Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολ )γηση...

Π325 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού

αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες

εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Νεοελληνική Λογοτεχνία

Γ΄ Δημοτικού

Τίτλος

laquoΚάτω από το χιόνιraquo

Συγγραφή ΝΤΑΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ

Εφαρμογή ΚΟΛΟΣΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ amp ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θεσσαλονίκη 2014

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων

MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

Γ΄ Δημοτικού laquoΚάτω από το χιόνιraquo

Σελίδα 2 από 49

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ laquoΔημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθμια και

Ββάθμια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος laquoΕκπαίδευση και Δια Βίου Μάθησηraquo η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π325 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από

κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ

Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας

Κώστας Ντίνας amp Σωφρόνης Χατζησαββίδης

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

httpwwwgreeklanguagegr

Καραμαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαμαριά Θεσσαλονίκη

Τηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr





Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος

Κάτω από το χιόνι

Εφαρμογή σεναρίου

Σοφία Κολοσίδου

Δημιουργία σεναρίου

Αθανασία Νταή

Διδακτικό αντικείμενο


Τάξη

Γ΄ Δημοτικού (σε συνδιδασκαλία με Β΄ και Δ΄)

Σχολική μονάδα

Δημοτικό Σχολείο Μεσιανού Πέλλας

Χρονολογία

Από 13-01-2014 έως 27-01-2014

Διδακτικήθεματική ενότητα

Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού ενότητα 22 laquoΙστορίες του χειμώναraquo υποενότητα laquoΚάτω απrsquo

το χιόνιraquo

Διαθεματικό

Όχι

Χρονική διάρκεια

Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτήθηκαν 13 + διδακτικές ώρες

Χώρος

Ι Φυσικός χώρος





Εντός σχολείου Αίθουσα διδασκαλίας στην οποία είναι τοποθετημένοι οι

ηλεκτρονικοί υπολογιστές Η ίδια αίθουσα χρησιμοποιείται και ως αίθουσα

πολλαπλών χρήσεων

ΙΙ Εικονικός χώρος wwwstorybirdcom Τagxedo Lino Kvisoft FlipBook Maker

Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή

Μαθητής

Εξοικείωση με την εργασία σε ομάδες

Εξοικείωση με το άνοιγμα και την αποθήκευση φακέλων και αρχείων

Εξοικείωση με το πληκτρολόγιο το ποντίκι και τον κειμενογράφο

(πληκτρολόγηση σύντομων κειμένων)

Εξοικείωση με τις λειτουργίες laquoαντιγραφήraquo και laquoεπικόλλησηraquo κειμένων

καιεικόνων

Εξοικείωση περιήγησης στην ιστοσελίδα της Πύλης για την αναζήτηση

λέξεων στο ηλεκτρονικό λεξικό

Εξοικείωση με ένα πρόγραμμα δημιουργίας flipping book (πχ FlippingBook

Kvisoft FlipBook Maker)

Εξοικείωση με λογισμικά ζωγραφικής όπως το Paint το RNA

Δυνατότητα πλοήγησης σε μια ιστοσελίδα

Βασική εμπειρία με τις διαδικτυακές εφαρμογές Τagxedo Glogster Lino

Storybird

Εάν οι μαθητές-τριες δεν γνωρίζουν και δεν είναι εξοικειωμένοι με κάποιο από τα

προγράμματα ή τις εφαρμογές που προτείνεται να χρησιμοποιηθούν στις

δραστηριότητες του σεναρίου οη εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει την κατάλληλη

δραστηριότητα για τη δική τουτης τάξη καθώς προτείνονται συνήθως παραπάνω

από ένας τρόποι εκτέλεσης μιας δραστηριότητας ή μπορεί να τροποποιήσει τις

δραστηριότητες έτσι ώστε να τις προσαρμόσει στις γνώσεις και τις δεξιότητες των





μαθητών-τριών τουτης επιλέγοντας το κατάλληλο για τη δικιά τουτης τάξη

Επίσης μπορεί να αφιερώσει κάποιο χρόνο για την εκμάθηση του προγράμματος ή

της εφαρμογής που θα θελήσει να χρησιμοποιήσει ιδιαίτερα αν θεωρεί ότι θα είναι

χρήσιμο και μελλοντικά για τους μαθητές τουτης

Υλικοτεχνική υποδομή σχολικής μονάδας

Υπολογιστές (φορητοί ή σταθεροί) για τους μαθητές συνδεμένοι στο

διαδίκτυο

Λογισμικά που θα χρειαστούν για την εφαρμογή του σεναρίου (πχ Office της

Microsoft) αν δεν επιλεγούν online προγράμματα και εφαρμογές

Προεργασία δασκάλου

Τοποθέτηση όλων των αρχείων που θα χρειαστούν οι μαθητές σε έναν

κοινόχρηστο φάκελο προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε αυτά όλα τα παιδιά

και να αποθηκεύουν εκεί τις τελικές εργασίες τους

Επιλογή των laquoκειμένωνraquo που τελικά θα χρησιμοποιήσει

Τοποθέτηση των κειμένων ηχητικών αρχείων και πολυμεσικών

παρουσιάσεων που θα χρησιμοποιήσει στις αρχικές κυρίως δραστηριότητες σε

μια ιστοσελίδα που θα φτιάξει ή τοποθέτησή των αρχείων σε έναν φάκελο

και αποθήκευση αυτού του φάκελου στους υπολογιστές των μαθητών

Έλεγχος πριν από κάθε μάθημα των ιστοσελίδων που πρόκειται να

χρησιμοποιηθούν προκειμένου να υπάρξει επιβεβαίωση ότι παραμένουν

ενεργές και δεν έχει αλλάξει το περιεχόμενό τους

Εγκατάσταση στους υπολογιστές όλων των λογισμικών που θα

χρησιμοποιηθούν κατά την εφαρμογή του σεναρίου

Εφαρμογή στην τάξη

Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη





Το σενάριο στηρίζεται

---

Το σενάριο αντλεί

Το παρόν σενάριο δεν αντλεί από κάποιο συγκεκριμένο σενάριο Κυρίως

χρησιμοποιεί προτεινόμενες δραστηριότητες της υποενότητας laquoΚάτω απrsquo το χιόνιraquo

τις οποίες διαφοροποιεί εντάσσοντας τις ΤΠΕ ή περιλαμβάνει γνωστές σε όλους

πρακτικές και δραστηριότητες πχ εικονογράφηση των ποιημάτων δημιουργία

καλλιγραφημάτων (σχηματική ποίηση) χρήση πινάκων ως πηγή έμπνευσης για τη

δημιουργία κειμένων-ποιημάτων Ωστόσο η ιδέα της ανάρτησης υλικού που θα

χρησιμοποιηθεί κατά τη διδασκαλία σε μια ιστοσελίδα αντλεί από το σενάριο του

Κωνσταντίνου Ταλαμπίρη laquoΑισώπου Μύθοιraquo Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Δημοτικού

2012 Η προτεινόμενη σύνδεση της διδασκαλίας των χαϊκού με την περιβαλλοντική

εκπαίδευση αντλεί από τις προτάσεις της Ελένης Καρυδά (2006) και της

Αθανασοπούλου Αφροδίτης (2008) Τέλος η δραστηριότητα αναφορικά με τις

προσωποποιήσεις στα Χαϊκού είναι από την ιστοσελίδα laquoβιβλιο-Βhellipόπως θαλπωρήraquo

httpsykees8blogspotgr201212xhtml [13-1-2013]

Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν στα τρία πρώτα δίωρα είχαν ως στόχο να

κατακτήσουν οι μαθητές-τριες την έννοια της lsquoομοιοκαταληξίαςrsquo (ίδια ηχητική

απόδοση καταλήξεων τονισμός στην ίδια συλλαβή ρυθμός) με τη σύνδεση

περιεχομένου και εικόνων σε ποιήματα να αφυπνιστούν ως προς τα άτομα που

ενεργούν με δόλο και να δημιουργήσουν δικά τους ποιήματα και ζωγραφιές Έγινε

έτσι αρχικά η επεξεργασία του παραμυθιού laquoΗ Πουπού και η Καρλόταraquo και

σχολιάστηκαν ποιήματα από το Ανθολόγια της Γ΄ και της Δ΄ Τάξης ατομικά και

ομαδικά





Τα τρία τελευταία δίωρα το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στον συνδυασμό της

ποίησης με τη μουσική και τη ζωγραφική στη γνωριμία με τα χαϊκού ελληνικά και

ξένα στη σύνθεση δικών τους ποιημάτων και χαϊκού και στη δημιουργία

ηλεκτρονικών ενθύμιων από τα έργα τους και τη συμμετοχή τους στις

δραστηριότητες

Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο

Σύμφωνα με τον οδηγό για τον εκπαιδευτικό του Νέου Προγράμματος Σπουδών για

τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας (httpdigitalschoolminedugovgrinfonewpsphp)

η εισαγωγή της ποίησης στο Δημοτικό έχει ως στόχο την εξοικείωση των μαθητών-

τριών με αυτή και την απόλαυση της ποίησης από τουςτις μαθητές-τριες Στις

μικρότερες τάξεις δίνεται έμφαση στον ρυθμό στο παιχνίδι των λέξεων στη χρήση

της μουσικής ως laquoγέφυραςraquo προς την ποίηση Εκτός από την ανάγνωση ή ακρόαση

της ποίησης στόχο αποτελεί και η συγγραφή Είναι αναγκαίο λοιπόν να

προσφερθούν στουςστις μαθητές-τριες ερεθίσματα να παίξουν με τις λέξεις να

επιστρατεύσουν τη φαντασία τους και να δημιουργήσουν Λαμβάνοντας όλα αυτά

υπόψη στο παρόν σενάριο γίνεται προσπάθεια να προσφερθούν δραστηριότητες που

θα έχουν παιγνιώδη μορφή θα δραστηριοποιούν τουςτις μαθητές-τριες θα

προκαλούν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους εμπλέκοντας και άλλες μορφές

τέχνης όπως τη μουσική και τη ζωγραφική Στόχο δεν αποτελεί η αυστηρή ανάλυση

της μορφής και του νοήματος των ποιημάτων αλλά η ώθηση των παιδιών προς τη

δημιουργία και το παιχνίδι των λέξεων προσφέροντάς τους ως διευκόλυνση κάποιους

βασικούς μηχανισμούς ποιητικής γραφής

Η τάξη οργανώνεται σε ομάδες καθώς σύμφωνα με την κοινωνικοπολιτιστική

προσέγγιση ενθαρρύνεται η επικοινωνία η ανταλλαγή απόψεων η συνεργατική





μάθηση και η δημιουργία― ουσιαστικά η δημιουργία μιας κοινότητας μάθησης

Κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων οη εκπαιδευτικός είναι υποστηρικτικός-ή

και καθοδηγητικός-ή παρέχει αναλυτικές οδηγίες προσπαθεί να προσαρμόζει τις

δραστηριότητες το υλικό και τα φύλλα δραστηριοτήτων στο επίπεδο των μαθητών

Παράλληλα όμως εκμεταλλεύεται τις προϋπάρχουσες γνώσεις των παιδιών και

στοχεύει στη δημιουργία ενός πλαισίου συνεργατικής και διερευνητικής διδασκαλίας

Οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται διαφοροποιώντας τις ήδη υπάρχουσες

δραστηριότητες της υποενότητας γιατί συμβάλλουν θετικά στη διδασκαλία και στην

επίτευξη των στόχων της όπως αναφέρεται αναλυτικά στο κεφάλαιο Ε του σεναρίου

στο υποκεφάλαιο laquoαξιοποίηση των ΤΠΕraquo

Δ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ

Γνώσεις για τον κόσμο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής

Επιδιώκεται

να γνωρίσουν οι μαθητές-τριες τις τέχνες και να διαμορφώσουν μια θετική

στάση προς αυτές∙

να καλλιεργήσουν οι μαθητές-τριες δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας

στο πλαίσιο ομαδικής δουλειάς και να μάθουν να λειτουργούν ως μια

κοινότητα μάθησης και συνεργασίας∙

να αποκτήσουν μια περισσότερο κριτική στάση απέναντι σε ενέργειες

ανθρώπων των οποίων οι προθέσεις δεν είναι ξεκάθαρες∙

να ενδυναμωθεί η αυτενέργεια και η κριτική σκέψη των μαθητών∙

να μάθουν να συζητούν και να κοινοποιούν τις απόψεις και τα συμπεράσματά

τους∙

να καλλιεργήσουν τη δημιουργικότητά τους∙





να γνωρίσουν καλύτερα τομείς της πολιτισμικής παραγωγής όπως η ποίηση η

ζωγραφική η μουσική

Γνώσεις για τη γλώσσα

Επιδιώκονται τα εξής

κυρίως στόχος είναι να δημιουργηθεί μια θετική στάση των παιδιών προς την

ποίηση∙

να προσεγγίσουν την ποίηση ως ένα παιχνίδι laquoλέξεων και εικόνωνraquo∙

να γνωρίσουν την ποίηση των χαϊκού∙

να γνωρίσουν διαφορετικές μορφές ποίησης και να τις συγκρίνουν∙

να μάθουν να εκφράζονται με ποιητικό τρόπο και κυρίως να παράγουν

laquoποιητικές εικόνεςraquo∙

να κατανοήσουν τι είναι lsquoομοιοκαταληξίαrsquo και να αντιληφθούν τη

μουσικότητα και τον ρυθμό των ποιημάτων που παρουσιάζουν

ομοιοκαταληξία πώς διαμορφώνεται και τι προσφέρει σε ένα ποίημα∙

να γνωρίσουν ένα από τα σχήματα λόγου την lsquoπροσωποποίησηrsquo∙

να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με τα καλλιγραφήματα (σχηματική ποίηση)∙

να μάθουν τους κανόνες συλλαβισμού∙

να συνειδητοποιήσουν τους τρόπους συλλειτουργίας εικόνας και λόγου και να

ασκηθούν στην παραγωγή ενός πολυτροπικού κειμένου∙

να καλλιεργήσουν τον γραπτό και προφορικό λόγο τους καθώς και δεξιότητες

προφορικής παρουσίασης και απαγγελίας

Γραμματισμοί1

Οι μαθητές-τριες επιδιώκεται

1 Ορισμένοι από τους παρακάτω στόχους θα επιτευχθούν μόνο αν χρησιμοποιηθούν κατά την

εφαρμογή του σεναρίου τα προγράμματα και οι εφαρμογές στις οποίες αναφέρονται





να ασκηθούν στο άνοιγμα και αποθήκευση φακέλων και εγγράφων∙

να ασκηθούν στη συγγραφή σύντομων κειμένων στον κειμενογράφο καθώς

και να χρησιμοποιούν online κειμενογράφους∙

να καλλιεργήσουν δεξιότητες χρήσης του πληκτρολογίου και του ποντικιού∙

να εξοικειωθούν με τη χρήση του Αντίστροφου ηλεκτρονικού λεξικού

(Αναστασιάδη-Συμεωνίδη)∙

να ασκηθούν στις λειτουργίες της αντιγραφής της επικόλλησης της χρήσης

υπερσυνδέσμου καθώς και στην ταυτόχρονη χρήση παραθύρων∙

να μάθουν να χρησιμοποιηθούν διαδικτυακές εφαρμογές όπως Lino

Tagxedo Storybird∙

να ασκήσουν δεξιότητες ζωγραφικής με λογισμικά ζωγραφικής αλλά και με

μη ψηφιακά μέσα∙

να ασκήσουν δεξιότητες περιήγησης σε μια ιστοσελίδα∙

να μάθουν να δημιουργούν flippingbook και παρουσιάσεις χρησιμοποιώντας

προγράμματα παρουσίασης και δημιουργίας flippingbook

Διδακτικές πρακτικές

Οι διδακτικές πρακτικές που χρησιμοποιούνται παρουσιάζονται αναλυτικά στο Ε

Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Αφετηρία για τη δημιουργία του παρόντος σεναρίου αποτελεί η υποενότητα laquoΚάτω

απrsquo το χιόνιraquo (Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού ενότητα 22 laquoΙστορίες του χειμώναraquo) και η

επιδίωξη να εξυπηρετηθούν οι στόχοι της συγκεκριμένης υποενότητας μέσω μιας πιο

ενεργητικής και δημιουργικής εμπλοκής των μαθητών-τριών στη μαθησιακή

διαδικασία





Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

Το παρόν σενάριο είναι απόλυτα συμβατό με το ΠΣ για τη Γ΄ Τάξη Δημοτικού στα

μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας καθώς βασίζεται σε

δραστηριότητες της υποενότητες laquoΚάτω απrsquo το χιόνιraquo του βιβλίου της Γλώσσας (β΄

τεύχος) της Γ΄ Δημοτικού (Ιντζίδης Παπαδόπουλος Σιούτης amp Τικτοπούλου2010)

και εξυπηρετεί τους στόχους της ενότητας αυτής και του ΠΣ

Το παρόν σενάριο εφαρμόστηκε σε μια τάξη με έξι μαθητές σε ένα διθέσιο

σχολείο Στην τάξη αυτή φοιτούσαν δύο μαθητές της Β΄ Δημοτικού δύο της Γ΄ και

δύο της Δ΄ ενώ δύο μαθητές ήταν αλλοδαποί

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Οι προτεινόμενες δραστηριότητες στο παρόν σενάριο πραγματοποιούνται με τη

χρήση των ΤΠΕ Πιο συγκεκριμένα στο παρόν σενάριο χρησιμοποιούνται τα

παρακάτω

κειμενογράφος

πολυμεσικές παρουσιάσεις

μουσικά κομμάτια μελοποιημένα ποιήματα

Αντίστροφο Ηλεκτρονικό Λεξικό (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη)

online εργαλεία συνεργατικής γραφής όπως storybird

η online εφαρμογή tagxedo

λογισμικό δημιουργίας flipping book (πχ FlippingBook Kvisoft FlipBook

Maker)

λογισμικά ζωγραφικής όπως το paint το RNA κα

η ιστοσελίδα laquoκάτω απrsquoτο χιόνι-Χαϊκούraquo που δημιουργήθηκε για το

συγκεκριμένο σενάριο

η online εφαρμογή lino





Η αξιοποίηση των ΤΠΕ επιβάλλεται καθώς είναι αναγκαία η εξοικείωση των

μαθητών με τις ΤΠΕ διότι η καλλιέργεια οποιωνδήποτε γραμματισμών και

δεξιοτήτων είναι αναγκαίο να πραγματοποιείται στο πλαίσιο του σύγχρονου

ψηφιακού περιβάλλοντος που περιβάλλει τα παιδιά και στο οποίο καλούνται

μελλοντικά να λειτουργήσουν και είναι επίσης αναγκαίο να μην περιορίζεται στην

αποκλειστική χρήση έντυπων μέσων Επιπλέον παρουσιάζει τα παρακάτω

πλεονεκτήματα

Η χρήση των πολυμεσικών παρουσιάσεων και των μελοποιημένων ποιημάτων

προσφέρει εναλλακτικό τρόπο γνωριμίας των παιδιών με την ποίηση πιο

ελκυστικό

Η χρήση της εφαρμογής lino δίνει πιο παιγνιώδη χαρακτήρα στη

δραστηριότητα στην οποία χρησιμοποιείται

Η οργάνωση και παρουσίαση του υλικού αναφορικά με τα χαϊκού σε μια

ιστοσελίδα ή CD δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να το ξαναδούν στο

σπίτι τους

Η χρήση των ΤΠΕ παρέχει τη δυνατότητα όμορφης παρουσίασης των

εργασιών των παιδιών και δημοσίευσης τους

Η εφαρμογή tagxedo παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας σχηματικής

ποίησης-καλλιγραφημμάτων

Κείμενα

Λογοτεχνικά κείμενα

Νίκος Γκάτσος laquoΟ εφιάλτης της Περσεφόνηςraquo στο Ανθολόγιο Λογοτεχνικών

Κειμένων ndash Στο σχολείο του κόσμου Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού σ 26





Οδυσσέας Ελύτης laquoΟ γλάροςraquo2 στο Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων ndash Στο

σχολείο του κόσμου Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού σ 152

Οδυσσέας Ελύτης laquoΤο τρελοβάποροraquo3 από το laquoΟ ήλιος ο ηλιάτοραςraquo Αθήνα

Ίκαρος 1971 Διαθέσιμο στο Σπουδαστήριο Νέου ελληνισμού

Θέτη Χορτιάτη laquoΛούνα παρκ παπούλη μουraquo στο Ανθολόγιο Λογοτεχνικών

Κειμένων -Στο σχολείο του κόσμου Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού σ 39

Ευγένιος Τριβιζάς laquoΗ Πουπού η Καρλόταraquo σε εικονογράφηση της Ναταλίας

Καπατσούλια Αθήνα Μεταίχμιο 2012 Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Μικρού

Αναγνώστη

Τραγούδια

laquoΟ γλάροςraquo από τον δίσκο laquoΗ Ποδηλάτισσαraquo μουσική Μιχάλης Τρανουδάκης

στίχοι Οδυσσέας Ελύτης ερμηνεία Αφροδίτη Μάνου Lyra 1979

laquoΟ εφιάλτης της Περσεφόνηςraquo από τον δίσκο laquoΤα παράλογαraquo στίχοι Νίκος

Γκάτσος μουσική Μάνος Χατζηδάκης ερμηνεία Μαρία Φαραντούρη 1976

Μουσική

laquoΤέσσερις Εποχέςraquo Βιβάλντι

Sigmatropic laquoΔεκαέξι χαϊκού και άλλες ιστορίεςraquo μουσική Sigmatropic στίχοι

Γιώργος Σεφέρης Hitch Hyke Records 2002

Βίντεο

2 Το συγκεκριμένο ποίημα προέρχεται από τη συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη laquoΤα ρω του έρωταraquo

(1972)

3 Στο εμπλουτισμένο βιβλίο του Ανθολογίου της Γ΄ και της Δ΄ Τάξης υπάρχει σύνδεσμος που οδηγεί

στον laquoΜικρό αναγνώστηraquo όπου διατίθενται τα δύο τραγούδια laquoΤρελοβάποροraquo και laquoΠοδηλάτισσαraquo





laquoClaude Monet - The Impressionist Painterraquo βίντεο με συλλογή εικόνων από το έργο

του Claude Monet (διάρκεια 1151)

laquoFour seasons in paintings winterraquo βίντεο με ποικίλα ζωγραφικά έργα

συνοδευόμενα από το έργο laquoWinterraquo του Vivaldi (διάρκεια 115)

laquoPaintings Of Autumn Landscapes Quadri di Panorami Autunnaliraquo βίντεο με ποικίλα

ζωγραφικά έργα (διάρκεια 608)

laquoClaude Monet ndash Winter Talesraquo βίντεο με έργα του Claude Monet σε μουσική του

Claude Debussy (διάρκεια 243)

laquoSpring paintings - Quadri Dedicati alla Primaveraraquo συλλογή ποικίλων ζωγραφικών

έργων (διάρκεια 448)

Μη λογοτεχνικό κείμενο

Φιλιππάκη-Warburton Ε Μ Γεωργιαφέντη Γ Κοτζόγλου amp Μ Λουκά Γραμματική

Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού Αθήνα ΟΕΔΒ

Ιστοσελίδες

Αντίστροφο ηλεκτρονικό λεξικό (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη) της laquoΠύλης για την

ελληνική γλώσσαraquo

Ιστοσελίδα fouitgr πίνακες με θέμα το φθινόπωρο

Blog της Άννας Αγγελοπούλου πίνακες με θέμα το χειμώνα

Ιστοσελίδα laquoΚάτω απrsquo το χιόνι-Ποίηση Χαϊκούraquo που περιέχει

σύνδεσμο που οδηγεί στο blog βιβλιο-Βhellipόπως θαλπωρή


παράδειγμα καλλιγραφήματος με tagxedo

συνδέσμους με τα παραδείγματα φύλλων εργασίας των online κειμενογράφων





σύνδεσμο που οδηγεί στο βίντεο laquoΙαπωνική ποίηση Χαϊκούraquo (διάρκεια 631)

διάφορα ιαπωνικά και ελληνικά Χαϊκού

σύνδεσμο που οδηγεί στο βίντεο laquoΧαϊκού Σεφέρηςraquo (διάρκεια 217)

σύνδεσμο που οδηγεί σε βίντεο που περιέχει μελοποιημένο το πέμπτο Χαϊκού

του Σεφέρη από το συγκρότημα Sigmatropic

Διδακτική πορείαστάδιαφάσεις

1η amp 2η διδακτική ώρα

Το πρώτο δίωρο ξεκίνησε με την προβολή του εξώφυλλου του ψηφιακού βιβλίου laquoΗ

Πουπού η Καρλόταraquo του Ευγένιου Τριβιζά Το σενάριο προτείνει την επεξεργασία

του παραμυθιού Τα παιδιά παρατήρησαν την εικόνα και εντόπισαν τον τίτλο τον

συγγραφέα και τον εικονογράφο Έπειτα εστιάσαμε στον τίτλο Τα παιδιά ρωτήθηκαν

ποιος ήταν ο λόγος που ο συγγραφές επέλεξε τα συγκεκριμένα ονόματα για τα

δύο ζώα-πρωταγωνιστές Δεν υπήρξε δυσκολία στον εντοπισμό της ομοιοκαταληξίας

των ζώων και των επιλεγμένων ονομάτων (αλεπού-Πουπού κότα-Καρλότα) Στη

συνέχεια ρωτήθηκαν οι μαθητές για ποιο χαρακτηριστικό είναι γνωστή η αλεπού το

οποίο χρησιμοποιείται συχνά και σε παρομοίωση Η απάντηση ήταν η πονηριά της

και σχολιάστηκε ο ρόλος της αλεπούς στα παραμύθια Έπειτα επεξεργαστήκαμε το

παραμύθι όχι όμως γραμμικά





Πήγαμε αρχικά στην πρώτη σελίδα και επεξεργαστήκαμε α) τις εικόνες των

ηρώων περιγράφοντάς τους και β) τους στίχους που βρίσκονται κάτω από κάθε

εικόνα εντοπίζοντας τις ομοιοκαταληξίες Έτσι αναφέραμε πως η ομοιοκαταληξία

εντοπίζεται στις τελευταίες λέξεις των στίχων ενός ποιήματος και συνήθως τη

συναντάμε σε ζεύγη λέξεων Επισημάναμε πως δεν είναι απαραίτητη η χρήση

των ίδιων γραμμάτων στις καταλήξεις των λέξεων αλλά η χρήση ίδιων φθόγγων για

την ίδια ηχητική πρόσληψη Για την περαιτέρω επεξεργασία του παραμυθιού

αρκεστήκαμε μόνο στο να ακούμε τη διαδικτυακή αφήγησή του χωρίς να γυρνάμε τις

σελίδες Ακούσαμε το παραμύθι και το σταματήσαμε δύο φορές στα λόγια της

αλεπούς (σσ 4 και 6) και δύο στα λόγια της κότας (σσ 5 και 7) εναλλάξ για να

εντοπίσουμε τι πρότεινε η αλεπού και τι της απαντούσε η κότα Έγινε επεξεργασία

περιεχομένου στα λόγια τους και εντοπίστηκαν οι ομοιοκαταληξίες Σταματήσαμε

στο σημείο που η κότα αρνείται τις προτάσεις της αλεπούς όμως η αλεπού επιμένει

(σ 11) Γυρίσαμε στην τελευταία σελίδα και είδαμε πως η αλεπού πλέον δακρύζει

όταν καθαρίζει κρεμμύδια και σκέφτεται την κότα Ρωτήθηκαν τα παιδιά τι πίστευαν

ότι έγινε στο ενδιάμεσο κομμάτι της ιστορίας ώστε να έχει η αλεπού τι συγκεκριμένη

αντίδραση στο τέλος Τελικά η αλεπού έλεγε την αλήθεια στην κότα Είχε ειλικρινείς

προθέσεις

Οι μαθητές που είναι έξι στο σύνολό τους ρωτήθηκαν ένας-ένας Η

εκπαιδευτικός κατέγραψε όλες τις απαντήσεις τους σε ένα χαρτί Οι απαντήσεις ήταν

οι εξής

1 laquoΔεν ήθελε να τη φάει Αυτά που έλεγε ήταν αλήθεια Τώρα κλαίει γιατί όσο

και αν προσπάθησε δεν τα κατάφερε με την κότα Η αλεπού για πρώτη φορά

της είπε αλήθειαhellip Το κρεμμύδι το τρώμε άρα καθαρίζει η αλεπού κρεμμύδια

και θυμάται την κότα που της έδινε να φάει γαριδάκια και άλλα πράγματα και

στεναχωριέταιraquo

2 Η αλεπού έλεγε ψέματα στην κότα για να τη φάει Δεν τα κατάφερε και τώρα

κλαίει





3 Της έλεγε αλήθεια Κλαίει επειδή δεν κατάφερε να την πείσει ότι της λέει

αλήθεια

4 Έλεγε αλήθεια αλλά δεν την πίστεψε η κότα και τώρα κλαίει

5 Δεν έλεγε αλήθεια και έλεγε παραμύθια Κλαίει γιατί δεν κατάφερε να τη

φάει

6 Έλεγε αλήθεια Ήθελε να την κάνει φίλη της Επειδή όμως δεν την πίστεψε η

κότα κλαίει

Οι απαντήσεις των παιδιών χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες Η πρώτη

κατηγορία ήταν αυτή που περιελάμβανε την άποψη ότι τα λόγια της αλεπούς ήταν

ειλικρινή και η δεύτερη πως στα λόγια της υπήρχε δόλος Κλήθηκαν τα παιδιά να

αποτυπώσουν με κλάσμα τον αριθμό των απαντήσεων των παιδιών σε κάθε

κατηγορία Τα κλάσματα που πρότειναν ήταν το 46 και το 26 αντίστοιχα Τέθηκε

ερώτημα για το αν απαραίτητα η πλειοψηφία (46) έχει δίκιο Είδαμε το παραμύθι

ολοκληρωμένο και καταλήξαμε στο ότι υπάρχουν φορές στη ζωή που η πλειοψηφία

μπορεί να σφάλει είτε γιατί δεν έχει όλες τις πληροφορίες και βγάζει λάθος

συμπεράσματα είτε γιατί δεν καταλαβαίνει τα δεδομένα που παρουσιάζονται

ακολουθεί λανθασμένο συλλογισμό και καταλήγει σε λαθεμένη άποψη Δεν σημαίνει

απαραίτητα ότι αν κάτι το πιστεύουν ή το υποστηρίζουν πολύ είναι και το σωστό

Η δραστηριότητα αυτή επιλέχτηκε και προστέθηκε για να αφυπνίσει τα

παιδιά ως προς τις ύποπτες διαθέσεις που μπορεί να έχει ένα άτομο το οποίο φαίνεται

εκ πρώτης όψεως φιλικό Τα παιδιά του συγκεκριμένου τμήματος είναι πολύ

καλοπροαίρετα δίχως τα περισσότερα να έχουν αναπτύξει κριτική στάση για

ανάλογες περιστάσεις Δεν είναι καθόλου καχύποπτα Το παραμύθι τούς άρεσε πάρα

πολύ Καθηλώθηκαν κατά την προβολή του συμμετείχαν στη συζήτηση και ζήτησαν

να το ξαναδούμε Η εκπαιδευτικός τους υποσχέθηκε να τους το ξαναδείξει σε

επόμενο μάθημα

Στη συνέχεια έγινε επεξεργασία του ποιήματος laquoΛούνα παρκ παπούλη μουraquo

Διάβασαν οι μαθητές το ποίημα ατομικά Εξέτασαν αρχικά τις ομοιοκαταληξίες και





έπειτα τις εικόνες που παρουσιάζονται συσχετίζοντας τα μέρη του σώματος του

παππού με τα αντίστοιχα παιχνίδια που απολαμβάνει το παιδί μαζί του

Αναφερθήκαμε ξεχωριστά σε κάθε στροφή και στις εικόνες που αυτή περιέχει

Στο τέλος χωρίστηκαν τα παιδιά σε δύο τριάδες Η μια ομάδα ανέλαβε να

διαβάσει από το Ανθολόγιο το ποίημα laquoΟ εφιάλτης της Περσεφόνηςraquo και η άλλη το

ποίημα laquoΟ γλάροςraquo Η ανάγνωση έγινε για να έχουν τα παιδιά μια ιδέα για το τι θα

ακολουθήσει στο επόμενο δίωρο και να είναι πιο εύκολη η επεξεργασία των

ποιημάτων Τους ζητήθηκε να κάνουν μια ανάγνωση και να υπογραμμίσουν τις

άγνωστες λέξεις οι οποίες εξηγήθηκαν και ενημερώθηκαν για το περιεχόμενο των

δραστηριοτήτων του δεύτερου δίωρου


Τα παιδιά ξεκίνησαν στο Ανθολόγιο την ομαδική επεξεργασία των ποιημάτων την

οποία είχαν αναλάβει το προηγούμενο δίωρο Εντόπισαν και κύκλωσαν τις

ομοιοκαταληξίες Στο σημείο αυτό ένας μαθητής φάνηκε να δυσκολεύεται να

κατανοήσει πως έπρεπε να βρει λέξεις που ομοιοκαταληκτούν στο τέλος των στίχων

και όχι στην αρχή ή στη μέση παρά τις διευκρινίσεις της εκπαιδευτικού και της

ομάδας του Χρειάστηκαν περαιτέρω εξηγήσεις και παραδείγματα για να γίνει

κατανοητό από όλους

Έπειτα κάθε μέλος της ομάδας ανέλαβε από μια στροφή του ποιήματος (ή

δύο ανάλογα με τον αριθμό των στροφών) Έπρεπε να κάνει την εξής ερώτηση στα

υπόλοιπα μέλη laquoΠοια εικόνα παρουσιάζεται σε αυτή τη στροφή Ποιες λέξεις σε

βοήθησαν να την εντοπίσειςraquo και να δίνει το λόγο με τη σειρά σε κάθε μέλος για να

πει την άποψή του συντονίζοντας συγχρόνως τη συζήτηση Στο τέλος θα έλεγε τη

δική του γνώμη στην ομάδα Έτσι όλα τα μέλη ηγήθηκαν της συζήτησης και πήραν

τον λόγο να εκφράσουν την άποψή τους

Η εκπαιδευτικός βοηθούσε και τις δύο ομάδες σε αυτή τη διαδικασία Όμως

περισσότερο βοήθησε την ομάδα με το ποίημα laquoΟ εφιάλτης της Περσεφόνηςraquo λόγω





του απαιτητικού λεξιλογίου Αφού τους εξήγησε τις απορίες τους τους ζήτησε να

προσέξουν τον καταμερισμό των στίχων στις τρεις πρώτες στροφές ως προς τον

διαχωρισμό του περιεχομένου (οι δύο πρώτοι στίχοι μιλούν για το όμορφο παρελθόν

και οι δύο τελευταίοι για το στενάχωρο παρόν)

Μετά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας ζητήθηκε από κάθε ομάδα να

μιλήσει για τον τίτλο του ποιήματος το περιεχόμενό του (εικόνες) τις ζωγραφισμένες

εικόνες που πλαισιώνουν το ποίημα και τον συσχετισμό τους Ακολούθησε η

προβολή των δύο ποιημάτων στους υπολογιστές Έγινε μεγαλόφωνη ανάγνωση από

την εκπαιδευτικό και η προσοχή επικεντρώθηκε στην πρώτη στροφή του κάθε

ποιήματος Στο ποίημα laquoΟ εφιάλτης της Περσεφόνηςraquo είδαμε ότι η πρώτη στροφή

δομείται με πλεχτή ομοιοκαταληξία ενώ στο ποίημα laquoΟ γλάροςraquo με ζευγαρωτή

Διευκρινίστηκε πως μπορούμε να επιλέξουμε όποια μας αρέσει για να φτιάξουμε ένα

ποίημα





Κάθε ομάδας κλήθηκε να σχεδιάσει στον υπολογιστή μία εικόνα σχετική με

το ποίημα που επεξεργάστηκε Η μια ομάδα δούλεψε στο Tuxpaint και η άλλη στη

ζωγραφική

Μετά την ολοκλήρωση των σχεδίων προβλήθηκε το βίντεο του ποιήματος laquoΟ

εφιάλτης της Περσεφόνηςraquo ενώ ακούστηκε η μελοποιημένη εκδοχή του ποιήματος

laquoΟ γλάροςraquo χωρίς να προβληθεί το βίντεο λόγω του πίνακα που παρουσιάζεται στον

οποίο υπάρχει μια γυμνή ποδηλάτισσα (από 141 έως 206) Θεωρήθηκε πως μια

τέτοια εικόνα ίσως προκαλέσει αναστάτωση στην τάξη και προτιμήθηκε να

παραληφθεί η προβολή της Αναφέρθηκαν οι διαφορές στις δύο μελωδίες Στο πρώτο

ποίημα ακούσαμε μια βαριά θλιβερή μελωδία που ταιριάζει με τη διάθεση του

ποιητή και τις εικόνες που παρουσιάζονται στο ποίημα ενώ στο δεύτερο η μελωδία

είναι χαρούμενη και ανέμελη όπως ο γλάρος που δεν γνωρίζει από πόλεμο

Τα παιδιά παροτρύνθηκαν να συμπληρώσουν τα φύλλα εργασίας (βλ φάκελο

συνοδευτικού υλικού υποφάκελος laquo2ο δίωροraquo έγγραφα laquoΦύλλο εργασίας 1raquo και

laquoΦύλλο εργασίας 2raquo) για τον τονισμό και τον συλλαβισμό λέξεων που





ομοιοκαταληκτούν Η μια ομάδα ασχολήθηκε με το τραγούδι laquoΚαφέ αρκούδαraquo (βλ

Τεκμήρια υποφάκελος laquo2ο δίωροraquo έγγραφο laquoΦύλλο εργασίας 1raquo) και η άλλη με το

ποίημα laquoΤο βαπόριraquo (βλ Τεκμήρια υποφάκελος laquo2ο δίωροraquo έγγραφο laquoΦύλλο

εργασίας 2raquo)

Πριν από τη συμπλήρωσή τους έγινε υπενθύμιση των κανόνων συλλαβισμού

και διευκρίνιση του τονισμού στη λήγουσα την παραλήγουσα την προπαραλήγουσα

Επισκεφθήκαμε τη Γραμματική του ΠΙ της Ε΄ και ΣΤ΄ Τάξης και ξαναείδαμε

κάποιους από τους κανόνες συλλαβισμού Το γεγονός πως σε κάθε ομάδα υπήρχε και

ένας μαθητής της Δ΄ Δημοτικού βοήθησε στη συμπλήρωσή του πίνακα γιατί

πρότειναν και ανέλαβαν να καθοδηγούν τους μικρότερους μαθητές εκμαιεύοντάς

τους κανόνες συλλαβισμού όποτε συλλάβιζαν μία λέξη λάθος Για να δείξει τον

τρόπο εργασίας στις ομάδες η εκπαιδευτικός συμπλήρωσε τις δύο πρώτες λέξεις σε

κάθε ομάδα και τις δύο αμέσως επόμενες σε συνεργασία με τους μαθητές της ομάδας

Η συνεργασία μεταξύ των μελών των ομάδων ήταν πολύ καλή Στο τέλος του

δίωρου τα παιδιά ρώτησαν την εκπαιδευτικό πότε θα ξαναδούν το παραμύθι του

Τριβιζά Το εντυπωσιακό ήταν πως στα διαλείμματα την προηγούμενη μέρα

επαναλάμβαναν μεταξύ τους στίχους από το παραμύθι Η εκπαιδευτικός τους έδωσε

τον λόγο της πως θα ασχοληθούν ξανά με το παραμύθι στο επόμενο δίωρο






Ο ενθουσιασμός και η επιμονή των παιδιών για το παραμύθι με την laquoΠουπού και την

Καρλόταraquo και η δυσκολία που παρουσίασε ένας μαθητής στην εύρεση λέξεων που

ομοιοκαταληκτούν ήταν οι λόγοι που εφαρμόστηκε η παρακάτω δραστηριότητα

Έγινε προσπάθεια να αξιοποιηθεί η καλή τους αυτή διάθεση για να κατακτηθούν

κάποιοι επιμέρους στόχοι που είχαν τεθεί αρχικά Οι στόχοι αυτοί ήταν η αφύπνιση

των παιδιών ως προς τις κακές προθέσεις ατόμων που παρουσιάζονται ευγενικά και

φιλικά ο εντοπισμός ομοιοκαταληξίας η σύνθεση ποιήματος με ομοιοκαταληξία και

ο συνδυασμός εικόνας-ποιήματος

Προβλήθηκε στην ολομέλεια το παραμύθι laquoΗ Πουπού και η Καρλόταraquo

Εντοπίστηκαν οι ομοιοκαταληξίες Έγινε διεξοδική επεξεργασία των λεπτομερειών

των εικόνων Τα παιδιά κλήθηκαν να εντοπίσουν πώς η αλεπού στέλνει στην κότα

γλωσσικά και μη γλωσσικά μηνύματα Πώς δηλαδή συνδυάζει τα λόγια με τη στάση

του σώματός της για να πείσει την Καρλότα για τις αγνές προθέσεις της (πχ

γονατίζει και σταυρώνει τα χέρια μπροστά στάση που φανερώνει υποταγή

παράκληση κτλ) Επίσης παροτρύνθηκαν να διακρίνουν τις αντιφάσεις στα λόγια της

αλεπούς και σε στοιχεία που εμφανίζονται στο περικείμενο (πχ καθώς η αλεπού

μιλάει της τρέχουν σάλια στην πόρτα της αλεπούς κρέμεται ένα ποδαράκι κότας

κτλ) Τέλος ρωτήθηκαν αν η κότα είχε αμφιβολίες για την απόφαση που πήρε να

επισκεφτεί το σπίτι της αλεπούς Αν το ένστικτό της είχε προσπαθήσει να την

προειδοποιήσει

Στη συνέχεια επιχειρήθηκε να προεκταθεί το θέμα της εξαπάτησης και στην

πραγματική ζωή μας Αναφέρθηκαν άνθρωποι ξένοι που έχουν σκοπό να μας

ξεγελάσουν για να μας εκμεταλλευτούν ή και γνωστοί που παρουσιάζονται ως

φίλοι για να μας χειραγωγήσουν προς όφελός τους Τα παιδιά αρχικά δεν μπορούσαν

να καταλάβουν γιατί και πώς κάποιος θα μπορούσε να τους εξαπατήσει και να τους

εκμεταλλευτεί Χαρακτηριστική είναι η κουβέντα ενός μαθητή της Δ΄ Τάξης ο

οποίος εξέφρασε με απορία πως laquoαφού εμείς δεν είμαστε κότες τι θα θέλει κανείς να

μας φάειraquo Συζητήθηκαν για τον λόγο αυτόν αρκετά παραδείγματα από προσωπικές





εμπειρίες τις εκπαιδευτικού και από γεγονότα που έχουν παρουσιασθεί κατά καιρούς

στα ΜΜΕ για ξένους και για γνωστούς που ενώ έδειχναν φιλικοί είχαν κακές

προθέσεις (επικοινωνία με ξένους στο διαδίκτυο απαγωγή ατόμων από ανθρώπους

του περιβάλλοντός τους κτλ)

Ακολούθησε καταγραφή στον πίνακα λέξεων και φράσεων σχετικών με

το θέμα (δρωενεργώ με κακές προθέσειςμε κακό σκοπό ακολουθώ σχέδιο τακτική

στρατηγική κοροϊδεύωξεγελώπαραπλανώ εξαπατώ κάποιον για να τον

εκμεταλλευτώ του κάνω δώρα κομπλιμέντα του μιλάω γλυκά τον καλοπιάνω για

να με εμπιστευτεί κτλ) Παροτρύνθηκαν οι τρεις δυάδες να γράψουν ένα σύντομο

κείμενο στο Word στο οποίο αρχικά θα μιλούσαν για το παραμύθι στο δεύτερο

μέρος για τις προεκτάσεις του νοήματος του παραμυθιού στη ζωή μας και στο τέλος

για το συμπέρασμα που βγαίνει από τα δύο προηγούμενα (βλ Τεκμήρια υποφάκελος

laquo3ο δίωροraquo) Μετά την ολοκλήρωση του κειμένου επέλεξαν από το ηλεκτρονικό

παραμύθι ένα δισέλιδο που τους έκανε εντύπωση και πίστευαν ότι σχετίζεται άμεσα

με το περιεχόμενο του κειμένου τους και το επικόλλησαν κάτω από το κείμενό τους

Τέλος αφέθηκαν ελεύθεροι να συνθέσουν ένα ποίημα στην ολομέλεια

επιλέγοντας και αντλώντας ως προς το περιεχόμενο από ό τι ήθελαν σχετικά με όσα

είχαμε συζητήσει Τα παιδιά επέλεξαν την ιστορία της Πουπούς και της Καρλότας

Παροτρύνθηκαν να χρησιμοποιήσουν το αντίστροφο λεξικό της Πύλης για την

ελληνική γλώσσα για να βοηθηθούν στις λέξεις που ομοιοκαταληκτούν Η χρήση του

λεξικού ανέδειξε πως λέξεις με ίδιους φθόγγους στο τέλος τους αλλά διαφορετική

συλλαβή τονισμού δεν μας εξυπηρετούν αρκετά για να έχουμε ένα ικανοποιητικό

αποτέλεσμα ως προς τον ρυθμό του ποιήματος (πχ Πουπούκάπου) Για να κάνει πιο

εύκολη τη διατύπωση στίχων η εκπαιδευτικός ανέφερε πως θα μπορούσαν να

τοποθετούν το ρήμα στο τέλος Ένας μαθητής είχε προτείνει τον εξής στίχο laquoΗ

αλεπού ήθελε να ξεγελάσει την κόταraquo Η εκπαιδευτικός πρότεινε να της πουν την ίδια

πρόταση τοποθετώντας το ρήμα στο τέλος και να σκεφτούν ποια εκδοχή της

πρότασης έχει περισσότερο ρυθμό Η πρόταση μετατράπηκε σε laquoΗ αλεπού την κότα





ήθελε να ξεγελάσειraquo και επιλέχτηκε ως πιο αποτελεσματική για τη συνέχιση του

ποιήματος Τα παιδιά πληκτρολόγησαν στο αντίστροφο λεξικό άσει και

επεξεργάστηκαν τις επιλογές που εμφανίστηκαν Ακολούθησε η αναζήτηση και

άλλων καταλήξεων

Η σταδιακή καταγραφή του ποιήματος πραγματοποιήθηκε στον πίνακα και

πληκτρολογήθηκε αργότερα σε Word από την εκπαιδευτικό λόγω έλλειψης χρόνου Η

εκπαιδευτικός ενημέρωσε τα παιδιά πως θα εκτυπώσει (εκτός σχολείου για να

υπάρχει η δυνατότητα έγχρωμων εικόνων) τις μέχρι τώρα εργασίες τους και θα τις

αναρτήσουν στον πίνακα της τάξης ο οποίος έχει τίτλο laquoΕνδιαφέρομαι ndash

Ασχολούμαι ndash Μαθαίνωraquo όπου συγκεντρώνονται όλες οι δουλειές των μαθητών και

αποτελεί το ομαδικό ημερολόγιο δραστηριοτήτων της τάξης


Εδώ εφαρμόστηκε η Γ΄ δραστηριότητα του σεναρίου (τέσσερις διδακτικές ώρες)

Πραγματοποιήθηκαν όλες οι δραστηριότητες αλλά όχι με τη σειρά που προτείνεται

στο σενάριο Το δίωρο ξεκίνησε με μια ανακεφαλαιωτική συζήτηση κατά την οποία

αναφέρθηκαν όσα εξετάστηκαν σε σχέση με την ομοιοκαταληξία Έγινε αναφορά

στις διαφορές των πεζών κειμένων και των ποιημάτων (παράγραφος-στροφή

προτάσεις-στίχοι ύπαρξη ή όχι ομοιοκαταληξίας και ευχάριστου ρυθμού δυνατότητα

μελοποίησης μεγαλύτερη ευκολία στην απομνημόνευση) και ρωτήθηκαν τα παιδιά

για ποιο λόγο ο Τριβιζάς επέλεξε να γράψει σε έμμετρο λόγο και αν αυτός σχετίζεται

με το κοινό στο οποίο απευθύνεται Τα παιδιά σημείωσαν πως η ομοιοκαταληξία

εξαιτίας του ρυθμού της κάνει πιο ευχάριστο το άκουσμα ή το διάβασμα του

παραμυθιού πιο εύκολο πιο γρήγορο και τόνισαν ότι έχει άμεση σχέση με το παιδικό

κοινό για το οποίο προορίζεται

Έπειτα προστέθηκε στη δραστηριότητα η επεξεργασία των μουσικών

κομματιών Συζητήθηκε η μελοποίηση των ποιημάτων και ο συνδυασμός

διαφορετικών πτυχών της τέχνης της ποίησης και της μουσικής Αναφέρθηκε πως η





μουσική και ο ρυθμός της (έντονος απαλός στενάχωρος κτλ) σχετίζεται με το

περιεχόμενο των ποιημάτων και των εικόνων που παρουσιάζονται σε αυτό όπως

είδαμε στα μελοποιημένα ποιήματα laquoΟ εφιάλτης της Περσεφόνηςraquo (σιγανή μελωδία

που σου προκαλεί θλίψη) και laquoΟ γλάροςraquo (χαρούμενη μελωδία με την οποία μπορείς

να διασκεδάσεις)

Ζητήθηκε από τα παιδιά να παρακολουθήσουν τρία βίντεο στα οποία

συνδυάζονται δύο μορφές τέχνης η ζωγραφική και η μουσική και να εντοπίσουν τη

θεματική από την οποία αντλούν οι πίνακες ζωγραφικής και να σχολιάσουν τη

μελωδία ως προς τον ρυθμό και τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται

Προβλήθηκαν τα βίντεο


συνοδευόμενα από το έργο laquoWinterraquo του Vivaldi (διάρκεια 115) Στο βίντεο

αυτό τα παιδιά αναγνώρισαν τη θεματική του χειμώνα το βιολί και

επισήμαναν πως laquoη μουσική είναι έντονη σε ξεσηκώνει και είναι γρήγορηraquo

laquoSpring paintings ndash Quadri Dedicati alla Primaveraraquo συλλογή ποικίλων

ζωγραφικών έργων (έως 200) Εδώ τα παιδιά παρατήρησαν πως υπήρχε

τραγουδίστρια και συγκεκριμένα laquoμια γλυκιά γυναικεία φωνήraquo Τους άρεσαν

πολύ τα χρώματα στους ανοιξιάτικους πίνακες και laquoη απαλή και ήρεμη

μουσική που σε χαλαρώνειraquo Εντόπισαν τα ντράμς ως το όργανο που δίνει

laquoχτύπουςraquo στο τραγούδι

laquoClaude Monet ndash The Impressionist Painterraquo βίντεο με συλλογή εικόνων από

το έργο του Claude Monet (διάρκεια 325) Οι πίνακες στο συγκεκριμένο

βίντεο ενθουσίασαν τα παιδιά και εντόπισαν τον απαλό ρυθμό της κιθάρας

laquoClaude Monet ndash Winter Talesraquo βίντεο με έργα του Claude Monet σε

μουσική του Claude Debussy (έως 155) Η θεματική ήταν εύκολο να

αναγνωριστεί ότι αντλεί από το χειμώνα Σχολιάστηκε laquoότι δεν υπάρχει

παντού δυνατή μουσική αλλά ανεβοκατεβαίνειraquo Παρατήρησαν πως το

μουσικό όργανο είναι το πιάνο Και προς έκπληξη της εκπαιδευτικού ένας





μαθητής σημείωσε πως laquoή παίζουν δύο άνθρωποι στο ίδιο πιάνο καμιά φορά

ο ένας αργά και ο άλλος πιο γρήγορα ή παίζουν σε δύο ξεχωριστάraquo

Εδώ να σημειώσουμε πως δεν προβλήθηκε το προτεινόμενο βίντεο laquoPaintings Of

Autumn Landscapes Quadri di Panorami Autunnaliraquo γιατί μας μεταφέρει στο βίντεο

laquoFour seasons in paintings winterraquo

Στη συνέχεια εξήγησε η εκπαιδευτικός πως ήταν σειρά τους τώρα να

επιλέξουν τρεις πίνακες ή εικόνες και με βάση αυτές να συνθέσουν ποιήματα

Χωρίστηκαν τα παιδιά σε δύο τριάδες και επέλεξαν από μια εποχή Επειδή συνέπεσε

η επιλογή τους στο καλοκαίρι προτάθηκε από την εκπαιδευτικό να γίνει κλήρωση

και η μια ομάδα τότε προσφέρθηκε να ασχοληθεί με την άνοιξη Τα περιβάλλοντα

στα οποία δούλεψε κάθε ομάδα ήταν το httpstorybirdcom για τη μια και η μηχανή

αναζήτησης της Google για να βρουν εικόνες καθώς και το Word για να γράψουν το

ποίημα τα παιδιά της άλλης (βλ Τεκμήρια φάκελος laquo4ο δίωροraquo)

Κατά την αναζήτηση λέξεων που ομοιοκαταληκτούν ένας μαθητής ρώτησε

την εκπαιδευτικό αν μπορεί να χρησιμοποιήσει το Αντίστροφο λεξικό (Αναστασιάδη-

Συμεωνίδη) Η εκπαιδευτικός του έδωσε θετική απάντηση και του είπε ότι σε μισό

λεπτό θα βρίσκεται στην ομάδα του γιατί εκείνη τη στιγμή συζητούσε με την άλλη

ομάδα Ο μαθητής τη διαβεβαίωσε πως δεν ήθελε βοήθεια Πράγματι μπήκε στην

ιστοσελίδα του Αντίστροφου λεξικού χωρίς να δυσκολευτεί καθόλου και

πληκτρολόγησε την κατάληξη που έψαχνε

Οι μαθητές-τριες φάνηκε ότι απόλαυσαν πολύ όλη τη διαδικασία Η

συνεργασία τους ήταν άψογη δίχως εντάσεις και το βασικότερο με σεβασμό στην

άποψη του συμμαθητή τους Σε ένα σημείο που υπήρξε διχογνωμία για την επιλογή

εικόνων απευθύνθηκαν αμέσως στην εκπαιδευτικό η οποία τους είπε να επιλέξουν

αυτό που θέλει η πλειοψηφία αλλά να δώσουν στο τρίτο άτομο την ευκαιρία να

επιχειρηματολογήσει για την επιλογή τουτης Τελικά αν και η πλειοψηφία (δύο

αγόρια) επέλεξε μια συγκεκριμένη εικόνα η μαθήτρια της οποίας η επιλογή





μειοψηφούσε έπεισε με τα επιχειρήματά της την ομάδα της και κράτησαν τη δικιά

της εικόνα

Στην ομάδα που εργάστηκε με το Storybird δόθηκαν οδηγίες σχετικά με τον

τρόπο χειρισμού των επιλογών της δημιουργίας βιβλίου στο συγκεκριμένο

περιβάλλον Τα παιδιά δεν είχαν κανένα πρόβλημα στον χειρισμό του Στο τέλος

μόνο η εκπαιδευτικός τους βοήθησε στη διαμόρφωση του εξωφύλλου και του τίτλου

Η δεύτερη ομάδα γνώριζε πώς θα χειριστεί τα δικά της εργαλεία


Η πρώτη δραστηριότητα που εφαρμόστηκε συνδέεται με το σχολικό εγχειρίδιο Για

να συνδέσουμε όσα είδαμε στο προηγούμενο δίωρο με αυτά που θα ακολουθήσουν

σχολιάστηκε στην ολομέλεια ότι οι καλλιτέχνες μουσικοί και ζωγράφοι όπως

είδαμε είχαν ασχοληθεί με τις εικόνες της φύσης Το ίδιο έχουν κάνει και κάποιοι

ποιητές Για του λόγου του αληθές πραγματοποιήθηκε ανάγνωση του ποιήματος του





βιβλίου Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού (σ 25) laquoΚάτω απrsquo το χιόνιraquo και στη συνέχεια

πραγματοποιήθηκε η δραστηριότητα laquoΞεκλειδώνω το κείμενοraquo

Τα παιδιά δεν αντιμετώπισαν δυσκολία στην απάντηση των ερωτήσεων Στη

δεύτερη ερώτηση laquoΤαξιδεύεις με τις αισθήσεις σου μέσα στο ποίημα Τι ακούς Τι

βλέπεις Τι αγγίζειςraquo δεν περιορίστηκαν σε όσα έχει τη δυνατότητα να ακούσει το

ανθρώπινο αυτί Ανέφεραν τον ήχο του χιονιού όταν το πατάμε αλλά και τις

χιονονιφάδες που πέφτουν στο χιόνι Το φύσημα του ανέμου αλλά και το άνοιγμα

και μεγάλωμα του σπόρου στο έδαφος Σε ερώτηση της εκπαιδευτικού αν είναι

εύκολο να ακούσουμε αυτούς τους ήχους ένας μαθητής απάντησε ότι μπορεί να μπει

μέσα στο ποίημα σε όποιο σημείο θέλει και κάποιος άλλος συμπλήρωσε ότι laquoδεν

χρειάζεται να μπει σαν άνθρωπος αλλά σαν ζώο που ακούει καλύτεραraquo Μια

μαθήτρια συμπλήρωσε ότι μυρίζει laquoτη μυρωδιά από το φαγητό που μαγειρεύεται και

φτάνει από τον αέρα στη μύτηraquo της Απορημένη η εκπαιδευτικός τη ρώτησε ποιο

σημείο από το ποίημα ή την εικόνα της δημιούργησε αυτήν την αίσθηση Η μαθήτρια

απάντησε πως laquoδεν μπορεί εκεί κοντά να μην υπάρχει κάποιο σπίτι που οι άνθρωποι

να μαγειρεύουν για να φάνε και να ζεσταθούν από το χιόνιraquo Συμπλήρωσε πως η

εικόνα του βιβλίου είναι μικρή γιrsquo αυτό δεν φαίνεται το σπίτι Η εκπαιδευτικός

χαμογέλασε και της είπε ότι ήταν πολύ ωραία η πρότασή της με την οποία

προσπαθούσε να εντάξει και την αίσθηση της όσφρησης που δεν περιλαμβάνεται

στην εκφώνηση της ερώτησης

Ασχοληθήκαμε με το κομμάτι του βιβλίου laquoΠαρατηρώ και μαθαίνωraquo (σσ 25-

26) Από εκεί μάθαμε τι σημαίνει η προσωποποίηση αν και είχαμε ήδη εντοπίσει τις

προσωποποιήσεις του ποιήματος με αφορμή την τρίτη ερώτηση του laquoΠαρατηρώ και

μαθαίνωraquo (laquoΣτο ποίημα η φύση συμπεριφέρεται όπως και ο άνθρωπος Να αναφέρεις

μερικούς τέτοιους στίχουςraquo) Κάναμε επίσης επανάληψη στις λέξεις που ακούγονται

όμοια στην κατάληξή τους επικεντρώνοντας την προσοχή μας στο γεγονός ότι

τονίζονται στην ίδια συλλαβή (λήγουσα παραλήγουσα προπαραλήγουσα)





Στη συνέχεια κλήθηκαν τα παιδιά να παρατηρήσουν πίνακες από δύο

ιστοσελίδες Μια με θέμα το φθινόπωρο και μια με θέμα τον χειμώνα Επιλέχθηκαν οι

δύο εποχές γιατί με το καλοκαίρι και την άνοιξη είχαν ασχοληθεί οι ομάδες στο

προηγούμενο δίωρο Το σενάριο προτείνει ότι στη συνέχεια laquoπροβάλλεται στην

ολομέλεια ένας από τους πίνακες που περιείχαν οι προηγούμενες παρουσιάσεις και

ζητείται από τουςτις μαθητές-τριες να συνθέσουν προφορικά όλοι μαζί ένα ποίημα

για αυτόν τον πίνακα που να έχει ομοιοκαταληξίαraquo Όμως θεωρήθηκε πιο εύκολο

στην παρατήρηση να προβληθούν πίνακες που δεν εναλλάσσονται γρήγορα για να

μπορέσουν οι μαθητές-τριες να ψηφίσουν και να επιλέξουν έναν Δεν επιλέχθηκε η

αναζήτηση στη μηχανή της Google γιατί το πλήθος των εικόνων που εμφανίζονται

θα μπέρδευε τα παιδιά Στην αρχή προβλήθηκαν οι πίνακες και από τις δύο θεματικές

Η ψηφοφορία ομόφωνα επέλεξε να ασχοληθεί με το φθινόπωρο Έπειτα

προβλήθηκαν ξανά οι εικόνες και η πλειοψηφία (5 προς 1) επέλεξε τον παρακάτω

πίνακα

Τα παιδιά παροτρύνθηκαν να παρατηρήσουν τον πίνακα για 1-2 λεπτά να

προσπαθήσουν να εντοπίσουν λεπτομέρειες και να επικεντρώσουν σε οτιδήποτε τους

κάνει εντύπωση Η πρώτη ιδέα για το ξεκίνημα του ποιήματος ήταν η εξής πρόταση

laquoΟ δρόμος γυαλίζει από τη βροχήraquo Η εκπαιδευτικός συγχάρηκε τη μαθήτρια για την

ωραία και εύστοχη πρόταση και την παρότρυνε να επαναλάβει την πρόταση

laquoπαίζονταςraquo λίγο με τη θέση του ρήματος Η μαθήτρια σκέφτηκε λίγο και αποφάσισε





να βάλει το ρήμα στην αρχή Επομένως ο πρώτος στίχος διαμορφώθηκε και

γράφτηκε στον πίνακα ως εξής laquoΓυαλίζει ο δρόμος απrsquo τη βροχήraquo Με τη σειρά κάθε

μαθητής έλεγε από μία πρόταση ανάλογα με το τι του έκανε εντύπωση από τον

πίνακα Αν δεν ταίριαζε απόλυτα προσπαθούσε η ολομέλεια να της κάνει τις

απαραίτητες μετατροπές ώστε να δένει καλύτερα με τους προηγούμενους στίχους

Το ποίημα γραφόταν από την εκπαιδευτικό στον πίνακα για να το συμβουλεύονται

τα παιδιά

Στον τέταρτο στίχο ένας μαθητής πρότεινε να πούνε λέξεις που τελειώνουν σε

-έρια όπως θα έκαναν και με το Αντίστροφο λεξικό οι οποίες όμως να έχουν σχέση με

την εικόνα Οι λέξεις που προτάθηκαν και σημειώθηκαν στον πίνακα δίπλα από το

ποίημα ήταν περιέργεια περιστέρια χέρια Επισημάνθηκε η ύπαρξη του γράμματος γ

μόνο στην πρώτη λέξη Παρόλα αυτά ηχητικά έχουμε την αίσθηση ότι υπάρχει και

στις άλλες δύο Επίσης ανέφερε ένας μαθητής ότι η διαφορετική ορθογραφία των

λέξεων δεν επηρεάζει την ομοιοκαταληξία Έπειτα κλήθηκαν να εντάξουν τις

προτεινόμενες λέξεις σε στίχους

Όταν ολοκληρώθηκε το ποίημα ο μαθητής που πρότεινε προηγουμένως

βρεθούν λέξεις σε -έρια παρατήρησε πως laquoτο ποίημα είναι πολύ ωραίο και τα έχει

όλα μέχρι και προσωποποίησηraquo Η εκπαιδευτικός τον συγχάρηκε και του είπε πως

πραγματικά την ξάφνιασε ευχάριστα αυτή του η παρατήρηση Τότε κλήθηκαν οι

μαθητές να εντοπίσουν τις προσωποποιήσεις Έπειτα σχολιάστηκαν και οι

παρομοιώσεις χωρίς να γίνει λόγος για τις μεταφορές για να μην μπερδευτούν τα

παιδιά Το ποίημα που συντάχθηκε είναι το παρακάτω

Γυαλίζει ο δρόμος απrsquo τη βροχή

Η θάλασσα απrsquo τα φώτα φαίνεται λαμπερή

Λάμπουν τα φώτα σαν αστέρια

Τα δέντρα ανοίγουνε σα χέρια





Ο ουρανός γεμάτος περιέργεια

ρωτά πού να lsquoναι τα περιστέρια

Ένα ζευγάρι τριγυρνά

τη βόλτα του να κάνει

Με αγάπη στην καρδιά

την πόλη να ζεστάνει

Όλη τη μέρα μια αγκαλιά

δίνει στου κόσμου τα παιδιά

Όταν ρωτήθηκαν οι μαθητές-τριες τι εννοούσαν με την τελευταία στροφή και

τι ήταν αυτό το ζευγάρι απάντησαν ότι είναι άνθρωποι που βοηθάνε όσους έχουν

ανάγκη κυρίως όμως τα παιδιά Η εκπαιδευτικός υπέθεσε πως οι μαθητές-τριες ήταν

επηρεασμένοι από όσα συζητήθηκαν στην τάξη για τους Τρεις Ιεράρχες η γιορτή των

οποίων ήταν πολύ κοντά

Για το τέλος αφέθηκε η γνωριμία με τα χαϊκού τα ιαπωνικά ποιήματα Η

εκπαιδευτικός ήταν λίγο επιφυλακτική ως προς το ενδιαφέρον που θα δείξουν οι

μαθητές-τριες για τα ποιήματα αυτά Έτσι τροποποίησε λίγο την προτεινόμενη

σειρά παρουσίασης των χαϊκού χωρίζοντας στο ένα δίωρο την εισαγωγή για αυτό το

είδος ποίησης και στο επόμενο τη διεξοδική ενασχόληση με αυτό Πρώτα εξηγήθηκε

στα παιδιά ότι θα πραγματοποιηθεί ένα φανταστικό ταξίδι μακριά στην Ιαπωνία

Ζητήθηκε να σηκωθεί ένας μαθητής και να δείξει τη διαδρομή πρώτα μέσω

θαλάσσης και έπειτα εναέρια από την Ελλάδα στην Ιαπωνία στον παγκόσμιο χάρτη

της τάξης Σχολιάστηκε ότι αποτελεί νησιωτική χώρα με πάρα πολλά μικρά νησάκια

γύρω-γύρω Παρατηρήθηκε πως η ευθεία σχεδόν διαδρομή του αεροπλάνου είναι

πολύ πιο σύντομη Στη συνέχεια παροτρύνθηκαν οι ομάδες να δουν την ιστοσελίδα

laquoΚάτω απrsquo το χιόνι-Ποίηση Χαϊκούraquo και να επεξεργαστούν τα χαρακτηριστικά του

χαϊκού διαβάζοντάς τα και σχολιάζοντάς τα ένα-ένα





Είναι μικρά ποιήματα που πρωτοεμφανίστηκαν στην Ιαπωνία

Περιγράφουν μια στιγμή του χρόνου δημιουργούν μια εικόνα

Οι εποχές τα χρώματα η φύση κατέχουν σημαντική θέση

Η εικόνα που δημιουργεί ένα χαϊκού αποκαλύπτει πώς νιώθει ο δημιουργός

του

Τους τέθηκε το ερώτημα αν γνωρίζουν κάποια εφεύρεση που έχει τη

δυνατότητα να αποτυπώνει μια στιγμή του χρόνου Ένας μαθητής ανέφερε αμέσως τη

φωτογραφική μηχανή ενώ ένας δεύτερος την κάμερα Ακολούθησε συζήτηση και

σύγκριση ως προς τις δύο αυτές εφευρέσεις Η ολομέλεια κατέληξε πως η

καταλληλότερη ήταν η φωτογραφική μηχανή

Πριν κλείσει το δίωρο προβλήθηκε το μισό βίντεο με τα ιαπωνικά χαϊκού

(έως το 315) Τα παιδιά το παρακολούθησαν και έγινε η επεξεργασία του Οι

μαθητές-τριες ενθουσιάστηκαν με τη μουσική η οποία διευκρινίστηκε πως

σχετίζεται με την ιαπωνική παράδοση


Το 6ο δίωρο ξεκίνησε από εκεί που τελείωσε το 5ο Πριν επισκεφθεί η ολομέλεια την

ιστοσελίδα laquoΚάτω απrsquo το χιόνι-Ποίηση Χαϊκούraquo ρωτήθηκαν οι μαθητές αν

θυμούνται τα χαρακτηριστικά των ποιημάτων αυτών Το θετικό ήταν ότι θυμήθηκαν

τα 3 από τα 4 παραλείποντας να αναφέρουν πως τα χαϊκού αποκαλύπτουν τη

συναισθηματική κατάσταση του δημιουργού τους Προβλήθηκαν τα χαρακτηριστικά

τους και έπειτα το βίντεο (έως το 120) με τα χαϊκού του Σεφέρη που βρίσκεται στην

προαναφερθείσα ιστοσελίδα Αρχικά το βίντεο παρουσιάστηκε χωρίς διακοπές ενώ

τη δεύτερη φορά σταματούσε σε κάθε χαϊκού Σχολιάστηκε από τα παιδιά ότι ήταν

πολύ μικρά και δεν είχαν ομοιοκαταληξία Η εκπαιδευτικός συμφώνησε και τους

παρότρυνε να μετρήσουμε τις συλλαβές τους Ένας μαθητής το διάβαζε σχολιάζαμε

το περιεχόμενό του έπειτα τρεις μαθητές-τριες το διάβαζαν συγχρόνως χωρίζοντάς

το σε συλλαβές χτυπώντας παλαμάκι για κάθε συλλαβή που έλεγαν Οι άλλοι τρεις





μαθητές τους άκουγαν και έπρεπε να μετρήσουν τα παλαμάκια-συλλαβές Οι τριάδες

ήταν κάθε φορά διαφορετικές Ο αριθμός των συλλαβών γραφόταν στον πίνακα

Η εκπαιδευτικός με ερωτήσεις βοηθούσε στην επεξεργασία το νοήματος όπου

χρειαζόταν και παρότρυνε τα παιδιά να προσπαθήσουν με τις λέξεις ήκαι προτάσεις

να φτιάξουν εικόνες Σε κάποια χαϊκού έδινε περαιτέρω πληροφορίες για να γίνει το

νόημα περισσότερο κατανοητό (πχ laquoΣτο Ναγκασάκι ο θάνατος γέννησε νέες

ελπίδεςraquo) Το χαϊκού που ανέδειξε δύο απόψεις ως προς το περιεχόμενό του ήταν το

εξής

Τα δάχτυλά της

στο θαλασσί μαντίλι

κοίτα κοράλλια

Η εκπαιδευτικός ρώτησε σε ποιον αναφέρεται το ποίημα και από πού το

καταλαβαίνουν Ένας μαθητής θεώρησε ότι laquoαναφέρεται σε γυναίκα γιατί έχει το

της που είναι κτητική αντωνυμίαraquo Άλλος μαθητής συνεχίζοντας συμπλήρωσε πως

αυτή η γυναίκα φοράει ένα θαλασσί μαντίλι στο κεφάλι το πιάνει με τα δάχτυλά της

που μοιάζουν με κοράλλια Μια μαθήτρια είχε διαφορετική άποψη Σκέφτηκε πως

αναφέρεται στη θάλασσα laquoΤο νερό μοιάζει με μαντίλι που κουνιέται από τον αέραraquo

Τα παιδιά συμπλήρωσαν πως laquoτα κοράλλια της θάλασσας μοιάζουν με δάχτυλα όπως

αυτά στον Νέμοraquo (Ο Νέμο είναι ένα ψαράκι που ζει σε έναν ύφαλο Είναι ήρωας

μιας ταινίας κινουμένων σχεδίων η οποία διαδραματίζεται σε ένα βυθό Τα παιδιά το

ανακάλεσαν από τη μνήμη τους παρόλο που το συγκεκριμένο θέμα το είχαμε

επεξεργαστεί όταν άνοιξαν τα σχολεία τον Σεπτέμβριο)

Στη συνέχεια ακούστηκε το μελοποιημένο χαϊκού του Σεφέρη από τους

Sigmatropic χωρίς να προβάλλεται εικόνα Τα παιδιά αναγνώρισαν από την πρώτη

λέξη που άκουσαν πως ήταν το χαϊκού με τα δάχτυλα το μαντίλι και τα κοράλλια

Κατά τη διάρκεια του τραγουδιού όλα τα παιδιά ήταν ακούνητα Ένα όμως έκανε

κινήσεις καθισμένο με το ρυθμό της μουσικής και χτυπούσε έναν συμμαθητή του Η





εκπαιδευτικός του είπε να μην ενοχλεί τον διπλανό του και τότε το παιδί σταμάτησε

Η εκπαιδευτικός σκέφτηκε ότι ίσως να μην είχε σκοπό να ενοχλήσει αλλά να

εκφραστεί ακούγοντας τη μουσική Έτσι μόλις τέλειωσε το κομμάτι ρώτησε τα

παιδιά αν θα ήθελαν να το ξαναβάλει για να χορέψουν Τα παιδιά ζητωκραύγασαν

και πετάχτηκαν από τις καρέκλες Όταν άρχισε το κομμάτι πιάστηκαν από τους

ώμους (σχεδόν όλοι παρακολουθούν μαθήματα στον ποντιακό σύλλογο) Τότε η

εκπαιδευτικός τους πληροφόρησε πως δεν είναι τραγούδι της ελληνικής παράδοσης

επομένως δεν χορεύεται παραδοσιακά Τους παρότρυνε να νιώσουν τον ρυθμό και τη

μελωδία της μουσικής και να αφήσουν τον εαυτό τους να εκφραστεί με ελευθερία

στις κινήσεις

Μετά το σύντομο αυτό διάλειμμα τα παιδιά με πολύ καλή διάθεση

ασχολήθηκαν με τη διαδικτυακή εφαρμογή httplinoitcom που τους ζητούσε να

αντιστοιχίσουν το κάθε αναρτημένο χαϊκού με την εποχή που παρουσιάζει Η

συγκεκριμένη πολύ σύντομη δραστηριότητα πραγματοποιήθηκε σε δυάδες ενώ

προτείνεται από το σενάριο στην ολομέλεια





Έπειτα οι ομάδες πραγματοποίησαν την άσκηση laquoΧαικού προσωποποιήσειςraquo

στην οποία τους ζητήθηκε να εντοπίσουν τις προσωποποιήσεις που υπάρχουν στα

χαϊκού που είναι αναρτημένα Χρησιμοποιήθηκε το φύλλο εργασίας που προτείνεται

στο οποίο έπρεπε να υπογραμμιστούν οι προσωποποιήσεις Οι ομάδες μετά την

ολοκλήρωση της δραστηριότητας ανακοίνωσαν στην ολομέλεια τα συμπεράσματά

τους Τέλος δεν δόθηκε από ένα χαϊκού στις ομάδες αλλά αυτές αφέθηκαν ελεύθερες

να επιλέξουν όποιο τους άρεσε περισσότερο από αυτά που είδαμε Το έγραψαν και το

ζωγράφισαν σε μια κόλα Α4 και το έδωσαν στην εκπαιδευτικό να το κρεμάσει στον

πίνακα ανακοινώσεων της τάξης (laquoΕνδιαφέρομαιndashΑσχολούμαιndashΜαθαίνωraquo)

Η εκπαιδευτικός το πήρε να το σκανάρει ώστε να είναι έτοιμο για τη

δραστηριότητα του επόμενου δίωρου για την οποία δεν γνώριζαν τα παιδιά Έφτιαξε

με τις σκαναρισμένες ζωγραφιές των παιδιών ένα νέο χώρο στην εφαρμογή

httplinoitcom Ήταν ο χώρος με τίτλο laquoΟι δημιουργίες μαςraquo


Η εκπαιδευτικός ξεκίνησε ενημερώνοντας τα παιδιά πως έχει μια έκπληξη να τους

δείξει Το περιβάλλον της εφαρμογής lino και συγκεκριμένα ο canvas με τίτλο laquoΟι

δημιουργίες μαςraquo ήταν ελαχιστοποιημένος στον υπολογιστή Μόλις

παρουσιάστηκε στην ολομέλεια ακούστηκαν επιφωνήματα θαυμασμού και

έκπληξης Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν περισσότερο από το αναμενόμενο όταν είδαν





τις δημιουργίες τους στο διαδίκτυο Παρακάλεσαν την εκπαιδευτικό να τους το

στείλει στο Facebook Διευκρίνισαν όμως ότι δεν είχαν οι ίδιοι δικό τους λογαριασμό

αλλά έμπαιναν από των γονιών τους Συζητήθηκε η διαδικασία και η προϋπόθεση να

είναι laquoφίλοιraquo της εκπαιδευτικού για να έχουν πρόσβαση Η εκπαιδευτικός πρότεινε

να το ανεβάσουν σε κάποιον λογαριασμό που θα είχαν ήδη πρόσβαση οι γονείς Έτσι

σκέφτηκαν να προτείνουν στην πρόεδρο του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων να το

ανεβάσει στον δικό της λογαριασμό ή σε έναν λογαριασμό που διαχειρίζεται επίσης η

ίδια και αφορά τα δρώμενα του χωριού τους Το χωριό είναι τόσο μικρό που οι

περισσότεροι κάτοικοι συνδέονται με φιλικές σχέσεις αλλά και συγγενικές Τα παιδιά

ξετρελάθηκαν από τη χαρά τους

Τότε η εκπαιδευτικός πρότεινε να φτιάξουν ένα ηλεκτρονικό βιβλίο για να

βάλουν όχι μόνο τις τελευταίες τους δημιουργίες αλλά όλα όσα είχαν μέχρι τώρα

δημιουργήσει και να το ανεβάσουν στο Facebook Τα παιδιά συμφώνησαν ομόφωνα

με χαρά Δεν παρουσιάστηκαν οι προτεινόμενες δουλειές άλλων σχολείων που στόχο

είχαν τη δημιουργία κινήτρου στους μαθητές γιατί κάτι τέτοιο θεωρήθηκε περιττό

στη συγκεκριμένη περίπτωση

Ζητήθηκε από τις ομάδες να δημιουργήσουν τα δικά τους χαϊκού

Διαφοροποιήθηκαν λίγο οι επιλογές του σεναρίου και προτάθηκαν τα εξής

Να επιλέξουν ένα θέμαεικόνα από τη μηχανή αναζήτησης για να

δημιουργήσουν ένα χαϊκού Και σε αυτή την περίπτωση μπορούν να

χρησιμοποιηθούν τα ίδια προγράμματα και εργαλεία που προτάθηκαν στη

δραστηριότητα Γ

Να δημιουργήσουν ένα χαϊκού χρησιμοποιώντας μη ψηφιακά μέσα Να το

γράψουν σε μια Α4 και να το ζωγραφίσουν Οι δημιουργίες των παιδιών θα

αποθηκεύονταν για να σκαναριστούν και να ψηφιοποιηθούν

Να επιλέξουν έναν αγαπημένο χώρο τους στην αυλή να τον φωτογραφήσουν

να γράψουν ένα σχετικό χαϊκού σε Word και να εισαγάγουν την εικόνα στο

χαϊκού τους





Δύο ομάδες διάλεξαν τον δεύτερο τρόπο και μία τον τελευταίο

Για τη λήψη της φωτογραφίας τα παιδιά χρησιμοποίησαν το κινητό της

εκπαιδευτικού η οποία τους βοήθησε να τη μεταφέρουν από το κινητό στον φάκελό

τους στον υπολογιστή όσο οι άλλες ομάδες ζωγράφιζαν

Μόλις ολοκλήρωσαν τη δραστηριότητα κλήθηκαν να διαμορφώσουν τα

χαϊκού τους με την εφαρμογή tagxedo Εκτός από προφορική καθοδήγηση τους

δόθηκε και φύλλο εργασίας με αναλυτικές οδηγίες (βλ συνοδευτικό υλικό tagxedo)





Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια και ακολούθησε σχολιασμός

από τουςτις μαθητές-τριες και σύγκριση με τα ποιήματα με ομοιοκαταληξία που

είχαν δημιουργήσει στη δραστηριότητα Γ

15η διδακτική ώρα

Η εκπαιδευτικός συγκέντρωσε και επεξεργάστηκε το υλικό που δημιούργησαν οι

μαθητές κατά την πραγματοποίηση των προηγούμενων δραστηριοτήτων Το

τοποθέτησε σε έναν φάκελο με τη μορφή pdf και το επεξεργάστηκε με τουςτις

μαθητές-τριες στην τάξη Έγιναν κάποιες αλλαγές σε μερικά κείμενα και στη

διάταξη των εικόνων στα έγγραφα με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν εκ νέου

έγγραφα Word και στη συνέχεια pdf Η εκπαιδευτικός έδειξε στα παιδιά τα

περιβάλλοντα που μπορούν να επιλέξουν για φόντο Ακούστηκαν δύο απόψεις Τα

παιδιά κλήθηκαν να επιχειρηματολογήσουν για την επιλογή τους και μετά ψήφισαν

Επικράτησε το φόντο που παρουσιάζει μια σχολική τάξη ως το πλέον

αντιπροσωπευτικό Αφού ολοκληρώθηκαν οι αλλαγές δημιουργήθηκε στην

ολομέλεια ένα ηλεκτρονικό βιβλίο (Kvisoft FlipBook Maker) (βλ Τεκμήρια) Το

ηλεκτρονικό βιβλίο στάλθηκε στην πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων

και αναρτήθηκε στο facebook





ΣΤ ΦΥΛΛΟ-Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ4

Φύλλο εργασίαςndashΣυλλαβισμός

Όνομα ομάδας ____________________________________________

Κάτω απrsquo το χιόνι Συλλαβισμός

Να τοποθετήσετε τις λέξεις που ομοιοκαταληκτούν στο παρακάτω ποίημα στην κατάλληλη

στήλη (οξύτονες παροξύτονες προπαροξύτονες) κάνοντας αντιγραφή και επικόλληση Στη

συνέχεια να τις χωρίσετε σε συλλαβές για να ελέγξετε αν τις έχετε τοποθετήσει στη σωστή

στήλη Για να τις χωρίσετε σωστά σε συλλαβές συμβουλευτείτε τη γραμματική Μην

ξεχάσετε να αποθηκεύσετε το φύλλο εργασίας σας στον φάκελο της ομάδα σας

Βαπόρι στολισμένο βγαίνει στα βουνά

κι αρχίζει τις μανούβρες laquoβίρα-μάιναraquo

Την άγκυρα φουντάρει στις κουκουναριές

φορτώνει φρέσκο αέρα κι απrsquo τις δυο μεριές

Είναι από μαύρη πέτρα κι είναι απrsquo όνειρο

κι έχει λοστρόμο αθώο ναύτη πονηρό

Από τα βάθη φτάνει τους παλιούς καιρούς

βάσανα ξεφορτώνει κι αναστεναγμούς

Έλα Χριστέ και Κύριε λέω κι απορώ

τέτοιο τρελό βαπόρι τρελοβάπορο

4 Παραδείγματα των φύλλων εργασίας των εφαρμογών httptitanpadcom httpprimarypadcom

και httpsdocsgooglecom είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα Κάτω απrsquo το χιόνι ndashποίηση Χαϊκού





Χρόνους μας ταξιδεύει δε βουλιάξαμε

χίλιους καπεταναίους τούς αλλάξαμε

Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε

μπήκαμε μέσrsquo στα όλα και περάσαμε

Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα

παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα

Οξύτονες

Τόνος στη λήγουσα

Παροξύτονες

Τόνος στην παραλήγουσα

προπαροξύτονες

Τόνος στην

προπαραλήγουσα





Φύλλο εργασίας laquoαρκούδα καφέ_συλαβισμός2raquo

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ _______________ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ____


cd laquoΛιλιπούποληraquo Μια αρκούδα καφέ

Στίχοι Μαριανίνα Κριεζή Μουσική Δημήρης Μαραγκόπουλος

Μια αρκούδα καφέ μια αρκούδα καφέ

τρέχει φορτωμένη μrsquo ένα ξύλινο μπουφέ

Αρκούδα καφέ αρκούδα καφέ

πού τον πας αρκούδα μου τον ξύλινο μπουφέ

Τον πάω γρήγορα στην Θήβα

στη χωματένια μου καλύβα

που `χει σε κάθε της φεγγίτη

μία φωλιά μrsquo ένα σπουργίτη

που `χει κι αντί για κεραμίδια

φλούδια από φουντούκια

και ξερά καρύδια




τι θα βάλεις πες μου μες στον ξύλινο μπουφέ





Θα βάλω μια ψητή μπριζόλα

ζεστή φακή στην κατσαρόλα

Ένα καφέ με το καϊμάκι

κι ένα χοντρό σοκολατάκι

και μοναχή μου θα πλαγιάσω

δίπλα στον μπουφέ μου να ξεχειμωνιάσω




τρέχα τρέχα τρέχα τον ξύλινο μπουφέ

Να εντοπίσετε τις λέξεις που ομοιοκαταληκτούν στο παραπάνω ποίημα και να τις

τοποθετήσετε στην κατάλληλη στήλη (οξύτονες παροξύτονες) χωρίζοντας τες

παράλληλα σε συλλαβές

Οξύτονες












Φύλλο εργασίας laquoελληνικά_ιαπωνικά χαϊκούraquo

Ονοματεπώνυμο __________________________ Ημερομηνία _________

Κάτω απrsquoτο χιόνι-Χαϊκού

Επισκεπτόμαστε την ιστοσελίδα laquoΚάτω απrsquo το χιόνι ndash ποίηση Χαϊκούraquo

httpkato-ap-to-chioni-poiisi-chaikoywebnodegr

Ιαπωνικά Χαϊκού

Μανεφούσα Ματσούο-Μπασό

Φεγγαρόλουστη

νύχτα σπάσαν τα σύννεφα

σκορπίστηκαν

Ματσούο Μπασό

Λίμνη παλιά

μέσα ο βάτραχος πηδά

ήχος του νερού

Matsuo Basho

Ένα ακόμη χαϊκού

ξανανθίζουν οι κερασιές

όχι το πρόσωπό μου

Μασαόκα Σίκι

κίτρινα άσπρα

χρυσάνθεμα μα θέλω

Κι ένα κόκκινο







Ελληνικά Χαϊκού

Σεφέρης (5ο χαϊκού)




Παναγιώτης Καποδίστριας (βραβευμένο

χαϊκού )

Ξάφνου το φίδι

ν αποδερματώνεται

το φιλδισένιο

Χρήστος Τουμανίδης

Στο Ναγκασάκι

ο θάνατος γέννησε

νέες ελπίδες

Δανάη Στρατηγοπούλου

Όσο και να κλαις

μόνο κάτι αδένες

δικαιώνονται

Τουμανίδης Χρ

Όλος ο κόσμος

Δεκαεπτά συλλαβές

Τραγούδα μπορείς

Σεφέρης

Άδειες καρέκλες

τ αγάλματα γύρισαν

στ άλλο μουσείο

Διαβάστε περισσότερα Χαϊκού του Σεφέρη στο httpkato-ap-to-chioni-poiisi-

chaikoywebnodegr





Φύλλο εργασίας Tagxedo


Κάτω απrsquoτο χιόνι-Χαϊκού httpkato-ap-to-chioni-poiisi-chaikoywebnodegr

Καλλιγραφήματα

Δημιουργήστε καλλιγραφήματα με τα Χαϊκού σας χρησιμοποιώντας την εφαρμογή tagxedo

ακολουθώντας τις παρακάτω οδηγίες

1 Αντιγράψτε το χαϊκού σας

2 Κάντε κλικ στη λέξη Load κι επικολλήστε (CTRL+V) το χαϊκού σας στο

μεγάλο ορθογώνιο

3 Κάντε κλικ στη λέξη submit

4 Κάντε κλικ στη λέξη shape και επιλέξτε το σχήμα του καλλιγραφήματος σας

κάνοντας πάνω στο σχήμα κλικ με το ποντίκι Προτιμήστε σχήματα που έχουν σχέση

με τα θέμα του ποιήματός σας





5 Κάντε κλικ στη λέξη theme για να αλλάξετε τα χρώματα των γραμμάτων

6 Χρησιμοποιήστε το πλήκτρο laquoprint screenraquo για να αντιγράψετε το καλλιγράφημά σας

κι επικολλήστε το σε ένα έγγραφο του word





Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

Το συγκεκριμένο σενάριο θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε μεγαλύτερες τάξεις

Σε αυτή την περίπτωση θα επιμέναμε περισσότερο στη νοηματική ανάλυση των

ποιημάτων Επίσης θα μπορούσαν να μη δοθούν οι πληροφορίες αναφορικά

με χαϊκού από τοντην εκπαιδευτικό αλλά να ζητηθεί από τουςτις μαθητές-τριες να

αναζητήσουν τις σχετικές πληροφορίες και βίντεο και στη συνέχεια να

δημιουργήσουν μια αφίσα με πολυμεσικό περιεχόμενο με τη διαδικτυακή εφαρμογή

glogster ή μια πολυμεσική παρουσίαση με ένα λογισμικό παρουσίασης ή να

κατασκευάσουν μια ιστοσελίδα ndashχρησιμοποιώντας για παράδειγμα το

wwwwebnodegrndash στην οποία θα αναρτήσουν το υλικό που θα συλλέξουν Επίσης

μαθητές-τριες μεγαλύτερων τάξεων θα μπορούσαν σε συνεργασία με τοντη μουσικό

του σχολείου να μελοποιήσουν τα χαϊκού που θα δημιουργήσουν ή να συνδεθεί η

δημιουργία των ποιημάτων χαϊκού με ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής αγωγής όπως

προτείνει η Ελένη Καρυδά (2006) Τέλος θα μπορούσε να γίνει σύγκριση των χαϊκού

με τα δημοτικά δίστιχα με τον δεκαπεντασύλλαβο στίχο τους (μαντινάδες

λιανοτράγουδα) καθώς όπως ισχυρίζεται ο Η Μέλιος αποτελούν τα ελληνικά

Χαϊκού

Επίσης αν η σύνδεση στο διαδίκτυο είναι προβληματική μπορεί τα βίντεο και

η παρουσίαση που είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα laquoΚάτω απrsquo το χιόνι- Ποίηση

χαϊκούraquo να αποθηκευτούν στους υπολογιστές και να δοθεί το υπόλοιπο υλικό σε

μορφή φύλλων εργασίας (πχ φύλλο εργασίας laquoπροσωποποιήσεις-αντιστοιχίσειςraquo και

laquoελληνικά-ιαπωνικά χαϊκούraquo βλ συνοδευτικό υλικό) επίσης σε αυτή την περίπτωση

στη θέση της διαδικτυακής εφαρμογής httplinoitcom θα χρησιμοποιηθεί το JMatch

του λογισμικού hot potatoes (βλ συνοδευτικό υλικό παράδειγμα xaikoy-seasons)





Η ΚΡΙΤΙΚΗ

Η εφαρμογή του σεναρίου πήγε πολύ καλά Τα παιδιά έδειξαν καλή διάθεση και

προθυμία να συμμετέχουν σε όλες τις διαδικασίες Οι δραστηριότητες τους άρεσαν

και πέρα από το γνωστικό όφελος που αποκόμισαν από αυτές φάνηκε να

διασκεδάζουν κατά την πραγματοποίησή τους

Θ BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αθανασοπούλου Α 2008 Σκέψεις για μια laquoπράσινηraquo λογοτεχνία Λωτός (Ρόδου) 29

42 httpusersschgrafroathdownloadsXAIKOUpdf [13-1-2013]

Καρυδά Ε 2006 Τα χαϊκού στο σχολείο Αθήνα Δαρδανός

Μανιάτης Γ-Ν Haiku ndash Χαϊκού httpwwwleximagrlxmread-538html [6-1-

2013]

Μέλιος Η ΧΑΙΚΟΥ δεκαπεντασύλλαβος στίχος Ένεκεν 5-6

Διαθέσιμο στο httpwwwleximagrlxmread-651html [6-1-2013]

Πρόγραμμα σπουδών για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στην υποχρεωτική

εκπαίδευση Οδηγός για τον εκπαιδευτικό (2011)

httpdigitalschoolminedugovgrinfonewpsphp [13-1-2013]





ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ laquoΔημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθμια και

Ββάθμια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος laquoΕκπαίδευση και Δια Βίου Μάθησηraquo η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π325 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από

κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ

Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας

Κώστας Ντίνας amp Σωφρόνης Χατζησαββίδης

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

httpwwwgreeklanguagegr

Καραμαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαμαριά Θεσσαλονίκη

Τηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr






Τίτλος








Τάξη





Από 13-01-2014 έως 27-01-2014





Όχι



Χώρος











Μαθητής














Storybird

















διαδίκτυο
























---























ομαδικά










Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ














































τους∙











ποίηση∙










































Αφετηρία






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]











Τίτλος








Τάξη





Από 13-01-2014 έως 27-01-2014





Όχι



Χώρος











Μαθητής














Storybird

















διαδίκτυο
























---























ομαδικά










Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ














































τους∙











ποίηση∙










































Αφετηρία






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]















Μαθητής














Storybird

















διαδίκτυο
























---























ομαδικά










Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ














































τους∙











ποίηση∙










































Αφετηρία






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]
















διαδίκτυο
























---























ομαδικά










Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ














































τους∙











ποίηση∙










































Αφετηρία






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]











---























ομαδικά










Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ














































τους∙











ποίηση∙










































Αφετηρία






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]















Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ














































τους∙











ποίηση∙










































Αφετηρία






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]
































τους∙











ποίηση∙










































Αφετηρία






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]















ποίηση∙










































Αφετηρία






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]




























Αφετηρία






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]






















παρακάτω








Maker)


















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]



















ελκυστικό





σπίτι τους





Κείμενα
















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]


















Αναγνώστη

Τραγούδια





Μουσική




Βίντεο


(1972)









































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]












































































προθέσεις



οι εξής







κλαίει






αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]











αλήθεια



φάει







































































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]





















































ποίημα







ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]












ζωγραφική







































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]
































































































































































































της εικόνα




























































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]






















































πίνακα

















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]
















τα παιδιά


























































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]












































του


































εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]

















εξής




































































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]






















































































































Όνομα ομάδας ____________________________________________





























Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]
















Οξύτονες





Τόνος στην











































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]















































Οξύτονες


























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]




























Matsuo Basho




















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]


















χαϊκού )
















Σεφέρης





chaikoywebnodegr













































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]


















































Χαϊκού












Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]










Η ΚΡΙΤΙΚΗ










2013]






Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολ )γηση...

Documents

Transcript of Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολ )γηση...