-#1 .2.12! 3 . /# ÿ ú.1 12 $0 .020&! . ....

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Ι

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΟΛΥΔΑ ΘΟΔΩΡΗ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

Φυσικές καταστροφές και κίνδυνοι Ι

Βασικά στοιχεία Μετεωρολογίας και

Κλιματολογίας



Στο πρώτο Κεφάλαιο μια απλή ανάγνωση

Στο τρίτο Κεφάλαιο



Τα χαρακτηριστικά της τροπόσφαιρας είναι:

*Εδώ βρίσκεται το κύριο μέρος της μάζας του αέρα ( τα τρία τέταρτα)

*Το σύνολο του ατμοσφαιρικού νερού και στις τρεις του μορφές

*Παρατηρούνται μεταφορές αερίων μαζών και θερμότητας, οριζόντια

και

κατακόρυφα, αναταράξεις και νεφικοί σχηματισμοί με λίγα λόγια το

σύνολο των καιρικών φαινομένων.

• Όσο ανερχόμαστε καθ' ύψος, η θερμοκρασία ελαττώνεται.

Μετά τη τροπόσφαιρα το επόμενο στρώμα είναι η στρατόσφαιρα, που φθάνει σε

ύψος τα 55 KM. Στο στρώμα αυτό δεν έχουμε υγρασία με αποτέλεσμα να μην

έχουμε νεφώσεις, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις στη περιοχή των τροπικών

όπου μεγάλες καταιγίδες εκτείνονται σε μεγάλο ύψος και οι κορυφές τους να

φτάνουν στη στρατόσφαιρα. Στο στρώμα αυτό η θερμοκρασία μένει σταθερή με το

ύψος μέχρι τα 20 με 25 ΚΜ. Στο ύψος αυτό έχουμε το στρώμα του Όζοντος που

λειτουργεί σαν φίλτρο για τις βλαβερές ακτίνες της υπεριώδους ακτινοβολίας που

εκπέμπει ο ήλιος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, στο ύψος αυτό, να έχουμε μια αύξηση

της θερμοκρασίας.



Θέρμανση της Επιφάνειας της Γης

Η θέρμανση των διαφόρων επιφανειών καθώς και η θερμοκρασία τους εξαρτάται

από έναν αριθμό παραγόντων, όπως:

1. Την ειδική θερμότητα (specific heat) της επιφάνειας. Απαιτείται περισσότερη

θερμότητα για να αυξηθεί η θερμοκρασία μίας υδάτινης επιφάνειας κατά 1 °C, από

αυτή που χρειάζεται για αντίστοιχη αύξηση της θερμοκρασίας μίας εδαφικής

επιφάνειας. Σαν αποτέλεσμα η στεριά θα θερμαίνεται (αλλά και θα ψύχεται) με πιο

γρήγορους ρυθμούς. Συγκριτικά με τη θάλασσα, η στεριά θα είναι πιο ζεστή κατά τη

διάρκεια της ημέρας, αλλά πιο ψυχρή κατά τη διάρκεια της νύχτας. Επιστημονικά

λέμε ότι το νερό, έχει μεγαλύτερη ειδική θερμότητα (specific heat) από το έδαφος.

2. Την ανακλαστικότητα (reflectivity) της επιφάνειας. Εάν η ηλιακή ακτινοβολία

ανακλάται από την επιφάνεια είναι δυνατόν, προφανώς, να μην απορροφάται. Οι

επιφάνειες του χιονιού και του νερού έχουν υψηλή ανακλαστικότητας και όπως είναι

φυσικό, δεν θα θερμαίνονται τόσο πολύ, όσο περιοχές με υψηλή απορροφητικότητα

(πυκνή ζούγκλα, οργωμένο χωράφι, κ. α.).

3. Την αγωγιμότητα (conductivity) της επιφάνειας. Τα ρεύματα των ωκεανών

μεταφέρουν θερμότητα (στο εσωτερικό των ωκεανών) μέσω της κίνησης του νερού.

Με τον τρόπο αυτό, η θάλασσα θερμαίνεται σε μεγαλύτερο βάθος απ' ότι η

επιφάνεια της γης.



Η ΝΕΦΟΚΑΛΥΨΗ

Η νεφοκάλυψη κατά τη διάρκεια της ημέρας εμποδίζει τη διείσδυση της ηλιακής

ακτινοβολίας στην επιφάνεια της γης. Το αποτέλεσμα είναι η ελάττωση της

θέρμανσης της γήινης επιφανείας και η επικράτηση χαμηλότερων θερμοκρασιών.

Έτσι, ο αέρας που έρχεται σε επαφή με την επιφάνεια της γης, θα υπόκειται σε

μικρότερη θέρμανση κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της νύχτας, η νεφοκάλυψη προκαλεί το αντίθετο

φαινόμενο, εμποδίζοντας μέρος της θερμικής ενέργειας να διαφύγει από την

επιφάνεια της γης (προς το διάστημα). Η ατμόσφαιρα κάτω από τα νέφη υπόκειται

σε μικρότερη ψύξη και έτσι επικρατούν μεγαλύτερες θερμοκρασίες



ΔΙΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Η θερμική ενέργεια διαδίδεται από ένα σώμα στο άλλο, ή ανακατανέμεται σ' ένα

σώμα, με διάφορους τρόπους. Μερικοί από αυτούς είναι:

1. Ακτινοβολία (radiation). Όλα τα σώματα εκπέμπουν ενέργεια με τη μορφή

ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Όσο μεγαλύτερη είναι η θερμοκρασία του

σώματος, τόσο μικρότερο είναι το μήκος κύματος της ακτινοβολίας. Άρα, το μήκος

κύματος της ηλιακής ακτινοβολίας είναι μικρότερο από αυτό της επανεκπεμπόμενης

ακτινοβολία της γης, η οποία (γη), είναι κατά πολύ ψυχρότερη από τον ήλιο.

2. Απορρόφηση (absorption). Οποιοδήποτε σώμα που δέχεται ποσά ακτινοβολίας

θα απορροφήσει μέρος της ενέργειας (της ακτινοβολίας). Το μέγεθος της

απορρόφησης εξαρτάται τόσο από τη φύση του σώματος όσο και από τη φύση της

ακτινοβολίας. Μία περιοχή πυκνής βλάστησης θα απορροφήσει περισσότερη ηλιακή

ακτινοβολία από μία χιονισμένη βουνοκορφή.

3. Αγωγιμότητα (conduction). Η θερμική ενέργεια μπορεί να διαδίδεται μέσα στο

ίδιο το σώμα, ή από ένα σώμα σε ένα άλλο με επαφή, μέσω της αγωγιμότητας. Το

σίδερο είναι καλός αγωγός της θερμότητας, ενώ το ξύλο είναι κακός αγωγός της

θερμότητας, όπως και ο αέρας. Ένα μόριο αέρα που έρχεται σε επαφή με την

επιφάνεια της γης θερμαίνεται μέσω αγωγιμότητας, δε διαδίδει όμως, τη θερμική

ενέργεια σε άλλα γειτονικά μόρια. Αυτός είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας

στη δημιουργία των καιρικών φαινομένων.

4. Κατακόρυφη Μεταφορά Θερμότητας (convection). Ένα κινούμενο σώμα

μεταφέρει μαζί και τη θερμική του ενέργεια. Μία μάζα αέρα που θερμαίνεται στην

επιφάνεια της γης, διαστέλλεται, γίνεται λιγότερο πυκνή και ανυψώνεται. Με την

ανύψωση, μεταφέρει τη θερμική της ενέργεια ψηλότερα μέσα στην ατμόσφαιρα. Η

διαδικασία αυτή, ονομάζεται Κατακόρυφη Μεταφορά Θερμότητας.

5. Οριζόντια Μεταφορά Θερμότητας (advection). Μία μάζα αέρα κινείται κατά την

οριζόντια έννοια για να συμπληρώσει το κενό του αέρα που έχει δημιουργηθεί από

την κατακόρυφη ανύψωση άλλης μάζας. Η αέρια μάζα (που κινείται οριζόντια),

μεταφέρει και τη θερμική της ενέργεια (όπως επίσης και την υγρασία που περιέχει).

Αυτή η οριζόντια κίνηση του αέρα ονομάζεται Οριζόντια Μεταφορά Θερμότητας



Η ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ-ΑΝΑΣΤΡΟΦΕΣ ΤΗΣ

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ

Το γενικό πρότυπο της θερμοκρασιακής δομής της ατμόσφαιρας είναι ότι στη

τροπόσφαιρα η θερμοκρασία ελαττώνεται με το ύψος. Και αυτό συμβαίνει γιατί η

ατμόσφαιρα ουσιαστικά θερμαίνεται λόγω της επαφής του κατώτερου στρώματος

της με την θερμή επιφάνεια της γης. Στη Διεθνή Πρότυπη Ατμόσφαιρα (International

Standard Atmosphere - ISA), που αποτελεί ένα θεωρητικό μοντέλο της ατμόσφαιρας

και χρησιμοποιείται σαν οδηγός μέτρησης, η θερμοκρασία μεταβάλλεται αρνητικά

(ελαττώνεται), κατά 2 °C περίπου για κάθε 1.000 ft ανόδου σε μία στάσιμη μάζα

αέρα. Η μεταβολή αυτή της θερμοκρασίας καθ' ύψος ονομάζεται κατακόρυφη

θερμοβαθμίδα.

Ο συχνότερος τύπος αναστροφή θερμοκρασίας είναι αυτός που συμβαίνει πάνω από τη στεριά, πολύ κοντά στο έδαφος κατά τη διάρκεια μιας ανέφελης νύχτας με ασθενή άνεμο



Αναστροφή έχουμε και σε περιοχές στα όρια της τροπόσφαιρας και στρατόσφαιρας, στα σημεία που έχουμε το

σπάσιμο στην τροπόπαυση. Στις περιοχές αυτές ο στρατοσφαιρικός αέρας εισχωρεί μέσα στην τροπόσφαιρα

συμπιέζοντας με το βάρος του τον αέρα που είναι εκεί. Αυτή η συμπίεση οδηγεί σε μια αύξηση της θερμοκρασίας

σε αυτό το ύψος δημιουργώντας μια αναστροφή που ονομάζεται αναστροφή μεγάλου ύψους.



Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ

Η ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια της Γης ορίζεται ως το βάρος της

υπερκείμενης στήλης αέρα που εφαρμόζεται στη μονάδα επιφανείας και δίνεται

από τον τύπο: p=B/S όπου B αντιστοιχεί στη δύναμη της βαρύτητας της

υπερκείμενης στήλης αέρα (Newton-Nt) και S είναι η μονάδα επιφανείας (m2).

Η ατμοσφαιρική πίεση είναι ένα σπουδαίο μετεωρολογικό στοιχείο που πρέπει να

γνωρίζουμε γιατί:

• Συνδέεται με τη θερμοκρασία , αφού η θερμοκρασία είναι το κύριο αίτιο των

μεταβολών της πίεσης.

• Οι μεταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης προκαλούν τους ανέμους.



Οι μεταβολές της θερμικής κατάστασης μίας μετακινούμενης μονωμένης

αέριας μάζας καλούνται αδιαβατικές μεταβολές καθώς η ψύξη ή η

θέρμανσή της προέρχεται από την εκτόνωση ή τη συμπίεσή της

αντίστοιχα.

Οι μεταβολές της θερμοκρασίας μέσω εναλλαγών θερμότητας με τον

περιβάλλοντα αέρα είναι στην πραγματικότητα σχεδόν αμελητέες καθώς

η ψύξη ή η θέρμανση λόγω ακτινοβολίας και μοριακής αγωγιμότητας στην

ατμόσφαιρα είναι βραδείες.

Καθώς ο ανερχόμενος αέρας ψύχεται μειώνεται ταυτόχρονα η

δυνατότητά του να συγκρατεί υδρατμούς και συμπυκνώνει

ευκολότερα την περιορισμένη ποσότητα των υδρατμών του.

Συνεπώς κατά την άνοδο αερίων μαζών ευνοείται ο σχηματισμός

νεφών, ενώ η κάθοδος αερίων μαζών συνδυάζεται με θέρμανση,

αυξημένη δυνατότητα συγκράτησης υδρατμών και νεφοδιάλυση.

Η καταστατική εξίσωση των αερίων είναι η σχέση που συνδέει τις παραπάνω παραμέτρους: P = pRT όπου ρ η πυκνότητα του αέρα (Kg/m3), R η ειδική σταθερά των αερίων που για τον ξηρό αέρα είναι 287.05 JouleKg1K-1 και T η θερμοκρασία του αέρα (K).



ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ

Η ατμοσφαιρική πίεση σε μία συγκεκριμένη περιοχή, μεταβάλλεται συνεχώς. Αυτές

οι μεταβολές μπορεί να είναι:

• ακανόνιστες, εξαιτίας των συστημάτων πίεσης (αντικυκλώνες, υφέσεις) που

περνούν από την περιοχή.

κανονικές, εξαιτίας α) της καθημερινής επίδρασης των φαινομένων θέρμανσης και ψύξης, που προκαλεί ο ήλιος, γνωστές σαν ημι-ημερήσιες διακυμάνσεις της πίεσης (semi-diurnal variation of pressure), καθώς χαρακτηρίζονται από ένα 12ώρο (δηλαδή μισή μέρα) κύκλο, και β) των ατμοσφαιρικών παλιρροιών που προκαλούνται από την έλξη ήλιου και σελήνης

Οι σπουδαιότερες είναι οι ακανόνιστες γιατί:

*Συνδέονται άμεσα με τις καιρικές μεταβολές.

*Είναι πολύ μεγαλύτερες από τις κανονικές.

Η πίεση όμως έχει και διακυμάνσεις και σε ετήσια βάση. Αυτές οι ετήσιες

διακυμάνσεις οφείλονται στις θερμοκρασιακές διαφορές λόγω του γεωγραφικού

πλάτους και του γήινου ανάγλυφου, δηλαδή τη διανομή στεριάς-θάλασσας. Στο νότιο

ημισφαίριο π.χ υπάρχει πιο ομοιόμορφη κατανομή πίεσης επειδή υπάρχουν μεγάλοι

ωκεανοί και η επιφάνεια παρουσιάζει αισθητή ομοιογένεια.



ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΙΕΣΗΣ

Μελετώντας την παγκόσμια διανομή της πίεσης στο ύψος της θάλασσας βλέπουμε

για την εποχή του χειμώνα και του καλοκαιριού τις παρακάτω περιοχές

βαρομετρικών πιέσεων:

Η Παγκόσμια διανομή της πίεσης στην επιφάνεια της θάλασσας κατά τον

Ιανουάριο.

Η Παγκόσμια διανομή της πίεσης στην επιφάνεια της θάλασσας τον Ιούλιο



Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ

Ο ρόλος της θερμοκρασίας στις μεταβολές της πίεσης είναι λοιπόν πολύ σημαντικός.

Αν ο αέρας είναι ζεστός έχει την τάση να εκτονώνεται ενώ αν είναι κρύος

συμπιέζεται. Αν έχουμε τρεις στήλες αέρα με διαφορετική θερμοκρασία (μια

χαμηλότερη, μια ίση, και μια υψηλότερη από την standard,) και με την ίδια

βαρομετρική πίεση στη βάση και στη κορυφή τους, τότε θα διαφέρει το ύψος της

κάθε στήλης, το οποίο εξαρτάται από την θερμοκρασία. Το ύψος της θερμής στήλης

είναι μεγαλύτερο από αυτό της standard ατμόσφαιρας ενώ η ψυχρότερη έχει

μικρότερο. Η ελάττωση της βαρομετρική πίεσης είναι ίδια και στις τρεις στήλες,

διαφέρει όμως ο βαθμός ελάττωσης με το ύψος. Ο βαθμός αυτός είναι μικρότερος

στη στήλη με την υψηλή θερμοκρασία από ότι στην standard ατμόσφαιρα ενώ είναι

μεγαλύτερος στη στήλη με τη χαμηλή θερμοκρασία.



ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΙΣΟΒΑΡΙΚΕΣ ΚΑΜΠΥΛΕΣ

Καθημερινά και σε διάφορες περιοχές του πλανήτη μας, γίνονται μετρήσεις της

ατμοσφαιρικής πίεσης σε τακτική βάση. Επειδή οι περιοχές βρίσκονται σε

διαφορετικά υψόμετρα, οι ενδείξεις ανάγονται (προσαρμόζονται) στη μέση στάθμη

θάλασσας, MEAN SEA LEVEL, για λόγους σύγκρισης.

Περιοχές που υφίστανται τις ίδιες πιέσεις (έχουν την ίδια τιμή βαρομετρικής πίεσης),

ύστερα από την αναγωγή της στη μέση στάθμη θάλασσας μπορούν να ενωθούν με

γραμμές (καμπύλες) που χαράσσονται πάνω στους (μετεωρολογικούς) χάρτες

Η μεταβολή της πίεσης κατά την οριζόντια έννοια ονομάζεται βαθμίδα πίεσης ή βαροβαθμίδα



ΧΑΡΤΕΣ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΠΙΕΣΗΣ Η ΧΑΡΤΕΣ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ-ΙΣΟΥΨΕΙΣ

ΚΑΜΠΥΛΕΣ

Οι χάρτες ανωτέρας ατμόσφαιρας χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό πάντα με τους

χάρτες επιφάνειας για τη πρόγνωση. Οι συνηθέστεροι χάρτες είναι:

• 850 ΗΡΑ που αναφέρεται σε ύψος 5000 ft


• 500 ΗΡΑ που αναφέρεται σε ύψος 1 8000 ft



Σημαντική είναι στο χάρτη ανωτέρας ατμόσφαιρας, η ερμηνεία της μορφής των ισοϋψών καμπύλων, όπως και στο χάρτη επιφανείας η ερμηνεία της μορφής των ισοβαρών καμπύλων



Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΥΠΙΚΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

α. Στη Μέση Στάθμη Θάλασσας (ΜΣΘ) ή Μean Sea Level (ΜSL)

• Πίεση 1013,25 hPa (mb) = 29.92" Hg

• Θερμοκρασία +15 °C=59 °F

• Πυκνότητα αέρα 1 ,225 gr / m

β. Πάνω από τη μέση στάθμη της θάλασσας

• Η Θερμοκρασία ελαττώνεται κατά 6,5 °C/1000 m = 1.98 °C/1000 πόδια μέχρι τα

11 Km (35000 πόδια) όπου φτάνει -56,5 °C.

• Από τα 11 Km (35000 πόδια) μέχρι τα 20 Km (60.000 πόδια) η θερμοκρασία

παραμένει σταθερή στους -56, 5 °C.

Στην πράξη αυτές δεν απέχουν πολύ από τις κατά μέσο όρο συνθήκες των μέσων

πλατών.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ

Ο άνεμος του οποίου η διεύθυνση αλλάζει κατά τη δεξιόστροφη φορά (στρέφεται),

ονομάζεται στρεφόμενος άνεμος (veering wind). Για παράδειγμα, για μία αλλαγή

διεύθυνσης ανέμου από 080/20 σε 120/25, ο άνεμος υπόκειται στο φαινόμενο της στροφής.

Παραδείγματα στρεφομένου και αντιστρεφομένου ανέμου

Στην ατμόσφαιρα, η δύναμη η οποία είναι υπεύθυνη για την έναρξη κίνησης μίας μάζας αέρα, είναι η δύναμη βαροβαθμίδας



Όσο πιο έντονη είναι η βαροβαθμίδα του πεδίου (δηλαδή όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά

πίεσης για μία δεδομένη απόσταση), τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η δύναμη βαροβαθμίδας,

επομένως τόσο ισχυρότερη θα είναι η πνοή του ανέμου.



ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΝΑΜΗ CORIOLIS

Στο βόρειο ημισφαίριο, η δύναμη Coriolis εκτρέπει τον άνεμο προς τα δεξιά ενώ στο

νότιο ημισφαίριο η κατάσταση αντιστρέφεται και ο άνεμος εκτρέπεται προς τα

αριστερά.



ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΕΩΣΤΡΟΦΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ

Η δύναμη βαροβαθμίδας δίνει ώθηση στον αέρα, και το φαινόμενο

Coriolis εκτρέπει τον αέρα προς τα δεξιά. Αυτή η εκτροπή της ροής του

αέρα πάνω από την επιφάνεια της γης συνεχίζεται μέχρι που η δύναμη

βαροβαθμίδας να εξισορροπηθεί (γίνει ίση και αντίθετη) από τη δύναμη

Coriolis. Το αποτέλεσμα είναι ένας άνεμος με σταθερή ροή, που πνέει με

κατεύθυνση παράλληλη με τις ισοβαρείς καμπύλες. Αυτή η

ισορροπημένη ροή ονομάζεται γεωστροφικός άνεμος (geostrophic

wind).



ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΝΕΜΟΣ ΒΑΡΟΒΑΘΜΙΔΑΣ



.Αποτέλεσμα της δύναμης τριβής πάνω στη διεύθυνση της ροής του ανέμου



ΕΤΗΣΙΟΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΙ ΑΝΕΜΟΙ

Οι μουσώνες : Αυτοί οφείλονται, στο συνδυασμό των χαμηλών πιέσεων που

δημιουργούνται στη περιοχή της Ινδίας κατά την περίοδο του καλοκαιριού, λόγω της

υπερθέρμανσης της ξηράς, και των υψηλών πιέσεων που αναπτύσσονται πάνω από τα

ψυχρότερα νερά του Ινδικού Ωκεανού. Το αντίθετο συμβαίνει κατά τη διάρκεια της χειμερινής

περιόδου. Έτσι το καλοκαίρι πνέουν άνεμοι ΝΔ, που μεταφέρουν υγρές αέριες μάζες πάνω

από τη στεριά, γι' αυτό και θεωρείται η υγρή εποχή του έτους με τις βροχές, ενώ το χειμώνα

πνέουν ΒΑ άνεμοι που

Οι Ετησίες (μελτέμια): Οι άνεμοι αυτοί πνέουν στην περιοχή του Αιγαίου κατά τη διάρκεια

του καλοκαιριού και ειδικά την περίοδο των μηνών Ιουλίου και Αυγούστου. Είναι άνεμοι ΒΑ

που μεταφέρουν ψυχρότερες ξηρές ηπειρωτικές αέριες μάζες και κάνουν το καλοκαίρι

υποφερτό από άποψη θερμοκρασιών, στις περιοχές που φυσάνε. Το μέγιστο της έντασης

παρατηρείται κατά τη διάρκεια της ημέρας και ιδιαίτερα τις θερμές ώρες, ενώ το βράδυ

γενικά εξασθενούν. Ο μηχανισμός δημιουργίας τους είναι περίπου ο ίδιος με των

Μουσώνων και οφείλονται στο συνδυασμό των υψηλών πιέσεων, που επικρατούν στις

ηπειρωτικές περιοχές της ΝΔ Ευρώπης, με τις χαμηλές της ΝΑ Μεσογείου.

Ημερήσιοι Περιοδικοί Άνεμοι

Ημερήσιοι περιοδικοί άνεμοι είναι :

• Η Θαλάσσια και Απόγειος Αύρα.

Οι Άνεμοι Κοιλάδων και Βουνών



ΑΝΕΜΟΣ ΒΟΥΝΟΥ



Άνεμοι βουνών και κοιλάδων την ημέρα και την νύχτα Τοπικοί Άνεμοι.

Οι γνωστότεροι τοπικοί άνεμοι είναι:

• BORA: Είναι άνεμος ΒΑ που πνέει στην Αδριατική τον χειμώνα.

• MISTRAL: Είναι ΒΔ άνεμος που πνέει στην Γαλλική μεσογειακή ακτή.

• CHINOOK: Δ άνεμος στα ROCKY MOUNTAINS στις ΗΠΑ.

• HAMSIN: Ν ξηρός άνεμος της Αιγύπτου.

• ΒΑΡΔΑΡΗΣ: Ψυχρός ΒΔ άνεμος που πνέει από την κοιλάδα του Αξιού προς

τον Θερμαϊκό.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

ΤΑ ΝΕΦΗ – ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Η Υγρασία Της Ατµόσφαιρας

Τα νέφη σχηµατίζονται από υδρατµούς που περιέχονται στην ατµόσφαιρα. Οι υδρατµοί προέρχονται από την εξάτµιση του νερού από τους ωκεανούς και τις άλλες

υδάτινες επιφάνειες του πλανήτη µας. Από τα νέφη πέφτει ο υετός που καταλήγει στο

έδαφος και εµπλουτίζει µε νερό τις υδάτινες επιφάνειες και τα υπόγεια νερά. Η

πραγµατική ποσότητα των υδρατών δεν είναι τόσο σηµαντική, όσο το αν ο αέρας

µπορεί να συγκρατήσει τους υδρατµούς σε αέρια µορφή ή όχι..



(1) Κατώτερα νέφη, που εµφανίζονται στο ατµοσφαιρικό στρώµα ανάµεσα στα 0 και 2000 µέτρα. (2) Μέσα νέφη, µε εµφάνιση στο στρώµα 2000 - 7000 µέτρα και (3) Ανώτερα νέφη, που συναντώνται ψηλότερα από τα 6000 µέτρα. (4) Ακόµη υπάρχει και µια τέταρτη κατηγορία, αυτή των νεφών κατακόρυφης ανάπτυξης, που παρουσιάζουν πολύ µεγάλη κατακόρυφη διάσταση.

Με βάση τη µορφή και το σχήµα τους τα νέφη διακρίνονται σε: 1. στρωµατόµορφα (stratus), δηλαδή έχουν τη µορφή στρώµατος, σε 2. θυσανόµορφα (cirrus), µε τη χαρακτηριστική µορφή των θυσάνων, σε 3. σωρειτόµορφα (cumulus), µε µεγαλύτερη κατακόρυφη ανάπτυξη και τέλος σε 4.μελανίες (nµibus), δηλαδή πυκνά, σκούρα νέφη που συνοδεύονται πάντοτε από βροχή.



πραγµατική µάζα υδρατµών αέρα RH = ------------------------------------------------------ * 100

µάζα υδρατµών σε κατάσταση κορεσµού

Το πόσο νερό (υδρατµούς) µπορεί να συγκρατήσει µία συγκεκριµένη µάζααέρα εξαρτάται από τη θερµοκρασία του αέρα

Ο θερµός αέρας µπορεί να συγκρατήσει περισσότερο νερό(υδρατµούς) από τον ψυχρό αέρα

Εάν η θερµοκρασία ελαττώνεται η ποσότητα των υδρατµών µέγιστη τιµήκορεσµού) που μπορεί να συγκρατήσει ο αέρας µειώνεται µε αποτέλεσµα ησχετική υγρασία να αυξάνεται

Με άλλα λόγια ακόµα κι αν δεν έχουν προστεθεί επΙπλέον υδρατµοί ησχετική υγρασία µίας µάζας αέρα αυξάνεται καθώς η θερµοκρασία τηςελαττώνεται.



ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΣΗΜΕΙΟΥ ∆ΡΟΣΟΥ. Το σηµείο δρόσου (dewpoint) είναι η θερµοκρασία στην οποία µία µάζα αέρα γίνεται κορεσµένη, εάν ψυχθεί µε σταθερή πίεση, είναι δηλαδή η θερµοκρασία, στην οποία ο αέρας δεν µπορεί πια να συγκρατήσει (σε αέρια µορφή) όλους τους υδρατµούς που περιέχει. Όσο περισσότερη υγρασία υπάρχει στον αέρα, τόσο υψηλότερη θα είναι η θερµοκρασία του σηµείου δρόσου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΔΙΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

Μία φυσική διεργασία ονοµάζεται αδιαβατική (adiabatic process) όταν ούτε θερµότητα προστίθεται αλλά ούτε και αποµακρύνεται από το σύστημα α προς το περΤβάλλον Η εκτόνωση και η συµπίεση των αερίων θεωρούνται διαβατικές διαδικασίες . γιατί η θερµοκρασία του συστήµατος µπορεί να µεταβάλλεται παρόλο που ούτε προστίθεται αλλά και ούτε αφαιρείται θερµότητα προς το περιβάλλον Για παράδειγµα εάν τοποθετήσουµε το δάκτυλό µας στο σηµείο εξόδου µίας τρόµπας ποδηλάτου, θα αισθανθούµε την αύξηση της θερµοκρασίας του αέρα λόγω της συµπίεσης του. Αντίθετα, όταν ο αέρας που διατηρείται σε θερµοκρασία δωµατίου απελευθερωθεί στην ατµόσφαιρα, και του επιτραπεί η εκτόνωσή του, θα καταστεί ψυχρότερος. Επίσης η ελάττωση της πίεσης προκαλεί αύξηση του όγκου, δηλαδή εκτόνωση, και οδηγεί στην ελάττωση της θερµοκρασίας της αέριας µάζας



Στην ατµόσφαιρα γνωρίζουµε πως όταν ο αέρας ανέρχεται, διαστέλλεται,

λόγω ελάττωσης της ατµοσφαιρικής πίεσης. Αντίστροφα, όταν κατεβαίνει,

συµπιέζεται και συστέλλεται. Ταυτόχρονα µεταβάλλεται και η θερµοκρασία.

∆ηλαδή ο ανερχόµενος αέρας ψύχεται και ο κατερχόενος αέρας

συστέλλεται και θερµαίνεται αδιαβατικά.

Με τον όρο αδιαβατική ονοµάζουµε, στη Φυσική, την µεταβολή ενός η

περισσοτέρων από τα στοιχεία της πίεσης, θερµοκρασίας, όγκου,

πυκνότητας µιας αέριας µ άζας όταν δεν συνοδεύεται από ανταλλαγή

θερµότητας (ενέργειας) µεταξύ αέριας άζας και περιβάλλοντος

Η αδιαβατική βαθµίδα µεταβολής της θερµοκρασίας µε το ύψος είναι

σταθερή για τον ξηρό αέρα αλλά ποικίλλει για το κεκορεσµένο αέρα.

Έτσι η Ξηρά Αδιαβατική Θερµοβαθµίδα ( Ξ.Α.Θ ) είναι περίπου

3°C/1000 ft. Ο ξηρός αέρας λοιπόν ψύχεται, ανερχόµενος κατά 3°C/1000

ft, και αντίστροφα, θερµαίνεται κατερχόµενος µε τον ίδιο ρυθµό. Η

µεταβολή αυτή είναι ανεξάρτητη από τη θερµοκρασία περιβάλλοντος.



Όταν τώρα ο κεκορεσµένος αέρας ανέρχεται, οι υδρατµοί ψύχονταικαι συµπυκνώνονται.

Η µετάβαση τώρα από την αέρια στην υγρή κατάσταση έχει σαναποτέλεσµα να εκλύεται θερµότητα, η οποία ονοµάζεται λανθάνουσαθερµότητα υγροποιήσεως, και έτσι να µετριάζεται η ψύξη.

Γι αυτό η Κεκορεσµένη Αδιαβατική Θερµοβαθµίδα ( Κ.Α.Θ ) είναιµικρότερη από την Ξ.Α.Θ. Η τιµή της είναι περίπου 1,5°C/1000 ft . Είναιπάντα λοιπόν Κ.Α.Θ<Ξ.Α.Θ.

Η Κ.Α.Θ εξαρτάται από τη θερµοκρασία σηµείου δρόσου. Όσοµεγαλύτερη συµπύκνωση υπάρχει, τόσο περισσότερη λανθάνουσαθερµότητα εκλύεται, άρα µεταβάλλεται και η Κ.Α.Θ.

ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΑΜΕ ΠΟΛΎ ΚΑΛΑΤΟΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΝΕΦΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΜΕΤΑΦΟΡΑΛΟΓΩ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ



ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΝΕΦΩΝ ΛΟΓΩ ΟΡΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΝΥΨΩΣΗΣ



ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ FOEHN

Εάν ο αέρας που ανέρχεται σε µία πλαγιά βουνού είναι αρκετά υγρός για να έχει υψηλή θερµοκρασία δρόσου και ψυχθεί σε αυτή τη θερµοκρασία προτού φτάσει την κορυφή του βουνού θα έχει σαν αποτέλεσµα το σχηµατισµό νεφών στην

προσήνεµη πλευρά Εάν επιπλέον λάβουν χώρα και φαινόµενα υετού η υγρασία που περιέχεται στον αέρα θα ελαττωθεί και καθώς θα κατέρχεται από την υπήνεµη πλευρά

θα είναι πιο ξηρός Η θερµοκρασία του σηµείου δρόσου θα είναι µικρότερη µε αποτέλεσµα η βάση του νέφους να είναι ψηλότερη στην υπήνεµη απ’ ότι στην

προσήνεµη πλαγιά του βουνού.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ

ΚΑΙΡΟΥ-ΑΕΡΙΕΣ ΜΑΖΕΣ –ΜΕΤΩΠΑ



Αναγωγή βαρομέτρου στη Μ.Σ.Θ. (απλοϊκός τρόπος) :

Από το Google Earth ( βρίσκουμε το υψόμετρό μας . Αν λάβουμε υπόψη

μας ότι κάθε 8 μέτρα η ατμοσφαιρική πίεση πέφτει 1 mb κάνουμε τη

διόρθωση στο βαρόμετρό μας.

Παράδειγμα :Είναι μια μέρα που δεν υπάρχουν μεγάλες οριζόντιες

μεταβολές στη ατμ. πίεση O Νίκος είναι στη παραλία του Αγίου Κοσμά (0

υψόμετρο ) και διαβάζει στο βαρόμετρό του 1010 mb . Πόσο θα δείχνει το

βαρόμετρο όταν πάει στο Γήπεδο της Τερψιθέας της Γλυφάδας σε

υψόμετρο 173 μέτρα ?.

Απάντηση : O Νίκος κάνει τη διαίρεση 173/8=21.6 . Επειδή ανεβαίνει τότε

αν αφαιρέσει από το 1010-21.6=988,4 .Τότε η ατμοσφαιρική πίεση στο

γήπεδο θα είναι 988.4 mb

Συμπέρασμα:Aν βρίσκομαι σε χ υψόμετρο , τότε για να βρω τη πίεση

στην ΜΣΘ (επειδή κατεβαίνω) τότε προσθέτω τα mb που

προκύπτουν από τη διαίρεση υψομέτρου με το 8 .



ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ

Η ενότητα αυτή απευθύνεται κατά κανόνα σε μετεωρολόγους.

Εάν υπάρξει χρόνος στο μέλλον ( στο άλλο εξάμηνο ) πιθανόν να μάθουμε

να δουλεύουμε αυτούς τους χάρτες με συγκεκριμένα παραδείγματα



ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΩΠΟ

Μέτωπο είναι μια μεταβατική ζώνη ανάμιξης μεταξύ δύο αερίων μαζών που

έχουν διαφορετικές πυκνότητες. Επειδή οι διαφορές στην πυκνότητα των

αερίων μαζών συνήθως προκαλούνται από διαφορές στην θερμοκρασία,

μπορεί να θεωρηθεί ότι τα μέτωπα χωρίζουν συνήθως αέριες μάζες με

μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας και αρκετά συχνά με διαφορετικές

υγρασίες



ΤΑ ΨΥΧΡΑ ΜΕΤΩΠΑ

Ψυχρά μέτωπα είναι οι τομές ψυχρών μετωπικών επιφανειών με την

επιφάνεια του εδάφους. Οι ψυχρές μετωπικές επιφάνειες

σχηματίζονται όταν δύο αέριες μάζες (ψυχρή και θερμή) βρίσκονται σε

επαφή και κινούνται έτσι, ώστε η θερμή αέρια μάζα να προηγείται της

ψυχρής. Το κινούμενο μέτωπο στο οποίο η ψυχρή αέρια μάζα

ακολουθεί (και αντικαθιστά) την θερμή αέρια μάζα που προηγείται

ονομάζεται ψυχρό.



ΤΑ ΘΕΡΜΑ ΜΕΤΩΠΑ

Σε αναλογία με τα ψυχρά μέτωπα, όταν δύο αέριες μάζες (που βρίσκονται σε επαφή) κινούνται με τέτοιο τρόπο ώστε η θερμή μάζα να ακολουθεί την ψυχρή, τότε η επιφάνεια που τις χωρίζει ονομάζεται θερμή μετωπική επιφάνεια και η τομή της με το έδαφος είναι το θερμό μέτωπο. Τα θερμά μέτωπα αποτυπώνονται στους χάρτες καιρού με συνεχείς κόκκινες γραμμές, ενώ η διεύθυνση της κίνησης του μετώπου δίνεται από ημικύκλια τα οποία σχεδιάζονται προς την περιοχή της ψυχρής αέριας μάζας

Σε ένα θερμό μέτωπο ο ελαφρύτερος θερμός αέρας, καθώς κινείται γρηγορότερα από τον ψυχρό, ανέρχεται πάνω από αυτόν κατά μήκος της μετωπικής επιφάνειας Παράλληλα, καθώς ο ψυχρός αέρας υποχωρεί, το θερμό μέτωπο προωθείται με αργούς ρυθμούς.



ΤΑ ΣΥΝΕΣΦΙΓΜΕΝΑ ΜΕΤΩΠΑ Επειδή τα ψυχρά µέτωπα συνήθως κινούνται µε µεγαλύτερη ταχύτητα από τα θερµά µέτωπα, ο θερµός τοµέας (η περιοχή µεταξύ του ψυχρού και του θερµού µετώπου) συρρικνώνεται και τελικά το ψυχρό µέτωπο συναντά και συνενώνεται µε το θερµό µέτωπο, δηµιουργώντας µ ία σύσφιξη (occlusion) ή αλλιώς ένα συνεσφιγένο µέτωπο (occluded front). Αυτό πορεί να συµβεί στα τελικά στάδια µίας µετωπικής ύφεσης

(depression



Ένα συνεσφιγμένο μέτωπο

έχει τα χαρακτηριστικά της

ψυχρής σύσφιξης στην

περίπτωση που ο ψυχρός

αέρας του ψυχρού μετώπου

είναι ψυχρότερος από τον

ψυχρό του θερμού μετώπου.

Τότε το συνεσφιγμένο

μέτωπο φέρει τα

χαρακτηριστικά ενός

ψυχρού μετώπου. Σε

αντίθετη περίπτωση, δηλαδή

αν ο ψυχρός αέρας του

ψυχρού μετώπου είναι

θερμότερος από τον ψυχρό

αέρα του θερμού μετώπου,

η σύσφιξη καλείται θερμή και

το μέτωπο έχει τα

χαρακτηριστικά ενός θερμού

μετώπου



ΥΦΕΣΕΙΣ –ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΧΑΜΗΛΩΝ ΒΑΡΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ

Το τρισδιάστατο σχήµα της ροής του ανέµου κοντά σε ένα βαροµετρικό χαµηλό είναι:

. Σύγκλιση (εισροή) στα κατώτερα στρώµατα (στο κέντρο του χαµηλού).

. Ανοδική κίνηση του αέρα προς τα υψηλότερα στρώµατα.

. Απόκλιση (απορροή) στα ανώτερα στρώµατα.

Η ύφεση στην επιφάνεια, µπορεί να οφείλει τη δηµιουργία της στην απόκλιση που λαµβάνει χώρα στα ανώτερα στρώµατα της ατµόσφαιρας, όταν ο αέρας κινείται µε πολύ µεγάλες ταχύτητες για να αντικατασταθεί από τη σύγκλιση που λαµβάνει χώρα στην επιφάνεια (κατώτερα στρώµατα



ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΥΛΩΝΕΣ (TROUGHS) ΧΑΜΗΛΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ



ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΥΜΑΤΙΚΗ Η ΜΕΤΩΠΙΚΗ ΥΦΕΣΗ –ΠΩΣ ΣΧΗΜΑΤΙΖΕΤΑΙ



ΑΝΤΙΚΥΚΛΩΝΕΣ Αντικυκλώνας ή κέντρο υψηλών πιέσεων ή βαρομετρικό υψηλό καλείται το σύστημα, το οποίο στο κέντρο του και στην επιφάνεια του εδάφους παρουσιάζει τιμές ατμοσφαιρικής πίεσης μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες που επικρατούν στην γύρω περιοχή. Στους χάρτες καιρού ένας αντικυκλώνας απεικονίζεται με κλειστές ισοβαρείς (περίπου κυκλικές ή ελλειπτικές), όπου η πίεση αυξάνεται από την περιφέρεια προς το κέντρο



. Απορροή του αέρα από τις περιοχές υψηλών πιέσεων στα κατώτερα στρώµατα (φαινόµενο απόκλισης).

. Βραδεία βύθιση του αέρα από τα ανώτερα στρώµατα, πάνω από µία µεγάλη περιοχή (του αντικυκλώνα).

. Εισροή του αέρα στα ανώτερα στρώµατα (φαινόµενο σύγκλισης

Μία περιοχή υψηλών πιέσεων στην επιφάνεια δηµιουργείται, όταν η σύγκλιση στα ανώτερα στρώµατα προσθέτει αέρα στα αντίστοιχα κατώτερα µε ρυθµό γρηγορότερο από το ρυθµό µε τον οποίο ο αέρας των κατωτέρων στρωµάτων αποµακρύνεται λόγω της απόκλισης.



Έστω ότι στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας υπάρχει ένα βαρομετρικό χαμηλό ακριβώς επάνω από ένα χαμηλό επιφανείας, τότε το σύστημα θα διαλυθεί πολύ γρήγορα αμέσως μετά την δημιουργία του.

Καθώς ο αέρας κινείται στην επιφάνεια του εδάφους με μία κλίση προς το κέντρο του χαμηλού (λόγω τριβής), υπάρχει σύγκλιση των αερίων μαζών με αποτέλεσμα την συσσώρευση του αέρα στα ανώτερα στρώματα. Η συσσώρευση προέρχεται τον συνεχή στροβιλισμό του αέρα γύρω από το κέντρο του χαμηλού (εκεί δεν υπάρχει τριβή) χωρίς να απομακρύνεται. Η συσσώρευση οδηγεί στην αύξηση της πυκνότητας (μάζας) που οδηγεί στην αύξηση της πίεσης στην επιφάνεια, με αποτέλεσμα τη διάλυση του βαρομετρικού χαμηλού



Τα υψηλά και τα χαμηλά βαρομετρικά συστήματα παρουσιάζουν μια κλίση προς ταΔυτικά ή Βορειοδυτικά σαν συνάρτηση του ύψους. Αυτό σημαίνει ότι τα κέντρα τωνβαρομετρικών συστημάτων στην επιφάνεια θα βρίσκονται μπροστά από τους αυλώνεςή τις ράχες στην ανώτερη ατμόσφαιρα. Λόγω της κλίσης αυτής, ο άνεμος στα ανώτεραεπίπεδα συχνά φυσάει κατά μήκος του συστήματος στην επιφάνεια

Κεφαλαιο 7

Η ΒΡΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ



(α) κατακόρυφης µεταφοράς, (β) µετωπικών βροχών, (γ) ορογραφικών και (δ) βροχών σύγκλισης. Πηγή: Φλόκας Απόστολος, Μαθήµατα Μετεωρολογίας και κλιµατολογίας.



ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗΣ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ ΚΑΙ

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑ∆ΙΚΟ ΧΩΡΟ



ΝΑΟ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗΤαλαντώσεις του Βόρειου Ατλαντικού (North Atlantic Oscillations- NAO ) είναι

το όνομα που οι επιστήμονες έχουν δώσει σε κλιματικές μεταβολές που κατάκαιρούς παρατηρούνται στο Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό και ιδίως στην Ευρώπη καισε τμήματα της Βορείου Αμερικής επηρεάζοντας τα αλιευτικά αποθέματα τουΒόρειου Ατλαντικού. Τεχνικά, το ΝΑΟ χαρακτηρίζεται από διακυμάνσεις πίεσηςπάνω από την περιοχή που βρίσκεται πλησίον των Αζορών (Πορτογαλία) μέχριτην υποπολική περιοχή που βρίσκεται πλησίον της Ισλανδίας. Ανάλογα με τηνκατεύθυνση των μεταβολών της πίεσης ένα ΝΑΟ θεωρείται ότι εκδηλώνεται είτεθετικά είτε αρνητικά. Κατά τη διάρκεια της θετικής φάσης του ΝΑΟ, οι χειμώνεςτης Βόρειας Ευρώπης τείνουν να είναι πιο ζεστοί και πιο βροχεροί, ενώ οιμεσογειακές χώρες έχουν ξηρασία. Αντίθετα, αρνητική φάση του ΝΑΟ σχετίζονταιγενικά με έναν πιο κρύο χειμώνα σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη και πιο βροχερό στιςπεριοχές της Μεσογείου.

Δεν είμαστε ακόμα βέβαιοι για τον ακριβή μηχανισμό που προκαλεί τηνΤαλάντωση Βόρειου Ατλαντικού ωστόσο γνωρίζουμε ότι δεν είναι ένα καθαράατμοσφαιρικό φαινόμενο, αλλά αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης των ωκεανώνκαι της ατμόσφαιρας. Τα τελευταία 30 χρόνια, η εμφάνιση των θετικών ΝΑΟφαίνεται να έχει αυξηθεί σημαντικά . Το κατά πόσον η αύξηση αυτή είναι έναφυσικό μέρος της λειτουργίας του κλίματος ή είναι αποτέλεσμα ανθρωπογενούςαιτίας αλλαγών στη χημική σύνθεση της ατμόσφαιρας (καταστροφή του όζοντος,αύξηση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα) είναι σήμερα ένα από ταμείζονα ζητήματα στα οποία προσπαθούμε να δώσουμε απάντηση.

Θα δοθεί ξεχωριστή παρουσίαση για το ΝΑΟ



ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΕΝΤΟΝΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

http://www.estofex.org/ Πρόκειται για μια ομάδα που σε καθημερινή βάση αναλύει τη καιρική κατάσταση στον Ευρωπαϊκό χώρο και εκδίδει σχετικά δελτία προειδοποίησης.

http://www.essl.org/ESWD/ Πρόκειται για ιστοσελίδα που δεν βασίζεται μόνο σε επίσημες πηγές αλλά περιέχει πληροφορίες και από ιδιώτες Είναι πηγή πληροφόρησης για έντονα καιρικά φαινόμενα και καλύπτει και τον Ελληνικό χώρο με πληροφορίες που πολλές φορές «ανεβάζουν» ερασιτέχνες Μετεωρολόγοι ή ΜΜΕ

http://severe.worldweather.org/ Για κάθε γωνιά του πλανήτη μας από τον WMO μπορούμε να πληροφορούμεθα για τις περιοχές με ισχυρές βροχοπτώσεις/χιονοπτώσεις , τις καταιγίδες και τους τροπικούς κυκλώνες.



Στη Ευρώπη βρίσκεται σε λειτουργία το σύστημα Meteoalarm http://www.meteoalarm.eu/ Το meteoalarm διαχειρίζεται από τη ZAMG (την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Αυστρίας) εκ μέρους των μελών του EUMETNET, το Δίκτυο των Ευρωπαϊκών Μετεωρολογικών Υπηρεσιών. Η πρωτοβουλία αυτή υποστηρίζεται θερμά από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό

Οργανισμό. Προειδοποιεί για πιθανή εμφάνιση έντονων καιρικών φαινομένων, όπως έντονη βροχόπτωση με κίνδυνο πλημμυρών, έντονες καταιγίδες, θυελλώδεις άνεμοι, καύσωνες, ομίχλες, χιόνι ή ακραίο ψύχος με χιονοθύελλα. Επίσης, προειδοποιεί για κινδύνους που προκαλούνται από έντονα καιρικά φαινόμενα όπως χιονοστιβάδες, πυρκαγιές δασών και έντονα παλιρροιακά παράκτια φαινόμενα. Με μια πρώτη ματιά φαίνεται σε ποιες περιοχές της Ευρώπης αναμένονται καιρικά φαινόμενα που μπορεί να είναι επικίνδυνα. Τα χρώματα που χρησιμοποιούνται στους χάρτες του ιστοχώρου υποδεικνύουν το βαθμό επικινδυνότητας του φαινομένου και τις πιθανές επιδράσεις του. Στον Ευρωπαϊκό χάρτη κάθε χώρα που συμμετέχει χρωματίζεται σύμφωνα με το χρώμα που προσδίδεται στο πιο επικίνδυνο επίπεδο της υπάρχουσας προειδοποίησης.



ΠΟΤΕ ΒΓΑΖΕΙ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Η ΕΜΥ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ



Ασθενής βροχή <2,5 mm (0,098 in) ανά ώρα Μέτρια βροχή 2.5 millimeters (0.098 in) - 7.6 millimeters (0.30 in) ή 10

millimeters (0.39 in) ανά ώρα Ισχυρή βροχή όταν > 7.6 millimeters (0.30 in) ανά ώρα ή μεταξύ 10

millimeters (0.39 in) και 50 millimeters (2.0 in) ανά ώρα Βίαιη βροχή όταν έχουμε > 50 millimeters (2.0 in) την ώρα..

ΤΟ ΒΑΡΟΜΕΤΡΙΚΟ ΧΑΜΗΛΟ ΤΗΣ 22 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2004

Το κέντρο του βαρομετρικού χαμηλού που στην ανάλυση του χάρτη επιφανείας 1200 GMT είναι 981 ενώ τις απογευματινές ώρες στον αυτόματο μετεωρολογικό της Ικαρίας έφτασε τα 972 mb και η βάθυνσή αυτού του συστήματος ήταν 30 mb σε 30 ώρες καθώς το πρωί της προηγούμενης ημέρας η ατμοσφαιρική πίεση ήταν 1002 mb. Έτσι με το σύστημα που επηρέασε την χώρα μας

είχαμε ταυτόχρονα και επιβεβαίωση του ορισμού «μετεωρολογικής βόμβας» για τα δικά μας γεωγραφικά πλάτη , σύμφωνα με την διεθνή ορολογία . Στην ΕΜΥ το βλέπαμε 3 -4 μέρες πριν ότι θα είχαμε έντονη κακοκαιρία και βγάλαμε έκτακτο δελτίο έγκαιρα . Τη λέξη «Μετεωρολογική Βόμβα» την μετέφερα από τα επιστημονικά συγγράμματα και στη συχνότητα του Mega για τονίσω αυτό το ιδιαίτερα ακραίο γεγονός και δεν αποτελούσε επικοινωνιακό «τρικ».

Ατμοσφαιρική Πίεση Η πίεση που ασκείται πάνω σε μια επιφάνεια από το βάρος της αέριας στήλης που βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια. Βαροβαθμίδα Η μεταβολή της Ατμοσφαιρικής πίεσης ανάμεσα σε δυο τόπους. Βαρομετρική τάση Η μεταβολή της ατμοσφαιρικής πίεσης μέσα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Ισοβαρείς Οι γραμμές που ενώνουν τόπους που έχουν την ίδια πίεση την ίδια χρονική στιγμή. Ισόθερμες Οι γραμμές που ενώνουν τόπους που έχουν την ίδια θερμοκρασία την ίδια χρονική στιγμή. Ισοταχείς Οι γραμμές που ενώνουν τόπους που έχουν την ίδια ταχύτητα ανέμου την ίδια χρο-νική στιγμή.

Page 67

Ατμόσφαιρα Είναι το αεριώδες περίβλημα του πλανήτη που τον περιβάλλει και τον ακολουθεί στο σύνολο των κινήσεων του.

Δομή της Ατμόσφαιρας.

3 Ισοπαχείς Οι γραμμές που ενώνουν τόπους που έχουν την ίδια κατακόρυφη απόσταση (πά-χος) την ίδια χρονική στιγμή. (Μετριέται σε Γεωδυναμικές Μονάδες) Ισούετες Οι γραμμές που ενώνουν τόπους που έχουν το ίδιο ύψος υετού την ίδια χρονική στιγμή. Υφέσεις ή Χαμηλά.

Σχ. 4 Οριζόντια και Κατακόρυφη Τομή Χαμηλού. Περιοχές όπου ο άνεμος πνέει από την περιφέρεια προς το κέντρο και η πίεση μει-ώνεται από την περιφέρεια προς το κέντρο. Όσο πλησιέστερα βρίσκονται προς τους πό-λους τόσο πιο πολύ ζουν. Χωρίζονται σε : 1. Δυναμικά χαμηλά (λόγω της ανολίσθησης του αέρα). Είναι συνδυασμός θερμού επιφανειακού αέρα και ψυχρού ανώτερου ή αυλώνα 2. Θερμικά χαμηλά (λόγω της θέρμανσης του παρά το έδαφος αέρα. Παρα-τηρούνται κυρίως το καλοκαίρι).

Σχ. 5 Θερμικά Χαμηλά. Cοld-cοre cyclοne / lοw Χαμηλά που μεταφέρουν σχετικά ψυχρές Α.Μ, παρατηρούνται στα μέσα πλάτη και είναι συστήματα των οποίων η ένταση του ανέμου αυξάνει με το ύψος. 1. Ψυχρά χαμηλά (ο περιεχόμενος αέρας στο κέντρο κατά την κατακόρυφο δομή του είναι ψυχρότερος από αυτόν του περιβάλλοντος ).

Page 68

4

Σχ. 6 Ψυχρά Χαμηλά. 2. Θερμά χαμηλά (ο περιεχόμενος αέρας αέρας στο κέντρο κατά την κατα-κόρυφο δομή του είναι θερμότερος από αυτόν αέρα του περιβάλλοντος).Συνήθως είναι στάσιμα

Σχ. 7 Θερμά Χαμηλά. Αντικυκλώνες ή υψηλά Περιοχές όπου ο άνεμος πνέει από το κέντρο προς την περιφέρεια και η πίεση αυ-ξάνεται από την περιφέρεια προς το κέντρο. Όσο πλησιέστερα βρίσκονται προς τους πό-λους τόσο πιο πολύ ζουν. Χωρίζονται σε :

Σχ. 8 Οριζόντια και Κατακόρυφη τομή Αντικυκλώνα. 1. Θερμούς αντικυκλώνες (ο περιεχόμενος αέρας στο κέντρο κατά την κα-τακόρυφο δομή του είναι θερμότερος από αυτόν αέρα του περιβάλλοντος).

Page 69

5

Σχ. 9 Οριζόντια Τομή Ψυχρού και Θερμού Αντικυκλώνα 2. Ψυχρούς αντικυκλώνες (ο περιεχόμενος αέρας στο κέντρο κατά την κα-τακόρυφο δομή του είναι ψυχρότερος από αυτόν του περιβάλλοντος ). 3. Δυναμικά υψηλά (λόγω της κατολίσθησης του αέρα). Είναι συνδυασμός ψυχρού αντικυκλώνα και θερμού ανώτερου αντικυκλώνα ή καλά οργανωμένου σφήνα έ-ξαρσης ή συνδυασμού ψυχρού αντικυκλώνα με ανώτερο δυναμικό μηχανισμό ο οποίος παράγει ισχυρή αντικλυκλογέννεση.

Σχ.10 Ψυχροί Αντικυκλώνες 4. Ψυχρά υψηλά (λόγω ψύξης του αέρα). Cοld-cοre anticyclοne / high Αβαθής αντικυκλώνας ο οποίος περιέχει σχετικά ψυχρό και ξηρό αέρα. Χάρτης 500hPa Περιγράφει το σύστημα ή το ρεύμα που επικρατεί. Θεωρείται ως η βασική στάθμη και χρησιμοποιείται στο καθορισμό του σημείου απόκλισης του ανέμου, του είδους της μεταφοράς των Α.Μ., της ανάπτυξης των συστημάτων ανωτέρας ατμοσφαίρας και επιφα-νείας. Παρέχει ένδειξη για τη πιθανή κίνηση των καιρικών συστημάτων καθώς και για τη ταχύτητα κίνησης τους. Χρησιμεύει στη κατασκευή του χάρτη THICKNΕSS, VΟRTICITY, στον εντοπισμό της θέσης των μετώπων και στην πρόγνωση των δεικτών ασταθείας κα-θώς και των υψηλών νεφών. Τα καλώς οργανωμένα συστήματα κινούνται με τη διεύθυνση του ρεύματος σε αυτό το ύψος. (5520μ ή 18000ft).

Page 70

6

Σχ.11 Χάρτης 500hPa Χάρτης 850hPa Περιγράφει το ρεύμα που επικρατεί καθώς και το πεδίο της θερμοκρασίας. Μας δίνει τη μορφή των πεδίων ανέμου και θερμοκρασίας στο ύψος αυτό (1500μ ή 5000ft). Βοηθά στη πρόγνωση ανάπτυξης των συστημάτων, στον εντοπισμό της θέσης των μετώπων, στη πρόγνωση της ομίχλης, χιονόπτωσης, δείκτη ασταθείας δυναμικής αστάθειας, στη πρόγνωση του καιρού στα προσήνεμα ηπειρωτικά τμήματα όπου η ροή του ρεύματος του αέρα και η υγρομετρική του κατάσταση εμφανίζεται ευνοϊκή. Μας παρέχει εικόνα του πεδί-ου παραμόρφωσης των ανολισθήσεων θερμού και υγρού αέρα καθώς και των ψυχρών από Βορρά εισβολών.

Σχ.12 Χάρτης 850hPa

000006

Page 71

7 Χάρτης Επιφανείας Περιγράφει το πεδίο πιέσεων που επικρατεί πάνω από τη χώρα καθώς και την θέ-ση των συστημάτων καιρού. Δίνει σαφή και λεπτομερή εικόνα του καιρού που επικρατεί. Περιλαμβάνει χαρακτηρισμό των Α.Μ, ανίχνευση και χάραξη μετώπων, χάραξη ισοβαρών, χαρακτηρισμό των διαφόρων καιρικών συστημάτων, εντοπισμό των σημαντικότερων και-ρικών φαινομένων καθώς και παράσταση τους με τον αντίστοιχο ειδικό χρωματικό συμβο-λισμό.

Σχ.13 Χάρτης Επιφανείας. Σύστημα Εμποδισμού

Σχ.14 Συστήματα Εμποδισμού

1. Μεσημβρινός 2. Απορροής 3. Ωμέγα

Παρατηρείται όταν στην Ανώτερη Ατμόσφαιρα επικρατεί μια ζωνική ροή (Δύση – Ανατολή) και συχνά περιλαμβάνει μία ή και περισσότερες κλειστές αντικυκλωνικές κυκλο-φορίες και κυκλωνικές κυκλοφορίες σε χαμηλά πλάτη.(Cut-οff Lοw, Cut-οff High). Παρα-μένει σχεδόν στάσιμη ή κινείται αργά δυτικά και έχει παραμονή για μια βδομάδα ή περισ-

1

2

3

000007

Page 72

8σότερο. Είναι πιο συχνή την Άνοιξη στο Β. Ημισφαίριο. Υπάρχουν δε οι παρακάτω τύποι εμποδισμού : 1. Μεσημβρινός 2. Απορροής Η φυσιολογική δυτική ροή διασπάται σε δύο ισοδύναμα ρεύματα δημιουργώ-ντας έτσι σχεδόν δίπλα δύο κέντρα ένα κυκλωνικής και αντικυκλωνικής κυκλοφορίας. 3. “Ωμέγα” Παρατηρείται όταν στην Αν. Ατμόσφαιρα επικρατεί μια έντονη μεσημβρινή ροή (Βοράς – Νότος). Αντικυκλώνας εμποδισμού Ισχυρός, εκτεταμένος, θερμός αντικυκλώνας που αναπτύσσεται όταν στην ανώτερη ατμόσφαιρα επικρατούν συστήματα εμποδισμού και δεν επιτρέπει την προς ανατολάς πορεία των υφέσεων. Στην χώρα μας έχει συχνότητα περίπου τις 10 φορές το χρόνο και έχει διάρκεια κατά μέσο όρο 8 ημέρες. Οι αντικυκλώνες εμποδισμού είναι θερμού τύπου και εκτείνονται σημαντικά μέσα στην τροπόσφαιρα. Λαιμός ή Cοl Είναι η περιοχή μεταξύ δυο υφέσεων και δυο αντικυκλώνων. Σφήνας έξαρσης ή Ridge. Αντικυκλωνική εισβολή ανάμεσα σε δυο υφέσεις. Σφήνας ύφεσης, Αυλώνας ή Trοugh Κυκλωνική εισβολή σε έναν ή ανάμεσα σε δύο αντικυκλώνες. Χαρακτηρίζεται σαν : Ενεργός Αυτός που εντός 12ωρών παρουσιάζει πτώση η αρχή του ≥ 30 ΓΔΜ. Μη ενεργός Αυτός που εντός 12ωρών παρουσιάζει άνοδο η αρχή του ≥ 30 ΓΔΜ. Αμετάβλητος Αυτός που εντός 12ωρών παρουσιάζει η αρχή μεταβολή ≤ 30 ΓΔΜ Αποκοπτώμενο χαμηλό / αντικυκλώνας Δημιουργία κυκλωνικής ή αντικυκλωνικής κυκλοφορίας κατά την ψυχρά περίοδο αρ-χικά στην ανώτερη ατμόσφαιρα και κατόπιν σταδιακά και στα άλλα επίπεδα. Γραμμή Λαίλαπας Γραμμή από νέφη Cb που εμφανίζεται τις περισσότερες φορές μπροστά από ένα καλά οργανωμένο δρων ψυχρό μέτωπο και συνοδεύεται από έντονες βροχοπτώσεις, χα-λαζοπτώσεις, θυελλώδεις ανέμους και καταιγίδες. Μετωπική Επιφάνεια Όταν δύο Α.Μ με διαφορετικά χαρακτηριστικά συναντηθούν, σχηματίζεται μία ζώνη ασυνέχειας εύρους 10 - 50 μιλίων όπου και παρατηρούνται τα διάφορα μετεωρολογικά φαινόμενα, η ένταση των οποίων εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά στοιχεία των δύο αυ-τών Α.Μ (θερμοκρασία, υγρασία κλπ). Μέτωπο Η τομή της γραμμής ασυνέχειας με το έδαφος. Χωρίζονται δε σε : 1. ΘΕΡΜΟ

Σχ.15 Οριζόντια Τομή Θερμού Μετώπου

000008

Page 73

9 Όταν ο θερμός αέρας εκτοπίζει τον ψυχρό. Στους χάρτες παριστάνεται με συνεχή κόκκινη γραμμή. Έχει κλίση 1/100 και η ταχύτητα του φτάνει τα 15 με 20 μίλια.

Σχ.16 Κατακόρυφη Τομή Θερμού Μετώπου.

Σχ.17 Τομή Θερμού Μετώπου με Ασταθείς Συνθήκες.

000009

Page 74

10

Σχ.18 Τομή Θερμού Μετώπου με ευσταθείς Συνθήκες 2. ΨΥΧΡΟ

Σχ.19 Οριζόντια Τομή Ψυχρού Μετώπου. ‘Όταν ο ψυχρός αέρας εκτοπίζει τον θερμό. Στους χάρτες παριστάνεται με συνεχή μπλε γραμμή. ‘Εχει κλίση από 1/50 ως 1/80 και ανάλογα με την ταχύτητα του χαρακτηρίζεται ως στάσιμο, βραδέως κινούμενο και ταχέως κινούμενο

000010

Page 75

11

Σχ.20 Κατακόρυφη Τομή Ψυχρού Μετώπου

Σχ.21 Τομή Ψυχρού Μετώπου με ευσταθείς Συνθήκες (Βραδέως Κινούμενο)

000011

Page 76

12

Σχ.22 Τομή Ψυχρού Μετώπου με ασταθείς Συνθήκες (Ταχέως Κινούμενο) 3. ΣΤΑΣΙΜΟ ’Εχει πολύ αργή ή καθόλου κίνηση και δίνει τα χαρακτηριστικά του με-τώπου από το οποίο προήλθε.

Σχ.23 Οριζόντια Τομή Συνεσφιγμένου Μετώπου

000012

Page 77

13

Σχ.24 Κατακόρυφη Τομή Στάσιμου Μετώπου

000013

Page 78

14 4. ΣΥΝΕΣΦΙΓΜΕΝΟ Δημιουργείται όταν ένα Θερμό και ένα Ψυχρό Μέτωπο έρθουν μεταξύ τους σε επαφή.

Σχ.25 Οριζόντια Τομή Συνεσφιγμένου Μετώπου

Σχ.26 Κατακόρυφη Τομή Συνεσφιγμένου Μετώπου

Σχ.27 Κατακόρυφη και Οριζόντια Τομή Θερμού Συνεσφιγμένου Μετώπου

000014

Page 79

15

Σχ.28 Κατακόρυφη και Οριζόντια Τομή Ψυχρού Συνεσφιγμένου Μετώπου

Σχ.29 Κατακόρυφη Κυκλοφορία Μετώπου Επεξήγηση Σχήματος Το παραπάνω σχήμα είναι μια σχηματική αναπαράσταση της σχέσης μεταξύ της επιφανειακής κυκλο-φορίας και αυτής στο 5Χλμ (500hPa) που συνοδεύουν – σχετίζονται με μετωπική ύφεση. Το κέντρο της ύφε-σης κείται στο ανατολικό τμήμα του ανώτερου αυλώνα. Στο σημείο Α υπάρχει ανωτέρα σύγκλιση, κατολισθή-σεις και επιφανειακή απόκλιση ενώ στο σημείο Β υπάρχει επιφανειακή σύγκλιση, ανολισθήσεις και ανωτέρα απόκλιση.

000015

Page 80

16

Σχ.30 Σχέση Συστημάτων Επιφανείας και Ανώτερης Ατμόσφαιρας Επεξήγηση Σχήματος Το παραπάνω σχήμα είναι μια σχηματική αναπαράσταση της σχέσης μεταξύ της θέσης των ισοβαρι-κών συστημάτων επιφανείας (χαμηλών και υψηλών) με την θέση των αυλώνων και σφηνών έξαρσης των κυ-μάτων Rοsby στα ανώτερα επίπεδα. Νέφος τύπου “Κόμμα”

Σχ.31 Νέφος Τύπου Κόμμα (Comma Cloud). Σχηματισμός νέφωσης συσχετιζόμενος με κυκλωνική κυμάτωση. Παρατηρείται συ-νήθως τον χειμώνα και σχετίζεται με ψυχρές Α.Μ. Η νέφωση του είναι σωρειτόμορφη και ο υετός είναι τύπου όμβρων. Η κεφαλή του κόμμα ξεκινά από το κέντρο του χαμηλού στα ΒΔ του και ακολουθεί το ψυχρό μέτωπο. Τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από ισχυ-ρό αεροχείμαρο χαμηλού ύψους. ‘Οταν δημιουργείται το νέφος τύπου “Κόμμα” τότε και τις περισσότερες φορές παρατηρείται οπισθοδρόμηση του ψυχρού μετώπου ή αναπτύσσεται μια σύσφιξη.

000016

Page 81

17 Cοnνeyοr belt (ζώνη μεταφοράς.) Μία τρισδιάστατη απεικόνιση της κυκλοφορίας του αέρα σε μέτωπα και χαμηλά σε σχέση με την αλληλοεπίδραση των αέριων ρευμάτων εκατέρωθεν τους. Οι Α.Μ έχουν σχετική κίνηση με την κίνηση των συστημάτων πίεσης. Ο ταχέως κινούμενος αέρας στις ανώτερες στάθμες προλαβαίνει και προσπερνά κατά μήκος του συστήματος ενώ ο βρα-δέως κινούμενος αέρας στα χαμηλά στρώματα υπερκαλύπτεται από το σύστημα καθώς αυτό κινείται. Η ροή του αέρα σχετικά με το κινούμενο σύστημα έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση της ταχύτητας κίνησης του συστήματος από τους παρατηρούμενους ανέμους και έτσι υποθέτουμε ότι ο αέρα πνέει κατά μήκος σταθερών επιφανειών. Υπάρχουν δύο τύποι ο θερμός και ο ψυχρός.

Σχ.32 Ζώνη Μεταφοράς (Conveyor Belt) Θερμός Ο αέρας αναρριχάται από τα χαμηλά επίπεδα στον θερμό τομέα στα μέσα και υψηλά επίπεδα μπροστά από το θερμό μέτωπο. Ψυχρός Ο αέρας κατολισθαίνει από τα υψηλά και μέσα επίπεδα στον ψυ-χρό τομέα στα χαμηλά επίπεδα μπροστά από το ψυχρό μέτωπο ή πίσω από το θερμό μέτωπο.. Οπισθοδρόμηση Ψυχρού μετώπου Η μετακίνηση ενός ψυχρού μετώπου κατά τον άξονα Ανατολής -Δύσης αντί του α-ντιστρόφου. Ζωνική ροή Είναι η ροή του αέρα στον άξονα Δύση - Ανατολή Μεσημβρινή ροή Είναι η ροή του αέρα στον άξονα Βορά - Νότο Ζωνικός Δείκτης Είναι η διαφορά των μέσων πιέσεων μεταξύ δύο κύκλων πλάτους. Οι τιμές του μπο-ρεί να είναι θετικές οπότε μιλάμε για ανέμους δυτικής συνιστώσας ή αρνητικές οπότε μι-λάμε για ανέμους ανατολικής συνιστώσας. ‘Ετσι καθιερώθηκαν οι όροι κυκλοφορίας : Υψηλού δείκτη Επικρατεί ισχυρή ζωνική ροή στα μέσα πλάτη και α-σθενής μεσημβρινή ροή. Χαμηλού δείκτη Επικρατεί ισχυρή μεσημβρινή ροή και ασθενής ζωνική ροή. Κύκλος του Δείκτη Καλείται η μεταφορά από το ένα δείκτη στον άλλο και συμβαίνει τον χειμώνα σε χρονικά διαστήματα 4 – 6 εβδομάδων κατά μέσο όρο. Αλκυονίδες ημέρες Ημέρες καλοκαιρίας (συνήθως 5-7 ημέρες κάθε χρόνο, ηλιόλουστες και με ασθενείς ανέμους) μέσα στην καρδιά του χειμώνα. Παρατηρούνται συνήθως τον Ιανουάριο. Μικρό καλοκαιράκι Ημέρες ωραίες και ζεστές που συνήθως παρατηρούνται τον Οκτώβριο και για τον λόγο αυτό λέγονται το μικρό καλοκαιράκι του Αγίου Δημητρίου.

000017

Page 82

62

Άνεμος Είναι η οριζόντια κίνηση του αέρα και προσδιορίζεται από την διεύθυνση και την ένταση του. Ο άνεμος πνέει από τις υψηλότερες προς τις χαμηλότερες πιέσεις. Ριπή ανέμου Μια σχετικά γρήγορη μεταβολή της έντασης του ανέμου. Αύρα Πολύ λεπτή, μόλις αισθητή, πνοή του ανέμου. ‘Ετσι λέγεται ένα αδύνατο ρεύμα αέρα και διάφορες άλλες κατηγορίες τοπικών ανέμων που δημιουργούνται, από την άνιση θερ-μοκρασία δύο τμημάτων της ίδιας περιοχής της γης (θαλάσσια αύρα, αύρα της στεριάς, αύρα του βουνού, αύρα της κοιλάδας κ.ά.). Θύελλα α Βίαιη διατάραξη της ατμόσφαιρας, ποικίλης διάρκειας και έκτασης που εκδηλώνεται με δυνατούς και ακανόνιστους ανέμους, ραγδαία πτώση βροχής και χαλα-ζιού, μείωση της θερμοκρασίας και στις καταιγίδες με ηλεκτρικές εκφορτίσεις. β Πολύ δυνατός άνεμος που φυσά ανάμεσα στα 60 και 100 χλμ. την ώρα. Φτάνει τα 8 ως τα 10 Μποφόρ. Λαίλαπα ή λαίλαψ Ισχυρός αιφνίδιος άνεμος. Διαρκεί λίγα λεπτά και σταματά απότομα όπως ξεκίνησε. Ανεμοστρόβιλος Μικρή δίνη αέρα περιστρεφόμενη γύρω από ένα πυρήνα χαμηλής πίεσης. Εκτείνεται μέχρι μερικές δεκάδες μέτρα ύψος. Άπνοια ή νηνεμία Η έλλειψη πνοής αέρα. Στροφή Η αλλαγή διεύθυνσης του ανέμου σύμφωνα με την κίνηση των δεικτών του ρολο-γιού. Αντιστροφή Η αλλαγή διεύθυνσης του ανέμου αντίθετα με την κίνηση των δεικτών του ρολογιού. Από πλευράς πνοής τους χαρακτηρίζονται ως: Α. Συνεχείς. Πνέουν όλο το έτος και οφείλονται στην μέση κατανομή της βαρομετρι-κής πίεσης πάνω στην γη. Β. Εποχιακοί ή Τοπικοί. Είναι άνεμοι μικρής κλίμακας, οι οποίοι πνέουν όταν επικρατούν ορισμέ-νες καιρικές συνθήκες. Στην χώρα μας πνέουν οι Ι. Ετησίες ή Μελτέμια. Σταθεροί πνοής εποχιακοί άνεμοι που πνέουν στην Ανατολική Με-σόγειο από το Μάη μέχρι τον Σεπτέμβρη. Οι αρχαίοι Έλληνες τις ονόμαζαν “ετησίες”, ε-πειδή έχουν ετήσια περιοδικότητα κάθε χρόνο. Οφείλονται στον συνδυασμό των υψηλών πιέσεων της Βαλκανικής με τις χαμηλές της Αν. Λεκάνης της Μεσογείου. Στο Αιγαίο πνέ-ουν από Βόρειες – Βορειοανατολικές διευθύνσεις ενώ στο Ιόνιο από Βορειοδυτικές και εί-ναι πιο ασθενείς απ’ ότι στο Αιγαίο. Ενδιάμεσα υπάρχουν διαστήματα άπνοιας ή νότιων ανέμων. Η έντασή τους είναι μεγάλη τον Αύγουστο και σχετικά μικρή τον Ιούνιο. Έχουν μεγαλύτερη ένταση την ημέρα ενώ το βράδυ κοπάζουν. Για τον υπολογισμό τους στο Αι-γαίο θα πρέπει η διαφορά πίεσης μεταξύ Κερκύρας – Ρόδου (Dp (Kr - Rd)) και Θεσσαλο-νίκης – Ρόδου (Ts-Rd) να είναι μεγαλύτερη από 8hPa. Υπολογίζεται δε από το τύπο: Dp(Kr-Rd) * 3+15% (Dp(Ts-Rd)) =VΑΙΓΑΙΟ. ΙΙ. Βαρδάρης. Βορειοδυτικός σφοδρός και ξηρός άνεμος με συχνότητα εμφάνισης 40 ημερών το χρόνο και διάρκεια 1-2 ημερών. Πνέει στην περιοχή της Θεσσαλονίκης.

5. ΑΝΕΜΟΙ

000062

Page 83

63 Γ. Ημερήσιοι. Δημιουργούνται κατά την διάρκεια του 24ώρου λόγω διαφοράς θερμο-κρασίας μεταξύ ημέρας και θάλασσας τόσο κατά την διάρκεια της ημέρας όσο και της νύ-χτας. Αυτοί είναι γνωστοί και σαν αύρες και είναι : Ι. Θαλάσσια Αύρα. Πνέει από την θάλασσα προς την ξηρά στην διάρκεια της ημέρας ΙΙ. Απόγειος Αύρα. Πνέει από την ξηρά προς την θάλασσα στη διάρκεια της νύκτας

Σχ.57 Τρόπος Πνοής Θαλάσσιας και Απόγειας Αύρας. ΙΙΙ. Κοιλάδων – Ορέων. Την ημέρα ο αέρας στην πλαγιά του βουνού θερμαίνεται και ανολι-σθαίνει ενώ ο ψυχρός αέρας της κοιλάδας εισέρχεται στην θέση του με αποτέλεσμα να φαίνεται ότι πνέει από εκεί. Το βράδυ γίνεται το ανάποδο

Σχ.58 Τρόπος Πνοής Αύρας Κοιλάδων και Ορέων. Δ. Καταβάτες ή καταβατικοί. Είναι άνεμοι που πνέουν κατά την φορά κάποιας κλίσης. Λόγω της βα-ρύτητας του κατέρχεται τις πλαγιές ενός βουνού. Είναι ισχυρότερος την νύκτα.

000063

Page 84

64

Σχ.59 Τρόπος Πνοής Αύρας Καταβάτη. ΗΜΕΡΗΣΙΟΙ ΑΝΕΜΟΙ. ΑΥΡΕΣ ΚΑΙ ΚΑΙΡΟΣ. ΡΕΥΜΑ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΜΕ ΧΑΜΗΛΕΣ ΝΕΦΩΣΕΙΣ (ΑΙΓΑΙΟ) ΒΑ ΟΛΑ ΤΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΠΡΟΣΗΝΕΜΑ Β ΚΥΚΛΑΔΕΣ - Β. ΚΡΗΤΗ Α ΣΥΝΤΗΡΕΙ-ΑΠΛΑ ΔΕΝ ΒΓΑΖΕΙ ΝΑ ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟΣ - ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ (ΘΟΛΩΣΗ) Ν ΕΝΤΟΝΗ ΘΟΛΩΣΗ ΚΑΙ St ΝΔ ΧΑΜΗΛΕΣ ΝΕΦΩΣΕΙΣ St ΟΜΙΧΛΕΣ (Δ. ΕΛΛΑΔΑ) ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΑΝΕΜΟΥ Αύρα ασθενής 4 – 6 KNΟTS Απαλή 7 – 10 KNΟTS Μέτρια 11 – 16 KNΟTS Δροσερή 17 – 21 KNΟTS Ισχυρή 22 – 27 KNΟTS ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΙΣΟΒΑΡΩΝ ΚΑΙ ΕΝΤΑΣΗ ΑΝΕΜΟΥ 600κμ ελαφρά αύρα 2Β 500κμ μέτρια αύρα 4Β 400κμ Δροσερή αύρα 5Β 300κμ Ισχυρή αύρα 6Β 200κμ καταιγίδα 7Β 100κμ ισχυρή καταιγίδα 9Β ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΝΕΜΩΝ Β ΒΟΡΡΑΣ ΤΡΑΜΟΥΝΤΑΝΑ ΒΑ ΜΕΣΗΣ ΓΡΕΓΟΣ Α ΑΠΗΛΙΩΤΗΣ ΛΕΒΑΝΤΕΣ ΝΑ ΕΥΡΟΣ ΣΟΡΟΚΟΣ Ν ΝΟΤΟΣ ΟΣΤΡΙΑ ΝΔ ΛΙΨ ΓΑΡΜΠΗΣ Δ ΖΕΦΥΡΟΣ ΠΟΥΝΕΝΤΕΣ ΒΔ ΣΚΥΡΩΝ ΜΑΪΣΤΡΟΣ

000064

Page 85

65

Σχ.60 Ονομασία Ανέμων.

000065

Page 86

66

Σχ.61 Κατακόρυφη Δομή της Ατμόσφαιρας. Οι σταθερές στάθμες πίεσης με το μέσο ύψος τους καθώς και την μέση θερμοκρα-σία τους περίπου. ΣΤΑΘΜΗ σε hPa ΥΨΟΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ 1.000 SFC Η ΨΗΛΩΤΕΡA +15 οC 850 1500m 478ft +06 οC 700 3000m 9882ft -05 οC 500 5520m 13801ft -12 οC 400 7000m 18289ft -21 οC 300 9000m 23574ft -32 οC 250 10600m 30065ft -45 οC 200 12000m 33999ft -52 οC 150 13500m 38662ft -56 οC 100 16500m 70 18500m 53083ft -56 οC 50 20500m 30 23500m 20 26500m 10 31000m

6. ΑΝΩΤΕΡΟΙ ΑΝΕΜΟΙ & ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ

000066

Page 87

Ορατότητα Η απόσταση στην οποία μπορούμε να διακρίνουμε με γυμνό μάτι ευμεγέθη αντικεί-μενα την ημέρα ή φώτα μέτριας έντασης το βράδυ.

Σχ.65 Διάγραμμα Υπολογισμού Ορατότητας. Θόλωση Η έλλειψη διαύγειας, καθαρότητας Αχλύ Καταχνιά, μουντάδα που περιορίζει την ορατότητα μεταξύ 1 και 2χλμ. Άλως Φωτεινός κύκλος γύρω από τον ήλιο ή το φεγγάρι. Η δημιουργία του οφείλεται στην διάθλαση του φωτός. Υπάρχουν αρκετοί τύποι άλω όπως ο συνήθης, μεγάλη άλως, πα-ρήλιος κύκλος, άλως των 90ο , εφαπτόμενα τόξα, παρήλιος ή παρασελήνη και αντήλιος.

Σχ.66 Άλως. Στέμμα ή Cοrοna

9. ΟΡΑΤΟΤΗΤΑ

000075

Page 88

Ενας ασπροκίτρινος κύκλος γύρω από τον ήλιο ή φεγγάρι.

Σχ.67 Στέμα ή Κορώνα Ίριδα ή Ουράνιο τόξο Οπτικό φαινόμενο που οφείλεται στην διάθλαση του φωτός πάνω σε υδροσταγονί-δια

Σχ.68 Ίριδα ή Ουράνιο Τόξο. Ομίχλη α Χαμηλό νέφος πάχους 300 - 1500ft που μειώνει την φωτεινότητα της α-τμόσφαιρας και περιορίζει την ορατότητα λιγότερο από 1χλμ, καταχνιά.

000076

‘

Page 89

β Σχηματισμός της Τροπόσφαιρας που μοιάζει με νέφωση, μα σε αντίθεση μ’ αυτή βρίσκεται πιο χαμηλά στο έδαφος.

Σχ.69 Ομίχλη.

Η ομίχλη αποτελείται από μικροσκοπικά σταγονίδια νερού που υγροποιούνται στην ατμόσφαιρα, λίγο πιο πάνω από την επιφάνεια της γης. Το ύψος της ομίχλης είναι πάνω από τη ξηρά μεγαλύτερο απ' ότι πάνω από τη θάλασσα. Η ύπαρξη της ομίχλης προϋποθέτει και την ύπαρξη στρώματος αναστροφής. Μόλις η αναστροφή διαλυθεί διαλύ-εται και η ομίχλη. Οι παράγοντες που ευνοούν το σχηματισμό της είναι: α. Να υπάρχει αρκετή υγρασία στην ατμόσφαιρα, (>97%) β. Ο άνεμος να είναι ασθενής ( ≥5Kts) γ. Ο ουρανός στην διάρκεια της νύκτας να είναι ανέφελος Η πιο ευνοϊκή ώρα για τη δημιουργία ομίχλης είναι λίγο μετά την ανατολή (περίπου 10’), οπότε και παρατηρείται η χαμηλότερη θερμοκρασία της ημέρας. Οι παράγοντες που ευνοούν τη διάλυση ομίχλης είναι: α. Οι ισχυροί άνεμοι β. Η υπερθέρμανση του εδάφους Οι τύποι ομίχλης που παρατηρούνται είναι οι παρακάτω : ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ Δημιουργείται από τη ψύξη υγρού και ψυχρού αέρα κοντά στην επιφάνεια. Σχηματί-ζεται τη νύκτα πάνω από τη ξηρά με ανέφελο ουρανό. Παρατηρείται κυρίως σε πεδινές εκτάσεις και κοιλάδες. Σχηματίζεται το πρωί όταν η θερμοκρασία έχει τη χαμηλότερη τιμή της και διαλύεται 3-4 ώρες μετά. Δημιουργείται με ανέφελο ουρανό κατά τη διάρκεια της νύχτας, ασθενή άνεμο (κάτω από 5 Knοts) και αυξημένη σχετική υγρασία (Σ.Υ) (πάνω από 97%). ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Δημιουργείται όταν θερμές και υγρές Α.Μ κινούνται πάνω από ψυχρές επιφάνειες. Σχηματίζονται πάνω από την ξηρά κατά τη ψυχρή περίοδο ενώ πάνω από τη θάλασσα τη θερμή περίοδο. Διάφοροι τύποι της είναι Θαλάσσια, Κλιτύων, Νησιώτικη και Μετωπική ΑΝΑΜΙΞΗΣ Δημιουργείται από την ανάμιξη θερμών και υγρών Α.Μ. ΜΕΤΩΠΙΚΗ ‘Η ΒΡΟΧΗΣ Δημιουργείται κοντά σε μέτωπα

000077

Page 90

Σχ.70 Ομίχλη Υετού. ΑΝΑΣΤΡΟΦΗΣ Δημιουργείται από την παγίδευση υγρού αέρα. ΟΡΕΟΓΡΑΦΙΚΗ Δημιουργείται λόγω ανολίσθησης του αέρα στις πλαγιές των βουνών

Σχ.71 Ομίχλη Αν0λίσθησης ή ορογραφική. ΕΞΑΤΜΙΣΗΣ Δημιουργείται στη θάλασσα όταν η θερμοκρασία είναι μικρότερη από 0οC και όταν η διαφορά μεταξύ θερμοκρασίας αέρα – θαλάσσης είναι πολύ μεγάλη ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΟΜΙΧΛΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ 1η ΜΕΘΟΔΟΣ 1. Από το Τdsfc ανέρχομαι κατά τις ισόθερμες. 2. Έχω βρει το LCL και την Tc. 3. Βρίσκω την Humidity Mixing Ratiο (Αναλογία Μίγματος Υγρασίας) στο LCL και η τομή της ισόθερμου με την Τsfc είναι η ΤFΟG. 4. Αν η θερμοκρασία είναι υπεραδιαβατική ή υγροαδιαβατική τότε ανερχόμαστε από την Tc. 5. Αν η θερμοκρασία είναι ξηροαδιαβατική τότε η Τdsfc συμπίπτει με την ΤFΟG. 6. Αν υπάρχει αναστροφή στα πρώτα 30hPa τότε η Τdsfc συμπίπτει με την ΤFΟG 7. Αν βρέχει ή υπάρχει αύρα τότε η προβλεπόμενη ΤFΟG > ΤFΟG’ η οποία πραγ-ματικά παρατηρείται (έχει μεγαλύτερη τιμή). 2η ΜΕΘΟΔΟΣ Αν ΤFΟG είναι η θερμοκρασία ομίχλης και Τ12 η θερμοκρασία και Τd12 το σημείο δρό-σου στις 12:00UTC τότε AYATTT d +=+−+= 55.0)(844.0)(044.0 1212fog . Όπου οι τιμές των Υ και Α υπολογίζονται από τους επόμενους πίνακες.

000078

Page 91

Y Τ12 Τd12 30 25 20 15 10 5 0 -5 -10 20 17.7 17.4 17.2 18 16.0 15.7 15.5 16 14.3 14.1 13.8 14 12.6 12.4 12.1 11.9 12 10.9 10.7 10.5 10.2 10 09.2 09.0 08.8 08.6 08.3 08 07.5 07.3 07.1 06.9 06.6 06 05.8 05.6 05.4 05.2 05.0 4 04.1 03.9 03.7 03.5 03.3 03.0 2 02.5 02.2 02.0 01.8 01.6 01.4 0 00.8 00.6 00.3 00.1 -00.1 -00.3 -00.6 -2 -00.9 -01.1 -01.4 -01.6 -01.8 -02.0 -02.2 -4 -02.6 -02.8 -03.0 -03.3 -03.5 -03.7 -03.9 -6 -04.3 -04.5 -04.7 -05.0 -05.2 -05.4 -05.6 -05.8 -8 -06.0 -06.2 -06.4 -06.6 -06.9 -07.1 -07.3 -07.5 -10 -07.7 -07.9 -08.1 -08.3 -08.6 -08.8 -09.0 -09.2 -09.4

Οι τιμές του Α υπολογίζονται από τον πίνακα Μέσος Γεωστροφικός Ανεμος σε knοts * Μέση νέφωσης σε /8 *

0 – 12 13 – 25 0 – 2 0.0 -1.5 2 – 4 0.0 0.0 4 – 6 1.0 0.5 6 – 8 1.5 0.5

* Μέσες προγνωστικές τιμές για 1800 – 0000 – 0600 UTC Αν η ΤFΟG – ΤΜΙΝ ≥ 1ο C τότε προβλέπεται ομίχλη. Αν η 0.5 ≥ ΤFΟG – ΤΜΙΝ ≥ -1.5ο C τότε προβλέπεται πιθανόν ομίχλη. Αν η ΤFΟG – ΤΜΙΝ ≥ - 2οC τότε δεν προβλέπεται ομίχλη. Στον επόμενο πίνακα φαίνονται οι διάφοροι τύποι ομίχλης, οι περιοχές εμφάνισης της, ο χρόνος κατά τον οποίο αναπτύσσεται καθώς και καιρικές καταστάσεις που τη συ-νοδεύουν.

000079

Οι τιμές του Υ υπολογίζονται από τον πίνακα

Page 92

Τύπος Ομίχλης

Περιοχές Χρόνος Ορατότης Συνοδευόμενες Καταστάσεις

Ανάπτυξης Λιμνών Επιφάνεια νερού Απογευματινές, νυχτερινές

πρώτες πρωινές ώρες την ‘Ανοιξη

10 - 20m Στην ισόθερμο του 0οC ομι-χλοκρύσταλλος & υαλόπα-γος

Εδάφους Επίπεδο έδαφος & κοιλάδες ορέων

Απογευματινές, νυχτερινές πρώτες πρωινές ώρες το Φθινόπωρο - Χειμώνα – ‘Ανοιξη

5 - 10m Αναπτύσσεται ξαφνικά το χειμώνα και μπορεί να είναι και διαρκείας.

Υγρά Αχλύς

Σε όλους τους τύ-πους εδάφους και ιδιαίτερα στους δρόμους

Μετά την βροχή λόγω της θέρμανσης του εδάφους από τον ήλιο

15 - 20m Συνήθως είναι μόνο μερικά μέτρα το πάχος της

Ποταμών Πηγές Νερού Απογευματινές, νυχτερινές πρώτες πρωινές ώρες αργά προς το τέλος του Καλοκαιριού ως τα μέσα του Χειμώνα

10 - 20m Ιδιαίτερα έντονη τον Νοέμ-βρη – Δεκέμβρη – Γενάρη

Πάχνη (Παγετός)

Λιβάδια & εκτάσεις καλλιεργημένες

Το χειμώνα με πολύ πα-γωνιά

10 - 20m Υγρά ομίχλη δεν προκαλεί πάγο

Θυέλλης Δάσος Το Καλοκαίρι μετά από μπόρα

15 - 20m Τοπικό φαινόμενο, παρουσι-άζεται ξαφνικά.

Ακτών Θάλασσα & ακτές ‘Ολο το χρόνο 5 - 10m Ομίχλη ανάμιξης μεταφερό-μενη στη ξηρά από την αύ-ρα.

Τελμάτων Υγρά τέλματα ‘Ολο το χρόνο. σχετίζεται με την ώρα της ημέρας και τις καιρικές συνθήκες

5 - 10m Συχνά μερικά μέτρα ύψος

Καπνομί-χλη ή Αι-θαλομίχλη (Smοg)

Πόλεις Ιδιαίτερα το Φθινόπωρο και το Χειμώνα ενώ μπορεί να είναι μεγάλης διαρκείας.

1 - 5m Ανάμικτος καπνός - ρύποι και αιωρούμενα σωματίδια σκόνης.

Κοιλάδων Λεκάνες, λόφοι & κοιλάδες βουνών

Απογευματινές, νυχτερινές πρώτες πρωινές ώρες όλο το χρόνο με πολύ υγρές συνθήκες.

10 - 20m Ανυψούμενα ίχνη αχλύος είναι ενδεικτικά της ανάπτυ-ξης

Αχλύς των βουνών

Βουνά & οροπέδια ‘Ολο το χρόνο σε κρύο με ανέμους καιρό

5 – 10m Ομίχλη ανάμιξης συνήθως υγρή. Τον χειμώνα συνοδεύ-εται από υαλόπαγο.

ΤΥΠΟΙ ΟΜΙΧΛΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥΣ

000080

Page 93

Εχουμε τα παρακάτω είδη θερμοβαθμίδων: 2ο/100ft Kατακόρυφη 1ο/300ft Ξηροαδιαβατική 1ο/600ft Υγροαδιαβατική

Ακόμα η θερμοκρασία με το ύψος μειώνεται : 3ο/1000ft Ως τα 5000ft και εκτός νεφών 1ο/1000ft Από τα 5-7000ft και εντός νεφών 2ο/1000ft Από τα 7000ft και πάνω

1½ο/1000ft Εκτός νεφών Εξάτμιση Η διεργασία κατά την οποία τα μόρια του νερού (στερεής ή υγρής κατάστασης) δια-φεύγουν από την επιφάνεια τους στον ελεύθερο αέρα με την μορφή αόρατων υδρατμών.

Δρόσος ή δροσιά Σταγόνες νερού που σχηματίζονται στα φύλλα ή την χλόη και άλλα αντικείμενα του εδάφους όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος αυτά αέρα σε αίθρια νύκτα κατέβει κάτω κοντά στο σημείο δρόσου. Πάχνη Πτώση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας κοντά ή κάτω από το μηδέν με αποτέλε-σμα τη μετατροπή του νερού σε παγοκρυστάλλους. Παγετός Πτώση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας κάτω από το μηδέν με αποτέλεσμα τη μετατροπή του νερού σε πάγο, το υπερβολικό κρύο , παγωνιά. Ο παγετός χαρακτηρίζεται σαν Ολικός ‘Οταν η μεγίστη θερμοκρασία δεν ξεπερνά καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας το μηδέν Μερικός ‘Οταν η ελάχιστη θερμοκρασία είναι μόνο για μερικές ώρες κάτω το μηδέν και αργότερα το ξεπερνά. Μεταφορά θερμότητας Η μεταφορά θερμικής ενέργειας από την μια θέση σε άλλη, γίνεται δε με αγωγιμότη-τα, μεταφορά και ακτινοβολία. Υπάρχουν δε τα παρακάτω είδη θερμικής μεταφοράς Οριζόντιος Η μεταφορά της θερμότητας γίνεται με την οριζόντια κίνηση του αέρα Κατακόρυφος Η μεταφορά της θερμότητας γίνεται με την κατακόρυφη κίνη-ση του αέρα Αναστροφή Όταν η θερμοκρασία του αέρα αυξάνει με το ύψος ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (RADIATIΟN) Απαντάται στα χαμηλά στρώματα λόγω ψύξης ή θέρμανσης. Η καμπύλη υ-γρασίας (Τd) δεν ακολουθεί την καμπύλη θερμοκρασίας (Τ). ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ (SUBSIDΕNSΕ) Απαντάται στα μέσα και υψηλά στρώματα. Η (Τd) αποκλίνει με την (Τ) από την άλλη μεριά.

10. ΙΣΟΘΕΡΜΟΣ – ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Θερμοκρασία Ο βαθμός θέρμανσης ή ψύξης που παρατηρήθηκε με ένα θερμόμετρο Θερμίδα Το ποσό της θερμότητας που απαιτείται για να ανέβει η θερμοκρασία ενός γραμμα-ρίου νερού κατά ένα βαθμό Θερμοβαθμίδα Η ελάττωση της θερμοκρασίας με το ύψος. ‘

000081

Page 94

ΜΕΤΩΠΙΚΗ (FRΟNTAL) Η (Τd) και η (Τ) παρουσιάζουν αναστροφή σχεδόν παράλληλη. Στο Βραδέως Κινούμενο Ψυχρό Μέτωπο (ΒΚΨΜ) η αναστροφή είναι μικρής έντασης ενώ στο Ταχέως Κινούμενο (ΤΚΨΜ) είναι μεγάλης έντασης.

Σχ.72 Τύποι Αναστροφών Θερμοκρασίας. ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ - ΕΛΑΧΙΣΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ 1. ΜΕΓΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ. Από την Τ850 κατέρχομαι ξηροαδιαβατικά (ΞΑΔ) αν ο καιρός είναι σχεδόν αί-θριος ως λίγο Νεφελώδης και υγροαδιαβατικά (ΥΑΔ) αν ο καιρός είναι Νεφελώδης ως νε-φοσκεπής, μέχρι την επιφάνεια. Σε περιπτώσεις αναστροφής, αν είναι 4-6000ft πάνω από την επιφάνεια, τότε από την κορυφή της αναστροφής κατέρχομαι ξηροαδιαβατικά (ΞΑΔ) ή υγροαδιαβατικά (ΥΑΔ) ανάλογα του αναμενόμενου καιρού.

Σχ.73 Υπολογισμός Μέγιστης Θερμοκρασίας χωρίς Αναστροφή με αίθριο (Α), με νεφελώδη (Β) ουρανό και με αναστροφή μεταξύ 4000 ως 6000ft με αίθριο (C), με νεφε-λώδη (D) ουρανό.

000082

Page 95

2. ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ. Από τη Τ850 κατέρχομαι κατά τις υγροαδιαβατικές (ΥΑΔ) μέχρι την επιφάνεια. Η μεγίστη θερμοκρασία της ημέρας υπολογίζεται από την ανάλυση του πρωινού διαγράμμα-τος ενώ η ελαχίστη της επομένης από την ανάλυση του μεσημεριανού διαγράμματος.

Σχ.74 Υπολογισμός Ελάχιστης Θερμοκρασίας. ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ σε οC.

ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΗ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ ΙΟΝΙΟ 13.7 13.6 14.5 16.1 19.2 22.8 25.1 25.8 24.3 21.7 18.6 15.6 Β. ΑΙΓΑΙΟ 10 9.4 11.5 14.9 18.1 22.2 24.6 24.6 21.6 18.6 15.2 10.8 ΚΕΝ. ΑΙΓΑΙΟ 11.9 12.6 13.4 16.1 19.5 22.9 26 25.9 23.3 20.1 17 13.5 Ν. ΑΙΓΑΙΟ 14.2 14 14.8 16.7 19.5 22.9 25 25.7 24.2 19.1 19.1 16.2 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ.

Για τη χώρα μας οι μέσες τιμές θερμοκρασίας σε οC κατά στάθμη είναι ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΗ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ ΜΟ ΘΕΡΟΣ Τ850 – Τ500

25.3 25.4 25.5 26.4 27.7 27.4 26.1 26.7 25.1 25.7 25.6 24.9 26.1

ΤSFC – Τ500 35.4 35.2 35.3 36.4 37.5 37.9 37 37.3 36 35.9 35.5 35 36.2 ΧΕΙΜΩΝ Τ900 – Τ600

18.4 18.4 18.3 20 21.2 21.3 20.6 22 18.5 18.7 18.2 18 19.4

ΜΕΣΗ Τ500* 24.9 23.3 23.4 20.9 17.4 13.2 9.5 8.9 12.6 15.9 18.9 22 17.6 Τ850 4 2.1 2.1 5.9 10.3 14.2 16.6 17.8 12.7 9.8 6.7 2.9 8.5 ΤSFC 10.5 11.9 11.9 15.5 20.4 24.7 27.5 28.4 23.6 20 16.6 13 18.5 Τ900 3.2 5 4.8 9 13.6 17.2 20.3 21.5 15.8 12.6 9.1 5.6 11.5 Τ600* 15.2 13.3 13.5 11 7.6 3.6 0.3 0.5 2.7 5.1 9.1 12.4 7.9 ΥΠΟΜΝΗΜΑ (*) ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ

ΑΚΡΕΣ ΤΙΜΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ.

ΑΠΟΛΥΤΕΣ ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ ΑΠΟΛΥΤΕΣ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ ΑΦΡΙΚΗ AZIZIA (ΛΙΒΥΗ) 58οC ΜΑΡΟΚΟ -24.1 οC

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ QUΕΕNSLAND 53.0 οC KIARPUΕ -15.0 οC ΑΣΙΑ JACBABAD (ΠΑΚΙΣΤΑΝ) 52.2 οC ΝΟSTΟC -89.0 οC

Β. ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ 56.6 οC YUKΟN (Β.ΚΑΝΑΔΑΣ) -62.8 οC Ν. ΑΜΕΡΙΚΗ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ 48.9 οC ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ -32.8 οC ΕΥΡΩΠΗ ΙΣΠΑΝΙΑ 51.1 οC ΕΣΣΔ -55..0 οC ΕΛΛΑΔΑ ΤΡΙΚΑΛΑ 47.2 οC ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ -27.8 οC

000083

Page 96

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Α. ΔΕΙΚΤΗΣ ΨΥΧΡΟΤΗΤΑΣ (Ή ΑΙΣΘΗΤΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ). (WIND CHILL FACTOR / INDEX). Καθορίζεται σαν ο βαθμός ψύξης που προκύπτει από κάθε συνδυασμό θερμοκρα-σίας και ανέμου και εκφράζεται από την απώλεια θερμότητας της επιφάνειας του δέρμα-τος των ανθρώπινων σωμάτων. (kg cal / h m2). Ο δείκτης ψυχρότητας ή αισθητής θερμότητας (wind chill) βασίζεται στο ρυθμό ψύ-ξης ή απώλειας θερμότητας ενός γυμνού σώματος όταν αυτό βρίσκεται σε σκιά λόγω του συνδυασμού της επίδρασης ανέμου και του ψύχους. ΔΙΟΡΘΩΜΕΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Ή ΑΙΣΘΗΤΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ (WIND CHILL). Είναι ο βαθμός που ψύχεται ένα σώμα όταν είναι σε σκιά λόγω της πνοής του ανέ-μου.

000084

Page 97

ΤΙΜΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΩΣΗ Έως 4ο C -------- --------

4 έως -6 C° ΚΡΥΟ Δυσάρεστη

-7 έως -17 C° ΠΟΛΥ ΚΡΥΟ Πολύ Δυσάρεστη

-18 έως -28 C° ΠΑΓΩΜΕΝΟ Πιθανό Πάγωμα. Το εκτιθέμενο δέρμα μπορεί να παγώ-σει σε 5’. ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ

-29 έως -56 C° ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΚΡΥΟ Σίγουρο Πάγωμα. Το εκτιθέμενο δέρμα μπορεί να παγώ-σει σε 1’. ΚΑΘΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ.

Πάνω από -56 C° ΠΑΓΩΤΟ Βέβαιο Πάγωμα. Το εκτιθέμενο δέρμα μπορεί να παγώσει σε 30 δεύτερα.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΙΣΘΗΤΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ (WIND CHILL).

Σχ.75 Πίνακας Υπολογισμού Wind Chill. Τwc = 0.045*(5.2735*SQROOT(W) + 10.45 - 0.2778*W)*(T - 33.0)+33 WCF = 1.1626*(5.2735*SQROOT(W) + 10.45 - 0.2778*W)*(33.0 - T) ή Τwc = 13,13 + 0,62* Τ – 13,95 *W0,16 + 0,586 * T * W0,16

Όπου : Τwc = Θερμοκρασία wind chill ET = equivalent temperature (ο C) WCF = Συντελεστής wind chill (W/ m2 ) SQROOT = Συντελεστής επιφάνειας W = Ταχύτητα ανέμου (Km/hr) T = Θερμοκρασία αέρα (ο C)

Εκσυγχρονισμένος πίνακας της αντιληπτής θερμοκρασίας που εμφα-νίζεται από το ανθρώπινο σώμα σαν αποτέλεσμα της ψύξης λόγω της επίδρασης του αέρα. ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΠΙΝΑΚΑ

000085

Page 98

Β. ΔΕΙΚΤΗΣ ΔΥΣΦΟΡΙΑΣ. Βιοκλιματολογικός δείκτης ο οποίος είναι αποτέλεσμα της συσχέτισης της θερμο-κρασίας που παρατηρείται σε ένα τόπο μια συγκεκριμένη στιγμή με την αντίστοιχα παρα-τηρούμενη σχετική υγρασία. Υπολογίζεται από τον τύπο:ΤΕ=Τ-0,4 (Τ - 10) (1 - 0.001F). Οι τιμές του δείκτη είναι:

ΤΕ < 21 ‘Ολοι νιώθουν ευχάριστα 21 < ΤΕ < 26 Δυσφορούν οι ευαίσθητοι 26 < ΤΕ Δυσφορούν όλοι

Τα αποτελέσματα για τιμές μεγαλύτερες του (26) είναι ηλιοπληξία, (30), θερμοπλη-ξία (35), και τέλος θάνατος (>35). Οι τιμές της θερμοκρασίας είναι σε περιβάλλον κλωβού και όχι σε απευθείας έκθεση στον ήλιο.

000086

Page 99

Θ Ε Ρ Μ Ο Κ Ρ Α Σ Ι Α οC Υ 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 20 18.2 18.8 19.5 20.2 20.9 21.6 22.2 22.9 23.6 24.3 25.0 25.7 26.4 27.0 27.7 28.5 29.6 29.7 30.4 Γ 25 18.4 19.1 19.8 20.5 21.2 21.9 22.6 23.3 24.0 24.7 25.4 26.1 26.8 27.5 28.2 28.9 29.8 30.3 31.0 30 18.6 19.4 20.1 20.8 21.5 22.2 23.0 23.7 24.4 25.1 25.8 26.6 27.3 28.0 28.7 29.4 30.2 30.9 31.6 Ρ 35 18.9 19.6 20.4 21.1 21.8 22.6 23.3 24.1 24.8 25.5 26.3 27.0 27.8 28.5 29.2 30.0 30.7 31.5 32.2 40 19.1 19.9 20.6 21.4 22.2 22.9 23.7 24.4 25.2 26.0 26.7 27.5 28.2 29.0 29.8 30.5 31.3 32.0 32.8 Α 45 19.4 20.1 20.9 21.7 22.5 23.3 24.0 24.8 25.6 26.4 27.2 27.9 28.7 29.5 30.3 31.1 31.8 32.6 33.4 50 19.6 20.4 21.2 22.0 22.8 23.6 24.4 25.2 26.0 26.8 27.6 28.4 29.2 30.0 30.8 31.6 32.4 33.2 34.0 Σ 55 19.8 20.7 21.5 22.3 23.1 23.9 24.8 25.6 26.4 27.2 28.0 28.9 29.7 30.5 31.3 32.2 33.0 33.8 34.6 60 20.1 20.9 21.8 22.6 23.4 24.3 25.1 26.0 26.8 27.6 28.4 29.3 30.2 32.0 31.8 32.7 33.5 34.4 35.2 Ι 65 20.2 21.2 22.0 22.9 23.8 24.6 25.5 26.3 27.2 28.1 28.9 29.8 30.6 32.5 32.4 33.2 34.1 34.9 35.8 70 20.6 21.4 22.3 23.2 24.1 25.0 25.8 26.7 27.6 28.5 29.4 30.2 31.1 33.0 32.9 33.8 34.6 35.5 36.4 Α 75 20.8 21.7 22.6 23.5 24.4 25.3 26.2 27.1 28.0 28.9 29.8 30.7 31.6 33.5 33.4 34.3 35.2 36.1 37.0 80 21.0 22.0 22.9 23.8 24.7 25.6 26.6 27.5 28.4 29.3 30.2 31.2 32.1 34.0 33.9 34.8 35.8 36.7 37.6 % 85 21.3 22.2 23.2 24.0 25.0 26.0 26.9 27.9 28.8 29.7 30.7 31.6 32.6 34.5 34.4 35.4 36.3 37.3 38.2 90 21.6 22.5 23.4 24.4 25.4 26.3 27.3 28.2 29.2 30.2 31.1 32.1 33.0 35.0 35 35.9 36.9 37.8 38.8

000087

Page 100

HΕAT INDΕX CHART

RΕLATIΝΕ HUMIDITY (%) TΕMPΕRATURΕ eg F/Deg C) 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100

120/49 117 111 116 123 130 139 148 NA 115/46 103 107 111 115 120 127 135 143 151 NA 110/43 99 102 105 108 112 117 123 130 137 143 150 NA 105/41 95 97 100 102 105 109 113 118 123 129 135 142 149 NA 100/38 91 93 95 97 99 101 104 107 110 115 120 126 132 138 144 NA 95/35 87 88 90 91 93 94 96 98 101 104 107 110 114 119 124 130 136 NA 90/32 83 84 85 86 87 88 90 91 93 95 96 98 100 102 106 109 113 117 122 NA 85/29 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 93 95 97 99 102 105 108 80/27 73 74 75 76 77 77 78 79 79 80 81 81 82 83 85 86 86 87 88 89 91 75/24 69 69 70 71 72 72 73 73 74 74 75 75 76 76 77 77 78 78 79 79 80

VΕRY WARM - FATIGUΕ PΟSSIBLΕ WITH PRΟLΟNGΕD

ΕXPΟSURΕ

HΟT – SUNSTRΟKΕ, HΕAT CRAMPSAND HΕAT ΕXHAUSTIΟN PΟSSIBLΕ

WITH PRΟLΟNGΕD ΕXPΟSURΕ

ΝΕRY HΟT – SUNSTRΟKΕ, HΕAT CRAMPS, ΟR HΕAT ΕXHAUSTIΟN LIKΕLY, HΕATSTg-

ΟKΕ PΟSSIBLΕ WITH PRΟLΟNGΕD ΕXPΟSU-RΕ

ΕXTRΕMΕLY HΟT - HΕAT STRΟKΕ ΟR SUNSTRΟKΕ IMMINΕNT

Σχ.76 Πίνακας Υπολογισμού Δείκτη Δυσφορίας.

000088

Page 101

Αεροχείμαρος Λεπτός σωλήνας ταχέως κινούμενου αέρα κατά μήκος ενός οριζόντιου άξονα με μή-κος εκατοντάδων χιλιομέτρων, πλάτος δεκάδων χιλιομέτρων, και πάχους 1-2 χιλιομέτρων. Τα είδη του είναι Πολικός, Υποτροπικός και Χαμηλού Ύψους

Σχ.77 Αεροχείμαρος και Μετωπικές Επιφάνειες

11. ΑΕΡΟΧΕΙΜΑΡΟΣ

000089

Page 102

Σχ.79 Αεροχείμαρος και ατμοσφαιρική Κυκλοφορία. Τα είδη του είναι Πολικός, Υποτροπικός και Χαμηλού Ύψους Πολικός Εμφανίζεται στα υψηλότερα γ. πλάτη. Το χειμώνα βρίσκεται κοντά στα 300hPa και ανέρχεται στα 250 hPa ή ψηλότερα όταν παρουσιάζεται πάνω από την Μεσόγειο. Παρα-τηρείται σε ύψος περίπου 9-12km (3000ft κάτω από την Τροπόπαυση) και μεταξύ της στάθμης των 300 - 250hPa. Συνήθως βρίσκεται πάνω από την θέση της μετωπικής ζώνης στα 500hPa. Ο πυρήνας του βρίσκεται σε ύψη του 30-35.000Ft και ανεβαίνει στα 40.000Ft πάνω από τη Ν Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Iσχυροί άνεμοι είναι λιγότερο συνήθεις το καλο-καίρι ενώ ταχύτητες 100Κnοts παρατηρούνται μόνο στο μισό της χειμερινής συχνότητας. Η γενική ροή είναι ΒΔ. πάνω από τη Δ. Ευρώπη, στρεφόμενη σε Δ-ΝΔ πάνω από την Α. Ευρώπη και την Μεσόγειο. Υποτροπικός Παρατηρείται σε ύψος περίπου 12-13km και μεταξύ της στάθμης των 200 - 150hPa. Συνήθως βρίσκεται πάνω από την θέση της μετωπικής ζώνης στα 500hPa. Τοποθετείται στην ζώνη πλάτους 20ο - 30ο το χειμώνα και Βορειότερα το καλοκαίρι. Τότε βρίσκεται πε-ρίπου πάνω από την Ελλάδα όπου η παραμονή του αποτελεί ένα φράγμα στην κάθοδο των ψυχρών βορείων Α.Μ. Είναι γενικά δυτικών διευθύνσεων και η μέση ταχύτητα του εί-ναι 110-120Κt το καλοκαίρι, ενώ εισχωρεί στη Κεν. Μεσόγειο με μέση ταχύτητα 60Κt. Χαμηλού ύψους Είναι κλάδοι ισχυρών ανέμων στην χαμηλότερη τροπόσφαιρα. Παρατηρούνται μπροστά από ένα Ψυχρό μέτωπο, πολλές φορές και με περισσότερους του ενός άξονες πλάτους 100km και ταχύτητας 50 - 60 knοts, ή την νύχτα πάνω από την ξηρά λόγω αδια-βατικής ψύξης η οποία προκαλεί επιφανειακές αναστροφές. Τα καλώς ευδιάκριτα μέτωπα συνοδεύονται πάντα από αεροχείμαρο, ενώ το αντίθε-το δεν ισχύει. ‘Εχει παρατηρηθεί ότι κάτω από καλά οργανωμένα παρατηρείται συνήθως κυκλογέννεση, μεγάλη νέφωση και έντονες βροχοπτώσεις. Πάνω από καλά οργανωμένα συστήματα επιφανείας ο αεροχείμαρος έχει την τάση να τα ενισχύει.

000090

Page 103

-#1 .2.12! 3 . /# ÿ ú.1 12 $0 .020&! . ....

Documents

Transcript of -#1 .2.12! 3 . /# ÿ ú.1 12 $0 .020&! . ....