ΚΔΦΑΛΑΙΟ 14

ΠΑΛΙΝΟΡΘΧΗ ΚΑΙ «ΙΔΡΑ ΤΜΜΑΥΙΑ».

Η ΔΤΡΧΠΗ ΣΗ ΤΝΣΗΡΗΗ, ΣΗ ΙΟΡΡΟΠΙΑ ΣΧΝ ΓΤΝΑΜΔΧΝ

ΚΑΙ ΣΗ ΔΠΑΝΑΣΑΗ (1815 – 1856)

(ζειίδεο 45 – 67)

Σν πλέδξην ηεο Βηέλλεο

Γηάξθεηα επηέκβξηνο 1814 – Ηνχληνο 1815

πκκεηείραλ Οη ληθήηξηεο ηνπ Ναπνιένληα: Ρσζία, Απζηξία, Πξσζία θαη

Αγγιία.

Οη κηθξέο δπλάκεηο – ζπλνιηθά 213 αληηπξνζσπείεο.

ηφρνη Ζ απνθαηάζηαζε ηεο πξνεπαλαζηαηηθήο θνηλσληθήο θαη

πνιηηηθήο δνκήο.

Ζ απνηξνπή επαλαζηαηηθήο εθηξνπήο ζην κέιινλ.

Ρσζία: κεγάιε επξσπατθή νκνζπνλδία κε επηθεθαιήο ηνλ

ηζάξν Αιέμαλδξν.

Αγγιία: αλαδεηνχζε εκπνξηθά θαη απνηθηαθά νθέιε θαη ηελ

ηζνξξνπία ησλ δπλάκεσλ.

Απζηξία: ηζνξξνπία ησλ δπλάκεσλ, ζπληεξεηηθή Δπξψπε.

Απνηειέζκαηα Αξρή ηεο λνκηκόηεηαο: πξφηαζε ηνπ Γάιινπ Σαιευξάλδνπ

πνπ φξηδε ηελ απνθαηάζηαζε ησλ πξνεπαλαζηαηηθψλ

δπλαζηεηψλ ζηνπο ζξφλνπο ηνπο θαη ηελ αλάθηεζε απφ

θάζε ρψξα ησλ εδαθψλ πνπ θαηείρε ην 1789.

Αγγιία: Διηγνιάλδε, Μάιηα, Δπηάλεζα, Κευιάλε, πεξηνρέο

ζηε Νφηηα Αθξηθή θαη ηε Νφηηα Ακεξηθή.

Δλνπνίεζε Βειγίνπ Οιιαλδίαο: εκπφδην ζηε Γαιιία.

Ρσζία: 2/3 ηεο Πνισλίαο, Φηλιαλδία, Βεζζαξαβία.

Πξσζία: Πνκεξαλία, Ρελαλία, κέξνο ηεο αμνλίαο.

Απζηξία: Σπξφιν, άιηζκνπξγθ, Λνκβαξδία, Βελεηία,

Σνζθάλε, Πάξκα.

Δπέθηαζε ηεο επηξξνήο ηεο ζηελ ηηαιηθή ρεξζφλεζν,

ζηα Βαιθάληα θαη ηελ Αδξηαηηθή.

Γεξκαλία: αλαγλσξίζηεθαλ 39 απφ ηα 314 πξνεπαλαζηαηηθά

θξαηίδηα

Γαιιία

- επέζηξεςε ζηα ζχλνξα ηνπ 1789

- θαηαβνιή ινγηθψλ πνιεκηθψλ απνδεκηψζεσλ

- ν Λνπδνβίθνο ΗΖ΄ ζην ζξφλν

Καζεζηψο κε ζρεηηθή ζηαζεξφηεηα: νη πέληε Γπλάκεηο είραλ ηνλ έιεγρν.

Μαθξνρξφληα πεξίνδνο εηξήλεο ζηελ Δπξψπε: κφλν κηθξέο ηνπηθήο

εκβέιεηαο ζπγθξνχζεηο – εμαίξεζε ν Κξηκατθφο πφιεκνο.

Ζ «Ηεξά πκκαρία» ζε δξάζε

Ση ήηαλ χκθσλν αιιεινβνήζεηαο ησλ απφιπησλ κνλαξρψλ.

Πνηνη ην ππέγξαςαλ Οη κνλάξρεο Ρσζίαο, Πξσζίαο, Απζηξίαο.

Αγγιία, 1815 – 1818

Γαιιία, 1818 – 1822

ηφρνο Ζ απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε ησλ επίδνμσλ

επαλαζηαηψλ.

Δπεκβάζεηο 1819 – 1820, γεξκαληθά θξάηε

1820 – 1821, Νεάπνιε ηεο Ηηαιίαο – Πεδεκφληην

1823, Ηζπαλία

Πξνβιήκαηα Διιεληθή επαλάζηαζε: ν ηζάξνο δελ επέηξεςε ηελ

επέκβαζε ηεο «Ηεξάο πκκαρίαο»

Αλεμαξηεζία Βειγίνπ, 1830

Ο Κξηκατθφο Πφιεκνο

Πφηε; 1854 – 1856

Δκπιεθφκελνη Ρσζία: 1) Μφληκε επηδίσμε ε θαηάιεςε ηνπ Βνζπφξνπ.

2) Δλδηαθέξνλ γηα ηνπο νξζφδνμνπο πιεζπζκνχο

ηεο νζσκαληθήο απηνθξαηνξίαο.

3) Δηζβνιή ζηε Μνιδνβιαρία θαη θαηαζηξνθή ηνπ

ηνπξθηθνχ ζηφινπ.

Αγγιία: 1) Δλδηαθεξφηαλ λα θξαηήζεη αλνηθηφ ην δξφκν

πξνο ηελ Ηλδία.

2) Απνθάζηζε λα αληηδξάζεη ζηηο επηζεηηθέο ελέξγεηεο

ησλ Ρψζσλ ζε βάξνο ησλ Οζσκαλψλ, ζε

ζπκθσλία κε ηε Γαιιία.

Απνηέιεζκα πλζεθνιφγεζε ηεο Ρσζίαο κεηά ηελ ήηηα ηεο ζην πεδίν ηεο

κάρεο.

πλέδξην ησλ Παξηζίσλ 25 Φεβξνπαξίνπ – 8 Απξηιίνπ 1856

Οη κεγάιεο Γπλάκεηο εγγπήζεθαλ ηελ αθεξαηφηεηα ηεο

Οζσκαληθήο Απηνθξαηνξίαο.

Ζ Απζηξία εμαζθάιηζε ειεχζεξε λαπζηπινΐα ζηηο

εθβνιέο ηνπ Γνχλαβε.

Ζ Γαιιία δηέζπαζε ην κέησπν Απζηξίαο – Ρσζίαο.

Οη Μνιδαβία θαη Βιαρία θέξδηζαλ ηελ απηνλνκία ηνπο

πλέπεηεο α. Ζ Γαιιία έγηλε εγέηηδα δχλακε ζηελ Δπξψπε.

β. Ζ «Ηεξά πκκαρία» δηαιχζεθε - Απνκάθξπλζε Ρσζίαο – Απζηξίαο.

γ. Αλάζρεζε ηεο ξσζηθήο επεθηαηηθφηεηαο ζηα Βαιθάληα.

Αλάδπζε ηνπ εζληθηζκνχ ζηα Βαιθάληα

1815 – 1878

Άιιαμε ε θπζηνγλσκία ησλ πλερίζηεθε ε παξαθκή Δθδειψζεθαλ

Βαιθαλίσλ ηεο Οζσκαληθήο Απηνθξαηνξίαο νη αληηπαιφηεηεο

ησλ Μεγάισλ Γπλάκεσλ

Ανάπτυξθ εκνικισ

ςυνείδθςθσ = εκνικζσ

εξεγζρςεισ

Ανάπτυξθ του εμπόριου = εμφάνιςθ αςτικών

ςτρωμάτων

Επζκταςθ ςυςτιματοσ τςιφλικιών = ακτιμονεσ

αγρότεσ Αφξθςθ των

επαφών με τθν Ευρώπθ = επαφι με τισ νζεσ ιδζεσ

Βαιθαληθνί εζληθηζκνί

Δπαλαζηαηηθά θηλήκαηα, 1820 – 1848

Αληηπνιηηεπηηθέο ηάζεηο

α) Μεηξηνπαζήο θηιειεχζεξε: κεγαιναζηνί, θηιειεχζεξνη αξηζηνθξάηεο –

ζπληαγκαηηθή κνλαξρία θαηά ηα βξεηαληθά

πξφηππα

β) Ρηδνζπαζηηθή δεκνθξαηηθή: κηθξναζηνί, κηθξνεπηρεηξεκαηίεο,

δπζαξεζηεκέλνη δηαλννχκελνη – δεκνθξαηία

κε θνηλσληθφ ραξαθηήξα, θξάηνο πξφλνηαο

γ) νζηαιηζηηθή: λέα βηνκεραληθή εξγαηηθή ηάμε

Οη επαλαζηαηηθέο εγεζίεο πξνέξρνληαλ απφ νιηγάξηζκεο νκάδεο ρεηξαθεηεκέλσλ θαη

θαιιηεξγεκέλσλ αλζξψπσλ.

Αδειθφηεηεο: θαξκπνλάξνη

Ηηαιία, Γαιιία, Διιάδα, Ρσζία

απέρζεηα πξνο ηελ αληίδξαζε

θπξηαξρνχζαλ νη ξηδνζπάζηεο

Αξρέο δεθαεηίαο 1820

Ηζπαλία, 1820

Νεάπνιε, 1820

Διιάδα, 1821

1830 – 1832

Γαιιία, 1830

Ζλλθνεσ

•αφυπνίςτθκαν πρώτοι

•επαφζσ με τθ Δφςθ

•ςυςχζτιςθ με τουσ αρχαίουσ Ζλλθνεσ

ζρβοι

•κακοδθγθτζσ των νότιων λάβων

•είχαν αυτονομία

Βοφλγαροι

•δεν είχαν επαφζσ με τθ Δφςθ

•ηοφςαν κοντά ςτθν οκωμανικι πρωτεφουςα

•περιβάλλονταν από τουρκικοφσ πλθκυςμοφσ

Ρουμάνοι

•πλοφςια και καλλιεργθμζνθ ανώτερθ τάξθ

•άβουλθ μάηα αγροτών

•δφςκολθ θ ανάπτυξθ ενιαίασ εκνικισ ςυνείδθςθσ

Αλβανοί

•πρωτόγονθ κοινωνικι οργάνωςθ (φάρεσ)

•διαίρεςθ ςε ορκόδοξουσ, κακολικοφσ και μουςουλμάνουσ

•κακυςτζρθςαν ςτθν ανάπτυξθ εκνικισ ςυνείδθςθσ

Αλεμέιεγθηε δξάζε ησλ αθξαίσλ νπαδψλ ηεο κνλαξρίαο (Ultras) – «Λεπθή

Σξνκνθξαηία».

Κάξνινο Η΄: κέηξα πξνο φθεινο ηεο αξηζηνθξαηίαο θαη ηνπ θιήξνπ.

Αληίδξαζε ζηελ πνιηηηθή ηνπ Καξφινπ κε άλζεζε ηνπ θαξκπνλαξηζκνχ,

νξγάλσζε ζπλσκνζηψλ ≠ Ο βαζηιηάο δηέιπζε ηε Βνπιή, θαηαξγήζεθε

ε ειεπζεξνηππία, πεξηνξίζηεθε ην εθινγηθφ

δηθαίσκα.

Οδνθξάγκαηα ζην Παξίζη.

Οη κεηξηνπαζείο θηιειεχζεξνη επέιεμαλ ηε ιχζε ηεο ζπληαγκαηηθήο

κνλαξρίαο.

Βέιγην, 1830

Αίηηα: πνιηηηθή δηαθξίζεσλ ζε βάξνο ηνπ Βειγίνπ απφ ηνλ θαιβηληζηή

εγεκφλα, νη δεκφζηνη ππάιιεινη ήηαλ Οιιαλδνί, επλννχληαλ ηα

εκπνξηθά ζπκθέξνληα ησλ Οιιαλδψλ ζε βάξνο ησλ βηνκεραληθψλ

ζπκθεξφλησλ ησλ Βέιγσλ.

Σν Βέιγην θέξδηζε ηελ αλεμαξηεζία ηνπ.

Θέζπηζε θηιειεχζεξνπο ζεζκνχο.

Πνισλία, 1830 – 31

Υαξαθηήξαο: εζληθναπειεπζεξσηηθφο, αλεμαξηεζία ηεο ρψξαο απφ ηε Ρσζία.

Ζ επαλάζηαζε ησλ Πνισλψλ πξνθάιεζε ελζνπζηαζκφ ζε Αγγιία θαη Γαιιία

αιιά παξέκεηλε αβνήζεηε.

Αληίζεζε κεηαμχ ησλ δεκνθξαηψλ Πνισλψλ θαη επγελψλ θαη ηνπ θαζνιηθνχ

θιήξνπ.

Οη Ρψζνη θαηέιαβαλ ηε Βαξζνβία, θαηήξγεζαλ φιεο ηηο ειεπζεξίεο, επέβαιαλ

ζηξαηησηηθφ λφκν, έθιεηζαλ ηα παλεπηζηήκηα θιπ.

Οξηζηηθή ήηηα ησλ αξηζηνθξαηηθψλ δπλάκεσλ απφ ηηο αζηηθέο ζηε

Γπηηθή Δπξψπε.

ηελ Κεληξηθή θαη Αλαηνιηθή Δπξψπε ζπλερίζηεθε ε θπξηαξρία ησλ

κεγαινγαηνθηεκφλσλ.

1848

Αίηηα 1. βαζκηαία πηψζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ (ηα πξνεγνχκελα 20 – 25

ρξφληα)

2. θαθέο ζνδεηέο θαη νηθνλνκηθή χθεζε (1845 – 1847)

3. κείσζε θαηαλάισζεο, θιείζηκν εξγνζηαζίσλ, αλεξγία

4. απμεκέλεο θνξνινγηθέο απαηηήζεηο ησλ θξαηψλ, ππνρξεσηηθή

ζηξάηεπζε, ξπζκίζεηο γηα ηε ρξήζε ησλ δαζψλ

5. απμαλφκελε δχλακε ηεο αληηπνιίηεπζεο

Γαιιία

23 Φεβξνπαξίνπ 1848: παξαίηεζε ηνπ βαζηιηά θαη ζρεκαηηζκφο

πξνζσξηλήο δεκνθξαηηθήο θπβέξλεζεο.

Καζνιηθφ εθινγηθφ δηθαίσκα – «Δζληθά εξγαζηήξηα».

Απξίιηνο 1848: εθινγέο κε επηθξάηεζε ησλ κεηξηνπαζψλ.

Μάηνο 1848: θαηαζηνιή ηεο εμέγεξζεο ησλ ξηδνζπαζηψλ.

23 Ηνπλίνπ 1848: εμέγεξζε ησλ εξγαηηθψλ ζπλνηθηψλ ηνπ Παξηζηνχ θαη βίαηε

θαηαζηνιή ηεο.

Δθινγή ηνπ Λνπδνβίθνπ Ναπνιένληα Βνλαπάξηε σο πξφεδξνπ ηεο

δεκνθξαηίαο.

Απνθιεηζκφο ησλ εξγαηψλ απφ ην εθινγηθφ δηθαίσκα – Αλάζεζε ηεο

εθπαίδεπζεο ζηνλ θιήξν – Πεξηνξηζκφο ηεο ειεπζεξνηππίαο.

Αςβνπξγηθή κνλαξρία

Δπαλάζηαζε ζηε Βηέλλε: απνκάθξπλζε ηνπ Μέηηεξληρ, παξαρψξεζε

ειεπζεξνηππίαο θαη ππφζρεζε γηα ζχληαγκα.

Σζέρνη: δηεθδίθεζε απηνλνκίαο,

παλζιαβηθφ ζπλέδξην ζηελ Πξάγα.

Ζηηήζεθαλ απφ ηνλ απηνθξαηνξηθφ ζηξαηφ.

Οχγγξνη: δηαθήξπμαλ ηελ αλεμαξηεζία ηνπο.

Αληίδξαζε ησλ ππφινηπσλ εζλνηήησλ ηεο Οπγγαξίαο.

Ζ εμέγεξζε θαηεζηάιε κε ηε βνήζεηα ηνπ ξσζηθνχ ζηξαηνχ.

Γεξκαληθά θξάηε

πληαθηηθή πλέιεπζε ζηε Φξαγθθνχξηε κε 580 αληηπξφζσπνπο.

Γηάζπαζε αλάκεζα ζηνπο ππνζηεξηθηέο ηεο «Μεγάιεο Γεξκαλίαο»

(κε ηε ζπκκεηνρή ηεο Απζηξίαο) θαη ηεο «Μηθξήο Γεξκαλίαο»

(ππφ ηελ θπξηαξρία ηεο Πξσζίαο).

Ζ απζηξηαθή αληίδξαζε δηέιπζε ηα θηιειεχζεξα φλεηξα γηα ελνπνίεζε.

Ηηαιηθά θξάηε

Δμεγέξζεηο θπξίσο ζε Βελεηία θαη Λνκβαξδία.

Ήηηα ηνπ Πεδεκφληηνπ απφ ηηο απζηξηαθέο δπλάκεηο.

Γηαηί απέηπραλ; Έιιεηςε ζπλνρήο θαη εληαίσλ ζηφρσλ.

Οη αζηνί δελ επλννχζαλ θνηλσληθέο αλαηξνπέο.

πλέπεηεο α) Αλαδείρζεθε ε ηαμηθή αληηπαιφηεηα κεηαμχ αζηψλ θαη εξγαηψλ.

β) Καηάξγεζε ηεο δνπινπαξνηθίαο θαη άιισλ θενπδαξρηθψλ ζεζκψλ

ζηελ Κεληξηθή θαη Αλαηνιηθή Δπξψπε.

γ) πληαγκαηηθή κνλαξρία ζε Πξσζία θαη Πεδεκφληην – αβνΐα.

δ) Σέζεθε ην ζέκα ηεο εζληθήο απηνδηάζεζεο ζε παλεπξσπατθή

θιίκαθα.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 15

Η ΔΤΡΧΠΗ ΣΧΝ ΔΘΝΧΝ (1830 – 1914)

(ζειίδεο 69 – 88)

Αξρή ηωλ εζλνηήηωλ Το αναπαλλοηρίωηο δικαίωμα κάθε εθνοηικής

κοινόηηηας να ζσγκροηεί ηο δικό ηης εθνικό κράηος.

Δζληθηζκόο Δκθαλίζηεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Γαιιηθήο Δπαλάζηαζεο.

α) Σν έζλνο – θξάηνο: ην θξάηνο δεκηνπξγήζεθε πξηλ ην έζλνο, ην

νπνίν αλαπηχζζεηαη ζηα φξηα ελφο ήδε δηακνξθσκέλνπ

θξάηνπο (π.ρ. Ηζπαλία, Γαιιία, Αγγιία). Ζ εζληθή ηδενινγία

αλαπηχζζεηαη καδί κε ην αίηεκα γηα πνιηηηθά δηθαηψκαηα θαη

ιατθή θπξηαξρία. πλεηδεηή επηινγή ηνπ αηφκνπ λα αλήθεη

ζε έλα έζλνο.

β) Σν πνιηηηζκηθφ έζλνο: ε δεκηνπξγία ηεο εζληθήο θνηλφηεηαο

πξνεγείηαη ηεο ζπγθξφηεζεο ηνπ θξάηνπο (π.ρ. Γεξκαλία,

ζιαβηθνί ιανί). Σνλίδεηαη ε ζεκαζία ηεο γιψζζαο, ηνπ θνηλνχ

ηζηνξηθνχ παξειζφληνο, ηεο ζξεζθείαο θαη ηεο παξάδνζεο. Σν

έζλνο θαζνξίδεηαη αλεμάξηεηα απφ ηε ζέιεζε ησλ

κεκνλσκέλσλ αηφκσλ.

α ), β ) : ΚΡΑΣΟ = ΔΘΝΟ = ΛΑΟ

Δζληθή ζπλείδεζε Η ζσνείδηζη ηοσ ανήκειν ζε ένα εθνικό ζύνολο, με διακριηή

ηασηόηηηα, ηην εθνική ηασηόηηηα.

Πξσηαξρηθνί θνξείο ηεο ήηαλ νη κνξθσκέλεο ειίη θαη νη

βηνκήραλνη ελψ ηα θησρά ζηξψκαηα αθνινπζνχζαλ κε

θαζπζηέξεζε, φπσο θαη νη αγξνηηθνί πιεζπζκνί.

Μέζα απφ ην ζρνιείν θαη ην παλεπηζηήκην, ηνπο ζπιιφγνπο,

ηνλ ηχπν, ηα κνπζεία, ηηο βηβιηνζήθεο, ηηο επεηείνπο

θαη ηα εζληθά ζχκβνια.

Γέλλεζε ελόο έζλνπο – θξάηνπο

o Μαθξφρξνλε θαη νξγαλσκέλε πξνζπάζεηα θαιιηέξγεηαο ηεο εζληθήο

ζπλείδεζεο.

o Μεηά ην 1830 ζπγθξνηήζεθαλ εζληθέο εηαηξείεο (Νέα Ηηαιία, Νέα Πνισλία,

Νέα Γεξκαλία, Νέα Ηξιαλδία).

o Ηξιαλδία ηήξημε απφ ηνλ εμαζιησκέλν, αγξνηηθφ θαζνιηθφ πιεζπζκφ.

o Πνισλία Σξεηο αλεπηηπρείο εμεγέξζεηο ελαληίνλ ηεο Ρσζίαο (1830, 1848,

1863).

o Έιιελεο Δζληθναπειεπζεξσηηθφο αγψλαο κε παλεπξσπατθή απήρεζε.

o Οη επαλαζηάζεηο ηνπ 1848 είραλ θαη εζληθφ ραξαθηήξα.

o ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ηνπ 19νπ αηψλα εκθαλίζηεθε έλαο επηζεηηθφο, κε

αλεθηηθφο αθνκνησηηθφο εζληθηζκφο ζηε ζέζε ηνπ κεηξηνπαζή θαη

θηιειεχζεξνπ εζληθηζκνχ ησλ αξρψλ ηνπ 19νπ αηψλα.

Ιηαιηθή ελνπνίεζε, 1859 – 1870

Ζ ηηαιηθή ρεξζφλεζνο ζηηο αξρέο ηνπ 19νπ αηψλα

Βελεηία θαη Λνκβαξδία: απζηξηαθά εδάθε

Πεδεκφληην – αβνΐα: εγρψξηα δπλαζηεία, ηζρπξή νηθνλνκία, ζχγρξνλε

δηνίθεζε, θηιειεχζεξν ζχληαγκα.

Παπηθά θξάηε

Ζγεκνλίεο ηεο Σνζθάλεο, ηεο Πάξκαο, ηεο Μνδέλαο: θπβεξλνχληαλ απφ

κέιε ηνπ νίθνπ ησλ Αςβνχξγσλ.

Βαζίιεην ησλ Γχν ηθειηψλ: ηζπαληθή δπλαζηεία ησλ Βνπξβφλσλ.

1848 – 1849 α) πληεξεηηθή πξφηαζε γηα νκνζπνλδία ππφ ηνλ πάπα.

β) Γεκνθξαηηθή πξφηαζε απφ ην Μαηζίλη πνπ πίζηεπε ζηε δχλακε ησλ

ιατθψλ επαλαζηαηηθψλ δπλάκεσλ.

1859 χγθξνπζε Πεδεκνληίνπ κε ηε βνήζεηα ησλ Γάιισλ ελαληίνλ ησλ

Απζηξηαθψλ – ην Πεδεκφληην απέζπαζε ηε Λνκβαξδία απφ

ηελ Απζηξία.

1860 Ζ θεληξηθή Ηηαιία (εθηφο απφ ηα Παπηθά θξάηε) ελψζεθε κε ην

Πεδεκφληην.

Ο Γθαξηκπάιληη κε ζηξαηφ απφ «1.000 εζεινληέο» θαηέιπζε ην

Βαζίιεην ηεο Νεάπνιεο.

1861 Ο Βνξξάο θαη ν Νφηνο ελψζεθαλ ζην βαζίιεην ηεο Ηηαιίαο κε

πξσηεχνπζα ηε Φισξεληία.

1866 Ζ Ηηαιία πξνζάξηεζε ηε Βελεηία εθκεηαιιεπφκελε ηελ ήηηα ηεο

Απζηξίαο απφ ηελ Πξσζία.

Δπσθειήζεθε ν εθβηνκεραληζκέλνο Βνξξάο.

Γηαηεξήζεθαλ ηα πξνλφκηα ησλ κεγαινγαηνθηεκφλσλ ζην Νφην.

Δπηβιήζεθαλ λένη θφξνη γηα λα ρξεκαηνδνηεζεί ε δηνίθεζε θαη ν ζηξαηφο.

Ζ ζηξαηησηηθή ζεηεία απέζπαζε πνιχηηκα εξγαηηθά ρέξηα απφ ηελ

αγξνηηθή νηθνλνκία.

Γεξκαληθή ελνπνίεζε

1834 «Γεξκαληθή Σεισλεηαθή Έλσζε (Zollverein)»: εληαίνο νηθνλνκηθφο

ρψξνο, ρσξίο δαζκνχο.

1862 Γηνξίδεηαη πξσζππνπξγφο ν Βίζκαξθ: απνδπλακψλεη ηνλ αγψλα γηα

ζχληαγκα πξνβάιινληαο ηελ ελνπνίεζε ηεο Γεξκαλίαο σο

βαζηθφ πνιηηηθφ δήηεκα.

1864 Πξσζία θαη Απζηξία πνιεκνχλ ελαληίνλ ηεο Γαλίαο γηα ηα θξαηίδηα

ιέζβηγθ – Υφιζηατλ.

1866 Ζ Πξσζία ζπληξίβεη ηνλ απζηξηαθφ ζηξαηφ. Γεκηνπξγία ηεο Βφξεηαο

Γεξκαληθήο πλνκνζπνλδίαο.

1870 Γαιινπξσζηθφο πφιεκνο: πξνθάιεζε ελζνπζηαζκφ ζηα γεξκαληθά

θξάηε ηνπ Νφηνπ πνπ εληάρζεθαλ ζηε Βφξεηα Γεξκαληθή

πλνκνζπνλδία.

1871 ην αλάθηνξν ησλ Βεξζαιιηψλ αλαθεξχρζεθε ε «Γεξκαληθή

Απηνθξαηνξία». Ζ Αιζαηία θαη ε Λνξαίλε πξνζαξηήζεθαλ

ζηε Γεξκαλία.

Απζηξννπγγαξία

1867 «πκβηβαζκφο» κε ηνπο Οχγγξνπο: δεκηνπξγία ηεο δπαδηθήο

κνλαξρίαο, ηεο Απζηξννπγγαξίαο. ηα πιαίζηά ηεο θάζε

θξάηνο – Απζηξία θαη Οπγγαξία – δηαηεξνχζε δηθφ ηνπ

θνηλνβνχιην θαη μερσξηζηά ππνπξγεία. Κνηλά ήηαλ ηα

δεκφζηα νηθνλνκηθά, ε εμσηεξηθή πνιηηηθή θαη ν ζηξαηφο.

Οη ζιαβηθέο εζλφηεηεο αηζζάλζεθαλ πξνδνκέλεο.

«χληαγκα ηνπ 1867»: λίθε ηνπ θηιειεπζεξηζκνχ ζηελ Απζηξία.

Απζηξνγεξκαληθφο εζληθηζκφο: δεκνθηιήο ζηε κεζαία ηάμε.

Οπγγξηθφο εζληθηζκφο: επηζεηηθή πνιηηηθή εμνπγγξηζκνχ ησλ κεηνλνηήησλ.

Δπηζπκία πιήξνπο αλεμαξηεζίαο απφ ηελ Απζηξία.

Σζέρηθνο εζληθηζκφο: Ζ Βνεκία ήηαλ ε πην αλαπηπγκέλε βηνκεραληθά πεξηνρή ηεο

Απζηξννπγγαξίαο.

Παξάδνζε κεζαησληθήο αλεμαξηεζίαο.

Ίδξπζε ζρνιείσλ, ηξαπεδψλ, παλεπηζηεκίνπ πνπ ιεηηνχξγεζαλ

σο πξψηκνη εζληθνί ζεζκνί.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 16

Ο ΑΣΙΚΟ 19νο ΑΙΧΝΑ

(ζειίδεο 89 – 113)

Αζηνί Δκθαλίζηεθαλ ην 12ν θαη ηνλ 13ν αηψλα.

ηε Γπηηθή Δπξψπε: ηηαιηθέο πφιεηο, πφιεηο – ιηκάληα ζηε Βφξεηα

Γεξκαλία, Κάησ Υψξεο.

Έκπνξνη, ηερλίηεο, ζπκβνιαηνγξάθνη, ηερλίηεο, θεθαιαηνχρνη,

ρξεκαηηζηέο, εθνπιηζηέο, κεγαιέκπνξνη.

Β ΄ κηζφ 19νπ αηψλα: α) ηαρείο ξπζκνχ εθβηνκεράληζεο

β) ηαρείο ξπζκνί αζηηθνπνίεζεο

γ) απνηθηαθή εμάπισζε

δ) εδξαίσζε θνηλνβνπιεπηηζκνχ

ε) αλάπηπμε ηεο εθπαίδεπζεο

Οηθνλνκηθή δχλακε, γφεηξν, πνιηηηθή δχλακε ζηα

κεγαιναζηηθά ζηξψκαηα.

Αζηνί θαη επγελείο

- Μεηά ην 1848 επγελείο θαη κεγαιναζηνί ζπλεξγάζηεθαλ γηα λα αληηκεησπίζνπλ ηνλ

θίλδπλν πνπ αληηπξνζψπεπαλ νη «θαηψηεξεο ηάμεηο».

Πρωταγωνίςτθςαν και ωφελικθκαν

οι αστοί.

ΕΚΒΙΟΜΗΧΑΝΙΗ

ΦΙΛΕΛΕΤΘΕΡΙΜΟ

ΕΘΝΙΚΙΜΟ

- Γεξκαλία

ν θαγθειάξηνο θαη νη πεξηζζφηεξνη ππνπξγνί ήηαλ επγελείο

νη επγελείο θπξηαξρνχζαλ ζηε δηνίθεζε θαη ην ζηξαηφ

- Γαιιία

κεηά ην 1870 νη επγελείο έραζαλ θάζε πνιηηηθή ηζρχ

notables: κεηθηέο ειίη, απφ αζηνχο θαη επγελείο

- Αγγιία

ζπκπαγήο πινπηνθξαηηθή ειίη απνηεινχκελε απφ ηνπο αξηζηνθξάηεο θαη ηνπο

κεγαιναζηνχο

gentry: ηάμε γαηνθηεκφλσλ ρσξίο ηίηινπο επγελείαο θαη κε επηρεηξεκαηηθέο

δξαζηεξηφηεηεο, πνπ πξνήιζε απφ ηε ζπγρψλεπζε αζηψλ θαη γφλσλ ησλ

επγελψλ

- Απζηξία

νη επγελείο θπξηαξρνχζαλ ζηηο αλψηεξεο ζέζεηο ηεο δηπισκαηίαο, ηνπ ζηξαηνχ,

ηεο δηνίθεζεο

απνλνκή ηίηισλ επγέλεηαο απφ ηνλ απηνθξάηνξα ζηνπο κεγαιναζηνχο

- Αλαηνιηθή Δπξψπε (Πνισλία, Ρνπκαλία, Ρσζία)

νη επγελείο κεγαινγαηνθηήκνλεο θπξηαξρνχζαλ

- Διβεηία – νπεδία

εχθνιε επηθξάηεζε ησλ αζηψλ

Πνηνη ζπγθξνηνχζαλ ηελ αζηηθή ηάμε;

α) Οηθνλνκηθή αζηηθή ηάμε

έκπνξνη – βηνκήραλνη – ηξαπεδίηεο – ηξαπεδίηεο – επηρεηξεκαηίεο – δηεπζπληέο

επηρεηξήζεσλ

β) «αζηνί ηεο γλώζεο»

γηαηξνί – δηθεγφξνη – θαζεγεηέο γπκλαζίσλ θαη παλεπηζηήκησλ – αλψηεξνη δεκφζηνη

ππάιιεινη – δηθαζηέο – επηζηήκνλεο – δηπισκαηνχρνη κεραληθνί

Ηδηαίηεξα ζεκαληηθή ε ζέζε ηνπο ζε Γεξκαλία θαη Απζηξία, φρη φκσο ζηελ Αγγιία.

Οκνηφηεηεο: 1. αληηπαιφηεηα πξνο επγελείο θαη θαηψηεξα ζηξψκαηα

2. αμηαθφο θψδηθαο θαη ηξφπνο δσήο

Αζηηθφ πξφηππν – Αζηηθή θνπιηνχξα

Πξνυπνζέζεηο ηαζεξφ εηζφδεκα

Αζθάιεηα

Γπλαηφηεηα πξνγξακκαηηζκνχ ηεο δσήο

«Απειεπζέξσζε» ηεο γπλαίθαο θαη ηνπ παηδηνχ απφ ηελ

αλάγθε εξγαζίαο

Σν 5% - 15% ηνπ πιεζπζκνχ πιεξνχζε απηέο ηηο πξνυπνζέζεηο.

Φηιειεπζεξηζκφο θαη Κνηλνβνπιεπηηζκφο

Φηιειεπζεξηζκφο Παηξίδα ηνπ ήηαλ ε Αγγιία – Adam Smith, David

Ricardo, John Stuart Mill.

Κπξίαξρε ηδενινγία ην 19ν αηψλα: ζηελ πξσηνπνξία

ησλ επαλαζηαηηθψλ θηλεκάησλ ηνπ 1820, 1830, 1848

Ηδενινγία ησλ αζηψλ αιιά θαη ησλ επγελψλ (Ρσζία,

Πνισλία).

Ηβεξηθή ρεξζφλεζνο: πνιηηηθή αζηάζεηα θαη

αληηπαξάζεζε ησλ θηιειεχζεξσλ κε

ξηδνζπάζηεο δεκνθξάηεο θαη αθξαίνπο

κνλαξρηθνχο.

Πνιηηηθόο θηιειεπζεξηζκόο

o δηαθπβέξλεζε κε βάζε ηε ζχλεζε

o μεθίλεζε ζηηο ΖΠΑ θαη ζηε ζπληαγκαηηθή θάζε ηεο Γαιιηθήο Δπαλάζηαζεο

(1789 -1792)

o κνλάξρεο κε πεξηνξηζκέλεο εμνπζίεο θαη αίζζεζε ηνπ δηθαίνπ

o αηνκηθά δηθαηψκαηα

o ζπληαγκαηηθή ιεηηνπξγία θαη ηζρχο ηνπ λφκνπ

o κεγάιε ζεκαζία ζηελ ηδηνθηεζία

Οηθνλνκηθόο θηιειεπζεξηζκόο

αληίζεηνο ζηνλ παξεκβαηηζκφ ηνπ θξάηνπο ζηε ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο

θαηάξγεζε ησλ νηθνλνκηθψλ θξαγκψλ ζην εζσηεξηθφ θαη κεηαμχ ησλ θξαηψλ

αληίζεζε ζε ζπληερλίεο θαη ζπλδηθαιηζηηθέο ελψζεηο

Κνηλνβνπιεπηηζκφο Σν πνιηηηθφ ζχζηεκα πνπ πξφηεηλαλ νη θηιειεχζεξνη.

Πεξηνξηζκφο ησλ εμνπζηψλ ηνπ κνλάξρε.

Γηάθξηζε ησλ εμνπζηψλ.

Γηεχξπλζε εθινγηθνχ δηθαηψκαηνο.

- Βξεηαλία «Υαξηηζηέο»: αίηεκα γηα θαζνιηθή αλδξηθή ςεθνθνξία,

κπζηηθή ςεθνθνξία, εηήζηεο βνπιεπηηθέο

εθινγέο, ίζεο εθινγηθέο πεξηθέξεηεο θιπ.

1867: Reform Act, πνπ δηπιαζίαζε ηνλ αξηζκφ ησλ

ςεθνθφξσλ.

- 1870 – 1914 Ζ ιεηηνπξγία αληηπξνζσπεπηηθψλ θνηλνβνπιίσλ είρε

πξαγκαησζεί ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηεο Δπξψπεο.

Πξόνδνη θαη πεξηνξηζκνί ηνπ θνηλνβνπιεπηηζκνύ

ΑΓΓΛΗΑ

Γηθνκκαηηθφ ζχζηεκα κέρξη ηελ ίδξπζε ηνπ Δξγαηηθνχ Κφκκαηνο (1906).

Δθινγηθφ ζχζηεκα πνπ παξείρε άλεηε πιεηνςεθία ζην πξψην θφκκα.

Πξφβιεκα ζπληζηνχζε ε χπαξμε ηεο Βνπιήο ησλ Λφξδσλ, πνπ ζηειερσλφηαλ απφ

κέιε κηαο θιεξνλνκηθήο αξηζηνθξαηίαο. Ζ εμνπζία ηεο πεξηνξίζηεθε ην 1911.

ΓΑΛΛΗΑ

Αδχλακεο θπβεξλήζεηο.

Σξίηε Γαιιηθή Γεκνθξαηία κεηά ην 1875: απφιπηε θπξηαξρία ηνπ θνηλνβνχιηνπ.

ΠΡΧΗΑ

1871: Δηζαγσγή θαζνιηθήο ςεθνθνξίαο.

Ο θαγθειάξηνο δηνξηδφηαλ απφ ηνλ απηνθξάηνξα θαη δελ ήηαλ ππεχζπλνο απέλαληη

ζην θνηλνβνχιην.

Ο θνηλνβνπιεπηηζκφο έκεηλε αλνινθιήξσηνο.

ΑΤΣΡΗΑ

Κνηλνβνχιην ηεο Οπγγαξίαο: θπξηαξρνχζαλ νη Οχγγξνη επγελείο απνθιείνληαο ηνπο

ρσξηθνχο θαη ηηο κε νπγγξηθέο εζλφηεηεο.

Κνηλνβνχιην ηεο Απζηξίαο: εθπξνζσπνχληαλ θαη νη κε γεξκαληθέο κεηνλφηεηεο.

Καζνιηθή ςεθνθνξία κεηά ην 1907.

ΡΧΗΑ

χληαγκα ηνπ 1905 ππφ ηελ πίεζε ησλ αζηψλ θαη ησλ εξγαηηθψλ ζπκβνχιησλ

(ζνβηέη).

πλερείο παξεκβάζεηο ζηε ξσζηθή βνπιή (Γίαηηα) απφ ην κνλάξρε.

Αλέπαθν ην απηαξρηθφ ζχζηεκα εμνπζίαο ηνπ ηζάξνπ.

ΗΣΑΛΗΑ

Αζηαζέο θαη επάισην πνιηηηθφ ζχζηεκα.

Ζ ζνζηαιηζηηθή πξφθιεζε

Πξνπνκπνί α) θαπαλείο, Αγγιηθφο Δκθχιηνο Πφιεκνο (1642 – 1652)

β) Μπακπέθ, «πλσκνζία ησλ ίζσλ» (Γαιιηθή Δπαλάζηαζε)

«Οπηνπηθόο ζνζηαιηζκόο» α) νπελ

β) Φνπξηέ

γ) αηλ ηκφλ

Μαξμ θαη Έλγθειο α) Κομμοσνιζηικό Μανιθέζηο, 1848

β) Οη νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο θαζνξίδνπλ ηελ αλάπηπμε ηνπ

θξάηνπο θαη ηεο θνηλσλίαο.

γ) Ο θαπηηαιηζκφο δηαδέρεηαη ηε θενπδαξρία θαη θαηαιχεηαη

απφ ηνλ θνκκνπληζκφ κέζα απφ ηελ επαλάζηαζε.

πλδηθαιηζκόο, εξγαηηθό θίλεκα α) Έκεηλε αθέθαιν κεηά ην 1848.

β) Αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ εξγαηψλ, εδξαίσζε

ηνπ καξμηζκνχ.

γ) 1864 – 1876, Πρώηη Διεθνής: παλεπξσπατθφο

ζπληνληζκφο ηνπ εξγαηηθνχ θηλήκαηνο.

δ) 1889, Δεύηερη Διεθνής: απνπνκπή ησλ

αλαξρηθψλ

ε) Σππνινγία ζπλδηθαιηζκνχ:

Βξεηαλία Ο ζπλδηθαιηζκφο ζηεξηδφηαλ ζηελ «εξγαηηθή

αξηζηνθξαηία» κέρξη ην 1887, αζρνιήζεθε κε ηε

βειηίσζε ηεο ζέζεο ησλ εξγαηψλ θαη φρη κε ηελ

πνιηηηθή (ξεθνξκηζκφο), βαζηθφ φπιν ηνπ ε

απεξγία.

Γεξκαλία Ο ζπλδηθαιηζκφο ζπλδέζεθε κε ην

νζηαιδεκνθξαηηθφ Κφκκα, είρε σο απψηεξν

ζηφρν ην ζνζηαιηζηηθφ κεηαζρεκαηηζκφ ηεο

θνηλσλίαο, απέθηεζε κεγάιε ηζρχ θαη άξηηα

νξγαλσκέλν κεραληζκφ.

Γαιιία Μεηά ηε ζπληξηβή ηεο Κνκκνχλαο ην 1871 ην

εξγαηηθφ θίλεκα έκεηλε αδξαλέο κέρξη ην 1895

φηαλ ηδξχζεθε ε Γεληθή πλνκνζπνλδία

Δξγαζίαο. Δπηδίσμε θαηάιεςεο ηεο εμνπζίαο

κέζσ ηεο γεληθήο απεξγίαο.

Δξγαηηθά θαη ζνζηαιηζηηθά θόκκαηα

α) Γεξκαληθφ ζνζηαιδεκνθξαηηθφ (SPD): ην κεγαιχηεξν ηεο

Δπξψπεο. ηνπο θφιπνπο ηνπ ζπλππήξραλ κεηξηνπαζείο καξμηζηέο

θαη επαλαζηάηεο.

β) Ρσζία: κεηξηνπαζείο κελζεβίθνη ζε αληηπαξάζεζε κε ηνπο

κπνιζεβίθνπο ηνπ Λέληλ.

γ) Γαιιία: κφιηο ην 1905 μεπεξάζηεθε ν θαηαθεξκαηηζκφο ηνπ

αξηζηεξνχ θηλήκαηνο κε ηελ ίδξπζε ηνπ Δλσκέλνπ νζηαιηζηηθνχ ~

Κφκκαηνο.

δ) Ηηαιία, Ηζπαλία, Γαιιία: κεγάιε επίδξαζε ηνπ αλαξρηζκνχ.

Λνγνηερληθά θαη θαιιηηερληθά ξεχκαηα

18νο αηψλαο Γηαθσηηζκφο, Κιαζηθηζκφο

19νο αηψλαο Ρνκαληηζκφο

επαηζζεζία, ζπγθίλεζε, Βξεηαλία Γεξκαλία

θαληαζία, φλεηξν, αηνκηθφηεηα, απαηζηνδνμία, δχλακε

αηνκηθφηεηα, ζξεζθεπηηθφηεηα, ειεπζεξία ηνπ αζπλείδεηνπ, αμία

αγάπε γηα ηε θχζε, εμηδαλίθεπζε ηνπ κεζαησληθνχ παξει-

ηνπ εζληθνχ παξειζφληνο ζφληνο

β ΄ κηζφ 19νπ αηψλα Ρεαιηζκφο, Ναηνπξαιηζκφο

αληηθεηκεληθή παξνπζίαζε επηζηξνθή ζηηο θιαζηθηζηηθέο

ηεο αηνκηθήο θαη θνηλσληθήο παξαδφζεηο (θαλφλεο, κνξθηθή

πξαγκαηηθφηεηαο, θξηηηθή ηεο ηειεηφηεηα

ζχγρξνλεο θνηλσλίαο

Μπαιδάθ, Φινκπέξ, Ενιά,

Γνπκάο, Ίςελ, ηξίληκπεξγθ,

Νηνζηνγηέθζθη, Νηίθελο, Έιηνη,

Σνιζηφη

Σέιε 19νπ – αξρέο 20νπ αηψλα Δζληθηζκφο.

Ραηζηζηηθέο ηδέεο.

Ζ θξηηηθή ηνπ Νίηζε.

Ζ ζεσξία ηεο ςπραλάιπζεο ηνπ Φξφπλη.

Δπηζηήκε θαη θηινζνθία

Υεκεία – Φπζηθή – Γελεηηθή – Ζιεθηξνκαγλεηηζκφο – Θεξκνδπλακηθή –

Μηθξνβηνινγία – Ηαηξηθή – Εσνινγία.

Ζ «ζεσξία ηεο εμέιημεο» ηνπ Γαξβίλνπ: βηνινγηθή εμέιημε ησλ εηδψλ ζηε

βάζε ηεο θπζηθήο επηινγήο.

«Κνηλσληθφο δαξβηληζκφο»: ππνζηήξηδε ηελ αλσηεξφηεηα ηνπ δπηηθνχ ιεπθνχ

αλζξψπνπ.

Θεηηθηζκφο / Αχγνπζηνο Κνλη: πίζηε ζηνλ νξζνινγηζκφ θαη ζηε δχλακε ηεο

επηζηήκεο.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 17

ΙΜΠΔΡΙΑΛΙΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΣΙΑ:

Η ΔΤΡΧΠΗ ΣΟ ΚΔΝΣΡΟ ΣΟΤ ΚΟΜΟΤ

(ζειίδεο 115 – 129)

16νο αηψλαο Πνξηνγαιηθή θαη ηζπαληθή απνηθηαθέο απηνθξαηνξίεο.

17νο, 18νο αηψλεο Οιιαλδηθή, βξεηαληθή θαη γαιιηθή απνηθηαθή επέθηαζε.

19νο αηψλαο Δμάπισζε ζε Βφξεηα Ακεξηθή, Αθξηθή, Απζηξαιία.

ΑΠΟΗΚΗΑΚΔ ΓΤΝΑΜΔΗ

Ιζπαλία Απψιεηεο ζηε Λαηηληθή Ακεξηθή κε ηε δεκηνπξγία

αλεμάξηεησλ θξαηψλ.

1898: ήηηα ζηνλ πφιεκν κε ηηο ΖΠΑ θαη εγθαηάιεηςε ηεο

Ηζπαλίαο θαη ησλ Φηιηππίλσλ.

Πνξηνγαιία Έραζε ηε Βξαδηιία πνπ αλεμαξηεηνπνηήζεθε.

Καηείρε αθφκε θηήζεηο ζηε Γπηηθή θαη ηελ Αλαηνιηθή Αθξηθή.

Οιιαλδία Γηαηήξεζε ηελ Ηλδνλεζία θαη θηήζεηο ζηα βνξεηνδπηηθά

παξάιηα ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο.

Βξεηαλία Έιεγρε ηε κεγαιχηεξε απνηθηαθή απηνθξαηνξία κε ζπγθξηηηθά

ειάρηζηε ζηξαηησηηθή δχλακε θαη έμνδα.

Γηνρέηεπζε ηνπ πιενλάδνληνο πιεζπζκνχ ηεο Βξεηαλίαο ζε

Καλαδά, Νέα Εειαλδία, Απζηξαιία.

Ηλδία: απνξξφθεζε βξεηαληθψλ πξντφλησλ, επθαηξίαο

ζηαδηνδξνκίαο γηα ηνπο γφλνπο ηεο αζηηθήο ηάμεο.

Πνιηηηθνί θαη βηνκήραλνη θαιιηεξγνχζαλ ην ιατθφ

ελζνπζηαζκφ γηα ηελ απνηθηαθή εμάπισζε.

Γαιιία Γεθαεηία 1870 θαη εμήο: επέθηαζε ζηε Βφξεηα Αθξηθή

(Αιγεξία, Σπλεζία, Μαξφθν).

Έιεγρνο ηεο Γπηηθήο Αθξηθήο, ηεο αράξαο, ηεο

Μαδαγαζθάξεο.

Γαιιηθή Ηλδνθίλα: Κακπφηδε, Λάνο, Βηεηλάκ – επεμεξγαζία

θανπηζνχθ.

Κηήζεηο ζηνλ Δηξεληθφ, ζηελ Καξατβηθή, ζηε Λαηηληθή

Ακεξηθή.

Γαιιηθνί πιεζπζκνί ζε Καλαδά θαη ΖΠΑ (Λνπηδηάλα).

ηξαηησηηθνί, έκπνξνη, θαηαζθεπαζηέο ζηδεξφδξνκσλ

απνδείρηεθαλ νη πιένλ έλζεξκνη νπαδνί ηνπ ηκπεξηαιηζκνχ.

Ρωζία ηβεξία: εγθαηάζηαζε ζιαβηθψλ πιεζπζκψλ θαη εθξσζηζκφο

ησλ κε ξσζηθψλ ιαψλ ηεο απηνθξαηνξίαο.

Καηαζθεπή ηνπ ππεξζηβεξηθνχ ζηδεξφδξνκνπ.

1898: εθκηζζψλνληαο ην ιηκάλη ηνπ Πνξη-΄Αξζνπξ απφ ηελ

Κίλα απέθηεζε έμνδν ζηνλ Δηξεληθφ.

Ζ ήηηα απφ ηελ Ηαπσλία έβαιε ηέινο ζηηο εγεκνληθέο βιέςεηο

ηεο Ρσζίαο ζηελ Άπσ Αλαηνιή.

Ρσζηθή θπξηαξρία ζηελ Κεληξηθή Αζία – ζε αληαγσληζκφ κε

ηε Βξεηαλία.

Ιηαιία Δπέθηαζε κφλν ζηελ Αθξηθή: νκαιία θαη Δξπζξαία, απνηπρία

ζηελ Αηζηνπία (1896), θαηάιεςε ηεο Ληβχεο (1912).

Αλαδήηεζε απνηθηψλ γηα ηε δηνρέηεπζε ηνπ πιενλάδνληνο

πιεζπζκνχ ηεο Νφηηαο Ηηαιίαο.

Γεξκαλία Realpolitik: εδξαίσζε ηεο γεξκαληθήο νηθνλνκηθήο θαη

πνιηηηθήο επηξξνήο ζηελ Δπξψπε, φρη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα

ηηο απνηθίεο.

1884: Κακεξνχλ, ΝΓ Αθξηθή, Σαγθαλίθα, Νέα Γνπηλέα, λεζηά

ζηνλ Δηξεληθφ.

1897 θαη εμήο: Weltpolitik, παγθφζκηα πνιηηηθή γηα ηελ

πξνψζεζε ηεο γεξκαληθήο βηνκεραληθήο παξαγσγήο θαη

ηνπ εζληθνχ γφεηξνπ ηεο Γεξκαλίαο.

Ζ νηθνλνκηθή δηείζδπζε ζηελ Οζσκαληθή Απηνθξαηνξία θαη ε

λαππήγεζε ηζρπξνχ ζηφινπ αλεζχρεζαλ ηε Βξεηαλία.

πλέπεηεο ηεο επξσπατθήο απνηθηνθξαηίαο ζηνλ ππφινηπν θφζκν

- Οη Δπξσπαίνη θαιιηέξγεζαλ ηελ αίζζεζε πσο εθπιεξψλνπλ κία «πςειή

απνζηνιή», λα νδεγήζνπλ ζηελ «πξφνδν» ηνπο ιανχο ηεο Αζίαο θαη ηεο Αθξηθήο.

- «Δπηζηεκνληθή αηηηνινγία» ηεο απνηθηαθήο επέθηαζεο: ππνζηεξίρηεθε πσο ε ιεπθή

θπιή ήηαλ αλψηεξε απφ ηηο άιιεο.

- Κίλα, ηάκ, Πεξζία, Οζσκαληθή Απηνθξαηνξία: νη Δπξσπαίνη δελ πξνρψξεζαλ ζε

ζηξαηησηηθή θαηνρή, αιιά ζε νηθνλνκηθή εθκεηάιιεπζε.

- Αθξηθή, Απζηξαιία, Νέα Εειαλδία, Ηλδία, Ηλδνθίλα, Πνιπλεζία, θεληξηθή Αζία:

ζηξαηησηηθή θαηνρή, επνηθηζκφο.

- 1884, Βεξνιίλν: νη επξσπατθέο δπλάκεηο «κνίξαζαλ» ηελ Αθξηθή ζε ζθαίξεο

επηξξνήο ρσξίο ηε γλψκε ησλ ίδησλ ησλ Αθξηθαλψλ.

- Αληίζηαζε ησλ ληφπησλ: ην παξάδεηγκα ησλ Υεξέξν ζηε Νακίκπηα.

Οη ζπλέπεηεο ηεο ηκπεξηαιηζηηθήο εμάπισζεο γηα ηελ Δπξψπε

o ελίζρπζε ηελ απηνπεπνίζεζε θαη ην αίζζεκα αλσηεξφηεηαο ησλ Δπξσπαίσλ

o ελέηεηλε ηνλ απνηθηαθφ αληαγσληζκφ – ε αγγινγαιιηθή Entente (1904) θαη ε

αγγινξσζηθή πλελλφεζε (1907) ξχζκηζαλ ηηο δηαθνξέο ησλ ηξηψλ δπλάκεσλ

θαη έθαλαλ δπλαηή ηε ζπλεξγαζία ηνπο ζηελ Δπξψπε

o «θνηλσληθφο δαξβηληζκφο» - δηάθξηζε αλάκεζα ζε ηζηνξηθά θαη κε ηζηνξηθά

έζλε

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 18

Η ΔΤΡΧΠΗ ΠΡΟ ΣΟΝ Α ΄ ΠΑΓΚΟΜΙΟ ΠΟΛΔΜΟ (1871 – 1914)

(ζειίδεο 131 – 152)

1871 – 1914 α) Μεηαβαηηθή πεξίνδνο: ζπλχπαξμε παιαηψλ θαη λέσλ

ζηνηρείσλ.

β) Δζληθηζκφο – νζηαιηζκφο – Φηιειεπζεξηζκφο -

Κνηλνβνπιεπηηζκφο.

γ) Κιίκα πφισζεο θαη έληνλσλ αληηπαξαζέζεσλ ζην

εζσηεξηθφ ησλ επξσπατθψλ θξαηψλ.

Η Βξεηαλία

Πνιηηηθή νκαιφηεηα Σα ¾ ηνπ αλδξηθνχ πιεζπζκνχ ςήθηδαλ.

Έγηλαλ πξνζπάζεηεο βειηίσζεο ησλ ζπλζεθψλ δσήο ησλ

εξγαηψλ.

Γηαηαξάρηεθε ζηηο αξρέο ηνπ 20νπ αηψλα ιφγσ ηεο

επηδείλσζεο ησλ ζπλζεθψλ γηα ηνπο εξγάηεο: μέζπαζαλ

καδηθέο απεξγίεο.

Γπλαηθείν θίλεκα δηεθδίθεζεο ηεο παξνρήο ςήθνπ.

Σν ηξιαλδηθφ δήηεκα.

Η Γαιιία

Παξηζηλή Κνκκνχλα, 1871 Αληίδξαζε ηνπ ιανχ ζηε ζηξαηησηηθή ήηηα θαη

ηελ απψιεηα ηεο Αιζαηίαο θαη ηεο Λνξαίλεο.

Ζ άγξηα θαηαζηνιή ηεο νδήγεζε ζε αληηπαξάζεζε ηνπο

ζπληεξεηηθνχο θαη ηνπο θηιειεχζεξνπο.

1875 Αβαζίιεπηε θνηλνβνπιεπηηθή δεκνθξαηία.

Πνιηηηθή αζηάζεηα ρεκαηίζηεθαλ 52 θπβεξλήζεηο ηελ πεξίνδν 1875-1915

Δμάπισζε ηνπ αληηζεκηηηζκνχ ζηε Γαιιία, 1890–1900:

ππφζεζε Νηξέηθνπο

Αληηθιεξηθαιηζκφο 1905: δηαρσξηζκφο εθθιεζίαο θαη θξάηνπο

Η Γεξκαλία

Πνιηηηθφ ζχζηεκα πνπ ζπκβίβαδε ηελ απφιπηε κνλαξρία θαη ην θηιειεπζεξηζκφ.

Βίζκαξθ Δληφπηδε ζηηο κεηνλφηεηεο, ηελ θαζνιηθή εθθιεζία θαη ηνπο

ζνζηαιδεκνθξάηεο ηνπο θηλδχλνπο γηα ην πνιηηηθφ ζχζηεκα.

Πξσηνπνξηαθά κέηξα θνηλσληθήο πνιηηηθήο: αζθάιηζε ησλ

εξγαδφκελσλ γηα αζζέλεηα θιπ.

1912 Θξίακβνο ζηηο εθινγέο ησλ ζνζηαιδεκνθξαηψλ.

Η Ρωζία

1861 Καηάξγεζε ηεο δνπινπαξνηθίαο.

Μεηαξξπζκίζεηο ρσξίο ζεκαληηθά απνηειέζκαηα.

Ναξφηληθ Ρηδνζπαζηηθφ θίλεκα, πνπ εμαπιψζεθε ζηηο δεθαεηίεο ηνπ

1860 θαη ηνπ 1870.

Οηθνδφκεζε ζνζηαιηζηηθήο, δεκνθξαηηθήο θαη εμηζσηηθήο θνηλσλίαο

βαζηζκέλεο ζηελ θνηλφηεηα ησλ ρσξηθψλ.

Απέηπραλ λα θεξδίζνπλ ηε ζπκπάζεηα ησλ ρσξηθψλ.

Καηέθπγαλ ζηελ ηξνκνθξαηηθή δξάζε δνινθνλψληαο ηνλ ίδην ηνλ

ηζάξν Αιέμαλδξν Β ΄ (1881).

Γεθαεηία 1890 εκαληηθή πξφνδνο ζηελ εθβηνκεράληζε θαη ηνλ εθδπηηθηζκφ.

Ζ Δπαλάζηαζε ηνπ 1905 Ξέζπαζε κεηά ηελ ήηηα απφ ηελ Ηαπσλία.

Οη αζηνί αμίσλαλ θηιειεπζεξνπνίεζε ηνπ θαζεζηψηνο

ελψ νη εξγάηεο νξγάλσλαλ απεξγίεο.

Ο ηζάξνο ππνζρέζεθε αιιαγέο πνπ ζηε ζπλέρεηα

αθχξσζε.

Η Ιηαιία

Μεγάιε δηαθνξά αλάκεζα ζηνλ πινχζην Βνξξά θαη ην θησρφ Νφην.

Σν πξφβιεκα ησλ ζρέζεσλ θξάηνπο θαη εθθιεζίαο.

θεληθφ κφληκεο θξίζεο ζηα ηέιε ηνπ 19νπ θαη ηηο αξρέο ηνπ 20νπ αηψλα.

Ζ Γεξκαλία αλαδεηθλχεηαη ζε εγέηηδα δχλακε

Ζ λίθε ηεο Πξσζίαο ζε βάξνο ηεο Γαιιίαο ην 1871 αχμεζε ην γφεηξν

ηεο Γεξκαλίαο.

ηξαηφο: άξηηα νξγάλσζε θαη εθπαίδεπζε, ζηξαηνιφγεζε θαη

εμνπιηζκφο.

Αικαηψδεηο ξπζκνί βηνκεραληθήο αλάπηπμεο θπξίσο ζηνπο λένπο

ηνκείο ηεο ρεκηθήο θαη ειεθηξηθήο βηνκεραλίαο.

Δληππσζηαθή αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ.

Μεγάιε πξφνδνο ηεο εθπαίδεπζεο.

Σερλνινγηθή πξσηνπνξία.

Δχξπζκε ιεηηνπξγία ηεο δηνίθεζεο.

1871 – 1890: Γηπισκαηηθέο εμειίμεηο

πκκαρίεο ηεο Γεξκαλίαο Γηα λα δηαηεξεζεί ε δχλακε ηεο Γεξκαλίαο θαη

λα απνηξαπεί έλαο πφιεκνο ελαληίνλ ηεο Γαιιίαο.

1873: Γεξκαλία, Απζηξννπγγαξία, Ρσζία

1879: Γεξκαλία, Απζηξννπγγαξία

1881 – 1887: Γεξκαλία, Απζηξννπγγαξία, Ρσζία

Αλαηνιηθφ Εήηεκα, 1875 – 1878 Νίθε ηεο Ρσζίαο επί ηεο Οζσκαληθήο

Απηνθξαηνξίαο (1877 – 1878): πλζήθε ηνπ

Αγίνπ ηεθάλνπ πνπ έζηγε ηα ζπκθέξνληα ηεο

Βξεηαλίαο θαη ηεο Απζηξννπγγαξίαο. Κίλδπλνο

ζχξξαμεο κε ηε Ρσζία πνπ απνηξάπεθε κε ηε

κεζνιάβεζε ηνπ Βίζκαξθ.

πλέδξην ηνπ Βεξνιίλνπ, 1878: πξπηάλεπζε ε

αξρή ηεο ηζνξξνπίαο ησλ δπλάκεσλ.

Μεηά ην 1890

1. Όμπλζε ηνπ απνηθηαθνύ αληαγωληζκνύ

1898: αγγινγαιιηθή ζχγθξνπζε ζηε Φαζφληα ηνπ Άλσ Νείινπ

αγγινξσζηθή αληηπαξάζεζε ζε Πεξζία, Θηβέη, Αθγαληζηάλ

ε θξίζε ηνπ Μαξφθνπ, 1911 αλάκεζα ζηε Γεξκαλία θαη ηηο Γαιιία θαη

Βξεηαλία

2. Weltpolitik (= παγθόζκηα πνιηηηθή ηεο Γεξκαλίαο)

δηαθεξχρζεθε απφ ην Γεξκαλφ απηνθξάηνξα ην 1897

απνηθηαθή εμάπισζε θαη ακθηζβήηεζε ηεο εκπνξηθήο θαη λαπηηθήο ππεξνρήο

ηεο Βξεηαλίαο

απαξρή λαππήγεζεο πνιεκηθνχ ζηφινπ

3. πλαζπηζκνί δπλάκεωλ

Σξηπιή πλελλφεζε (Βξεηαλία, Γαιιία, Ρσζία)

Σξηπιή πκκαρία (Γεξκαλία, Απζηξννπγγαξία, Ηηαιία)

4. Βαιθαληθνί πόιεκνη

έξβνη, Βνχιγαξνη θαη Έιιελεο θήξπμαλ πφιεκν ζε βάξνο ηεο Οζσκαληθήο

Απηνθξαηνξίαο

Β ΄ Βαιθαληθφο πφιεκνο αλάκεζα ζηε Βνπιγαξία θαη ηηο άιιεο βαιθαληθέο

ρψξεο

Σα αίηηα ηνπ Α ΄ Παγθφζκηνπ πφιεκνπ

α) Οη απνηθηαθνί αληαγσληζκνί θαη νη πηέζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ γηα λέεο αγνξέο.

β) πγθξφηεζε ηζρπξψλ θαη καδηθψλ έλνπισλ δπλάκεσλ απφ ηα επξσπατθά θξάηε –

Αληαγσληζκφο ησλ εμνπιηζκψλ.

γ) Ζ άλνδνο ηνπ εζληθηζκνχ.

δ) Δπθαηξία ππέξβαζεο ησλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 19

Ο «ΜΔΓΑΛΟ ΠΟΛΔΜΟ» (1914 – 1918)

(ζειίδεο 155 – 172)

Ζ ΔΤΡΧΠΖ Δ ΠΟΛΔΜΟ

Καινθαίξη 1914 – Άλνημε 1915: αίζζεκα εζληθήο αλάηαζεο, νκνςπρία ζην εζσηεξηθφ

ησλ θξαηψλ, γηαηί

α) νη ιανί πίζηεπαλ πσο ν Πφιεκνο ζα έρεη κηθξή δηάξθεηα,

β) νη απνηθηαθέο επεκβάζεηο ησλ επξσπατθψλ δπλάκεσλ ήηαλ

ζχληνκεο θαη κε ιίγα ζχκαηα,

γ) νη πξφζθαηνη Βαιθαληθνί Πφιεκνη ήηαλ ζχληνκνη

≠ 1915 – 1918: Οηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά πξνβιήκαηα,

επαλαζηάζεηο θαη θαηάξξεπζε Ρσζίαο, Γεξκαλίαο, Απζηξννπγγαξίαο.

Γηπισκαηηθέο θαη ζηξαηησηηθέο εμειίμεηο

Αθνξκή 28 Ηνπλίνπ 1914, έξβνη εζληθηζηέο δνινθφλεζαλ ηνλ αξρηδνχθα ηεο

Απζηξίαο θαη ηε γπλαίθα ηνπ ζην αξάγεβν.

Η πνξεία ηωλ γεγνλόηωλ 24 – 7, ε Απζηξία θεξχζζεη ηνλ πφιεκν ζηε εξβία.

Ζ Ρσζία θεξχζζεη επηζηξάηεπζε.

1 – 8, ε Γεξκαλία θεξχζζεη ηνλ πφιεκν ζηε Ρσζία.

3 – 8, ε Γεξκαλία θεξχζζεη ηνλ πφιεκν ζηε Γαιιία.

4 – 8, ε Βξεηαλία θεξχζζεη ηνλ πφιεκν ζηε Γεξκαλία.

7 – 8, νη Μαπξνβνχληνη ζην πιεπξφ ηεο εξβίαο.

21 -8, ε Ηαπσλία θήξπμε ηνλ πφιεκν ζηε Γεξκαλία.

ηέιε 1914, ε Οζσκαληθή Απηνθξαηνξία ζην πιεπξφ

ησλ Κεληξηθψλ Γπλάκεσλ.

1915, ε Βνπιγαξία ζην πιεπξφ ησλ Κεληξηθψλ

Γπλάκεσλ θαη ε Ηηαιία ζηελ Αληάλη.

1916, ε Ρνπκαλία ζην πιεπξφ ηεο Αληάλη.

1917, ε Διιάδα ζην πιεπξφ ηεο Αληάλη.

Σα κέηωπα ηνπ πόιεκνπ Γπηηθφ: γεξκαληθά ελαληίνλ αγγιηθψλ θαη γαιιηθψλ

ζηξαηεπκάησλ. ηαζηκφηεηα ηνπ κέησπνπ,

πφιεκνο ησλ ραξαθσκάησλ.

Αλαηνιηθφ: ηα γεξκαληθά ζηξαηεχκαηα λίθεζαλ ηα

ξσζηθά, αιιά ηα απζηξηαθά εηηήζεθαλ.

Νφηην: νη απζηξηαθέο δπλάκεηο θαηέιαβαλ ηε εξβία,

ην Μαπξνβνχλην, ηελ Αιβαλία.

Ζ ηειεπηαία θάζε ηνπ πνιέκνπ (1917 – 1918)

Οη ΗΠΑ ζηνλ Πόιεκν 6 Απξηιίνπ 1917

Αθνξκή ν ππνβξπρηαθφο πφιεκνο ηεο Γεξκαλίαο πνπ

έπιεηηε ηηο ακεξηθαληθέο εμαγσγέο.

Δπίζεο νη ΖΠΑ αλεζχρεζαλ γηα ην ελδερφκελν

νξηζηηθήο επηθξάηεζεο ησλ Γεξκαλψλ ζηελ Δπξψπε

κεηά ηε ζπλζεθνιφγεζε ηεο Ρσζίαο.

Σν 1918 έζηεηιαλ έλα εθαηνκκχξην ζηξαηηψηεο ζηελ

Δπξψπε.

Η ιήμε ηνπ Πόιεκνπ Λφγσ ηνπ λαπηηθνχ απνθιεηζκνχ εκθαλίζηεθαλ

ζνβαξά επηζηηηζηηθά πξνβιήκαηα ζηηο Κεληξηθέο

Γπλάκεηο.

Φζηλφπσξν 1918: ππνγξάθηεθαλ νη αλαθσρέο.

ηε Γεξκαλία θαη ηελ Απζηξία αλαθεξχρηεθαλ

δεκνθξαηίεο.

Πνιηηηθέο εμειίμεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ

Βξεηαλία Σν Μάην ηνπ 1916 θεξχρζεθε γεληθή επηζηξάηεπζε (σο ηφηε ίζρπε ε

εζεινληηθή θαηάηαμε).

Γαιιία Παξάθακςε ηνπ θνηλνβνχιηνπ, ζπγθέληξσζε εμνπζηψλ ζηα ρέξηα

ηνπ πξσζππνπξγνχ, εθθαζαξίζεηο ζηε δηνίθεζε θαη ηελ αζηπλνκία.

Γεξκαλία Διιείςεηο πξνκεζεηψλ, δειηίν ηξνθίκσλ.

Σνλ Απξίιην ηνπ 1917 ζπγθξνηήζεθε ην Αλεμάξηεην

νζηαιδεκνθξαηηθφ Κφκκα γηα ηελ εηξήλε.

Σνλ Ηνχιην ηνπ 1917 δηαηππψζεθαλ πξνηάζεηο γηα εηξήλεπζε ρσξίο

φξνπο πνπ φκσο απνξξίθζεθαλ απφ ηνπο ζηξαηεγνχο.

Απζηξννπγγαξία 1916, ζάλαηνο ηνπ απηνθξάηνξα Φξαγθίζθνπ Ησζήθ.

Δζληθηζηηθέο εληάζεηο.

Οηθνλνκηθά, θνηλσληθά, πνιηηηθά πξνβιήκαηα.

Ρωζία Μαδηθέο απεξγίεο θαη ιηπνηαμίεο ζην κέησπν.

Φεβξνπάξηνο 1917, ε ξσζηθή Βνπιή δήηεζε ηελ παξαίηεζε ηνπ

ηζάξνπ.

Ηνχιηνο 1917, αλέιαβε ηελ εμνπζία θπβέξλεζε θηιειεχζεξσλ

αζηψλ θαη κεηξηνπαζψλ ζνζηαιηζηψλ.

Οθηψβξηνο 1917, επηθξάηεζαλ νη κπνιζεβίθνη ηνπ Λέληλ.

Ζ ΔΤΡΧΠΖ ΜΔΣΑ ΣΟΝ ΠΟΛΔΜΟ

Οη ζπλζήθεο ηεο εηξήλεο

Παξίζη, 1919 – 1920 Απνθιείζηεθαλ νη Γεξκαλνί δηπισκάηεο, αληηκεησπίζηεθαλ

ζαλ εγθιεκαηίεο πνιέκνπ.

Οη ζπλζήθεο απνζθνπνχζαλ ζηελ εμάληιεζε ηεο εηηεκέλεο

Γεξκαλίαο.

Μεξηθή πηνζέηεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο 14 ζεκείσλ ηνπ

Ακεξηθαλνχ πξφεδξνπ Γνπίιζνλ.

Αιιαγή ζην γεσπνιηηηθφ ράξηε ηεο Δπξψπεο κε ηε δεκηνπξγία

λέσλ θξαηψλ ζηελ Κεληξηθή θαη Αλαηνιηθή Δπξψπε.

πλζήθε Βεξζαιιηψλ, 28 Ηνπλίνπ 1918

o απνζηξαηηθνπνίεζε ηεο Γεξκαλίαο

o επηζηξνθή ηεο Αιζαηίαο θαη ηεο Λνξαίλεο ζηε Γαιιία

o ε γεξκαληθή επαξρία ηνπ άαξ ζηνλ έιεγρν ηεο Κνηλσλίαο ησλ Δζλψλ γηα 15

ρξφληα, εθκεηάιιεπζε ησλ αλζξαθσξπρείσλ απφ ηε Γαιιία

o απνζηξαηηθνπνίεζε ηεο Ρελαλίαο

o απαγφξεπζε έλσζεο Γεξκαλίαο – Απζηξίαο

o παξαρψξεζε ζηελ Πνισλία ηνπ Πφδελ, ηκήκαηνο ηεο δπηηθήο Πξσζίαο, ηεο

κηζήο ηιεζίαο

o πνιεκηθέο επαλνξζψζεηο απφ ηε Γεξκαλία

πλζήθε Αγίνπ Γεξκαλνχ, επηέκβξηνο 1919 + πλζήθε Σξηαλφλ, Ηνχληνο 1920

o δηάιπζε ηεο Απζηξννπγγαξίαο

o αλεμαξηεζία Οπγγαξίαο, Σζερνζινβαθίαο, Γηνπγθνζιαβίαο

o εδάθε ηεο Απζηξίαο ζε Πνισλία, Οπγγαξία, Ρνπκαλία

o εδάθε ηεο Απζηξίαο ζηελ Ηηαιία

πλζήθε ηνπ Νετγχ, Ννέκβξηνο 1919

o επηζηξνθή φισλ ησλ εδαθψλ πνπ είρε θεξδίζεη ε Βνπιγαξία ζε Διιάδα,

Ρνπκαλία, Γηνπγθνζιαβία

Κνηλωλία ηωλ Δζλώλ Ζ ζχκβαζή ηεο αλαγλσξηδφηαλ ζε φιεο ηηο ζπλζήθεο.

Οξγαληζκφο πνπ νξακαηίζηεθε θαη πινπνίεζε ν

πξφεδξνο ησλ ΖΠΑ Γνπίιζνλ.

ηφρνο ε δηαηήξεζε ηεο εηξήλεο κέζα απφ ηε

ζπλεξγαζία φισλ ησλ θξαηψλ ηνπ θφζκνπ.

Γε ζπκκεηείραλ Γεξκαλία, Ρσζία θαη ΖΠΑ.

Οη κεγάιεο δπλάκεηο ηελ αγλννχζαλ, φηαλ επξφθεηην

γηα ηα ζπκθέξνληά ηνπο.

Οη ζπλέπεηεο ηνπ πνιέκνπ

1) Οθηψκηζη εθαηνκκχξηα λεθξνί, είθνζη εθαηνκκχξηα ηξαπκαηίεο θαη

αθξσηεξηαζκέλνη.

2) Ο κηιηηαξηζκφο δε κεηψζεθε θαζφινπ: ην 1938 ν αξηζκφο ησλ ζηξαηεπκέλσλ

ήηαλ δηπιάζηνο απφ φ,ηη ην 1913.

3) Ζ Δπξψπε έραζε ηελ εγεηηθή ζέζε ηεο ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία. Οη ΖΠΑ

πήξαλ ηε ζέζε ηεο.

4) Βαζηά θξίζε ηνπ θηιειεπζεξηζκνχ ζηελ Δπξψπε. Κνκκνπληζηηθή επαλάζηαζε

ζηε Ρσζία (1917), αλάδεημε θαζηζκνχ κε ηε ζπκκεηνρή πνιιψλ βεηεξάλσλ.

5) Βειηίσζε ηεο ζέζεο ησλ γπλαηθψλ. Αλαγλσξίζηεθε ε θαζνξηζηηθή ζπκβνιή

ηνπο ζηε δηεμαγσγή ηνπ Πφιεκνπ.

Ζ βαιθαληθή πεξηπέηεηα (1912 – 1923)

- Βαιθαληθνί πφιεκνη, 1912 – 1913

- Δκπινθή ζηνλ Α ΄ Παγθφζκην Πφιεκν ρεηηθά νκνηνγελή εζληθά θξάηε,

- Διιελνηνπξθηθφο πφιεκνο, 1921 – 1922 αιιά θαη λεθξνί, πξφζθπγεο,

εζληθηζηηθή βία θαη κίζε.

- Γηεθδίθεζε ηεο Μαθεδνλίαο απφ Διιάδα, εξβία, Βνπιγαξία.

- Διιάδα θαη Σνπξθία Ζ πλζήθε ησλ εβξψλ (Αχγνπζηνο 1920)

ππνγξάθηεθε απφ ηε ζνπιηαληθή θπβέξλεζε.

πγθξφηεζε επαλαζηαηηθήο θπβέξλεζεο απφ ηνλ

Μνπζηαθά Κεκάι Αηαηνχξθ.

ηφρνο ηνπ Κεκάι ήηαλ ε δεκηνπξγία ελφο εζληθνχ

ηνπξθηθνχ θξάηνπο ρσξίο κεηνλφηεηεο.

Διιελνηνπξθηθφο πφιεκνο ζηε Μηθξά Αζία, 1921-1922

κε ήηηα ηνπ ειιεληθνχ ζηξαηνχ, πξνζθπγηά.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 20

Η ΟΚΣΧΒΡΙΑΝΗ ΔΠΑΝΑΣΑΗ (1917) ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΡΥΔ

ΟΙΚΟΓΟΜΗΗ ΣΗ ΟΒΙΔΣΙΚΗ ΔΝΧΗ

(ζειίδεο 173 – 184)

Πξηλ ηνλ Οθηψβξην 1917

1905 Δπαλάζηαζε ρσξίο επηηπρία.

3/1917 Παξαίηεζε ηζάξνπ – ρεκαηηζκφο πξνζσξηλήο θπβέξλεζεο –

Ηζρπξνπνίεζε ησλ ζνβηέη (= ζπκβνχιηα εξγαηψλ θαη ζηξαηησηψλ) –

Οη αζηνί αλαγθάζηεθαλ λα κνηξαζηνχλ ηελ εμνπζία κε ηνπο

κελζεβίθνπο θαη ηνπο ζνζηαιεπαλαζηάηεο (δχλακε κεηαμχ ησλ

αγξνηψλ) – Ζ πξνζσξηλή θπβέξλεζε ζπλέρηζε ηνλ θαηαζηξνθηθφ

πφιεκν.

4/1917 Ο Λέληλ, εγέηεο ησλ κπνιζεβίθσλ, επέζηξεςε ζηε

Ρσζία – Φηιεηξεληθή πνιηηηθή θαη

ξηδνζπαζηηθέο αιιαγέο ππφζρνληαλ νη

κπνιζεβίθνη: «Φσκί, γε, εηξήλε» - Τπεξίζρπζε ησλ

κπνιζεβίθσλ ζηα ζνβηέη.

10/1917 Ζ εμνπζία ζηα ρέξηα ησλ κπνιζεβίθσλ.

Η Ρωζηθή Δπαλάζηαζε, 1917

o δεκηνχξγεζε έλα ελαιιαθηηθφ κνληέιν πνιηηηθήο, θνηλσληθήο, θαη

νηθνλνκηθήο νξγάλσζεο, ηνλ «ππαξθηφ ζνζηαιηζκφ»

o εμειίρηεθε ζε νηθνπκεληθή ηδενινγία, ρσξίο γεσγξαθηθά ή εζλνθπιεηηθά

φξηα

o ην 1960 ην έλα ηξίην ησλ θαηνίθσλ ηνπ πιαλήηε ππφ «ζνζηαιηζηηθά»

θαζεζηψηα

Σα δχζθνια ρξφληα, 1918 – 1923

Σα πξψηα κέηξα

πκβνχιην ιατθψλ αληηπξνζψπσλ κε πξφεδξν ηνλ Λέληλ, ππεχζπλνο

εμσηεξηθψλ ππνζέζεσλ ν Σξφηζθη, ππεχζπλνο ησλ εζλψλ ν ηάιηλ.

Καηάζρεζε ηεο γεο ησλ γαηνθηεκφλσλ απφ ηνπο αθηήκνλεο.

Κχκα δηψμεσλ θαηά ησλ πινχζησλ αγξνηψλ (θνπιάθσλ).

Γηεχζπλζε ησλ εξγνζηαζίσλ απφ ηνπο εξγάηεο.

Δθηέιεζε ηνπ ηζάξνπ θαη ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ (Ηνχιηνο 1918).

Ζ εηξήλε ηνπ Μπξεζη – Ληηφθζθ, 3/1918

Δηξήλε κε ηε Γεξκαλία κε θφζηνο ηελ παξαρψξεζε πνιιψλ ξσζηθψλ εδαθψλ.

Δθζηξαηεπηηθά ζψκαηα ηεο Αληάλη εηζέβαιαλ ζην ξσζηθφ έδαθνο ζην πιεπξφ

ησλ αληεπαλαζηαηψλ.

ηα ηέιε ηνπ 1919 νη μέλεο δπλάκεηο είραλ απνρσξήζεη απφ ηε Ρσζία.

1921: Νέα Οηθνλνκηθή Πνιηηηθή γηα ηελ ηφλσζε ηνπ εκπφξηνπ θαη ηεο παξαγσγήο.

1922: απαγνξεχηεθε ε ιεηηνπξγία φισλ ησλ θνκκάησλ εθηφο ηνπ Κνκκνπληζηηθνχ.

1923: ηδξχζεθε ε Έλσζε νβηεηηθψλ νζηαιηζηηθψλ Γεκνθξαηηψλ (ΔΓ).

1924 – 1953, ηάιηλ Πξνζσπνιαηξία, αζθπθηηθφο έιεγρνο ηεο πνιηηηθήο

εμνπζίαο, εμφλησζε ησλ πνιηηηθψλ αληηπάισλ ηνπ: 6 –

7 εθαηνκκχξηα Ρψζνη νδεγήζεθαλ ζε θέληξα

θαηαλαγθαζηηθήο εξγαζίαο ζηε ηβεξία (γθνχιαγθ).

Κνιεθηηβνπνίεζε ηεο αγξνηηθήο παξαγσγήο.

Δθβηνκεράληζε.

Δπαλάζηαζε θαη αληεπαλάζηαζε ζηελ Δπξψπε

Γεξκαλία Δπαλαζηαηηθά θηλήκαηα ζε Βεξνιίλν θαη Μφλαρν.

Οη παξηαθηζηέο, ε πην επαλαζηαηηθή πηέξπγα ησλ Γεξκαλψλ

ζνζηαιδεκνθξαηψλ, εηηήζεθαλ απφ ηνπο ζπλαζπηζκέλνπο

ζνζηαιδεκνθξάηεο θαη εζληθηζηέο.

Οπγγαξία Σν Μάξηην ηνπ 1919 επηβιήζεθε ζνβηεηηθνχ ηχπνπ θαζεζηψο.

Καηεζηάιε κε αγξηφηεηα θαη επηβιήζεθε θηινκνλαξρηθφ θαη

αληηθνηλνβνπιεπηηθφ θαζεζηψο.

Γ ΄ Γηεζλήο Ηδξχζεθε ην Μάξηην ηνπ 1919 ζηε Μφζρα.

Καλφλεο γηα ηα θνκκνπληζηηθά θφκκαηα φιεο ηεο Δπξψπεο

ππαγνξεχηεθαλ απφ ην Λέληλ.

Γεκηνπξγία θνκκνπληζηηθψλ θνκκάησλ ηε δεθαεηία ηνπ 1920 πνπ

πξνθάιεζε αληηδξάζεηο (θαζηζκφο, λαδηζκφο).

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 21

Η ΔΤΡΧΠΗ ΣΟΤ ΜΔΟΠΟΛΔΜΟΤ ΣΗ ΓΙΝΗ

ΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΚΡΙΗ,

ΣΗ ΙΓΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΧΗ ΚΑΙ ΣΟΤ ΟΛΟΚΛΗΡΧΣΙΜΟΤ

(ζειίδα 185 – 207)

Φηιειεύζεξνη ζεζκνί ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1920 θαηλφηαλ πσο ζα

ζα θπξηαξρνχζε ζηελ Δπξψπε.

Γελ θηλδχλεπζε απφ ηε ζνζηαιδεκνθξαηία.

Αληίπαινί ηνπο ηα απηαξρηθά, αληηθηιειεχζεξα

θαζεζηψηα ηεο Αθξνδεμηάο.

ιφγσ ηεο θαηάξξεπζεο ηα ζηήξημαλ κηθξναζηηθά θαη κεζναζηηθά

ησλ παιαηψλ απηνθξαηνξηθψλ ζηξψκαηα, νη βηνκήραλνη ε εθθιεζία

θαζεζηψησλ

ε νηθνλνκηθή θξίζε ηνπ 1929 θιφληζε

αθφκα πεξηζζφηεξα ηα θνηλνβνπιεπηηθά

θαζεζηψηα

Ηηαιηθφο θαζηζκφο

πλέπεηεο ηνπ Α ΄ Παγθφζκηνπ Πφιεκνπ: εδαθηθά νθέιε, 700.000 λεθξνί, 5,5

εθαηνκκχξηα βεηεξάλνη, αλέρεηα.

1919 – 1921 Ηζρπξνπνίεζε ησλ ζνζηαιηζηψλ.

Καηαιήςεηο εξγνζηαζίσλ ζηηο πφιεηο.

Αθηήκνλεο θαηαπαηνχζαλ κεγάια αγξνθηήκαηα ζηελ χπαηζξν.

Μνπζνιίλη 1919, ηδξπηηθφ πξφγξακκα ηνπ θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο κε θηινιατθφ

ραξαθηήξα.

1920, θείκελν κε εζληθηζηηθφ ραξαθηήξα θαη ρσξίο θνηλσληθέο

αλαθνξέο: ν Μνπζνιίλη θέξδηζε ηελ ππνζηήξημε ησλ

βηνκήραλσλ θαη ησλ κεγαινγαηνθηεκφλσλ.

1921, νξγαλψζεθαλ θαιχηεξα νη παξαζηξαηησηηθέο νκάδεο ηνπ

θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο, νη «κειαλνρίησλεο».

1922, ν απηνθξάηνξαο αλέζεζε ζην Μνπζνιίλη ηελ πξσζππνπξγία.

o απαγνξεχηεθε ε ιεηηνπξγία ησλ άιισλ θνκκάησλ

o δηεχζπλζε ηεο νηθνλνκίαο απφ ζπκβνχιην 22 επαγγεικαηηθψλ ζσκαηείσλ

(θνξπνξαηηζκφο)

o πξνπαγάλδα απφ ην ξαδηφθσλν, ηνλ θηλεκαηνγξάθν, ηηο αθίζεο, ηνλ

αζιεηηζκφ

o ην 1938 θαηαξγήζεθε ην Κνηλνβνχιην

Γεξκαλία

Γεκνθξαηία ηεο Βαϊκάξεο

1918 πλεξγαζία ζνζηαιδεκνθξαηψλ, εθπξνζψπσλ ηνπ θαζνιηθνχ

Κέληξνπ, κεηξηνπαζψλ αζηψλ.

1919 χληαγκα ηεο Βατκάξεο

- αβαζίιεπηε δεκνθξαηία

- θαζνιηθή ςεθνθνξία αλδξψλ θαη γπλαηθψλ

- ππνπξγηθή επζχλε απέλαληη ζην Κνηλνβνχιην

- πνιηηηθέο ειεπζεξίεο θαη θνηλσληθά δηθαηψκαηα

1918 – 1919 Κνκκνπληζηηθέο εμεγέξζεηο.

1920, 1923 Κηλήκαηα εζληθηζηψλ θαη ζηξαηησηψλ.

1924 – 1929 Βηνκεραληθή αλάθακςε θαη ζηαζεξνπνίεζε ηνπ θαζεζηψηνο.

Λφγσ ησλ ζπλζεθψλ ίδξπζήο ηνπ (ηαπεηλσηηθή ήηηα) ε Γεκνθξαηία ηεο

Βατκάξεο δελ είρε ηελ απνδνρή ζεκαληηθνχ ηκήκαηνο ηεο γεξκαληθήο

θνηλήο γλψκεο.

Ναδηζκόο

- Δπίιεθηεο νκάδεο πνιηηνθπιάθσλ πνπ ηξνκνθξαηνχζαλ, πξνπειάθηδαλ,

δνινθνλνχζαλ θνκκνπληζηέο θαη ζνζηαιηζηέο.

- Οηθνλνκηθή θξίζε ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1930

δπζθνξία ησλ αγξνηψλ, ησλ κηζζσηψλ, ησλ ζπληαμηνχρσλ, ησλ

κηθξνεπηρεηξεκαηηψλ, ησλ θαηαζηεκαηαξρψλ, ησλ θνηηεηψλ, ησλ εξγαηψλ

ησλ αλέξγσλ

θφβνο ησλ κεζαίσλ ζηξσκάησλ γηα ην ελδερφκελν επηθξάηεζεο ησλ

θνκκνπληζηψλ

- Πξνπαγάλδα Υίηιεξ: ππνζρφηαλ αλαηξνπή ησλ ζπλζεθψλ, επέθηαζε ζην «δσηηθφ

ρψξν» θαη «απειεπζέξσζε» ησλ Γεξκαλψλ πνπ δνχζαλ

εθηφο Γεξκαλίαο, εθδίσμε ησλ Δβξαίσλ, νηθνλνκηθή

αλάθακςε, εξγαζία.

1932 Καηαθφξπθε αχμεζε ησλ εθινγηθψλ πνζνζηψλ ηνπ Υίηιεξ.

1933 Γηνξίδεηαη πξσζππνπξγφο κε ηε ζηήξημε κεγαινβηνκεράλσλ, Πξψζσλ

γαηνθηεκφλσλ, ηξαπεδηηψλ.

27 Φεβξνπαξίνπ, ππξπφιεζε ηνπ Κνηλνβνχιηνπ γηα ηελ νπνία ν

Υίηιεξ θαηεγφξεζε ηνπο θνκκνπληζηέο. Δπηβνιή θαζεζηψηνο

έθηαθηεο αλάγθεο.

o δηαιχζεθαλ φια ηα πνιηηηθά θφκκαηα εθηφο ηνπ λαδηζηηθνχ

o θαηαξγήζεθαλ ηα ζπλδηθάηα θαη δεζκεχηεθε ε πεξηνπζία ηνπο

o ε κπζηηθή αζηπλνκία (Γθεζηάπν) παξαθνινπζνχζε ηνπο πάληεο

o θαηαδίσμε ησλ Δβξαίσλ, ησλ δηαλννχκελσλ, ησλ ηζηγγάλσλ, ησλ

νκνθπινθίισλ

o απζηεξή ινγνθξηζία θαη έιεγρνο ηεο εθπαίδεπζεο

Μεγάιε ιατθή απνδνρή ηνπ λαδηζηηθνχ θαζεζηψηνο, γηαηί:

θαηαπνιέκεζε ηελ αλεξγία θαη ηελ νηθνλνκηθή χθεζε

εθάξκνζε πξφγξακκα θνηλσληθψλ παξνρψλ

εζληθηζηηθή ξεηνξηθή

Φαςιςμόσ

Δικτατορία

Μαηικι προπαγάνδα

Μαηικι καταςτολι

τιριξθ ςτισ μεςαίεσ τάξεισ

Θεοποίθςθ του θγζτθ

Ναηιςμόσ

Δικτατορία

Μαηικι προπαγάνδα

Μαηικι καταςτολι

τιριξθ ςτισ μεςαίεσ τάξεισ

Θεοποίθςθ του θγζτθ

Ρατςιςμόσ, αντιςθμιτιςμόσ

Απηαξρηθά θαζεζηώηα ζηελ ππόινηπε Δπξώπε

Πνιωλία

- 1926: πξαμηθφπεκα απφ ηνλ Pilsudski κε ηελ ππνζηήξημε ηεο Αξηζηεξάο.

- Ήπηα ζηξαηησηηθή δηθηαηνξία κέρξη ην 1935.

Γηνπγθνζιαβία

- 1929: κνλαξρηθή δηθηαηνξία.

Αιβαλία

- 1925: απηαξρηθφ θαζεζηψο απφ ηνλ Πξφεδξν ηεο ρψξαο, ν νπνίνο ην 1928

απηναλαγνξεχηεθε ζε βαζηιηάο.

Βνπιγαξία

- 1934: δηθηαηνξία κε ηε ζπλεξγαζία ηνπ βαζηιηά θαη ηνπ ζηξαηνχ.

Διιάδα

- 1936: δηθηαηνξία ηνπ Μεηαμά κε ηε ζηήξημε ηνπ βαζηιηά.

Ρνπκαλία

- 1938: ν βαζηιηάο δηέιπζε ηα θφκκαηα θαη επέβαιε κνλνθξαηνξηθφ θαζεζηψο.

Απζηξία

- Μηθξή ζε έθηαζε, κε πξνβιήκαηα επηβίσζεο.

- Οη ζνζηαιδεκνθξάηεο θπξηαξρνχζαλ ζηε Βηέλλε θαη ηα αζηηθά θέληξα ελψ νη

ρξηζηηαλνθνηλσληζηέο ζηελ χπαηζξν.

- 1934: εκθχιηα ζχξξαμε κε εηηεκέλνπο ηνπο ζνζηαιδεκνθξάηεο θαη ληθεηή ηνλ

Νηφιθνπο, ζαπκαζηή ηνπ θαζηζκνχ. Ο Νηφιθνπο δνινθνλήζεθε ηειηθψο

απφ φξγαλα ηνπ γεξκαληθνχ λαδηζκνχ.

- 1938: πξνζάξηεζε ηεο Απζηξίαο ζηε Γεξκαλία.

Πνξηνγαιία

- 1910 – 1926: 25 εμεγέξζεηο, 44 θπβεξλήζεηο, 3 δηθηαηνξίεο.

- 1926: ζηξαηησηηθή δηθηαηνξία πνπ «άληεμε» κέρξη ην 1974.

- 1933: «Νέν Κξάηνο» Ζ Βνπιή είρε ζπκβνπιεπηηθφ ξφιν.

Σα ζπλδηθάηα θαη ηα θφκκαηα δηαιχζεθαλ.

Μφλν νη επαγγεικαηηθέο ζπληερλίεο αλαγλσξίζηεθαλ.

Οη δεκνθξαηίεο ζε αγώλα επηβίωζεο

Βξεηαλία

- Αληηπιεζσξηζηηθή πνιηηηθή γηα ηελ επαλαθαηάθηεζε ησλ δηεζλψλ αγνξψλ –

νδήγεζε ζε ρεηξνηέξεπζε ηνπ βηνηηθνχ επίπεδνπ ησλ εξγαηψλ.

- Απεξγίεο θαη εξγαηηθέο αλαηαξαρέο, παλεζληθή απεξγία ην 1925.

- Σν Δξγαηηθφ Κφκκα δελ θαηάθεξε λα πινπνηήζεη ηε θηιεξγαηηθή πνιηηηθή ηνπ.

Γαιιία

- Απαγφξεπζε ηνπ ζπλδηθαιηζκνχ, δηψμεηο ησλ εγεηψλ ηνπ εξγαηηθνχ θηλήκαηνο.

- Γεθαεηία 1930, ηζρπξφ θαζηζηηθφ θίλεκα.

1936, «Λατθφ Μέησπν» ζνζηαιηζηψλ, ξηδνζπαζηψλ θαη θνκκνπληζηψλ ελαληίνλ

ησλ θαζηζηψλ.

Κπβέξλεζε Μπινπκ πνπ πηνζέηεζε θηινιατθά θαη

θηιεξγαηηθά κέηξα. Πηψζε ηεο θπβέξλεζεο ην 1937.

Ιζπαληθόο Δκθύιηνο, 1936 – 1939

Ηζπαληθφο πνιηηηθφο βίνο Ηδηαίηεξα ηαξαρψδεο ην 19ν αηψλα.

1876: ςήθηζε θηιειεχζεξνπ ζπληάγκαηνο.

1923 – 1930: δηθηαηνξία κε ηελ έγθξηζε ηνπ κνλάξρε.

Γεχηεξε Ηζπαληθή Γεκνθξαηία, 1930 – 1939

ηνικεξέο κεηαξξπζκίζεηο: θαηάξγεζε ηίηισλ θαη πξνλνκίσλ ησλ επγελψλ,

πεξηνξηζκφο ηεο δχλακεο εθθιεζίαο θαη ζηξαηνχ, πξνλφκηα απηνλνκίαο ζηελ

Καηαισλία, αγξνηηθή κεηαξξχζκηζε

1933: επηθξάηεζε ησλ ζπληεξεηηθψλ ζηηο εθινγέο θαη βίαηεο ζπγθξνχζεηο κε

ηνπο δεκνθξαηηθνχο

1939: ζηηο εθινγέο αλακεηξήζεθε ην «Λατθφ Μέησπν» (ζνζηαιηζηέο,

θνκκνπληζηέο, αλαξρηθνί, θηιειεχζεξνη, ξεπνπκπιηθάλνη) θαη ην «Δζληθφ

Μέησπν» (εζληθηζηέο, κνλαξρηθνί, ζπληεξεηηθνί, θαζνιηθφο θιήξνο).

Δπηθξάηεζε ηνπ «Λατθνχ Μεηψπνπ». Γνινθνλία ηνπ εγέηε ησλ κνλαξρηθψλ.

ν ζηξαηεγφο Φξάλθν θήξπμε ηνλ πφιεκν ζηελ θπβέξλεζε ηνπ «Λατθνχ

Μεηψπνπ»: ζπληεξεηηθφο, αιιά ζε αληίζεζε κε ηνπο θαζίζηεο

ε λαδηζηηθή Γεξκαλία θαη ε θαζηζηηθή Ηηαιία ελίζρπζαλ ην Φξάλθν, ελψ ε

ΔΓ ελίζρπζε ηνπο θνκκνπληζηέο ηνπ «Λατθνχ Μεηψπνπ»

επηθξάηεζε ν Φξάλθν (1939 – 1975)

Ζ πνξεία ησλ δηαθξαηηθψλ ζρέζεσλ ζηελ Δπξψπε ηνπ Μεζνπφιεκνπ

πλζήθε Βεξζαιηψλ Ζ Γαιιία αμίσλε ηελ απζηεξή εθαξκνγή ηεο.

Βξεηαλία θαη ΖΠΑ πξνέθξηλαλ ηελ πην ειαζηηθή

εθαξκνγή ηεο.

Οη Γεξκαλνί δελ αλαγλψξηδαλ ηηο πξνβιέςεηο ηεο.

- Κξίζε ηνπ 1923: γαιινβειγηθά ζηξαηεχκαηα θαηέιαβαλ ηε Ρελαλία θαη ην Ρνπξ

γηα λα απαηηήζνπλ ηελ θαηαβνιή ησλ επαλνξζψζεσλ απφ ηε

Γεξκαλία.

Λχζε κε ακεξηθαληθά δάλεηα ζηε Γεξκαλία, ψζηε λα

απνπιεξψζεη ηηο ππνρξεψζεηο ηεο.

- πλζήθεο κεηαμχ Γεξκαλίαο θαη Ρσζίαο, 1922 θαη 1926.

- πλζήθεο αλάκεζα ζηε Γαιιία θαη ηηο Πνισλία, Γηνπγθνζιαβία, Ρνπκαλία,

Σζερνζινβαθία.

- πλζήθε ηνπ Λνθάξλν, 1925: ε Γεξκαλία αλαγλψξηζε ηα κεηαπνιεκηθά ζχλνξα

θαη ην 1926 εληάρζεθε ζηελ Κνηλσλία ησλ Δζλψλ.

- Άλνδνο ηνπ Υίηιεξ ζηελ εμνπζία

1933, ε Γεξκαλία απνρσξεί απφ ηελ Κνηλσλία ησλ Δζλψλ

1935, ππνρξεσηηθή ζηξάηεπζε (παξαβηάζηεθε ν ζρεηηθφο φξνο ηεο πλζήθεο

ησλ Βεξζαιηψλ)

1936, πξσηφθνιιν ζπλεξγαζίαο κε ηελ Ηηαιία

1938, εηζβνιή ζηελ Απζηξία

1938, εηζβνιή ζηελ Σζερνζινβαθία θαη πξνζάξηεζε ηεο νπδεηίαο

Πλεπκαηηθέο εμειίμεηο θαη θαιιηηερληθέο ηάζεηο ζηελ Δπξψπε ηνπ Μεζνπφιεκνπ

Αληίδξαζε ζηνλ νξζνινγηζκφ: Φξφηλη, Κάθθα, Υάηληεγθεξ.

Σάζε ελδνζθφπεζεο: Πξνπζη, Σδφηο, Γνπιθ, Σφκαο Μαλ, Μνχδηι θ.ά..

Σάζε θπγήο ζε άιιεο ρψξεο θαη πνιηηηζκνχο, ηε θχζε θαη ηελ πεξηπέηεηα.

Φσβηζκφο – Δμπξεζηνληζκφο – Κπβηζκφο – Φνπηνπξηζκφο.

Νηαληατζκφο – νπξεαιηζκφο.

Νένη κνπζηθνί ξπζκνί: ηδαδ, θνμ ηξνη, ηζάξιεζηνλ.

Αξρηηεθηνληθή: ιεηηνπξγηζκφο.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 22

Ο Β ΄ ΠΑΓΚΟΜΙΟ ΠΟΛΔΜΟ ΣΗΝ ΔΤΡΧΠΗ

(ζειίδεο 209 – 225)

Οη εθθξεκφηεηεο ησλ πλζεθψλ ηνπ Α ΄ Παγθφζκηνπ Πφιεκνπ:

- νη εδαθηθέο ξπζκίζεηο

- νη απνδεκηψζεηο ησλ εηηεκέλσλ πξνο ηνπο ληθεηέο

- ε επηιεθηηθή εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο απηνδηάζεζεο ησλ εζλψλ

Κιίκα ερζξφηεηαο θαη αληηπαξάζεζεο αλάκεζα ζηνπο ηθαλνπνηεκέλνπο

θαη ηνπο αδηθεκέλνπο ησλ πλζεθψλ.

Πνιηηηθή ηνπ Υίηιεξ, 1933 – 1938

φξακα ησλ λαδί ε θπιεηηθά ηεξαξρεκέλε Δπξψπε: ζηελ θνξπθή νη Γεξκαλνί,

νη Βνξεηνεπξσπαίνη θαη νη Γπηηθνεπξσπαίνη – ζε δεχηεξε κνίξα νη

ιαηηλνγελείο ιανί – νη «ππάλζξσπνη» ιάβνη ζα γίλνληαλ ζθιάβνη ησλ

Γεξκαλψλ – νη Δβξαίνη ζα εμνινζξεχνληαλ

Γηαηί Βξεηαλία θαη Γαιιία έκεηλαλ αδξαλείο;

δελ ήζειαλ λα μαλαδήζνπλ ηε θξίθε ηνπ Α ΄ Παγθφζκηνπ Πφιεκνπ

δελ κπνξνχζαλ λα αληέμνπλ ην νηθνλνκηθφ βάξνο ελφο λένπ πφιεκνπ

ηα θπξίαξρα ζηξψκαηα έιπηδαλ ν Υίηιεξ λα ζηξαθεί ελαληίνλ ηεο ΔΓ θαη

ηνπ θνκκνπληζκνχ

Ζ λαδηζηηθή θαηνρή ηεο επεηξσηηθήο Δπξψπεο

1939 Ο Υίηιεξ εηζέβαιε θαη δηέιπζε ηελ Σζερνζινβαθία.

Ζ Ηηαιία πξνζάξηεζε ηελ Αιβαλία.

23/8/1939 χκθσλν Ρίκπεληξνπ – Μνιφηνθ αλάκεζα ζε Γεξκαλία θαη Ρσζία.

Ξάθληαζε θαη απνγνήηεπζε ηελ Δπξψπε.

9/1939 Ζ Γεξκαλία εηζέβαιε ζηελ Πνισλία – Γαιιία θαη Βξεηαλία θήξπμαλ

ηνλ πφιεκν ζηε Γεξκαλία.

1940 Σελ άλνημε ε Γεξκαλία θαηέιαβε ηηο Γαλία, Ννξβεγία, Οιιαλδία, Βέιγην,

Γαιιία.

Σν θζηλφπσξν ε Γεξκαλία θαηέιαβε ηε Ρνπκαλία.

Μφλε ε Βξεηαλία παξέκεηλε ειεχζεξε.

1941 Ζ Γεξκαλία θαηαθηά ηε Γηνπγθνζιαβία θαη ηελ Διιάδα.

Σνλ Ηνχλην επηηίζεηαη ζηε νβηεηηθή Έλσζε, φπνπ φκσο ηα γεξκαληθά

ζηξαηεχκαηα αληηκεησπίδνπλ ηε ζζελαξή αληίζηαζε ησλ νβηεηηθψλ.

1943 Ήηηα θαη παξάδνζε ησλ γεξκαληθψλ δπλάκεσλ ζηε νβηεηηθή Έλσζε.

Ζ πνιηηηθή ησλ δπλάκεσλ θαηνρήο

Ζ αληίζηαζε ζηνλ λαδηζκφ

1) Αληάξηηθα θηλήκαηα θπξίσο ζε νξεηλέο πεξηνρέο ζε ΔΓ, Πνισλία,

Γηνπγθνζιαβία, Διιάδα, Ηηαιία, Γαιιία.

2) Οη εμόξηζηεο θπβεξλήζεηο ησλ θαηερφκελσλ θξαηψλ αλέπηπμαλ δξάζε

«ήπηαο κνξθήο».

3) Πξάμεηο δνιηνθζνξάο ζηα αζηηθά θέληξα θαη ηηο πφιεηο.

Πξσηαγσληζηηθφ ξφιν είραλ νη θνκκνπληζηηθέο δπλάκεηο:

o έκπεηξεο ζηελ παξάλνκε δξάζε

o απέθηεζαλ κεγάιε απήρεζε ζην ιαφ εμαηηίαο ηεο αληηζηαζηαθήο δξάζεο ηνπο

Ζ λίθε ησλ πκκάρσλ θαη ν ζρεδηαζκφο ηνπ κεηαπνιεκηθνχ θφζκνπ

1941 Οη ΖΠΑ ζηνλ πφιεκν: βνήζεζαλ κε ηνπο νηθνλνκηθνχο πφξνπο ηνπο.

1942 – 1943 Αληεπίζεζε ησλ πκκάρσλ: α) απψζεζε ησλ Γεξκαλψλ απφ ηε Βφξεηα

Αθξηθή,

"Μεγάλθ Γερμανία", 100 εκατομμφρια Γερμανοί

Καλφτερθ αντιμετώπιςθ των κανδιναβών, Ολλανδών, Φλαμανδών, Γάλλων που

κεωρθκικαν φυλετικά ςυγγενείσ με τουσ Γερμανοφσ

Προτεκτοράτα Βοθμίασ - Μοραβίασ, Πολωνίασ, Ουκρανίασ: μεταφορά εργατών για

καταναγκαςτικι εργαςία ςτθ Γερμανία + ςφαγζσ και λεθλαςίεσ ςε βάροσ των ςλαβικών

πλθκυςμών

"Σελικι λφςθ" με τθν εξόντωςθ των Εβραίων

β) επηέκβξηνο 1943, απφβαζε ζηελ

Ηηαιία – Οθηψβξηνο 1943: ε Ηηαιία

θήξπμε ηνλ πφιεκν ζηε Γεξκαλία.

γ) ήηηα ηνπ γεξκαληθνχ ζηφινπ ζηνλ

Αηιαληηθφ

1944 Σνλ Ηνχλην πξαγκαηνπνηήζεθε ε απφβαζε ζηε Ννξκαλδία.

Σνλ Αχγνπζην απειεπζεξψζεθε ην Παξίζη.

1945 Καηάιεςε ηνπ Βεξνιίλνπ απφ ηνπο νβηεηηθνχο.

Μάηνο: ε ζπλζεθνιφγεζε ηεο Γεξκαλίαο.

Αχγνπζηνο: ε ζπλζεθνιφγεζε ηεο Ηαπσλίαο.

πκθωλία ηεο Γηάιηαο, Φεβξνπάξηνο 1945

1) Ρνχζβειη, ηάιηλ, Σζφξηζηι

2) ηε ζνβηεηηθή ζθαίξα επηξξνήο νη Βνπιγαξία, Ρνπκαλία, Πνισλία, Οπγγαξία

θαη κέξνο ηεο Γεξκαλίαο.

3) Έιεγρνο ηεο Γηνπγθνζιαβίαο απφ νβηεηηθνχο θαη Γπηηθνχο.

4) ην βξεηαληθφ έιεγρν ε Διιάδα.

πλζήθε ηνπ Πόηζληακ, Ινύιηνο 1945

1. Ζ Γεξκαλία παξαδηλφηαλ άλεπ φξσλ, θαηαζηξεθφηαλ ε ζηξαηησηηθή δχλακή

ηεο θαη ρσξηδφηαλ ζε ηέζζεξηο δψλεο ζπκκαρηθήο δηνίθεζεο (ακεξηθαληθήο,

βξεηαληθήο, γαιιηθήο, ξσζηθήο)

2. Δδαθηθέο ξπζκίζεηο αλάκεζα ζε Ρσζία θαη Πνισλία.

3. Ίδξπζε ελφο Οξγαληζκνχ Ζλσκέλσλ Δζλψλ.

4. Ζ Ρσζία δηαηήξεζε ηελ θαηνρή ησλ βαιηηθψλ ρσξψλ θαη απέζπαζε εδάθε

απφ ηηο Ρνπκαλία, Σζερνζινβαθία θαη Φηλιαλδία.

Ννέκβξηνο 1945: Γίθε ηεο Νπξεκβέξγεο

ην θαηψθιη κηαο λέαο επνρήο

42 εθαηνκκχξηα λεθξνί

ζηξαηφπεδα ζπγθέληξσζεο, νινθαχησκα ησλ Δβξαίσλ

πνιηηηθή, ζηξαηησηηθή θαη νηθνλνκηθή πεξηζσξηνπνίεζε ηεο Δπξψπεο

νη ΖΠΑ θαη ε νβηεηηθή Έλσζε αλέιαβαλ ηελ θεδεκνλία ηεο Δπξψπεο

άλνημε ν δξφκνο ηεο απναπνηθηνπνίεζεο ζε Αθξηθή θαη Αζία

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 23

Η ΓΙΑΙΡΔΜΔΝΗ ΔΤΡΧΠΗ (1945 – 1991)

(ζειίδεο 227 – 247)

Ο Φπρξόο Πόιεκνο

Οξηζκφο Μία πεξίνδνο ακνηβαίαο θαρππνςίαο θαη ζηαζεξήο

αληηπαξάζεζεο , κε πθέζεηο θαη εληάζεηο, αλάκεζα ζε ΖΠΑ

θαη ΔΓ.

νβηεηηθή Έλσζε Γηέζεηε ην κεγαιχηεξν ζηξαηφ θαη ηα πεξηζζφηεξα πνιεκηθά

αεξνπιάλα κεηά ηνλ πφιεκν.

Πιήξσο θαηεζηξακκέλε κεηά ηνλ πφιεκν.

Έλησζε αλαζθάιεηα γηα ηα δπηηθά ζχλνξά ηεο, ήζειε λα

δεκηνπξγήζεη πξνζηαηεπηηθφ θινηφ απφ ειεγρφκελα

θαζεζηψηα.

ΖΠΑ Δίραλ ηελ ηζρπξφηεξε νηθνλνκία θαη ην κνλνπψιην ηεο

αηνκηθήο βφκβαο κεηά ηνλ πφιεκν.

1947 – 1953

Αλαηνιηθή Δπξψπε Οη θνκκνπληζηέο έδησμαλ απφ ηηο θπβεξλήζεηο Οπγγαξίαο,

Πνισλίαο θαη Ρνπκαλίαο ηνπο κε θνκκνπληζηέο.

ε Βνπιγαξία, Γηνπγθνζιαβία θαη Αιβαλία είραλ

εγθαηαζηαζεί θνκκνπληζηηθά θαζεζηψηα ήδε απφ ην 1946 –

1947.

Κνκκνπληζηηθφ πξαμηθφπεκα ζηελ Σζερνζινβαθία, 1948.

Γπηηθή Δπξψπε Δληζρπκέλε παξνπζία ησλ θνκκνπληζηηθψλ θνκκάησλ ζε

Γαιιία θαη Ηηαιία.

Γεξκαλία Οη νβηεηηθνί δεηνχζαλ ηελ παξαδεηγκαηηθή ηηκσξία ηεο.

Αληίζεηα νη Ακεξηθαλνί ήζειαλ λα ηελ εληζρχζνπλ θαη

γη’ απηφ ελνπνίεζαλ λνκηζκαηηθά θαη νηθνλνκηθά ηηο ηξεηο

δψλεο θαηνρήο ζηε Γπηηθή Γεξκαλία.

Οη νβηεηηθνί αληέδξαζαλ κε ηνλ απνθιεηζκό ηνπ Γπηηθνύ

Βεξνιίλνπ, 1948.

Μάηνο 1949: ηδξχζεθε ε Οκνζπνλδηαθή Γεκνθξαηία ηεο

Γεξκαλίαο – Οθηψβξηνο 1949: ηδξχζεθε ε Λατθή Γεκνθξαηία

ηεο Γεξκαλίαο.

ρέδην Μάξζαι Μάηνο 1947: ρνξήγεζε νηθνλνκηθήο βνήζεηαο απφ ηηο ΖΠΑ

ζηηο επξσπατθέο ρψξεο γηα λα κελ θαηαξξεχζνπλ νηθνλνκηθά

θαη πνιηηηθά.

Ίδξπζε ηεο «Δπηηξνπήο γηα ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή

πλεξγαζία» γηα ηε δηαρείξηζε ηνπ ρέδηνπ Μάξζαι.

Ζ νβηεηηθή Έλσζε θαη νη ππφ ηνλ έιεγρφ ηεο ρψξεο ηεο

Αλαηνιηθήο Δπξψπεο απέξξηςαλ ηε βνήζεηα.

Σν 1949 ζπγθξνηήζεθε ζηελ Αλαηνιηθή Δπξψπε ην

«πκβνχιην Οηθνλνκηθήο Βνήζεηαο».

ΝΑΣΟ Απξίιηνο 1949. Δληάρζεθαλ νη ΖΠΑ, Βξεηαλία, Γαιιία,

Οιιαλδία, Λνπμεκβνχξγν, Ηηαιία, Πνξηνγαιία, Ννξβεγία,

Γαλία, Ηζιαλδία, Καλαδάο.

1952: εληάρζεθαλ Διιάδα θαη Σνπξθία.

1955: κέινο ηνπ ΝΑΣΟ θαη ε Γεξκαλία.

Οη ΖΠΑ αλέιαβαλ ηελ άκπλα ηεο Δπξψπεο απέλαληη ζε

ελδερφκελε ζνβηεηηθή επίζεζε.

Κίλα Δπηθξάηεζε ησλ θνκκνπληζηψλ ηνπ Μάν Σζε Σνπλγθ.

Κνξέα Οη νβηεηηθνί έιεγραλ ην βφξεην ηκήκα θαη νη Γπηηθνί ην λφηην.

Πόιεκνο ηεο Κνξέαο, 1950 – 1953.

1953 – 1985

- Όθεζε ηεο ςπρξνπνιεκηθήο έληαζεο κεηά ην ζάλαην ηνπ ηάιηλ (1953) θαη ηε

θηιειεπζεξνπνίεζε ηνπ ζνβηεηηθνχ θαζεζηψηνο.

- 1955: ε νβηεηηθή Έλσζε νκαινπνίεζε ηηο ζρέζεηο ηεο κε ηε Γηνπγθνζιαβία θαη

ηελ Απζηξία.

- 1956: ε νβηεηηθή Έλσζε θαηέζηεηιε ηελ νπγγξηθή εμέγεξζε.

- 1961: ρηίζηεθε ην ηείρνο ηνπ Βεξνιίλνπ γηα λα απνηξαπεί ε καδηθή κεηαλάζηεπζε

ησλ Αλαηνιηθνγεξκαλψλ ζην Γπηηθφ Βεξνιίλν.

- 1962: θξίζε ζηελ Κνχβα.

- 1968: ηα ζνβηεηηθά ζηξαηεχκαηα δηέιπζαλ ηελ ηζερηθή εμέγεξζε.

- Γεθαεηία 1980: ηειεπηαία αλαιακπή ηνπ Φπρξνχ Πφιεκνπ .

Σν ηέινο ηεο απνηθηνθξαηίαο

1945 – 1960 40 ρψξεο θέξδηζαλ ηελ αλεμαξηεζία ηνπο.

Βξεηαλία: πξνηίκεζε ηελ εηξεληθή απναπνηθηνπνίεζε, πνπ

νδήγεζε ζε γξήγνξε θαη «αλψδπλε» δηάιπζε ηεο

βξεηαληθήο απηνθξαηνξίαο.

Γαιιία: καθξνρξφληεο αηκαηεξέο ζπγθξνχζεηο γηα ηε

δηαηήξεζε ησλ απνηθηψλ ηεο.

Η Γπηηθή Δπξώπε

Τπφ ην θφβν ηεο θνκκνπληζηηθήο επέθηαζεο πηνζεηήζεθαλ κέηξα θνηλσληθήο

πνιηηηθήο θαη θεληξηθήο δηεχζπλζεο ηεο νηθνλνκίαο:

θηιειεχζεξνη ζεζκνί, θνηλνβνπιεπηηζκφο: νκαιφο πνιηηηθφο βίνο κε θπξηαξρία

ησλ ρξηζηηαλνδεκνθξαηηθψλ θαη ζνζηαιδεκνθξαηηθψλ θνκκάησλ.

Απαγφξεπζε ησλ θνκκνπληζηηθψλ θνκκάησλ, πηνζέηεζε ηεο

αληηθνκκνπληζηηθήο πξνπαγάλδαο.

εζληθνπνίεζε ηεο ελέξγεηαο, ησλ κεηαθνξψλ θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ

θνηλσληθφ θξάηνο

Γαιιία Τπφ ηελ εγεζία ηνπ Νηε Γθσι πξφβαιε ην φξακα ηεο «Δπξψπεο ησλ

θξαηψλ θαη ησλ παηξίδσλ» καθξηά απφ ηελ ακεξηθαληθή εμάξηεζε.

Γεξκαλία Μεηά ην 1969 πξνρψξεζε ζε «αλνίγκαηα» πξνο ηα θξάηε ηεο

Αλαηνιηθήο Δπξψπεο (Ostpolitik).

1968 Φνηηεηηθφ θίλεκα ζε Βξεηαλία, Γαιιία, Γεξκαλία θαη Ηηαιία. – «Μάεο

ηνπ ’68»

Σξνκνθξαηία Οη ηξνκνθξαηηθέο ελέξγεηεο απμάλνληαλ ζπλερψο απφ ηε δεθαεηία ηνπ

1970 κέρξη ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980.

α) πνιηηηθνθνηλσληθέο (αθξναξηζηεξέο ή αθξνδεμηέο)

β) εζληθναπειεπζεξσηηθέο (Ηξιαλδία, Βάζθνη)

γ) ελέξγεηεο απφ κπζηηθέο ππεξεζίεο

Γπλαίθα εκαληηθή αλαβάζκηζε ηνπ ξφινπ ηεο.

Δπξσπατθή ελνπνίεζε 1948, ηεισλεηαθή έλσζε Βέιγηνπ, Οιιαλδίαο,

Λνπμεκβνχξγνπ

1951, Δπξσπατθή Κνηλνπξαμία Άλζξαθα θαη Υάιπβα

1957, Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Κνηλφηεηα

1979, εθινγή ηνπ πξψηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνχιηνπ

1981, έληαμε ηεο Διιάδαο ζηελ ΔΟΚ

1985, έληαμε ηεο Ηζπαλίαο θαη ηεο Πνξηνγαιίαο ζηελ

ΔΟΚ

1991, πλζήθε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Μάαζηξηρη)

Αλαηνιηθή Δπξώπε

- Σα θνκκνπληζηηθά θαζεζηψηα είραλ κεγάιε απνδνρή ηα πξψηα κεηαπνιεκηθά

ρξφληα: α) εθβηνκεράληζε,

β) αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ησλ πφιεσλ,

γ) βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ δσήο,

δ) νξγαλψζεθαλ ζπζηήκαηα πγείαο, θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη εθπαίδεπζεο,

ε) νη γπλαίθεο απέθηεζαλ ίζα δηθαηψκαηα κε ηνπο άλδξεο.

- Δπηβνιή κνλνθνκκαηηθψλ θνκκνπληζηηθψλ θαζεζηψησλ κεηά ην 1947.

- 1947 – 1953: νη θπβεξλήζεηο ησλ θξαηψλ ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο αλαγθάζηεθαλ

λα αθνινπζήζνπλ ην ζνβηεηηθφ «κνληέιν»

ινγνθξηζία

δηψμεηο αληηθξνλνχλησλ

αζηπλνκηθή ηξνκνθξαηία

- Αιβαλία: απφ ην 1961 ζπλήςε ζηελέο ζρέζεηο κε ηελ Κίλα. Απνκνλψζεθε απφ ηελ

Δπξψπε.

- Ρνπκαλία: δηαθνξνπνηήζεθε απφ ηελ ΔΓ ηφζν ζηελ εζσηεξηθή φζν θαη ηελ

εμσηεξηθή πνιηηηθή.

- «Άλνημε ηεο Πξάγαο» 1968 Πξνζπάζεηεο θηιειεπζεξνπνίεζεο απφ ην

ηζερηθφ θνκκνπληζηηθφ θφκκα.

Δπέκβαζε ηνπ ζνβηεηηθνχ ζηξαηνχ.

- Πνισλία, 1980 Δξγαηηθέο θηλεηνπνηήζεηο κε επίθεληξν ην ζσκαηείν

«Αιιειεγγχε».

Δπηβνιή ήπηαο ζηξαηησηηθήο δηθηαηνξίαο κε ηε ζηήξημε ηεο

θαζνιηθήο εθθιεζίαο θαη ηνπ θνκκνπληζηηθνχ θφκκαηνο.

- ΔΓ, 1985 Άλνδνο Γθνξκπαηζφθ ζηελ εμνπζία θαη πξνζπάζεηεο

κεηαξξπζκίζεσλ.

1989 – 1991: θαηέξξεπζαλ φια ηα θνκκνπληζηηθά θαζεζηψηα ζηελ

Αλαηνιηθή Δπξψπε.

Σέρλεο θαη Πνιηηηζκόο

Μαδηθή ςπραγσγία: ζηεξίρηεθε ζην ηξαλδίζηνξ, ηνπο δίζθνπο, ηηο θαζέηεο, ηελ

ηειεφξαζε θαη ην βίληεν.

«Τςειφο πνιηηηζκφο»: κεηαηφπηζή ηνπ ζηηο ΖΠΑ απφ ηελ Δπξψπε.