ότι οι σημερινές κάρτες Ταρό έχουν προέλευση την Αίγυπτο

δεν ισχύει για τους εξής λόγους:

Α. Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος είναι μια οντότητα που χαρακτηρίζει τον ερμητισμό και

όχι την αρχαία Αίγυπτο και όπως δείχνει και το όνομα του έχει σαφή προέλευση από

τα ελληνιστικά χρόνια.

Β. Οι πλάκες χρυσού με τα χαραγμένα ιδεογράμματα και τις εικόνες, που φέρουν τα

σημερινά Ταρό, όπως υποστηρίζουν οι περισσότεροι για να συνδέσουν την καταγωγή

των Ταρό από την Αίγυπτο, δεν έχουν βρεθεί ποτέ! Είναι ένας κακόγουστος μύθος!

1 Βέβηλο πλήθος

5


Γ. Η Μεγάλη Αρκάνα των Ταρό έχει 22 φύλλα, αντίστοιχα του εβραϊκού αλφαβήτου

και δεν φέρει αιγυπτιακά ιδεογράμματα, όπως θα έπρεπε. Εκτός του γεγονότος ότι οι

Εβραίοι δεν ασχολούνταν, βάσει θρησκευτικού νόμου, με οποιαδήποτε μορφή

μαντείας!

Το αρχαιοελληνικό Ταρό ΠΥΘΙΑ επιδεικνύει την σοφία του, χωρίς πρόσβαση σε

άλλες τράπουλες. Είναι απλά ζήτημα μιας διανοητικής, διαισθητικής, οραματιστικής

και φυσικής εργασίας με τις εικόνες.

Με εκτίμηση

George Julius

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι

Η ΜΑΝΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

6


Η κρυστάλλινη σφαίρα που γνωρίζουμε δεν είναι βέβαια το μόνο αντικείμενο που

έχει χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη του μέλλοντος. Ο κατάλογος είναι μακρύς,

ξεκινώντας από τα μαντεία και τις διάφορες μαντικές τέχνες της αρχαιότητας, μέχρι

τις σημερινές λαϊκές πρακτικές που υπόσχονται την επαφή με το με τα ανώτερα

πνευματικά πεδία και τη γνώση των μελλούμενων.

Από την αρχαιότητα είναι γνωστή η επιθυμία του ανθρώπου να γνωρίσει το μέλλον,

συνυφασμένη με μία εσωτερική του ανάγκη να προσεγγίσει την αιωνιότητα,

σπάζοντας το φράγμα του χρόνου, το τεκμήριο της πεπερασμένης ύπαρξής του.

Χαρακτηριστικά ο Θεόφραστος αναφέρει: ‘το γαρ ειωθός ου τέρας’2, που σημαίνει

πως το γνωστό δεν προκαλεί τρόμο. Κάτι που μπορεί να εξηγήσει το λόγο της

άνθισης της μαντείας στην αρχαία Ελλάδα και το εύρος των μαντικών μεθόδων.

Η χρησμωδική μαντεία της αρχαίας Ελλάδας, είναι το κυριότερο παράδειγμα,

ενδεικτικό της γοητείας που ανέκαθεν ασκούσε το μέλλον στον άνθρωπο, στις

διάφορες στιγμές της πορείας του μέσα στην ιστορία.

Ο όρος ‘μάντις’ και ‘μάντισσα’, προέρχεται από το ρήμα ‘μαίνομαι’, που σημαίνει

εκείνον που περιπίπτει προσωρινά σε μανία, δηλαδή, έκσταση και ενθουσιασμό.

Έτσι, κατά κάποιο τρόπο έρχεται σ’ επαφή με τη θεότητα και ή βλέπει προφητικά

οράματα ή μιλάει δια μέσου του ο Θεός ή ακούει από το Θεό τις προβλέψεις και τις

όποιες οδηγίες. Εκτός από ‘μάντις’, πολλές φορές καλούνταν και ‘θεωρός’, μια και

έβλεπε (θεωρούσε) θεϊκά οράματα. Ο μάντης ή μάντισσα λοιπόν είναι ένας άνθρωπος

που βλέπει το αόρατο και γνωρίζει ‘τα περασμένα, τα τωρινά και τα μελλούμενα’3.

Τα είδη της ‘θεϊκής’ μανίας είναι τα εξής:

- Η προφητική μανία, που έχει προστάτη το θεό Απόλλωνα.

- Η τελεστική ή τελετουργική μανία, που έχει προστάτη το θεό Διόνυσο.

- Η ποιητική μανία, που έχει προστάτη τις Μούσες.

- Η ερωτική μανία, που έχει προστάτη την Αφροδίτη και τον Έρωτα.

Διάσημοι στην αρχαία Ελλάδα μάντεις ήταν η Κασσάνδρα, ο Έλενος, ο Τειρεσίας, ο

Κάλχας, ο Μόψος κ.α.

Ο Πλάτωνας στον ‘Φαίδρο’ διακρίνει τη μαντική σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Η μια

είναι η διαισθητική μαντεία, η οποία είναι θεόπνευστη και στηρίζεται κατά κανόνα

2 Θεόφραστος, Περι φυτών αιτίων, V,3. 3 Ομ. Ιλ., Α.70

7


στην κατοχή ενός ανθρώπου (καταληψία) από θεότητα4 ή πνεύμα νεκρού

(νεκυομαντεία) και χαρακτηρίζεται από την αμεσότητά της. Γνωστό παράδειγμα,

τέτοιου είδους μαντείας είναι η Πυθία στο μαντείο των Δελφών. Η δεύτερη

κατηγορία είναι η ερμηνευτική μαντεία, γνωστή και ως οιωνοσκοπία. Αυτή

πραγματοποιείται μέσω μια τελετουργικής μεθόδου με σκοπό την ερμηνεία της Θείας

Θέλησης και μπορεί να διδαχτεί από ένα άτομο σε κάποιο άλλο.

Η επιθυμία αυτή ήταν συνυφασμένη με την καθημερινότητα των αρχαίων Ελλήνων

και αυτό το διαπιστώνουμε από τα πολυάριθμα μαντεία που εμφανίστηκαν κατά την

αρχαιότητα στον ελληνικό χώρο, καθώς και από ιστορίες που καταμαρτυρούν την

εμπιστοσύνη των ανθρώπων εκείνης της εποχής για τις προφητείες. Οι αρχαίοι

Έλληνες στηριζόντουσαν στην διαφόρων μορφών μαντεία ή χρηστήρια, ώστε να

πάρουν συμβουλές για δημόσια πράγματα και ιδιωτικές τους υποθέσεις. Ο Ηρόδοτος

αναφέρει τουλάχιστον 18 ιερά που περιείχαν μαντεία και 96 αποστολές με σκοπό την

αίτηση συμβουλής από κάποιο μαντείο, εκ των οποίων οι 53 απευθυνόντουσαν στο

μαντείο των Δελφών.

Σημαντική θέση κατείχαν και τα πρόσωπα που κατείχαν το χάρισμα της μαντικής,

όπως ο Κάλχας. Για παράδειγμα, στην Ιλιάδα του Ομήρου, όταν οι Έλληνες,

πολιορκώντας την Τροία, πεθαίνουν από λοιμό, ο Κάλχας αποκαλύπτει την αιτία, μια

προσβολή στον θεό Απόλλωνα, και υποδεικνύει τον τρόπο εξιλέωσης.

Ανάλογα με τις επικρατούσες θρησκευτικές αντιλήψεις και την πολιτισμική

παράδοση του κάθε λαού, ο προφητισμός ή αλλιώς «μαντεία», αποκτά κάθε φορά

διαφορετική σημασία και ασκείται με τη χρησιμοποίηση πληθώρας μέσων, που

ποικίλλουν από τόπο σε τόπο και από εποχή σε εποχή. Άλλοτε πάλι η «πρόβλεψη»

του μέλλοντος δεν προκύπτει σαν απόρροια εσκεμμένων μαντικών τεχνικών του

ανθρώπου, αλλά αποδίδεται αποκλειστικά στις ιδιαίτερες διαισθητικές ικανότητες του

«Μάντη» και την έμπνευση που αυτός δέχεται από μία ανώτερη δύναμη.

Ο εκστατικός χαρακτήρας της μαντείας

Η προφητεία, ως αυθόρμητη, διαισθητική μορφή μαντείας σε κατάσταση

εγρήγορσης, χωρίς την επέμβαση ανθρώπινης πρακτικής κι εμπνευσμένη από κάποια

θεϊκή οντότητα, απαντά στην αρχαία Ελλάδα, με τους Μάντεις.

4 Η κατάληψη του ανθρώπου από μια θεότητα, καλούνταν ‘ενθουσιασμός’.

8


Η προφητεία και η μαντική τέχνη εμφανίζονται να είναι στενά συνδεδεμένες μεταξύ

τους. Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, η μαντική ήταν η επιστήμη των οιωνών

(συχνά αναφέρεται αυτή η όψη της μαντικής τέχνης ως οιωνοσκοπία) και

εφαρμοζόταν με ποικίλους τρόπους, όπως για παράδειγμα η ερμηνεία του πετάγματος

των πουλιών. Η ερμηνεία του πετάγματος των πουλιών ήταν τόσο διαδεδομένη, ώστε

το όνομα του πουλιού «όρνις» σήμαινε «οιωνός». Ο Αριστοφάνης στις «Όρνιθες»

παίζει με τη διπλή σημασία της λέξης όρνις - οιωνός. Σημασία δινόταν για την

κατεύθυνση που πετούσαν τα πουλιά, για το ύψος, αλλά και τον τρόπο πετάγματός

τους και σημαντικοί μάντεις της αρχαίας εποχής που αναφέρονται στον Όμηρο, όπως

ο Κάλχας (Έλληνες)και ο Έλενος (Τρώες) ήταν περίφημοι για την ικανότητά τους

στην ερμηνεία αυτών των οιωνών.

Στην ειδική κατηγορία της οιωνιστικής κατατάσσονται οι εξής υποκατηγορίες:

α. Ορνεοσκοπητικόν: ερμηνεία της κατεύθυνσης του πετάγματος των πτηνών. Λέγεται

πως το είδος αυτό της μαντείας ανακάλυψε το Τηλέγονος.

β. Οικοσκοπητικόν: ερμηνεία των συμβαινόντων στην οικία, όπως η εμφάνιση γάτας,

ποντικού, φιδιού, η μεταβολή της ποσότητας χωρίς αιτία του μελιού, του οίνου, του

ύδατος, της τέφρας κτλ. Μερικά στοιχεία για αυτό το είδος μας δίδει ο Ξενοκράτης.

γ. Χειροσκοπητικόν: μελέτη της παλάμης και των ρυτίδων της. Με το είδος αυτό

ασχολήθηκε ο Έλενος.

Άλλοι τρόποι οιωνοσκοπίας ήταν η μελέτη των ουράνιων σημείων, των κεραυνών και

των σεισμών. Ακόμα μπορούσαν να μελετήσουν και μία σταγόνα της βροχής, ενώ

ιδιαίτερη σημασία έδιναν στα όνειρα, που θεωρούνταν ως τρόποι για να λάβει κανείς

συμβουλές από τους θεούς, όπως γινόταν στα ιερά του Ασκληπιού. Πολλοί μάντεις

της αρχαιότητας εξέταζαν τα εντόσθια των ζώων που είχαν θυσιαστεί (κυρίως το

συκώτι), ή την φλόγα που έκαιγε στο βωμό του θυσιαστήριου. Γενικά, έδιναν πολύ

μεγάλη σημασία στους οιωνούς, πολλές φορές μάλιστα σε τόσο υπερβολικό ίσως

βαθμό, που ακόμα και ένα φτέρνισμα, μπορούσε να αποτελέσει σημάδι για κάποιο

σημαντικό γεγονός, ή συμβουλή για να παρθεί μία δύσκολη απόφαση. Στη ραψωδία

ζ' της Οδύσσειας, ένα φτέρνισμα του Τηλέμαχου κάνει την Πηνελόπη να αποφασίσει

να φωνάξει το ζητιάνο, που είναι ο Οδυσσέας ντυμένος με κουρέλια.

Οι ιερείς των μαντείων στην αρχαία Ελλάδα λειτουργούσαν ως μεσάζοντες μεταξύ

των θεών και των ανθρώπων, λαμβάνοντας την προφητική έμπνευση μέσω της

έκστασης και της μέθης που προκαλούσε η πόση νερού από κάποια ιερή πηγή, η

εισπνοή ηφαιστειακών αναθυμιάσεων από σχισμές του εδάφους ή το μάσημα

9


παραισθησιογόνων βοτάνων. Σύμφωνα μάλιστα με συγγράμματα του Ηροδότου και

του Πλάτωνα, η Πυθία - ιέρεια του Απολλωνίου μαντείου των Δελφών - έκανε τις

χρησμοδοτήσεις σε κατάσταση μανίας και έξαλλου ενθουσιασμού, αφού κατέβαινε

πρώτα στο άδυτο του ναού, όπου θεωρούσαν οι αρχαίοι ότι φανέρωνε τη βούλησή

του ο Θεός.

Ένα γνωστό τοπικό μαντείο είναι εκείνο που βρισκόταν στο ιερό της θεάς Δήμητρας,

στην Πάτρα της Αχαΐας. Σύμφωνα με τον Παυσανία5, ζητούσαν συμβουλές από το

μαντείο αυτό για θέματα υγείας. Κρεμούσαν έναν καθρέφτη με ένα λεπτό σκοινί και

τον κατέβαζαν μέχρι την πηγή του μαντείου, προσέχοντας να μη βυθιστεί στο νερό,

αλλά να ακουμπάει μόλις στην επιφάνειά του. Μετά από προσευχή στη θεά Δήμητρα

και θυσία (καύση λιβανιού), κοίταζαν μέσα στον καθρέφτη που έδειχνε τον ασθενή

νεκρό ή ζωντανό.

Μαντεία με μεγαλύτερη φήμη ήταν αυτό του Αμφιάραου (στα σύνορα της Αττικής με

τη Βοιωτία), του Τροφωνίου και του Απόλλωνα στο ιερό των Βαγχιδών ή Διδύμειον

(που βρισκόταν κοντά στη Μίλητο της Ιωνίας) και της Δωδώνης. Ο Ηρόδοτος

αναφέρει, ότι ο βασιλιάς της Λυδίας Κροίσος θέλησε κάποτε να ελέγξει την

αξιοπιστία των γνωστότερων μαντείων της τότε εποχής. Έστειλε απεσταλμένους στα

μαντεία του Αμφιάραου, του Τροφωνίου, του Διδύμειου, των Δελφών και της

Δωδώνης, ζητώντας να απαντήσουν στην ερώτηση, τι έκανε ο Κροίσος εκείνη την

ώρα. Το μαντείο των Δελφών έδωσε τη σωστή απάντηση, αποκαλύπτοντας ότι ο

Κροίσος έβαλε σε μια χάλκινη χύτρα να βράσουν μια χελώνα κι ένα αρνί μαζί6.

Ασύγκριτα πιο φημισμένο από κάθε άλλο μαντείο της αρχαιότητας, ήταν

αυτό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Το μαντείο των Δελφών αναφέρεται από τον

Όμηρο στην Οδύσσεια7 και είναι γνωστό ότι από τον 7ο αιώνα προ Χριστού έπαιξε

πολύ σημαντικό ρόλο.

Το όνομα Πυθία έφεραν οι κατά καιρούς μάντισσες του Μαντείου των Δελφών. Το

όνομα αυτό προήλθε από τον μύθο, που ήθελε το μαντείο να το φυλάγει ένας

δρακοντοειδές ερπετό8, το οποίο φόνευσε ο θεός Απόλλων. Το πτώμα του δράκοντα

αποσυντέθηκε από τις ακτίνες του Ήλιου/Απόλλωνα και ονομάστηκε, αντίστοιχα,

5 Παυσανίας, VII, 21.126 Ηρόδοτος 1, 48-49 7 Όμηρος, Οδύσσεια, Θ΄ 79-81 8 Ο δράκων Δελφίνης, ο οποίος αργότερα ονομάστηκε Πύθων.

10


τόσο ο δράκος9, όσο ο Απόλλων10 και η μάντισσα11 εκ του ρήματος ‘πύθεσθαι’

(σαπίζω).

Κατά την παράδοση πρώτη Πυθία υπήρξε η Φημονόη. Κατά δε τους παλαιότερους

χρόνους η Πυθία ανέβαινε στο μαντικό τρίποδα άπαξ του έτους, κατά την έβδομη του

Δελφικού μηνός Βυσίου. Κατά τα χρόνια του Πλουτάρχου, οι χρησμοί δίδονταν άπαξ

του μηνός, πλην των χειμερινών μηνών, όπου πίστευαν ότι ο Απόλλωνας

επισκέπτονταν την Υπερβόρεια. Αργότερα, οι χρησμοί δίδονταν τακτικότεροι, εκτός

μόνον κατά τις ημέρες εκείνες που χαρακτηρίζονταν αποφράδες.

Όταν επρόκειτο να χρησμοδοτήσει, η Πυθία, υποβάλλονταν προπαρασκευαστικά σε

νηστεία και καθαρμούς. Την ημέρα της χρησμοδοσίας, λουζόταν στα νερά της

Κασταλίας, κατέρχονταν στο άδυτο του ναού, έπινε νερό από την Κασσωτίδα πηγή

που βρισκόταν μέσα στο άδυτο και ανέβαινε στον μαντικό τρίποδα επάνω από το

χάσμα για να εκτελέσει το καθήκον της. Την μάντισσα συνόδευε και ένας ιερέας

καλούμενος προφήτης. Οι ερωτήσεις υποβάλλονταν γραπτώς στον ‘προφήτη’, ο

οποίος τις μετέφερε στην Πυθία στο άδυτο. Η Πυθία έδιδε την απάντηση στα

ερωτήματα του ‘προφήτη’ και οι χρησμοί καταγράφονταν.

Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει ότι η περιοχή εκείνη ήταν ακατοίκητη και

χρησίμευε ως τόπος βοσκής. Ένα κατσίκι πλησίασε τυχαία στο χάσμα, οπότε άρχισε

να χοροπηδά και να φωνάζει με φωνή διαφορετική. Ο βοσκός έκπληκτος πλησίασε να

δει και τον έφτασε ο ίδιος ‘ενθουσιασμός’, αρχίζοντας μάλιστα να προλέγει τα

μελλούμενα. Η φήμη διαδόθηκε στους ντόπιους που έτρεξαν όλοι να παρατηρήσουν

το φαινόμενο. Κάθε φορά που κάποιος πλησίαζε το χάσμα, τον έπιανε

‘ενθουσιασμός’ και προφήτευε το μέλλον. Τοποθέτησαν έναν τρίποδα και,

εγκαταστάθηκε μια Πυθία, που χρησμοδοτούσε για λογαριασμό άλλου.

Όλες οι αρχαίες πηγές12 βεβαίωναν πως ο θεός Απόλλωνας μιλούσε μέσω της Πυθίας,

η οποία ενεργούσε ως διάμεσο. Πολλοί χρησμοί της Πυθίας είναι διατυπωμένοι σε

πρώτο πρόσωπο, σα να μιλάει ο ίδιος ο Απόλλων!

Δεν ήταν κάθε ημέρα ευνοϊκή για να ζητηθεί χρησμός από το μαντείο και η συνθήκη

αυτή επέτεινε το γεγονός του σχηματισμού ουράς μέσα στο ιερό, ώστε να

εξασφαλιστεί η προτεραιότητα στην αναζήτηση των συμβουλών του μαντείου. Εκτός

9 Πύθωνας10 Πύθιος Απόλλων, ο φύλακας του Μαντείου των Δελφών.11 Πυθία12 Πρβλ. Πλουτ. Περί αδολεσχίας 512,Ε. Διονυσίου Λαγγινού, Περί Ύψους 13,2. Στράβων, Γεωγραφικά Θ, 3.11

11


από την προσφορά ενός ποσού στο μαντείο (πέλανος), που ποίκιλλε ανάλογα με το

εάν ο χρησμός ζητούνταν από κάποια πόλη ή κάποιον ιδιώτη, για να εγκριθεί το κατά

πόσον ο θεός ήθελε να απαντήσει σε κάποιο ερώτημα, έπρεπε να θυσιαστεί μια

κατσίκα, την οποία προηγουμένως είχαν βρέξει με κρύο νερό: εάν η κατσίκα δεν

έτρεμε από το κρύο, θεωρούσαν ότι ο θεός δεν ήθελε να απαντήσει στην ερώτηση. Σε

διαφορετική περίπτωση, η διαδικασία συνεχιζόταν με την είσοδο στο ναό και την

παράδοση της ζητούμενης ερώτησης, η οποία είχε ήδη προετοιμαστεί από πριν σε

γραπτή μορφή.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα αρχαιολογικά στοιχεία, ο ενδιαφερόμενος μπορούσε να

εισέλθει μόνο μέχρι ένα σημείο του ναού. Στο βάθος υπήρχε το άδυτο, ένας

απαγορευμένος χώρος όπου βρισκόταν η Πυθία. Η Πυθία ήταν επιλεγμένη ανάμεσα

σε γυναίκες των Δελφών και ζούσε σε απομόνωση και αγνότητα. Καθόταν επάνω σε

έναν ορειχάλκινο τρίποδα μέσα στο άδυτο, κοντά σε μια ιερή πέτρα σε σχήμα

τρούλου, που ονομαζόταν ομφαλός και συμβόλιζε το κέντρο της γης. Μέσα στο

άδυτο και από μια ρωγμή του βράχου έβγαιναν αναθυμιάσεις που θεωρείται ότι

προκαλούσαν μια εκστατική κατάσταση στην Πυθία. Εκείνη, καθισμένη επάνω στον

τρίποδα, μασούσε φύλλα Δάφνης και έπινε νερό από την ιερή πηγή Κασσωτίδα. Είχε

ένα ραβδί και μπροστά της μια μεγάλη λεκάνη γεμάτη νερό από την ίδια πηγή. Με το

ραβδί προκαλούσε αναταράξεις στο νερό13. Κατά τη διάρκεια της έκστασης ψιθύριζε

ακατάληπτα λόγια, που μετατρεπόντουσαν πιθανότατα σε έμμετρα κείμενα από τους

προφήτες του ναού.

Η Πυθία έλεγε η ίδια τους χρησμούς στα ερωτήματα που της υποβάλλονταν14 και δεν

μιλούσε σκοτεινά και διφορούμενα, όπως της κατηγορούν μερικοί ερευνητές.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ιστορία της εποίκησης του Τάραντα και η

ίδρυση της πόλης από τον Φάλανθο, στα μέσα του 7ου αιώνα προ Χριστού. Ο

Φάλανθος πριν ξεκινήσει ζήτησε χρησμό από το μαντείο των Δελφών και του

απάντησαν πως θα κατακτούσε εδάφη και μια πόλη, όταν θα αισθανόταν βροχή κάτω

από καθαρό ουρανό. Φτάνοντας στην Ιταλία είχε πολλές νίκες, αλλά δεν κατόρθωσε

13 Πρόκειται για το ‘λάλον ύδωρ’, που περιγράφει ο Ιάμβλιχος, εξηγώντας την συγκεκριμένη μεθοδολογία της οιωνοσκοπίας. Η συγκεκριμένη μέθοδος αποδίδεται στους Βράγχιδες, μια οικογένεια ιερέων και μάντεων του Απόλλωνα, της οποίας ο ιδρυτής Βράγχος, ανήκει στην δελφική οικογένεια των Δημοκλειδών. Οι Βράγχιδες είναι η φατρία που ελέγχει και υπηρετεί το Διδυμαίον της Μιλήτου, τον αρχαιότερο βωμό και ναό των Ιώνων εποικιστών στην Ιωνία. Το ιερό είναι αφιερωμένο στον Απόλλωνα, ο οποίος ονομάζεται μόνο στη Μίλητο και ‘Διδυμαίος’ (λόγω του χαρακτηρισμού του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος ως ‘Διδύμων’). 14 Ευρυπίδ. Ίων. 91-93

12


να καταλάβει κάποια πόλη ή εδάφη. Καθώς θεωρούσε αδύνατο να βρέξει με καθαρό

ουρανό όπως έλεγε η προφητεία, ήταν απογοητευμένος και έγειρε το κεφάλι του στα

γόνατα της γυναίκας του, η οποία άρχισε να ψάχνει για ψείρες στα μαλλιά του.

Εκείνη τότε ξέσπασε σε κλάματα, τα οποία έβρεξαν τα μαλλιά του Φάλανθου και

ξαφνικά συνειδητοποίησε το νόημα της προφητείας: τα δάκρυα της γυναίκας του

ήταν σα βροχή και το όνομά της ήταν Αίθρα, δηλαδή καθαρός ουρανός. Πράγματι,

την επόμενη νύχτα επιτέθηκε στον Τάραντα και κατέκτησε την πόλη.

Ένα άλλο ιστορικό παράδειγμα που συνδέεται με το μαντείο των Δελφών, είναι αυτό

του Θεαγένη από τη Θάσο. Εξαιτίας της δόξας που είχε φέρει στο νησί λόγω των

αθλητικών του θριάμβων, έστησαν ένα άγαλμα για να τον τιμήσουν. Μετά το θάνατό

του, ένας εχθρός του Θεαγένη ερχόταν κάθε νύχτα και έδερνε με χάλκινες βέργες το

άγαλμα. Λέγεται ότι το άγαλμα εκδικήθηκε την πράξη αυτή, προκαλώντας το θάνατο

του ανθρώπου και τα παιδιά του δίκασαν το άγαλμα για φόνο, με αποτέλεσμα να

πεταχτεί στη θάλασσα από τους κατοίκους της Θάσου. Κατόπιν, ακαρπία έπληξε τη

Θάσο και οι κάτοικοί της έστειλαν ερώτηση στο μαντείο, που τους συμβούλεψε να

φέρουν πίσω αυτούς που είχαν διώξει. Οι κάτοικοι της Θάσου επέτρεψαν στους

εξόριστους να γυρίσουν πίσω, αλλά το κακό δε διορθωνόταν. Ρωτώντας ξανά την

Πυθία, εκείνη τους απάντησε ότι ξέχασαν τη μνήμη του μεγάλου Θεαγένη. Κάποιοι

ψαράδες ψάρεψαν κατά τύχη το άγαλμα μέσα από τη θάλασσα, οι Θάσιοι το

τοποθέτησαν και πάλι στην αρχική του θέση και έκτοτε το τίμησαν ως θεό, ως ήρωα,

ως θεραπευτή και προστάτη της Θάσου.

Στο μαντείο της Δωδώνης, στους πρόποδες του όρους Τόμαρος, ο Ζευς έδινε τους

χρησμούς του με τη φωνή των δρυών και του ανέμου. Τα μηνύματα του Νάϊου Ζευς

δινόντουσαν μέσα από τους ψιθύρους που έκανε το φύλλωμα των ιερών Δρυών του

μαντείου, τους οποίους ερμήνευαν οι ιερείς. Έναν άλλο τρόπο χρησμοδότησης

μαθαίνουμε από τον Στράβωνα: στο ιερό υπήρχε ένα χάλκινος λέβητας στηριγμένος

σε μία κολόνα (τον λέβητα τον είχαν χαρίσει στο ιερό του Ζευς οι Κερκυραίοι). Σε

μια διπλανή κολόνα υπήρχε το άγαλμα ενός παιδιού που κρατούσε ένα μαστίγιο με

τριπλή χάλκινη αλυσίδα, η οποία με τον άνεμο χτυπούσε τον χάλκινο λέβητα και οι

μάντεις μετέφραζαν τις δονήσεις που παραγόντουσαν από τα χτυπήματα σε

χρησμούς.

Ως προφήτες χαρακτηρίζονταν οι άνθρωποι που είχαν δεχτεί από τους θεούς το

χάρισμα να προφητεύουν. Οι γυναίκες προφήτισσες ονομάζονταν στην αρχαία

13


Ελλάδα Σίβυλλες, ενώ οι άντρες ονομαζόντουσαν Βάκις. Συνέτασσαν κυρίως

έμμετρες προφητείες που ερμηνευόντουσαν από κάποιους εξηγητές.

Σε άλλα πάλι μαντεία, την προφητεία λάμβανε –αντί για τους ιερείς- ο ίδιος ο

ενδιαφερόμενος, ακολουθώντας ένα ορισμένο τυπικό! Στο σπήλαιο του Τροφώνιου

στη Λιβαδειά, ο πιστός έπρεπε να κατέβει στο άδυτο κρεμασμένος ανάποδα, ενώ στο

μαντείο του Αμφιάραου, στον Ωρωπό της Βοιωτίας, εφαρμοζόταν η ιεροτελεστία της

εγκοίμησης. Ο ενδιαφερόμενος υποβαλλόταν αρχικά σε εξαγνισμό και στη συνέχεια

θυσίαζε έναν τράγο, με το δέρμα του οποίου σκεπαζόταν και κατόπιν κοιμόταν μέσα

στο ναό. Τα όνειρα που έβλεπε ο πιστός στον ιερό χώρο θεωρούνταν θεόπνευστα κι

ερμηνεύονταν από τους ιερείς του μαντείου ως προαναγγελίες του μέλλοντος. Η

έκσταση και η εγκοίμηση ως μαντικές τεχνικές υιοθετήθηκαν τόσο από πολιτισμούς

της Ανατολικής Μεσογείου (όπως οι Αιγύπτιοι κατά τη φαραωνική εποχή), όσο και

από λαούς της ασιατικής ηπείρου. Ομοίως συμβαίνει και με τους Σαμάνους (μάγοι –

θεραπευτές σε πρωτόγονες φυλές σε όλο τον κόσμο), που «ακούν» τις προβλέψεις για

τον καιρό, τη σοδειά κ.λπ., κατά τη διάρκεια παραληρηματικών θρησκευτικών

τελετών.

Ο όρος χρηματισμός

Ο όρος ‘χρηματισμός’ σημαίνει την μαντική απάντηση· τη θεία εντολή· το χρησμό. Ο

Λατίνος νεοπλατωνικός Μακρόβιος, ορίζοντας το χρηματισμό15 αναφέρει ότι

εμφανίζεται όταν ‘ο πατέρας του ονειρευόμενου ή ένα άλλο πρόσωπο με κύρος,

κάποιος ιερέας ή και θεός, φανερώνει στον ύπνο με τρόπο ευθύ αυτό που πρόκειται ή

δεν πρόκειται να συμβεί ή τι πρέπει να κάνει κάποιος και πώς να ζήσει’16.

Ο τεχνικός όρος χρηματισμός, καθώς επίσης και το σχετικό ρήμα χρηματίζω/-ομαι

(=δίνω εντολή, απαντώ, δίνω χρησμό, παίρνω απάντηση από το μαντείο ή συμβουλή

από το Θεό), δεν απαντούν πριν από τον 3ο αι. π.Χ.

Μέθοδοι μαντείας

Ιεροσκοπία

15 λατ. oraculum16 Μακρόβιος, Comm. in Somnio Scipione I.3.2

14


Η εξέταση των ζωτικών οργάνων και των οστών του σφαγίου μιας θυσίας

αφιερωμένης στους θεούς, με σκοπό την εξαγωγή προβλέψεων για το μέλλον, ήταν

πολύ δημοφιλής στην αρχαία Ελλάδα. Οι ιεροσκόποι προχωρούσαν, σε πιο διεξοδική

μελέτη των σπλάχνων του σφαγίου (σπλαχνοσκοπία17), επικεντρώνοντας συνήθως

την προσοχή τους στο ήπαρ (ηπατοσκοπία).

Αλλά και γενικότερα σε όλους τους λαούς της Ευρώπης, το αίμα των ζώων και των

ανθρώπων θεωρείται ως ένα από τα ισχυρότερα μέσα μαντείας, με ιδιαίτερα έντονη

την εικόνα των Κιμβρίων ιερειών με τα άσπρα μαλλιά, που περιγράφει ο Στράβων18,

οι οποίες χρησμοδοτούν με μια λεκάνη αίματος, που προέρχεται από τους

σφαγιασμένους αιχμαλώτους πολέμου.

Ο ιεροσκόπος εξέταζε επιμελώς την οργανική κατάσταση των σπλάχνων, βάσει της

οποίας διαμόρφωνε συμπεράσματα για τα μελλούμενα. Το ήπαρ, που θεωρείτο από

τους αρχαίους ο καθρέφτης του ουράνιου κόσμου, πάνω στον οποίο αντανακλάται ο

θεϊκός του πληθυσμός και οι διαθέσεις του, πρόσφερε πλούσιο κατάλογο

πληροφοριών για τον ειδικευμένο ιερέα, ο οποίος ήταν σε θέση να τις ερμηνεύσει,

διατυπώνοντας τις ανάλογες προφητείες. Η απουσία ή η ατροφία λ.χ. του λοβού του

ήπατος προανήγγειλε, κατά τους ιεροσκόπους, τον επικείμενο θάνατο του θύτη, όπως

αναφέρουν αρχαίοι συγγραφείς ότι συνέβη στο Μέγα Αλέξανδρο, τον Κικέρωνα, κ.α.

Κρυσταλλοσκοπία ή Κατοπτρομαντεία

Η αρχαία πρακτική της κατοπτρομαντείας (η προσήλωση σε μια γυαλιστερή, φωτεινή

ή αντανακλαστική επιφάνεια), είναι η μαντική που βρήκε τη μεγαλύτερη ίσως

απήχηση στο σύγχρονο κόσμο. Ετσι, όπως στο παρελθόν ο μάντης κατέφευγε στην

«ανάγνωση» των ειδώλων και των αντανακλάσεων στην επιφάνεια του νερού

(υδρομαντεία, λεκανομαντεία), οι μυστικιστές σήμερα χρησιμοποιούν για την

πρόβλεψη του μέλλοντος καλά γυαλισμένα κρύσταλλα ή κοίλα κάτοπτρα (κατά

προτίμηση μαύρα).17 Στον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό ήταν γνωστή αυτή η μορφή μαντείας, ως ‘signa ex extis’, σημεία από τα εντόσθια. 18 Στράβων, Γεωγραφικά, vii, vol. III

15


Πιο συνηθισμένη είναι η χρήση της γνωστής «κρυστάλλινης σφαίρας», που δεν είναι

τίποτα άλλο από μια καθαρή σφαίρα χαλαζία. Σύμφωνα με την τεχνική της

κρυσταλλοσκοπίας, ο μάντης επικεντρώνει το βλέμμα του στη σφαίρα και ύστερα

από την κατάλληλη ψυχική προετοιμασία διακρίνει στην επιφάνειά του συμβολικές

συνήθως εικόνες ή στροβίλους καπνού, ενώ μπορεί αντί των οπτικών ερεθισμάτων να

λάβει μηνύματα από το μέλλον με τη μορφή μιας απρόσκλητης σκέψης που έρχεται

ξαφνικά στο νου του.

Οι κρύσταλλοι, σε συνδυασμό με τους πολύτιμους λίθους, χρησιμοποιούνται και σε

διαφορετικές μορφές μαντείας, όπως η «μαντεία με πενήντα πέτρες» και η «μαντεία

με πέτρες διαφόρων χρωμάτων». Στην πρώτη προτιμούνται ο κιτρίνης, ο αμέθυστος,

ο ακουαμαρίνης και ο χαλαζίας, που φυλάσσονται σε μια σακούλα ή ένα κιβώτιο. Ο

ενδιαφερόμενος βυθίζει το χέρι του με κλειστά μάτια στη σακούλα και διαλέγει μια

χούφτα από τις πενήντα πέτρες, που δίνουν χρησμό ανάλογο με το συνολικό τους

αριθμό (ο μονός αριθμός φανερώνει ευνοϊκές συνθήκες, ενώ ο ζυγός το αντίθετο). Η

δεύτερη πρακτική εφαρμόζεται με επτά πέτρες, μια από κάθε χρώμα του ουράνιου

τόξου και βασίζεται στην ερμηνεία του χρώματος αυτών που θα επιλέξει τυχαία ο

ενδιαφερόμενος μέσα από μια σακούλα.

Πυρομαντεία ή Καπνομαντεία

Στην αρχαία Ελλάδα, η φωτιά, το νερό και τα άλλα πρωτογενή στοιχεία της φύσης,

προσφέρονταν επίσης για την πρόβλεψη μελλοντικών συμβάντων. Η μαντεία αυτή

ήταν γνωστή ως ‘μαντική εξ εμπύρων’ και ειδικότερα ο Αισχύλος παρατηρεί πως:

‘Και φλογωπά σήματα εξωμμάτωσα, πρόσθεν όντ’ επάργεμα’19.

Συχνά τη σπλαχνοσκοπική εξέταση ενός ιερού σφαγίου ακολουθούσε η παρατήρηση

της φλόγας και του καπνού κατά την καύση του, γνωστή ως πυρομαντεία ή

19 Αισχύλος, Προμηθεύς, 498

16


καπνομαντεία. Οι ιερείς-μάντεις, μελετούσαν ακόμα τις ενστικτώδεις αντιδράσεις του

ζώου πριν τη θυσία, τον τρόπο με τον οποίο έρεε το αίμα κατά τη σφαγή του (αν

έτρεχε άφθονο ήταν ευνοϊκό σημάδι), και τη στάση του καθώς παραδινόταν στην

πυρά (αν έγερνε το κεφάλι του προς τα κάτω προμηνούσε την ήττα, ενώ το αντίθετο

τη νίκη).

Άλλη μέθοδος πυρομαντείας ήταν η καύση αλφίτων, φύλλων δάφνης και θυμιάματος,

ενώ έχουν αναφερθεί και πρακτικές «ανάγνωσης» καιγόμενων αυγών (ωοσκοπία),

λιβανιού (λιβανομαντεία), κ.ά.

Κληροσκοπία

Το τράβηγμα του κλήρου ως μέσο προφητείας ήταν προσφιλής μέθοδος στους

Δελφούς, μια και η Πυθία, παράλληλα με την τεχνική της έκστασης, φέρεται να

τραβά κλήρο ανάμεσα σε ένα άσπρο κι ένα μαύρο κουκί.

Αλευρομαντεία ή αλφιτομαντεία

Ήταν είδος μαντικής τέχνης χρησιμοποιώντας ως μέσον το αλεύρι του οποίου οι

χρήστες και μάντεις λέγονταν αλευρομάντεις ή αλφιτομάντεις. Αν και μνημονεύεται

η μαντική τέχνη αυτή από τους αρχαίους λεξικογράφους, φαίνεται να είναι

πρωτόγονη μορφή τεχνικής οι λεπτομέρειες της οποίας δεν έχουν διασωθεί. Αυτό που

είναι βέβαιο είναι ότι γινόταν επί της πυράς με περιοδική ρίψη σκόρπισμα

αλεύρου. Η δε μάντευση γινόταν εκ του καπνού, του χρώματος αυτού

και του τρόπου καύσης καθώς ακόμη και από τον θόρυβο της

καύσης.

Ιχθυομαντεία

Η ιχθυομαντεία αποτελούσε μαντικό τρόπο πρόβλεψης των μελλοντικών γεγονότων

με την εξέταση της κίνησης των ψαριών. Ήταν διαδεδομένη κυρίως στα Σούρα της

Λυκίας. Ελάχιστες πληροφορίες υπάρχουν για αυτόν τον τρόπο πρόβλεψης οι

17


οποίες προέρχονται κυρίως από τον Αιλιανό20 και τον Αθήναιο21.

Σύμφωνα μ΄ αυτές, τοποθετούνταν μέσα στη θάλασσα και κοντά στις

ακτές ξύλινοι οβελίσκοι, ως πλωτά παρατηρητήρια, και από εκεί ο

ιερέας (ιχθυομάντης) έριχνε μικρά κομμάτια ψωμιού και κρέατος. Παρακολουθούσε

τον αριθμό των ψαριών που πλησίαζαν, τις κινήσεις τους και το είδος

τους και διατύπωνε έτσι το χρησμό.

Κριθομαντεία

Η κριθομαντεία αποτελεί πανάρχαιο τρόπο μαντικής τέχνης προς εξαγωγή

μελλοντικών προβλέψεων (μαντευμάτων) και ειδικά από τη παρατήρηση των κόκκων

της κριθής (κριθαριού) που κατά τη τέλεση των θυσιών χρησιμοποιούνταν ως

«προθύματα», καθιστάμενα έτσι «ιερά», όπως και οτιδήποτε που ερχόταν σε επαφή

με το βωμό.

Η «κριθομαντεία» ήταν ο πρόγονος αλλά και το πρότυπο των νεώτερων στην αρχαία

λαογραφία τεχνικών της μαντικής τέχνης, όπως της αλευρομαντείας.

Υδρομαντεία

Η Υδρομαντεία είναι αρχαία μαντική τέχνη που ασκείται με την βοήθεια ή παρουσία

νερού κατά διάφορους τρόπους. Κατά την αρχαιότητα η Εύβοια είχε

επιπρόσθετα αναπτύξει την κυματομαντεία από την όψη και το ύψος των κυμάτων

και την περιοδικότητά τους. Στις περισσότερες περιοχές η υδρομαντεία περιοριζόταν

στη παρατήρηση της ήρεμης επιφάνειας νερού εντός δοχείου όπου στη συνέχεια

έριχναν πολύτιμα αντικείμενα και παρακολουθούσαν τους σχηματιζόμενους

20 Αιλιανός, Ιστορία των Ζώων Η,5 21 Αθήναιος, Δ, 333

18


κύκλους ή τον τρόπο βύθισης των. Άλλοι ασκούσαν την υδρομαντεία κρατώντας

πάνω από δοχείο ύδατος δακτύλιο που εξαρτιόταν από κλωστή.

Ως συνέχεια αυτών των τρόπων φαίνεται να είναι και το μέχρι των σύγχρονων

ημερών έθιμο της ρίψης, συνήθως, νομισμάτων σε κρήνες, πηγές, και κυρίως ιαμάτων

που συνοδεύονται και με ευχές.

Οινομαντεία

H οινομαντεία φαίνεται πως είναι από τις παλαιότερες μαντικές μεθόδους. Ο μύθος

λέει πως οι θεοί έδωσαν το κρασί στους ανθρώπους για να μπορούν να ξεφεύγουν

κάποιες στιγμές από τα βάσανα του μυαλού που τους δημιούργησε ο Προμηθέας με

την προσφορά της φωτιάς. O Διόνυσος, ο θεός της άγριας και μανιακής φύσης και

έκστασης, έγινε ο εκπαιδευτής των ανθρώπων στην αμπελουργία. Και καθώς ήταν

και θεός των τελετών και των ιεροφαντών των μυστηρίων, ο οίνος έγινε συστατικό

της λατρείας.

Tέσσερις είναι οι βασικές μέθοδοι της οινομαντείας:

Mαντεία έκστασης από τη μέθη που προκαλεί το ποτό.

Ήταν ίσως η πιο διαδεδομένη, αλλά και η πιο δύσκολη που απαιτούσε υψηλή

συνείδηση και κάθαρση του μάντη. Έτσι ένας άνθρωπος ακατέργαστος, γεμάτος

συγκεχυμένες σκέψεις, με τη μέθη θα εκδηλώσει απωθημένα του παρελθόντος και

δεν θα μπορέσει να ταξιδέψει στο μέλλον. H μέθοδος αυτή ονομάζεται και ιερή μέθη

και εφαρμοζόταν και από τους τυφλούς μάντεις στην αρχαία Eλλάδα και από τους

σαμάνους οι οποίοι πολλές φορές με αυτό τον τρόπο απέδιδαν και δικαιοσύνη στο

χώρο δικαιοδοσίας τους. Δηλαδή το πνεύμα του οίνου τους φανέρωνε ποιος είναι ο

ένοχος σε κάποιο αδίκημα ή πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν έναν εχθρικό στρατό.

Mαντεία από σπονδές ή χοές. Παρατήρηση των σχημάτων, αποχρώσεων,

γεύσης κ.λπ. του κρασιού.

H παλιά αυτή μέθοδος της οινομαντείας είχε πολλές εκδοχές και κατά τόπους

διαφορές, αλλά δυστυχώς έχουμε χάσει πλέον την περισσότερη γνώση τους. Στις

αρχαίες ελληνικές τελετές ήταν μια καθιερωμένη μέθοδος πρόγνωσης. Ετήσιες

προβλέψεις μελετώντας το κρασί της χρονιάς:

Στη γεύση του. Aν πίκριζε ή ήταν στυφό, η χρονιά θα είχε δυσκολίες. Aν

γλύκιζε ευχάριστα, θα υπήρχαν θετικά γεγονότα. Aν είχε ξινίσει, η χρονιά θα

ήταν πολύ αρνητική.

19


Aπό το άρωμα. Aντίστοιχες κατηγορίες όπως στη γεύση.

Tο χρώμα του. Aν ήταν καθαρό και διαυγές, η χρονιά θα πήγαινε καλά. Aν

ήταν θολό, ξέπνοο, σκούρο ή «ξεθωριασμένο», η χρονιά θα είχε αντίστοιχες

δυσκολίες.

Οι αποχρώσεις του κρασιού. Έχυναν με τελετουργικό τρόπο ένα ποτήρι

κρασιού μέσα σε μεγάλη, ρηχή, μεταλλική λεκάνη. Παρατηρούσαν τα

σχήματα που έπαιρναν οι αποχρώσεις και οι ανταύγειες του κρασιού μέχρι να

«ησυχάσει». Aν ήταν κυκλικά, αρμονικά, η απάντηση ήταν θετική. Aν ήταν

γεμάτα οξείες γωνίες, πολυδιασπασμένα, ακανόνιστα, η απάντηση ήταν

αμφίβολη ή αρνητική. Aν ο μάντης διέκρινε μέσα στις ανταύγειες του

κρασιού κάποια δυσδιάκριτη μορφή, η απάντηση ήταν αποτρεπτική.

Σπονδές στο έδαφος. Ο ιερέας-μάντης σηκώνει τελετουργικά τον

κύαθο, τον κάνθαρο ή την οινοχόη και χύνει το κρασί σε τμήμα του

εδάφους ή του δαπέδου που έχει πριν περικλείσει με έναν

τελετουργικό κύκλο. Aκόμα μπορεί να γίνει πάνω σε βωμό ή σε τάφο

(οι χοές οι οποίες γίνονταν για να ρωτήσουν για την κατάσταση της

ψυχής). Tο κρασί καθώς έπεφτε από ψηλά, σκόρπιζε δημιουργώντας

σχήματα. O ιερέας εξέταζε:

Tην κύρια ροή του κρασιού στο έδαφος, προς τα πού δηλαδή

κατευθυνόταν σε σχέση με τα σημεία του ορίζοντα (π.χ.

Aνατολή-θετικό, γέννηση, Δύση-αρνητικό, θάνατος).

Tο τελικό σχήμα της λιμνούλας του κρασιού. Aνάλογα τι

θύμιζε, έβγαιναν αντίστοιχα συμπεράσματα.

Tις σκόρπιες σταγόνες κρασιού, τι σχηματίζουν. Πολλές φορές

σχημάτιζαν έναν αστερισμό (π.χ. Mεγάλη Άρκτος) και

ανάλογα ο ιερέας αποφαινόταν.

Tην ύπαρξη κάποιου γράμματος, φράσης ή συμβόλου από τα

ίχνη του κρασιού. Tο μουσκεμένο από το κρασί χώμα της

μαντείας πολλές φορές φυλαγόταν ως φυλαχτό.

Mελετώντας τα σχήματα του καπνού από το σβήσιμο μιας τελετουργικής

φωτιάς με κρασί.

Bέβαια, μιλάμε για μια φωτιά αναμμένη τελετουργικά με ειδικές επικλήσεις σε

τρίποδα ή βωμό. Mετά το τέλος της επίκλησης και τους ύμνους στο θεό, ο ιερέας

20


έθετε το ερώτημα που απασχολούσε την πόλη. Eν συνεχεία έχυνε το κρασί πάνω στη

φωτιά μέχρι να σβήσει. Έδιναν προσοχή:

Στους ήχους που κάνει το κρασί πάνω στα αναμμένα ξύλα γιατί

θεωρούνταν ιερός ψίθυρος και ο ιερέας διέκρινε προτροπές.

Στο σχήμα του καπνού της φωτιάς που έσβηνε στο κρασί. Aν ήταν

κυκλικό, αρμονικό, με γεωμετρικά σχήματα, η πρόγνωση ήταν θετική.

Aν ήταν ακανόνιστο, με δύσμορφες φιγούρες μέσα ή ανίκανο να

υψωθεί πολύ, η πρόγνωση ήταν αρνητική.

Στο χρώμα του καπνού. Aν ήταν μαύρο, η πρόγνωση ήταν αρνητική.

Aν ήταν απαλό γκρίζο, θετική. Aν ήταν γκρίζο με μαύρα στίγματα,

αμφίβολη.

Παρατηρούσε το «συννεφάκι» που απέμενε όταν έφευγε ο πολύς

καπνός. Tο σχήμα του έδινε και την τελική πρόγνωση. Eπειδή ο

καπνός αυτός θεωρούσαν ότι καταλήγει στους θεούς, πίστευαν ότι τα

σχήματα και το χρώμα του δείχνουν ήδη την ευνοϊκή ή όχι διάθεση

των θεών.

Aπό τη φανέρωση σχημάτων ή μορφών που έχουμε τοποθετήσει στα ποτήρια

του κρασιού και «τυχαία» έχουμε επιλέξει κάποιο από αυτά, γνωστή και ως

‘τελετουργική πρόποση’.

Aν πάτε στο Mουσείο της Bεργίνας και της Θεσσαλονίκης, θα δείτε ποτήρια κρασιού

με σκαλισμένο στον πυθμένα το πρόσωπο ενός θεού. Kάθε ποτήρι είχε άλλο θεό ή

σύμβολο ή φράση. Tα γεμίζουν με μαύρο κρασί (σαν τον μαρώνιο θρακιώτικο οίνο

που πότισε ο Oδυσσέας τον Kύκλωπα) και η φιγούρα του πυθμένα δεν φαίνεται. Έτσι

ο καθένας διαλέγει «τυχαία» ένα ποτήρι. Aφού έπιναν όλο το κρασί, εμφανιζόταν ο

θεός ή το σύμβολο που αποτελούσε την πρόγνωση για τον καθένα. Συνήθως ο

καθένας μετά έκανε μια επίκληση ή ευχαριστία στο σύμβολο που του τύχαινε.

Η μαντεία της δρυός

Η ιερότητα της δρυός είναι γνωστή στην αρχαία Ελλάδα, όπου ο Όμηρος σημειώνει

ότι: ‘Τον δ’ ες Δωδώνην φάτο βήμεναι, όφρα θεοιο εκ δρυός υψικόμοιο Διός βουλήν

επακούση’22.

22 Όμηρος, Οδύσσεια, xiv, 327

21


Αλλά και ο Αισχύλος επισημαίνει πως: ‘Αμφί Δωδώνην, ίνα μάντεια θακός, τ’ εστί

Θεσπρωτου Διός, τέρας τ’ άπιστον, αι προσήγοροι δρύες’23.

Φαίνεται πως μεγάλη σημασία κατέχει, κυρίως στο μαντείο της Δωδώνης, η

διενέργεια προβλέψεων μέσω της προσπάθειας αποκωδικοποίησης του θροΐσματος

των φύλλων της δρυός.

Ονειρομαντεία

Στην ελληνική αρχαιότητα το όνειρο και η μαντική τέχνη επικοινωνούσαν

ποικιλοτρόπως, όπως στον Πλούταρχο24 το όνειρο ονομάζεται ‘πρεσβύτατον

μαντείον’. Στην ομηρική Ιλιάδα25, αναζητούν έναν μάντη ή ιερέα ή ονειροπόλον, για

να εξηγήσει τον ξαφνικό λοιμό που έστειλε στους Αχαιούς ο Απόλλων.

Στα Ονειροκριτικά26 του, ο Αρτεμίδωρος από την Έφεσο, διέκρινε τα θεόπεμπτα

προφητικά όνειρα σε όσα προλέγουν το μέλλον με ευθύ τρόπο (θεωρηματικοί όνειροι)

και σ’ εκείνα που το αποκαλύπτουν με συμβολισμού (αλληγορικοί όνειροι).

Ο Πυθαγόρας έδινε μεγάλη σημασία στις ονειρομαντικές αποκαλύψεις και

κληροδότησε αυτή την πεποίθηση στους μαθητές του. Η ερμηνεία των ονείρων ήταν

πολύ σημαντικό είδος μαντείας, μια και τα όνειρα εξέφραζαν μια αδιάψευστη

πραγματικότητα και όταν κάποιος έβλεπε τον θεό σε όνειρο, αυτό σήμαινε ότι ο θεός

ήταν παρών.

Μάλιστα, ο Πυθαγόρας συνδύαζε την ονειρομαντεία με την λιβανομαντεία. Ένας

κατάλληλα διαμορφωμένος χώρος πλημμυρισμένος από βαριές οσμές αρωμάτων, σε

συνδυασμό με νηστεία, οδηγούσε σε παραισθήσεις και οράματα. Ο Πυθαγόρας είχε

τη δυνατότητα να προκαλεί ύπνο και σε άλλους ανθρώπους, ακόμη και μαντικό ύπνο,

όπου έβλεπαν προφητικά όνειρα.

Γενικά, κατά την αρχαιότητα, η ονειρομαντεία διαιρείτο σε στην ονειροσκοπία

(παρατήρηση των ονείρων) και στην ονειροκριτική. Γι’ αυτό και ορισμένοι

μετέβαιναν σε συγκεκριμένους τόπους για να κοιμηθούν και να δουν ‘αποκαλυπτικά

όνειρα’ με τη βοήθεια του Θεού. Το φαινόμενο αυτό αποκαλείτο ‘εγκοίμησις’. Τα

όνειρα με συμβολική σημασία προκαλούνταν είτε αυθόρμητα (θεόπεμπτοι όνειροι)

23 Αισχύλος, Προμηθεύς, 83024 Πλουταρχ. ‘Των επτά σοφών συμπόσιον’, 159 Α, 1-225 Ομηρ. Ιλ. Α’ 63· Ε’ 149-5026 Αρτεμίδωρος, Ονειροκριτικά, Ι.2

22


είτε κατόπιν αιτήσεως (αιτητικοί όνειροι). Η εξήγησή τους (ονειροκριτική)

βασίζονταν σε πολύπλοκες μεθόδους.

Πραγματείες με θέμα τα όνειρα και τους χρησμούς τους ήταν γνωστές από πολύ

παλιά, ενώ ερμηνευτές ονείρων και ονειροκριτικά πινάκια, που περιείχαν καταλόγους

με παραδεδομένες ερμηνείες ονείρων, δρούσαν και κυκλοφορούσαν στην Αθήνα ήδη

από τον 5ο αι. π.Χ.

Ο ρήτορας Αίλιος Αριστείδης, στο ημερολογιακό του έργο ‘Ιεροί λόγοι’ υποκείμενος

στα Ασκληπεία, σε κατάσταση αυτοπροβαλλόμενης καταληψίας, περιγράφει τις

θεραπευτικές υποδείξεις που του έδινε ο θεός Ασκληπιός στο ναό της Περγάμου.

Ο Πλάτωνας παραδέχεται ότι ο θεός στέλνει μόνο αξιόπιστα όνειρα στους

ανθρώπους27, όπως, λόγω χάρη, στον Σωκράτη, τον οποίο οι θεοί διέταξαν ‘με

μαντείες και μ’ ενύπνια’ στην εκπλήρωση της αποστολής του28. Ο αγαθός άνθρωπος

μόνο με την εκγύμναση του λογιστικού πριν από τον ύπνο με φρόνιμες σκέψεις29

μπορεί να προσεγγίσει καθεύδων την αλήθεια.

Ο σκεπτικιστής Αριστοτέλης απορρίπτει τα θεόσταλτα όνειρα, λέγοντας πως οι θεοί

θα επικοινωνούσαν με τους ανθρώπους και την ημέρα, ενώ θα έστελναν όνειρα

ακόμη και στα ζώα30.

Μαντεία των αστραγάλων

Ως μαντική μέθοδος, ανήκει στην κληρομαντεία και τελείται δια της ρίψης των

αστραγάλων. Οι αστράγαλοι είναι οστά από τις αρθρώσεις των πίσω ποδιών

διαφόρων ζώων, όπως του προβάτου, του ελαφιού και του βοδιού, γνωστά στην

σημερινή εποχή ως ‘κότσια’.

Ο Σοφοκλής αποδίδει την επινόηση των αστραγάλων στον Παλαμήδη, ο οποίος τους

δίδαξε (ως παιχνίδι και όχι ως μέσο μαντείας) στους Αχαιούς, κατά τον Τρωικό

πόλεμο.

27 Πλατ. Πολ. 382e.828 Πλατ. Απολ. 33c.4-6· Φαίδων 60e.4-61d.129 Πλατ. Πολ. 571d.1-572b.130 Αριστ. Περί της καθ’ ύπνον μαντικής, 462b.18

23


Ο Πλάτωνας στο έργο του ‘Φαίδρος’, αποδίδει τη μαντεία αυτή στον Αιγυπτιακό Θεό

Θώθ31. Οι σημερινοί ερευνητές, συμφωνούν με τον Πλάτωνα και αποδίδουν τη

δημιουργία των αστραγάλων, όχι στον Θώθ, αλλά τον Ερμή, μια η κληρομαντεία

ήταν διαδεδομένη στην αρχαία Ελλάδα ή ακόμη προγενέστερα, στη λατρεία των

τριών Μοιρών (όπου ο κλήρος ήταν αρμοδιότητα της Μοίρας Λαχέσεως).

Αργότερα που η λατρεία του Απόλλωνα επισκίασε αυτή του Ερμή και των τριών

Μοιρών, η αστραγαλομαντεία συμπεριλήφθηκε στις αρμοδιότητες του Απόλλωνα.

Πάνω από 22.000 αστράγαλοι ανακαλύφθηκαν στο Κωρύκειο Άντρο των Δελφών,

όλοι αφιερώματα στον θεό Απόλλωνα.

Σύμφωνα με τα αρχαιοελληνικά ευρύματα, για τον καθορισμό του εκάστοτε χρησμού,

χρησιμοποιούμε πέντε αστραγάλους. Κάθε αστράγαλος έχει τέσσερις όψεις:

η πλατιά πλευρά που είναι κυρτή, ονομάζεται ‘πρανές’

η πλατιά πλευρά που είναι κοίλη, ονομάζεται ‘ύπτιον’

η στενή πλευρά που είναι ελαφρώς ανώμαλη και εξογκωμένη, ονομάζεται ‘χείον’

η στενή πλευρά που είναι ελαφρώς κοίλη, ονομάζεται ‘κώον’

Ο κάθε αστράγαλος αντιστοιχεί και σ’ έναν αριθμό:

Ο ‘χείος’ στη μονάδα και γι’ αυτό καλείται και ‘μονός’

Ο ‘κώος’ στον αριθμό έξι και γι’ αυτό καλείται και ‘εξείτης’

Ο ‘ύπτιος’ στον αριθμό τρία

Ο ‘πράνης’ στον αριθμό τέσσερα

Έτσι, ο μάντης έριχνε τους πέντε αστραγάλους και αναλόγως τις πλευρές που

φαινόταν, από τον συνδυασμό, έδιδε τους χρησμούς του, όπως π.χ. αν έπεφταν τρεις

μονάδες και δύο εξάρια, ο μάντης έλεγε ‘να ακολουθήσεις με θάρρος το δρόμο που

ορμάς με την καρδιά σου ο Θεός όλα θα σου τα δώσει’

Εγγαστριμυθία

Εγγαστρίμυθοι αποκαλούνταν τα άτομα που ένα πνεύμα εισχωρούσε στην κοιλιά

τους και μιλούσε δι’ αυτών. Πρόκειται για είδος πνευματικής καταληψίας32. Στην

Αθήνα τους εγγαστρίμυθους ονόμαζαν ‘Ευρυκλίδας’ από το όνομα του πρώτου

31 Ο αιγυπτιακός Θώθ είναι ταυτόσημος με τον αρχαιοελληνικό Ερμή. Εξ’ ου και ο Θωθ-Ερμής ή Ερμής ο Τρισμέγιστος, γνωστός από τα μυστικιστικά κείμενα της ‘ερμητικής’ φιλοσοφίας, που γνώρισε μεγάλη άνθιση κατά τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. 32 Η κατοχή του ανθρώπινου πνεύματος από ένα Θεό, καλούνταν ‘ενθουσιασμός’.

24


προσώπου για το οποίο η τοπική παράδοση αφηγείται παρόμοιο φαινόμενο. Σε

πολλές περιπτώσεις, η εγγαστριμυθία συνδεόταν και μ’ ένα άλλο είδος μαντείας, την

νεκυομαντεία ή νεκρομαντεία.

Νεκυομαντεία

Γνωστή και ως νεκρομαντεία, ήταν μια από τις αρχαιότερες και πλέον

επικινδυνότερες τεχνικές πρόβλεψης του μέλλοντος.

Οι αρχαίοι Έλληνες, πίστευαν ότι χάσματα της γης και βαθιά φαράγγια, ήταν είσοδοι,

που οδηγούσαν στον Κάτω Κόσμο, στο βασίλειο των νεκρών. Πανάρχαιες δοξασίες

είχαν συνδεθεί με την πίστη, ότι οι λίμνες και τα ποτάμια ήταν δρόμος που οδηγούσε

στον Κάτω Κόσμο και ακολουθούσαν οι ψυχές των νεκρών. Στην πίστη αυτή

οφείλετε η συσχέτισε του Αχέροντα και της Αχερουσίας με τους νεκρούς, όπως και η

τοποθέτηση της λατρείας και του νεκρομαντείου σε μια σπηλιά του βράχου, κοντά

στη συμβολή του Κωκυτού στον Αχέροντα, στις βορειοδυτικές όχθες της

Αχερουσίας.

Η αρχαία παράδοση αναφέρει πολλά τέτοια μέρη και νεκρομαντεία, αλλά το

σπουδαιότερο και αρχαιότερο βρίσκονταν στον Αχέροντα, της Θεσπρωτίας, κοντά

στην Εφύρα, για το οποίο κάνει λόγο η Οδύσσεια και τη σπουδαιότητα του,

υπογραμμίζει η διήγηση του Ηρόδοτου33.

Ου ψυχές, για τους αρχαίους Έλληνες ήταν όμοιες με σκιές, με ‘είδωλα κοιμώντων’

(φάσματα νεκρών). Ελευθερωμένες οι ψυχές από το φθαρτό γήινο περίβλημα είχαν

υπεράνθρωπες ιδιότητες και μπορούσαν να προβλέψουν το μέλλον. Δεν είχαν ούτε

αίμα, ούτε σάρκα, ούτε συνείδηση και ήταν συχνά εκδικητικές. Ιδίως οι ψυχές των

νέων και των βιαιοθανάτων, που έφυγαν πρόωρα και βίαια από τον κόσμο αυτόν και

στερήθηκαν τη χαρά της ζωής.

Η επαφή με τους νεκρούς ήταν ένα επικίνδυνο εγχείρημα. Έπρεπε να προετοιμαστούν

ψυχικά και σωματικά, να υποβληθούν σε καθιερωμένη δίαιτα, σε λουτρά

εξαγνιστικά, και προσευχές και να εξευγενίσουν τις ψυχές των νεκρών με προσφορές

(χοές), όπως μέλι, γάλα, νερό και γλυκό κρασί και ιδίως με αίμα από τα θυσιαζόμενα

ζώα. Πίνοντας από τις ‘χοές’, οι ψυχές των νεκρών αποκτούσαν συνείδηση και

μπορούσαν να αποκαλύψουν το μέλλον.

33 Ηρόδοτος, 5.92

25


Όποιος πλησίαζε τους νεκρούς, σωπούσε, για να μη χάσει τη φωνή του και

φεύγοντας, υποβάλλονταν σε καθαρμό. Στην Οδύσσεια, ο Οδυσσέας, καίει θειάφι για

να καθαρίσει το παλάτι από το μίασμα του θανάτου, ύστερα από το φόνο των

μνηστήρων.

Στο τέλος της 10ης ραψωδίας της Οδύσσειας, η μάγισσα Κίρκη συμβουλεύει τον

Οδυσσέα να πάει στον Άδη, για να συναντήσει την ψυχή του τυφλού μάντη Τειρεσία

και να ρωτήσει πως θα γυρίσει στην Ιθάκη, κρυφά ή φανερά. Το σημείο που

υποδεικνύει για την κάθοδό του στον Άδη, είναι μια σπηλιά εκεί που σμίγουν ο

Πυριφλεγέθων ποταμός, ο Κωκυτός και ο Αχέροντας.

Στην 11η ραψωδία, αναφέρεται ένα αρχαιοελληνικό τυπικό νεκρομαντείας. Ο

Οδυσσέας όταν έφτασε στη συγκεκριμένη σπηλιά, άνοιξε ένα λάκκο με το

ορειχάλκινο σπαθί του. Έχυσε μέσα τις σπονδές για όλους τους νεκρούς. Πρώτα μέλι

και γάλα και ύστερα γλυκό κρασί και νερό και σκόρπισε κριθάλευρο. Έπειτα

προσευχήθηκε προς τις ψυχές των νεκρών και υποσχέθηκε πως όταν επέστρεφε στην

Ιθάκη, θα θυσίαζε στους νεκρούς την πιο μεγάλη αγελάδα και στο μάντη Τειρεσία

ένα κατάμαυρο κριάρι. Ο Οδυσσέας με το βλέμμα στραμμένο προς το ρέμα του

ποταμού και προσευχόμενος στους νεκρούς, ενώ οι σύντροφοί του, έγδερναν και

έκαιγαν τα σφάγια.

Τότε, σμήνη από ψυχές των νεκρών, όμοιες με σκιές, όρμησαν για να πιουν από τις

‘χοές’ και το μαύρο αίμα των ζώων. Πρώτα ήρθαν οι νέοι και οι παρθένες, όλο

παράπονο για τον πρόωρο χαμό τους, ύστερα οι γέροντες βασανισμένοι και τέλος,

πολεμιστές με άρματα αιματοβαμμένα, βαριά πληγωμένοι στον πόλεμο.

Ο Οδυσσέας απομάκρυνε τις ψυχές με το σπαθί του, ώσπου να πιει πρώτη η ψυχή του

μάντη Τειρεσία και να φανερώσει τα μελλούμενα.

Κι άλλοι ήρωες τόλμησαν να φτάσουν ως τον Κάτω Κόσμου. Ο Ορφέας για να φέρει

στον Ευρυσθέα τον Κέρβερο, ένα άγριο σκυλί που φύλαγε την έξοδο του Άδη. Ο

Θησέας πήγε στον Κάτω Κόσμο μαζί με το φίλο του Πειρίθωνα, για να αρπάξουν την

Περσεφόνη.

Αστρολογία

Η ερμηνεία των χαρακτηριστικών θέσεων και κινήσεων των άστρων34. Ο Λουκιανός

στο έργο του ‘Περί Αστρολογίας’, αναφέρει: ‘Όσο για τους Έλληνες, ούτε από τους

34 Με τον γενικευμένο όρο ‘άστρα’ θεωρούσαν τα ουράνια σώματα.

26


Αιθίοπες ούτε από τους Αιγυπτίους άκουσαν τίποτα για την αστρολογία, μα πρώτος ο

Ορφέας, γιος του Οίαγρου και της Καλλιόπης, τους τη δίδαξε’.

Ο Ησίοδος στο έργο του ‘Έργα και Ημέραι’, συνέταξε έναν κατάλογο των ημερών

του έτους, σύμφωνα με τον οποίο μπορούσε να βρει κανείς ποιες ήταν οι καλύτερες

ημέρες για διάφορες δραστηριότητες και τις προσδιόριζε βασιζόμενος στην ανατολή

συγκεκριμένων αστέρων.

Κατά τον 4ο και τον 3ο αιώνα π.Χ., η αστρολογία και η μαντεία γνώρισαν μεγάλη

διάδοση στην Ελλάδα από τους Στωικούς φιλοσόφους. Οι φιλόσοφοι αυτοί ήταν

πεπεισμένοι ότι η ανθρώπινη ζωή ήταν πλήρως καθορισμένη από την Ειμαρμένη-

Πρόνοια και έβλεπαν την αστρολογία και τα άλλα είδη μαντείας ως μεθόδους που

τους αποκάλυπτε η ίδια η Πρόνοια για να μάθουν ο,τι τους επιφυλάσσει το μέλλον.

Έτσι, με το πέρασμα των αιώνων, οι άνθρωποι πείστηκαν ότι τα άστρα επιδρούν στην

ανθρώπινη ζωή ρυθμίζοντας την ευτυχία ή την δυστυχία τους.

Ωστόσο, ιδρυτής της ελληνικής αστρονομίας θεωρείται ο Θαλής ο Μιλήσιος,

γνωστός και ως ιδρυτής της Ιωνικής Σχολής της Μιλήτου, στις ακτές της Μικράς

Ασίας.

Στα επιτεύγματά του περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και η πρόβλεψη μιας έκλειψης,

το αποτέλεσμα της οποία ήταν να σταματήσει ο πόλεμος μεταξύ των Μηδών και των

Λυδών.

Ένας, επίσης, Ιώνειος φιλόσοφος, ήταν και ο Αναξίμανδρος, ο οποίος υπέθεσε ότι ο

ουρανός περιείχε ξεχωριστές σφαίρες μέσω των οποίων ταξίδευαν οι πλανήτες μια

αντίληψη που κυριάρχησε στην αστρονομική σκέψη έως και τον 17ο αιώνα.

Ο δε Αναξιμένης υπέθεσε ότι οι πλανήτες κινούνται στο διάστημα μέσα σε διαφανείς

κρυστάλλινες σφαίρες γύρω από τη Γη (γεωκεντρικό σύστημα). Συνέβαλλε, ωστόσο,

στην εξέλιξη της αστρονομίας με τις παρατηρήσεις του για την απόκλιση της

εκλειπτικής.

Ο Φιλόλαος, μαθητής του Πυθαγόρα, ανέπτυξε ένα σύστημα που επηρέασε την

ευρωπαϊκή αστρονομίας έως τον 17ο αιώνα. Ήταν ο πρώτος που συνέβαλλε στην

εικόνα της Γης που κινείται μέσα στο σύμπαν και ταυτόχρονα περιστρέφεται γύρω

από τον άξονά της. Ήταν αυτός που έκανε τα πρώτα βήματα για τη διατύπωση της

ηλιοκεντρικής θεωρίας!

Σημαντικά είναι στον τομέα αυτόν τα συγγράμματα του Αριστοτέλη, επειδή

αναφέρονται και στην αστρολογία αλλά και επειδή θέτουν τα θεμέλια της ύστερης

φιλοσοφικής/αστρολογικής επιστήμης. Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι τα ουράνια

27


σώματα, όπως τα άστρα και οι πλανήτες, που οι κανονικές τους κινήσεις έδειχναν την

θεϊκής τους προέλευση αποτελώντας τον αναλλοίωτο κόσμο, κατασκευάστηκαν από

μια ‘πεμπτουσία’ ανώτερη των τεσσάρων στοιχείων (αέρας, πυρ, ύδωρ, γη). Έτσι, η

εξέλιξη αυτών των ουράνιων σωμάτων ήταν υπεύθυνη για τη ζωή και την ενέργεια

στη γη μια συμπαθητική σχέση.

Το επόμενο βήμα στην αστρονομία αποδίδεται στον Ηρακλείδη, ο οποίος

εμπνεύστηκε από τα έργα του Φιλόλαου και δημιούργησε το λεγόμενο ‘αιγυπτιακό

σύστημα’, σύμφωνα με το οποίο η Γη, μεταξύ των άλλων, περιστρέφεται και γύρω

από τον άξονά της.

Ο Αρίσταρχος, ωστόσο, ήταν εκείνος που καθιέρωσε το ηλιοκεντρικό σύστημα. Ήταν

ο πρώτος που δίδαξε ότι η Γη και όλοι οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από τον

Ήλιο.

Στην αρχαία Ελλάδα, ο τελευταίος μεγάλος αστρονόμος ήταν ο Ίππαρχος, που

αναφέρεται συχνά ως ο ‘πατέρας της αστρονομίας’. Ο Ίππαρχος ανακάλυψε τη

μετάπτωση των ισημεριών, το αποτέλεσμα της οποίας είναι ο διαχωρισμός ανάμεσα

στον αστρικό ζωδιακό κύκλο, που βασίζεται στους αστερισμούς και τον τροπικό

ζωδιακό κύκλο, που συνδέεται με τις εποχές. Αυτός είναι που εφεύρε τις γεωγραφικές

συντεταγμένες (γεωγραφικό μήκος και γεωγραφικό πλάτος), χωρίς τις οποίες δεν

μπορεί να υπολογιστεί κανένας αστρολογικός χάρτης.

Μάλιστα, η αστρολογία απέδωσε στους επτά πλανήτες35 θεότητες ως εξής:

Ήλιος – ο Ήλιος ο Απόλλων

Σελήνη – η Σελήνη

Ερμής – ο Ερμής

Δίας – ο Δίας ο Φαέθων

Άρης – ο Άρης

Αφροδίτη – η Αφροδίτη Αστερία ή Ουρανία ο Φώσφορος ο Έσπερος

Κρόνος – ο Κρόνος ο Φαίνων ή Φάνης

Κατά τα ελληνορωμαϊκά χρόνια, ο Δωρόθεος της Σιδώνας συνέγραψε το ‘Carmen

Astrologicum’36, μια πεντάτομη αστρολογική επιτομή, αφιερωμένο στην γενέθλια

αστρολογία, τη συναστρία και την ωριαία αστρολογία. Όλοι οι κανόνες του

υιοθετήθηκαν αργότερα από τον διάσημο αστρολόγο William Lilly.

35 Για εκείνη την εποχή, ως επτά πλανήτες νοούνται οι εξής: Ήλιος, Σελήνη, Ερμής, Αφροδίτη, Άρης, Δίας, Κρόνος.36 Σημαίνει ‘Το Τραγούδι της Αστρολογίας’

28


Ωστόσο, ο μεγαλύτερος Έλληνες αστρονόμος και αστρολόγος της ελληνορωμαϊκής

εποχής ήταν ο Κλαύδιος Πτολέμαιος. Έγραψε δύο πολύ σημαντικά έργα: την

Τετράβιβλο, η οποία έγινε η ‘Βίβλος’ των σημερινών αστρολόγων και την ‘Μαθητική

Σύνταξη’, που ονομάστηκε από τους Άραβες ‘Al-Magest’ (Η Μεγίστη), που ήταν

αφιερωμένο στην αστρονομία και περιέχει όλες τις αστρονομικές γνώσεις του

αρχαίου κόσμου.

Σχόλια πάνω στα έργα του Πτολεμαίου έκανε ο Πρόκλος37 με τα έργα του

‘Παράφρασις εις την Πτολεμαίου Τετράβιβλον’ καθώς και το Ύποτύπωσις των

Αστρονομικών Υποθέσεων’, που περιέχει σχόλια πάνω στη ‘Μαθηματική Σύνταξη’

του Πτολέμαιου.

Η έννοια της Μοίρας στην αρχαία Ελλάδα

Οι αρχαίοι Έλληνες αντιλαμβάνονταν την Μοίρα, ως ρευστό φαινόμενο που

χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα της αλλαγής. Επομένως, η μαντεία αποτελούσε

ένα είδος έκκλησης προς τις ανώτερες δυνάμεις, ώστε να αποφύγει ο ικέτης το κακό

και να επιζητήσει το ωφέλιμο.

Μάλιστα, οι αρχαίοι Έλληνες έφτασαν στο σημείο να θεοποιούν τις Μοίρες! Το

αρχαιότερο σωζόμενο κείμενο που αναφέρεται στις Μοίρες είναι το λεγόμενο

Papyrus Derveni, ορφικό κείμενο που ανακαλύφθηκε το 1962 στο πέρασμα Δερβένι,

26 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Θεσσαλονίκης.

Οι Μοίρες με βάση την αρχαία Ελληνική θρησκεία είναι τρεις: η Λάχεσις, η Κλωθώ

και η Άτροπος. Μαζί με την μητέρα τους, την Ανάγκη, ορίζουν θεούς και ανθρώπους.

37 Νεοπλατωνικός φιλόσοφος από την Λυκία (410-484 μ.Χ)

29


Μυθολογικά λέγεται ότι το Αδράχτι της Ανάγκης, που υφαίνει το νήμα του κόσμου,

γυρίζει στα γόνατά της38.

Η καθεμιά από τις τρεις κόρες έχει ξεχωριστό ρόλο, και ονομάστηκαν συλλογικά

‘Μοίρες’ γιατί ‘διαμοιράζουν’: η Λάχεσις (‘αυτή που μοιράζει τους κλήρους’)

μοιράζει τον αρχικό κλήρο με τη δικαιοσύνη. Η Κλωθώ πλέκει τα γεγονότα σ’ ένα

αδιάλυτο σύνολο. Η Άτροπος (εκ του στερητικού –α και του ρήματος ‘τρέπω’, ‘αυτή

που δεν εκτρέπεται’) καθιστά τα γεγονότα οριστικά και αμετάκλητα39.

Μεταξύ τους, σύμφωνα με τον Πλάτωνα40, υπάρχει διαφορά και ως προς το εξής:

Η Λάχεσις τραγουδά τα παρελθόντα, η Κλωθώ τα παρόντα και η Άτροπος τα

μελλούμενα.

Όταν μια ψυχή οδηγείται μέσα στον κόσμο από τη θεότητα που της έλαχε,

υποτάσσεται πρώτα στην Λάχεση, μετά στην Κλωθώ και, στη συνέχεια, στην

Άτροπο κατόπιν ολοκληρώνεται κάτω από τον θρόνο της Ανάγκης, και, τέλος,

οδηγείται στην πεδιάδα της Λήθης και στον ποταμό της Αμέλειας.

Η Λήθη και η Αμέλεια κάνουν την ψυχή να υποφέρει στον κόσμο, γιατί δεν κατανοεί

πως ο,τι γίνεται υπακούει στην συμπαντική ανάγκη. Όταν όμως αναδυθεί η ‘ένδον

ακρόπολις’41, δηλαδή, εναρμονιστεί με τη θεότητά του, τότε χωρίς φόβο αντικρίζει τη

μοίρα και ομολογεί: ‘συνεπιδίδου τη Κλωθώ’42, αφέσου στην Κλωθώ.

Επομένως, κάθε μορφή μαντείας, στην ουσία αποτελεί παράκληση προς την Κλωθώ,

να υφάνει πιο θετικά το νήμα της για τον ικέτη, πριν η Άτροπος, οριστικοποιήσει

αμετάκλητα την κατάσταση.

38 ‘Τον όλον άτρακτον εν τοις γόνασι της Ανάγκης στρέφεσθαι’, Πρόκλος, Περί της κατά Πλάτωνος θεολογία, βιβλίο Στ’. 39 Στοβαίος, Εκλογαί, Ι, 7940 Πλάτων, Νόμοι ΙΒ, Πολιτεία Ι41 Μάρκος Αυρήλιος, Εις Εαυτόν 42 Μάρκος Αυρήλιος, Εις Εαυτόν

30


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΙ ΜΑΝΤΕΙΣ

Τειρεσίας

Ήταν μάντης από τη Θήβα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν γιος του Ευήρους και

της Χαρικλούς, που ήταν φίλη της θεάς Αθηνάς. Ήταν σύμβουλος του βασιλιά της

Θήβας, γνωστός από την ιστορία του Λαίου και του Οιδίποδα.

Ο Τειρεσίας τυφλώθηκε από τη θεά Αθηνά, διότι την είδε να κάνει μπάνιο γυμνή. Η

θεά όμως του έδωσε τη δύναμη να καταλαβαίνει τη φωνή των πουλιών. Κατά μια

άλλη εκδοχή, τον τύφλωσε η Ήρα όταν ο Τειρεσίας είπε πως η γυναίκας νιώθει εννιά

φορές μεγαλύτερη ηδονή στον έρωτα. Ο Δίας για να τον ευχαριστήσει του έδωσε τη

μαντική δύναμη.

Οι προφητείες του Τειρεσία έχουν συνδεθεί με τη Θήβα, κυρίως μέσω των τραγικών

ποιητών, στο μύθο του Οιδίποδα. Ο Τειρεσίας προείπε για την κατάληψη της Θήβας

31


από τους Επιγόνους και συμβούλευσε τον Κρέοντα να θυσιάσει το γιο του Μενοικέα.

Ο Τειρεσίας ακολούθησε τους Θηβαίους που εγκατέλειψαν την πόλη στους

Επιγόνους.

Πέθανε όταν ήπιε το κρύο νερό της πηγής Τέλφουσας. Είχε δύο κόρες που είχαν

προφητικές ικανότητες, την Ιστορίδα και τη Μαντώ, μητέρα του μάντη Μόψου.

Ο Τειρεσίας ασκεί την μαντική του τέχνη ακόμη και μετά το θάνατό του, που

οφείλεται προφανώς στην επίδραση της ομηρικής ποίησης. Ήδη στην ομηρική Νέκυια

ο Τειρεσίας, μολονότι πεθαμένος, εμφανίζεται προικισμένος με νου και γνώση από

την Περσεφόνη43.

Κασσάνδρα

Ήταν κόρη του Πρίαμου και της Εκάβης και σύμφωνα με την παράδοση είχε

μαντικές ικανότητες. Ο Πίνδαρος αναφέρει πως τη μαντική δύναμη της την έδωσε ο

Απόλλων, ο οποίος ήταν ερωτευμένος μαζί της, καθώς η Κασσάνδρα ήταν πολύ

όμορφη. Ο θεός της υποσχέθηκε να της δώσει μαντικές ικανότητες εάν δεχόταν να

γίνει δική του, αλλά η Κασσάνδρα τον ξεγέλασε και του έδωσε μόνο ένα φιλί. Ο

Απόλλων τότε την καταδίκασε να προλέγει μόνο τις συμφορές, χωρίς όμως να την

πιστεύει κανείς. Όντως η Κασσάνδρα δεν γινόταν πιστευτή ή κατανοητή, γιατί τη

θεωρούσαν μαινάδα, ακόλουθο του Διόνυσου, δηλαδή, άτομο σε ανεξέλεγκτη

κατάσταση παραληρηματικής φρενίτιδας.

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η ικανότητα της προφητείας δόθηκε στην Κασσάνδρα

όταν ήταν στην παιδική ηλικία, από ένα φίδι που την άγγιξε στη γλώσσα. Ωστόσο,

μάντης ήταν και ο αδελφός της, ο Έλενος.

Η Κασσάνδρα προφήτευσε ότι ο Πάρις θα έφερνε συμφορές στην Τροία και πρότεινε

να τον θανατώσουν. Το ίδιο πρόβλεψε και για την Ελένη, όταν ήρθε μαζί με τον

Πάρη στην Τροία, καθώς και για το θάνατο του Έκτορα. Η Κασσάνδρα πληροφόρησε

επίσης τους Τρώες για το Δούρειο Ίππο, ενώ μετά την καταστροφή της Τροίας

ζήτησε προστασία στο ναό της Αθηνάς. Στη συνέχεια έγινε παλλακίδα του

Αγαμέμνονα. Έφτασε στις Μυκήνες και προφήτευσε τα δεινά του οίκου των

Ατρειδών.

43 Οδύσσεια Κ, 494-5

32


Έλενος

Γιος του Πρίαμου και της Εκάβης, δίδυμος αδελφός της Κασσάνδρας. Απέκτησε μαζί

με την αδελφή του την ικανότητα να προφητεύει όταν κοιμήθηκαν ένα βράδυ στο

ιερό του Θυμβραίου Απόλλωνος και ένα κοπάδι φίδια τους καθάρισαν τους πόρους

των αισθητηρίων. Έμαθε την τέχνη της μαντικής από κάποιον Έλενο, μάντη από τη

Θράκη.

Είχε προφητεύσει σωστά, μετά την αναχώρηση του Πάρη, την καταστροφή της

Τροίας και πολέμησε γενναία στον Τρωικό πόλεμο. Στη συνέχεια οι Έλληνες τον

έφεραν στο στρατόπεδό τους και τον ανάγκασαν να τους υπηρετήσει. Ο Έλενος ήταν

αυτός που έδωσε τις συμβουλές του για την κατασκευή του Δούρειου Ίππου. Μετά

την κατάληψη της Τροίας, οι Έλληνες τον άφησαν ελεύθερο, αναγνωρίζοντας τις

υπηρεσίες του και το γεγονός ότι προστάτευσε το πτώμα του Αχιλλέα από τα πουλιά.

Ο Έλενος μαζί με την Εκάβη, την Κασσάνδρα και την Ανδρομάχη πήγε στη

Χερσόνησο ή την Ήπειρο.

Κάλχας

Ήταν μάντης των Μυκηνών ή των Μεγάρων. Απόγονος του Απόλλωνα, είχε πάρει το

χάρισμα από το θεό. Συνδέθηκε το όνομά του με τον Τρωϊκό πόλεμο, γιατί κυρίως

αυτόν συμβουλεύονταν οι Έλληνες ήρωες, κατά τη διάρκεια του πολέμου και ως

ομηρικός ήρωας, διατύπωνε τις προφητείες του σε δακτυλικό εξάμετρο, το μέτρο της

επικής ποίησης.

Προέβλεψε ότι η Τροία δεν θα έπεφτε, εάν δεν συμμετείχε ο Αχιλλέας στην

εκστρατεία. Ότι θα πολιορκούσαν την Τροία για εννέα χρόνια και θα την

καταλάμβαναν το δέκατο χρόνο.

Ο Κάλχας, είπε στους Έλληνες, στην Αυλίδα, ότι αιτία της απόλυτης νηνεμίας που

εμποδίζει τον απόπλου του ελληνικού στόλου, ήταν ο αρχιστράτηγος του Τρωικού

πολέμου, Αγαμέμνων, που είχε προσβάλλει την Άρτεμη σκοτώνοντας το ιερό της

ελάφι και γι’ αυτό έπρεπε να θυσιαστεί η κόρη του, Ιφιγένεια, ώστε να σταματήσει ο

θυμός της θεάς Αρτέμιδας. Την δε ώρα της τελετουργίας ο Κάλχας σηκώνει το

μαχαίρι να θυσιάσει τη μικρή Ιφιγένεια, λίγο πριν η θεά βάλει στη θέση της το ελάφι.

33


Κατά τη διάρκεια του πολέμου προφήτευσε ότι ο λοιμός θα σταματήσει αν

επιστραφεί στον ιερέα του Απόλλωνος, Χρύση, η κόρη του Χρυσηίδα και μάλιστα

‘απριάτην’44. Και σ’ αυτή την περίπτωση, η αιτία ήταν ο Αγαμέμνων, που δεν

φέρθηκε σωστά, γιατί έδιωξε τον ιερέα Χρύση που ήρθε με πλούσια δώρα για να

εξαγοράσει την κόρη του Χρυσηίδα, που την είχε πάρει ως λάφυρο ο Αγαμέμνων.

Ο Κάλχας συμβούλεψε τους Έλληνες να συλλάβουν τον μάντη των Τρώων, Έλενο,

που είχε φύγει από την Τροία. Επίσης, πρόβλεψε το δύσκολο ταξίδι της επιστροφής

των Ελλήνων. Επίσης, στο τέλος του Τρωϊκού πολέμου, ο Κάλχας αποκάλυψε στους

Έλληνες πως θα εκπορθήσουν την Τροία μόνο αν πάρουν στα χέρια τους το τόξο του

Ηρακλή που το είχε ο Φιλοκτήτης. Όπως είναι γνωστό, τον ήρωα αυτό, άρρωστο από

δήγμα φιδιού, τον είχαν εγκαταλείψει μόνο του οι Έλληνες στη Λήμνο έπειτα από

προτροπή του Οδυσσέα. Αυτή τη φορά η προφητεία του μάντη αναγκάζει τον ήρωα

να δραστηριοποιηθεί, να βρει τρόπο για να γυρίσει πίσω το τόξο του Ηρακλή.

Σύμφωνα με μια εκδοχή, ο Κάλχας πέθανε όταν συνάντησε το μάντη Μόψο

στην Κολοφώνα, ο οποίος τον νίκησε σε διαγωνισμό προφητείας. Ο Κάλχας

αυτοκτόνησε και τον έθαψαν εκεί.

Μόψος

Γιος του Απόλλωνα και της κόρης του Τειρεσία, Μαντούς. Πήρε το χάρισμα από τον

πατέρα του και έγινε μάντης. Ίδρυσε μαντείο στην Κολοφώνα, μαζί με τη μητέρα του,

το ιερό του Κλαρίου Απόλλωνος.

Κατά μια εκδοχή, απέκτησε τις μαντικές του ικανότητες από τον Ιωνά Μόψο.

Σύμφωνα με την παράδοση, έκανε αγώνες μαντικής ικανότητας με τον Κάλχα. Ο

Μόψος υπολόγισε σωστά τον αριθμό των σύκων που βρισκόταν πάνω σε μια συκιά,

ενώ ο Κάλχας δεν μπόρεσε να μαντέψει σωστά πόσα γουρουνάκια θα γεννήσει η

γουρούνα του Μόψου. Έτσι, ο Κάλχας, σύμφωνα πάντα με την προφητεία που έλεγε

ότι θα πεθάνει μόλις συναντήσει μάντη ανώτερό του, αυτοκτόνησε από τη λύπη του.

Ο Μόψος ίδρυσε μαζί με τον Αμφίλοχο, γιο του Αμφιαράου, μαντείο στις

εκβολές του ποταμού Πυράμου, στην πόλη Μαλλό της Κιλικίας, την οποία οι ίδιοι

οίκησαν. Γενικά, ο μύθος του Μόψου ήταν έντονος σε όλη την περιοχή της Φοινίκης

και της Συρίας.

44 Χωρίς να ζητήσει λύτρα.

34


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ

Η ΑΡΙΘΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΜΗΔΕΝ

Είναι η άρρητη και απροσδιόριστη Αρχή των Πάντων. Το Απόλυτο Εν. Ο Κρόνος –

Χρόνος και το Ωόν των Ορφικών.

Το Απόλυτο είναι προγενέστερο κάθε έννοιας αριθμού, ανώτερο από κάθε

προσδιορισμό. Το Απόλυτο είναι ανάριθμο και απροσπέλαστο για την ανθρώπινη

διάνοια.

Ο Ορφέας παραδέχεται ως πρώτη αρχή, συμβολική αναπαράσταση, την οποία

αποκαλεί ‘Κρόνο’ ή ‘Ηρακλή’, με τη μορφή τερατώδους όντος, από το οποίο

απορρέουν το Χάος και ο Αιθήρ.

ΜΟΝΑΣ

35


Είναι ο πρώτος ‘αριθμός’. Γενικά, η Μονάδα (1) θεωρείται αρχή όλων των αριθμών,

και συνεπώς περικλείει τις αρετές όλων των αριθμών. Δηλαδή, η Μονάδα είναι όχι το

Πρώτον, αλλά ο πρώτος αριθμός, από τον οποίο έπονται οι άλλοι άπειροι αριθμοί και

πλήθος μονάδων, που είναι η αφετηρία των άπειρων εκδηλώσεων.

Αντιπροσωπεύει την αρχή. Θεωρείται ως ο ‘τέλειος’ αριθμός, διότι συμβολίζει το

πέρασμα, από το Χάος στην Τάξη, την Ανυπαρξία στην Ύπαρξη. Είναι ο Θεός

Πατέρας, επειδή είναι η Αρχή. Σύμβολό του ο Ήλιος, ο Πυρσός αλλά και ο Φαλλός.

Αντιπροσωπεύει την εξουσία, τη δύναμη, την αρχηγία, την εξωστρέφεια. Σχετίζεται

με το πυρ, είτε φωτιά ή κεραυνό.

Από τον Ορφέα καλείται ‘Αγυιέας’ και ‘Μνημοσύνη’ από τους Πυθαγόρειους.

Κατά τους Νεοπλατωνικούς, υπάρχει διάκριση μεταξύ Ενός και Μονάδας. Το Εν

είναι μόνο, πρώτο. Στη ‘Πολιτεία’ του Πλάτωνα, ο Ζευς αναφέρεται ως η Μονάς, ο

Πατήρ και αυτός παράγει τα πάντα εκ της Μονάδος που τον χαρακτηρίζει. Η Μονάδα

είναι η εικόνα της οικουμενικής Αρχής.

Ο Ιωάννης Λυδός45αναφέρει ότι ‘ο Πυθαγόρας αποκαλεί τη μονάδα Υπεριονίδα,

επειδή υπερέχει από τα πάντα κατά την ουσία, όπως ο νοητός ήλιος υπερέχει κατά

την ύπαρξη από τα όντα και γι’ αυτό καλείται Υπεριονίδης’.

ΔΥΑΣ

Η δυάδα, κατά τον Ιάμβλιχο, ονομάζεται έτσι από το ‘διιένα’ (διαπερνάν) και το

‘διαπορεύεσθαι’ (διαβαίνειν). Επειδή η Δυάδα αποχώρισε τον εαυτό της από την

Μονάδα, αποκαλείται και Τόλμη.

Κατά τους Πυθαγόρειους, είναι το ουσιαστικό Είναι της Φύσης, από το οποίο

δημιουργήθηκε το Παν στον Κόσμο. Πρώτη της εκδήλωση είναι η Ύλη (Ουσία), η

Φύση, η σύσταση της οποίας είναι η αιτία της εκδήλωσης των Νόμων, κάτω από τους

οποίους η Φύση λειτουργεί. Οι Νόμοι αυτοί της Φύσης, είναι εξελικτικοί, και γι’ αυτό

ο Ιάμβλιχος ονομάζει την Δυάδα ‘χορηγόν προόδων’ (προβολών, ανελίξεων).

Εν γένει η Δυάδα, συμβολίζει την ανισότητα· το χωρισμό· τις αλλαγές· τη διάσταση·

το διαχωρισμό. Όπως η Μονάδα είναι η αρσενική πύρινη αρχή, η Δυάδα είναι η

θηλυκή υδάτινη αρχή.

45 Ιων. Λυδ. 44, F 309

36


Γενικά, η δυάδα είναι ο αριθμός της ρευστότητας και της μη σταθερότητας.

Συμβολίζει το ζεύγος των αντιθέτων σε όλα τα επίπεδα της ύπαρξης και την επιλογή

ανάμεσα σε δύο αντίθετες αρχές. Επίσης, δηλώνει, τη διπροσωπία, τη διπλή

εκδήλωση μιας ενέργειας. Μια και είναι το αντίθετο του αριθμού Ένα,

αντιπροσωπεύει και την παθητικότητα, τη δεκτικότητα, τη σύγκρουση και την

αντίθεση. Με αυτή την έννοια, μπορεί να αντιπροσωπεύει το Κακό, ως πειρασμό ή

κακοδαιμονία.

ΤΡΙΑΣ

Κατά τον Ιάμβλιχο, είναι ο αρχηγός της επιστροφής των προελθόντων. Είναι ο

δηλωτικός αριθμός της ουσίας της Μονάδας.

Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, αναφέρει: ‘Δια της τριάδος υφίσταται ο Κόσμος: δια του

Μοιραίου, της Ανάγκης και της Τάξεως’.

Ο Αριστοτέλης αποκαλεί τον αριθμό τρία (3), τον Νόμο βάσει του οποίου όλα

διατάσσονται. Στην έννοια του αριθμού τρία (3), περιέχεται το σύνολο των

πνευματικών και σωματικών πραγμάτων, και συγκεκριμένα η Αρχή, το Μέσον και το

Τέλος.

Ο αριθμός (3) εκφράζει την οργάνωση, χωρίς την οποία καμιά εκδήλωση, καμιά

δραστηριότητα δεν είναι δυνατή.

Η Τριάδα αποτελεί την διατύπωση της ισορροπίας δύο αντίθετων ή ενάντιων

δυνάμεων της Δυάδας, που συμφιλιώνονται με την βοήθεια ενός τρίτου όρου.

Γενικά, η τριάδα συμβολίζει την ισορροπία· συμφωνία των αντιθέτων· δημιουργική

ενέργεια· νοητή δημιουργία· τέλεια αρμονία.

Ένας ιερός αριθμός, διότι η τριάδα είναι σύμβολο της θεϊκής ενότητας, του Όλου, της

δημιουργικότητας αλλά και της εκδήλωσης μιας θεότητας. Για παράδειγμα, ο

Ποσειδώνας, ο Ουρανός και ο Δίας, που κυβερνούν στους τρεις κόσμους, σύμφωνα

με την αρχαιοελληνική μυθολογία, είναι εκδήλωση του Ενός.

Μια θεότητα ερχόμενη σε σαρκική επαφή μ’ ένα θνητό, δημιουργούσε έναν ημίθεο

και δύο θεότητας ερχόμενες σ’ επαφή δημιουργούσαν μια θεότητα. Είναι, επίσης,

σύμβολο της οικογένειας, με τον πατέρα, τη μητέρα και το παιδί και πολλές θεότητες

εκδηλώνονται με τρεις μορφές, όπως οι Μοίρες, οι Χάριτες ή ακόμα και οι Ερινύες.

Ο αριθμός τρία εκφραζόμενος σαν οι τρεις κορυφές ενός τριγώνου, που εγγράφεται

σ’ ένα ημικύκλιο, υποδεικνύει την κυκλική πρόοδο: γέννηση, κορύφωση, θάνατος.

37


ΤΕΤΡΑΣ

Ο αριθμός τέσσερα (4) συμβολίζουν την φάση εκείνη της Δημιουργίας, κατά την

οποία εκδηλώθηκε η ύλη και από αυτήν σχηματίστηκαν τα στερεά σώματα. Αυτή η

δυναμική εκδήλωση της δημιουργίας πράξης, ονομάστηκε Φύσις. Δεν είναι τυχαίο,

που 4 είναι οι εποχές του έτους, 4 τα σημεία του ορίζοντα, 4 τα στοιχεία της φύσης

και τις 4 καταστάσεις της φύσης (ζεστό, στεγνό, κρύο και υγρό).

Είναι σύμβολο του χώρου και αριθμός της στερεότητας, μια και οτιδήποτε στον

αισθητό κόσμο, αποτελείται από ένα μείγμα σε διάφορες αναλογίες των τεσσάρων

στοιχείων. Συμβολίζει και το εμπόδιο, την καθυστέρηση, τη γήινη προσκόλληση και

την έλλειψη ευρύτητας πνεύματος.

Είναι ο Κόσμος ως μορφή· η δυναμική εκδήλωση της δημιουργικής ενέργειας της

Τριάδας. Είναι η εκδήλωση του Θεού Δημιουργού.

Τέλος, είναι ο αριθμός του Μάγου που κυβερνά στα τέσσερα στοιχεία του Μάντη

που με τη βοήθεια των τεσσάρων στοιχείων ‘βλέπει’ τα μελλούμενα του ανθρώπου

που άγεται και φέρεται από τη θνητή του φύση, την αποτελούμενη από τα τέσσερα

στοιχεία.

ΠΕΝΤΑΣ

Ο Ιάμβλιχος αναφέρει ότι ‘η πεντάς, πρώτη περιέλαβε τα αρχετυπικές μορφές όλων

των αριθμών, ήτοι του 2, τον πρώτο άρτιο, και του 3, τον πρώτο περιττό. Δια τούτο

και εκλήθη ΓΑΜΟΣ ως αποτελούμενη εξ’ άρρενος και θήλεος. Είναι το κέντρο της

Δεκάδας’.

Οι Πυθαγόρειοι απέδωσαν στον αριθμό (5), την έννοια της ‘αφιλονικίας’, γιατί τα

δύο είδη του αριθμού, το άρτιο και το περιττό, αυτός, κατά κάποιον τρόπο, τα

συμφιλίωσε και τα έκανε σύνολο, αφού γεννήθηκε από την ένωσή τους.

Με την Πεντάδα, οι Πυθαγόρειοι συμβόλιζαν την Υγεία σαν αρμονία και κάλλος στο

ανθρώπινο σώμα. Η γεωμετρική παράσταση της Πεντάδας, ο πεντάκτινος αστέρας,

που είναι συγχρόνως το σύμβολο του δημιουργικού Έρωτα, της Αρμονίας, του

Κάλλους και της Υγείας αλλά το σύμβολο του ανθρώπου αλλά και του γήινου

αισθησιασμού, μια και συμβολίζει τις πέντε αισθήσεις. Ωστόσο, συμβολίζει και τα

δεινά που μπορούν να προέλθουν από μια ερωτική κατάσταση ή από μια γυναίκα.

38


ΕΞΑΣ

Η εξάδα είναι ο πρώτος τέλειος46 αριθμός. Παράγεται από τον πολλαπλασιασμό του

πρώτου άρτιου με τον πρώτο περιττό (2Χ3), δηλαδή του άρρενος και του θήλεος. Γι’

αυτό και αποκλήθηκε και ‘αρρενοθήλυς’.

Είναι ένας αριθμός που ισούται με το άθροισμα των διαιρετών του αλλά και από το

γινόμενο των διαιρετών του. Αυτό το κάνει να συμβολίζει την αρμονία και την

ισορροπία.

Όπως αναφέρει ο Ιάμβλιχος47 ‘οι Πυθαγόρειοι ονόμαζαν την εξάδα ‘ολομέλειαν’,

όπως και ο Ορφέας, επειδή είναι η μόνη μέσα στην πρώτη δεκάδα που ισούται με τα

μέρη της ή επειδή και το παν καθ’ ολοκληρίαν σύμφωνα με αυτήν έχει διαμερισθεί

και αρμονικά υπάρχει.

ΕΠΤΑΣ

Κατά τον Ανατόλιο, η επτάδα αποκαλείται Αμήτωρ48, γιατί δεν προκύπτει από

διπλασιασμό ή πολλαπλασιασμό άλλου αριθμού και Παρθένος, γιατί προέρχεται από

την Μονάδα. Ωστόσο, επειδή είναι ένας αριθμός που ισούται με το άθροισμα των

διαιρετών του αλλά και από το γινόμενο των διαιρετών του. Αυτό το κάνει να

συμβολίζει την αρμονία, την ισορροπία, την καλοτυχία.

Οι Πυθαγόρειοι την ονόμαζαν ‘Σεπτάδα’49 και ο Ιάμβλιχος αναφέρει: ‘Τον 7

επωνομαζόμενον και Αθηνάν, και Καιρόν, και Τύχην’.

Αθηνά, γιατί όπως η Αθηνά, παρουσιάζεται σαν Παρθένος και χωρίς σύζυγο (άζυξ),

ούτε γεννήθηκε από μητέρα, που είναι ιδιότητα των άρτιων αριθμών, ούτε από

πατέρα, ιδιότητα των περιττών, αλλά από την κεφαλή του πατρός των πάντων (Ζευς),

που σημαίνει ότι γεννήθηκε από την κεφαλή των αριθμών, δηλαδή, τον αριθμό ένα

(1).

Καιρός, γιατί σε επτά (μέρες ή μήνες), διανύονται οι ενέργειες που έχουν σαν

αποτέλεσμα την τελική κρίση υπέρ της υγείας, ή της αρρώστιας, ή της γένεσης, ή της

φθοράς. Γενικά, συμβολίζει τον χρόνο της κρίσης μιας κατάστασης.

46 Τέλειος είναι ο αριθμός που ισούται με το άθροισμα των διαιρετών του. 47 Θεολ. Αριθμ. VI 37· 38· 44 F 31148 Χωρίς μητέρα49 Σεβαστή, σεβάσμια

39


Τύχη, γιατί όπως η θεά Τύχη, κυβερνά τα θνητά όντα και καθορίζει το μέλλον.

Ο αριθμός επτά προέρχεται αν προσθέσεις το 2 (θηλυκή αρχή) και το πέντε

(άνθρωπος), οπότε συμβολίζει τη γυναίκα. Επίσης, αν προσθέσεις το τέσσερα

(σταθερό, σπίτι) και το τρία (οικογένεια) και έτσι συμβολίζει το σπίτι και την

οικογένεια.

Ο αριθμός επτά, συμβολίζει και την απομόνωση, διότι δεν είναι γινόμενο από τον

πολλαπλασιασμό άλλων αριθμών αλλά ούτε και μας δίνει, πολλαπλασιαζόμενο,

κάποιον αριθμό από το 1 ως το 9. Έτσι, συμβολίζει τον Χρόνο/Κρόνο, που περιορίζει

και τη θεϊκή δίκη, ως αποτέλεσμα της απομόνωσης του ανθρώπου από τον Θεό και

τους Νόμους Του.

Τέλος, ο αριθμός επτά αν και παράγεται από την Μονάδα, κάνει τον αριθμό 28 τέλειο

(1+2+4+7+14=28) και 4Χ7=28. Επίσης, ο έβδομος τριγωνικός αριθμός

(1+2+3+4+5+6+7) είναι 28! 28 είναι οι μέρες των τεσσάρων φάσεων της Σελήνης.

Εάν προσθέσουμε τους επτά πρώτους τριγωνικούς αριθμούς (1+3+6+10+15+21+28),

μας δίνει άθροισμα 84 (12Χ4). Το 84 είναι ίσο με τον λεξάριθμο θεά Αθηνά (84=θεά

Αθηνά) όσοι είναι και οι κίονες που υπάρχουν στον Παρθενώνα.

ΟΓΔΟΑΣ

Ο Ιάμβλιχος τονίζει ότι ο αριθμός οκτώ (8), είναι ο πρώτος και μόνος κύβος στην

δεκάδα (2Χ2Χ2). Λόγω δε της σημασίας του στη μουσική αρμονία (ογδόη, οκτάβα),

λεγόταν ‘Παναρμόνιος’, η δε οκτάδα (οκτάβα) ‘Καδμεία’, από το όνομά της

γυναίκας του Κάδμου, Αρμονίας.

Την ονόμαζαν, επίσης, και ‘Μητέρα’, λόγω της θηλυκότητας του άρτιου αριθμού δύο

(2), και μάλιστα στον κύβο (‘αρτιάκις άρτιος’).

Ως ο τελευταίος ζυγός μονοψήφιος αριθμός, υποδηλώνει το Χάος, τις δυνάμεις

εκείνες που συγκρούονται εντός μας και εκτός μας. Τις δαιμονικές όψεις της Φύσης

αλλά και του ίδιου μας του εαυτού.

Ο Πρόκλος αποκαλεί την ογδοάδα ‘ατίαν τς πί πν προόδου και δια πάντων των

πραγμάτων’. Ο δε Θέων ο Σμυρναίος, αναφέρει: ‘Δια τινας οι κρατοντες τν πάντων

θεοί είναι οκτώ’.

Στους Έλληνες, ο αριθμός οκτώ (8) ήταν αφιερωμένος από τη μια στον Διόνυσο, που

είχε γεννηθεί τον όγδοο μήνα και από την άλλη, στην Αφροδίτη. Ο ναός της

Αφροδίτης της Πάφου, ήταν διακοσμημένος με οκτάκτινο αστέρα.

40


Η ογδοάδα παριστάνει τις 8 ουράνιες σφαίρες και τους 8 φθόγγους της μουσικής

κλίμακας. Επειδή είναι ο κύβος του πρώτου άρτιου αριθμού, αναφέρεται στον

πρωτόγονο νόμο της φύσης, ο οποίος υποθέτει όλους τους ανθρώπους ίσους.

ΕΝΝΕΑΣ

Κατά τον Ιάμβλιχο50: ‘Ο Ορφέας και ο Πυθαγόρας ονόμαζαν την εννεάδα

Κουρήτιδα, ως αφιερωμένην στους Κούρητες επειδή συνίσταται από τρεις τριάδες, ή

Κόρην για τον ίδιο λόγο’.

Η Μονάδα είναι η αρχή της Εννεάδας, μέσω της οποίας κλείνει ολόκληρος ο κύκλος

της γένεσης και η επαναφορά των γεννηθέντων αυτών στην αφετηρία της Μονάδας.

Και αυτό συχνά συμβολίζεται με τον Φοίνικα. Η Εννεάδα είναι το αντίστοιχο του

Μηδέν, όπου το 10 είναι μια καινούργια αρχή.

Κάθε κυκλική γραμμή είχε για τους Πυθαγόρειους ως αντιπροσωπευτικό σημείο τον

αριθμό 9. Ο αριθμός αυτός ήταν το σημείο κάθε περιφέρειας και αυτό γιατί η

περιφέρεια κάθε κύκλου απαρτίζεται από 360 μοίρες, δηλαδή, 3+6+0=9.

Είναι το πέρασμα από τους στοιχειώδεις αριθμούς στις δεκάδες και έτσι μπορεί να

συνδέεται με τη Νίκη πάνω σε όλα τα προβλήματα και τις μάχες, τα οποία έχουμε

αφήσει πίσω, πλέον, λυμένα.

Επειδή, αριθμός 9 προκύπτει αν πολλαπλασιάσεις τον αριθμό τρία με τον εαυτό του,

δηλώνει την τάση υπέρβασης του θεϊκού παράγοντα (3). Κάτι, που μπορεί να

οδηγήσει και στην καταστροφή, μια και το 9 συμβολίζει και το τέλος μιας

κατάστασης, που σχετίζεται με τον αριθμό τρία, όπως δηλώνει και ο Πύργος.

ΔΕΚΑΣ

Η δημιουργική δύναμη του εννέα, που είναι το τέλος της πρώτης δημιουργίας,

εκφράζεται τελειωμένη στο δέκα. Με τη δεκάδα φανερώνεται ολόκληρη η

50 Θεολ. Αριθμ. ΙΧ, 59· 44, F 314

41


δημιουργία, γι’ αυτό το λόγο λέγεται ό,τι η δύναμη της δεκάδας είναι μεγάλη και

κατορθώνει και εκτελεί τα πάντα και στον θείο και στον ουράνιο και στον ανθρώπινο

βίο. Ο τρόπος που προκύπτει η δεκάδα από την τετράδα δεν είναι άλλος από το

άθροισμα 1+2+3+4=10, την ιερή ‘τετρακτύν’ των Πυθαγορείων.

ΤΑ 28 ΜΕΓΑΛΑ ΜΥΣΤΙΚΑ

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ -

ΕΡΜΗΝΕΙΑ

42


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙV

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΥΣΤΙΚΟ

Η σειρά των Κλειδιών ή φύλλων του Μεγάλου Μυστικού, ορίζεται από τον ελληνικό

αριθμό 1-27. Μια όμως Κλείδα, με την επιγραφή ‘ΩΟΝ’, φέρει το Μηδέν.

Μεγάλη συζήτηση υπάρχει, εάν η Κλείδα ‘ΩΟΝ’ πρέπει να θεωρηθεί ως η πρώτη ή

ως η τελευταία των Κλειδιών του Μεγάλου Μυστικού. Το Άπειρο, το οποίο

συμβολίζει και ο Ουροβόρος Όφις τον οποίο φέρει, που είναι η ανακύκλωση του

Όλου, της δίνει μια θέση στην αιωνιότητα των πραγμάτων, περικλείει το Παν. Η

Κλείδα αυτή, συμβολίζει από κοσμολογικής πλευράς το Χάος, την κατάσταση του

Όντος προ πάσης εκδηλώσεως· μετά δε το τέλος του κύκλου, σ’ αυτό επανέρχονται

και πάλι, για να επαναρχίσει ο νέος κύκλος της εκδηλώσεως.

Οι 28 αυτές κάρτες εικονίζουν αρχετυπικές ενέργειες, όπως θεότητες ή κοσμικές

καταστάσεις, οι οποίες έχουν άμεση ή έμμεση επίδραση στον ανθρώπινο βίο.

Σε κάθε κάρτα του Μεγάλου Μυστικού, υπάρχει και ένα ρητό, το οποίο εμπεριέχει

την ουσία της κάρτας και πολύ πιθανόν να χρησίμευε σαν οδοδείκτης για την εν γένει

ηθική πορεία του ανθρώπου, ώστε να έλξει την εύνοια ή να απωθήσει την δυσμένεια

της ενέργειας που εικονίζεται στην κάρτα.

Στα ελληνιστικά χρόνια, ανθούσαν μυστικιστικές εταιρείες, πυθαγορείων και

νεοπλατωνικών, που είχε διάφορα στάδια μύησης και γι’ αυτό πρόσθεσα τα ρητά που

φέρει κάθε μια κάρτα, ώστε να σχετίζεται η καθεμιά εξ’ αυτών μ’ ένα τέτοιο μυητικό

στάδιο ή να αποτελέσει ως ένα μέσο περισυλλογής.

43


Στο κάτω μέρος της κάθε κάρτας, υπάρχει αντιστοιχία ενός γράμματος (εκτός από τη

κάρτα με το 0) και ενός αριθμού. Η αντιστοιχία αυτή, κυρίως αυτή των αριθμών, έχει

καθαρά πυθαγόρεια και ορφική προέλευση. Έτσι, έχουμε μια διάκριση σε μονάδες,

δεκάδες και εκατοντάδες, που συμβολίζουν τους τρεις κόσμους αλλά και το

τρισυπόστατο της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η κάρτα με το μηδέν (ο), είναι η Αρχή, πριν τη Δημιουργία κοσμογονικά αλλά και

εκεί όπου καταλήγουν όλα, μια και η χιλιάδα, θεωρείται ένας καινούργιος κύκλος

ύπαρξης. Έτσι, σχηματικά, δημιουργείται ένας Κοσμικός Κύκλος, ένας Ουροβόρος

Όφις, όπου η Αρχή και το Τέλος, είναι Ένα· το Άλφα και το Ωμέγα.

ΩΟΝ

44


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Το ορφικό Κοσμικό Αυγό, γύρω από το οποίο είναι τυλιγμένος ένας όφις, που είναι ο

Ουροβόρος Όφις, του οποίου το κεφάλι και η ουρά είναι στραμμένα σε αντίθετες

κατευθύνσεις και από πάνω του το ρητό ‘Αρχής παντός έργου μέγιστον’51

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Βρισκόμαστε ενώπιον μιας θεογονικής και κοσμολογικής παραστάσεως υψίστης

σημασίας. Είναι το Άπειρο, το Απόλυτο εκ του οποίου απορρέει το σχετικό. Είναι η

απύθμενη άβυσσος.

Το Κοσμικό Αυγό είναι η αρχή της ζωής· το αδιαφοροποίητο σύνολο· η κρυμμένη

αρχή και το μυστήριο του όντος· ο κοσμικός χώρος και χρόνος· η αρχή του

σύμπαντος· η μήτρα των πάντων. Στον Ορφισμό, το αυγό είναι το μυστήριο της ζωής,

που περιβάλλεται από τον Ουροβόρο.

Ο Όφις που περιβάλλει το αυγό είναι ο Ουροβόρος Όφις. Είναι ο αιώνιος κύκλος της

αποσύνθεσης και εκ νέου ολοκλήρωσης, δύναμη που αιώνια αναλώνεται και

ανανεώνεται. Είναι ο Αιώνας, το διάστημα ζωής του σύμπαντος. Αν και φαινομενικά

ακίνητος, βρίσκεται ωστόσο σε αιώνια κίνηση, κυλώντας ασταμάτητα πάνω στον

εαυτό του.

ΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

51 Σε κάθε έργο το πιο βασικό είναι η αρχή – Πλατ. Πολ. Β΄, 377b

45


Γονιμότητα. Νέα αρχή. Ολοκλήρωση. Επίτευξη. Μια κατάσταση που διαιωνίζεται.

Τάξη μετά από μια περίοδο χάους και αταξίας.

ΖΕΥΣ

46


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο Δίας καθισμένος στον θρόνο του. Με το αριστερό του χέρι κρατάει την ράβδο

της εξουσίας και στο δεξί του χέρι έχει κεραυνούς, σύμβολό του. Κάτω από τα

47


πόδια του είναι ο αετός, το ιερό ζώο του, ο οποίος φέρει στα πόδια του

κεραυνούς. Χαρακτηριστική απεικόνιση του κεραύνιου Δία. Από πάνω του το

ρητό ‘Ζεὺς πάντων ἐφορᾷ’52.


Ο Δίας είναι η αρχή της διοίκησης , της βασιλείας, της αυτοκρατορίας, άρα κάθε

δύναμη διακυβέρνησης οποιασδήποτε πολιτικής απόχρωσης. Ουσιαστικά είναι η

κορυφή της πυραμίδας κάθε οργανωμένης μορφής.

Ως πατέρας των θεών και βασιλιάς μπορεί να θεωρηθεί και ως αυτοκράτορας και

αυτοκρατορία πρέπει να ονομάζεται το βήμα προς την υπέρτατη έκφραση μιας

ειρηνικής συμπαντικής τάξης, που συμβολίζει όλο το δωδεκάθεο.

Είναι η δύναμη του πνεύματος, η ισχύς που συγκρατεί τους κόσμους και όλα τα είδη

της αναπτυσσόμενης και εξελισσόμενης λαμπρότητας. Το σύμβολο της οικουμενικής

Βουλήσεως του Πατρός, την αιώνια αρσενική Αρχή.

Ο Δίας καθισμένος στο θρόνο του στον Όλυμπο, αναφωνεί «regno» (βασιλεύω). Ο

θρόνος είναι η έδρα της αυθεντίας και της διακυβέρνησης, εγκόσμιας και

πνευματικής. Επίσης, υποδηλώνει τη σχέση ανάμεσα στο Θεό και τον άνθρωπο.

Επειδή σ’ αυτόν αναπαύεται ο Δίας, είναι σύμβολο της εξουσίας του Θεού Πατέρα.

Από κάτω του ο αετός που είναι ένα καθαρά έμβλημα μιας ουράνιας

θεότητας. Πολλές φορές, όπως εδώ, φέρει κεραυνούς στα πόδια του, ως ένας

αντιπρόσωπος του Δία και συμβολίζει την πνευματική δύναμη· νίκη· ανάληψη·

απαλλαγή από δεσμά· υπερηφάνεια· αποθέωση· βασιλεία· αυθεντία· ισχύ.

Ο κεραυνός, που φέρει στο δεξί χέρι του ο Δίας, είναι η φωνή του αλλά και το όπλο

του. Δηλώνει τη θεία οργή. Ένα γνώρισμα του ουράνιου θεού. Μια προσωποποίηση

του Δία.


Αυτός που δημιουργεί ή εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες. Κοσμική εξουσία.

Πραγματοποίηση στόχων. Αποθέωση. Αυθεντία στον τομέα του. Ηγεσία.

52 Ο Δίας επαγρυπνεί στην εκτέλεση όλων - Σολ. Υποθ. Εις εαυτόν

48


Ανάληψη διοικητικής θέσης. Πνευματική ισχύς. Αν η κάρτα αυτή δείχνει έναν

άνδρα, υποδηλώνει πως αυτό το άτομο είναι ερωτικά άπιστο.

ΙΑΝΟΣ

49


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

50


Ο θεός Ιανός καθιστός στον θρόνο του, στο δεξί χέρι κρατάει ένα ανεστραμμένο

κλειδί ενώ με το δεξί χέρι κρατά την βασιλική του ράβδο. Από πάνω του υπάρχει το

φράση ‘Concidentia Οppositοrum’53


Ο δικέφαλος Ιανός συμβολίζει την αρχή και το τέλος· η φθίνουσα και αύξουσα

δύναμη του ήλιου, της σελήνης και γενικά της Φύσης· η αναχώρηση και η

επιστροφή· το άνοιγμα και το κλείσιμο μιας πύλης. Η γνώση των δύο κόσμων, του

εκδηλωμένου και του ανεκδήλωτου. Το παρελθόν και το μέλλον που είναι ενωμένα

σ’ ένα αιώνιο Τώρα.

Τα δύο κεφάλια αντιπροσωπεύουν την αιτία και το αποτέλεσμα. Είναι επίσης ένα

σύμβολο του ερμαφρόδιτου, η ένωση του βασιλιά και της βασίλισσας. Φανερώνουν

τη Janua Inferni (Πύλη Κολάσεως), το Θερινό Ηλιοστάσιο στον Καρκίνο και τη

Janua Coeli (Πύλη Ουρανού), το Χειμερινό Ηλιοστάσιο στον Αιγόκερω.

Το ραβί που κρατάει στο δεξί χέρι είναι μια Ποιμαντορική Ράβδος, σύμβολο των

Θεών Ποιμένων. Μπορεί να σε καθοδηγήσει στο Παρελθόν ή στο Μέλλον, σε μια

επιλογή ανάμεσα σε δύο σταυροδρόμια. Είναι, επίσης, ένας Axis Mundi (Άξονας του

Κόσμου), μια και βρίσκεται στο κέντρο των δύο αντιθέτων, που συμβολίζουν τα δύο

κεφάλια του Ιανού.

Ο Ιανός κρατάει ένα κλειδί ανεστραμμένο. Το κλειδί, γενικά, είναι ένα αξονικό

σύμβολο που περιλαμβάνει όλες τις δυνάμεις του ανοίγματος και του κλεισίματος,

της δέσμευσης και της λύτρωσης. Αυτό δίνει στον Ιανό, το χαρακτήρα του

δεσμοφύλακα, αλλά και του λυτρωτή. Το Κλειδί αυτό, συμβολίζει τα ‘Κλειδιά της

Ισχύος’, με τα οποία μπορεί να κλειδώσει ή να ξεκλειδώσει, το Παρελθόν ή το

Μέλλον. Μπορεί ν’ ανοίξει την Πύλη του Παραδείσου ή της Κόλασης.

Το γεγονός ό,τι το κλειδί είναι ανεστραμμένο δηλώνει τις δύο όψεις: την αύξουσα

και τη φθίνουσα πορεία της Φύσης, το Φως και το Σκότος και γενικά το Νόμο της

Πολικότητας. Επίσης, το άνοιγμα και το κλείσιμο, τη διάλυση και τη συμπύκνωση.

Φανερώνει τη δυαδικότητα ή αντανάκλαση της Ενότητας, το νόμο της εναλλαγής, τα

ζεύγη των αντιθέτων και τη λογική που σταθμίζει και εξισορροπεί, διακρίνοντας

μέσω της σύγκρισης γνωστών πραγμάτων.

53 Συμφιλίωση ή ταύτιση των αντίθετων

51



Αντιπροσωπεύει ένα άτομο που μπορεί να γίνει ο δεσμοφύλακας ή από

απελευθερωτής. Κάποιος που μπορεί να σε οδηγήσει στον Παράδεισο ή στην

Κόλαση. Αντίθεση. Πολικότητα. Διπροσωπία. Στον συναισθηματικό κόσμο,

φανερώνει την έλξη και την άπωση, την αγάπη και το μίσος, που προέρχονται από

την ίδια αρχή.

ΠΟΣΕΙΔΩΝ

52


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

53


Ο Ποσειδώνας, ο βασιλιάς και απόλυτος κυρίαρχος της θάλασσας, καθισμένος στον

θρόνο του, φέρει στο δεξί του χέρι την τρίαινα, σύμβολο της εξουσίας του και ένα

ψάρι βρίσκεται στα πόδια του και από πάνω του το ρητό ‘Μέγα το της θαλάσσης

κράτος’.54


Στο δεξί του χέρι κρατάει μια τρίαινα, έμβλημα των θεών της δύναμης και της

γονιμότητας των υδάτων. Ένα σύμβολο του τριπλού χαρακτήρα του Ποσειδώνα ως

δημιουργού, συντηρητή και καταστροφέα. Επίσης, η τρίαινα είναι ένα ανταλλάξιμο

σύμβολο του κεραυνού, ως σύμβολο δύναμης και εξουσίας στη θάλασσα και γενικά

στο υδάτινο στοιχείο.

Το ψάρι στα πόδια του είναι το ιερό ζώο του και υποδηλώνει πως είναι μια θεότητα

των υδάτων· μια ιχθυακή θεότητα.


Εξαπάτηση. Αναστάτωση. Μια κατάσταση ή άτομο που περνάει από φάσεις ηρεμίας

και αναστάτωσης. Κίνδυνος πνιγμού. Φαινομενική ηρεμία. Καταστροφική μανία.

Εξουσία στη θάλασσα.

ΠΥΘΙΑ54 Η κυριαρχία στη θάλασσα είναι μεγάλο πλεονέκτημα – Θουκ. Α’, 143

54


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η Πυθία στον τρίποδα. Στο αριστερό χέρι κρατά μια λεκάνη με νερό και στο δεξί ένα

κλαδί δάφνης. Από κάτω της, από μια σχισμή στο έδαφος βγαίνουν καπνοί. Ο δίσκος

από πίσω της που φέρει μαιάνδρους, δηλώνει την ελληνική προέλευση της μαντείας.

Από πάνω της υπάρχει το ρητό ‘Όρα το μέλλον’55.


55 Να κοιτάζεις το μέλλον – Θαλή (Στοβ. Ανθολ)

55


Η Πυθία, καθήμενη σε τρίποδα, που συμβολίζει το παρελθόν, παρόν και μέλλον, την

τριπλότητα της φύσης του ανθρώπου (σώμα, ψυχή, πνεύμα) και των θεϊκών

βασιλείων (Ουρανός, Θάλασσα, Άδης).

Μπροστά της μια λεκάνη με νερό, που συμβολίζει τα κοσμικά ύδατα και τη θηλυκή

δεκτική αρχή, ενώ στο δεξί της χέρι κρατάει ένα κλαδί δάφνης, που είναι το ιερό φυτό

του Απόλλωνα. Σαν αειθαλές, συμβολίζει την αιωνιότητα και την αθανασία.


Πρόγνωση. Διαίσθηση. Αντίληψη. Φώτιση. Γνώση προερχόμενη από το Θεό.

56


ΑΦΡΟΔΙΤΗ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η θεά Αφροδίτη, πάνω στη θάλασσα, μέσα σε όστρακο, με το ένα χέρι κρύβει το ένα

στήθος και το άλλο κρύβει τα επίμαχα. Από πάνω της υπάρχει το ρητό ‘Ηδονή εστίν

πάθος παράλογο’56


56 Η ηδονή είναι παράλογο πάθος – Διογεν. Λαέρτ. Ζ’ 114

57


Η γυμνότητά της συμβολίζει την φυσική, αθώα και παραδεισιακή κατάσταση. Είναι

σύμβολο της αγνότητας του έρωτα και γι’ αυτό κρύβει τα γεννητικά της όργανα.

Ωστόσο, φαίνεται το ένα στήθος, που δηλώνει την φιληδονία και την ερωτική

διάθεση, χωρίς όμως να προκαλεί και την επίτευξη της ευτυχίας μέσω της

ικανοποίησης των επιθυμιών.

Η γυμνότητα, συμβολίζει και την Tellus Mater, τη Γυναίκα Φύση· τη γυναικεία φύση.

Στέκεται γονατιστή για να είναι πιο κοντά στον μικρό παιδί που είναι δίπλα της και

είναι ο γιος της, ο Έρωτας, ο οποίος της δείχνει ένα βέλος του. Αυτό συμβολίζει τον

έρωτα και την αθωότητα και τη σχέση της ομορφιάς, της ηδονής και του έρωτα.


Ηδονή. Πάθος. Φιληδονία. Τρελός έρωτας. Αστάθεια στα συναισθήματα. Μια

γυναίκα σεμνότυφη, αλλά φιλάρεσκη και λάγνα.

58


ΗΡΑ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η Ήρα, καθισμένη σε θρόνο, μαζί με ένα παγώνι δίπλα της, το ιερό ζώο της. Κρατά

στο δεξί χέρι την ράβδο, σύμβολο της εξουσίας της φέρει στέμμα στο κεφάλι, σημάδι

ισότητας της βασιλικής της ιδιότητας με τον Δία, ενώ το αριστερό χέρι της είναι έτσι

ώστε να δείχνει πως στοχάζεται και παρατηρεί. Από πάνω της υπάρχει το ρητό ‘Γυνή

χρηστή, πηδάλιον έστι οικίας’57


57 Η τίμια γυναίκα είναι πηδάλιο της οικίας – Μεν. Γν. Μον. 99

59


Η Ήρα ως σύζυγος του Δία είναι η Μεγάλη Ιέρεια, που αντιπροσωπεύει τη Θεία

Σοφία, τη Sancta Sophia, εκδηλωμένη σαν θηλυκή αρχή. Η αγνή βάση της θείας

σοφίας που αποφέρει ειρήνη και γνώση των επιπέδων της δημιουργίας.

Αλλά είναι και η Αυτοκράτειρα και ως τέτοιες θεωρούνται όλες οι θεές που

κυβερνούν την εκδήλωση στη μορφή και την αρχή της μητρότητας.

Κάθεται στο θρόνο της, που είναι η έδρα της αυθεντίας και της διακυβέρνησης,

εγκόσμιας και πνευματικής· ένα σύμβολο της εξουσίας του Θεάς Μητέρας.

Επίσης, υποδηλώνει τη σχέση ανάμεσα στο Θεό και τον άνθρωπο. Στον αιώνιο

Πατέρα ανήκει μια σύζυγος, μετέχουσα της αιωνιότητας και δύναται να τεκνοποιεί

αιωνίως. Είναι η Φύση. Η Μητέρα των Πάντων. Χωρίς αυτή την παθητική και

δεκτική αρχή, η αρσενική αρχή θα ήταν στείρα.

Η Ήρα είναι η μεγάλη αποκαλύπτρια διότι είναι η μητέρα του κόσμου, του πλήθους,

της πολλαπλότητας επί της οποίας ανακλάται νοητώς η ασύληπτη Μονάδα.

Παγώνι: Είναι ιερό πτηνό της Ήρας. Συμβολίζει την αθανασία· τη μακροζωία· τον

έρωτα στα πλαίσια του γάμου. Τα διδάγματα της θεάς Ήρας παραμένουν κρυφά και

δυσδιάγνωστα εκ μέρους των βεβήλων.


Σοφία. Γάμος. Γονιμότητα. Γυναικεία πρόοδος. Μυστική διδασκαλία. Γυναίκα

(μεγάλης ηλικίας) ως συμπαραστάτης και βοηθός. Γυναίκα με εξουσία. Ζήλεια.

Οικογενειακή γαλήνη αλλά σε γυναικοκρατούμενη οικογένεια.

60


ΧΡΟΝΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο Κρόνος καθισμένος σε θρόνο και στο δεξί του χέρι φέρει ένα μαχαίρι, που μοιάζει

με δρεπάνι και το αριστερό χέρι σηκωμένο έτοιμο να κρίνει. Από πάνω του το ρητό

‘Θανέειν πέπρωται άπασι’58


Ο Χρόνος/Κρόνος είναι ο Θεριστής και Καταβροχθιστής. Είναι αυτός που

καταστρέφει για να δημιουργήσει. Είναι αυτός που γέννησε ότι υπήρξε, υπάρχει και

58 Είναι γραφτό σ’ όλους να πεθάνουν – Πυθαγ. Ποιημ. 9

61


θα υπάρχει. Είναι η αρχή της αιωνιότητας που λάμπει σαν εσωτερικός χιτώνας πίσω

από την ψευδαίσθηση του υλικού κόσμου.

Από μυητικής απόψεως, ο βέβηλος για να αναγεννηθεί σε ανώτερη ζωή, οφείλει να

πεθάνει για τον γνωστό κόσμο, να απαλλαγεί από τον εγωισμό και τα πάθη του.

Εκδηλώνει την αρχή της αλλαγής, της μετάλλαξης και μεταστοιχείωσης, της

μεταμόρφωσης σε ανώτερες μορφές έκφρασης.

Κρατάει ένα μαχαίρι σαν δρεπάνι, που συμβολίζει το θερισμό που, με τη σειρά του,

υποδηλώνει θάνατο και αναγέννηση, τη δημιουργική και καταστροφική δύναμη.

Είναι επίσης ο θάνατος· το κόψιμο της ζωής.


Καθυστερήσεις. Εμπόδια. Αναβολή. Θάνατος. Θάνατος του παλαιού εαυτού. Μεγάλη

αλλαγή. Απογοήτευση, απάρνηση των συναισθημάτων, απομόνωση, στέρηση των

ψυχικών δυνάμεων, παράλυση, εκμηδένιση, κατάρρευση, καταστροφή.

62


ΝΙΚΗ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η Θεά Νίκη με φτερά κρατάει ένα κλαδί δάφνης στο δεξί της χέρι και ένα δάφνινο

στεφάνι στο αριστερό. Πατάει πάνω σ’ ένα περιστέρι, που είναι το ιερό της ζώο.

Από πάνω της το ρητό ‘Νίκην γε μέντοι καὶ κακὴν τιμᾷ θεός’59


Τα φτερά της υποδηλώνουν τη δύναμη της θεότητας που κινεί, προστατεύει και

διαπερνάει τα πάντα· την ικανότητα υπέρβασης του εξωτερικού κόσμου.

59 Κάθε νίκη, έστω και άδοξη, ο θεός την τιμάει – Αισχ. Επτ. Θηβ. 703

63


Το δάφνινο στεφάνι που κρατάει έτοιμη να στεφανώσει τον νικητή, συμβολίζει τη

νίκη και τη δόξα. Σαν corona convivialis (συμποσιακό στεφάνι) υποδηλώνει μια

ευτυχισμένη μοίρα και καλή τύχη.


Επίτευξη. Επιτυχία. Κορύφωση. Θρίαμβος στις προσπάθειες. Ανταμοιβή στις

προσπάθειες. Νίκη σε μάχη.

64


ΕΡΜΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο θεός Ερμής κάθεται σε βράχο, κρατώντας το Κηρύκιο, έχοντας φτερά, με φτερωτό

στέμμα και φτερωτά σανδάλια. Από πάνω του το ρητό ‘Χρῲ τοις Θεοίς ’60


Ο φτερωτός Ερμής με φτερωτό στέμμα και φτερωτά σανδάλια, σχετίζεται με το

στοιχείο του Αέρα. Είναι ο αγγελιοφόρος των Θεών και έρχεται ως από μηχανής θεός

να βοηθήσει τους ανθρώπους. Εκδηλώνει το κάλεσμα για τη νέα ζωή όσων έσφαλαν,

όσων κοιμούνται στην κοιλάδα της πλάνης.

60 Να επικαλείσαι τους Θεούς – Στοβ. Ανθολ. Α’, 6.79

65


Το κηρύκειο που φέρει στα χέρια του είναι ένα σύνθετο σύμβολο: Τα φτερά του

συμβολίζουν την υπέρβαση, τον αέρα· η ράβδος είναι η ισχύς, αλλά και ένας axis

mundi (άξονας κόσμου), που όλοι οι αγγελιοφόροι των θεών διασχίζουν μεταξύ

ουρανού και γης· ο διπλός όφις είναι ο Νόμος της Πολικότητας (το καλό και το κακό,

την ασθένεια και τη θεραπεία, την άνοδο και την κάθοδο).

Το κηρύκειο συμβολίζει τη σύνθεση των αντιθέτων και μεταφέρεται ως σύμβολο

ειρήνης και προστασίας.

Έτσι, αυτή η κάρτα υποδηλώνει τη θεϊκή βοήθεια αλλά και τη μετάβαση σε μια άλλη

κατάσταση, πιο πνευματική.


Εξυπνάδα. Ευελιξία. Επιδεξιότητα. Προσευχή. Απρόσμενη θεϊκή βοήθεια. Πέρασμα

από μια κατάσταση σε μια ανώτερη πνευματικά. Καλή είδηση. Απελευθέρωση από τα

γήινα δεσμά.

ΑΡΗΣ

66


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο θεός Άρης με στολή πολεμιστή και περικεφαλαία, κάθεται σε βράχο, έχοντας

σταυρωμένα τα χέρια αλλά κρατάει στο χέρι του κρατώντας ξίφος με δύο κόψεις και

δίπλα του ένας πετεινός, ένα από τα ιερά ζώα του και από πάνω το ρητό ‘Πόλεμος

πάντων μεν πατήρ εστί’61


61 Είναι φράση του Ηράκλειτου: Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς. Και τους μεν θεούς έδειξε, τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε, τους δε ελευθέρους.

67


Ο θεός Άρης κάθεται σε βράχο που σημαίνει ανάπαυση και είναι σταυρωμένα τα

χέρια του αλλά κρατάει σπαθί, που είναι η δύναμη· προστασία· εξουσία· ηγεσία·

δικαιοσύνη· η αρσενική αρχή. Το σπαθί είναι ένα φαλλικό σύμβολο με τη θήκη σαν

το δεκτικό θηλυκό. Επίσης, είναι σύμβολο της κρίσης/τιμωρίας αλλά και ως ένα μέσο

καταστροφής των δαιμονικών και χαοτικών δυνάμεων. Το σπαθί με τις δύο κόψεις

συμβολίζει τις δυαδικές δυνάμεις, την άμυνα και την επίθεση, την προστασία και την

καταστροφή.

Τα σταυρωμένα χέρια που κρατούν σπαθί και ο πετεινός δίπλα του, που είναι το ιερό

του ζώο, συμβολίζουν την επαγρύπνηση, την επιφυλακή.


Μαχητικό πνεύμα. Συναισθήματα οργής και εκδίκησης. Έντονη σεξουαλική

δραστηριότητα. Καταστροφικό πνεύμα. Αιματοχυσία. Αγριότητα. Βιαιότητα. Ισχυρή

προστασία.

68


ΣΥΝΕΣΗ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο Ηρακλής ανάμεσα στην Αρετή και την Κακία. Στα δεξιά του βρίσκεται η Αρετή,

σεμνά ντυμένη και όρθια. Στα αριστερά βρίσκεται η Κακία, ξαπλωμένη πρόστυχα

ντυμένη, με το βλέμμα στραμμένο προς τον Ηρακλή. Ο Ηρακλής ακουμπάει

σκεφτικός πάνω στο ρόπαλο του στραμμένος προς την Αρετή. Από πάνω υπάρχει το

ρητό ‘αρετής οικείον είναι, κακίας αλλότριον’ 62


62 Ο,τι έχει σχέση με την αρετή, αυτό είναι ξένο απ’ την κακία – Κλεόβουλου (Διογ. Λαερτ. Α΄)

69


Η Αρετή και η Κακία συμβολίζουν το Νόμο της Πολικότητας, τις αντίθετες δυνάμεις.

Είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ο Ηρακλής καλείται να επιλέξει ανάμεσά

τους. Είναι το δίλημμα. Ο Ηρακλής συμβολίζει τον δόκιμο προς μύηση, που τίθεται

έναντι του διλήμματος ποια οδό να ακολουθήσει: την οδό του Απόλλωνα ή αυτή του

Διονύσου;

Η γνώση του Καλού και του Κακού· οι νόμοι της Αναγκαιότητας και της Ελευθερίας,

των Δικαιωμάτων και των Καθηκόντων. Η εκλογή ανάμεσα στην αποδοχή ή

απόρριψη των παρορμήσεων της κατώτερης φύσης. Η έκλυτη ζωή και η αποχή.

Η Αρετή είναι η θηλυκή αρχή· ευεργετική και προστατευτική· μια αγνή πνευματική

οδηγός· μια παρθένα, σαρκικά η πνευματικά· η Πανσέληνος. Η σύνεση είναι άλλη

μια θεμελιακή μορφή μιας από τις κυρίαρχες αρετές.

Η Κακία είναι κακοποιός και καταστροφική· η σειρήνα που θέλει να σε βγάλει από

τον δρόμο σου· ένας κακός σύμβουλος· η ακολασία και τα πάθη· η σκοτεινή όψη της

σελήνης.

Ο Ηρακλής ακουμπάει στο ρόπαλό του, που είναι ένα φαλλικό σύμβολο και

υποδηλώνει μεγάλη δύναμη, σωματική ή πνευματική. Το γεγονός ότι ακουμπάει και

δεν το κρατάει, συμβολίζει το δίλημμα στο οποίο έχει περιπέσει. Είναι στραμμένος

προς την Αρετή, που σημαίνει ότι είναι περισσότερο δεκτικός απέναντί της, σε σχέση

με την Κακία, που δεν της δίνει σημασία.


Εγκράτεια. Αυτοέλεγχος. Μετριοπάθεια. Σύνεση. Ικανότητα να διαλέγει κανείς τις

πράξεις του. Κυριαρχία της λογικής πάνω στα πάθη.

70


71


ΣΕΛΗΝΗ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η Σελήνη στις τρεις όψεις της. Πάνω υπάρχει το εξής ρητό ‘ἄδηλον τὸ μέλλον ἅπασιν

ἀνθρώποις’63


Είναι η θηλυκή δύναμη με τις τρεις όψεις της (τρίμορφη θεότητα). Συμβολίζει το

ρυθμό του κυκλικού χρόνου· το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η γέννηση, ο θάνατος και η

ανάσταση. Σαν περιοδική αναδημιουργία είναι ο Χρόνος/Κρόνος.

63 Το μέλλον είναι άδηλο για όλους τους ανθρώπους – Δημ. ‘Περί Συμμ’. 21

72


Η τριάδα συμβολίζει το Παν. Ο Αριστοτέλης αναφέρει πως ‘η Τριάδα είναι ο αριθμός

του συνόλου, αφού περιέχει μια αρχή, μέση και τέλος’. Είναι η τριμερής φύση του

κόσμου (ουρανός, θάλασσα, άδης)· η τριμερής φύση του ανθρώπου (σώμα, ψυχή,

πνεύμα). Φυσικά, συμβολίζει και την αστάθεια ή την περιοδικότητα σε όλες αυτές τις

καταστάσεις.

Είναι η αρχή της αντανάκλασης των κοσμικών αρχών των ανώτερων κόσμων και

όντων, μέσω της πλημμυρίδας και της άμπωτης. Η συνεχής ανανέωση αλλά και η

αστάθεια των πραγμάτων. Το ‘πάντα ρει’ του Ηράκλειτου. Ως τέτοια, ελέγχει και το

πεπρωμένο, μια και είναι υπεύθυνη για τις όποιες αλλαγές και αυτό την συνδέει με τις

Μοίρες.


Απάτη. Απρόβλεπτοι κίνδυνοι. Ψεύτικος έρωτας ή φιλία. Ανειλικρινής προσωπική

σχέση. Κυκλική ροή των πραγμάτων. Μια κατάσταση που έχει διακυμάνσεις.

73


ΣΦΙΓΓΑ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η Σφίγγα πάνω σ’ ένα στύλο και μπροστά της καθιστός ο Οιδίποδας. Από πάνω

βρίσκεται το ρητό ‘Σοφία μόνον κτημάτων αθάνατον. ’64


Η Σφίγγα με κεφάλι γυναίκας, σώμα ταύρου, πόδια λιονταριού και φτερά αετού,

συμβολίζει τα τέσσερα στοιχεία και την ένωση της φυσικής και νοητικής δύναμης,

την υλική και την πνευματική δύναμη, που ενσαρκώνει ένας ημίθεος.

64 Η σοφία είναι το μόνο αθάνατο απόκτηα – Ισοκράτης

74


Επίσης, το γεγονός ότι έχει ανθρώπινο κεφάλι υποδηλώνει το ανθρώπινο πνεύμα που

υπερνικά τα ζωικά ένστικτα.

Ο Οιδίποδας στέκεται εμπρός της, έτοιμος να περάσει τη δοκιμασία. Αντιπροσωπεύει

την καθαρή βούληση, την απόφαση, την ικανότητα να θέτεις και να λύνεις ένα

πρόβλημα.

Εικονίζει τον Αρχαίο, τον σταθερό πυρήνα της ατομικότητας, που συνομιλεί με τον

Οιδίποδα, την ατομική συνείδηση, την ανθρώπινη διάνοια.


Μια δοκιμασία που θα σε βοηθήσει αν την ξεπεράσεις να περάσεις από μια

κατάσταση σε μια ανώτερη ή θα σου λύσει το πρόβλημα που σε απασχολεί. Αλλά αν

δεν την ξεπεράσεις, τότε θα καταστραφείς οριστικά. Ευστροφία. Μύηση σε ανώτερα

πνευματικά πεδία. Αινιγματικό. Ένα μυστήριο με απλή εξήγηση.

75


ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΙ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο Πυγμαλίων και η Γαλάτεια και πάνω τους να τους στοχεύει ένας μικρός φτερωτός

έρωτας, ενώ πιο εκεί τους κοιτάει ένας σάτυρος. Από πάνω τους υπάρχει το ρητό

‘Έρωτι μάχεσθαι χαλεπόν’65


Εκδηλώνει την αρχή του έρωτα ανάμεσα στις ατομικές υπάρξεις. Η γυμνότητα της

Γαλάτειας υποδηλώνει την αθωότητα, τη φυσικότητα αλλά και την αποκαλυμμένη

65 Σε μάχη με τον έρωτα δύσκολο είναι να αντέξεις – Ηρακλ (Πλουτ. Ηθ.)

76


πραγματικότητα στον έρωτα. Είναι η ερωμένη που αγαπάει πραγματικά και δεν

κρύβει τίποτα από τον σύντροφό της.

Η γονυκλισία του Πυγμαλίωνα συμβολίζει ικεσία· σεβασμό και αγάπη· τοποθέτηση

της Γαλάτειας πάνω απ’ αυτόν. Αντιπροσωπεύει την επιθυμία που είναι η κατώτερη

όψη της θέλησης.

Ο φτερωτός έρωτας πάνω τους, που τους στοχεύει με το τόξο του, συμβολίζει τον

κεραυνοβόλο έρωτα· το ερωτικό πάθος, που δεν χάνει την αγνότητά του.

Ο σάτυρος που βρίσκεται πιο πέρα, συμβολίζει την ακολασία, τη βέβηλη φύση, την

αδάμαστη φύση, τον σαρκικό πειρασμό, που παραμονεύει στο σκοτάδι.


Ανιδιοτελής αγάπη. Κοντά στην κάρτα Σύνεση ή Κακοδαίμων, η σχέση είναι

αβέβαιη, λόγω εσωτερικών ή εξωτερικών ‘πειρασμών’ ή από κακοήθεια και

συκοφαντία άλλων ανθρώπων. Ανεκπλήρωτοι πόθοι. Αρχή πιθανού ειδυλλίου. Η

πάλη ανάμεσα στον κατά φύσιν και στον παρά φύσιν έρωτα.

77


ΕΣΤΙΑ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ένας τρίποδος Βωμός και μπροστά του στέκεται η θεά Εστία, και ρίχνει προσφορά

στον βωμό της, δηλώνοντας την ανάγκη αλλά και το έθιμο της προσφοράς/θυσίας

προς τιμήν στον Βωμό που υπήρχε προς τιμήν της σε κάθε οικία, ενώ κρατάει στο

αριστερό της χέρι το Κέρας της Αμαλθείας, που συμβολίζει αφθονία αγαθών. Από

πάνω της υπάρχει το ρητό ‘Τής ιδίας οικίας προστάττει’66


66 Να φροντίζεις το σπίτι σου – Χίλωνος (Στοβ. Α’ 79)

78


Υποδηλώνει το πνεύμα αγάπης και συνεργασίας μεταξύ όλων των μελών της

οικογένειας για τη δημιουργία ενός αρμονικού συνόλου.

Η θέση του Βωμού στο κέντρο του σπιτιού αντιπροσωπεύει τη λατρεία της θεάς της

οικίας, την Εστία. Είναι ο τόπος διαμονής της Εστίας και μια μορφή ανεικονικής

αναπαράστασής της.

Ο βωμός συμβολίζει τη θεία παρουσία· την θεία ευχαριστία.

.


Ευτυχισμένος γάμος. Ηθική ακεραιότητα. Ευχαρίστηση από την καθημερινή ζωή.

Πλούτος στην οικογένεια. Οικογενειακή ευτυχία.

79


ΣΟΦΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ένας σοφός γέροντας, φορώντας έναν χιτώνα, κρατάει ένα φανάρι εντός του οποίου

υπάρχει το κεφαλαίο γράμμα ‘Γ’ που συμβολίζει την Γνώση και στο άλλο χέρι ένα

ραβδί. Από πάνω του μια επιγραφή που θα γράφει ‘Γνωθι σαυτόν’67


Ο Σοφός είναι ο οδοδείκτης, οδηγός, φιλόσοφος, φίλος, ένας φύλακας μυστικής

σοφίας, είναι μία συμπαντική μορφή με κοσμικές αναλογίες. Μεγάλη δύναμη κατέχει

σαν φύλακας των εσωτερικών μυστικών. Ο φύλακας κάθε μυστηριακού συστήματος

είναι και ψυχοπομπός του. Η εσωτερική αρχαιοελληνική παράδοση αναφέρει πως ο

67 Γνώριζε τον εαυτό σου – Χίλωνος (Στοβ. Α΄, 172)

80


αναζητητής της πύλης, αν καταφέρει να εισέλθει στα μυστήρια, πρέπει με τη σειρά

του να γίνει φύλακας.

Εκδηλώνει την αγάπη της δύναμης του πνεύματος που ενεργεία στα εσωτερικά πεδία,

από το ανώτερο μέχρι το κατώτερο σημείο έκφρασης. Φανερώνει σύνεση και

περίσκεψη. Η διάκριση του αληθινού από το λαθεμένο, του δίκαιου από το άδικο. Η

περιπλανώμενη ψυχή. Ο αναζητητής της αλήθειας.

Ως γέροντας είναι η προσωποποίηση της εμπειρίας, που αποκτιέται με την

πνευματική εργασία στη ζωή.

Φέρει στο δεξί του χέρι, φανάρι, που Συμβολίζει τη σοφία· την εσωτερική

πνευματική αναζήτηση· την καθοδήγηση· το ρίξιμο του φωτός στο σκότους αλλά και

το φως εκ του σκότους (Lux ex Tenebris).

Το φως του φαναριού είναι «το φως που φωτίζει κάθε άνθρωπο ο οποίος εισέρχεται

στον κόσμο» συνεπώς, ο μανδύας του συμβολίζει τη νύχτα του χρόνου. Η

απομάκρυνση της αμφιβολίας και του λάθους με το φως του νου. Σημαίνει, επίσης, το

φως της νόησης, που πρέπει να φωτίζει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Στο αριστερό του χέρι, κρατάει ένα ραβδί, που είναι μια ποιμαντορική ράβδος, ένα

γνώρισμα του Ποιμένα· το ραβδί του κήρυκα· υποδηλώνει τη μαγική δύναμη και το

ταξίδι.


Εσωτερική σοφία. Επαγρύπνιση. Εγκατάλειψη των γήινων αναγκών. Γνώση που

προέρχεται από την εμπειρία και την αυτογνωσία. Θρησκευτικός ή πνευματικός

άνθρωπος. Αυταπάρνηση. Απομάκρυνση.

81


82


ΠΥΡΓΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας φλεγόμενος και από πάνω του και δεξιά ένας τεράστιος

κεραυνός. Υπάρχει το ρητό ‘Αλαζονείας ούτις εκφεύγει δίκην’68.


Ο Φάρος, ως ένας υψηλός πύργος, υποδηλώνει έναν axis mundi (άξονας κόσμου), ένα

κατακόρυφο άξονα του κόσμου που συνδέει τον ουρανό και τη Γη. Επίσης, ένα

καθαρά φαλλικό σύμβολο, που δηλώνει την απρέπεια προς το Θεό, διότι κάθε υψηλό

οικοδόμημα πρέπει να είναι αφιερωμένο σ’ αυτόν, μια και κάθε υψηλή στήλη ήταν

68 Κανείς δεν θα γλιτώσει από την τιμωρία για την αλαζονεία του – Μεν. Γνωμ. Μον.

83


μια ανεικονική αναπαράσταση του Δία/ Jupiter. Γι’ αυτό το λόγο, ο Φάρος φλέγεται

και τον κτυπάει ένας κεραυνός, σύμβολο του Δία.

Επίσης, συμβολίζει την άμυνα μας απέναντι στους εχθρούς· turris fortitudinis a facie

inimici69 το οποίο μπορεί να καταστραφεί από το Θεό, αν ανορθωθεί από περηφάνια.

Οι φλόγες και ο κεραυνός είναι σύμβολα της θεϊκής οργής και τιμωρίας. Οι φλόγες

έρχονται να καταστρέψουν ή/και να εξαγνίσουν το βαρύ ατόπημα.

Φανερώνει τη συντριβή της πνευματικής περηφάνιας. Η πτώση των αγγέλων.

Ξαφνικός θάνατος· συντριβή· πτώση. Συμβολίζει την ψεύτικη ασφάλεια που

ενισχύουν οι κρυμμένοι κίνδυνοι, πιο φοβεροί κι από τους φανερούς.

Επίσης, δηλώνει της αρχή του ανοίγματος της θέλησης στις ανώτερες αρχές, σε όλα

τα πνευματικά δημιουργήματα, ώστε να θεμελιωθούν τα σχέδια της ζωής στη βάση

της πνευματικής φώτισης και αλήθειας και να αποτελέσουν πύργους έμπνευσης και

σοφίας και όχι υπερηφάνειας.


Ξαφνικά και απροσδόκητα γεγονότα. Το γκρέμισμα των μορφών που δια του πυρός

αναγεννιόνται. Καταστροφή παλαιών πεποιθήσεων. Συντριβή υπερηφάνειας. Κάτι

που θεωρείς ασφαλές, αποδεικνύεται ότι δεν είναι. Θεϊκή καταδίκη για ασέβεια.

69 λατ. Ισχυρό φρούριο μπροστά στους εχθρούς

84


ΘΕΜΙΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η Θεά της Δικαιοσύνης, με δεμένα τα μάτια και στο δεξί χέρι φέρει ένα ξίφος με δύο

κόψεις στραμμένο προς τα κάτω και στο αριστερό κρατάει ένα ζυγό. Υπάρχει από

πάνω της το ρητό ‘Μηδέ ζυγόν υπερβαίνειν’70


Είναι η αρχή της τέλειας ισορροπίας, της τέλειας δικαιοσύνης και της τέλειας

ισομέρειας. Η Θεά Δικαιοσύνη απορρίπτει κάθε τι ανισόρροπο. Είναι η υπέρτατη

δικαιοσύνη, δηλαδή, η αντιστάθμιση της πλάστιγγας, όταν ο δίσκος είναι

υπερφορτωμένος, έτσι ώστε να γείρει προς τη μεριά του Δικαίου.

70 Μην ξεπερνάς τα όρια της δικαιοσύνης – Πυθαγόρα

85


Η Θεία Κρίση· η ισορροπία των δυνάμεων· ο νόμος της ισορροπίας· η αντιστάθμιση·

η αμοιβή και η τιμωρία.

Το ξίφος και ο ζυγός συμβολίζουν την δύναμη που εξισορροπεί και συντηρεί την

τάξη στον κόσμο.

Το ξίφος είναι όργανο του μοιραίου, διότι ουδεμία καταπάτηση των φυσικών νόμων

είναι επιτρεπτή και παραμένει ατιμώρητη. Το ξίφος στραμμένο προς τα πάνω,

συμβολίζει τη δικαιοσύνη, που με τις δύο κόψεις του είναι έτοιμο να κόψει τα δεσμά,

να απελευθερώσει και από την άλλη να καταστρέψει. Επίσης, συμβολίζει το

κουράγιο· την ισχύ και την επαγρύπνηση.

Ο Ζυγός της Δικαιοσύνης αντιπροσωπεύει την ισορροπία· την ισότητα· τη

δικαιοσύνη.

Τα δεμένα μάτια υποδηλώνουν από τη μια την εξαπάτηση και την παραπλάνηση της

δικαιοσύνης· την εγκατάλειψη του καθήκοντος· αδυναμία να αντικρίσουμε το φως

και την αλήθεια. Από την άλλη, συμβολίζουν τη μη διάκριση ανάμεσα στους

ανθρώπους.


Απονομή δικαιοσύνης. Αμεροληψία. Μετριοπάθεια. Ουδετερότητα. Ισορροπία. Τάξη.

Ακεραιότητα. Δίπλα στην κάρτα ‘Θεία Δίκη’, σημαίνει κακομεταχείριση,

αυστηρότητα στις κρίσεις και βίαιη άσκηση της δικαιοσύνης.

86


87


ΔΥΝΑΜΗ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο Ηρακλής με στολή λέοντος να σκοτώνει ένα λιοντάρι με τα χέρια του. Από πάνω

βρίσκεται το ρητό ‘Ανήρ γαρ αγαθός, βέλτιστος’71


Είναι η αρχή του τέλειου ελέγχου των κατώτερων φορέων από το ανθρώπινο πνεύμα

και της συνειδητής συνεργασίας των κατώτερων μορφών ζωής, προκειμένου να

εκφράσουν την ανώτερη. Είναι η Δημιουργική Θέληση. Ο έλεγχος της κατώτερης

ανθρώπινης φύσης. Φανερώνει τον έλεγχο των παθών, τον αυτοέλεγχο και την

πειθαρχία. Συμβολίζει τη χρησιμοποίηση των ψυχικών δυνάμεων στην πορεία της

ανάπτυξης.

71 Ο άνδρας ο γενναίος, είναι ο άριστος – Μεν. Γνωμ. Μον

88


Το λιοντάρι είναι ένα καθαρά ηλιακό σύμβολο και ως Βασιλιάς των Ζώων,

υποδηλώνει τη δύναμη· το θάρρος· την ισχύ· τη δύναμη αλλά και την ωμότητα· τη

μανία αλλά και την υπάνθρωπη ζωώδη συμπεριφορά. Ο Ηρακλής που το δαμάζει

συμβολίζει τον έλεγχο της ανθρώπινης ωμότητας και της κατώτερης φύσης του

ανθρώπου και τη νίκη ενός ισχυρού αντιπάλου. Ο λέων, ενσάρκωση είτε της πύρινης

αρχής του σύμπαντος, είτε των ανθρώπινων παθών, τιθασεύεται δια της νοήσεως και

αναγκάζεται να πειθαρχήσει στις διαταγές του νου.

Το θηρίο αφημένο στον εαυτό του, καταβροχθίζει και καταστρέφει το παν, κινούμενο

από την θυμώδη και πύρινη φύση του. Είναι άσκοπο να φονεύσουμε το θηρίο εντός

μας, αλλά οφείλουμε να το δαμάσουμε.

Ως νεκρικό σύμβολο, συμβολίζει τον Ηρακλή που υπερνικά το θάνατο με

ρωμαλεότητα.


Δύναμη. Δύναμη αντοχής, παρά τα εμπόδια. Σωματική δύναμη. Ηρωισμός. Θάρρος.

Αυτοκυριαρχία. Αντιμετώπιση ισχυρών προβλημάτων με θάρρος.

ΚΑΚΟΔΑΙΜΩΝ

89


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ένας δαιμονικός σάτυρος με άγρια όψη, σκυφτός. Από πάνω υπάρχει το εξής ρητό

‘Κακων πράξεων κακός δαίμων ηγεμών’72


Κάθε τι διαβολικό δεν είναι δημιουργικό, είναι παρασιτικό, διαφθείρει και

αποδυναμώνει την υγεία και τις σωστές λειτουργίες του ζωντανού οργανισμού.

Εικονίζεται ένας μεγάλος σάτυρος. Είναι ο σκοτεινός ηγεμόνας του υποχθόνιου

κόσμου. Η σχεδόν τραγόμορφη κεφαλή του και η άγρια όψη του υποδηλώνει την

χειραγώγηση από τα πάθη και τα ζωώδη ένστικτα. Τα κέρατα συμβολίζουν ισχύ και

αναπαραγωγική δύναμη και η δύναμή τους είναι κακοποιός.

72 Τις κακές πράξεις κάποιος κακός δαίμονας τις καθοδηγεί – Αντισθ.

90


Είναι σκυφτός, σαν να κρύβεται. Μια στάση σώματος που σημαίνει ενέδρα.

Περιμένει να γίνεις υποχείριό του.

Ο νόμος της καταστολής, του ανταγωνισμού και της αντιστροφής· το χάσιμο και η

καταστροφή· η μανία, η επιθετικότητα και η μισανθρωπία.


Αποτυχία επίτευξης επιτυχίας. Απογοήτευση. Κακοτυχία. Υποταγή. Διακοπή

ακολουθίας των γεγονότων. Μαύρη μαγεία. Βία. Καταστροφή. Δύναμη θέλησης που

χρησιμοποιείται για κακούς σκοπούς. Παγίδευση σώματος, διάνοιας ή πνεύματος.

Μισανθρωπία. Φυλάκιση. Χειραγώγηση από τα πάθη και τα ζωώδη ένστικτα.

ΕΙΜΑΡΜΕΝΗ

91


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Οι Τρεις Μοίρες, η Λάχεσις, η Κλωθώ και η Άτροπος, να πατούν πάνω σε μια

γυναίκα, που συμβολίζει το ανθρώπινο γένος και από πάνω τους το ρητό Την

ειμαρμένην ουδ' αν είς εκφύγοι’73


Η ‘δύναμη του τρία’ είναι καθολική και είναι η τριμερής φύση του Χρόνου:

παρελθόν, παρόν, μέλλον. Η Ειμαρμένη είναι μια, αλλά έχει τρεις όψεις που

συνδέουν το χρόνο σε μια ολότητα. Είναι η Λάχεσις, η Κλωθώ και η Άτροπος. Μαζί

με την μητέρα τους, την Ανάγκη, ορίζουν θεούς και ανθρώπους.

Η καθεμιά από τις τρεις κόρες έχει ξεχωριστό ρόλο, και ονομάστηκαν συλλογικά

‘Μοίρες’ γιατί ‘διαμοιράζουν’: η Λάχεσις (‘αυτή που μοιράζει τους κλήρους’)

73 Κανείς δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από το πεπρωμένο του – Πλατ. Γοργ. 512 Ε

92


μοιράζει τον αρχικό κλήρο με τη δικαιοσύνη. Η Κλωθώ πλέκει τα γεγονότα σ’ ένα

αδιάλυτο σύνολο. Η Άτροπος, καθιστά τα γεγονότα οριστικά και αμετάκλητα.


Μοίρα. Πεπρωμένο. Αναπόφευκτο. Το παρελθόν μας επηρεάζει το παρόν μας. Αυτό

που ήταν είναι και θα είναι μένει το ίδιο και πρέπει κανείς να αγρυπνεί για

απροσδόκητες ευκαιρίες. Πράξεις που καθορίζουν το μέλλον μας.

93


ΑΤΛΑΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο Άτλαντας να φέρει στην πλάτη του τον κόσμο και μπροστά του στέκεται ο

Ηρακλής. Από πάνω του το ρητό ‘Μαλακόν το φεύγειν τα επίπονα’74


Ο κόσμος που φέρει ο Άτλας συμβολίζει την Anima Mundi (Ψυχή Κόσμου) και όσα

αμαρτήματα φέρει η ανθρωπότητα. Είναι το ηθικό και ψυχικό βάρος. Ο Ηρακλής που

περιμένει δίπλα είναι έτοιμος να επωμιστεί το φορτίο αυτό.

Γενικά, είναι μια κάρτα που υποδηλώνει το σφρίγος, την αντοχή και την

καρτερικότητα. Ωστόσο, έχει διττό συμβολισμό: από τη μια ο Άτλαντας, φέρει τον

κόσμο στους ώμους δικαιωματικά· είναι ένας Κοσμοκράτωρ. Επομένως, το φορτίο

74 Το να αποφεύγει κανείς τα επίπονα έργα, υποδηλώνει μαλθακό χαρακτήρα – Αριστ. Ηθικ. Νικ. 1169

α. 12

94


αυτό μπορεί να είναι βαρύ και να λυγίζει, αλλά είναι και μια ένδειξη ρώμης και

ισχύος.

Από την άλλη, ο Ηρακλής μικρότερος σε ανάστημα από τον Άτλαντα είναι έτοιμος να

επωμιστεί το φορτίο αυτό, αλλά έτσι θα αποκτήσει και την ισχύ που αυτό φέρει.


Αντοχή. Καρτερικότητα. Μεγάλη δύναμη, αλλά το φορτίο που βαστάζεις σε κάνει να

λυγίζεις. Άτομο που θέλει να σου φορτώσει τα προβλήματά του. Ένας ισχυρό άτομο

που θέλει να βοηθήσει. Ηθικό και ψυχικό βάρος.

ΠΑΝΔΩΡΑ

95


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Μια σαγηνευτική γυναίκα γυμνή, στη μέση ενός όχλου. Από πάνω της βρίσκονται οι

Θεοί και από κάτω άνθρωποι που της δίνουν δώρα. Εκείνη, κρύβει τα γεννητικά της

όργανα με ένα δοχείο. Από πάνω της το ρητό ‘όπου γυναικες εισι πάντ’ εκει κακά’75


Η σαγηνευτική γυναίκα, που είναι γυμνη, συμβολίζει την λαγνεία, την ξεδιαντροπιά,

την έλλειψη αρετής. Κρύβει τα επίμαχα μέρη μ’ ένα δοχείο. Το άνοιγμα του δοχείου

συμβολίζει τη μήτρα, απ’ όπου μπορούν να προέλθουν πολλά δεινά· την

απελευθέρωση σκοτεινών δυνάμεων που ήταν εγκλωβισμένες· την αποκάλυψη

τραγικών μυστικών.

Στο πάνω μέρος της κάρτας βρίσκονται οι Θεοί και από κάτω οι άνθρωποι και της

δίνουν δώρα, χωρίς να γνωρίζουν τις συνέπειες.

75 Όπου υπάρχουν γυναίκες εκεί κι όλα τα κακά ακολουθούν – Μεν. Γν. Μον. 57

96



Εκλογή λάθος δρόμου. Αμέλεια. Λαγνεία. Μια γυναίκα ανέντιμη, ανεύθυνη και

ανήθικη. Αποκάλυψη καλά κρυμμένων μυστικών. Σκάνδαλα. Απελευθέρωση

καταχθόνιων δυνάμεων.

97


ΤΥΧΗ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Όρθια με δεμένα τα μάτια και αέρινα ρούχα, η κάρτα έχει τον χαρακτήρα της

κίνησης, του αέρα. Με το αριστερό χέρι της ρίχνει χρυσά νομίσματα να πέσουν.

Πατάει πάνω σε μια φτερωτή σφαίρα.

Από πάνω της υπάρχει η φράση ‘παν εστι άνθρωπος συμφορη’76.


Η κάρτα αυτή εικονίζει την Θεά Τύχη, που είναι ο χορηγός πλούτου. Συμβολίζει την

αφθονία· τη γονιμότητα· καρποφορία. Με το αριστερό χέρι ρίχνει χρυσά νομίσματα

στο έδαφος. Η ικανότητα να αποκτάς και να διαθέτεις τα υλικά ευεργετήματα της

ζωής. Δείχνει τη δύναμη της επέκτασης· την ανάπτυξη· τον πλούτο και την αφθονία.

76 Ο άνθρωπος είναι έρμαιο της τύχης – Ηροδ. Α΄, 32

98


Ωστόσο είναι τυφλή, που σημαίνει ο,τι δίνει ανεξαιρέτως. Η φτερωτή σφαίρα και το

στοιχείο του αέρα στα ρούχα της δείχνει ο,τι είναι ευμετάβλητη.


Υλικός πλούτος. Ανταμοιβές από την εργασία. Ευημερία. Επιτεύγματα στη δουλειά.

Αφθονία. Επαγγελματική ανάπτυξη. Καλοτυχία.

ΘΕΙΑ ΔΙΚΗ

99


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ο Προμηθέας στον βράχο δεμένος (Δεσμώτης) με τον αετό να τρώει το συκώτι του.

Πάνω του το ρητό ‘Δίκα δε τοις μέν παθουσι μαθειν επιρρέπει’77


Η κάρτα αυτή υποδηλώνει τη θεϊκή τιμωρία, την καταδίκη. Ο Νόμος του Αιτίου και

Αιτιατού, ο Νόμος της δράσης και της αντίδρασης.

Ο Προμηθέας συμβολίζει την συλλογική ανθρωπότητα και ιδίως εκείνους που

λειτουργούν αντίθετα από τους θείους νόμους. Ο βράχος στον οποίο είναι δεμένος,

υποδηλώνει την μονιμότητα και τη σταθερότητα μιας κατάστασης καθώς επίσης, την

ακαμψία, τη ψυχρότητα και τη σκληρότητα. Οι αλυσίδες με τις οποίες είναι δεμένος,

είναι εκείνες που δένουν τον άνθρωπο στη μοίρα του, στην υπαρξιακή του

κατάσταση. Αντιπροσωπεύουν το κακοποιό, το αρνητικό και την επίθεση.

Ο αετός είναι το σύμβολο της ουράνιας θεότητας, του Δία. Είναι ο αντιπρόσωπος του

Δία και της θεϊκής τιμωρίας του. Έρχεται να φάει το συκώτι του, το οποίο

77 Η δίκη σ’ όσους πάθουν δίνει ένα καλό μάθημα – Αισχ. Χοη. στ. 643

100


σύμφωνα με τον ορφικό συμβολισμό, συνδέεται με τη σελήνη. Υποδηλώνει την

περιοδικότητα της τιμωρίας και την αιωνιότητα (μια και το συκώτι δημιουργείται

καθημερινά, λόγω της αθανασίας του Προμηθέα, ο αετός έρχεται καθημερινά και το

τρώει). Είναι η αιώνια καταδίκη και τιμωρία των ασεβών.


Ευχαρίστηση που κερδίσαμε αφού πληρώσαμε το απαραίτητο τίμημα. Θεϊκή τιμωρία

για ασέβεια. Η αντίδραση σε μια ενέργεια. Μπορεί να συμβολίζει ένα λάθος που

‘πληρώνουμε’ από προηγούμενη ζωή ή την πιθανότητα να βιώσουμε ένα αιώνιο

κολαστήριο, αν δεν διορθώσουμε την ασέβεια προς τους θεούς.

ΧΑΟΣ

101


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Εικονίζονται διάφορα μυθικά ζώα, όπως μια Άρπυια, δίπλα της ένας Κένταυρος και

στο νερό ξεπροβάλει η Λερναία Ύδρα. Από πάνω υπάρχει ένας μαύρος ήλιος, με

κόκκινες φλόγες. Υπάρχει το ρητό ‘Αναρχία κρεττον πυρός’78


Τα μυθικά ζώα που παρουσιάζονται εδώ είναι σύνθετα τέρατα. Τα σύνθετα τέρατα

είναι σύμβολα του αρχέγονου χάους και των φοβερών δυνάμεων της φύσης. Το

καθένα εξ’ αυτών συνδέεται μ’ ένα στοιχείο της Φύσης.

Η άρπυια συνδέεται με το στοιχείο του Αέρα. Σχετίζεται με το ξαφνικό θάνατο·

ανεμοστρόβιλο και τις καταιγίδες· η θηλυκή αρχή στην καταστροφική όψη της.

Ο Κένταυρος, συνδέεται με το στοιχείο της Γης. Η κατώτερη φύση του ανθρώπου· τα

ζωώδη ένστικτα. Επίσης, σχετίζεται με τους σεισμούς και τα ηφαίστεια.

Η Λερναία Ύδρα, συνδέεται με το στοιχείο του Ύδατος. Σχετίζεται με τις

θαλασσοταραχές και τη καταστροφική μανία του υδάτινου στοιχείου.

Όλα αυτά τα μυθικά τέρατα, συμβολίζουν την ανταρσία που έρχεται σε αντίθεση με

την καθιερωμένη τάξη των πραγμάτων.

78 Η αναρχία είναι πιο δυνατή κι απ’ τη φωτιά – Ευρ. Εκάβ. 608

102



Αντίθεση στο καθιερωμένο και το παραδοσιακό. Καταστροφή από τα στοιχεία της

φύσης. Χαοτικές καταστάσεις. Δυσαρμονία. Διατάραξη της τάξης. Αρνητικά

συναισθήματα, όπως φόβος, οργή, φθόνος, μίσος. Μισανθρωπία.

ΦΟΙΝΙΞ

103


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Φλόγες και βγαίνει από μέσα ο Φοίνικας και από επάνω του το ρητό ‘Igne Natura

Renovatur Intergra’79


Σύμβολο ανάστασης και αθανασίας, θανάτου και επαναγέννησης μέσω πυρός, το

οποίο παίζει και έναν εξαγνιστικό ρόλο. Είναι η γέννηση δια του θανάτου ή της

αυτοθυσίας. Ο Φοίνικας παραμένει νεκρός επί τρεις ημέρες και αναδύεται ξανά μέσα

από τις στάχτες του την τρίτη μέρα.

Ο Φοίνικας ως πύρινο σύμβολο, υποδηλώνει τη θεία βασιλεία· την ευγένεια και τη

μοναδικότητα. Αντιπροσωπεύει επίσης την τρυφερότητα, επειδή δεν καταστρέφει

τίποτα και δεν τρέφεται από τίποτα το ζωντανό, παρά μόνο από τη δροσιά.

Ως πουλί είναι η υπερβατικότητα· η θεία εκδήλωση· η ψυχή· η ικανότητα για

επικοινωνία με τους θεούς ή για την είσοδο σε μια ανώτερη κατάσταση συνείδησης.


79 Δια του Πυρός Ανανεώνεται η Φύση Ολόκληρη

104


Αναγέννηση. Ανανέωση. Μεταμόρφωση. Αυτοθυσία. Θάνατος και επαναγέννηση.

Πέρασμα από μια κατάσταση σε μια άλλη, δια μέσου μιας δοκιμασίας, έντονης αλλά

σύντομης.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΥΣΤΙΚΟΥ

0 – Ωον

Α – 1 – Δίας

Β – 2 – Ιανός

Γ – 3 – Ποσειδώνας

Δ – 4 – Πυθία

Ε – 5 – Ήρα

ΣΤ 80- 6 – Ερμής

Ζ – 7 - Χρόνος

Η – 8 - Αφροδίτη

Θ – 9 – Νίκη

Ι – 10 – Άρης

Κ – 20 – Σύνεση

Λ – 30 - Σελήνη

Μ – 40 – Σφίγγα

Ν – 50 – Ερωτευμένοι

Ξ – 60 – Εστία

Ο – 70 – Τύχη

Π – 80 – Δικαιοσύνη

80 Δίγαμμα

105


- 90 – Φοίνικας

Ρ – 100 – Δύναμη

Σ – 200 – Κακοδαίμων

Τ – 300 – Μοίρες

Υ – 400 – Άτλας

Φ – 500 – Πανδώρα

Χ – 600 – Σοφός

Ψ – 700 – Θεία Δίκη

Ω – 800 – Χάος

- 900 – Ο Πύργος

KEΦΑΛΑΙΟ V

ΑΝΑΚΑΤΕΜΑ ΚΑΙ ΚΟΨΙΜΟ

Ο ενδιαφερόμενος, ήτοι ο άνθρωπος που ζητάει απάντηση σε μια ερώτηση κάθεται

απέναντι από τον Μάντη. Δεν χρειάζονται περίεργα ενδύματα ή περίεργη

ατμόσφαιρα, που είναι μάλλον στοιχεία δεισιδαιμονίας παρά κατάλληλης τεχνικής.

Ησυχία, τάξη και απαλός φωτισμός εξασφαλίζουν τις σωστές συνθήκες για

πετυχημένη εργασία. Από την άλλη δεν είναι κάτι ψυχαγωγικό ή μια απλή κουβέντα.

Ο ενδιαφερόμενος κρατάει το νου του ήσυχο και δεκτικό και συγκεντρώνεται

σε αυτό που τον απασχολεί. Σε αυτό θα τον βοηθήσει και ο Μάντης, μέσα από

ολιγόλεπτη συζήτηση. Όλη αυτή η εργασία πρέπει να γίνει με μια στάση πρέπουσας

σοβαρότητας, ώστε να υπάρξουν αξιόλογα αποτελέσματα. Και οι δύο, τόσο ο

ενδιαφερόμενος, όσο και ο Μάντης, πρέπει να τηρούν τη στάση αναζήτησης και της

καθοδήγησης από μια σεβαστή πηγή γνώσης και σοφίας.

Πριν αρχίσεις να απλώνεις τα χαρτιά με οποιοδήποτε σύστημα, που εκθέτω

παρακάτω, ο Μάντης πρέπει να πάρει την τράπουλα στα χέρια και να αρχίσει να

ανακατεύει. Αυτό γίνεται για να έρθει σ’ επαφή με τις Κάρτες και να συντονιστεί

μαζί τους. Οι κάρτες είναι από μόνες τους μια μορφή διαρθρωμένου κώδικα ανάμεσα

στα πνευματικά πεδία.

106


Μετά δίδει την τράπουλα στον ενδιαφερόμενο και του ζητάει να ‘μελετήσει’ τι θέλει

να ρωτήσει, τι τον απασχολεί και να την ανακατέψει πάλι.

Αφού λοιπόν τα χαρτιά έχουν ανακατευθεί καλώς, δίδει ο ενδιαφερόμενος επιστρέφει

την τράπουλα στον Μάντη με την όψη προς τα κάτω. Ο Μάντης την κρατάει στο

αριστερό χέρι με την όψη προς τα κάτω πάντα και ζητάει από τον ενδιαφερόμενο να

την χωρίσει σε τρία μέρη και να την αφήσει εμπρός στον Μάντη ως εξής:

1

2 3

Μετά ο Μάντης παίρνει το τρίτο κομμάτι και το τοποθετεί επάνω στο πρώτο κομμάτι

και εκείνο το σωρό πάνω στο δεύτερο κομμάτι. Από αυτή την τράπουλα τραβάει τις

κάρτες, από επάνω ακολουθώντας το σύστημα ριξίματος που έχει επιλέξει.

Ο Μάντης πρέπει να γυρίζει τα χαρτιά από αριστερά προς τα δεξιά ώστε τα χαρτιά να

δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση όπως τα τοποθέτησε στο τραπέζι ο

ενδιαφερόμενος.

Σε περίπτωση που το πρώτο χαρτί που γυρίζει ο Μάντης είναι ανάποδα, τότε ο

Μάντης πρέπει να γυρίσει τα υπόλοιπα χαρτιά από κάτω προς τα πάνω έτσι ώστε να

αντιστρέψει την κατεύθυνση του χαρτιού.

Αν μετά, ο ενδιαφερόμενος θελήσει να ρωτήσει κάτι άλλο ή αν θελήσει ο Μάντης να

ρίξει με άλλο σύστημα ριξίματος, θα ακολουθήσει από την αρχή, την ίδια διαδικασία.

107


ΤΡΟΠΟΙ ΡΙΞΙΜΑΤΟΣ

Ο ΙΣΟΣΚΕΛΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ

Ο ισοσκελής σταυρός είναι ένα κλασσικό αρχαιοελληνικό σύμβολο και συμβολίζει

την τετράδα, τα 4 σημεία του ορίζοντα, τα 4 στοιχεία της φύσης. Το σύστημα αυτό

ριξίματος, χρησιμοποιεί τις κάρτες του Μεγάλου Μυστικού και είναι πολύ σημαντικό

γιατί φαίνονται καθαρά οι επιρροές από τους θεούς. Τα χαρτιά 5,6 και 7 καλούνται

‘Μοίρες’, τις οποίες και αντιπροσωπεύουν.

1

3 4

2

5 6 7

1. Ο ενδιαφερόμενος

2. Η εξέλιξη του θέματος και η εν γένει πορεία του

3. Τα εμπόδια

4. Η εύνοια του Θεού

5. Παρελθόν

108


6. Παρόν

7. Μέλλον

ΦΑΝΗΣ

Αυτό το σύστημα ριξίματος πήρε το όνομά του από τον Φάνη, ένα όνομα του

Δημιουργού Έρωτα στην Ορφική Θεογονία. Ήταν ένας πρωτόγονος θεός που

ξεπήδησε από το αβγό του κόσμου, το γέννησε η Νύξ. Στις Ορφικές ραψωδίες, που

διασώθηκαν από τον Ιερώνυμο και τον Ελλάνικο, ο Χρόνος αναφέρεται ως αιτία των

πάντων και δημιουργός του αργυρού αβγού του Φάνη. Έτσι και αυτό το σύστημα

δείχνει όλες τις τάσεις και τις επιρροές σε όλους τους τομείς του ενδιαφερόμενου.

Όπως φαίνεται και στο σχήμα, μοιάζει με αυτό των ίσων οίκων της αστρολογίας και

όντως είναι επηρεασμένο από εκεί. Μην ξεχνούμε, πως κατά τα ελληνιστικά χρόνια,

η αστρολογία είχε γνωρίσει μεγάλη άνθιση και αστρολογία θεωρούνταν ως ένα είδος

μαντείας.

Ο Μάντης επιλέγει 12 κάρτες από την κορυφή και τις μοιράζει όπως δείχνει το

σχήμα. Έτσι, φαίνεται η επιρροή σε κάθε τομέα. Από το 1-12, οι τομείς αυτοί είναι οι

εξής:

1 - Ο ενδιαφερόμενος εν γένει

2 - Υλικά αποκτήματα

3 - Ταξίδια κοντινά, σχέση με συγγενείς, επικοινωνίες

4 - Πατρική οικογένεια και σχέση με τους γονείς

5 - Τυχερά παιχνίδια, έρωτας, γέννηση παιδιών, χόμπυ

6 - Υγεία, εργασία

7 - Φανεροί εχθροί, συνεταίροι, γάμος

8 - Θάνατος, κληρονομιά, σεξουαλική διάθεση, μαύρη μαγεία

109


9 - Μακρινά ταξίδια, σπουδές,

10 – Σταδιοδρομία, κοινωνική θέση

11 – Φίλοι, γνωστοί

12 – Κρυφοί εχθροί, μακροχρόνιες ασθένειες, αντίπαλοι. Γενικά δείχνει τους τυχόν

παράγοντες θλίψης και δυστυχίας

110


111


ΠΥΡΑΜΙΣ

Η μορφή αυτή μαντείας το όνομά της το πήρε από το σχήμα, το οποίο διαμορφώνουν

τα χαρτιά, όταν τοποθετηθούν.

Ο Μάντης αφού ακολουθήσει τους κανόνες ανακατέματος και κοψίματος, τότε

μοιράζει 55 χαρτιά του Μικρού Μυστικού. Τα απλώνει από την κορυφή προς τα

κάτω, πάντα από τα αριστερά προς τα δεξιά.

Αυτή η υποτυπώδης ‘πυραμίδα’ αποτελείται από 10 επίπεδα, όπως διαγράφονται και

στο σχήμα. Η αρίθμηση των επιπέδων, ξεκινά από πάνω προς τα κάτω, και έτσι

έχουμε 1ο επίπεδο: μια κάρτα, 2ο επίπεδο: δύο κάρτες κ.ο.κ.

Το κάθε επίπεδο, αφορά διαφορετικό τομέα της ζωής του ενδιαφερομένου και έτσι

έχουμε:

1ο επίπεδο: Πατέρας

Η αιτία μιας κατάστασης

Η ένδειξη δύναμης ή αδυναμίας του ενδιαφερόμενου

2ο επίπεδο: Χωρισμός

Αλλαγές

Ρευστότητα

Σύγκρουση

3ο επίπεδο: Δημιουργικότητα

Παράγοντας ενότητας

Συμφιλίωση

112


4ο επίπεδο: Εμπόδια

Καθυστερήσεις

Υλικά αποκτήματα

Χρήματα

5ο επίπεδο: Έρωτας

Γάμος

Υγεία

6ο επίπεδο: Έμμεσοι παράγοντες επιρροής

Βοήθεια από τρίτα πρόσωπα

7ο επίπεδο: Καλοτυχία ή κακοτυχία

Το χρονικό διάστημα που θα κριθεί μια κατάσταση

8ο επίπεδο: Παράγοντες που προκαλούν χαοτικές καταστάσεις

Τομείς της ζωής του ενδιαφερομένου όπου κυβερνά το χάος

9ο επίπεδο: Τερματισμός μιας σχέσης ή κατάστασης

Θάνατος

10οεπίπεδο: Αναγέννηση

Ολοκλήρωση

113


ΤΟ ΡΙΞΙΜΟ ΤΩΝ ΕΝΝΕΑ ΧΑΡΤΙΩΝ

Ο Μάντης χωρίζει τα 28 χαρτιά του Μεγάλου Μυστικού από τα 56 χαρτιά του

Μικρού Μυστικού. Ο ενδιαφερόμενος ανακατεύει τα 56 χαρτιά του Μικρού

Μυστικού και τοποθετεί τα 12 πρώτα χαρτιά προς τα κάτω επάνω στο σωρό των 28

χαρτιών του Μεγάλου Μυστικού. Τα υπόλοιπα χαρτιά του Μικρού Μυστικού

αφήνονται κατά μέρος.

Ο ενδιαφερόμενος ανακατεύει τον καινούργιο σωρό των 40 χαρτιών (28 Μεγάλα

Μυστικά και 12 Μικρά Μυστικά) ενώ επαναλαμβάνει δυνατά την ερώτηση στην

οποία θέλει απάντηση.

Ο Μάντης μοιράζει τότε τα 9 πρώτα χαρτιά με την όψη προς τα πάνω από αριστερά

προς τα δεξιά με τον ακόλουθο τρόπο:

ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΠΑΡΟΝ ΜΕΛΛΟΝ

ΚΑΡΜΙΚΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΩΡΙΝΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ

ΜΑΚΡΙΝΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΩΡΙΝΑ ΕΜΠΟΔΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΕΜΠΟΔΙΑ

ΑΜΕΣΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΩΡΙΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ

Ο Μάντης διαβάζει τα χαρτιά εμπνεόμενος απ’ τις συμβολικές εικόνες και τη μαντική

σημασία του κάθε χαρτιού. Το μυστικό είναι να συνειδητοποιήσεις ότι το παρελθόν,

114


το παρόν και το μέλλον είναι Ένα. Η χρονικό ακολουθία είναι μια και αδιαίρετη και

την ισχυρότερη επιρροή την έχουν οι κάρτες του παρόντος, διότι ο χρόνος είναι ένα

αιώνιο παρόν από ατελείωτες στιγμές. Το παρόν είναι αποτέλεσμα του παρόντος και

το θεμέλιο του μέλλοντος.

115


ΑΡΙΘΜΟΣΟΦΙΚΟ ΡΙΞΙΜΟ

Χρησιμοποιείς όλη την τράπουλα των 84 χαρτιών. Βγάζεις τον αριθμό του

ονοματεπώνυμου, με βάση τις εξής αντιστοιχίες:

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ

Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ

Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

Αφού βγάλεις τον αριθμό του ονόματος του ενδιαφερόμενου, τότε προχωράς ως εξής:

- Αν ο ενδιαφερόμενος ρωτάει γενικά, τότε χρησιμοποιείς την ημερομηνία

γέννησής του

- Αν ο ενδιαφερόμενος ρωτάει για μια συγκεκριμένη ημερομηνία, τότε

χρησιμοποιείς την ημερομηνία αυτήν

- Αν ο ενδιαφερόμενος ρωτάει για τη σχέση του μ’ ένα άλλο άτομο, τότε ρίχνεις

ξεχωριστά για το άλλο άτομο με τον ίδιο τρόπο και βγάζεις τις ερμηνείες σου,

από τη σύγκριση

Βρίσκεις τον αριθμό του ονόματος, μέχρι να καταλήξεις σε μονοψήφιο αριθμό. ΤΟ

ίδιο κάνεις και με τον ημερομηνία. Μετά προσθέτεις τα δύο αθροίσματα και τραβάς

τόσα φύλλα από την κορυφή, όπως π.χ. αν το όνομά του είναι Γεώργιος Καραμηνάς

και ρωτάει γενικά για το μέλλον του, τον ρωτάς πότε γεννήθηκε. Έστω ό,τι

γεννήθηκε στις 20/02/1975, τότε ο αριθμός του ονόματός του είναι:

3+5+7+9+3+1+7+1+2+1+9+1+4+8+5+1+1= 68=6+8= 14=1+4=5 και ο αριθμός της

ημερομηνίας είναι: 20+2+1+9+7+5= 44=4+4=8 Προσθέτεις τα δύο αθροίσματα

(5+8=13) και τραβάς 13 φύλλα από την κορυφή της τράπουλας. Απλώνεις τα χαρτιά

από τα αριστερά προς τα δεξιά και ερμηνεύεις ανάλογα με τα χαρτιά και τους

συνδυασμούς μεταξύ τους.

116


ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ

Σε αυτή τη τεχνική, χρησιμοποιείς τον ‘Φάνη’, το ρίξιμο του Μεγάλου Μυστικού και

από επάνω ρίχνεις 12 χαρτιά του Μικρού Μυστικού. Το ανακάτεμα και το κόψιμο και

στις δύο τράπουλες γίνεται με τον ίδιο τρόπο και ο ενδιαφερόμενος ‘μελετάει’

ακριβώς το ίδιο πράγμα. Πρώτα, ανακατεύει και κόβει το Μεγάλο Μυστικό και μετά

το Μικρό Μυστικό. Τις 12 κάρτες του Μικρού Μυστικού, τις παίρνεις από την

κορυφή του σωρού, αφού ήδη έχεις στρώσει τις κάρτες του Μεγάλου Μυστικού,

όπως στον ‘Φάνη’ και τις μοιράζεις από το 1-12, μια πάνω από κάθε κάρτα του

Μεγάλου Μυστικού.

117


ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI

ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΕΙΔΗ ΜΑΝΤΕΙΑΣ

ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ

Πρόκειται για μυστική μέθοδο μαντείας των νεοπυθαγορειών. Η μέθοδος είναι πολύ

απλή: ο ενδιαφερόμενος ρωτάει τον Μάντη και εκείνος συντονισμένος με τις θεϊκές

ενέργειες, σχηματίζει τελείες σε πέντε σειρές.

Ο Μάντης γράφει τελείες σε πέντε σειρές, τη μια κάτω από την άλλη, αφήνοντας το

χέρι του να το κατευθύνει ο θεός Απόλλωνας. Μετά, μετράει τις τελείες στην κάθε

γραμμή και αν το άθροισμα είναι μονό, σημειώνει μια τελεία (.), ενώ αν είναι ζυγό

σημειώνει δύο τελείες (..)

Αν είναι περισσότερες από εννέα τελείες, προσθέτει τους δύο αριθμούς και

υπολογίζει το άθροισμα. Ανάλογα, με το σχήμα που θα προκύψει είναι και η

απάντηση που θα δοθεί.

Θέλει υπομονή, επιμονή και πίστη στο Θεό

Υπονόμευση, εμπόδια, απογοήτευση, καθυστέρηση

118


Θα πραγματοποιηθεί αυτό που θες και θα έχεις επιτυχία

Σταθερά βήματα και σύνεση θα σε οδηγήσουν στην επιτυχία

Δεν πρόκειται να γίνει αυτό που θες. Απέφυγε αυτό που σκέφτεσαι να πράξεις

Επιτυχία. Απελευθέρωση

Αποτυχία. Δέσμευση. Εχθρός που παραμονεύει

Βοήθεια από φίλο. Χρειάζεται υπομονή. Δεν σε ευνοεί η τύχη

119


Ξανασκέψου πριν κάνεις κάτι. Εκμεταλλεύσου τα εμπόδια και τις καθυστερήσεις

προς όφελός σου

Η σημερινή ημέρα είναι ατυχής. Άλλαξε σχέδια

Δεν θα πραγματοποιηθούν οι στόχοι σου

Προς το παρόν δεν προβλέπονται επιτυχίες

Φίλοι απατηλοί και συκοφάντες

120


Όποιες κι αν είναι οι επιθυμίες σου θα πραγματοποιηθούν ραγδαία

Άδικα ελπίζεις. Η τύχη δεν σε ευνοεί

Σύντομα θα αποκτήσεις ότι επιθυμείς

Θα ευημερήσεις στον τόπο σου. Βοήθεια από το γάμο.

Την κακοτυχία σου τη διαδέχεται η ευτυχία

Τα βάσανά σου τελείωσαν και σε περιμένουν χαρές

121


Μια ανώτερη Δύναμη θα μετατρέψει τη δυστυχία σου σε επιτυχία και ευτυχία

Ότι και αν σκοπεύεις να κάνεις, ακύρωσε το προς το παρόν, που δεν

προβλέπονται επιτυχίες

Άτομα από το στενό οικογενειακό περιβάλλον θα σε βοηθήσουν

Η αυτογνωσία και η σκληρή εργασία θα σε βοηθήσουν

Κράτα ίσες αποστάσεις. Διπλωματία.

122


Παρέμεινε μεταξύ πιστών φίλων και θα προοδεύσεις

Ατυχίες και αμφίβολες καταστάσεις

Δύσκολα θα αποκτήσεις αυτό που θες. Άφησε το προς το παρόν

Βοήθεια από το Θεό ή πολύ ισχυρό πρόσωπο

Απομονώσου για ένα χρονικό διάστημα για να ανασυγκροτήσεις τις δυνάμεις σου

Η οικογένειά σου θα είναι ο βοηθός και το καταφύγιό σου

123


Σε ευνοεί η τύχη στο μέλλον. Πρόσεχε λάθος κινήσεις και κρυφούς εχθρούς

Ο ΤΡΟΧΟΣ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ

Αυτό το είδος μαντείας είναι χρήσιμο όταν ένα άτομο ζητάει εάν θα πετύχει ή θα

αποτύχει κάτι που τον ενδιαφέρει στο μέλλον. Ο Μάντης ζητάει από τον

ενδιαφερόμενο να του πει έναν αριθμό από το 1-9 και μετά προσθέτει τους αριθμούς

της ημερομηνίας που τελείται η μαντεία ή εκείνη για την οποία ενδιαφέρεται το

άτομο που ρωτάει. Προσθέτει τον αριθμό της ημερομηνίας μ’ εκείνον που έδωσε ο

ενδιαφερόμενος, μέχρι να δοθεί ως άθροισμα ένας αριθμός από 1-9. Τότε κοιτάει τον

Τροχό του Πυθαγόρα και ανάλογα με το τεταρτημόριο που βρίσκεται ο αριθμός

αυτός, θα είναι και η απάντηση.

124


Αν ο αριθμός βρίσκεται στο πρώτο τέταρτο, τότε η επιτυχία θα έρθει γρήγορα.

Αν ο αριθμός βρίσκεται στο δεύτερο τέταρτο, τότε η αποτυχία είναι σίγουρη.

Αν ο αριθμός βρίσκεται στο τρίτο τέταρτο, τότε η αποτυχία θα αντιμετωπιστεί με

δυσκολία.

Αν ο αριθμός βρίσκεται στο τέταρτο τέταρτο, τότε η επιτυχία θα αργήσει να έρθει.

Επίσης, τα τέταρτα μας δίνουν αντιστοιχία με ώρες και εποχές:

1ο τέταρτο – Άνοιξη, πρωί

2ο τέταρτο – Καλοκαίρι, μεσημέρι

3ο τέταρτο – Φθινόπωρο, απόγευμα

4ο τέταρτο – Χειμώνας, βράδυ

Με αυτό τον τρόπο, ο Μάντης μπορεί να συμβουλέψει τον ενδιαφερόμενο, πότε θα

είναι η κρίσιμη εποχή ή ώρα για την επίλυση του προβλήματος του και τις

πιθανότητες επιτυχίας ή αποτυχίας.

ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ

Πρόκειται για μια μαντική μέθοδο, αριθμολογική που το πήρε την ονομασία της τόσο

από το σχήμα της, όσο και από την καταγωγή της, που ήταν μια νεοπυθαγόρεια

ομάδα των ελληνιστικών χρόνων.

Καταγράφεις οποιοδήποτε ερώτημα και σημειώνεις τον αριθμό των λέξεων στη

φράση. Στη συνέχεια σημειώνεις τον αριθμό των γραμμάτων σε κάθε λέξη. Οι

αριθμοί αυτοί γράφονται στη σειρά, αφαιρώντας το εννιά όταν ο αριθμός είναι πάνω

από εννιά και έπειτα προσθέτεις κατά ζεύγη από τα αριστερά προς τα δεξιά. Τους

καινούργιους αριθμούς τους γράφεις από κάτω σε μια δεύτερη σειρά και συνεχίζεις

την ίδια διαδικασία μέχρι να μείνουν δύο αριθμοί, τους οποίους και πάλι προσθέτεις,

125


και το άθροισμα τους δίνει τον τελικό αριθμό. Όταν παρουσιάζονται αριθμοί, πάνω

του εννιά, τους προσθέτεις για να καταλήξεις σε μονοψήφιο αριθμό.

Ένα παράδειγμα θα είναι αρκετό για να γίνει κατανοητό το όλο σύστημα. Ας

υποθέσουμε ότι η ερώτηση είναι: ‘θα πετύχω αύριο στις εξετάσεις;’

Ο αριθμός των λέξεων στη φράση είναι 5 και ο αριθμός των γραμμάτων στις λέξεις

είναι με τη σειρά 2,6,5,4,9. Αυτοί οι αριθμοί μπαίνουν σε μια σειρά από τα αριστερά

προς τα δεξιά:

5,2,6,5,4,9

7,8,2,9,4

6,1,2,4

7,3,6

1,9

1

Αν ο αριθμός είναι μονός το αποτέλεσμα είναι δυσμενές, ενώ αν είναι ζυγός το

αποτέλεσμα είναι ευνοϊκό. Όσο μικρότερος είναι ο αριθμός τόσο γρηγορότερη θα

είναι η πραγματοποίηση του καλού ή του κακού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αρχαία κείμενα

Θεόφραστος, ‘Περι φυτών αιτίων’

Πλάτωνας, ‘Φαίδρος’

Αριστοφάνης, ‘Όρνιθες’

Αριστοτέλης ‘Περί Ενυπνίων – Περί της καθ’ ύπνον μαντικής’

Όμηρος, ‘Οδύσσεια’

Όμηρος, ‘Ιλιάδα’

Ηρόδοτος, ‘Ιστορία’

126


Στράβων, ‘Γεωγραφικά’

Αισχύλος, ‘Προμηθεύς Δεσμώτης’

Αιλιανός, ‘Ιστορία των Ζώων’

Στοβαίος, ‘Εκλογαί’

Πλάτων, ‘Νόμοι’

Πλάτων, ‘Πολιτεία’

Πρόκλος, ‘Περί της κατά Πλάτωνος θεολογία’, βιβλίο Στ’

Μάρκος Αυρήλιος, ‘Εις Εαυτόν’

Πλούταρχος, ‘Περί αδολεσχίας’

Διονύσιος Λαγγινός, ‘Περί Ύψους’

Βιβλία

Α.Δ. Βακαλούδη, ‘Η εξέλιξη της μαγείας από την αρχαιότητα έως τους

πρώτους χριστιανικούς αιώνες’, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 2001

Α.Δ. Βακαλούδη, ‘Μυστικισμός, θαυματοποιία και ιατρική της θεουργίας – οι

συνεχιστές του Πυθαγόρα και του Πλάτωνα στη χριστιανική εποχή –

θαυματουργοί ιερείς ή μάγοι;’, εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα, 2000

Κώστας Δερβένης, ‘Η μαντεία των αστραγάλων’, εκδ. Έσοπτρον, Αθήνα,

2004

Δ. Ι. Κυρτάτας (επιμ.), ‘Όψις ενυπνίου. Η χρήση των ονείρων στην ελληνική

και ρωμαϊκή αρχαιότητα’, Ηράκλειο, Π.Ε.Κ. 1993

Βασίλειος Κοκκάλας, ‘Η αρχαία ελληνική θρησκεία’, εκδ. Απολλώνιος,

Θεσσαλονίκη, 2002

Aune D.E. ‘Prophecy in Early Christianity and the Ancient Mediterranean

Word’, Michigan, 1983

Bremmer J.N. ‘Prophets, Seers and Politics in Greece, Israel and Modern

Europe’, Numen, (1993)

P. Cox Miller, ‘Dreams in Late Antiquity. Studies in the Imagination of a

Culture’, Princeton, Princeton University Press, 1994

Τζ.Κούπερ, ‘Λεξικό Παραδοσιακών Συμβόλων’, μετ. Ανδρέας Τσάκαλης,

εκδ. Πύρινος Κόσμος, Αθήνα, 1992

Marques – Riviere (Jean), ‘Histoire des doctrines esoteriques’, Paris, Payot,

1950

127


Brown Peter, ‘Η δημιουργία της ύστερης αρχαιότητας’, έκδοση Εστίας,

Αθήνα, 2001

Cohen Robert, ‘Αθηναϊκή δημοκρατία’, έκδοση Ειρμός, Αθήνα, 1992

Nilsson Martin, ‘Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας’, έκδοση

Παπαδήμα, Αθήνα, 1977

Πετράκος Β.Χ. ‘Δελφοί’, έκδοση Έσπερος, Αθήνα, 1971

‘The Greek Magical Papyri in translation. Including the demotic spells’, ed.

Hand Pieter Betz, University of Chicago Press, London, 1986

Farnell Lewis, ‘Ο ήρωας στην αρχαία Ελλάδα, έκδ. Ιάμβλιχος, Αθήνα, 1996

Σιέττος Γ.Β.

α. Ορφικά μυστήρια, έκδοση Πύρινος Κόσμος, Αθήνα, 1999

β. Τα Πυθαγόρεια μυστήρια, έκδοση Πύρινος Κόσμος, Αθήνα, 1993

γ. Τα Ελευσίνια μυστήρια, εκδ. Πύρινος Κόσμος, Αθήνα, 1993

δ. Το Δελφικό Μαντείο, εκδ. Πύρινος Κόσμος, 1995

ε. Μάντεις, Πυθίες και Σίβυλλες στην αρχαία Ελλάδα, έκδ. Κυβέλη, Αθήνα, 1995

στ. Ήρωες και Άγιοι στην Αρχαιοελληνική και Χριστιανική Λατρεία, εκδ.

Πύρινος Κόσμος, Αθήνα, 2002

Περιοδικά

Περιοδικό ‘ΙΧΩΡ’, άρθρο ‘Οιωνοσκοπία, η διάγνωση του μέλλοντος’, του

Γεωργίου Ηλιόπουλου, τεύχος 37, Αθήνα, Σεπτέμβριος, 2003

Περιοδικό ‘ΙΧΩΡ’, άρθρο ‘Λεξαριθμική. Η Πυθαγόρεια φυσική και

μεταφυσική επιστήμη’, του Αριστόβουλου Δαναού, τεύχος 41, Ιανουάριος,

2004

Εγκυκλοπαίδειες - Λεξικά

Emmy – Patsi Garin, ‘Επίτομο λεξικό ελληνικής μυθολογίας’, έκδοση Χ.

Πάτση, Αθήνα, 1969

Παγκόσμιος Μυθολογία, έκδοση Παπύρου, Αθήνα

128


Διαδικτυακοί τόποι

http://new.e-go.gr/astra/article: ‘Οινομαντεία’

Το αρχαιοελληνικό Ταρώ ΠΥΘΙΑ, αποτελεί ένα μνημείο της ελληνιστικής μαντικής

παράδοσης και ένα φορέα αποκάλυψης κρυμμένων για αιώνες, αληθειών. Περιέχει

όλη την κρυμμένη σοφία του κόσμου. Ακόμη και ένας ανίδεος περί του πολιτισμού

και της ιστορίας μας, μελετώντας την τράπουλα αυτήν, θα κατόρθωνε να μυηθεί στις

εσώτερες αλήθειες της αρχαιοελληνικής μας παράδοσης.

Αποτελείται από 22 παραστάσεις που αντιστοιχούν στον ορατό και τον

αόρατο κόσμο, που αντιστοιχούν ταυτόχρονα σε θεϊκές ενέργειες αλλά και στον γηινο

κόσμο. Γι’ αυτό τον λόγο δεν τις ‘διαβάζει’ κανεις ανάποδα και δεν τις ‘ρίχνει’ με την

κλασσική τράπουλα των 56 χαρτιών. Η Πυθία είναι αυτό που λέει και το όνομα της!

Ένα μέσον προφητείας, ένας τρόπος γνώσης και κατανόησης της θεϊκής βούλησης.

129


Πρόκειται για την εμπεριστατωμένη ανάλυση των βασικών αρχετυπικών

ελληνορωμαϊκών και αρχαιοελληνικών ενεργειών που κρύβονται πίσω από κάθε

Κάρτα. Μέσα σε αυτές τις σελίδες, παρουσιάζεται ένα πλήρες σύστημα κατανόησης

των Καρτών αυτών, της ερμηνείας και τους τρόπους ριξίματός τους.

Η Θεία Δίκη, ο Κακοδαίμων, ο Κρόνος…Αυτές είναι μερικές από τις δραματικές

εικόνες του Πύθιου που μένουν χαραγμένες στο μυαλό και την καρδιά του Μάντη.

Τα μυστηριώδη χαρτιά της Πυθίας είναι το τέλειο εργαλείο που αναζητά κάθε

σοβαρός ερευνητής της χαρτομαντείας, είναι η μοναδική τράπουλα που δεν σου

αποκαλύπτεται απλά το μέλλον αλλά και οι θεϊκές αποφάσεις και ενέργειες.

ΤΕΧΝΗ ΧΡΩ

130


131

ΠΥΘΙΑ

Documents

Transcript of ΠΥΘΙΑ