3ο ΓΕΛ ΑΧΑΡΝΩΝ ΣΧΟΛ.ΕΤΟΣ 2011-2012

Ειησάβετ Μαρτηλέγθοσ: Δηά παλτός εης το σπίτη! Α! τούτος ο στοτασκός κε έθακλε λα τροκάδω

Δηο ηνύηνλ ηνλ θαηξόλ, δειαδή ηε 25 Μαξηίνπ 1821, ηελ εκέξαλ ηνπ Δπαγγειηζκνύ, έξρεηαη ν πνηέ

δηδάζθαιόο κνπ Θενδόζηνο Γεκάδεο, θαη καο θάκλεη γλσζηόλ κε πνιιήλ ηνπ ραξάλ πσο νη Γξαηθνί

αλήγεηξαλ ηα όπια ελαληίνλ ησλ Οζσκαλώλ, πσο ε Πάηξα θαη νη πιεζίνλ ηεο ρώξεο ήδε είρνλ ζείζεη ηνλ

δπγόλ ηεο ζθιαβηάο θαη πσο νη επίινηπεο ρώξεο θαηά ηελ ζπκθσλίαλ ίζσο, είραλ ηόηε θακσκέλνλ ην ίδηνλ,

αιιά, σο πιένλ καθξάλ, αθόκε ε είδεζηο δελ ήηνλ θζαζκέλε εηο ηελ Εάθπλζνλ. Ούησο είπελ ν καύξνο, δηόηη

ηέηνηα ήηνλ ε θήκε, νπνύ παξεπζύο έηξεμελ.

Δγώ εηο ηα ιόγηα ηνπ άθνπζα ην αίκα κνπ λα δεζηαίλεη, επεζύκεζα από θαξδίαο λα ήζειελ εκπνξώ λα

δσζηώ άξκαηα, επεζύκεζα από θαξδίαο λα ήζειε εκπνξώ λα ηξέμσ δηά λα δώζσ βνήζεηαλ εηο αλζξώπνπο,

όπνπ δη' άιιν – θαζώο εθαίλεην– δελ επνιεκνύζαλ, παξά δηά ζξεζθείαλ θαη δηά παηξίδα θαη δηά εθείλελ ηελ

πνζεηήλ ειεπζεξίαλ, ε νπνία, θαιώο κεηαρεηξηδόκελε, ζπλεζά λα πξνμελεί ηελ αζαλαζίαλ, ηελ δόμαλ, ηελ

επηπρίαλ ησλ ιαώλ. Δπεζύκεζα, είπα από θαξδίαο, αιιά εθνίηαμα ηνπο ηνίρνπο ηνπ ζπηηηνύ, όπνπ κε

εθξαηνύζαλ θιεηζκέλελ, εθνίηαμα ηα καθξά θνξέκαηα ηεο γπλαηθείαο ζθιαβίαο θαη ελζπκήζεθα πσο είκαη

γπλαίθα, θαη πεξηπιένλ γπλαίθα Εαθπλζία, θαη αλαζηέλαμα, αιιά δελ έιεηςα όκσο από ην λα παξαθαιέζσ

ηνλ Οπξαλόλ δηά λα ήζειε ηνπο βνεζήζεη λα ληθήζνπλ, θαη ηνηνύηεο ινγήο λα αμησζώ θαη εγώ ε

ηαιαίπσξνο, λα ηδώ εηο ηελ Διιάδα επηζηξεκκέλελ ηελ ειεπζεξίαλ θαη, καδί κε απηήλ, επηζηξεκκέλαο εηο

ηαο θαζέδξαο ηνπο ηαο ζεκλάο Μνύζαο, από ηαο νπνίαο ε ηπξαλλία ησλ Σνύξθσλ ηόζνλ θαη ηόζνλ θαηξόλ

ηαο εθξαηνύζε δησγκέλαο.

[...] Δγώ εθνβόκνπλ κεγάισο όια εθείλα ηα θαθά, πνπ εκπνξνύλ λα ζπλέβνπλ εηο κίαλ ππαλδξεπκέλε, αιιά

πεξηζζόηεξνλ από όια εθνβόκνπλ κεγάισο κελ είρε ηύρεη λα πάξσ θαλέλα από εθείλνπο ηνπο άλδξαο, όπνπ

ζέινπλ λα έρνπλ ηε γπλαίθα ηνπο σζάλ ζθιάβα, θαη ηελ λνκίδνπλ δηά θαθήλ, νπόηαλ απηή σζάλ ζθιάβα δελ

ζέιεη λα θέξεηαη. Βιέπνληαο ηέινο πάλησλ θαη ηνλ αδειθόλ κνπ ηνηνύηεο ινγήο ελάληηνλ εηο ηελ γλώκελ

όπνπ είρα δηά ην κνλαζηήξη, εθνηλνιόγεζα, ηόζνλ εηο απηόλ σζάλ θαη εηο ηνλ ζείνλ κνπ, ηνλ ζηνραζκόλ

όπνπ κνπ ήιζε δηά λα ππάγσ λα εζπράζσ εηο εθείλν ην κεηόρη καο, όπνπ εδώ επάλσ ήδε εκειέηεζα.

Σνύην ην πξάγκα εθάλε απαίζηνλ θαη εηο ηνπο δύν, όζελ εγώ ηόηε επξέζεθα εηο ηελ κεγαιπηέξαλ

ζηελαρσξίαλ, νπνύ δύλαηαη λα επξεζεί άλζξσπνο εηο ηνλ θόζκνλ. Όρη λα ππάγσ λα εζπράζσ –δηαηί δελ

εζέιεζαλ νη ζπγγελείο κνπ– όρη λα ππαλδξεπζώ –δηαηί εγώ δελ ήζεια– έπξεπε ινηπόλ λα κείλσ δηά παληόο

εηο ην ζπίηη. Γηά παληόο εηο ην ζπίηη! Α! ηνύηνο ν ζηνραζκόο κε έθακλε λα ηξνκάδσ· εγώ έβιεπα θαιά πσο

ηνύην ην ζπίηη εμ απνθάζεσο ήζειε λα κνπ πξνμελήζεη γιήγνξνλ θαη θαθόλ ζάλαηνλ. Μέξα θαη λύθηα

θιεηζκέλε, ρσξίο λα δύλακαη λα πεγαίλσ κήηε εηο ηελ εθθιεζίαλ, κήηε εηο πεξηδηάβαζηλ, ρσξίο λα έρσ ηελ

παξακηθξάλ μεθάλησζηλ, ρσξίο λα έρσ πιένλ ειπίδα δηά λα αιιάμσ δσήλ, ρσξίο λα αθνύσ άιιελ νκηιίαλ

παξά εθείλελ ηνπ παηξόο κνπ (επεηδή ν αδειθόο κνπ θαη ν ζείνο κνπ ή νιίγνλ ή ηίπνηε ζπλνκηινύζαλ καδί

3ο ΓΕΛ ΑΧΑΡΝΩΝ ΣΧΟΛ.ΕΤΟΣ 2011-2012

κε εκάο ηεο γπλαίθεο), ν νπνίνο άιιν δελ έθαλε, παξά λα ιέγεη ηα πιένλ δπζηπρηζκέλα θαη κειαγρνιηθά

ιόγηα όπνπ πνηέ λα εηπώζεζαλ, ήζαλ όια πξάγκαηα, όπνπ κνπ έδηλαλ κίαλ κεγαινηάηελ ζιίςηλ θαη

ζηελαρσξίαλ, πάζε νπνύ γιήγνξα εμ απνθάζεσο έκειιε λα κε γθξεκλίζνπλ εηο ην κλήκα.

Ση ινηπόλ, έιεγα κε ηνλ εαπηόλ κνπ, έρσ λα απνζάλσ θαη λ’ απνζάλσ ρσξίο λα θάκσ θαιόλ; Χσξίο λα

εθπιεξώζσ εθείλν ην ηέινο, δηά ην νπνίνλ βάλεη ν Θεόο ηνλ άλζξσπνλ εηο ηνλ θόζκνλ; Γπζηπρηζκέλε

Διίδα! Πνύ είλαη ηώξα εθείλε ε επηπρεζηάηε θαη ελάξεηε δσή, ηελ νπνίαλ επήγαηλεο πξνθζάλνληαο κε ηνπ

λνόο ζνπ ηα κάηηα; Καη ζεηο, καύξα κνπ ζπγγξάκκαηα, πνπ ζαο αγαπνύζα θαη ήζεια ην θαιόλ ζαο –ό,ηη

ινγήο κηα αγαπεηή κεηέξα ην ζέιεη εηο ηα ηέθλα ηεο– έρεηε, θιεηζκέλα εδώ κέζα πνπ ζαο έρσ, λα ρνξηάζεηε

ηελ θνηιίαλ ησλ ζαξάθσλ, ή έρεη θαλέλα θαηξόλ ν αδειθόο κνπ λα ζαο εβγάιεη θαη λα ζαο δώζεη εηο ηνπο

δνύινπο ηνπ, δηά λα ζαο μεζρίδνπλ θαη λα κεηαρεηξίδνληαη ηα κέιε ζαο εηο ηαο ρξείαο ηνπ καγεηξείνπ; Δγώ

απνζλήζθσ, αιιά πόζνλ ν ζάλαηόο κνπ ήζειε κε ιππεί νιηγόηεξνλ, αλ ίζσο εκπνξνύζα λα ζαο παξαδώζσ

εηο θαλέλα ζπνπδαίνλ, εηο θαλέλα πνπ λα ηηκά, θαη όρη λα θαηαθξνλεί, ηα γελλήκαηα ηεο αγρηλνίαο!

3ο ΓΕΛ ΑΧΑΡΝΩΝ ΣΧΟΛ.ΕΤΟΣ 2011-2012

Ειησάβετ Μοστδάλ-Μαρτηλέγθοσ (1801 - 1832)

Ζ Διηζάβεη Μνπηδά(λ) γελλήζεθε ζηηο 2 Οθησβξίνπ ηνπ 1801 ζηε Εάθπλζν. Ήηαλ θόξε ηνπ Φξαγθίζθνπ Μνπηδά(λ) θαη ηεο

Αγγειηθήο ηγνύξνπ. Οη γνλείο ηεο θαηάγνληαλ από αξηζηνθξαηηθέο νηθνγέλεηεο ηεο Εαθύλζνπ θαη ν παηέξαο ηεο αζρνιήζεθε κε

ηελ πνιηηηθή. Ζ Διηζάβεη κεγάισζε ζε απζηεξό, θιεηζηό πεξηβάιινλ, όκσο από κηθξή είρε ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ κάζεζε

θαη ηα γξάκκαηα. Γλώξηδε ηελ ηηαιηθή θαη ηε γαιιηθή γιώζζα θαη επεξεάζηεθε από ηνπο ηξεηο δαζθάινπο ηεο, ηνλ Γεώξγην

Σζνπθαιά, ηνλ Θενδόζην Γεκάδε θαη ηνλ Βαζίιεην Ρνκαληδά, όινη θαηώηεξνη νξζόδνμνη θιεξηθνί. Παξάιιεια επηδηδόηαλ ζην

γξάςηκν πνηεκάησλ, ζεαηξηθώλ έξγσλ ζηελ ειιεληθή θαη ηηαιηθή γιώζζα θαη κεηαθξάζεσλ από ηελ αξραία ειιεληθή

γξακκαηεία.

Δπηζπκία ηεο ήηαλ λα κελ παληξεπηεί, αιιά λα αθνζησζεί ζηελ κειέηε θαη ηελ ζπγγξαθή. Δμαηηίαο ησλ αληηξξήζεσλ ηεο

νηθνγέλεηάο ηεο, αληηπξόηεηλε λα θιεηζηεί ζε κνλαζηήξη ή λα απνζπξζεί ζε κία θαηνηθία ηεο νηθνγέλεηαο ζηελ ύπαηζξν, όκσο θαη

απηέο νη επηζπκίεο ηεο δελ γίλνληαλ δεθηέο από ηνπο δηθνύο ηεο. Μπξνζηά ζηελ πξννπηηθή λα παξακείλεη αλύπαληξε θαη λα

θαηνηθεί κε ηνπο γνλείο ηεο, ρσξίο λα έρεη ην δηθαίσκα λα βγαίλεη από ην ζπίηη, απνθάζηζε λα θύγεη θξπθά από ην λεζί, όκσο

κεηά από κηα απνηπρεκέλε απόπεηξα επέζηξεςε ρσξίο λα ηελ αληηιεθζεί θάπνην κέινο ηεο νηθνγέλεηάο ηεο θαη ηειηθά

αλαγθάζηεθε λα ππνρσξήζεη θαη δερηεί ηελ επηζπκία ησλ δηθώλ ηεο λα παληξεπηεί. Σν 1831 κεηά από απόθαζε ηεο νηθνγέλεηάο

ηεο παληξεύηεθε ηνλ θαηά είθνζη ρξόληα κεγαιύηεξό ηεο Νηθόιαν Μαξηηλέγθν, κε ηνλ νπνίν απέθηεζε έλα γην ηνλ Διηζαβέηην.

Ζ Διηζάβεη Μνπηδά(λ) - Μαξηηλέγθνπ πέζαλε ζηηο 9 Ννεκβξίνπ ηνπ 1832, δύν εβδνκάδεο κεηά ηελ γέλλεζε ηνπ γηνπ ηεο, από

επηπινθέο κεηά ηνλ ηνθεηό. ην ρώξν ηεο ινγνηερλίαο ε Μαξηηλέγθνπ έγξαςε 15 έξγα γηα ην ζέαηξν, ζηελ ειιεληθή θαη ηηαιηθή.

Από ηα έξγα ηεο έρνπλ ζσζεί ειάρηζηα απνζπάζκαηα, κία θσκσδία κε ηίηιν ν Φιλάργσρος, θάπνηα ηηαιηθά θείκελα, 20 επηζηνιέο,

ν πξόινγνο κηαο πξαγκαηείαο Περί Οικονομίας, ηα πνηήκαηα Ωδή εις ηο πάθος ηοσ Ιηζού Χριζηού θαη Εις ηην Θεοηόκον θαη

απνζπάζκαηα πεδώλ κεηαθξάζεσλ από ηελ Οδύζζεια, ηνλ Προμηθέα Δεζμώηη θαη ηηο Ικέηιδες ηνπ Αηζρύινπ. Παξά ηνλ κεγάιν

όγθν ηνπ ζπγγξαθηθνύ ηεο έξγνπ, ην κόλν πνπ ζώζεθε αθέξαην είλαη ε Ασηοβιογραθία ηεο, ηελ νπνία εμέδσζε ν γηνο ηεο ην 1881,

κε θάπνηεο πεξηθνπέο, ζε έλαλ ηόκν καδί κε δηθά ηνπ πνηήκαηα.

Να κειετήσετε το αστοβηογραυηθό θείκελο τες Ειησάβετ Μαρτηλέγθοσ («Δια παντός εις στο σπίτι! Α,

τούτος ο στοχασμός μ’ έκαμε να τρομάζω»), θαη λα βρείτε θοηλά στοητεία στε δωή τες θαη σε όσα

αλαυέρεη ο Λασθαράτος. Ποηα ζέσε θρατά απέλαλτη στης θοηλωληθές σσκβάσεης τες εποτής τες;