Ο Χατζηδάκις σμιλεύει λυρισμό στο Άσμα Ασμάτων.

« Κραταιά ως θάνατος αγάπη »

Υπεύθυνη πολιτιστικής δράσηςΝτόσκα Ελένη

Μ ά ν ο ς Χ α τ ζ η δ ά κ ι ς

Στη πρώτη συλλογή βιβλίων της Αγίας Γραφής, στη Παλαιά Διαθήκη

• To 28o από τα 49 βιβλία της, το Άσμα Ασμάτων, το τρα- γούδι των τραγουδιών ή το πιο όμορφο τραγούδι,

αποδεικνύεται επίκαιρο και μαζί του συμπαρασύρει στην επικαιρότητα και ολόκληρη

τη Παλαιά Διαθήκη.

Ανήκει στη κατηγορία των ποιητικών βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης

• Σύμφωνα με την παράδοση, δημιουργός του είναι ο Σολομώντας (10ος π.Χ. αι.) αλλά τα πραγματολογικά στοιχεία του κειμένου, η γλώσσα και το ύφος του, δεν στηρίζουν την άποψη αυτή. Η επικρατέστερη άποψη είναι ότι συντέθηκε πιθανότατα αρκετούς αιώνες αργότερα, διαδόθηκε προφορικά και απέκτησε οριστική μορφή με την καταγραφή του μεταξύ 450-400 π.Χ.

Αποδίδεται η συγγραφή του στον βασιλιά Σολομώντα, με διφορούμενες απόψεις ενίοτε.

• Είναι μία ερωτική ιστορία ανάμεσα στον Ποιμένα, που στη θέση του μπαίνει ο

βασιλιάς Σολομώντας και τη Σουλαμίτιδα, μία απλή βοσκοπούλα που βρέθηκε

στην αυλή του βασιλιά και δέχεται παροτρύνσεις να

δεχτεί τον έρωτα που της εκφράζει αυτός.

Μεταξύ τους αναπτύσσεται η πιο φλογερή όσο και αγνή αγάπη, την οποία εκφράζουν με υψηλούς

λυρισμούς και τις πιο κτυπητές ωραίες εκφράσεις.

Διατρανώνουν τη χαρά της συνάντησης τους, τον ιερό πόθο της για πάντα ιερής ένωσης

τους.

Όλα αυτά διαποτισμένα με το πνεύμα της σεμνότητας, χωρίς να υπονοείται συζηγική

πράξη.

Ωστόσο: Προσεκτικότερη μελέτη του

βιβλίου και βαθύτερη κατανόηση των όσων κάτω από διάφορους συμβολισμούς

και αλληγορίες εκθέτει, πείθουν ότι το βιβλίο αυτό δεν είναι επιθαλάμια ωδή, ούτε ερωτικό ποίημα, αλλά κατ’εξοχήν πνευματικό, για-

τί σ’αυτό ζωγραφίζεται με τα πιο ζωηρά χρώματα ο στενός σύνδεσμος του Θεού προς το Ισραηλιτικό έθνος.

Και ακόμα περισσότερο ο στενότατος και ιερώτατος δεσμός του Χριστού με την Εκκλησία.

•

Οι πρωταγωνιστές στο Άσμα Ασμάτων είναι ο Νυμφίος ή Ποιμένας όπως προβάλλεται και η Νύμφη, που οι διάλογοι τους διανθίζονται από

χορωδιακή συμπαιγνία.

Στα οχτώ κεφάλαια του Άσματος Ασμάτων κατανέμονται έξι τραγούδια με απίστευτη

λυρικότητα.

• Στο έκτο τραγούδι ο Νυμφίος εκφράζει λυρισμό όταν λέει:

Κάτω από την μηλιά σε ξύπνησα. Εκεί βρήκαν τη μητέρα σου οι ωδίνες του τοκετού. Εκεί έπιασαν οι πόνοι του τοκε- του εκείνη που σε γέννησε.

Και η Νύμφη:Έλα να βγούμε αγαπημένε,στους αγρούς, Να νυχτωθούμε σε χωριά.Και να μας βρει το χάραμα στ’αμπέλια.Να δούμε μη ροδάμισε τ’αμπέλι.Μην τα μπουμπούκια έχουν ανοίξει.Μη βγάλαν άνθος οι ροδιές.Εκεί θα σου δώσω όλους μου τους εναγκαλισμούς,θα εκδηλώσω όλες τις αγνές διαθέσεις μου σε σένα.

Οι μανδραγόρες άπλωσαν τημυρωδιά τους.Και στις πόρτες της καλύβας μαςκρέμονται διάφοροι εξαίρετοικαρποί, νέοι και παλαιοί,τους οποίους εγώ, φύλαξα για σένααγαπημένε μου αδελφέ.

Βάλε με σαν σφραγίδαμέσα στην καρδιά σου,για να με αισθάνεσαι μαζί σουπάντοτε.Σαν σφραγίδα στον βραχίονα σουγια να με βλέπεις.Γιατί η αγάπη είναι ισχυρή, όπως ο θάνατος.Η φλόγα της αχόρταστη,όπως αχόρταστος είναι ο Άδης.Οι σπίθες της σαν σπίθες της φωτιάς, φλόγα Θεού.Νερά ποτάμια δεν μπορούν να σβήσουν την αγάπη.

Εάν πλημμυρισμένος από αγάπηο άνδρας δώσει όλη την περιουσία

του , για να την εξαγοράσει,θα τον ελεεινολογήσουν και θα τονεξευτελίσουν οι άλλοι.

Γιατί η αγάπη δεν αγοράζεται.

Η τελευταία φράση του βιβλίου, απόδειξη της αγνής αγάπης των πρωταγωνιστών.

Όταν η Νύμφη και ο Ποιμένας υπερνικούν τα εμπόδια και συναντιούνται,κι ενώ θα περίμενε κανείς περιγραφή συζηγικής ζωής με σκιές, εκείνη λέει προς τον Ποιμένα μεταλάσσοντας το περιεχό- μενο από ερωτικό σε πνευματικό ονομάζοντας τον αδελφό:

« Φύγε αδελφέ μου πολυαγαπημένε, στα βουνά όπου μοσχομυρίζει ο αέρας. Και εγώ μαζί σου »

« … … ζαρκάδι γίνε, ελάφι γίνε.Τρέξε, αγαπημένε μου αδελφέ, στα βουνά,

… …όπου μοσχομυρίζει ο αέρας. και εγώ μαζί σου.

Η φράση « κατάφυτα όρη » μας παραπέμπειστη Βασιλεία του Θεούόπου υπάρχουν τα α-ρώματα:

τηςαγιότητας,της χάριτος,

της δόξας, της χαράς.

Στη Βασιλεία των Ουρανών, όπου

ένδοξος ανήλθε ο Χριστός.

.

Εκεί θα πραγματοποιηθεί σε όλητην πληρότητα η τρισχαρμόσυνηενότητα Χριστού και Εκκλησίας.

Το τραγούδι «Κραταιά ως θάνατος αγάπη» από το Άσμα Ασμάτων είναι το 11ο τραγούδι

της συλλογής του δίσκου «Ο Μεγάλος Ερωτικός».

Ο Μεγάλος Ερωτικός

Η σειρά που ακολουθούν τα ποιήματα αυτά των Ελλήνων ποιητών στον δίσκο “ Ο Μεγάλος Ερωτικός ” σχηματίζει έναν αδιάσπαστο κύκλο τραγουδιών, μια λειτουργία για τον Μεγάλο Ερωτικό, κάτι σαν τους εσπερινούς Αγίων σ' ερημοκλήσια μακρινά.

… … με τη συμμετοχή φανταστικών αγγέλων, εραστών, παρθένων και εφήβων. Είναι μια λιτανεία περίεργη , όμως και τόσο φυσική, στην εσωτερική κι απόκρυφη ζωή μας.

Τα τραγούδια αυτά δεν είναι αισθησιακά. Λειτουργούν πέρα απ' την πράξη, στο βαθύ αίσθημα που χαρακτηρίζει οποιαδήποτε σχέση, κάθε μορφής, αρκεί να περιέχει τις

προϋποθέσεις για ανθρώπινη επικοινωνία.

« Ο Μεγάλος Ερωτικός είναι ένας λαϊκός θεός που ζει στη φαντασία μας απ' τη στιγμή που γεννιόμαστε ίσαμε να πεθάνουμε, όμορφος, εφηβικός και αδιάκοπα ζωντανός ».

Δεν φοράει γραφικά τοπικά ρούχα. Φοράει δικά του που συνθέτουν δύσκολους συνδυασμούς ήχων, ανάλαφρων χρωμάτων και ποιητικών ονείρων. Δεν περιέχει μηνύματα που εύκολα τα σβήνουν οι βροχές. Δεν αντιστέκεται.

Ο Χατζηδάκις υπογραμμίζει:

Ο Μεγάλος Ερωτικός είναι μια σειρά από λαϊκά τραγούδια, που γράφτηκαν πρώτ' απ' όλα για να επικοινωνήσω εγώ ο ίδιος με όλα τα ελληνικά πρόσωπα που αγαπώ βαθιά, αυτά που γνώρισα, αυτά που θα γνωρίσω κι αυτά που δεν θα μπορέσω ποτέ μου να γνωρίσω.

Κι ακόμη, μες απ' αυτά, να ενωθώ με την ψυχή του τόπου μου σε μια λειτουργία

αθάνατη, ερωτική κι ελληνική."

« Ο Μεγάλος Ερωτικός » χαρακτηρίζεται από:

Κορύφωση της μελοποιητικής τέχνης,

πρωτοτυπία της ενορχήστρωσης,

επιμονή σε νέους ήχους και τολμηρές συνηχήσεις,

ευαισθησία της προσέγγισης του ποιητικού λόγου.