2ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

ΛΕΥΚΑΔΑ

Δρόμοι, πλατείες, συνοικίες …με ιστορία!

Α1 ΛΥΚΕΙΟΥ 2012-2013

http://www.google.gr/url?sa=i&rct=j&q=%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7+%CF%84%CE%B7%CF%82+%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B1%CF%82&source=images&cd=&cad=rja&docid=qiEOP4ZIDLsv7M&tbnid=kyzEg_lktJUbXM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.lefkasnews.gr/2011/12/blog-post_3330.html&ei=gsFOUaPtB4Sp0QWLi4CICg&bvm=bv.44158598,d.d2k&psig=AFQjCNEQp8ys2aILkymhb7xDim-mioT2DA&ust=1364202083174139

2

Δρόμοι παλιοί που αγάπησα και μίσησα ατέλειωτα Κάτω απ’ τους ίσκιους των σπιτιών να περπατώ Νύχτες των γυρισμών αναπότρεπτες κι η πόλη νεκρή Την ασήμαντη παρουσία μου βρίσκω σε κάθε γωνιά…

‘’Δρόμοι παλιοί’’ - Μανώλης Αναγνωστάκης

3

Σοκάκι της πόλης μας σχεδιασμένο από τη μαθήτρια Φανή Γράψα

4

ΟΜΑΔΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ (τμήμα Α1, 2ου ΓΕΛ Λευκάδας)

1. Αλέξα Σαμπίνα

2. Βανδώρος Κωνσταντίνος

3. Βλάχου Σοφία

4. Βουκελάτος Γεράσιμος

5. Βρεττός Τάσος

6. Βρεττού Εύη

7. Γαζής Παναγιώτης

8. Γάκης-Βλάχος Χρήστος

9. Γαντζία Κέλλυ

10. Γληγόρη Σεβαστιανή

11. Γράψα Φανή

12. Δελαπόρτας Γιάννης

13. Ζαβερδινού Βιργινία

14. Ζαμπέλη Γεωργία

15. Ζυγά Έλενα

16. Ηλιόπουλος Φώτης

17. Καββαδάς Δημήτρης

18. Καββαδάς Μπάμπης

19. Καλδάνης Γιώργος

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ

Κατοίκου Μαίρη ΠΕ1208 Βαγενάς Παναγιώτης ΠΕ03

5

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

6

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

7

Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

8

ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

11

ΟΙ ΠΛΑΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

68

ΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

74

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΔΡΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΛΑΤΕΙΩΝ

86

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

91

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

93

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ, ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

96

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

98

http://www.google.gr/url?sa=i&rct=j&q=%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7 %CF%84%CE%B7%CF%82 %CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B1%CF%82&source=images&cd=&cad=rja&docid=nE6aw2SGMyBQKM&tbnid=HD4wWYgDBVGgNM:&ved=0CAUQjRw&url=http://lefkadanews.com/lefkadanews-nea.php?news=764&cat=90&lefkada=aggelies&ei=nqQcUYTPG6bP0QWHgoGwDA&bvm=bv.42452523,d.d2k&psig=AFQjCNGqr5d3VMQqjwejzmzqcICwRxmyhw&ust=1360917725687944

6

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί από πού προέρχεται το όνομα της οδού που κατοικούμε ή τα ονόματα των δρόμων της πόλης που χρησιμοποιούμε καθημερινά για να προσανατολιστούμε και να κινηθούμε σε αυτή. Ποιοί δηλαδή είναι αυτοί, τα ονόματα των οποίων αναφέρονται, καθώς και ποιά είναι η σημασία των γεγονότων και των τοποθεσιών στις οποίες αναφέρονται; Στην παρούσα εργασία, που εντάσσεται στα πλαίσια της Ερευνητικής Εργασίας της Α’ Λυκείου, καταγράφονται οι οδοί, οι πλατείες και οι συνοικίες της πόλης της Λευκάδας καθώς και η σημασία τους. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να γνωρίσουμε την ιστορία των ονομάτων των δρόμων, των πλατειών και των συνοικιών της πόλης μας, να θυμηθούμε γεγονότα της Ελληνικής Ιστορίας και να εμπνευστούμε από την προσωπικότητα και το έργο σημαντικών ανθρώπων του τόπου μας. Η συλλογή πληροφοριών έγινε από στοιχεία του Δήμου Λευκάδας, από βιβλία της Σχολικής μας Βιβλιοθήκης, της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας και της Χαραμόγλειου Βιβλιοθήκης, από το διαδίκτυο και από αφηγήσεις ντόπιων ανθρώπων. Η συγκέντρωση του υλικού για την εργασία μας ήταν αρκετά δύσκολη, κυρίως όταν επρόκειτο για τη ζωή και το έργο Λευκαδιτών, για τους οποίους δεν υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία. Επίσης στις περιπτώσεις όπου το όνομα δρόμου ήταν μόνο ένα επώνυμο ή στις περιπτώσεις όπου υπήρχαν συνωνυμίες, τότε καταγράψαμε περισσότερες από μία εκδοχές, αφού δε γνωρίζαμε για ποιο συγκεκριμένο πρόσωπο επρόκειτο. Στην προσπάθεια μας αυτή και με την ελπίδα να πετύχαμε το σκοπό μας, ευχαριστούμε θερμά όλους όσους βοήθησαν και ιδιαίτερα τους: - κα Μαρία Ρούσσου, προϊσταμένη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας, για την αμέριστη βοήθειά της στην αναζήτηση στοιχείων - κο Γιώργιο Καραλιόλιο, γενικό γραμματέα του Δήμου Λευκάδας, για τα στοιχεία του Δήμου που μας παρείχε και - κους Γιάννη και Σταύρο Δελαπόρτα για τις πληροφορίες που μας παρείχαν.

7

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οδός 8ης Μεραρχίας, οδός Ηρώων Πολυτεχνείου, οδός Ιωάννου Μελά, οδός Γουλιέλμου Δαίρπφελδ, οδός Ευσταθίου Ζάκκα,…… οι κεντρικότεροι δρόμοι της πόλης της Λευκάδας. 157 δρόμοι - 157 ονόματα. Ονόματα ξεχωριστών ανθρώπων του παρελθόντος, ονόματα επετείων και γεγονότων, ονόματα τόπων αλλά και Αγίων. Ονόματα, που εκτός του ότι μας προσανατολίζουν και μας συστήνουν την πόλη, κρύβουν και μια ιστορία. Σε αυτή την εργασία, θα μελετήσουμε για ποιο λόγο ονομάστηκαν έτσι οι δρόμοι της πόλης της Λευκάδας και θα αναφερθούμε σε πρόσωπα και γεγονότα που κρύβονται πίσω από κάθε ονομασία των δρόμων. Θα ασχοληθούμε επίσης και με τα ονόματα των πλατειών και συνοικιών της πόλης Λευκάδας (13 πλατείες και 20 συνοικίες). Εκτός από μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της πόλης μας, θα χαρακτηρίσουμε τους δρόμους και τις πλατείες, δίνοντας μια σύντομη πληροφορία για κάθε έναν από αυτούς, θα αναλύσουμε στατιστικά τα στοιχεία αυτά και θα καταγράψουμε τα συμπεράσματα. Επίσης θα αναλύσουμε τα αποτελέσματα έρευνας με ερωτηματολόγιο, που θα πραγματοποιήσουμε στην πόλη μας, αλλά και θα ‘’μάθουμε’’ φτιάχνοντας σταυρόλεξο και ακροστιχίδα, χρησιμοποιώντας τα ονόματα των δρόμων, πλατειών και συνοικιών της πόλης μας. Περιδιαβαίνοντας λοιπόν τους δρόμους της πόλης μας και βλέποντας τις πινακίδες των οδών, αναζητούμε την ίδια την ιστορία μας, το παρελθόν μας, τους αγώνες για αξιοπρέπεια και ελευθερία. Γιατί όλοι οι δρόμοι έχουν κάτι να πουν. Και γιατί η Ιστορία των Δρόμων είναι εδώ για να θυμίζει ….

http://www.google.gr/url?sa=i&rct=j&q=%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7+%CF%84%CE%B7%CF%82+%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B1%CF%82&source=images&cd=&cad=rja&docid=KtzTOpadG3N1CM&tbnid=tfRWMdFNo1OQ2M:&ved=0CAUQjRw&url=http://travel-around-greece.blogspot.com/2012/01/blog-post_20.html&ei=lq48Ucn7O4XV0QW_1YGADg&bvm=bv.43287494,d.d2k&psig=AFQjCNGexeB3NzzDx-F4EeF6HbdPv1EZzw&ust=1363017690681177

8

Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Η πόλη της Λευκάδας είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου νησιού. Βρίσκεται στα βόρεια του νησιού και στο κοντινότερο σημείο του με την απέναντι ακτή της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η πόλη αποτελεί επίσης πρωτεύουσα του νομού της Λευκάδας και του δήμου Λευκάδας. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 6.852 κάτοικοι και μαζί με την Άμφισσα, το Καρπενήσι, και το Αργοστόλι είναι οι μικρότερες πρωτεύουσες νομών της Ελλάδας. Στην είσοδο της πόλης της Λευκάδας βρίσκεται το μεσαιωνικό κάστρο της πόλης, το κάστρο της Αγίας Μαύρας, χτισμένο από τον Βενετό Ιωάννη Ορσίνι στις αρχές του 14ου αιώνα. Πήρε την ονομασία του από το εκκλησάκι της Αγίας Μαύρας που βρισκόταν στην ίδια θέση. Η εκκλησία αυτή έδωσε το όνομά της και στο νησί της Λευκάδας για μια μεγάλη περίοδο της ιστορίας. Η σημερινή πόλη της Λευκάδας είναι η τρίτη -από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα- πρωτεύουσα του νησιού, μετά την αρχαία Νήρικο, που βρισκόταν στην περιοχή Κούλουμος, και τη μεσαιωνική Αγία Μαύρα. Το 1684 με πρωτοβουλία του Ενετού Φραγκίσκο Μοροζίνι, μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση, όπου μέχρι τότε υπήρχε ένας μικρός οικισμός των εργαζομένων στο Ιχθυοτροφείο και στις Αλυκές της Λευκάδας. Η συγκεκριμένη θέση επιλέχτηκε για λόγους κυρίως αμυντικούς. Περικυκλωμένη από θάλασσα, προσέφερε στην πόλη την αμυντική κάλυψη που χρειαζόταν. Επιπλέον, οι ενετικές αρχές που είχαν την έδρα τους στο κάστρο μπορούσαν να την ελέγχουν καλύτερα.

9

Αμαξική : Σχέδιο του Antonio Paravia αξιωματούχου του Βενετικού στόλου

Όταν οι Ενετοί αποφάσισαν να ιδρύσουν την πρωτεύουσα στη θέση που βρίσκεται σήμερα, τη σχεδίασαν με βάση το πρότυπο των δικών τους πόλεων. Έτσι, εφάρμοσαν τις πολεοδομικές αρχές της μεσαιωνικής Ευρώπης εξαιρετικά πιστά, κάτι που δεν παρατηρείται και στις πρωτεύουσες των υπόλοιπων Επτανήσων. Το χωροταξικό σχέδιο του ιστορικού κέντρου της πόλης θυμίζει ψαροκόκαλο: υπάρχει ο κεντρικός άξονας, η αγορά (το παζάρι), που διασχίζει την πόλη με κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο και παίζει σημαντικό ρόλο στη κοινωνική και οικονομική ζωή και οι κάθετοι στην αγορά δρόμοι, τα σοκάκια, που καταλήγουν σε παράλληλα της αγοράς δρομάκια. Τα οικοδομικά τετράγωνα αναπτύσσονται έτσι ώστε να ενθαρρύνονται οι παράλληλοι δρόμοι με κατεύθυνση ως επί το πλείστον Βορρά – Νότου και να διευκολύνεται (για λόγους υγιεινής) ο αερισμός της πόλης από τους βόρειους ανέμους.

http://www.google.gr/url?sa=i&rct=j&q=%CE%B3%CE%B5%CF%86%CF%85%CF%81%CE%B1+%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B1%CF%82&source=images&cd=&cad=rja&docid=-WPSls2CCxDsZM&tbnid=_myFaVBYNbgf5M:&ved=0CAUQjRw&url=http://despoinaif-seetheworld.blogspot.com/&ei=UQpvUdfXIO-S0AXwnIDIDw&bvm=bv.45368065,d.d2k&psig=AFQjCNFdl_nF5SMGbmh0R9QIiOZ87PbOwA&ust=1366317888812663

10

Η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται δεξιά και αριστερά της αγοράς. Μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έφτανε λίγο πριν από την εκκλησία του Αγίου Μηνά και από εκεί άρχιζαν τα χάνια, στα οποία άφηναν τα ζώα τους οι αγρότες, όταν κατέβαιναν από τα χωριά τους στην πόλη για τις δουλειές τους. Τις τελευταίες δεκαετίες η πόλη επεκτάθηκε από το τέλος της αγοράς και προς τα επάνω και δημιουργήθηκε η συνοικία της Νεάπολης κ.λπ. Στη γειτονική θέση Κουζούντελη, μέχρι και τον μεγάλο σεισμό του 1948, εκτός από δύο–τρία εξοχικά καφενεία με θέα στη λεωφόρο Πεφανερωμένης, βρίσκονταν τα προσφυγικά σπίτια των Ελλήνων που κατέφυγαν στο νησί μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Μετά τον σεισμό και την ανοικοδόμηση της Νεάπολης, άρχισε η επέκταση της πόλης δυτικότερα, στη θέση του Προσφυγικού Συνοικισμού και πιο πέρα, μέσα στον ελαιώνα (τον Κάμπο), προς την παραλία της Γύρας και του Άη Γιάννη.

11

ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

Σε κάθε δρόμο, σε κάθε γωνία υπάρχουν πινακίδες που αναγράφουν την ονομασία τους. Η ονοματοθεσία οδών και πλατειών γίνεται από το Δημοτικό Συμβούλιο, ύστερα από σχετική αίτηση των κατοίκων. Η ονομασία των δρόμων αναγράφεται σε πινακίδες στα ελληνικά (στη γενική ενικού) αλλά και με λατινικούς χαρακτήρες για να διαβάζονται από τους ξένους επισκέπτες. Οι πινακίδες αυτές είναι κατασκευασμένες από λεπτό φύλλο σιδήρου, σχήματος ορθογώνιου παραλληλόγραμμου διαστάσεων περίπου 50Χ30 cm. Το χρώμα τους είναι έντονο μπλε με λευκά γράμματα για τα ελληνικά και λευκά ή κίτρινα γράμματα για τα λατινικά. Είναι κολλημένες στους τοίχους σπιτιών (κυρίως στη παλιά πόλη) ή σε μεταλλικούς ιστούς σε ύψος 2-2,5 m στις γωνίες δρόμων (κυρίως στη Νεάπολη). Παρακάτω, με αλφαβητική σειρά, δίνεται η σημασία των δρόμων αυτών καθώς επίσης κι ένας

σχετικός προσανατολισμός για τη θέση των δρόμων αυτών στην πόλη της Λευκάδας.

8ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ Είναι ο μεγάλος δρόμος από το Πνευματικό Κέντρο (πρώην Δημαρχείο) έως τον Άγιο Μηνά. Η Μεραρχία αυτή συγκροτήθηκε για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1912 με την επωνυμία VIII Μεραρχία–Ηπείρου. Τον Ιανουάριο του 1913 μετονομάσθηκε σε VIII Μεραρχία Πεζικού. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, στη Μικρασιατική εκστρατεία και στο έπος του 1940, όπου διοικητής της ήταν ο Υποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος. Παραμονές του 1940 η 8η Μεραρχία Ηπείρου με επικεφαλής τον υποστράτηγο Χαράλαμπο Κατσιμήτρο οργάνωσε την άμυνα στα γύρω υψώματα της Γκραμπάλας, της Ασόνισσας, της Βελλάς και των Γρεμισιών. Ο υποστράτηγος Κατσιμήτρος, παρά τις αντίθετες απόψεις του Γενικού Επιτελείου που προέβλεπε άμυνα στα Τζουμέρκα, διέταξε να κρατήσει την γραμμή άμυνας στο Καλπάκι μέχρι εσχάτων. Πέτυχε να αναχαιτίσει την Ιταλική εισβολή και στις 10 Νοεμβρίου 1940 η 8η Μεραρχία πέρασε από την άμυνα στην επίθεση. Ιδιαίτερα στα υψώματα της Γκραμπάλας, ανατολικά του Καλπακίου, έγιναν οι πιο αιματηρές συγκρούσεις. Σήμερα στην πλαγιά του λόφου προφήτης Ηλίας, το καλοδιατηρημένο ΟΧΙ θυμίζει την εποχή εκείνη και στην είσοδο του Καλπακίου υπάρχει το Πολεμικό Μουσείο του '40. Έτσι στη συνείδηση του Ελληνικού λαού η VIII Μεραρχία είναι ταυτισμένη με την Ήπειρο και τον Κατσιμήτρο. Επίσης, μετά από ομόφωνη απόφαση του ανωτάτου στρατιωτικού συμβουλίου, η VIIIη Μεραρχία Πεζικού μετονομάστηκε σε VIII Μεραρχία Πεζικού «Ηπείρου – Κατσιμήτρος».

12

ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ Υπάρχουν τρία ζεύγη Αγίων με την ίδια ονομασία Κοσμάς και Δαμιανός, που αποκαλούνται Άγιοι Ανάργυροι. Όλοι ήταν γιατροί και για τις υπηρεσίες τους δεν έπαιρναν χρήματα γι’ αυτό και λέγονται Ανάργυροι (δηλ. χωρίς αργύρια). Το ένα ζεύγος Κοσμά και Δαμιανού εορτάζει την 1η Νοεμβρίου. Καταγόταν από την Ασία και ήταν γιοί μιας ευσεβούς χριστιανής, της Θεοδότης. Το δεύτερο ζεύγος από τη Ρώμη εορτάζει την 1η Ιουλίου. Δολοφονήθηκαν από τον γιατρό δάσκαλό τους, που ζήλεψε τη δόξα τους. Το τρίτο ζεύγος, που εορτάζει την 17η Οκτωβρίου, ήταν από την Αραβία. Μαρτύρησαν για την πίστη τους περί το 292 μ.Χ. επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Ο ναός των Αγίων Αναργύρων στην ομώνυμη οδό, που βρίσκεται στη Πλατεία Μαρκά, κτίστηκε το 1725 ως συναδελφικός (ενοριακός) ναός σε οικόπεδο που δωρίστηκε από την οικογένεια Σουμίλα.

ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ Ο Άγιος Αντώνιος γεννήθηκε το 251 μ.Χ. στην Άνω Αίγυπτο. Αφού έχασε σε ηλικία 20 ετών τους γονείς του δεν σταμάτησε στιγμή να ασχολείται με την Αγία Γραφή και τον Θεό. Μοίρασε όλα του τα υπάρχοντα και την κληρονομιά από τους γονείς του στους φτωχούς, εγκατέλειψε τα εγκόσμια και πήγε στην έρημο, όπου μόνασε και έφτασε στον βαθμό της απάθειας, υπερβαίνοντας τα όρια της ανθρώπινης φύσης. Οι ενάρετες πράξεις του έγιναν γνωστές και έφεραν πλήθος μιμητών, ώστε η έρημος μεταμορφώθηκε σε πόλη μοναχικών. Κατά την διάρκεια του διωγμού το 312- 335 μ.Χ. πήγε με ζήλο στην Αλεξάνδρεια και αγωνίστηκε για την Ορθοδοξία. Τελικά έγινε πρότυπο αρετής και κανόνας των μοναζόντων. Η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου στην ομώνυμη οδό, που βρίσκεται δίπλα από το Δικαστικό Μέγαρο, είναι ερειπωμένη μετά το σεισμό του 1948. Είχε χτιστεί το 1718 και είχε διακοσμηθεί με εικόνες και σκεύη, που φυλάσσονται σήμερα στην Δημόσια βιβλιοθήκη και στο Μητροπολιτικό Ναό Λευκάδας.

ΑΓ. ΜΑΥΡΑΣ Η Αγία Μαύρα θεωρείται και τιμάται ως πολιούχος της Λευκάδας η οποία παλιά ονομαζόταν "Αγία Μαύρα". Μέσα στο Φράγκικο Κάστρο στα Βόρεια του νησιού υπήρχε μεγαλοπρεπής ναός της Αγίας. Καταστράφηκε όμως στα 1810 όταν οι Άγγλοι προσπαθούσαν να καταλάβουν το Φρούριο. Το 1331, όταν η Λευκάδα περνάει στην κυριαρχία των Ανδηγανών, χτίστηκε ένας μικρός ναός ρωμαιοκαθολικού δόγματος αφιερωμένος στην Αγία Μαύρα. Επιπλέον, στα μέσα του 15ου αιώνα, η Ελένη Παλαιολογίνα είχε έρθει στην Λευκάδα με σκοπό να παντρέψει την κόρη της με τον Δούκα της Λευκάδας. Στην πορεία της κινδύνεψε από θαλασσοταραχή και η Ελένη τάχθηκε να χτίσει ναό στην Αγία Μαύρα, όπως και έγινε μετά την σωτηρία της.

ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ Ο Άγιος Παντελεήμων γεννήθηκε στην Νικομήδεια στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. Βαπτίστηκε από τον Άγιο Ερμόλαο που του δίδαξε τα μυστήρια της χριστιανικής πίστης. Με την βοήθεια του Χριστού και την προσευχή άρχισε να γιατρεύει συμπολίτες του ενώ η μοναδική αμοιβή που ζητούσε ήταν οι θεραπευμένοι να βαπτίζονται Χριστιανοί. Αποκεφαλίστηκε όταν βασιλιάς ήταν ο Μαξιμιανός, αφού αρνήθηκε να γίνει ειδωλολάτρης. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 27 Ιουλίου. Ο ναός του Αγ. Παντελεήμονα στην ομώνυμη οδό, που είναι κάθετη της 8ης Μεραρχίας και δίπλα από την οδό Πεφανερωμένης, κτίστηκε το 1738 από τον

13

Θεόδωρο Πετράτο, ο οποίος με τη διαθήκη του κληροδότησε στο ναό σημαντική αστική περιουσία στην Τεργέστη. Το 1948 καταστράφηκε από σεισμό, παραχωρήθηκε στην ενορία Παναγίας των Ξένων και ανοικοδομήθηκε σε μικρότερες διαστάσεις το 1992.

ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Η Αγία Παρασκευή γεννήθηκε στη Ρώμη το 117 μ.Χ. Οι γονείς της ήταν Έλληνες. Αποφάσισε να αφιερώσει την ζωή της στον Ιησού και αρνήθηκε κάθε πρόταση γάμου που δέχτηκε. Έδωσε την περιουσία της στους φτωχούς, στην εκκλησία και σε ένα ίδρυμα στο οποίο έμειναν χριστιανές κοπέλες, που είχαν αφιερωθεί στον Χριστό όπως και αυτή. Τα περισσότερα θαύματά της έχουν σχέση με τα μάτια των χριστιανών. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες φτάνοντας και στην Ελλάδα καταφέρνοντας να πείσει πολλούς ανθρώπους να βαφτιστούν χριστιανοί. Μαρτύρησε όταν αυτοκράτορας ήταν ο Μάρκος Αυρήλιος. Η μνήμη της εορτάζεται στις 26 Ιουλίου. Στην ομώνυμη οδό (στην παλιά πόλη κοντά στη συνοικία Πουλιού) βρίσκεται ο ναός της Αγίας Παρασκευής. Ο ναός υπήρχε από το 16ο αιώνα στη πόλη της Αγίας Μαύρας, δυτικά του κάστρου. Το 1715 κατεδαφίστηκε και το 1720 μεταφέρθηκε στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Έχει εξαίρετο ξυλόγλυπτο τέμπλο, με σχεδόν ανέπαφο από τη φθορά το σύνολο των μεταβυζαντινών εικόνων του, που είναι σπουδαία έργα του κορυφαίου αγιογράφου Τομάζου Τζεν. Πανηγυρίζει εκτός από τις 26/7 και την 3η Κυριακή του Μαΐου, με λιτανεία της εικόνας της Αγίας, εξαιτίας τοπικού θαύματος της Αγίας Βαρβάρας κατά λοιμικής ασθένειας (της «ευλογιάς»).

ΑΘΗΝΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΗ Ο Ιωάννης Αθηνιώτης υπήρξε μια εξέχουσα καλλιτεχνική προσωπικότητα, που υπηρέτησε τα γράμματα και τις τέχνες και πρόσφερε τις υπηρεσίες του σε όλα τα καλλιτεχνικά και αθλητικά σωματεία. Γεννήθηκε το 1914 στην Λευκάδα. Αυτοδίδακτος σε όλα, κατάφερε να πάρει με άριστα πτυχίο Γαλλικής γλώσσας από το Γαλλικό Ινστιτούτο και να διδάξει τη γλώσσα του Ουγκώ σε πολλούς Λευκαδίτες μαθητές. Παράλληλα ασχολήθηκε με το

Θέατρο. Η Διακόσμηση και ιδιαίτερα η Ζωγραφική ήταν από τα αγαπημένα ενδιαφέροντα του Αθηνιώτη. Κεντρικός άξονας στη ζωγραφική του η Τοπιογραφία. Εκατοντάδες πίνακες ζωγραφικής παρουσιάζουν θέματα από τη Λευκαδίτικη φύση, πλημμυρισμένα ευαισθησία και νοσταλγία. Ασχολείται με την ποίηση εστιάζοντας κυρίως σε θέματα που απασχολούν τον Άνθρωπο και την Κοινωνία. Όσο ζούσε, είτε από σεμνότητα είτε από ατολμία, δεν δημοσίευσε κανένα ποίημά του. Τον Ιούλιο του 1988 γυρίζοντας με το μηχανάκι του από το Κάστρο χάνει τη ζωή του σε τροχαίο ατύχημα. Και τότε η αδελφή του η Τασία Αθηνιώτη αποφασίζει να εκδώσει όλο το λογοτεχνικό του έργο. Έτσι το 1989 εκδίδεται η πρώτη του συλλογή τα «ΛΥΡΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ». Είναι μια συλλογή ποιημάτων που γράφτηκε από το 1938 μέχρι το 1980 και αποτυπώνει σε μια ολόκληρη ιστορική διαδρομή τους πόνους και τα βάσανα, τους καημούς και τις ελπίδες της Ρωμιοσύνης αλλά και ολόκληρου του κατατρεγμένου κόσμου σε κάθε άκρη του πλανήτη. Το τελευταίο ποίημα αυτής της

14

συλλογής το πολύπτυχο «ΑΙΝΕΙΤΕ ΑΥΤΟΝ» (1980) είναι μια ελεγεία που εκφράζει τον πανανθρώπινο πόθο των λαών για αυτοδιάθεση, δικαιοσύνη, ισότητα και αδελφότητα. Το ποίημα αυτό το μελοποίησε ο Λευκαδίτης συνθέτης και μαέστρος Διονύσης Γράψας. Μετά εκδίδεται «Το Οδοιπορικό της Λευκάδας», που αφορά στη Λευκαδίτικη παράδοση, ενώ η «Κατοχική Τριλογία» είναι ένα δυνατό ποιητικό κείμενο για τον αδελφοκτόνο εμφύλιο πόλεμο στο νησί μας. Ο Ιωάννης Αθηνιώτης έζησε και πέθανε φτωχός στο χαμηλό σπιτάκι της οδού Οδυσσέως στη παραλία της πόλης μας, άφησε όμως μια πλούσια πνευματική προσφορά που τιμάει τον τόπο μας.

ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Η οδός Ακαρνανίας καθώς και οι οδοί Μύτικα, Πάλαιρου και Μεγανησίου, κάθετοι στην παραλιακή οδό Δημ. Γολέμη στον Πίσω Μόλο, ήταν οι δρόμοι της εισόδου στην πόλη της Λευκάδας των επισκεπτών από τα αντίστοιχα μέρη μέχρι τα τελευταία χρόνια, οπότε κόπηκε η θαλάσσια συγκοινωνία με αυτά. Εκεί δηλαδή έδεναν τις βάρκες τους οι επισκέπτες από τις περιοχές αυτές. Η Ακαρνανία είναι το δυτικότερο κομμάτι της Στερεάς Ελλάδας και ορίζεται από το τρίγωνο που σχηματίζουν το Ιόνιο πέλαγος, ο Αμβρακικός κόλπος και ο ποταμός Αχελώος. Η περιοχή είναι κυρίως ορεινή και στο κέντρο της δεσπόζουν τα Ακαρνανικά όρη. Η περιοχή κατοικείται από τα νεολιθικά χρόνια, αρχικά από Κουρήτες και Λέλεγες, όπως και η γειτονική Αιτωλία. Κατά τον 7ο π.Χ. αιώνα αποικίζουν την περιοχή οι Κορίνθιοι ιδρύοντας πόλεις όπως ο Αστακός, η Πάλαιρος, το Ανακτόριο και η Λευκάδα. Μετά την πρώτη κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 1204 η περιοχή πέρασε στην κυριαρχία του Δεσποτάτου της Ηπείρου και τελικά καταλήφθηκε από τους Τούρκους το 1480. Ελευθερώθηκε οριστικά το 1832.

ΑΜΑΞΙΚΗΣ Έτσι ονομαζόταν ο τόπος που είναι σήμερα η πόλη της Λευκάδας. Αμέσως μετά την κατάληψη του Κάστρου από τους Ενετούς (1684) διατάχθηκαν οι κάτοικοι της εκεί πολίχνης (γύρω από το Κάστρο) που είχε δύο μαχαλάδες, την > ανατολικά και την δυτικά, να μετοικήσουν λίγο νοτιότερα στην θέση Αμαξική, όπου υπήρχε συνοικισμός ψαράδων. Από τότε έως σήμερα βρίσκεται εκεί η πρωτεύουσα του νησιού. Παλαιότερα και μέχρι το 1300 μ.Χ., πρωτεύουσα του νησιού της Λευκάδας ήταν η Νήρικος (2 χιλιόμετρα από τη σημερινή πόλη της Λευκάδας, στο Καλλιγόνι) και επί τουρκοκρατίας πρωτεύουσα ήταν η πόλη της Αγίας Μαύρας που βρίσκονταν στο

15

εσωτερικό του φρουρίου της Αγίας Μαύρας στην είσοδο του νησιού. Άλλοι πιστεύουν ότι η οδός Αμαξικής, που καταλήγει στην Παναγία των Ξένων, ονομάστηκε έτσι, επειδή τη διαπερνούσαν τα κάρα, αφού ήταν ο πιο φαρδύς δρόμος σε σχέση με τα γύρω δρομάκια.

ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ Αναπαύσεως είναι ο δρόμος προς το κοιμητήριο της Λευκάδας που οδηγεί στην Απόλπαινα. Το κοιμητήριο υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια και πιο συγκεκριμένα έγινε το 1881 σε ιδιοκτησία του Σπυρίδωνος Βαλαωρίτη. Είχε υποστεί μεγάλες ζημιές στον μεγάλο σεισμό το 1967, επισκευάστηκε όμως μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και συνεχίζει να εξυπηρετεί τους δημότες της πόλης.

ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ Η οδός Οδυσσέα Ανδρούτσου βρίσκεται στη Νεάπολη. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1790 κατά την μία άποψη στην Πρέβεζα και κατά δεύτερη άποψη στην Ιθάκη. Ήταν επιφανής αγωνιστής οπλαρχηγός της επανάστασης του 1821. Ο πατέρας του Ανδρέας ήταν επίσης οπλαρχηγός, που καταγόταν από τις Λιβανάτες του νομού Φθιώτιδας και η μητέρα του, η Ακριβή Τσαρλαμπά, ήταν από την Πρέβεζα. Σε ηλικία τεσσάρων ετών έμεινε ορφανός από πατέρα. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και άρχισε να χτυπά αλύπητα τους Τούρκους σε κάθε ευκαιρία. Η

κρισιμότερη μάχη ήταν στο Χάνι της Γραβιάς. Το 1822 ανακηρύχτηκε αρχιστράτηγος της Στερεάς Ελλάδας. Δολοφονήθηκε με ξυλοδαρμό στην Ακρόπολη στις 5 Ιουνίου το 1825.

ΑΡΑΚΛΕΙΩΤΗ ΑΡΧΙΕΡΕΑ Είναι δρόμος κάθετος στην κεντρική οδό Ιωάννου Μελά και είναι η προέκταση της Αναστ. Σκιαδαρέση (δρόμος μπροστά από τη Χαραμόγλειο Βιβλιοθήκη) προς την Αστυνομία. Ο Δανιήλ (Διονύσιος) Αρακλειώτης (1770-1853) γεννήθηκε στη Λευκάδα και φοίτησε στο σχολείο της Ιεράς Μονής Φανερωμένης και στη σχολή του Καρπενησίου. Επιστρέφοντας στη Λευκάδα εκάρη μοναχός στην Ι.Μ. Φανερωμένης και αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος και έλαβε τον τίτλο του Αρχιδιάκονου. Η προσφορά του – εκκλησιαστική κυρίως αλλά και εθνική - ήταν πολύ σημαντική. Το 1817 χειροτονήθηκε “Επίσκοπος Βονδίτζης” και εργάστηκε σαν τιτουλάριος και βοηθός του Μητροπολίτη. Το 1850 βοηθούσε στο λειτουργικό και ποιμαντικό έργο τον υπέργηρο Μητροπολίτη Λευκάδας και Αγίας Μαύρας Ευγένιο, που απεσύρθη στην Ι.Μ. Φανερωμένης και κατείχε τον τίτλο του “Πρωτεύοντος ’εν τη Ιερά Μονή Φανερωμένης”. Μετά το θάνατο του Μητροπολίτη Ευγένιου (1851), θα διακονήσει την τοπική εκκλησία για μικρό διάστημα, αφήνοντας όμως σημαντικό ποιμαντικό και κοινωνικό έργο. Έδωσε προτεραιότητα στη χειροτονία κληρικών με ήθος και διάθεση διακονίας και βοήθησε στην επαναλειτουργία και στέγαση των σχολείων των Τσουκαλάδων και Φρυνίου στην Ι.Μ. Φανερωμένης.

ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ Δρομάκι κάθετο στη οδό Μεταξά δίπλα από το Νοσοκομείο Λευκάδας. Η Άρτεμις ήταν μία από τις κυριότερες θεότητες του ελληνικού Δωδεκάθεου. Kόρη του Δία και της Λητούς και δίδυμη αδελφή του Aπόλλωνα. Η Άρτεμις ήταν

16

προστάτρια του ζωικού και φυτικού κόσμου, της άγριας φύσης, θεά του κυνηγιού, προστάτρια της μητρότητας, της νεότητας, της αγνότητας, του τοκετού και των βρεφών. Oι Oρφικοί τη θεωρούσαν θεά της Σελήνης και ο Όμηρος την αποκαλούσε Πότνια Θηρών και αγροτέρη. Σύμβολά της ήταν το τόξο, η ημισέληνος και το ελάφι. Αναπαράσταση της Αρτέμιδος (ρωμαϊκό αντίγραφο)

ΑΣΠΡΟΓΕΡΑΚΑ ΠΑΠΑ Είναι δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Άγγελου Σικελιανού. Ο Λευκαδίτης ιερέας Νικόλαος Ασπρογέρακας ήταν πρωτοπαλίκαρο του Γρίβα και σκοτώθηκε το 1854. Κατά την επανάσταση της Ηπείρου και Θεσσαλίας (1854) ένα τμήμα 50 Λευκαδιτών αγωνίστηκε υπό το Γρίβα στο Κοτσουλιό και ένα άλλο υπό τον Ιθακήσιο αντισυνταγματάρχη Ιωαννόπουλο στο Μέτσοβο (25-26-27/3/1854), όπου 12 Λευκαδίτες σκοτώθηκαν και διακρίθηκε για την ανδρεία του ο ιερέας Νικόλαος Ασπρογέρακας.

ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Είναι ο δρόμος μπροστά από το Νοσοκομείο Λευκάδας.

Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1824 και έζησε ως το 1879, από πατέρα ηπειρωτικής καταγωγής. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στη Λευκάδα και στην Κέρκυρα. Ύστερα πήγε στη Γαλλία και στην Ιταλία και σπούδασε νομικά. Το επάγγελμα του δικηγόρου δεν το εξάσκησε ποτέ. Αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ποίηση. Ήταν πλούσιος κι έμενε στο γραφικό νησάκι Μαδουρή. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ήταν επικός ποιητής του αρματολισμού και ένας από τους πιο διακεκριμένους Επτανήσιους ποιητές του 19ου αιώνα. Επίσης έγραψε για τους άθλους των αγωνιστών

του '21. Στα έργα του συγκαταλέγονται τα Στιχουργήματα, τα Μνημόσυνα, η Κυρά Φροσύνη, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Φωτεινός κ.ά. Το 1875 εξελέγη αντιπρόσωπος της Λευκάδας στην Ιόνια Βουλή και άσκησε το βουλευτικό λειτούργημα και στην Ελληνική Βουλή μετά την ένωση από το 1865 έως το 1869. Ο τάφος του βρίσκεται στον περίβολο του Ιερού Ναού του Παντοκράτορα, ενώ η προτομή του στο Μποσκέτο.

ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ ΙΩΑΝΝΗ Είναι δρόμος κάθετος στην 8ης Μεραρχίας που περνάει μπροστά από το Γηροκομείο και καταλήγει στην Πλατεία Ζαμπελίου. Ο Ιωάννης Βαλαωρίτης γεννήθηκε το 1855, έζησε ως το 1914 και ήταν τραπεζίτης. Γεννήθηκε στην Λευκάδα και ήταν γιος του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Σπούδασε νομικά και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου για αρκετά χρόνια. Διέμενε μόνιμα στην Αθήνα. Παιδιά του ήταν ο Κων/νος Βαλαωρίτης, διπλωμάτης και η Ελένη, σύζυγος Φίλιππου Δραγούμη. Εγγονός του είναι ο διάσημος ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης και δισέγγονη του η ηθοποιός Ναταλία Δραγούμη. O Ιωάννης Βαλαωρίτης ανέλαβε πολλές πολιτικές θέσεις, όπως γενικός γραμματέας της εταιρείας σιδηροδρόμων Θεσσαλίας, ενώ από το 1891 άρχισε να εργάζεται για την Εθνική τράπεζα. Το 1895 έγινε υποδιοικητής της Εθνικής τράπεζας και το 1911 αντικατέστησε στη θέση του

17

προέδρου τον απερχόμενο Γεώργιο Στρέιτ. Το 1910 εκλέχτηκε πληρεξούσιος της Λευκάδας στην Αναθεωρητική Βουλή. Πέθανε εξαιτίας σύγκρουσης ατμόπλοιου με σκάφος στο οποίο επέβαινε ανοιχτά του Πειραιά. Έχει συγγράψει πολλά έργα μεταξύ αυτών και την ιστορία της Εθνικής Τράπεζας.

ΒΑΡΖΕΛΗ Είναι δρομάκι πίσω από το Νοσοκομείο κοντά στη Μητρόπολη Λευκάδας. Οικογένεια απόγονων Χιωτών Προσφύγων: Ήταν απόγονοι-κληρονόμοι της περιουσίας Χιωτών, που εγκαταστάθηκαν στη Λευκάδα ακολουθώντας το Βενετικό στόλο το 1695 μετά την αποτυχία κατάληψης της Χίου από τους Βενετούς. Πολλοί καθολικοί Χιώτες, φοβούμενοι την εκδίκηση των Τούρκων και το μίσος των ορθοδόξων, εγκαταστάθηκαν πρώτα στην Πελοπόννησο και μετά άλλοι στη Βενετία και Γένοβα και άλλοι στη Λευκάδα και Κέρκυρα. Στη Λευκάδα εγκαταστάθηκαν στο Μεγανήσι το 1719 συνολικά 22 χιώτικες οικογένειες, όπου τους παραχώρησαν δημόσια κτήματα τα λεγόμενα «Χιώτικα». Κάποιες από αυτές τις οικογένειες έφυγαν αργότερα για καλύτερη τύχη σε άλλες Βενετοκρατούμενες περιοχές. Το 1816 απέμειναν λίγες οικογένειες Χιωτών στη Λευκάδα και εκτός των οικογενειών Πίλικα και Piazzolli, που εμφανίζονται ως κληρονόμοι των δικαιωμάτων των Χιωτών, αναφέρονται και οι οικογένειες Αντωνοπούλου Αμερικάνου, Settini και Βαρζέλη (κατοικούσαν στην Πρέβεζα) ως κληρονόμοι αυτών. Στην οδό Βαρζέλη βρίσκεται και το σπίτι των Σβορώνων. Οικογένεια γιατρών από τα Γιάννενα: Ο Γεώργιος Βαρζέλης αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή το 1873 και ήταν γιατρός στην αυλή του Αλή Πασά. Αναφέρεται ότι αγόραζε Έλληνες σκλάβους αιχμαλώτους από τους Τούρκους και τους ελευθέρωνε στη Ζαβέρδα. Ο Δημήτριος Βαρζέλης ήταν σπουδαίος γιατρός και κτήτορας του αρχοντικού Βαρζέλη στα Γιάννενα, που χτίστηκε το 1852 και στέγασε για ένα διάστημα τη Ζωσιμαία Σχολή. Το αρχοντικό αυτό το 1984 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο.

ΒΕΝΤΟΥΡΑ Είναι δρομάκι που καταλήγει στην κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως. Ο Βεντούρας Σπυρίδων γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1761. Γονείς του ήταν ο Αντώνιος Βεντούρας, κερκυραϊκής καταγωγής και η Γιαννούλα Π. Μελά. Το 1785 πήγε στη Βενετία και σπούδασε ζωγραφική. Έμεινε άγαμος και υπέφερε από τα μάτια του. Έχει ζωγραφίσει πολλές εικόνες για την εκκλησία. Τελευταία του έργα θεωρούνται στο τέμπλο του Αγίου Μηνά Λευκάδας. Τάφηκε σε οικογενειακό τάφο στο ναό της Παναγίας των Ξένων στη Λευκάδα.

ΒΕΡΓΙΝΗ ΗΛΙΑ Δρόμος κάθετος στην οδό Ούλωφ Πάλμε στα Βαρδάνια. Ο Ηλίας Σπυρίδωνος Βεργίνης ήταν αθλητής, είχε αναδειχθεί πρωταθλητής της Ελλάδας και Βαλκανιονίκης στη σφαίρα. Γεννήθηκε το 1908 και πέθανε το 1973 στους Τσουκαλάδες της Λευκάδος. Ήταν φοιτητής της Φυσικομαθηματικής Σχολής και για πρώτη φορά έριξε σφαίρα στο Παναθηναϊκό Στάδιο το 1928 με πολύ καλή επίδοση. Πήρε μέρος σε πολλούς αγώνες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η εξαντλητική προπόνηση κλόνισε την υγεία του, αλλά επέμενε να κατεβαίνει σε αγώνες. Είχε καλές επιδόσεις στην ελεύθερη δισκοβολία, στο άλμα σε ύψος, σε μήκος και στα 110 με εμπόδια. Στο τέλος της αθλητικής του σταδιοδρομίας νίκησε σε πολλά αγωνίσματα στους Ελληνοελβετικούς αγώνες το 1931, που έγιναν σε διάφορες πόλεις της Ελβετίας. Όσο αφορά τη πολιτική του σταδιοδρομία είχε

18

εξοριστεί στην Ικαρία αλλά εξαιτίας της αρρώστιας του –φυματίωση- απολύθηκε ‘’λόγω ανηκέστου βλάβης’’.

ΒΕΡΕΝΙΚΗΣ Είναι η πρώτη παράλληλος της οδού Καραβέλα, πίσω από το εμπορικό κέντρο. Βερενίκη (φέρω+νίκη) είναι ένα ελληνικό γυναικείο όνομα, που προέρχεται από την Αρχαία Μακεδονία. Μπορεί να αναφέρεται σε βασίλισσα της Αιγύπτου ή σε πριγκίπισσα της Ελληνιστικής Εποχής ή σε πριγκίπισσα των Ιουδαίων ή σε αστερισμό. Για παράδειγμα η Βερενίκη Β’ της Αιγύπτου (267 – 221 π.Χ. ) που νυμφεύθηκε το φαραώ της Αιγύπτου Πτολεμαίο Γ' τον Ευεργέτη. Λίγο μετά το γάμο τους, ο σύζυγός της αναχώρησε από την Αίγυπτο για να υποστηρίξει την αδερφή του, που ονομαζόταν επίσης Βερενίκη, στον Τρίτο Συριακό Πόλεμο. Ο Καλλίμαχος συγκεκριμένα αναφέρει πως την άφησε στο νυφικό της κρεβάτι. Ο θρύλος λέει πως η Βερενίκη αφιέρωσε στη θεά Αφροδίτη, τα πλούσια και πανέμορφα μαλλιά της, προκειμένου ο Πτολεμαίος να επιστρέψει ασφαλής. Ο φαραώ επέστρεψε πράγματι έχοντας συλλέξει μια σειρά από νίκες το 245 π.Χ., και η Βερενίκη εκπλήρωσε το τάμα της. Την άλλη μέρα όμως τα μαλλιά της είχαν εξαφανιστεί από το ναό. Ο Κόνων από τη Σάμο, ένας μαθηματικός και αστρονόμος που ζούσε στην αυλή του φαραώ, υποστήριξε πως οι θεοί τοποθέτησαν τη χαμένη κόμη ανάμεσα στα αστέρια. Ο αστερισμός αυτός φέρει ακόμη και σήμερα το όνομα "Coma Berenice" (Κόμη της Βερενίκης). Το όνομα Βερενίκη μπορεί επίσης να αναφέρεται σε τοποθεσία, αφού η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Λιβύης, η Βεγγάζη, ονομαζόταν κάποτε Βερενίκη, όπως Βερενίκη λέγεται ένα λιμάνι της Ερυθράς Θάλασσας. Επίσης Βερενίκη είναι η αρχαία Ελληνιστική πόλη στο σημερινό Δήμο Πρέβεζας. Η αρχαία αυτή πόλη Βερενίκη (ή Βερενίκεια, ή Βερονικίδα) χτίστηκε το έτος 290 π.Χ. στους λόφους Μιχαλιτσίου Πρέβεζας, από το Βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο (318-272 π.Χ.), προς τιμήν της πεθεράς του Βερενίκης, γυναίκας του βασιλιά Πτολεμαίου Α’ της Αιγύπτου, που ήταν στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και συγγραφέας της ιστορίας του. Το έτος 168 π.Χ. μετά την κατάκτηση της Ηπείρου από τους Ρωμαίους, ο στρατηγός Αιμίλιος Παύλος κατέστρεψε την πόλη Βερενίκη μαζί με άλλες 70 ηπειρωτικές πόλεις. Στους λόφους του Μιχαλιτσίου Πρέβεζας έχουν βρεθεί αρχαίοι τάφοι, αλλά το σημαντικότερο εύρημα είναι ο «λέων του Μιχαλιτσίου» που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό μουσείο Ιωαννίνων.

ΒΕΡΡΟΙΩΤΗ ΔΗΜΑΡΧΟΥ Δρομάκι κοντά στην Αγία Παρασκευή. Ο Ευστάθιος Βερροιώτης ήταν γιατρός και ο πρώτος λαϊκός δήμαρχος της Λευκάδας για δύο θητείες. Γεννήθηκε ίσως το 1860 και φοίτησε στο Ελληνικό Σχολείο από το 1868 ως το 1872. Μετά από 5 χρόνια γράφτηκε στην Α’ τάξη του Γυμνασίου το 1877-78 σε ηλικία 17 ετών. Αργότερα φοίτησε Β’ και Γ’ τάξη στο Γυμνάσιο της Ερμούπολης (1878 – 1881). Το σχολικό έτος 1881-82 επανήλθε στη Λευκάδα και γράφτηκε μαθητής της Δ’ γυμνασίου και πήρε απολυτήριο. Το 1882 ήταν πρωτοετής της ιατρικής στην Αθήνα. Το 1887 πήρε πτυχίο Ιατρικής και εγκαταστάθηκε ως γιατρός στην Καρυά Λευκάδας. Ασχολήθηκε με τα κοινά στο πλαίσιο του Συλλόγου Καρυάς. Τα επόμενα χρόνια ίδρυσε Λαϊκή Σχολή στην Λευκάδα, στην οποία γινόταν διαλέξεις και μαθήματα που μετέδιδαν ωφέλιμες και πρακτικές γνώσεις. Το 1889 θα εκδώσει την εφημερίδα Κλειώ. Για δύο θητείες (1899-1907) ήταν ο πρώτος λαϊκός Δήμαρχος της Λευκάδας, μια επιτυχημένη παρένθεση στις δημαρχιακές θητείες των αρχόντων και των εμποροκτηματιών. Το 1910 εκλέχτηκε βουλευτής στην Α’ Αναθεωρητική

19

Βουλή.

ΒΛΑΝΤΗ Α. ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ Δρόμος κάθετος στη οδό Γουλιέλμου Δαίρπφελδ. Ο Σπυρίδων Α. Βλαντής ήταν γιός του λόγιου Ανδρέα Βλαντή. Γεννήθηκε το 1855 και πέθανε το1938 στη Λευκάδα. Σπούδασε τα εγκύκλια μαθήματα στη Σχολή των Ιωαννίνων και μετά πήγε στην Πίζα όπου ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του Δικαίου στο εκεί Πανεπιστήμιο. Το 1910 εκλέχθηκε βουλευτής στην Κέρκυρα. Έγραψε πολλά βιβλία στα ελληνικά και στα γαλλικά όπως: , κ.α. Επίσης έκανε σημαντική εργασία στα γαλλικά για την εκατονταετηρίδα του Ναπολεόντειου Κώδικα με τον τίτλο: >. Ο Βλαντής ήταν εγγονός της Χρυσούλας Καλκάνη–Πετριτσοπούλου και προσέφερε τις υπηρεσίες του στη Φιλαρμονική ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, ισόβιος επίτιμος πρόεδρος και γενναιόδωρος δωρητής.

ΒΟΝΙΤΣΗΣ Δρόμος που ξεκινά από την Πλατεία Ηρώων και καταλήγει κοντά στην οδό Γουλιέλμου Δαίρπφελδ. Πήρε το όνομα του από την πόλη Βόνιτσα Αιτωλοακαρνανίας. Η Βόνιτσα είναι μια παράλια πόλη με 4.000 κατοίκους και είναι χτισμένη στη νότια πλευρά του Αμβρακικού Κόλπου.

ΒΡΕΤΤΟΥ ΒΟΥΛΗ Δρομάκι κάθετο στον Άγιο Σπυρίδωνα. Ο Θρασύβουλος (Βούλης) Βρεττός γεννήθηκε το 1931 και πέθανε το 2001. Ασχολήθηκε πολύ νέος με τα κοινά της Λευκάδας και προσέφερε τις ανιδιοτελείς υπηρεσίες του στο Εθνικό Ωδείο, στον ‘’Τηλυκράτη’’, τη ‘’Νέα Χορωδία’’ Λευκάδας, τη Φιλαρμονική και τον ‘’Ορφέα’’. Δημοσίευσε πολλά σατυρικά του ποιήματα σε λευκαδίτικες εφημερίδες και πρωτοστάτησε επί δεκαετίες σε όλες τις καλλιτεχνικές, πνευματικές και κοινωνικές εκδηλώσεις του νησιού. Τιμήθηκε για αυτή του την προσφορά με βραβεία, εύφημες μνείες και πλακέτες από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Στη μνήμη του τυπώθηκε το 2003 από το Σύλλογο Λευκαδίων Πάτρας ‘’Η Φανερωμένη’’ ο τόμος Βούλης Βρεττός.

ΒΥΡΩΝΑ ΛΟΡΔΟΥ Δρόμος κάθετος στην 8ης Μεραρχίας στη Νεάπολη. Ο Λόρδος Βύρωνας (Λορντ Μπάιρον) ήταν άγγλος ποιητής από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ρομαντισμού και από τους σημαντικότερους φιλέλληνες. Γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 22 Ιανουαρίου 1788. Έζησε αρχικά στο Λονδίνο, σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και ξεκίνησε περιοδείες και περιπλανήσεις στη νότια Ευρώπη, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Το 1812 ήρθε στην Αθήνα όπου ερωτεύτηκε τη Θηρεσία Μακρή για την οποία έγραψε το ποίημα ‘’Κόρη των Αθηνών’’. Το 1823 ξαναήρθε στην Ελλάδα με πρόσκληση του

Μαυροκορδάτου για να συμμετάσχει στον αγώνα. Εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι και ασχολήθηκε με την οργάνωση στρατιωτικών σωμάτων, ξοδεύοντας αρκετά χρήματα

20

από την περιουσία του. Όμως οι στερήσεις, οι κακουχίες και η άστατη ζωή κλόνισαν την υγεία του. Αρρώστησε και πέθανε από πυρετό στο Μεσολόγγι στις 19 Απριλίου του 1824. Ο Σολωμός συμμετέχοντας στο γενικό πένθος, συνέθεσε μακρά ωδή στο θάνατό του. Οι πιο γνωστές ποιητικές συνθέσεις του Λόρδου Βύρωνα είναι: ‘’Δον Ζουάν’’, ‘’Μάνφρεντ’’ και ‘’Τσάιλντ Χάρολντ’’.

ΓΑΖΗ ΙΩΑΝΝΗ Δρόμος κάθετος στην οδό Καραβέλα κοντά στον Άγιο Μηνά. Ο Γαζής Ιωάννης ήταν Λευκαδίτης διακεκριμένος καθηγητής. Ήταν απόφοιτος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, όπου σπούδασε με χρήματα του κληροδοτήματος Π. Στεφανίτση και μετά την αποφοίτηση του διαπαιδαγώγησε εκατοντάδες νέους και διέπρεψε στην κοινωνία.

ΓΑΖΗ ΣΠΥΡ. Δρόμος κοντά στη Αγία Παρασκευή που περνάει μπροστά από τη Φιλαρμονική. Ο Γαζής Σπυρίδων ήταν αγιογράφος και ζωγράφος. Γεννήθηκε το 1835 και πέθανε το 1920 στην Λευκάδα. Έμαθε αγιογραφία κοντά στον αγιογράφο Νίκα στη Ζάκυνθο, και ζωγραφική κοντά στον συμπατριώτη του Πασαρά. Οι αγιογραφίες του μπολιασμένες με την τέχνη της Αναγέννησης υπάρχουν στους ναούς των Αγίων Αποστόλων, Αγίων Αναργύρων, Αγίου Ιωάννου και του Αγίου Δημητρίου στην Λευκάδα. Η επίσης ταλαντούχα κόρη του Ουρανία Γαζή-Αρβανίτη αγιογράφησε ναούς και φιλοτέχνησε λειτουργικές εικόνες καθώς και πίνακες με κοσμικά θέματα.

Η Ευλογία του Ιακώβ

Ελαιογραφία του Σπ. Γαζή, Παναγία των Ξένων, Λευκάδα

ΓΕΛΑΔΟΥΛΗ Π. Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Άγγελου Σικελιανού. Ο Γελαδούλης ήταν ένας φτωχός αλλά αξιομνημόνευτος πατριώτης. Οι Άγγλοι κατακτητές εκείνη την εποχή έκλεισαν με λέμβους τη θάλασσα μεταξύ Ακαρνανίας και Λευκάδας, έστησαν πολυβόλα στο Πέραμα και στην πόλη και αγχόνη στην παραλία, όπου απαγχόνισαν τους τέσσερις πρωτεργάτες της αντίστασης κατά τη "Στάση των χωρικών" (1819). Όπως αναφέρει στην αυτοβιογραφία του ο Εισαγγελέας Ιωάν. Ζαμπέλιος, οι Έλληνες είχαν δημιουργήσει κρύπτες και σπήλαια, όπου κατέθετε ο καθένας τη νύχτα την εισφορά του και την παραλάμβαναν οι αρμόδιοι. Ένας τέτοιος πατριώτης ήταν ο Γελαδούλης, ο οποίος διέθετε το πλοιάριό του στην υπηρεσία της Φιλικής Εταιρείας. Μετέφερε με αυτό ζωοτροφές, γράμματα κλπ, παρ' όλο που η Αστυνομία το κλείδωνε κάθε βράδυ και το τοποθετούσε στη θέση του πριν ξημερώσει.

21

ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΚΩΝ/ΝΟΥ Δρόμος στη Νεάπολη κάθετος στην οδό Ιωάννου Καποδίστρια. Ο Κώστας Γεωργάκης γεννήθηκε στην Κέρκυρα από γονείς Λευκαδίτες, στις 23 Αυγούστου του 1948 και ήταν μέλος της νεολαίας της Ένωσης Κέντρου. Σπούδαζε

γεωλογία στην Ιταλία, όταν το 1970 ανώνυμα σε συνέντευξή του αποκάλυψε ότι η Χούντα είχε διεισδύσει στις ελληνικές οργανώσεις της Ιταλίας. Φοβούμενος ότι η Χούντα αργά ή γρήγορα θα ανακάλυπτε την ταυτότητά του, αποφάσισε να προβεί σε μια πράξη διαμαρτυρίας κατά της Χούντας, η οποία δεν θα έδινε τη δυνατότητα στο καθεστώς να προβεί σε αντίποινα προς την οικογένειά του, που ήταν στην Ελλάδα. Έτσι, στις 19

Σεπτεμβρίου 1970, τα ξημερώματα, στην πλατεία Ματεότι της Γένοβας, μπροστά από το δικαστικό μέγαρο, περιέλουσε εαυτόν με βενζίνη και αυτοπυρπολήθηκε, φωνάζοντας: . Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου και πέθανε μετά από λίγες ώρες. Η κηδεία του έγινε στη Γένοβα στις 23 Σεπτεμβρίου Το περιστατικό αποσιωπήθηκε από τη δικτατορία, προκάλεσε όμως έντονη αίσθηση στη διεθνή κοινότητα. Η σορός του μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών, λόγω εσκεμμένων κωλυσιεργιών της Χούντας, και ενταφιάστηκε στο Α΄ Νεκροταφείο. Σήμερα στο σημείο που αυτοπυρπολήθηκε υπάρχει αναμνηστική πλάκα με την επιγραφή που μεταφράζεται: Στον νεαρό Έλληνα Κωνσταντίνο Γεωργάκη που θυσίασε τα 22 χρόνια του για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία της πατρίδας του. Όλοι οι ελεύθεροι άνθρωποι τρέμουν μπροστά στην ηρωική του χειρονομία. Η Ελεύθερη Ελλάδα θα τον θυμάται για πάντα.

ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ Είναι ο δρόμος από το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Λευκάδας ως την Παναγία των Ξένων. Ο Δημήτριος (Τάκης) Γιαννουλάτος ήταν δήμαρχος στη Λευκάδα αρχικά από το Μάρτιο του 1945 μέχρι και τον Ιανουάριο του 1946. Στη συνέχεια εκλέχθηκε δήμαρχος άλλες τρεις φορές, από το Μάιο του 1951 μέχρι και το Φεβρουάριο του 1955, από το Μάιο του 1959 μέχρι τον Αύγουστο του 1964 και από τον Απρίλιο μέχρι το Νοέμβρη του 1967. Ήταν η κινητήρια δύναμη της πόλης και φημίζονταν για τη διπλωματική του ικανότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι επί Γιαννουλάτου ιδρύθηκε η Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας.

ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ ΜΗΤΡΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗ Δρομάκι στη Νεάπολη κάθετο στην Ιωάννου Καποδίστρια. Ο Μήτρος Γιαννούλης ήταν ένας μαχητικός αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, ‘’μαθητευόμενος’’ του Στράτου Τσέγιου και αδελφός του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ Πάνου Γιαννούλη. Σκοτώθηκε κοντά στα Χαραδιάτικα, σε συμπλοκή με Ράλληδες, το 1944.

ΓΡΗΓΟΡΗ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ Δρόμος μετά τον Άγιο Μηνά προς τη λεωφόρο Λευκάδας-Νυδριού.

22

Ο Ξενοφών Γρηγόρης γεννήθηκε το 1902 στο Σπανοχώρι Λευκάδας. Τελείωσε την Ιατρική της Αθήνας και ενώ έλαβε οκταετή υποτροφία Rockfeller στην Αμερική, προτίμησε να ασκήσει το επάγγελμα του γιατρού στον τόπο του. Στον πόλεμο του 1940 πολέμησε στην πρώτη γραμμή του μετώπου και φυλακίστηκε από τους Ιταλούς κατακτητές. Ήταν στέλεχος του ΚΚΕ, καθοδηγητής του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και εμψυχωτής του λαϊκού κινήματος. Υπηρέτησε στο 2/39 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ έως την απελευθέρωση και το 1946 το μεταδεκεμβριανό κράτος τον φυλάκισε και τον εξόρισε. Εκλέχθηκε βουλευτής της ΕΔΑ το 1963 και 1964. Πέθανε το Μάιο του 1988.

ΓΟΛΕΜΗ ΔΗΜ. Είναι ο παραλιακός μεγάλος δρόμος στον Πίσω Μόλο που φθάνει ως την Αστυνομία. Ο Δημήτριος Γολέμης (Λευκάδα, 15 Νοεμβρίου 1874 - 9 Ιανουαρίου 1941) με σπουδές Ιατρικής, Νομικής και Θεολογίας, υπήρξε ένα ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα, αθλητής του στίβου, Ολυμπιονίκης και ποιητής. Συμμετείχε στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1896 στην Αθήνα όπου και τερμάτισε δεύτερος στα 800 μέτρα. Μετά τους Ολυμπιακούς πήρε μέρος και στο πανελλήνιο πρωτάθλημα του 1899, όπου βγήκε πρώτος στα

800 μέτρα. Στις ποιητικές του συλλογές συγκαταλέγονται: Οι Γκρεμισμένες Ψυχές, Οι Στερνές Πνοές, Οι Φωσφορισμοί, Τα Αετώματα κ.ά.

ΓΡΑΨΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ Δρομάκι κάθετο στην Ιωάννου Μελά στο ύψος της Παναγίας των Εισοδίων. Ο Κωνσταντίνος Γράψας (Λευκάδα, 1880 - 1948) ήταν δικηγόρος και ανώτερος υπάλληλος της Βουλής. Έγραψε την περίφημη Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια, μετέφρασε Θεόκριτο και κάποιες ραψωδίες από την Οδύσσεια του Ομήρου και έγραψε μια συλλογή ποιημάτων με τίτλο Χωρίς Μάσκα.

ΔΑΙΡΠΦΕΛΔ ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΥ Είναι η προέκταση της Ιωάννου Μελά, από την κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως έως την παραλία. Ο Βίλελμ Ντέρπφελντ ή Γουλιέλμος Νταίρπφελντ (Wilhelm Dörpfeld) ήταν Γερμανός αρχιτέκτονας, περισσότερο γνωστός για τη συνεισφορά του στην κλασσική αρχαιολογία. Γεννήθηκε στο Βούπερταλ της Γερμανίας το 1853. Συμμετείχε σε πολλές ανασκαφές, πολλές από αυτές στο νησί της Λευκάδας, και υποστήριξε με πάθος τη θεωρία ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι το σημερινό νησί της Λευκάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι δούλεψε μαζί

με τον Ερρίκο Σλήμαν στην Τροία, στην Τίρυνθα, στην Ακρόπολη, στην Πέργαμο και στην αρχαία αγορά της Αθήνας. Πέθανε τον Απρίλη του 1940 στο Νυδρί της Λευκάδας, όπου και ετάφη.

ΔΕΒΑΡΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Δρομάκι κοντά στην κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως. Ο Διονύσιος Δεβάρης, Λευκαδίτης, υπήρξε δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός θεάτρου. Γεννήθηκε το 1884 στη Λευκάδα και πέθανε το 1955 στην Αθήνα. Φοίτησε στο 4τάξιο Γυμνάσιο Λευκάδας. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε αρκετές αθηναϊκές εφημερίδες, όπως η «Ακρόπολη» και η «Βραδυνή», ενώ

23

παρουσίασε και θεατρικά έργα ως συγγραφέας. Το 1910 η Πηνελόπη, αδελφή του Άγγελου Σικελιανού, με τον Ρέημοντ Ντάνκαν, ίδρυσε θίασο με τον οποίο περιόδευσε στις ΗΠΑ και στο Παρίσι, όπου βρίσκονταν ο Άγγελος Σικελιανός μαζί με τη σύζυγό του Εύα Πάλμερ. Παρουσίασαν μια παράσταση της «Ηλέκτρας» του Σοφοκλή σε αρχαία γλώσσα στο θέατρο «Chatelet» και στο «Trocadero» αναλαμβάνοντας ο ίδιος τον ρόλο του Ορέστη. Μετέφρασε στα ελληνικά το έργο «Πίστη» που αναφέρεται στους Μπαχάι, το οποίο κυκλοφόρησε το 1934. Το 1933 ίδρυσαν μαζί με τον Κάρολο Κουν, τη «Λαϊκή Σκηνή».

Η πρώτη εμφάνιση της Λαϊκής Σκηνής έγινε στις 20 Απριλίου 1934, με την «Ερωφίλη» του Χορτάτζη, στο Θέατρο «Ολύμπια» με διευθυντή τον Διονύσιο Δεβάρη, σκηνογράφο τον Γιάννη Τσαρούχη και σκηνοθέτη τον Κάρολο Κουν.

ΔΙΑΚΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Δρομάκι παράλληλο της κεντρικής οδού Ιωάννου Μελά. Ο Αθανάσιος Διάκος (1788-1821) γεννήθηκε στην Φωκίδα και ήταν οπλαρχηγός του πρώτου έτους της επανάστασης του 1821. Μυήθηκε την Φιλική Εταιρεία το 1818 και το 1820 έγινε αρματολός στην Λιβαδειά. Το 1821 ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης στη Λιβαδειά και εκκένωσε μαζί με τους Δουβουνιώτη και Πανουργιά την Ανατολική Στερεά από τους Τούρκους. Στη γέφυρα

της Αλαμάνας στις 22 Απριλίου 1821 προσπάθησε να ανακόψει την πορεία του Ομέρ Βρυώνη και του Κιοσέ Μεχμέτ προς την Πελοπόννησο. Μετά από πολύωρη μάχη, τραυματισμένος στο δεξί χέρι αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους, μεταφέρθηκε στη Λαμία όπου σουβλίστηκε και κάηκε ζωντανός στις 23 Απριλίου 1821. Η θυσία του ενίσχυσε το φρόνημα των αγωνιζόμενων και η δράση του ενέπνευσε πολλούς.

ΔΟΞΑΡΑ Δρομάκι που ξεκινά από την κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως και καταλήγει στην Πλατεία Φοίνικα. Παναγιώτης Δοξαράς: (1662-1729) Ήταν ζωγράφος, θεμελιωτής της Επτανησιακής Σχολής. Πατέρας του ήταν ο Νικόλαος Δοξαράς Το 1664 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Ζάκυνθο, όπου έλαβε μαθήματα αγιογραφίας από τον Λέω Μόσκο. Το 1994 κατατάχθηκε στον στρατό των Βενετών και πολέμησε στην Χίο. Από το 1699 έως το 1704 σπούδασε ζωγραφική στην Βενετία και από το 1704 μέχρι το 1715 έζησε στην Καλαμάτα. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Ζάκυνθο, την Λευκάδα και την Κέρκυρα .Το έργο του Παναγιώτη Δοξαρά σηματοδοτεί την στροφή της ελληνικής ζωγραφικής από την βυζαντινή αγιογραφία προς την δυτικότροπη αναγεννησιακή τέχνη. Ο Παναγιώτης Δοξαράς θαύμαζε τον Λεονάρντο ντα Βίντσι. Επίσης μετέφρασε έργα των πιο σημαντικών ζωγράφων. Τα έργα του Δοξαρά είχαν κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα. Ζωγράφισε την οροφή του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα. Είναι επίσης ο πρώτος Έλληνας που έφτιαξε πορτρέτα του στρατάρχη της Βενετίας και υπερασπιστή της Κέρκυρας. Νικόλαος Δοξαράς: (1706/1710–1775) Ήταν ζωγράφος, γιος του επίσης ζωγράφου Παναγιώτη Δοξαρά και από τους πρωτεργάτες της Επτανησιακής Σχολής. Έζησε στα Επτάνησα μεταξύ της Ζακύνθου, της Λευκάδας, της Κέρκυρας και της Κεφαλονιάς. Το 1729 κατατάχθηκε στον στρατό της Βενετίας. Υπό την προστασία του στρατάρχη κόμη Graf von der Schulenburg, πήγε στην Βενετία για να σπουδάσει στρατιωτικός

24

μηχανικός και ζωγράφος. Το 1738 επέστρεψε στην Λευκάδα και το 1745 διορίστηκε αξιωματικός της Χωροφυλακής στην Κεφαλονιά. Από το 1753 έως το 1762 εργάστηκε για την διακόσμηση της οροφής του ναού της Φανερωμένης της Ζακύνθου που καταστράφηκε όμως στον σεισμό του 1953. Φιλοτέχνησε επίσης την οροφή στην εκκλησία του Αγίου Μηνά στην Λευκάδα, αλλά και αυτό το έργο καταστράφηκε από μεταγενέστερη πυρκαγιά. Ο Νικόλαος Δοξαράς συνέχισε πιστός στην παράδοση του πατέρα του αντικαθιστώντας την βυζαντινή αγιογραφία με ιταλικής νοοτροπίας έργα.

‘’Παναγία’’ Π. Δοξαράς ‘’Ο προφήτης Δαυίδ’’ Ν. Δοξαράς

ΔΡΟΜΟΥ ΤΟΥ ΟΗΕ Δρόμος του ΟΗΕ ονομάστηκε ο δρόμος του Κάστρου. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) είναι ένας διεθνής οργανισμός παγκόσμιας εμβέλειας μεταξύ των κρατών του κόσμου με σκοπό τη συνεργασία στο Διεθνές Δίκαιο, την ασφάλεια, την οικονομική ανάπτυξη και την πολιτική ισότητα. Ιδρύθηκε το 1945 και σήμερα αριθμεί 193 κράτη μέλη, δηλαδή σχεδόν όλα τα διεθνώς αναγνωρισμένα ανεξάρτητα έθνη.

ΖΑΚΚΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ Δρόμος κεντρικός στον Άγιο Μηνά, κάθετος στην 8ης Μεραρχίας. Ο Ευστάθιος Ζάκκας γεννήθηκε στην Λευκάδα (1835-1888) και στα 25 έτη του (λόγω της πίεσης των οικονομικών μέτρων των Άγγλων κατακτητών) έφυγε για την Οδησσό, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο δερμάτων. Διέθετε πολύτιμη προίκα, ζήλο για εργασία και προσφορά, αλλά οι δυσκολίες δεν τον γονάτισαν ώστε να αποτύχει. Από απλός δερματέμπορος έγινε μεγαλέμπορας της περιοχής. Έτσι του δόθηκε η ευκαιρία να προβάλλει το αγέραστο φιλανθρωπικό ένστικτό του, τη βαθειά πίστη στην εκκλησία και την αγάπη του στον άνθρωπο. Ενίσχυε τη τοπική μας εκκλησία, στέλνοντας χρήματα στον Μητροπολίτη ή στον ιερέα της ενορίας του Αγίου Μηνά. Έστελνε επίσης λειτουργικά σκεύη ρωσικής τέχνης, ιερά άμφια, εξαπτέρυγα, επιτάφιους θρήνους, βιβλία, και κεριά κάθε χρόνο σε αρκετούς ναούς του νησιού. Πέθανε στην Κέρκυρα. Ολόκληρη την περιουσία του, κινητή και ακίνητη, την άφησε

25

στο Δήμο Λευκάδας με διαθήκη και με την εντολή από τα έσοδα να προικοδοτούνται άπορες και ηθικές κοπέλες.

ΖΑΚΥΝΘΟΥ Δρομάκι κάθετο στην οδό Δημ. Γολέμη στην ανατολική παραλία.

Η Ζάκυνθος είναι ένα από τα νησιά των Επτανήσων, γνωστή με το όνομα Τζάντε ή Φιόρο του Λεβάντε (= Άνθος της Ανατολής) κατά τους Βενετσιάνους. Είναι το ενδέκατο σε έκταση ελληνικό νησί και το τρίτο (μετά την Κεφαλονιά και την Κέρκυρα) και δεύτερο σε πληθυσμό νησί των Ιονίων νήσων. Πήρε το όνομα της από τον πρώτο εποικιστή της τον Ζάκυνθο γιο του Βασιλιά της Φρυγίας Δάρδανου. Κατακτήθηκε από πολλούς λαούς όπως τους Γάλλους, τους Ρώσους με

σύμμαχους τους Τούρκους, τους Άγγλους και το 1864 ενώθηκαν με την Ελλάδα. Η οικονομία του νησιού στηρίζεται στην αγροτική παραγωγή και στον τουρισμό. Είναι ένα φημισμένο νησί για τις φυσικές ομορφιές και την φιλοξενία των κατοίκων.

ΖΑΜΠΕΛΗ Δ. ΛΟΧΑΓΟΥ Δρόμος στη Νεάπολη κάθετος στην οδό 8ης Μεραρχίας και στην Ιωάννου Καποδίστρια. Ο Διονύσιος Ζαμπέλης ήταν μόνιμος λοχαγός του Ελληνικού Στρατού, που καταγόταν από το Μαραντοχώρι. Ανήκε στον ΕΔΕΣ και έδρασε κυρίως στη Λευκάδα, αλλά και στην Ακαρνανία. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο ‘’Η Εθνική Αντίσταση στη Λευκάδα’’, με τη διάλυση του ΕΔΕΣ στην Ακαρνανία και παρά το γεγονός ότι ο Πάνος Γιαννούλης τον άφησε ελεύθερο να περάσει στη Λευκάδα, εκείνος συνέχισε τον αντιεαμικό και αντικομμουνιστικό αγώνα.

ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ Ε. Δρόμος που καταλήγει στην Πλατεία Ζαμπελίου. Ο Ευτύχιος Ζαμπέλιος ήταν Λευκαδίτης ειρηνοδίκης και υπουργός. Εκλέχτηκε το 1797 γραμματέας της ‘’προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης’’, το 1798 ειρηνοδίκης, το 1806 ήταν γερουσιαστής (υπουργός) και το 1818

μέλος της κυβέρνησης Επτανήσου, όταν ψηφίστηκε το νέο Σύνταγμα με τα 250 άρθρα του ‘’Κράτους των Ηνωμένων Ιονίων Νησιών’’.

ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ Δρόμος μεταξύ Μητρόπολης και Ιωάννου Μελά. Ο Ναπολέων Ζαμπέλιος ήταν διακεκριμένος Λευκαδίτης νομομαθής, γιος του Ευτύχιου Ζαμπέλιου. Σπούδασε στην Ιταλία και τη Γαλλία. Μετά την επιστροφή του δικηγόρησε και ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα για την επιτυχία ευνοϊκών για την Επτάνησο πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Στην Επτάνησο τότε είχαν διαμορφωθεί τρία πολιτικά κόμματα: των μεταρρυθμιστών, των ριζοσπαστών και των συντηρητικών ή καταχθόνιων. Οι μεταρρυθμιστές ζητούσαν ριζικότερες μεταρρυθμίσεις, ενώ οι ριζοσπάστες την ένωση με την Ελλάδα και οι συντηρητικοί τη διατήρηση της

26

κατάστασης. Ο Ναπολέων Ζαμπέλιος στην κυβέρνηση του 1817 ήταν επικεφαλής των μεταρρυθμιστών και για να εντείνει τον πολιτικό του αγώνα εξέδωσε στην Κέρκυρα μαζί με τον μεταρρυθμιστή Πέτρο Βράιλα την εφημερίδα ‘’Πατρίδα’’. Χρημάτισε βουλευτής Λευκάδος και διετέλεσε άρχων της Παιδείας. Το 1852 υπέβαλε παραίτηση για λόγους υγείας, διότι υπέφερε από το