Ηράκλειος

Ο Φλάβιος Ηράκλειος Αύγουστος

(Flavius Heraclius Augustus: 575 - 641)

ήταν αυτοκράτορας της

Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

από το 610 ως τις αρχές του 641

Η άνοδος στο θρόνο

Ο πατέρας του ο Ηράκλειος ήταν έξαρχος Καρχηδόνας και ένας από

τους ηρωικούς στρατηγούς του αυτοκράτορα Μαυρίκιου στους

πολέμους εναντίον των Περσών την περίοδο 572-591

Μαυρίκιος – Τιβέριος, αυτοκράτορας την περίοδο 582-602, της δυναστείας του Ιουστινιανού. Το 590 έκανε ειρήνη με τους Πέρσες, βοηθώντας το Χοσρόη Β΄ να ανέβει στο θρόνο των Σασσανιδών Περσών.

1ο

Εξέγερση εναντίον του

«προδότη» Φωκά

Όταν πήρε την εξουσία παράνομα ο Φωκάς, οι Πέρσες εισέβαλαν στις ανατολικές ρωμαϊκές επαρχίες.Ο Ηράκλειος διέκοψε τις επαφές με την πρωτεύουσα, καθώς και την τροφοδοσία της με αφρικανικά σιτηρά. Έπειτα, συγκέντρωσε ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις για να επιτεθεί στον Φωκά.

Υπό τη διοίκηση του γιου του Ηράκλειου ο στόλος σαλπάρει από την Καρχηδόνα το 609 ενώ ταυτόχρονα ξεκινά και ο στρατός και οι δυο με τελικό προορισμό την Κωνσταντινούπολη.

Ο Φωκάς, αξιωματικός του Ρωμαϊκού στρατού (εκατόνταρχος), κατέλαβε την εξουσία μετά από ανταρσία του στρατού στο Δούναβη. Συνέλαβε το Μαυρίκιο και τους γιους του και τους θανάτωσε.

Φωκάς 602-610

Ο 36χρονος Ηράκλειος φτάνει πρώτος το 610 στη Βασιλεύουσα και εισέρχεται θριαμβευτής στην Πόλη χωρίς μάχη. Η ανακτορική φρουρά και οι δήμοι τον στηρίζουν. Ο Φωκάς συλλαμβάνεται και εκτελείται.

Στέψη αυτοκράτορα

επάνω σε ασπίδα που

κρατούν στρατιώτες

Δυναστεία του Ηρακλείου 610 – 717

610-641 Ηράκλειος

641-642 Κωνσταντίνος Γ' και Ηρακλεωνάς (γιοι του)642-668 Κώνστας Β' 668-685 Κωνσταντίνος Δ' 685-695 Ιουστινιανός Β' 695-698 Λεόντιος 698-705 Αψίμαρος Τιβέριος Γ' 705-711 Ιουστινιανός Β'711-713 Φιλιππικός Βαρδάνης 713-716 Αναστάσιος Β' 716-717 Θεοδόσιος Γ'

Το κράτος του Ηρακλείου

Συμβασιλεία: ο αυτοκράτορας απεικονίζεται με το γιο του, Ηράκλειο – Κωνσταντίνο (Γ’), τον οποίο έχει ανακηρύξει συμβασιλέα (613-641), ώστε να εξασφαλιστεί η διαδοχή.

Χρυσός σόλιδος Ηράκλειου

Τα προβλήματα

Εσωτερικά προβλήματα

• Λοιμοί, κακές σοδειές.• Παρακμή των πόλεων –

μείωση του πληθυσμού – υποχώρηση του εμπορίου.

• Οικονομική κρίση.• Παραμέληση του στρατού.

Εξωτερικά προβλήματα

• Εισβολές στα εδάφη της αυτοκρατορίας.

• Οι Σλάβοι κατακλύζουν τις ευρωπαϊκές επαρχίες.

• Οι Πέρσες απειλούν ακόμα και την πρωτεύουσα.

2ο

Ο Ηράκλειος ηγήθηκε προσωπικά του βυζαντινού στρατού. Αναδιοργάνωσε το στράτευμα με την οικονομική συμπαράσταση της εκκλησίας και επιχείρησε συνεχείς εκστρατείες κατά των Περσών (622-628).

Ο Ηράκλειος νικά τους Πέρσες (χφ 15ου αι.)

Πώς απεικονίζεται ο νέος αυτοκράτορας;

Ο Ηράκλειος απαθανάτισε συμβολικά το θρίαμβό του εναντίον των Περσών στη μάχη της Νινευί (627) παρουσιάζοντας τον εαυτό του σαν τον «εκλεκτό του θεού» Δαβίδ που νίκησε τον ισχυρό Γολιάθ.

Ο άγγελος Χερούβ και ο Ηράκλειος δέχονται την υποταγή του Χοσρόη Β’ [Παρίσι, Λούβρος, 1160]

Piero della Francesca : η μάχη μεταξύ του στρατού του Ηράκλειου και των Περσών υπό τον Χοσρόη Β’ [τοιχογραφία, Arezzo, 1452]

Ηράκλειος = ο στρατηγός – αυτοκράτορας

• Επειδή οι Πέρσες είχαν αρπάξει τον Τίμιο Σταυρό, το ιερότερο κειμήλιο του Χριστιανισμού, οι εκστρατείες του Ηρακλείου προσέλαβαν έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα.

Οι πόλεμοι με τους Πέρσες3ο

Ο Ηράκλειος επιστρέφει τον Τίμιο Σταυρό στην Ιερουσαλήμ[Ισπανία, 15ος αι.]

Η δυναστεία της περσικής αυτοκρατορίας: Σασσανίδες (224-651)

ΠEPΣEΣ = ινδοευρωπαϊκός λαός, προερχόμενοι από τη Νότια Ρωσία και τον Καύκασο, εγκαταστάθηκαν τον 8ο αι. π.Χ. στα ανατολικά του

Περσικού κόλπου, νότια της Μηδίας.

226 μ.Χ. ο Αρδασήρ Α΄ (= Αρταξέρξης) ιδρύει τη δυναστεία των Σασσανιδών, που κυριαρχεί

έως το 651, οπότε το περσικό κράτος καταλύεται από τους

Άραβες.

Οι Σασσανίδες επιτίθενται

Το 614 ο Χοσρόης Β’ κατέκτησε την Ιερουσαλήμ και λίγα χρόνια μετά σχεδίασε από κοινού επίθεση με τους Αβάρους στην ίδια την Κωνσταντινούπολη.Το καλοκαίρι του 626 εμφανίσθηκαν στη Χαλκηδόνα, στις μικρασιατικές ακτές του Βοσπόρου, τα στρατεύματα του Πέρση στρατηγού Σαρβαραζά (Shahrbaraz).

Ο Χοσρόης Β΄ της Περσίας ήταν ο τελευταίος μεγάλος βασιλιάς από τη δυναστεία των Σασσανιδών. Βασίλευσε μεταξύ 590 και 628.

Η Κωνσταντινούπολη δέχεται ταυτόχρονη επίθεση από τους

Αβάρους – Σλάβους και τους Πέρσες το 626 • Τον Ιούνιο 626 30.000 Άβαροι στρατοπεδεύουν δίπλα στη θάλασσα του

Μαρμαρά. Ο υπόλοιπος όγκος της ορδής (80.000) αφίχθη τον Ιούλιο. Ο χαγάνος διέταξε το στρατό του να παρελάσει μπροστά από τα τείχη της Πόλης, με σκοπό να εντυπωσιάσει τους Βυζαντινούς και να ρίξει το ηθικό τους.

Ο «Ακάθιστος Ύμνος»

• Μια μεγαλοπρεπής και κατανυκτική Θεία Λειτουργία τελέστηκε στην Παναγία των Βλαχερνών, όπου πρωτοστάτησε ο πατριάρχης Σέργιος. Τότε, κατά την παράδοση, όρθιο το πλήθος έψαλε τον λεγόμενο «Ακάθιστο Ύμνο» στην Παναγία, αποδίδοντας τα «νικητήρια» και την ευγνωμοσύνη του «τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ».

Σασσανίδες πολεμιστές

η αυτοκρατορία των Σασσανιδών

Καισάρεια 611

Αντιόχεια 611

Ιεροσόλυμα 614

Θέσεις Περσών

Δύο μεγάλες αυτοκρατορίες πριν τους Άραβες

Εκστρατεία Ηρακλείου κατά Περσών

Η μάχη στη Νινευή 627 και η ανάκτηση του Τιμίου Σταυρού

• Στη Νινευί ο Ηράκλειος έδωσε την τελευταία μεγάλη μάχη (627) και μετά τη λαμπρή νίκη του μπήκε στην πρωτεύουσα των Περσών Κτησιφώντα, παίρνοντας πλούσια λάφυρα μαζί με αυτά και τον Τίμιο Σταυρό που είχε κλαπεί από τα Ιεροσόλυμα.

η πρωτεύουσα ΚτησιφώνΗ Κτησιφών ιδρύθηκε την ελληνιστική εποχή στην καρδιά της αρχαίας Βαβυλωνίας

η θριαμβική αψίδα του Γαλερίου (= η καμάρα)

Θεσσαλονίκη

Την έκτισε ο Γαλέριος σε ανάμνηση της νίκης του επί του βασιλιά των Σασσανιδών Ναρσή, στην Κτησιφώντα το 296

Χερούβ (πληθ.: Χερουβίμ)

• Φτερωτός άγγελος, γνωστός από την Παλαιά Διαθήκη, όπου εμφανίζεται ως φύλακας του δέντρου της ζωής στον “Κήπο της Εδέμ”.

• Είναι άγγελοι δεύτερης τάξης στην ιεραρχία των αγγέλων.

Τετράμορφο Χερούβ από τα Μετέωρα

«Τῃ ὑπερμάχῳ στρατηγῶ»

4ο Γυμνάσιο Αγίων Αναργύρων

Vaspan