ΤΟ ΤΑΞΙ ΩΣ ΜΕΣΟΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ,

ΤΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΡΙΜΟΥΣΚΙ ΜΕ ΤΟ

TAXIBUS

του Michel TRUDEL,

Departmental Co-ordinator for Taxi Regulation,

Ministere des Transports du Quebec

35, Port-Royal East,4th

Floor

Montreal, Quebec H3L 3T1

Tel: (514) 864-1637, Fax: (514) 873-0435.

Μετάφραση: Αντώνης Αρβανίτης

Email: arvanian80@gmail.com

Blog: arvanian80

Facebook: Antonis Arvanitis

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η χρησιμοποίηση των ταξί για την παροχή δημόσιας συγκοινωνίας θα

μπορούσε κάλλιστα να είναι μια αποτελεσματικού κόστους λύση που θα διευκόλυνε

τους δημόσιους αυτούς οργανισμούς να καλύψουν πιο αποτελεσματικά τις ανάγκες

των πάντοτε απαιτούντων πελατών. Στο Κεμπέκ, έχουν ήδη δημιουργηθεί διάφορες

υπηρεσίες δημόσιας συγκοινωνίας με ταξί ως συμπλήρωμα στις παραδοσιακές

υπηρεσίες με λεωφορείο. Όσο για το Ριμουσκί, οι αρχές της πόλης αποφάσισαν τον

Σεπτέμβριο του 1993 να θέσουν σε ισχύ μια υπηρεσία δημόσιας συγκοινωνίας που

στηρίζεται αποκλειστικά στα τοπικά ταξί. Η επιτυχημένη εμπειρία του

ΛΕΩΦΟΡΕΙΟΤΑΞΙ (TAXIBUS) του Ριμουσκί μπορεί τώρα να θεωρηθεί σαν μια

βιώσιμη εναλλακτική λύση στα παραδοσιακά συστήματα μεταφοράς που

χρησιμοποιούν λεωφορεία και δείχνει ότι υπάρχουν και κάποιοι άλλοι αξιόλογοι

τρόποι χρησιμοποίησης αυτού του τρόπου μετακίνησης, τα ταξί.

1.0 ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΑΞΙ.

Στο παρελθόν, πολλές φορές δεν δίνονταν η πρέπουσα σημασία στις

υπηρεσίες δημόσιας συγκοινωνίας με ταξί επειδή τα οχήματα εθεωρούντο ότι είναι

πολύ μικρά για να ικανοποιήσουν τη ζήτηση. Όμως, η διαθεσιμότητα του οχήματος, η

υψηλού βαθμού προσαρμοστικότητά του και η πιθανή αξιόλογη οικονομία του

αντισταθμίζουν αυτόν τον περιορισμό της συγκοινωνίας με ταξί.

Μέσα στο πλαίσιο των κανονικών υπηρεσιών δημόσιας μετακίνησης, τα ταξί

ίσως αποδειχθούν χρήσιμα σε διάφορους ρόλους (1), (2):

την μεταφορά προσώπων σε ένα χώρο μετακίνησης όπως ένας σταθμός

τέρματος λεωφορείου ή ένας σταθμός τραίνου, π.χ. το «Τραίνο-Ταξί» (Treintaxi)

στην Ολλανδία (3),

την υποκατάσταση των λεωφορείων κατά τις ώρες αιχμής,

την επέκταση του προγράμματος εξυπηρέτησης της κανονικής δημόσιας

μεταφοράς,

την παροχή εξυπηρέτησης σε απομονωμένες ή μετά βίας κατοικημένες

περιοχές,

την παροχή πλήρους εξυπηρέτησης μέσα στον δήμο όπως είναι η περίπτωση

TAXIBUS του Ριμουσκί.

Επιπλέον αυτών των ρόλων, δηλαδή του να λειτουργούν ως συμπλήρωμα ή

υποκατάστατο της κανονικής δημόσιας συγκοινωνίας, μπορούν να προστεθούν και οι

παρακάτω δύο:

να λειτουργούν ως συμπληρωματική υπηρεσία για την μεταφορά ατόμων με

ειδικές ανάγκες,

να μεταφέρουν ομάδες ατόμων που συγκεντρώθηκαν προηγουμένως από

κάποιον τρίτο.

Στη Γαλλία η συνεργασία μεταξύ μαζικής μεταφοράς και ταξί κατέληξε σε

επίσημες συμφωνίες, που αξίζουν να αναφερθούν. Από το 1993, η Ένωση Δημόσιας

Συγκοινωνίας (Union des Transports Publics-UTP) και η Εθνική Ομοσπονδία

Ανεξάρτητων Ιδιοκτητών και Οδηγών Ταξί (Federation Nationale des Artisans du

Taxi-FNAT) έχουν υπογράψει μια σύμβαση σύμπραξης (4) για να βάλουν σε

εφαρμογή αυτή τη συνεργασία. Το 1996 η UTP πρότεινε στις επιχειρήσεις δημόσιας

μετακίνησης να υπογράψουν έναν ΑλληλοΠροσαρμοστικό Καταστατικό Χάρτη

(Charte de l’ intermodalite) (5). Τέλος, το 1997, η συμφωνία σύμπραξης UTP-FNAT

αναθεωρήθηκε με την προσθήκη ενός τετάρτου εταίρου, της Groupement des

Autorites Organisatrices de Transport- GART. Το 1998, σαν πρώτο βήμα αυτής της

νέας σύμβασης σύμπραξης η UTP, η FNAT και η GART εξέδωσαν από κοινού τον

Χρήσιμο Σύμβουλο (Guide Pratique) (6) που απέβλεπε να κάνει γνωστή την

εμπειρία της συνεργασίας μεταξύ ταξί και δημόσιας συγκοινωνίας και να προσφέρει

την εμπειρογνωμοσύνη στις τοπικές κοινωνίες, τις επιχειρήσεις μεταφοράς και τα

ταξί.

Θα ήταν ίσως χρήσιμο να δώσουμε εν συντομία διευκρινήσεις για το νομικό

πλαίσιο για την παροχή δημόσιας συγκοινωνίας με ταξί στο Κεμπέκ πριν από την

λεπτομερή αναφορά της λειτουργίας και των συμπερασμάτων που αποκτήθηκαν από

το TAXIBUS του Ριμουσκί.

2.0 ΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

Σύμφωνα με το Νόμο που αφορά την Μεταφορά με Ταξί, υπάρχουν δύο

τρόποι πραγματοποίησης της δημόσιας συγκοινωνίας με ταξί:

1) μια υπηρεσία που ιδρύεται δυνάμει συμβολαίου με έναν δημόσιο

οργανισμό μαζικής μεταφοράς, έναν δήμο ή μια ένωση δήμων και 2) μια υπηρεσία

που εγκρίνεται δυνάμει των κανονισμών που θεσπίστηκαν από την κυβέρνηση ή μια

περιφερειακή αρχή (άρθρο 9).

1) Η με συμβόλαιο σύμβαση μεταξύ της διοργανώτριας δημόσιας αρχής

και των κατόχων αδειών ταξί είναι η πιο συνήθης και τυπική διαδικασία. Σε γενικές

γραμές, υπάρχουν συμβατικές διατάξεις για τις υποχρεώσεις που έχουν σχέση με την

παροχή της υπηρεσίας (ωράρια, διαδρομές, δομή αμοιβής, όροι πληρωμής, κλπ) και

οι αρχές είναι υποχρεωμένες να εποπτεύουν και να εξασφαλίζουν ποιοτική

εξυπηρέτηση. Ακόμη πρέπει να διεκπεραιώνουν κάθε πιθανό έλλειμμα του

προϋπολογισμού. Τέτοια συμβόλαια έπρεπε να υπογραφούν για να παρέχουν τα ταξί

δημόσια συγκοινωνία ειδικά στο Κεμπέκ Σίτυ, το Λονγκουίλ, το Λαβάλ, το

Σέρμπρουκ και το Ριμουσκί.

2) Η δεύτερη επιλογή είναι λιγότερο περιοριστική καθώς επιτρέπει στους

εργαζόμενους στα ταξί να παρέχουν δημόσια συγκοινωνία μέσα στις παραμέτρους

που δίνονται από τους κανονισμούς. Συνήθως η υπηρεσία αυτή δεν απαιτεί

επιδοτήσεις. Ο Κανονισμός Μεταφοράς με Ταξί προβλέπει ότι τέτοιες υπηρεσίες

δημόσιας συγκοινωνίας ιδρύονται για να παρέχουν εξυπηρέτηση σε συγκεκριμένα

αεροδρόμια (άρθρα 68 και 71 και Παράρτημα Β του Κανονισμού). Για παράδειγμα

στο Αεροδρόμιο Mont-Joli υπάρχει ένα σταθερό καθορισμένο κόμιστρο ανά

αυτοκίνητο που μπορεί να μοιραστεί σύμφωνα με τον αριθμό των επιβατών. Στο

Αεροδρόμιο Rouyn-Noranda το σταθερό καθορισμένo κόμιστρο ισχύει για τους

επιβάτες.

3) Πέραν των δύο πρώτων δυνατοτήτων, είναι διαθέσιμη μια τρίτη επιλογή: η

μεταφορά σε ομάδες (group transportation). Πράγματι, ο κλάδος των ταξί μπορεί να

παρέχει υπηρεσίες μεταφοράς σε κάποιες ομάδες πελατών. Ως προς αυτό το σημείο,

θα μπορούσε κάποιος να προβλέψει συμβάσεις pooling (κοινόχρηστη υπηρεσία) με

ταξί που θα καθιστούσε δυνατό σε ομάδες χρηστών να μισθώσουν ταξί.

Ο Σύνδεσμος Ταξί του Κεμπέκ έχει ήδη την εμπειρία ενός Taxicab Pooling

Club. Εν τούτοις, είναι οι τοπικές κοινωνίες στις αγροτικές περιοχές που

αναπτύσσουν την ιδέα του taxicab pooling (κοινόχρηστου ταξί). Η Service d Entraide

de Bellechasse έχει ιδρύσει με τα τοπικά ταξί το Bonne Route Club για να

εξυπηρετήσει τον αγροτικό πληθυσμό, κυρίως για διαδρομές αναγκαίες για ιατρικούς

λόγους. Όταν οι διαδρομές κλείνονται για την επόμενη ημέρα, για να αυξήσουν τον

αριθμό των κρατήσεων αυτές ανακοινώνονται στο ραδιόφωνο της τοπικής

κοινότητας. Μια παρόμοια υπηρεσία έχει οργανωθεί στην περιφέρεια του

Montmagny και του L’ Islet. Κατά παρόμοιο τρόπο κάποια τοπικά Ιατρικά Κέντρα

μισθώνουν ταξί με σύμβαση για να παραλαμβάνουν και να μεταφέρουν τους πελάτες

τους. Γίνεται ακόμη δυνατό να φανταστούμε να εφαρμόζονται παρόμοιες υπηρεσίες

από εργοδότες ή επιχειρήσεις για χρήση από τους υπαλλήλους ή τους πελάτες τους.

Πολλά άλλα παραδείγματα θα μπορούσαν να απαριθμηθούν.

Το Άρθρο 42 του Νόμου που αφορά την Μεταφορά με Ταξί αφήνει περιθώρια

για συμφωνίες με συμβάσεις που περιλαμβάνουν κόμιστρα που θα διέφεραν από

εκείνα που ορίζονται από την Επιτροπή Μεταφορών του Κεμπέκ υπό τον όρο ότι

ένα αντίγραφο του συμβολαίου είναι εντός του οχήματος την ώρα που λαμβάνει χώρα

η μεταφορά. Οσο για το Αρθρο 50 του Κανονισμού της Μεταφοράς με Ταξί,

αναφέρει λεπτομερώς το περιεχόμενο των υποχρεωτικών συμβατικών όρων: τα

στοιχεία των συμβαλλομένων μερών, τα στοιχεία των προσώπων ή των ομάδων που

μεταφέρονται, την ημερομηνία και διάρκεια το συμβολαίου, την καθορισμένη τιμή

και κάποιες λεπτομέρειες για τα σημεία προέλευσης και προορισμού της διαδρομής.

Οι περισσότερες από αυτές τις πληροφορίες βρίσκονται συνήθως σ΄ένα έντυπο

παραγγελίας ή σε λεπτομερή απόδειξη συμπληρωμένη από πριν.

3.0 TAXIBUS ΤΟΥ ΡΙΜΟΥΣΚΙ: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Τον Σεπτέμβριο του 1993 ο Δήμος του Ριμουσκί εφάρμοσε μια δημιουργική

ιδέα στη δημόσια μετακίνηση: το TAXIBUS. Αυτή η υπηρεσία δημόσιας

συγκοινωνίας παρέχεται σε μια ανταποκρινόμενη στη ζήτηση βάση και στηρίζεται

αποκλειστικά στα ταξί.

Το Ριμουσκί έχει έναν πληθυσμό 32.000 κατοίκων οι οποίοι είναι

διασπαρμένοι σε μια περιοχή που εκτείνεται πάνω από 76 τετραγωνικά χλμ. Κείμενο

στη νότια όχθη του ποταμού Σεν Λώρενς, 312 χλμ από το Κεμπέκ Σίτυ και 570 χλμ.

από το Μόντρεαλ, το Ριμουσκί είναι ένα περιφερειακό κέντρο ανάπτυξης από την

άποψη εμπορικών δραστηριοτήτων καθώς επίσης κυβερνητικών, μορφωτικών και

επαγγελματικών υπηρεσιών. Όμως, παρά αυτές τις σημαντικές αστικές λειτουργίες, ο

Δήμος του Ριμουσκί δεν μπορούσε πια να παρέχει στους κατοίκους του δημόσια

συγκοινωνία, αφ΄ότου ο ιδιώτης μεταφορέας έπεσε έξω.

Οι αρχές της πόλης είχαν μελετήσει διάφορα σενάρια δημόσιας συγκοινωνίας

με χρήση λεωφορείου, αλλά όλα φάνηκαν πολύ ακριβά. Οι οικονομικοί υπολογισμοί

αυτών των πειραματικών υπηρεσιών με λεωφορεία έδειξαν ότι ο δήμος θα έπρεπε να

επιδοτεί λειτουργικά ελλείμματα που κυμαίνονται μεταξύ 334.000 και 540.000 δολ.

Η υπηρεσία TAXIBUS επελέγη για οικονομικούς λόγους, καθώς επίσης και για την

ποιότητα της υπηρεσίας που παρέχεται στους κατοίκους (έλλειψη ανταπόκρισης,

εξυπηρέτηση καθημένων κλπ).

3.1. Διαθεσιμότητα της υπηρεσίας. Η υπηρεσία είναι διαθέσιμη από Δευτέρα ως

Παρασκευή (7). Το TAXIBUS δίνει την δυνατότητα στους χρήστες του να πάνε

οπουδήποτε μέσα στα όρια της πόλης. Η μεταφορά του κόσμου γίνεται σύμφωνα

μ΄ένα προκαθορισμένο πρόγραμμα (δες πίνακα). Δεν περιλαμβάνει ανταποκρίσεις και

είναι κανονισμένο από μια στάση ως άλλη. Το πρόγραμμα αυτό προωθει την

συγκέντρωση των ζητήσεων κατά χρονικά διαστήματα, αυξάνοντας έτσι το ποσοστό

πληρότητος των οχημάτων. Αυτονόητα, αν σε κάποια δεδομένη ώρα δεν ζητείται

μεταφορά, δεν θα παρέχεται υπηρεσία και δεν θα υφίστανται έξοδα. Συνεπώς, τα

δρομολόγια των οχημάτων θα αλλάσσουν σε κάθε σημείο αναχώρησης σύμφωνα με

τις ανάγκες των διαφόρων χρηστών.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ TAXIBUS

(από 1ης

Σεπτεμβρίου 1998)

ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ : ΑΠΟ ΔΕΥΤΕΡΑ ΩΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Ημίωρη εξυπηρέτηση 7πμ 7.30πμ 8πμ 8.30πμ

Ωριαία εξυπηρέτηση 9πμ 10πμ 11πμ 11.40πμ

Ημίωρη εξυπηρέτηση 12.10μμ 12.40μμ 1μμ 1.30μμ

Ωριαία εξυπηρέτηση 2μμ 3μμ

Ημίωρη εξυπηρέτηση 4μμ 4.40μμ 5.10μμ 5.40μμ

Ωριαία εξυπηρέτηση 6μμ 7μμ

ΒΡΑΔΥΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ : ΠΕΜΠΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Ημίωρη εξυπηρέτηση 7.30μμ 8μμ 8.30μμ

Ωριαία εξυπηρέτηση 9.10μμ

3.2. Κόμιστρα. Κάθε επιβάτης πρέπει να πληρώνει στον οδηγό του ταξί 2,40δολ.

μετρητά. Μια μηνιαία κάρτα απεριορίστων διαδρομών 70,55 δολ. είναι επίσης

διαθέσιμη καθώς καθιστά δυνατόν στους επιβάτες να χρησιμοποιούν το TAXIBUS

τόσο συχνά όσο επιθυμούν κατά τον συγκεκριμένο μήνα. Το κόμιστρο πρέπει να

πληρωθεί, ακόμη κι αν ο χρήστης δεν είναι στη στάση, εκτός εάν έχει ήδη ακυρώσει

την κράτησή του.

3.3. Οδηγίες για την χρήση. Οποτεδήποτε ένα άτομο θελήσει να χρησιμοποιήσει τις

υπηρεσίες TAXIBUS, πρέπει πρώτα να κάνει αίτηση για την κάρτα του χρήστη. Η

εγγραφή στην υπηρεσία είναι μόνιμη και η εισφορά του 1 δολ. περιλαμβάνει την

λήψη φωτογραφίας για την κάρτα του χρήστη. Για να κάνει κράτηση, ο χρήστης

πρέπει να τηλεφωνεί εκ των προτέρων και να δίνει τα παρακάτω στοιχεία: τον

αριθμό του ως χρήστη που τυπώθηκε στην κάρτα του, την ώρα αναχώρησης, τα

νούμερα των στάσεων που αντιστοιχούν στην αρχή και στο τέλος της διαδρομής. Τα

νούμερα των στάσεων φαίνονται στις πινακίδες των στάσεων και στο σχέδιο του

δικτύου που δίνεται στον χρήστη από τον υπάλληλο του δήμου με την ολοκλήρωση

των διαδικασιών εγγραφής. Για παράδειγμα, να πως θα μπορούσε ένας χρήστης του

TAXIBUS να μιλήσει κάνοντας μια κράτηση: «Ο αριθμός της κάρτας μου είναι

11.520. Θέλω μια διαδρομή την Παρασκευή στις 8πμ από την στάση νούμερο 2609

στη στάση νούμερο 3005 και στις 5μμ θα ήθελα να πάω από την στάση νούμερο

3004 στην στάση 2608». Ακόμη μπορεί κάποιος να κάνει κρατήσεις σε τακτική βάση.

Οι τηλεφωνικές κρατήσεις είναι το θεμέλιο για κάθε σύστημα μεταφοράς κατόπιν

ζητήσεως. Η σπουδαιότητά τους υπογραμμίζεται στο λογότυπο του TAXIBUS, το

οποίο χρησιμοποιεί ένα τηλέφωνο ως όχημα (δες το λογότυπο στη σελίδα 1). Όταν

άρχισε το πρόγραμμα, οι κρατήσεις έπρεπε να γίνονται τηλεφωνικά 24 ώρες πριν. Η

χρονοτριβή αυτή κρίθηκε από πολλούς ότι είναι μεγάλη και οι χρήστες θεώρησαν ότι

ήταν μεγάλος περιορισμός στην χρήση της υπηρεσίας. Από τις 31 Ιανουαρίου 1994, η

καθυστέρηση αυτή μειώθηκε στη μία ώρα.

3.4. Οι εταίροι. Η μεταφορά παρέχεται από τα 45 μέλη του Συνεταιρισμού Ταξί 800

του Ριμουσκί. Οι οδηγοί πληρώνονται σύμφωνα με τις ενδείξεις του ταξιμέτρου, από

την ώρα που επιβιβάζεται ο πρώτος επιβάτης ως την ώρα που αποβιβάζεται ο

τελευταίος, αφαιρώντας το ποσόν που πληρώθηκε σε μετρητά από τους επιβάτες.

Κατόπιν ο συνεταιρισμός ταξί στέλνει ένα τιμολόγιο στην Εταιρία TAXIBUS του

Ριμουσκί, έναν οργανισμό που συστήθηκε από τον δήμο για να διαχειρίζεται αυτήν

την υπηρεσία μεταφοράς (δες το διάγραμμα σύνδεσης μεταξύ των εταίρων). Τέλος,

το υπουργείο Μεταφορών του Κεμπέκ επιχορηγεί την υπηρεσία αυτή με μια

επιδότηση σύμφωνα με το Κυβερνητικό Πρόγραμμα Αρωγής (το 40% των εσόδων να

μην υπερβαίνει το 75% του λειτουργικού ελλείμματος).

3.5. Το software TRAXIBUS. Η πραγματοποίηση και η διαχείριση αυτής της

υπηρεσίας μεταφοράς (λήψη τηλεφωνημάτων, οργάνωση διαδρομών, αποστολή ταξί,

έλεγχος των υπηρεσιών που παρέχονται από τους οδηγούς, είσπραξη των εισφορών,

έκδοση των τιμολογίων των διαδρομών προς το TAXIBUS, διαχείριση της

επιδότησης κλπ) διευκολύνθηκαν πολύ από το γεγονός ότι τα ταξί του Ριμουσκί

μετείχαν ήδη μερικά χρόνια σ΄ένα παρόμοιο πρόγραμμα, το οποίο είχε να κάνει με

την μεταφορά ατόμων με ειδικές ανάγκες, και το εν λόγω πρόγραμμα ήταν υπό την

μέριμνα του δήμου σύμφωνα με παρεμφερείς κανόνες. Επιπλέον, η συνολική

διαχείριση αυτής της ανταποκρινόμενης στη ζήτηση (demand-responsive) υπηρεσίας

μεταφοράς διεκπεραιώνεται από τη χρήση του προγράμματος (software) TRAXIBUS,

ένα αντίγραφο του οποίου δόθηκε στον δήμο από το υπουργείο Μεταφορών το οποίο

προέρχεται από το πρόγραμμα (software) TRAJET που χρησιμοποιείται για την

διαχείριση υπηρεσιών διασκευασμένης (προσαρμοσμένης) μεταφοράς στο Κεμπέκ.

4.0 ΤAXIBUS ΤΟΥ ΡΙΜΟΥΣΚΙ: ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ

ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ.

4.1. Ο πρώτος απολογισμός: Αρκετά νωρίς, από τον Ιανουάριο του 1994, η Εταιρία

TAXIBUS και ο Δήμος του Ριμουσκί δημοσίευσαν την πρώτη έρευνα λειτουργικού

απολογισμού για την υπηρεσία. Ως τις 21 Ιανουαρίου 1994, το ΤAXIBUS είχε

διευθετήσει 4.065 διαδρομές με την συμμετοχή 6.723 επιβατών, δηλαδή κατά μέσον

όρο 1,65 επιβάτες ανά διαδρομή. Το κόστος της μέσης διαδρομής ήταν 8,56 δολ.,

δηλαδή 5,18 δολ. ανά επιβάτη (8). Η λειτουργική ανάλυση έκανε δυνατόν να μειωθεί

η καθυστέρηση της κράτησης σε μια εκ των προτέρων γνωστοποίηση της μιας ώρας.

Μετά την ανακοίνωση αυτού του απολογισμού, ο κ. Pierre Pelletier, Δήμαρχος του

Δήμου του Ριμουσκί, είπε:

«Το TAXIBUS πρέπει να παραμείνει οικονομικά αποδεκτό για την κοινωνία

μας. Ο δήμος μας δεν μπορεί να αντέξει την κάλυψη ετησίων ελλειμμάτων γύρω στις

400.000 δολ. (...) για να παρέχει μια τυπική υπηρεσία δημόσιας συγκοινωνίας με

λεωφορείο 7 ημέρες την εβδομάδα» (...).

«Το TAXIBUS αποδείχθηκε ότι είναι μια αποτελεσματική και ευγενική

υπηρεσία που ικανοποιεί όλες τις προσδοκίες. Η συμπεριφορά των οδηγών ταξί προς

τους πελάτες εκφράζει αβρότητα και σεβασμό». (...).

«Το ΤAXIBUS, διαθέσιμο με ειδοποίηση μια ώρα πριν, καθίσταται μια

υπηρεσία δημόσιας συγκοινωνίας που μπορεί να ορθώσει το ανάστημά της σε κάθε

δυνατή σύγκριση με την συνηθισμένη υπηρεσία μεταφοράς με λεωφορείο» (9).

4.2. Η έκθεση αξιολόγησης. Η συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ του Δήμου του

Ριμουσκί και του υπουργείου Μεταφορών προέβλεψε για μια έκθεση αξιολόγησης

που να συνταχθεί από μια Επιτροπή Αξιολόγησης. Η έκθεση (10) αυτή που

δημοσιεύθηκε το 1995 έδειξε ότι:

- Από τον Σεπτέμβριο του 1993 ως τον Αύγουστο του 1994, 2.252 άτομα έκαναν

αίτηση για την κάρτα του χρήστη, από τα οποία 1.051 τηλεφώνησαν στο TAXIBUS

για μια διαδρομή τουλάχιστον μια φορά.

- Μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου 1994, ο μέσος εβδομαδιαίος αριθμός των

διαδρομών που πραγματοποιήθηκαν από το TAXIBUS ανήλθε συνολικά στις 383

έχοντας κατά μέσον όρο 811 επιβάτες που αντιστοιχεί αναλογικά 2,12 επιβάτες ανά

διαδρομή. Το συνολικό ποσόν του κόστους μεταφοράς ανήλθε στα 9,22 δολ. ανά

διαδρομή ή 4,35δολ. ανά επιβάτη.

- Μια σύγκριση του κόστους με άλλες υπηρεσίες δημόσιας συγκοινωνίας

εγκατεστημένων σε πόλεις του ίδιου περίπου μεγέθους (Ρουίν Νοράντα,

Ντραμοντβίλ, Γκράνμπι, Ζολιέτ και Σεν Ζερόμ) έδειξε ότι τα κόστη που έχουν

σχέση με το TAXIBUS ήταν κατά μέσον όρο 12 δολ. χαμηλότερα κατά κεφαλήν όταν

συγκρίνονται με άλλες δημοτικές υπηρεσίες.

- Τα συνολικά έξοδα κατά το έτος 1994 ανήλθαν στις 269.000 δολ. εκ των οποίων

100.000 δολ. διατέθηκαν σε διοικητικές δαπάνες. Το υπουργείο κατέβαλε

επιχορήγηση 47.000 δολ. και η συνεισφορά του δήμου ανήλθε συνολικά στο ποσόν

των 132.000 δολ. Η συνεισφορά του δήμου σε μια κατά κεφαλήν βάση ανέρχεται στα

4,28 δολ. όταν συγκρίνεται με τον μέσο όρο των 8,35 δολ. για δήμους του ίδιου

περίπου μεγέθους που παρέχουν δημόσια συγκοινωνία με λεωφορείο.

- Τα συμπεράσματα μιας έρευνας για τους χρήστες της υπηρεσίας δείχνουν ότι το

ποσοστό ικανοποίησης είναι εξαιρετικά υψηλό σε διάφορα θέματα: συχνότητα, δομή

αμοιβής, τοποθεσίες ή σημεία στάσεων, καθαριότητα του οχήματος και άνεση,

επίπεδο ευγενείας που επιδείχθηκε από τους οδηγούς , κλπ.

- Δεν παρατηρήθηκε σημαντική επίδραση στον συνολικό αριθμό των διαδρομών με

ταξί, με την εφαρμογή του TAXIBUS: ο αριθμός των διαδρομών που δόθηκαν λόγω

του ΤΑΧIBUS αντιστάθμισαν κατά μέγα μέρος την ελαφρά μείωση που σημειώθηκε

στον αριθμό των τακτικών τηλεφωνημάτων. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι στα ταξί

παρατήρησαν ότι αυτή η υπηρεσία δημόσιας συγκοινωνίας κέρδισε μερικούς νέους

πελάτες οι οποίοι γνώρισαν τώρα την ύπαρξη των ταξί και οι άνθρωποι αυτοί

τηλεφωνούν τώρα απ΄ευθείας στον συνεταιρισμό των ταξί.

- Η Επιτροπή Αξιολόγησης ανέφερε τότε ότι «η υπηρεσία που συστήθηκε από το

Ριμουσκί είναι πλήρως προσαρμοσμένη για να καλύπτει τις ανάγκες μιας

κοινωνίας όπου η ζήτηση για δημόσια συγκοινωνία είναι αρκετά χαμηλή».

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή συνέστησε στο Υπουργείο Μεταφορών «όπως η

υπηρεσία TAXIBUS που οργανώθηκε από τον δήμο του Ριμουσκί αναγνωρισθεί ως

διαθέτουσα τα προσόντα σύμφωνα με το Πρόγραμμα Αρωγής της Δημόσιας

Συγκοινωνίας σε μόνιμη βάση». Το υπουργείο αντέδρασε ευνοϊκά σ΄αυτό το αίτημα

και δεν την θεωρεί πια «πείραμα».

4.3. Ενας απολογισμός μετά από τέσσερα χρόνια λειτουργίας. Τα στοιχεία που

συλλέχθηκαν κατά τα τέσσερα πρώτα ολοκληρωμένα χρόνια λειτουργίας δείχνουν

ότι αυτή η υπηρεσία συγκοινωνίας γίνεται όλο και πιο δημοφιλής στον κόσμο.

Πραγματικά, υπήρξε μια αύξηση κατά 37,7% στον αριθμό των μετακινήσεων που

χρησιμοποιούν TAXIBUS και 31% αύξηση στον αριθμό των μετακινήσεων ανά

κάτοικο.

Η αύξηση αυτή στη ζήτηση δεν προκάλεσε ανάλογη αύξηση του κόστους. Τα

έξοδα ανέβηκαν μόνο 6%. Η αύξηση του κόστους κρατήθηκε χαμηλά από την

αύξηση στην παραγωγικότητα, συγκεντρώνοντας δηλαδή περισσότερους επιβάτες σε

μια και μόνη διαδρομή. Ο αριθμός των επιβατών ανά διαδρομή, ο οποίος είχε φθάσει

στο 1,6 κατά τους πρώτους λίγους μήνες της λειτουργίας, ανέβηκε στο 2,2 το 1994,

2,6 το 1995 και 2,8 για τα έτη 1996 και 1997.

Φαίνεται, επομένως, ότι το TAXIBUS είναι σταθεροποιημένο στις περίπου

60.000 διαδρομές το χρόνο, δηλαδή μια αναλογία δύο διαδρομών κατ΄άτομο. Το

κόστος της υπηρεσίας παρέμεινε στις 285.000 δολ. απ΄τα οποία το 21% είναι

διοικητικές δαπάνες. Εν τούτοις, το Ριμουσκί και η Εταιρία TAXIBUS θέλουν να

στηρίξουν τον στόχο των 75.000 διαδρομών το χρόνο. Για να φθάσουν αυτόν τον

στόχο το 1998 ο πίνακας δρομολογίων και η εξυπηρέτηση έχουν βελτιωθεί για να

ικανοποιήσουν καλύτερα την ζήτηση. Συγκεκριμένοι προορισμοί, όπως οι πανσιόν

ηλικιωμένων έχουν τώρα το προνόμιο μιας από πόρτα σε πόρτα εξυπηρέτησης.

Τέλος, η διαφήμιση τονίζει περισσότερο την έννοια της δημόσιας συγκοινωνίας.

Η ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ TAXIBUS ΤΟΥ ΡΙΜΟΥΣΚΙ

ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ 1994 ΕΩΣ 1997

1994 1995 1996 1997 1997/1994

Ατομα που εξυπηρετήθηκαν 30.900 31.773 31.773 32.397 104.8%

Ωρες υπηρεσίας/ετησίως 3.432 3.432 3.432 3.432 100.0%

Μετακινήσεις/έτος 42.665 56.122 60.269 58.758 137.7%

Μετακινήσεις/κάτοικο 1.38 1.77 1.90 1.81 131.4%

Διαδρομές/έτος 19.288 21.403 21.448 21.056 109.2%

Επιβάτες/διαδρομή 2.21 2.62 2.81 2.79 126.2%

Κόμιστρα: μετρητά 2.25$ 2.25$ 2.25$ 2.30$ 102.2%

Κάρτα διαδρομών 66.14$ 66.14$ 66.14$ 67.65$ 102.3%

Συνολικό κόστος υπηρεσίας 268.905$ 293.577$ 288.589$ 285.885$ 106.3%

Διοίκηση 100.455$ 86.405$ 67.180$ 60.025$ 59.8%

Λειτουργία 168.450$ 207.172$ 221.409$ 225.860$ 134.1%

Συνολικό κόστος/κάτοικο 8.70$ 9.24$ 9.08$ 8.82$ 101.4%

Συνολικό κόστος/διαδρομή 6.30$ 5.23$ 4.79$ 4.87$ 77.2%

Εσοδα 89.801$ 123.966$ 126.848$ 124.707$ 138.9%

Εσοδα/Συνολικό κόστος 33.40% 42.23% 43.95% 43.62% 130.6%

Επιχορήγηση Κεμπέκ 46.960$ 82.877$ 68.108$ 67.318$ 143.4%

Επιχορήγηση/κάτοικο 1.52$ 1.98$ 2.14$ 2.08$ 136.7%

Επιχορήγηση/διαδρομή 1.10$ 1.12$ 1.13$ 1.15$ 104.1%

Επιχορήγηση/συνολικό κόστος 17.46% 21.42% 23.60% 23.55% 134.8%

Συνεισφορά Δήμου 132.143$* 106.734$ 93.634$ 93.860$ 71,0%

Συν. Δήμου/κάτοικο 4.28$ 3.36$ 2.95$ 2.90$ 67.7%

Συν. Δήμου/διαδρομή 3.10$ 1.90$ 1.55$ 1.60$ 51.6%

Συν. Δήμου/Συνολικό κόστος 49.14% 36.36% 32.45% 32.83% 66.8%

*Το ποσόν αυτό περιλαμβάνει ένα πλεόνασμα 25.000 δολ. από το

προηγούμενο έτος, το οποίο μεταφέρθηκε στο 1994 και διατέθηκε σε μια

διαφημιστική καμπάνια.

5.0 ΚΛΕΙΣΙΜΟ

Το TAXIBUS του Ριμουσκί έχει αποδειχθεί ότι είναι επιτυχές. Εχει συμβάλλει

σ΄ένα υψηλότερο βαθμό ενδιαφέροντος, αν όχι περιέργειας για την χρήση του ταξί ως

μέσου δημόσιας συγκοινωνίας. Όταν πρόκειται για την παροχή της υπηρεσίας σε

μεσαίου μεγέθους πόλεις, η επιλογή αυτή θεωρείται τώρα σαν μια βιώσιμη

εναλλακτική λύση στα παραδοσιακά συστήματα συγκοινωνίας που χρησιμοποιούν

λεωφορεία.

Είτε από τον οικονομικό, είτε από τον λειτουργικό χαρακτήρα, τα

πλεονεκτήματα που αυτό το είδος υπηρεσίας έχει να προσφέρει, επιτρέπουν την

επιδίωξη νέων εννοιών εξυπηρέτησης, ιδιαίτερα σε μικρούς ή μεσαίου μεγέθους

δήμους όπου τα συστήματα δημόσιας μετακίνησης είναι συχνά ανύπαρκτα. Με το να

στηρίζονται στα ταξί για να παρέχουν συγκοινωνία, οι αρχές μπορούν να

προσαρμόζουν τον μηχανισμό προσφοράς ούτως ώστε να καλύπτει τις απαιτήσεις της

ζήτησης και να εξασφαλίζουν κατά συνέπεια ότι μια άριστη... ή μια στοιχειώδης

υπηρεσία είναι διαθέσιμη.

Άλλη ενδιαφέρουσα πλευρά για τον κλάδο είναι ότι το TAXIBUS έχει

συντελέσει ώστε νέοι πελάτες να γνωρίσουν την ύπαρξη της κανονικής υπηρεσίας

ταξί. Ενώ οι πελάτες αυτοί στο παρελθόν συνήθιζαν να υπερεκτιμούν το κόστος μιας

διαδρομής, τηλεφωνούν τώρα απ΄ευθείας στην εταιρία ταξί για εξυπηρέτηση.

Το επιτυχημένο πείραμα TAXIBUS του Ριμουσκί έχει κερδίσει διάφορα

βραβεία και διακρίσεις:

- Το TAXIBUS του Ριμουσκί κέρδισε το βραβείο AQTR-ENVIRONNΕMENT που

απονεμήθηκε για πρώτη φορά από την Αssociation quebecois du transport et des

routes στο 30ο Ετήσιο Συνέδριο της που έγινε στο Χουλ στις 7 Απριλίου 1995.

- Κατά τις προπαρασκευαστικές συζητήσεις του EcoSommet, που έγιναν στο

Μόντρεαλ στις 6,7 και 8 Μαίου 1996, το TAXIBUS επελέγη ακόμη, στον τομέα της

συγκοινωνίας, ως η περισσότερο ελπιδοφόρα επιτυχία και υψηλοτάτου οφέλους

πρόγραμμα στον τομέα της ενισχυόμενης ανάπτυξης.

Παρ΄όλη την επιτυχία της υπηρεσίας και τις πολυάριθμες διευκρινήσεις που

συνεχίζουν να μας κατακλύζουν, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να παραδεχθούμε

ότι το TAXIBUS του Ριμουσκί έδωσε αφορμή για πολύ ελάχιστα παρόμοια

προγράμματα. Είναι αλήθεια ότι το μάνατζμεντ μιας ανταποκρινόμενης στη ζήτηση

υπηρεσίας συγκοινωνίας, όπως το TAXIBUS, είναι πολύ περισσότερο απαιτητικό

από το απλό μάνατζμεντ ενός συστήματος συγκοινωνίας με λεωφορεία του οποίου

τα οχήματα συνεχίζουν να κυκλοφορούν σύμφωνα με τον ίδιο πίνακα δρομολογίων

και μετακινήσεων, είτε περιμένουν πελάτες είτε όχι. Μια ανταποκρινόμενη στη

ζήτηση υπηρεσία συγκοινωνίας απαιτεί συνεχή μέριμνα και επιμέλεια. Εάν, για

παράδειγμα ένας επιβάτης έχει κάνει μια κράτηση σύμφωνα με τους κανονισμούς,

κανείς δεν μπορεί να τον ξεχάσει χωρίς να βάλει σε κίνδυνο ακέραια την αξιοπιστία

της ίδιας της υπηρεσίας.

Παρ΄όλα αυτά, σ΄αυτές τις διαπιστώσεις μπορεί να δοθεί επίσης η παρακάτω

ερμηνεία: οι δημοτικές οντότητες είναι διστακτικές στο να παρέχουν οι ίδιες δημόσια

συγκοινωνία, ακόμη και την πιο φθηνή που υπάρχει, γιατί γνωρίζουν πολύ καλά ότι

αυτή είναι το είδος της δημόσιας υπηρεσίας που δεν μπορεί απλά να καταργηθεί

εφ΄όσον έχει τεθεί σε ισχύ.

Να γιατί προτρέπω τους εργαζόμενους στα ταξί να δώσουν προσοχή στο

παρακάτω μήνυμα:

- πάρτε τον έλεγχο, αδράξτε αυτή την αγορά

- προσφέρετε το ελάχιστο μιας δημόσιας συγκοινωνίας στους συμπολίτες σας,

- παρέχετε εξυπηρέτηση σε κάποια σημαντικά κέντρα μέσα σε μίνιμουμ πλαίσιο

χρόνου,

- κατορθώστε η υπηρεσία αυτή να αυτοχρηματοδοτείται ή, αν είναι αναγκαίο,

συμψηφίστε το έλλειμμά της,

- κάνετε τους εαυτούς σας απαραίτητους και δημιουργήστε έναν χώρο για τον

εαυτό σας στην κοινωνία.

Σημ. Πρόκειται για εργασία που παρουσιάστηκε στο Ετήσιο Συνέδριο της Διεθνούς

Ένωσης των Ρυθμιστών Μεταφοράς (ΙΑTR) στο Μαϊάμι στις 3 Νοεμβρίου 1998. Το

κείμενο βελτιώνει εκείνο που παρουσιάστηκε στο Πρώτο Ευρωπαϊκό Συνέδριο του

IATR που έγινε στο Στρασβούργο τον Οκτώβριο του 1996. Οι απόψεις που

διατυπώνονται είναι του συγγραφέα.