48Ενότητα, , πΚατοχή Αντίσταση Α ελευθέρωση

π (Μ ακάλης Κώστας history-logotexnia.blogspot.com)

► Πώς συμβολίζεται , ο κατακτητής τον

π π π ο οίο ροσ αθούν π να α ομακρύνουν

;οι Έλληνες

Α. Η Κατοχή1941-1944

◄ Η κατεχόμενη Ελλάδα 3 χωρίστηκε σε ζώνες:

► Επέβαλαν μέτρα καταστολής:

▲ Δράμα: Εκτελέσεις Ελλήνων από Βούλγαρους Φασίστες

▲ Οι κρεμασμένοι της Φλώρινας. Τη φωτογραφία αυτή έδωσε στο Σπ. Μελετζή η Εθνική Αλληλεγγύη, το 1945. Από το λεύκωμα του Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 40α. http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

▲Οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης Τόδουλος και Φαρίδης κρεμασμένοι απο τους Γερμανούς, δίπλα στη λίμνη (κοντά στο σημερινό "12") τον Μάρτιο του 1944. Φωτογραφία: Κώστας Μπαλάφας. Η φώτογραφία αυτή τραβήχτηκε κρυφά μιας και απο τους κατακτητές απαγορευόταν η αποθανάτιση της σκηνής. Ο Κώστας Μπαλάφας έχοντας την φωτογραφική του μηχανή κρυμμένη σε μια τσάντα με κρεμμύδια, με ένα μικρό άνοιγμα απο όπου "έβλεπε" ο φακός πλησίασε τους απαγχονισμένους και μας χάρισε μια απο τις συγκλονιστικότερες φωτογραφίες της Εθνικής Αντίστασης

▲ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

ΣΤΗΝ ΑΛΑΝΑ:   π πΣτίχοι Λευτέρης Πα αδό ουλος

:   πΜουσική Γιάννης Σ ανός: Ερμηνεία Γιώργος Νταλάρας

’ πΣ έστησαν σε μια γωνιά κι ήσουνα νέο αλληκάρι’ σ έστησαν σε μια γωνιά κι ήτανε τέσσεροι φαντάροι’ σ έστησαν σε μια γωνιά και σημαδεύαν την καρδιά σου’ π πσ έστησαν σε μια γωνιά κι ήταν ρωί και αγωνιά

π Σε καρτερούσε η ζωή και μια αραδουλεύτρα μάνα π κι έγινες κείνο το ρωί κόκκινο κρίνο στην αλάνα

’ πΣ έστησαν σε μια γωνιά κι έκλαιγε η μοίρα σου αρέκει’ σ έστησαν σε μια γωνιά κι είχε κι ο χάροντας τουφέκι’ σ έστησαν σε μια γωνιά και τους κοιτούσες και γελούσες’ π πσ έστησαν σε μια γωνιά κι ήταν ρωί και αγωνιά

π Σε καρτερούσε η ζωή και μια αραδουλεύτρα μάνα π κι έγινες κείνο το ρωί κόκκινο κρίνο στην αλάνα

► Βασανιστήρια

► Εβραίοι εκτοπίζονται…

Εβραϊκές κοινότητεςΘεσσαλονίκης , Ιωαννίνων . κ

π άλλων όλεων ξεκληρίστηκαν.

▲ Έλληνες Εβραίοι υφίστανται εξευτελισμούς από τους ναζί στη Θεσσαλονίκη.

◄ Άδεια που έδιναν οι κατοχικές αρχές για να έχει κανείς και να χρησιμοποιεί ραδιόφωνο (27 Μαρτίου 1942

► Άδεια για να κυκλοφορεί όχημα. Το ραδιόφωνο

απαγορεύτηκε για να μην ακούνε οι κάτοικοι τα νέα

από τον πόλεμο.Το ίδιο έγινε και με τα

οχήματα επειδή οι κατοχικές αρχές

χρειάζονταν για τις ανάγκες τους όλη τη βενζίνη.

▲ Κατοχή. Οι Αθηναίοι παραδίδουν τα ραδιόφωνά τους. Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείαςhttp://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

► ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ: ΚΑΤΑΛΗΣΤΕΥΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΑΖΙ

Η πείνα οφειλόταν στο ότι:

◄«Νεκροί από πείνα», σχέδιο του Αντώνη Κανά. 1941.

◄ Άντρας, εξαντλημένος από την πείνα, σε δρόμο της Αθήνας. Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος.http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

► Μεταφορά νεκρών από ασιτία. Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο

Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας. http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

▲ π 1941 ~ Σκου ίδια του GARBAGE-1941  Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη

http://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html

◄ Κατοχή, Αθήνα. Περαστικοί βοηθούν άνθρωπο που σωριάστηκε από την πείνα.Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος. http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

► Μεταφορά νεκρών από ασιτία. Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο

Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας. 

http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

▲ . π π !" Δεν το θέλω Σκότωσες τον μ αμ ά μου"YOU KILLED MY DADDY«

Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδηhttp://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html

▲ Κέντρο όπου μοίραζαν γάλα στην Αθήνα. 1941–1942.

◄ Κατοχή. Ουρά για το συσσίτιο... Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας. http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

► Συσσίτιο για τα πεινασμένα παιδιάτης Αθήνας το 1943,

Αθήνα, φωτ. Ι. Ευαγγελίδη,ΕΛΙΑ

► Στη διάρκεια της κατοχής οι μισθωτοί πουλούσαν τα σπίτια

τους για λίγους τενεκέδες λάδι ή μερικά

σακιά αλεύρι, ενώ οι μαυραγορίτες, που

συχνά συνεργάζονταν με τους κατακτητές,

πλούτιζαν.

,Μικροί μεγάλοι γίνανε μαυραγορίτες όλοι κι αφήσανε όλο τον ντουνιά με δίχως

π .ορτοφόλι ,Ακόμα κι οι γυναίκες τους τη μαύρη κυνηγάνε

τσάντες τσουβάλια κουβαλούν κανέναν δεν.ψηφάνε

Μέρα και νύχτα τριγυρνούν στους δρόμους ,σαν κοράκια

π ελάτες ψάχνουν για να βρουν να γδάρουνε.κορμάκια

π π Πουλήσαμε τα σ ίτια μας και τα υ άρχοντά,μας

π για δυο ελιές κι ένα ψωμί να φάνε τα αιδιάμας.«Οι μαυραγορίτες», – : στίχοι μουσική ΜιχάληςΓενίτσαρης

Του Κυριάκου το γαϊδούρι ’ ,το χαν όλοι τους για γούρι

πσαν γυρνούσε στο αζάρι ’ .το χαν για κρυφό καμάρι

,Με κουδούνια στολισμένο ,λαχανίδα φορτωμένο

’ ,μεσ στις γειτονιές γυρνούσε ’ .ταλιράκια κονομούσε

πΤο είχε σαν μικρό αιδάκι ’ ’ ....και γι αυτό το χε μεράκι

’ Του το φάγαν ένα βράδυ .για μοσχάρι στο σκοτάδι ’ του το φάγαν ένα βράδυ

π .με την είνα τη μεγάλη« »Του Κυριάκου το γαϊδούρι

– : στίχοι μουσική Μήτσος –Γκόγκος

Στέλιος Χρυσίνης ► Σε ποια προβλήματα της Κατοχής αναφέρονται αυτά τα τραγούδια; Τι λένε;

Β. Αντίσταση1941-1944Από την πρώτη στιγμή…

30 1941Μαΐου : φοιτητές Μανώλης

& Γλέζοςπ Α όστολος

Σάντας κατεβάζουν

π την ναζιστική σημαία α ό π .την Ακρό ολη

Πλήγμα γοήτρου.κατακτητών

▲ Σήμερα, περπατώντας στο κέντρο της Αθήνας, μπορεί κανείς να προσέξει στη γωνία της Πατησίων με τον πεζόδρομο της Γλάδστωνος μία επιγραφή σε σχήμα ανοιχτού βιβλίου. «Εδώ ήταν στην Κατοχή 1941-1944 το Αρχηγείο της Ναζιστικής ΕΣΠΟ. Ανατινάχθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 από την Αντιστασιακή Οργάνωση ΠΕΑΝ - Πανελλήνιος Ενωσις Αγωνιζομένων Νέων¨». 

► Από το φθινόπωρο του 1941 δημιουργήθηκαν οι πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις:

1. π Εθνικό Α ελευθερωτικό

πΜέτω ο (ΕΑΜ ): ,η μεγαλύτερη οργάνωση π με ρωτοβουλία του ΚΚΕ και

συνεργασία άλλων αριστερών, κομμάτων

πσκο ός : του η οργάνωση του αγώνα εναντίον των

κατακτητών & η διασφάλιση π της ελεύθερης ε ιλογής της

διακυβέρνησης της χώρας πμετά την α ελευθέρωση

▲ Συνθήματα στο χωριό Κρανιώνας στην περιοχή Κορεστείων Καστοριάς

◄ Αφίσα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ με τιςσημαίες των τριών Συμμάχων(ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία καιΣοβιετική Ένωση) καλεί τουςΈλληνες να ενωθούν και ναπολεμήσουν το φασισμό.

* Τόσο δεν αγγίζουν η φωτιά με το άχτιπ π ου ένεται ο λαός μου

* Του Θεού το στάρι στα ψηλά καμιόνια πτο φόρτωσαν και άει

* π Μες στην έρμη κι άδεια ολιτεία μένει π το χέρι ου μονάχα π * Με μ ογιά θα γράψει στους μεγάλους τοίχους

ΨΩΜΙ ΚΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ , Οδυσσέας Ελύτης Άξιον Εστί

( π π ) α όσ ασμα η΄

2.Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ):

► ΕΔΕΣ

▲ Ο αρχηγός του ΕΔΕΣ Ναπολέων Ζέρβας και αντάρτες του ΕΔΕΣ.

◄ Οι μορφές αντίστασηςΤο ΕΑΜ κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1942 ένα ολιγοσέλιδο κείμενο στο οποίο παρουσίαζε τις επιδιώξεις του. Συντάκτης του κειμένου ήταν ο παιδαγωγός Δημήτρης Γληνός. Απόσπασμα από αυτό είναι το κείμενο που ακολουθεί στην επόμενη διαφάνεια.

Οι μορφές της πάλης είναι άπειρες. Αρχίζουνε από τις πιο απλές ενέργειες [...] και φτάνουν ως την ένοπλη σύγκρουση στο πεδίο της μάχης. [...] Πρώτα-πρώτα η άρνηση κάθε συνεργασίας με τους ξένους. [...] Ν’ αποφεύγετε να τους μιλάτε, ν’ αποφεύγετε να δίνετε κάθε πληροφορία [...]. Κάθε δουλική προθυμία στην εξυπηρέτησή τους είναι εγκληματική. [...] Ν’ αποφεύγετε όσο μπορείτε κάθε συναλλαγή με τους ξένους καταχτητές, κάθε αγοραπωλησία. [...] Να κυνηγάτε και να στιγματίζετε όλους τους χαφιέδες, τους προδότες, τους καταδότες, τους συνεργάτες της Γκεστάπο και των Καραμπινιέρων να τους περιβάλλετε με την κοινή καταφρόνηση και με την απειλή της φοβερώτερης τιμωρίας. [...]Περνώντας τώρα στην ενεργητική αντίσταση, πρέπει να αγωνίζεστε για τα δικαιώματά σας, κάθε στιγμή [...]. Τα απεργιακά κινήματα είναι η σπουδαιότερη μορφή της ομαδικής πάλης και η αποτελεσματικότερη. [...] Αν σκύβαμε το κεφάλι θα είμαστε πεθαμένοι και ελεεινοί δούλοι του κατακτητή. [...] Μα η ενεργητική αντίσταση προχωρεί όλο και σε ανώτερες μορφές πάλης, φτάνοντας ως τον ανταρτοπόλεμο [...] και τέλος ως την μαζική ένοπλη αντίσταση, όταν θα παρουσιαστεί η κατάλληλη στιγμή.

Δ. Γληνού, Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο;, Αθήνα 1942, σ. 59-62.

. 1942: π Φεβρ ιδρύεται με ρωτοβουλία του ΕΑΜ ο Εθνικός π Λαϊκός Α ελευθερωτικός Στρατός

(ΕΛΑΣ).. 1942: π Ιούν εμφανίζεται μια ομάδα ανταρτών με ε ικεφαλής έναν

π π κομμουνιστή γεω όνο α ό τη Λαμία τον Θανάση Κλάρα , γνωστό με το ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης , καλώντας τον λαό της

π .Ευρυτανίας σε ένο λο αγώνα

▲ π . π , ΟΑρχικα ετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης Δημιούργησε ένα ατριωτικόπ .α ελευθερωτικό στρατό

▲ Αφίσες του ΕΛΑΣ που δείχνουν την ανάπτυξη της δύναμής του από το 1941μέχρι το 1943

π (1942) π Την ίδια ε οχή εμφανίζονται και οι ένο λες ομάδες του ΕΔΕΣ . Τμήματα του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ μαζί με Βρετανούς καταδρομείς ανατίναξαν

τη γέφυρα του πΓοργο οτάμου ( . 1942) π Νοέμ διακό τοντας

τον εφοδιασμό του γερμανικού στρατού της Αφρικής μέσω της Ελλάδας.

Παράλληλη αντίσταση στις πόλειςπ . 1942: π π π , π Α ρ α εργία υ αλλήλων τηλε ικοινωνιών υ οχρέωσε τις αρχές

π π .κατοχής να ροβούν σε αροχές. 1943: π π Ιαν μεγάλη γενική α εργία εμ όδισε αρχές να στείλουν Έλληνες στη

.Γερμανία για εργασία1943: Κηδεία Κωστή Παλαμά έδωσε αφορμή για ένα ογκώδες

.συλλαλητήριο κατά των κατακτητών

▲ Νεαροί διαδηλωτές κατεβαίνουν στους δρόμους στα Γιάννενα, αψηφώντας τις αρχές Κατοχής. Αθήνα, αρχείο Κώστα Μπαλάφα.http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

Μεγάλη συμμετοχή νεολαίας π Ίδρυση α ό το ΕΑΜ της Ενιαίας Πανελλαδικής

Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ).π π π , Ε ίσης ολλές γυναίκες ήραν μέρος στον αγώνα τόσο στην

π π αντίσταση στις όλεις όσο και στον ένο λο αγώνα των .ομάδων του ΕΛΑΣ

▲ "Τα μάτια της κι' η λευτεριά ποτέ δεν ησυχάζουν" Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 249.http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

Η Ελληνίδα στον αγώνα για εθνική και κοινωνική ελευθερία

« π Δεν ντρέ εστε να βγαίνετε κι εσείς οι π γυναίκες στα εζοδρόμια αντί να κάθεστε

π π », στο σ ίτι σας να κοιτάξετε τα αιδιά σαςπ π « » εί ε κά οιος ασυνείδητος Έλληνας σε

. μια νέα Κι αυτή τον κοίταξε μεπ π : « εριφρόνηση και του α άντησε Οι

π Ελληνίδες δεν μ ορούν να είναι σκλάβες . π και μάνες σκλάβων Σήμερα ο ροορισμός μας είναι ο αγώνας για τη ζωή και τη

π ». λευτεριά όλων των αιδιών της Ελλάδας π Με το στόμα της α αντούν όλες οι

.Ελληνίδες« ‘43», , 25-3-Ηρωίδες του Γυναικεία δράση43.

: . , Πηγή Τ Βερβενιώτη Η γυναίκα της, , 1994, . Αντίστασης Οδυσσέας Αθήνα σ

275-276.

Η γνωστή στιχομυθία κατά την ανάκριση της :στην Ασφάλεια

- π π ;Α ό ού είσαι-  π !Α ό την Ελλάδα- ;Πού κατοικείς-  !Στην Ελλάδα- ;Πώς σε λένε-  !Είμαι Ελληνίδα- ;Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου-  !Όλοι οι Έλληνες- ;Τι δουλειά κάνεις-  π !Υ ηρετώ τον Ελληνικό Λαό- π π π ;Α ό οιόν αίρνεις εντολές-  π !Μόνο α ό την Πατρίδα μου

ΗλέκτραπΑ οστόλου  

(1912 - 26 1944) Ιουλίου

π π 26 1944 π Το τώμα της ετάχτηκε φριχτά βασανισμένο στις Ιουλίου έξω α ό το .ξενοδοχείο Κρυστάλ

  ( )   1898 Η Λέλα Ελένη Καραγιάννη γεννήθηκε το στο    χωριό Λίμνη της Εύβοιας αλλά έζησε το μεγαλύτερο   . μέρος της ζωής της στην Αθήνα Παντρεύτηκε τον

π , π φαρμακο οιό Γεώργιο Καραγιάννη με τον ο οίοπ π π .α έκτησαν ε τά αιδιά

  , Κατά την Γερμανική κατοχή έγινε μέλος της, π π αντίστασης μετατρέ οντας το σ ίτι της σε αρχηγείο

  « π π ». της οργάνωσης Μ ουμ ουλίνα Την οργάνωση , 1941. δημιούργησε και χρηματοδότησε η ίδια το

Στόχος της οργάνωσης ήταν η φυγάδευση Βρετανών στρατιωτών στο Κάιρο αλλά και

.δολιοφθορές κατά του εχθρού 1944, Τον Ιούλιο το η Λέλα Καραγιάννη συνελήφθη

π   π   π π π , α ό την Γκεστά ο μαζί με έντε α ό τα αιδιά της   , βασανίστηκε στα κρατητήρια της οδού Μέρλιν   π μεταφέρθηκε στο στρατό εδο συγκέντρωσης

  π Χαϊδαρίου και ύστερα α ό λίγο διάστημα π εκτελέστηκε α ό τους Γερμανούς κατακτητές στο

π     27 αρακείμενο άλσος Χαϊδαρίου μαζί με άλλους , 8 π 1944, αγωνιστές της Αντίστασης στις Σε τεμβρίου

π π π π π .ερί ου ένα μήνα ριν α ό την Α ελευθέρωση π   Μετά θάνατον της α ενεμήθη το Βραβείο Αρετής και

  π   .Αυτοθυσίας α ό την Ακαδημία Αθηνών

( ) Λέλα ΕλένηΚαραγιάννη

 Η πΗρώ Κωνσταντο ούλου , ηπ  16  1927   5 ο οία γεννήθηκε στις Ιουλίου και εκτελέστηκε στις

π  1944  17 , Σε τεμβρίου σε ηλικία χρονών ήταν αγωνίστρια της εθνικής.αντίστασης

-  31 Τα Ες Ες τη συνέλαβαν για δεύτερη φορά στις, π π π Ιουλίου ύστερα α ό ένα σαμ οτάζ σε τρένο ου

π μετέφερε υρομαχικά για λογαριασμό των δυνάμεων. κατοχής Την έκλεισαν στα κρατητήρια της

« » Κομαντατούρ στη οδό Μέρλιν και τη βασάνισαν για , π τρεις εβδομάδες ροκειμένου να μαρτυρήσει τους

  . συντρόφους της στην οργάνωση Αλλά ούτε τα, π π βασανιστήρια ούτε οι δελεαστικές ροτάσεις ου τις

π έκαναν α έδωσαν και τελικά την οδήγησαν στηνπ π .τέρυγα μελλοθανάτων του στρατο έδου Χαϊδαρίου

 5 π  1944 49 Στις Σε τεμβρίου οδηγήθηκε μαζί με άλλους π κρατουμένους στο Σκο ευτήριο της Καισαριανής και

17 - - εκτελέστηκε με σφαίρες όσα τα χρόνια της για«π », π π . αραδειγματισμό ό ως εί αν οι χιτλερικοί Η Ηρώ

π π , 37 έ εσε για τη λευτεριά της ατρίδας μέρεςπ   π .ροτού α ελευθερωθεί η Ελλάδα http://www.sansimera.gr/biographies/689#ixzz2xzkvCS2J

22 1943, π Η μεγαλειώδης συγκέντρωση στην Αθήνα στις Ιουλίου ου συνδυάστηκε με π . 17 π γενική α εργία Η χρονη ε ονίτισσα π Παναγιώτα Σταθο ούλου π έτρεξε να άρει τη, π π π .σημαία αλλά το τανκ έρασε α ό άνω της και τη συνέθλιψε

π Παναγιώτα Σταθο ούλου

Γ. Μαζικά αντίποινα και εκτελέσεις

Αντιστάθηκαν όλοι οι Έλληνες στον κατακτητή; Ποιοι πήραν το μέρος του; Γιατί; Στα αντίποινα των ναζί πώς συμμετείχαν τα τάγματα

ασφαλείας;

3. Οι μαζικές εκτελέσεις και τα τάγματαασφαλείας

  1944, π . Με την είσοδο του η ρακτική των μαζικών εκτελέσεων γενικεύτηκε[...] π π Πολύ δύσκολα βρίσκεται εριοχή της Ελλάδας ου να μην έχει τη

π . δική της μερίδα σε αυτή τη θανατηφόρα λαίλα α Ο συνολικός αριθμός π . των θυμάτων είναι ακόμα δύσκολο να ροσδιοριστεί με ακρίβεια Οι

­ , π διαρκείς εκτελέσεις σε μικρή κλίμα κα δεν καταγράφονταν ό ως δεν π « » καταγραφόταν μεγάλο οσοστό του μεριδίου των ταγμάτων

π ­ , ασφαλείας και των άλλων αρα στρατιωτικών αστυνομικών ή άλλων ­ , σχηματισμών των συνεργα τών του κατακτητή εξαιρετικά π . θανατηφόρων στις ε ιδρομές τους

 . , « π », Γ Μαργαρίτης Η ένο λη Αντίσταση ,Ιστορία του νέου ελληνισμού

, . 8 , . 141-142.Ελληνικά Γράμματα τόμ ος σ

► Ταγματασφαλίτες: συνεργάτες των Γερμανών

« Είναι φίλοι μας οι

»Γερμανοί

► Ο ντόπιος «Εφιάλτης» ταγματασφαλίτης

▲ ~ Συναγερμός THE ALARM Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη

http://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html

▲ Μασκοφόρος συνεργάτης τωνκατοχικών δυνάμεων.

▲ Κατοχή. Μετά το μπλόκο... Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδοςhttp://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

, ,Ένα γλυκό ξημέρωμα βαράγαν οι τσολιάδες π π τα σ ίτια μας μ λοκάρανε με τους

.Γερμαναράδες π π Πρωί ρωί ηγαίναμε όλοι στη δουλειά μας

, ! και οι τσολιάδες φώναζαν βουρ Για την Κοκκινιά.μας π π π Στο δρόμο ου μας ήγαιναν ρος την Οσία Ξένη

[= π ],μια εριοχή στην Κοκκινιάπ’ π π , π α τη γωνιά ου ρόβαλα βλέ ω δυο

.σκοτωμένοι, π , π , Ε ρε αιδιά τι να σας ω ράγισε η καρδιά μου π .κι α ό τα δόλια μάτια μου τρέχαν τα δάκρυά μου

π , ,Ένα ρωί ξημέρωμα δεκαεφτά Αυγούστου , οι Γερμανοί μας σκότωσαν έτσι για χάρη

.γούστου« π »Ο μ λόκος της Κοκκινιάς

– : πΣτίχοι μουσική Νίκος Δημό ουλος

... ~ Κατηγορώ J' ACCUSE Σκίτσο του Φωκιωνα Δημητριάδη

http://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html

Δεν είχε φέξει ακόμα, όταν εβούιξε τριγύρω: «Προσοχή, προσοχή!Όλοι οι άντρες κρυφτείτε!». Δεν πρόλαβαν. Μέσα στο μισοσκόταδοδεν εξεχώριζες καλά. «Μπλόκος!» φώναζαν, «μπλόκος! Μας κυκλώσανε παντού!». Βγαίνανε οι γυναίκες, τις λόγχιζαν [=τις σκότωναν με τη λόγχη] μπρος στο κατώφλι τους. Αποσπούσανε [=έπαιρναν] τα παιδιά από τους πατεράδες. Τους άντρες, τους εσέρνανε απ’ τα πόδια κι απ’ τα μαλλιά. Μέσα στο μισοσκόταδο ξεχώριζες ένα βογγητό, δεν έβλεπες το πρόσωπο. Ξημερωθήκανε όλοι οι άντρες γονατιστοί. Ώσπου έσκασε ο ήλιος, ήρθε τότε κι η μάσκα [=ο Έλληνας συνεργάτης των Γερμανών που φορούσε μάσκα]. Ένα πανί κατάμαυρο της σκέπαζε την κεφαλή, φαίνονταν μόνο μάτια, κι έδειχνε με το δάχτυλο [...]. Έδειχνε με το δάχτυλο η μάσκα και προχωρούσε.Στήσανε πολυβόλα, και τους εγάζωσε η ριπή [...]. Τους άλλους πουαπομείνανε, τους βάλανε στη μέση και [...], τραβούσαν προς τηδύση. Δεν τους ξανάδε κανείς, επέρασαν πολλά σύνορα, εχάθηκανστην Ευρώπη, μέσα στα στρατόπεδα.Μέλπω Αξιώτη, Εικοστός αιώνας, έτος 1982

. * Γύρισα τα μάτια δάκρυα γιομάτα πκατά το αραθύρι

* Και κοιτώντας έξω καταχιονισμένα τα δέντρα των κοιλάδων

, π * Αδελφοί μου εί α ως κι αυτά μια μέρα ' κι αυτά θα τ ατιμάσουν

πΠροσω ιδοφόροι * μες στον άλλοναιώνα

τις θηλιές ετοιμάζουν

, Οδυσσέας Ελύτης Άξιον Εστί( π π ) α όσ ασμα η΄

π' . . . Α τα κόκκαλα βγαλμένη ~ HYMN TO LIBERTY

Σκίτσο του Φωκιωνα Δημητριάδηhttp://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html 

► Στο κάψιμο των χωριών συμμετέχουν μαζί με τους ναζί και ταγματασφαλίτες

▲ Η καταστροφή του Διστόμου. Τη φωτογραφία αυτή έδωσε στο Σπ. Μελετζή η Εθνική Αλληλεγγύη, το 1945. Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 37. © Σπύρος Μελετζήςhttp://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

◄ 1944. Δίστομο. Dmitri Kessel, Ελλάδα 1944,ΑΜΜΟΣ, 1997, εικ. 19. © ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΜΜΟΣhttp://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

65

Φύλλο Εργασίας π π Δραστηριότητα η ο οία αφορά τη ναζιστική άσκηση αντι οίνων

. : στην Ελλάδα Θέμα π ;Εάν οι τό οι είχαν φωνή τι θα μας έλεγαν π π π Κάθε ομάδα μαθητών αίρνει φωτογραφίες εριοχών ου

π « » υ έστησαν τη βία του εθνικοσοσιαλισμού και τους δίνει λαλιά π .δημιουργώντας στίχους ή ένα σύμβολο για ανό ή γκράφιτι

Πηγή: Ζέτα Παπανδρέου: «Ναζιστική κατοχή στην Ελλάδα και άσκηση αντιποίνων» .

66

► Μία ταινία για τηνπ αντιμετώ ιση του

π π ροσω ικού θρήνου και .του ιστορικού χρέους

Σκηνοθεσία Στεφανπ -Director Stefan Χαου τ

Hauppt(2006)

. Δ «Ελεύθερη Ελλάδα»

Έτσι ονομάστηκαν οι περιοχές της Ελλάδας, που χάρη στην Αντίσταση δεν

ελέγχονταν πλέον από τους κατακτητές. Εκεί, με

πρωτοβουλία του ΕΑΜ:

Η «Κυβέρνηση του βουνού» 1944: Μάρτιος ΕΑΜ δημιούργησε την

π π Πολιτική Ε ιτρο ή ΕθνικήςπΑ ελευθέρωσης (ΠΕΕΑ ),

«γνωστή ως Κυβέρνηση τουΒουνού».

Αυτή ανέλαβε τη διοίκηση τωνπ π .α ελευθερωμένων εριοχών

Λίγο αργότερα οργανώθηκαν εκλογές για την ανάδειξη Εθνικού

( ), π Συμβουλίου Εθνοσυνέλευση ο ου π για ρώτη φορά ψήφισαν γυναίκες π π 18 .και νέοι άνω α ό ετών

Το Εθνικό Συμβούλιο συνήλθε στο χωριό Κορυσχάδες .της Ευρυτανίας

◄ Ίσα δικαιώματα και οι γυναίκες. Από το λεύκωμα του Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 101. http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

► Λαϊκό δικαστήριο. Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες

στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 107. http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

◄ Θέατρο στην ελεύθερη Ελλάδα. Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 252.http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

► Τα μέλη της Π.Ε.Ε.Α. Από αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται οι: Κ. Γαβριηλίδης, Στ.

Χατζήμπεης, ’γγελος Aγγελόπουλος, Στρατηγός Μανόλης Μάντακας, Γιώργ.

Σιάντος, Πέτρος Κόκκαλης, Αλεξ. Σβώλος, Ιωακείμ Κοζάνης, Ευρ. Μπακιρτζής, Ηλίας

Τσιριμώκος και Νίκος Ασκούτσης. Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα

βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 102. http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/

gallery/index.html

Ε. Απελευθέρωση

Όλα έδειχναν ότι οπ όλεμος τελείωνε( 1944, 1945).γεγονότα

Όλες οι ελληνικέςπ & ολιτικές

αντιστασιακές, δυνάμεις καθώς και

η ελληνική κυβέρνηση του

π Καΐρου υ έγραψαν τη συμφωνία του

(20 Λιβάνου 1944)Μαΐου , η

π π π ο οία ροέβλε ε τον σχηματισμό

κυβέρνησης .εθνικής ενότητας

▲ Ο Π. Ρούσος, ο Αλ. Σβώλος και ο Στ. Σαράφης, φεύγοντας από την Ευρυτανία για το Λίβανο. Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 108. © Σπύρος Μελετζήςhttp://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

► Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Γ. Παπανδρέου. 

Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ιστορικής και Εθνολογικής

Εταιρείας της Ελλάδος.http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

◄ Το ξενοδοχείο όπου έγινε το συνέδριο του Λιβάνου (Μάιος του 1944). Στο συνέδριο αυτό πήραν μέρος η εξόριστη κυβέρνηση, τα ελληνικά προπολεμικά κόμματα, ο ΕΔΕΣ, το ΚΚΕ, η ΠΕΕΑ, το ΕΑΜ κ.ά. Το «Εθνικό Συμβόλαιο» που υπογράφτηκε όριζε, ανάμεσα στα άλλα, ότι θα σχηματιζόταν ενιαία κυβέρνηση, χωρίς όμως να αναφέρει ποιες θέσεις θα έπαιρνε το ΕΑΜ ούτε ποιο πολίτευμα θα ίσχυε στην Ελλάδα μετά την Απελευθέρωση.

π Μετά την Α ελευθέρωση(12 . 1944Οκτ ) αυτή η

Κυβέρνηση μεπ π ρωθυ ουργό τον

ΓεώργιοπΠα ανδρέου ,

εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ανέλαβε την

.εξουσία

► Οκτώβριος 1944. Η στιγμή της Απελευθέρωσης. Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου υψώνει την

ελληνική σημαία στον ιερό βράχο της Ακρόπολης, Αθήνα, ΕΛΙΑ

π «Συχνά υ ό το κράτος της οργής» για τηνπ ολιτική διαχείριση της σύγχρονης κρίσηςπ ολλοί δείχνουν να ξεχνούν κι οι νεότερες

γενιές να μην γνωρίζουν καν τι συνέβη στη . χώρα μας στα χρόνια της κατοχής Δουλειά

, των ιστορικών είναι να ενθυμούνται ό τι οι , π άλλοι ξεχνούν άρα να ε αναφέρουν στη

.συγχρονία τη μνήμη της κατοχής