ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

249

9.6 ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ 9.6.1 ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΒΑΣΗΣ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (GIS) 9.6.1.1 ΓΕΝΙΚΑ Τα γεωγραφικά συστήµατα πληροφοριών (GIS) αποτελούν το εργαλείο εκείνο µε το οποίο ο χρήστης είναι σε θέση να διαχειρίζεται µεγάλη ποσότητα χωρικών δεδοµένων, δίνοντάς του την δυνατότητα να συνδυάσει τη διαχείριση της βάσης των δεδοµένων του, παράλληλα µε την ψηφιοποίηση χαρτών. Στα συστήµατα GIS, όλα τα στοιχεία εκείνα τα οποία µπορούν να περιγραφούν γεωγραφικά, γεωαναφέρονται, προκύπτοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο διάφορα θεµατικά επίπεδα δεδοµένων, τα οποία µπορούν να αναλυθούν, να συγκριθούν και να συνδυαστούν µεταξύ τους. Η ανάλυση των δεδοµένων τόσο σε χωρικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο πινάκων αποτελεί ένα πλεονέκτηµα των GIS, σε σχέση µε τα παραδοσιακά συστήµατα βάσης δεδοµένων. Ουσιαστικά κάθε στοιχείο που µπορεί να γεωαναφερθεί και να χαρτογραφηθεί, µπορεί στη συνέχεια να ψηφιοποιηθεί και να αποθηκευτεί, δίνοντας αυτόµατα την δυνατότητα αξιολόγησης, ανάλυσης, συνεχούς ενηµέρωσης και χαρτογράφησής του. Για την χαρτογράφηση της τρωτότητας στην περιοχή µελέτης, χρησιµοποιήθηκε το λογισµικό MapInfo 7.0. Το MapInfo 7.0 αποτελεί ένα αξιόπιστο και ευέλικτο λογισµικό GIS, όπως όλα τα αντίστοιχα λογισµικά. Η ικανότητά του στον χειρισµό και την ανάλυση δεδοµένων και η ευχέρεια του στην απεικόνιση των αποτελεσµάτων είναι παραπάνω από ικανοποιητική και αποδεικνύεται εξίσου σηµαντική στην προσπάθεια προστασίας των υπόγειων υδάτων. Οι διάφορες δε µέθοδοι εκτίµησης και χαρτογράφησης της τρωτότητας χρησιµοποιούν πλέον αποκλειστικά τα Γεωγραφικά Συστήµατα Πληροφοριών, ακριβώς λόγω της µεγάλης ευελιξίας και των λεπτοµερειών στην απεικόνιση των δεδοµένων που προσφέρουν. 9.6.2 ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΕΘΟ∆ΟΥ PRESK ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ Η δηµιουργία ενός χάρτη τρωτότητας δεν θα µπορούσε να πραγµατοποιηθεί χωρίς να ληφθούν υπόψη όλοι εκείνοι οι µεµονωµένοι παράγοντες/κριτήρια οι οποίοι καθορίζουν την οµοιογένεια της εκάστοτε περιοχής µελέτης και την ικανότητά της στην εξασθένιση των ρύπων. Η χαρτογράφηση της εσωτερικής τρωτότητας βασίζεται στον υπολογισµό των διαφόρων φυσικών παραγόντων και κριτηρίων, όπως είναι το έδαφος, η ακόρεστη ζώνη, οι ιδιότητες του υδροφόρου ορίζοντα, ο βαθµός καρστικοποίησης – αν πρόκειται για καρστικούς υδροφόρους ορίζοντες, τα οποία παίζουν σηµαντικό ρόλο στον προσδιορισµό της τρωτότητας των υπόγειων νερών. Η µέθοδος που χρησιµοποιήθηκε στην παρούσα διδακτορική διατριβή είναι µία πολυκριτηριακή µέθοδος αξιολόγησης δεδοµένων, τύπου Point Count System Models. Πρόκειται για έναν συνδυασµό υποκειµενικής βαθµονόµησης των κριτηρίων από τον χρήστη και αριθµητικών πράξεων µεταξύ των επιπέδων των κριτηρίων που επιλέχτηκαν. Στόχος είναι ο υπολογισµός ενός τελικού δείκτη τρωτότητας, µέσω της βαθµονόµησης των κριτηρίων που λήφθηκαν υπόψη, το κάθε ένα από τα οποία αντιπροσωπεύονται από ένα επίπεδο πληροφοριών. Η αριθµητική τιµή της τρωτότητας δίνεται ως εξής: αρχικά υπολογίζεται η τιµή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

250

της κάθε κυψελίδας σε κάθε επίπεδο που χρησιµοποιήθηκε, αφού πρώτα πολλαπλασιαστεί µε έναν συντελεστή βαρύτητας. Στη συνέχεια όλα τα επίπεδα αλληλεπικαλύπτονται και προστίθενται µεταξύ τους. Ο τελικός χάρτης που προκύπτει αντιπροσωπεύει τον χάρτη τρωτότητας του υπόγειου νερού, ο οποίος βασίζεται στις πληροφορίες του κάθε επιπέδου. Όπως αναφέρθηκε ήδη, σκοπός της µεθόδου είναι η εκτίµηση της εσωτερικής τρωτότητας των καρστικών υδροφόρων οριζόντων, στην υπό µελέτη περιοχή. Η ίδια η µέθοδος είναι µία προσέγγιση της µεθόδου RISKE, η οποία αναπτύχθηκε στην Γαλλία από τους PETELET – GIRAUD, DOERFLIGER και CROCHET (2000) και η οποία µε τη σειρά της αποτελεί µία προσέγγιση της µεθόδου EPIK η οποία δηµιουργήθηκε και εφαρµόστηκε αρχικά στην Ελβετία από την DOERFLIGER (1996) για «την σφαιρική και µε µεγάλη ακρίβεια εκτίµηση της ευαισθησίας των υπόγειων υδάτων στις φυσικές και ανθρωπογενείς επιδράσεις στις καρστικές περιοχές». Η µέθοδος λαµβάνει υπόψη της 6 κριτήρια, τα οποία επιτρέπουν την καλύτερη κατανόηση της δοµής του υδροφόρου ορίζοντα και της υπόγειας ροής του νερού µέσα στο καρστικό υδροφόρο µέσο. Τα κριτήρια αυτά είναι: Το Υδροφόρο Πέτρωµα, R, η τοπογραφική Κλίση, I, η Βλάστηση, V, το Εδαφικό Κάλυµµα, S, ο Βαθµός Καρστικοποίησης, K και το Επικάρστ, E. Τα κριτήρια Κλίση και Βλάστηση, στη συνέχεια θα ενοποιηθούν σε ένα κριτήριο, το οποίο θα αντιπροσωπεύει την παρεµπόδιση του νερού είτε στο να φτάσει στην επιφάνεια του καρστικού υδροφόρου πετρώµατος (βλάστηση), είτε στο να κινηθεί από την επιφάνεια και σε µεγαλύτερο βάθος λόγω της κλίσης – δεδοµένου ότι η κατείσδυση ελέγχεται άµεσα από την κλίση του τοπογραφικού αναγλύφου. Το κάθε κριτήριο χωρίζεται σε συγκεκριµένες τάξεις τιµών ενώ σε αυτό αντιστοιχεί κι ένας συντελεστής βαρύτητας, ο οποίος δείχνει την σχετική σηµασία των κριτηρίων µεταξύ τους σε σχέση πάντα µε την τρωτότητα. 9.6.3 ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ GIS ΣΤΗΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΚΑΡΣΤΙΚΩΝ Υ∆ΡΟΦΟΡΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Προκειµένου να εκτιµηθεί και να χαρτογραφηθεί η τρωτότητα του υπόγειου καρστικού υδροφορέα στην περιοχή µελέτης, δηµιουργήθηκε ένας σηµαντικός αριθµός βάσεων δεδοµένων, από τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν για τον σκοπό αυτό, ενώ παράλληλα ψηφιοποιήθηκαν χάρτες, οι οποίοι αποτέλεσαν τα διαφορετικά θεµατικά επίπεδα. Η επεξεργασία των επιπέδων αυτών οδήγησε στον τελικό στόχο. Πιο συγκεκριµένα, πραγµατοποιήθηκε η ψηφιοποίηση του τοπογραφικού αναγλύφου της ευρύτερης περιοχής µελέτης, για την οποία χρησιµοποιήθηκαν τα αντίστοιχα τοπογραφικά διαγράµµατα της Γ.Υ.Σ κλίµακας 1:5.000. Η τοποθέτηση των εικόνων των χαρτών, βασίστηκε στις συντεταγµένες ΗΑΤΤ του κάθε χάρτη, η µετατροπή των οποίων σε συντεταγµένες του ελληνικού συστήµατος συντεταγµένων ΕΓΣΑ89, έγινε µε τη βοήθεια του προγράµµατος µετατροπής συντεταγµένων COORDS. Από τον ψηφιακό χάρτη υποβάθρου, προέκυψε ο χάρτης κλίσεων της περιοχής, ο οποίος µε την κατάλληλη επεξεργασία αποτέλεσε και την ψηφιακή απεικόνιση του κριτηρίου Ι, «Τοπογραφική Κλίση». Με βάση τον γεωλογικό χάρτη του Ι.Γ.Μ.Ε., φύλλο ∆ΑΦΝΗ, κλίµακας 1:50.000 (1978), καθώς και µε τα στοιχεία από την γεωλογική χαρτογράφηση υπαίθρου, κλίµακας 1:10.000, δηµιουργήθηκε ψηφιακά ο γεωλογικός χάρτης της περιοχής µελέτης, κλίµακας 1:20.000.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

251

Από τον ψηφιοποιηµένο γεωλογικό χάρτη, προέκυψε ο χάρτης του κριτηρίου R, «Υδροφόρο Πέτρωµα». Στη συνέχεια, βάσει της χαρτογράφησης υπαίθρου κλίµακας 1:20.000, ψηφιοποιήθηκαν στον υπολογιστή τα κριτήρια V, «Βλάστηση» και S, «Εδαφικό Κάλυµµα», δηµιουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο δύο πρόσθετα θεµατικά επίπεδα. Από τις αναλύσεις των καµπύλων στείρευσης των παροχών των υπό µελέτη πηγών στην περιοχή, κατέστη δυνατή η χαρτογράφηση του κριτήριου Κ, «Βαθµός Καρστικοποίησης», και η δηµιουργία του αντίστοιχου χάρτη. Τέλος, ο χάρτης του κριτηρίου Ε, «Επικάρστ», κατασκευάστηκε βάσει των παρατηρήσεων υπαίθρου και των γεωφυσικών παρατηρήσεων. Κάθε κριτήριο υποδιαιρέθηκε σε τέσσερις τάξεις, η τιµή των οποίων κυµάνθηκε από το 0 έως το 3. Οι ψηφιακοί χάρτες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τα επίπεδα των κριτηρίων, µετατράπηκαν από την διανυσµατική απεικόνιση (vector) σε εκείνη της µορφής κουκίδων (raster). Κατά την διαδικασία αυτή και µε την βοήθεια πάντα του MapInfo, χωρίστηκαν σε κάναβο, του οποίου η κάθε κυψελίδα έχει διαστάσεις 10 x 10 m. Για κάθε κριτήριο, η τιµή της κάθε τάξης του πολλαπλασιάζεται µε τον συντελεστή βαρύτητας του. Οι τιµές που υπολογίζονται µε τον παραπάνω τρόπο για τα πέντε κριτήρια, στη συνέχεια προστίθενται µεταξύ τους προκειµένου να υπολογιστεί ο συνολικός δείκτης τρωτότητας Ig. Παράλληλα µε τον υπολογισµό αυτόν, πραγµατοποιείται και η υπέρθεση των πέντε χαρτών των κριτηρίων µε αποτέλεσµα τη δηµιουργία ενός τελικού χάρτη στον οποίο επιτυγχάνεται η επιφανειακή απεικόνιση του δείκτη Ιg στην περιοχή µελέτης. Η όλη διαδικασία πραγµατοποιείται µε τη βοήθεια του ‘Calculator’ του εργαλείου ‘Analysis’ στο Grid Manager του MapInfo. Στη συνέχεια η τιµή του δείκτη τρωτότητας Ig υποδιαιρείται σε 4 τάξεις, η κάθε µία από τις οποίες αντιπροσωπεύει τον αντίστοιχο βαθµό ευαισθησίας του καρστικού µέσου στις φυσικές και ανθρωπογενείς πιέσεις. Τέλος, πραγµατοποιείται σύγκριση του χάρτη του δείκτη τρωτότητας Ig µε τους χάρτες των υπόλοιπων κριτηρίων. Η σύγκριση αυτή θα βοηθήσει στο να επαληθευθεί η ορθότητα του τελικού χάρτη και να αποφευχθεί οποιοδήποτε λάθος απεικόνιση του δείκτη τρωτότητας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

252

9.7 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ P, R, E, S, K Η εκτίµηση και χαρτογράφηση της τρωτότητας στην περιοχή µελέτης µέσω του υπολογισµού του τελικού δείκτη τρωτότητας Ig, πραγµατοποιήθηκε µε βάση τα κριτήρια P, R, E, S, K, όπως αυτά περιγράφονται παραπάνω. Για κάθε κριτήριο, αναγνωρίστηκαν τα χαρακτηριστικά εκείνα τα οποία το εκφράζουν και µε βάση τα οποία κατέστη δυνατή η ταξινόµησή του σε 4 τάξεις (από 0 έως 3), από εκείνη µε τον µικρότερο βαθµό τρωτότητας έως εκείνη µε τον µεγαλύτερο. Η τάξη ενός κριτηρίου αντιπροσωπεύει τον ίδιο βαθµό τρωτότητας µε την αντίστοιχη τάξη ενός άλλου κριτηρίου. 9.7.1 ΚΡΙΤΗΡΙΟ P: «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ» Ο βαθµός τρωτότητας ενός καρστικού σχηµατισµού καθορίζεται από το πόσο εύκολα ή όχι θα εισέλθει ένας πιθανός ρύπος σε αυτόν, κυρίως µέσω του νερού των κατακρηµνισµάτων, φτάνοντας µέχρι τον υδροφόρο ορίζοντα. Η κίνηση αυτή του νερού προς την επιφάνεια του υδροφόρου ορίζοντα είναι πολύ πιθανόν να παρεµποδιστεί και να καθυστερήσει λόγω δύο σηµαντικών κριτηρίων, τα οποία µε τη σειρά τους παίζουν προστατευτικό ρόλο σε πιθανή ρύπανση των καρστικών υδροφόρων οριζόντων. Το πρώτο κριτήριο είναι η τοπογραφική κλίση, Ι (Inclination). Ανάλογα µε την κλίση του εδάφους, ευνοείται ή όχι η κατείσδυση του νερού προς µεγαλύτερα βάθη. ∆εν είναι τόσο η ποσότητα του νερού όσο ο τρόπος που αυτό θα κατεισδύσει. Σε αυτό το σηµείο υπεισέρχεται η έννοια της κατείσδυσης, η οποία συνδέεται άµεσα µε την τοπογραφική κλίση. Όσο µεγαλύτερη η κλίση, τόσο περισσότερο θα ευνοηθεί η επιφανειακή απορροή του νερού και όχι η κατείσδυσή του προς τον υδροφόρο. Αρκετές φορές αυτό έχει σαν αποτέλεσµα την συγκέντρωσή του και τη δηµιουργία συνθηκών σηµειακής κατείσδυσης, πιθανόν µέσω καταβοθρών, όπου η κίνηση του νερού προς τον καρστικό υδροφόρο θα είναι άµεση και ταχύτατη. Η µικρή κλίση ευνοεί την διάχυτη κατείσδυση προς τον καρστικό υδροφόρο ορίζοντα. Το δεύτερο κριτήριο είναι η βλάστηση. V (Vegetation). Το κριτήριο αυτό λαµβάνει υπόψη του την παρουσία ή την απουσία µόνιµης βλάστησης και την πυκνότητά της. Όλα τα είδη βλάστησης, άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο, επηρεάζουν το καθεστώς κατείσδυσης – απορροής, γιατί αφενός καθυστερούν το νερό να φτάσει στην επιφάνεια του εδάφους και αφετέρου µε το ριζικό τους σύστηµα κατακρατούν ικανοποιητικές ποσότητες νερού και εποµένως και ρύπων, στην περίπτωση που υφίσταται ρύπανση αυτού. Σηµαντική είναι επίσης η επίδρασή της βλάστησης στην εξατµισοδιαπνοή. Ανάλογα µε το είδος της βλάστησης µεταβάλλεται και το ποσοστό της µέσης εξατµισοδιαπνοής. Ο KATZENSTEINER (1999) απλοποιεί και ταξινοµεί την βλάστηση, στις χαµηλές περιοχές των Άλπεων, σε τρεις κατηγορίες ανάλογα µε την επίδρασή τους στην εξατµισοδιαπνοή. Τα αποτελέσµατα δίνονται στον Πίνακα 16:

Νο Τύπος Βλάστησης ΕΤ (%)**

1 ∆άση (3.1)* 35

2 Θάµνοι και χωράφια µε χόρτα (3.2)* 23

3 Γυµνό πέτρωµα (3.3.2)* 7

* Τάξεις χρήσεων γης σύµφωνα µε το CORIN LANDCOVER (EC 1989) ** KATZENSTEINER, 1999

Πίνακας 9.17: Τύποι βλάστησης και επίδρασή τους στο ποσοστό εξατµισοδιαπνοής (KATZENSTEINER, 1999)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

253

Η τοπογραφική κλίση, Ι και η βλάστηση, V, δρουν ανασταλτικά στην κίνηση του νερού των κατακρηµνισµάτων προς την επιφάνεια του καρστικού σχηµατισµού και από εκεί προς µεγαλύτερο βάθος, καθυστερώντας ουσιαστικά την έναρξη της κατείσδυσης. Τα δύο αυτά κριτήρια µπορούν να οµαδοποιηθούν σε ένα ενιαίο κριτήριο, το κριτήριο Προστασίας, P, (Protection). Το κριτήριο αυτό παρέχει την µεγαλύτερη δυνατή προστασία των κριτηρίων Ι και V, τα οποία προστίθενται µε αναλογία 1/5 V και 4/5 Ι (δηλαδή συµµετοχή 20% V και 80% Ι) κατά τον υπολογισµό των καινούριων αριθµητικών τιµών βάσει των οποίων θα οριστούν οι δείκτες τρωτότητας του P. Ο συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου P υπολογίστηκε ίσος µε 0.419. 9.7.1.1 ΚΡΙΤΗΡΙΟ Ι: «ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΛΙΣΗ» Το κριτήριο Ι , η τοπογραφική κλίση, διαιρείται σε τέσσερις τάξεις, οι οποίες είναι οι εξής:

Τάξη Χαρακτηριστικά ∆είκτης

Ιo Πολύ µεγάλη κλίση (> 45ο ) 0

Ι1 Μεγάλη κλίση (25 – 45ο ) 1

Ι2 Μέτρια κλίση (5 – 25ο ) 2

Ι3

Μικρή κλίση (0 – 5ο), καλλιέργειες σε επικλινείς εκτάσεις, λεκάνη απορροής η οποία τροφοδοτεί καταβόθρα

3

Πίνακας 9.18: Τάξεις, χαρακτηριστικά και δείκτης τρωτότητας του κριτηρίου Ι

Όπως φαίνεται από τον Πίνακα, η τελευταία τάξη του κριτηρίου Ι, το οποίο αφορά τον µεγαλύτερο δείκτη τρωτότητας, συµπεριλαµβάνει και την περίπτωση τροφοδοσίας µιας ή περισσοτέρων καταβοθρών. Συνδέεται δηλαδή άµεσα πια και όχι µόνο έµµεσα, η έννοια την κατείσδυσης. Στην περίπτωση αυτή, λόγω της σπουδαιότητας που εµφανίζει η ύπαρξη καταβοθρών ως προς την τρωτότητα, λόγω της αµεσότητας και της ταχύτητας µε την οποία εισέρχεται το νερό από την επιφάνεια προς τον υδροφόρο, κρίθηκε απαραίτητη η ένταξή τους στο κριτήριο Ι και στην τάξη Ι3. Η ταξινόµηση του κριτηρίου Ι δίνεται ως εξής: Ι0: Μηδενική έως ελάχιστη επίδραση στην τρωτότητα. Η τάξη αυτή συµπεριλαµβάνει τις πολύ µεγάλες κλίσεις που παρατηρούνται σε µία λεκάνη απορροής και οι οποίες είναι µεγαλύτερες των 45ο. Σε τέτοιες κλίσεις ευνοείται η επιφανειακή απορροή του νερού, η οποία κυριαρχεί, ενώ αντίθετα η κατείσδυση είναι ασήµαντη έως µηδενική. Η επίδραση στην τρωτότητα είναι εποµένως ασήµαντη. Ι1: Μικρή επίδραση στην τρωτότητα. Οι κλίσεις µεταξύ 25 – 45ο, οι οποίες εξακολουθούν να είναι αρκετά µεγάλες και οι οποίες επίσης ευνοούν την επιφανειακή απορροή ανήκουν σε αυτήν την τάξη τρωτότητας. Η κατείσδυση υπό αυτές τις συνθήκες είναι πολύ µικρή όπως άλλωστε και η επίδραση του κριτηρίου αυτού στην τρωτότητα. Ι2: Μέτρια επίδραση στην τρωτότητα. Στην τάξη αυτή ανήκουν οι µεσαίες κλίσεις οι οποίες κυµαίνονται από 5ο έως 25ο. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η διαδικασία της κατείσδυσης αρχίζει να αυξάνεται εις βάρος της απορροής, πράγµα το οποίο έχει άµεση επίπτωση και στην επίδραση του κριτηρίου αυτού στην τρωτότητα, η οποία γίνεται πιο έντονη σε σχέση µε τις προηγούµενες δύο τάξεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

254

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω

ΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµπος

ΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ

ΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδι

ΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσα

ΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑ

Προφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. Ηλίας

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Τρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό Τσούµπι

ΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑ

ΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιά

ΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑ

Βαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά Λάκκα

ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

ΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙ

Ψηλή Γ

ούβα

Ψηλή Γ

ούβα

Ψηλή Γ

ούβα

Ψηλή Γ

ούβα

Ψηλή Γ

ούβα

Ψηλή Γ

ούβα

Ψηλή Γ

ούβα

Ψηλή Γ

ούβα

Ψηλή Γ

ούβα

ΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑ

ΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥ

Μεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. Λάκκα

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Προφ

. Ηλία

ς

Προφ

. Ηλία

ς

Προφ

. Ηλία

ς

Προφ

. Ηλία

ς

Προφ

. Ηλία

ς

Προφ

. Ηλία

ς

Προφ

. Ηλία

ς

Προφ

. Ηλία

ς

Προφ

. Ηλία

ς

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

ΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

km210

Εικ. 9.2: Χάρτης κλίσεων της περιοχής µελέτης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

255

Ι3: Έντονη επίδραση στην τρωτότητα. Η τάξη αυτή περιλαµβάνει τις πολύ µικρές κλίσεις µεταξύ 0 – 5ο, όπου η επιφανειακή απορροή είναι πια περιορισµένη, σε αντίθεση µε την κατείσδυση η οποία κυριαρχεί. Στην τάξη αυτή έχουν συµπεριληφθεί τόσο οι καλλιέργειες σε επικλινείς εκτάσεις όσο και η παρουσία καταβοθρών. Στην πρώτη περίπτωση, τονίζεται ότι το όργωµα της γης ευνοεί σηµαντικά την κατείσδυση του νερού ακόµα και σε µεγάλες κλίσεις. Στην δεύτερη περίπτωση, η ύπαρξη καταβοθρών αυξάνει την τρωτότητα του καρστικού υδροφόρου σχηµατισµού καθώς δίνεται η δυνατότητα στους πιθανούς ρύπους να συγκεντρωθούν και να κατεισδύσουν σηµειακά φτάνοντας γρήγορα στον υδροφόρο ορίζοντα. 9.7.1.2 ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ « Ι » ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Στην περιοχή µελέτης, οι µεγαλύτερες κλίσεις 25 – 45ο παρατηρούνται κοντά στις κορυφές των λόφων, τόσο στον ορεινό όγκο του Σιγουνίου όσο και στους λόφους στα περιθώρια της πόλγης. Οι τιµές αυτές είναι ευνοϊκές, επιδρώντας ελάχιστα στην τρωτότητα των καρστικών υδροφόρων οριζόντων, Σε γενικά πλαίσια όµως οι τιµές των κλίσεων στην περιοχή µελέτης κυµαίνονται από 5 – 25ο, όπως φαίνεται και από την εξάπλωση της τάξης αυτής στον χάρτη κλίσεων. Οι κλίσεις αυτές επηρεάζουν σε µεγάλο βαθµό την τρωτότητα των υποκείµενων καρστικών υδροφόρων οριζόντων, µε αποτέλεσµα η τιµή της να είναι πιο αυξηµένη για την τάξη αυτή. Οι πολύ µικρές κλίσεις, µικρότερες των 5ο, εµφανίζονται κυρίως στην πόλγη των Λουσών, όπου καταλαµβάνουν µία αρκετά µεγάλη έκταση. Η τρωτότητα ως προς την τάξη αυτή είναι πολύ αυξηµένη, πράγµα το οποίο αντικατοπτρίζεται και στον δείκτη τρωτότητάς της. 9.7.1.3 ΚΡΙΤΗΡΙΟ V: «ΒΛΑΣΤΗΣΗ» Η υποδιαίρεση του κριτηρίου V, της βλάστησης, πραγµατοποιείται ως εξής:

Τάξη Χαρακτηριστικά ∆είκτης

Vo ∆άσος 0

V1 Μικρά δέντρα και Θάµνοι 1

V2 Αραιοί θάµνοι και δένδρα, καλλιεργήσιµες εκτάσεις, ποώδης βλάστηση.

2

V3 Γυµνό πέτρωµα 3

Πίνακας 9.19: Τάξεις, χαρακτηριστικά και δείκτης τρωτότητας του κριτηρίου V

Το κριτήριο V υποδιαιρείται στις παρακάτω τάξεις: V0: Μηδενική έως ελάχιστη επίδραση στην τρωτότητα. Η πρώτη τάξη του κριτηρίου V περιλαµβάνει την πυκνή βλάστηση που παρατηρείται στα δάση, τον συνδυασµό δηλαδή πυκνών δέντρων και θάµνων. Η βλάστηση αυτή δεν επιτρέπει στο νερό της βροχής να φτάσει κατ’ ευθείαν στην επιφάνεια του εδάφους, παίζοντας έτσι προστατευτικό ρόλο σε σχέση µε τους δυνητικούς ρύπους που πιθανόν να υπάρχουν εν διαλύσει στα ατµοσφαιρικά κατακρηµνίσµατα. Η τρωτότητα του καρστικού σχηµατισµού που βρίσκεται κάτω από αυτό το «κάλυµµα βλάστησης» είναι πολύ µικρή έως µηδενική.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

256

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω

ΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµπος

ΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ

ΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδι

ΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσα

ΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑ

Προφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. Ηλίας

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Τρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό Τσούµπι

ΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑ

ΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιά

ΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑ

Βαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά Λάκκα

ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

ΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙ

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

ΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑ

ΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥ

Μεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. Λάκκα

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

ΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

km210

Εικ. 9.3: Χάρτης επιφανειακής εξάπλωσης της βλάστησης (φυτοκάλυψης) στην περιοχής µελέτης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

257

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω

ΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµπος

ΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ

ΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδι

ΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσαΑµολινίτσα

ΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑ

Προφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. Ηλίας

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Κλέ

φτικο

Τρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό Τσούµπι

ΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑ

ΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιά

ΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑ

Βαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά Λάκκα

ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

ΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙ

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

ΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑ

ΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥ

Μεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. Λάκκα

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Λιβ

άδι

Τρανή Λ

άκκα

Τρανή Λ

άκκα

Τρανή Λ

άκκα

Τρανή Λ

άκκα

Τρανή Λ

άκκα

Τρανή Λ

άκκα

Τρανή Λ

άκκα

Τρανή Λ

άκκα

Τρανή Λ

άκκα

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

ΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

km210

Εικ. 9.4: Χάρτης του κριτηρίου P στην περιοχής µελέτης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

258

V1: Μικρή επίδραση στην τρωτότητα. Σε αυτή την τάξη περιλαµβάνονται τα αραιά δέντρα και οι πυκνοί θάµνοι. Η τρωτότητα κι εδώ είναι µικρή καθώς το νερό εµποδίζεται από το να φτάσει απ’ ευθείας στην επιφάνεια του καρστικού σχηµατισµού. V2: Μέτρια επίδραση στην τρωτότητα. Οι αραιοί θάµνοι και δέντρα, καθώς και οι καλλιεργήσιµες εκτάσεις και οι εκτάσεις που καλύπτονται από φρύγανα, παίζουν έως ένα βαθµό προστατευτικό ρόλο σε σχέση µε τον υποκείµενο καρστικό υδροφόρο ορίζοντα. Η προστασία βέβαια που προσφέρουν είναι σαφώς µειωµένη σε σχέση µε τις δύο προηγούµενες τάξεις, µε αποτέλεσµα ο δείκτης τρωτότητας να είναι µεγαλύτερος. V3: Έντονη επίδραση στην τρωτότητα. Όταν εκλείπει η βλάστηση τότε ο καρστικός σχηµατισµός µένει απροστάτευτος, εκτεθειµένος πια στην άµεση επίδραση των ατµοσφαιρικών κατακρηµνισµάτων. Σε αυτήν την περίπτωση η τρωτότητα των καρστικών σχηµατισµών είναι αρκετά αυξηµένη και ο δείκτης τρωτότητας παίρνει τη µέγιστη τιµή. 9.7.2 ΚΡΙΤΗΡΙΟ R : «Υ∆ΡΟΦΟΡΟ ΠΕΤΡΩΜΑ» Το κριτήριο R, αφορά τους σχηµατισµούς που υδροφορούν και καθορίζεται από την φύση των γεωλογικών σχηµατισµών και της τεκτονικής η οποία τα επηρεάζει άµεσα. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά είναι εκείνα τα οποία ελέγχουν σε πολύ µεγάλο βαθµό την κατείσδυση του νερού. Όλοι οι υπόλοιποι σχηµατισµοί θεωρούνται ότι παίζουν έναν προστατευτικό ρόλο, όσον αφορά τους καρστικούς υδροφόρους ορίζοντες και δεν επηρεάζουν καθόλου τον δείκτη τρωτότητας, µε αποτέλεσµα να βαθµολογούνται µε την τιµή τρωτότητας µηδέν (0). Πρέπει να τονιστεί εδώ ότι για το κριτήριο R, λαµβάνεται υπόψη µόνο η λιθολογία και όχι η στρωµατογραφία των σχηµατισµών. Στον Πίνακα 9.20 εµφανίζονται οι διαφορετικές τάξεις του κριτηρίου R, ο αριθµητικός δείκτης για την κάθε µία, καθώς και ο συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου R, για τον υπολογισµό της τρωτότητας.

Τάξη Χαρακτηριστικά ∆είκτης Συντελεστής Βαρύτητας

Ro Σχηµατισµοί οι οποίοι θεωρητικά δεν υδροφορούν και ανήκουν στην κατηγορία των σκληρών διερρηγµένων πετρωµάτων

0

R1 Αλλουβιακές αποθέσεις, κώνοι κορηµάτων, συνεκτικά λατυποπαγή και κροκαλοπαγή

1

R2

Λεπτοπλακώδεις, ελαφρώς τεκτονισµένοι ανθρακικοί σχηµατισµοί σε εναλλαγές µε αργιλικούς ή κλαστικούς σχηµατισµούς

2

R3 Συµπαγείς, παχυστρωµατώδεις ασβεστόλιθοι, ελαφρώς τεκτονισµένοι, λεπτοπλακώδεις

3

0.062

Πίνακας 9.20: Τάξεις, χαρακτηριστικά, δείκτης τρωτότητας και συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου R

Η ταξινόµηση του κριτηρίου R είναι η εξής: R0: Μηδενική έως ελάχιστη επίδραση στην τρωτότητα. Η τάξη αυτή αντιπροσωπεύεται από όλους τους σχηµατισµούς οι οποίοι θεωρητικά δεν υδροφορούν και ανήκουν στην κατηγορία των σκληρών διερρηγµένων πετρωµάτων. Οι σχηµατισµοί της κατηγορίας αυτής πρακτικά εµποδίζουν την κατείσδυση του νερού προς µεγαλύτερα βάθη.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

259

R1: Μικρή επίδραση στην τρωτότητα. Οι αλλουβιακές αποθέσεις, κώνοι κορηµάτων, συνεκτικά λατυποπαγή και κροκαλοπαγή, ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία σχηµατισµών. Σε αυτούς, η κίνηση του νερού πραγµατοποιείται µε αργό ρυθµό. R2: Μέτρια επίδραση στην τρωτότητα. Στην τάξη αυτή ανήκουν οι λεπτοπλακώδεις, ελαφρώς τεκτονισµένοι ανθρακικοί σχηµατισµοί σε εναλλαγές µε αργιλικούς ή κλαστικούς σχηµατισµούς. Η κατείσδυση και η κίνηση του νερού είναι αρκετά γρήγορη, αλλά δεν φτάνει µέχρι πολύ µεγάλα βάθη. R3: Έντονη επίδραση στην τρωτότητα. Η τάξη αυτή περιλαµβάνει τους σχηµατισµούς εκείνους µε τον πιο µεγάλο βαθµό τρωτότητας, όπως παχυστρωµατώδεις ανθρακικοί σχηµατισµοί και λεπτοπλακώδεις ανθρακικοί σχηµατισµοί έντονα τεκτονισµένοι. Πρόκειται για σχηµατισµούς στους οποίους, λόγω της φύσης τους, η κίνηση του νερού πραγµατοποιείται εύκολα και γρήγορα. 9.7.2.1 ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ « R » ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Η τάξη R0 αντιπροσωπεύει όλους τους σχηµατισµούς οι οποίοι θεωρητικά δεν υδροφορούν, όπως οι ραδιολαρίτες, τα µεταβατικά στρώµατα, ο φλύσχης, ο κλαστικός σχηµατισµός Πριολίθου. Οι σχηµατισµοί της κατηγορίας αυτής θεωρητικά εµποδίζουν και καθυστερούν την κατείσδυση του νερού προς µεγαλύτερα βάθη προσφέροντας έτσι την καλύτερη δυνατή προστασία στον καρστικό υδροφόρο ορίζοντα. Οι αλλουβιακές αποθέσεις, οι κώνοι κορηµάτων, τα συνεκτικά λατυποπαγή και κροκαλοπαγή, ο σχηµατισµός Κουµάνης, είναι σχηµατισµοί οι οποίοι ανήκουν στην τάξη R1. Σε αυτούς τους σχηµατισµούς η κίνηση του νερού είναι σχετικά αργή, δεν εµποδίζεται όµως η κατείσδυσή του προς τον κατώτερο καρστικό ορίζοντα, µε αποτέλεσµα να επηρεάζει σε πολύ µικρό βαθµό την τρωτότητά του. Στην τάξη R2 ανήκουν οι ανθρακικοί σχηµατισµοί της Πίνδου. Η κατείσδυση και η κίνηση του νερού µέσα σε αυτούς τους σχηµατισµούς είναι αρκετά γρήγορη. Λόγω όµως της ιδιαιτερότητας της ζώνης Πίνδου λόγω της παρουσίας των λεπών και των πτυχώσεων, η κατείσδυση του νερού δεν πραγµατοποιείται µέχρι πολύ µεγάλα βάθη ή καθυστερεί αρκετά µέχρι να φτάσει σε αυτά, µε αποτέλεσµα να υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος για την λειτουργία των µηχανισµών εκείνων της απορρύπανσης. Τέλος οι παχυστρωµατώδεις ανθρακικοί σχηµατισµοί της Τρίπολης και οι έντονα τεκτονισµένοι ανθρακικοί σχηµατισµοί της Πίνδου, ανήκουν στην τάξη R3. Πρόκειται για σχηµατισµούς µέσα στους οποίους, λόγω της φύσης τους, η κίνηση του νερού πραγµατοποιείται εύκολα και γρήγορα, µε αποτέλεσµα το νερό να φτάνει στην κορεσµένη ζώνη σε πολύ µικρό χρονικό διάστηµα, πράγµα το οποίο αυξάνει την τιµή της τρωτότητας του συστήµατος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

260

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω

ΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµπος

ΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ

ΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδι

ΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσα

ΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑ

Προφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. Ηλίας

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Τρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό Τσούµπι

ΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑ

ΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιά

ΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑ

Βαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά Λάκκα

ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

ΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙ

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

ΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑ

ΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥ

Μεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. Λάκκα

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

ΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

km210

Εικ. 9.5: Χάρτης επιφανειακής εξάπλωσης του κριτηρίου R στην περιοχής µελέτης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

261

9.7.3 ΚΡΙΤΗΡΙΟ Ε: «EPIKARST» Όπως έχει ήδη αναφερθεί, το επικάρστ αντιστοιχεί στο ανώτερο τµήµα του καρστικού υδροφόρου ορίζοντα ο οποίος είτε καλύπτεται από έδαφος είτε όχι. Το τµήµα αυτό είναι πολύ διερρηγµένο λόγω τις αποσυµπίεσης των τάσεων που προκαλείται και είναι εύκολο να καρστικοποιηθεί λόγω της επιλεκτικής διάλυσης κατά µήκος των ρωγµών και των διακλάσεων που έχουν δηµιουργηθεί. Η διεργασία αυτή προκαλεί αύξηση της περατότητας σε αυτήν την επιφανειακή ζώνη του καρστικού σχηµατισµού, πράγµα το οποίο, όπως έχει ήδη ειπωθεί, επιτρέπει την συγκέντρωση του νερού σε αυτήν και εν συνεχεία την κυρίως αργή και διάχυτη κατείσδυσή του προς την ακόρεστη ζώνη. Η παρουσία δηλαδή µίας ζώνης επικάρστ στο σώµα ενός καρστικού σχηµατισµού µειώνει την τρωτότητα του, αντί να την αυξάνει. Η αναγνώριση, η εκτίµηση και η χαρτογράφηση της τρωτότητας είναι µία δύσκολη και πολύπλοκη διαδικασία, ειδικά αν πρόκειται για ένα καλυµµένο επικάρστ. Το γεγονός ότι πολύ συχνά η πλευρική εξάπλωση του επικάρστ δεν είναι συνεχής, δηµιουργεί πρόσθετα προβλήµατα. Παρά όµως τις δυσκολίες, υπάρχουν τρόποι αναγνώρισης του επικάρστ, κυρίως από τις εκδηλώσεις του στην επιφάνεια (π.χ. καρστικοί αγωγοί, δολίνες, lapiaz). Στην διεθνή βιβλιογραφία, χρησιµοποιούνται τόσο οι λεπτοµερείς τοπογραφικοί χάρτες όσο και οι αεροφωτογραφίες, προκειµένου να αναγνωριστούν οι γεωµορφολογικές αυτές εµφανίσεις. Βέβαια, οι επιφανειακές µορφές συνδέονται γενικά µε την εις βάθος ανάπτυξη του καρστικού δικτύου και όχι τόσο µε εκείνη του επικάρστ. Η ύπαρξη ή όχι του επικάρστ καθορίζεται από την ύπαρξη φαινοµένων καρστικοποίησης στην ανώτερη ζώνη του καρστικού σχηµατισµού και των διαδικασιών διάλυσης. Το κριτήριο Ε, «επικάρστ», όπως και τα υπόλοιπα κριτήρια της πολυκριτηριακής µεθόδου PRESK, υποδιαιρείται σε τέσσερις τάξεις µε βάση την τρωτότητα, οι οποίες είναι οι εξής: Ε0: Μηδενική έως ελάχιστη επίδραση στην τρωτότητα. Με πάχος µεγαλύτερο του ενός µέτρου και πολύ καλή ανάπτυξη, το επικάρστ της τάξης αυτής, συµβάλλει στην προσωρινή συγκέντρωση του νερού σε µία ανώτερη επιφανειακή ζώνη και εποµένως στην προστασία του υποκείµενου καρστικού υδροφόρου ορίζοντα. Ο δείκτης τρωτότητας θεωρείται ελάχιστος. Ε1: Μικρή επίδραση στην τρωτότητα. Η µείωση του πάχους της ζώνης του επικάρστ καθώς και η ασυνέχεια που παρουσιάζει κατά θέσεις, έχει σαν συνέπεια την ανάλογη µείωση της προστατευτικής του ικανότητας. Ε2: Μέτρια επίδραση στην τρωτότητα. Στην τάξη αυτή το επικάρστ παρουσιάζεται µε πολύ µικρό πάχος και προσωρινή αποθηκευτική ικανότητα του νερού, ενώ και η πλευρική εξάπλωσή του διακόπτεται πολύ συχνά κατά θέσεις. Η τρωτότητα του καρστικού σχηµατισµού είναι µεγαλύτερη σε σχέση µε τις δύο προηγούµενες τάξεις. Ε3: Έντονη επίδραση στην τρωτότητα. Η πλήρης απουσία ανάπτυξης επικάρστ, η έλλειψη δηλαδή οποιασδήποτε ζώνης συγκέντρωσης του νερού πριν την κατείσδυσή του προς τον καρστικό υδροφόρο ορίζοντα σε µεγαλύτερα βάθη, συνεπάγεται και την µεγάλη αύξηση της τρωτότητας του καρστικού σχηµατισµού, η οποία απεικονίζεται άµεσα και στην τιµή του δείκτη της τάξης αυτής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

262

Η περιγραφή των παραπάνω τάξεων δίνεται στον Πίνακα … :

Τάξη Χαρακτηριστικά ∆είκτης Συντελεστής Βαρύτητας

Εo

Παρουσία επικάρστ πάχους > 1 m, πολύ καλής ανάπτυξης, µε πλευρική συνέχεια και το οποίο παρουσιάζει οριζόντιες και κατακόρυφες µορφές διάλυσης.

0

Ε1

Επικάρστ πάχους από 50 cm – 1 m, µέτρια αναπτυγµένο και ασυνεχές. Ικανότητα προσωρινής αποθήκευσης του νερού κοντά στην επιφάνεια.

1

Ε2

Μικρού πάχους επικάρστ <50 cm, µέτρια αναπτυγµένο και ασυνεχές. Πολύ µικρή ικανότητα προσωρινής αποθήκευσης του νερού κοντά στην επιφάνεια.

2

Ε3 Απουσία επικάρστ. Μη προσωρινή αποθήκευση 3

0.097

Πίνακας 9.21: Τάξεις, χαρακτηριστικά, δείκτης τρωτότητας και συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου Ε

9.7.3.1 ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ « E » ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Στην περιοχή µελέτης, η ταξινόµηση των ασβεστολιθικών σχηµατισµών πραγµατοποιήθηκε µε βάση τις παρατηρήσεις υπαίθρου κυρίως στον ορεινό όγκο του Σιγουνίου, ο οποίος εκτείνεται από τον λόφο Αµµολινίτσα στα βόρεια µέχρι το χωριό Κλειτορία στα νότια. Η µελέτη για την εκτίµηση της τάξης του επικάρστ πραγµατοποιήθηκε στους ασβεστόλιθους και των δύο ζωνών. Η ίδια η φύση των πετρωµάτων ήταν εκείνη η οποία διαµόρφωσε κάθε φορά, τον χαρακτηρισµό του επικάρστ συναρτήσει της λιθολογίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η ταξινόµηση των ανθρακικών σχηµατισµών έχει ως εξής: Οι συµπαγείς ασβεστόλιθοι και οι δολοµίτες καθώς και οι δολοµίτες της Τρίπολης εµφανίζουν µία πολύ καλά ανεπτυγµένη ζώνη επικάρστ µε µορφές διάλυσης τόσο οριζόντιες, µε χαρακτηριστικότερο παράδειγµα εκείνο του Σπηλαίου των Λιµνών, όσο και κατακόρυφες, όπως τα δύο ζεύγη των καταβοθρών του Απανώκαµπου, οι καλυµµένες καταβόθρες στις παρυφές του λόφου Αµµολινίτσα καθώς και η εµφάνιση του στοµίου δύο τουλάχιστον κατακόρυφων καρστικών αγωγών πάνω από τις καταβόθρες, σύµφωνα µε µαρτυρίες των κατοίκων της περιοχής. Με βάση τις παραπάνω επιφανειακές εκδηλώσεις του επικάρστ, οι συγκεκριµένοι ανθρακικοί σχηµατισµοί κατατάσσονται στην τάξη Ε0, µε µηδενικό δείκτη τρωτότητας, πράγµα το οποίο σηµαίνει ότι ως προς το κριτήριο Ε, η τρωτότητά τους είναι µηδενική, και εποµένως παίζουν προστατευτικό ρόλο. Οι ασβεστόλιθοι Πίνδου (είτε πρόκειται για ασβεστόλιθους ∆ρυµού, είτε για λεπτοπλακώδεις ασβεστόλιθους) δεν εµφανίζουν την ίδια επιφανειακή εµφάνιση εκδήλωσης του επικάρστ µε εκείνη των ανθρακικών σχηµατισµών της Τρίπολης. Η παρουσία σε αυτούς ρωγµών και διακλάσεων δεν πρέπει να ταυτίζεται µε την δηµιουργία και την ύπαρξη µιας εκτεταµένης και ενιαίας επιφανειακής ζώνης επικάρστ. Στους συγκεκριµένους ασβεστόλιθους, λόγω κυρίως των έντονων τεκτονικών φαινοµένων που έλαβαν χώρα, της απουσίας παρατεταµένης περιόδου ηρεµίας και των συχνών εναλλαγών των ανθρακικών φάσεων µε τους αδιαπέρατους ορίζοντες των ραδιολαριτών και του φλύσχη, δεν δηµιουργήθηκαν πιθανόν οι κατάλληλες εκείνες συνθήκες οι υπεύθυνες για τη δηµιουργία µιας ανώτερης ζώνης επικάρστ. Η παρουσία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

263

του, όταν αυτή υφίσταται, είναι µεµονωµένη, χωρίς πλευρική εξάπλωση. Εποµένως, οι ανθρακικοί σχηµατισµοί της Πίνδου κατατάσσονται στην τάξη Ε3, στην οποία απουσιάζει το επικάρστ και στο οποίο δεν φαίνεται να πραγµατοποιείται προσωρινή αποθήκευση του νερού κάτω από την επιφάνεια. 9.7.4 ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΙ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΠΙΝ∆ΟΥ ΣΕ ΡΟΛΟ «ΕΠΙΚΑΡΣΤ» ΤΩΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΩΝ ΑΝΘΡΑΚΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ ΤΡΙΠΟΛΗΣ Όπως έχει ήδη αναφερθεί λόγω της καλυµµατικής τεκτονικής η οποία έχει λάβει χώρα στον χώρο του Αιγαίου και τα αποτελέσµατα της οποίας είναι εµφανή στην Πελοπόννησο, η σειρά της ζώνης Πίνδου βρίσκεται επωθηµένη πάνω σε εκείνη της Τρίπολης. Στην σειρά της Πίνδου δηµιουργούνται χαρακτηριστικά λέπη, στα οποία εναλλάσσονται οι περατοί µε τους αδιαπέρατους σχηµατισµούς, όπως π.χ. οι ασβεστόλιθοι µε τους ραδιολαρίτες, ενώ πολύ συχνά το πάχος τους παρουσιάζεται αυξηµένο λόγω ακριβώς του διπλασιασµού του συνέπεια της παρουσίας των λεπών αυτών. Συχνά, σε πολλές περιπτώσεις, η σειρά της Πίνδου επωθείται µε τους πλακώδεις ασβεστόλιθους απ’ ευθείας πάνω στους ανθρακικούς σχηµατισµούς της Τρίπολης, µε αποτέλεσµα να υπάρχει υδραυλική επικοινωνία µεταξύ τους. Στις περιπτώσεις όπου η επώθηση πραγµατοποιείται µεταξύ των θεωρητικά αδιαπέρατων σχηµατισµών των ζωνών αυτών π.χ. µεταξύ των ραδιολαριτών Πίνδου και του φλύσχη Τρίπολης, η τεκτονική καταπόνηση είναι τέτοια, ώστε να δηµιουργούνται οι προϋποθέσεις µιας καλής υδραυλικής επικοινωνίας µεταξύ τους και σηµαντικές ποσότητες νερού προερχόµενες κυρίως από τους υδροπερατούς σχηµατισµούς της υπερκείµενης ζώνης της Πίνδου να κατεισδύουν µε τελικό προορισµό τους αντίστοιχους της υποκείµενης ζώνης της Τρίπολης. Εποµένως, δεδοµένου της καλής ή λιγότερο καλής υδραυλικής επικοινωνίας µεταξύ των ασβεστολιθικών σχηµατισµών των δύο ζωνών, είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι οι σχηµατισµοί της ζώνης Πίνδου παίζουν τον ρόλο του επικάρστ στους ανθρακικούς σχηµατισµούς της ζώνης της Τρίπολης. Πραγµατικά, αν λάβει κανείς υπόψη τη συµπεριφορά του συνόλου των σχηµατισµών, θα διαπιστώσει ότι αυτή, είναι δυνατόν να παροµοιαστεί µε εκείνη µιας ζώνης επικάρστ στο ανώτερο τµήµα των καρστικών υδροφόρων οριζόντων, υπό διαφορετική κλίµακα θεώρησης πάντα. Η παραπάνω διαπίστωση βασίζεται στα ίδια τα χαρακτηριστικά της ζώνης Πίνδου στα οποία τον κύριο ρόλο παίζουν οι ανθρακικοί σχηµατισµοί. Καθώς το κάλυµµα της Πίνδου υπέρκειται της ζώνης της Τρίπολης, µπορεί να θεωρηθεί ότι καταλαµβάνει το ανώτερο τµήµα της ακόρεστης ζώνης του υδροφόρου ορίζοντα των ανθρακικών σχηµατισµών της Τρίπολης. Βρίσκεται δηλαδή πάνω από τη µεταβατική εκείνη ζώνη µέσω της οποίας το νερό θα κατεισδύσει προς την ζώνη κορεσµού στον υδροφόρο ορίζοντα που σχηµατίζεται στους ανθρακικούς σχηµατισµούς της ζώνης Τρίπολης. Το πάχος της ζώνης της Πίνδου δεν είναι σταθερό αλλά αντίθετα µεταβάλλεται λόγω των λεπών. Η εναλλαγή επίσης των περατών µε τους αδιαπέρατους σχηµατισµούς δηµιουργεί ένα καθεστώς ασυνέχειας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η πλευρική εξάπλωση των ανθρακικών σχηµατισµών διακόπτεται µε αποτέλεσµα συχνά να µην καλύπτουν εξ’ ολοκλήρου τον υποκείµενο ανθρακικό υδροφόρο ορίζοντα της Τρίπολης. Όπως και στο επικάρστ, έτσι κι εδώ, η περατότητα και το δευτερογενές πορώδες των υπερκείµενων σχηµατισµών µειώνεται µε το βάθος. Κάτι τέτοιο ισχύει και στην περίπτωση όπου η επώθηση έχει πραγµατοποιηθεί µεταξύ των θεωρητικά αδιαπέρατων σχηµατισµών των

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

264

ραδιολαριτών της ζώνης Πίνδου ή του φλύσχη της Τρίπολης, οι οποίοι, όπως προειπώθηκε, είναι έντονα τεκτονισµένοι.

β.

α.

δ.

γ.

Εικ. 9.6: Οι ασβεστόλιθοι Πίνδου, νότια του χωριού Γλάστρα, παίζουν τον ρόλο του επικάρστ του καρστικού υδροφόρου των ανθρακικών σχηµατισµών της Τρίπολης. α έως γ. ∆ιακρίνεται τόσο η τεκτονική καταπόνηση όσο και η καρστικοποίησή τους, δ. Γενική άποψη των εφιππευµένων ασβεστολίθων Πίνδου. Στα αριστερά, µία µικρή σπηλιά.

Σύµφωνα µε τα προηγούµενα, η ζώνη Πίνδου µπορεί να θεωρηθεί σαν ένας επικρεµάµενος υδροφόρος στον οποίο πραγµατοποιούνται διαδικασίες διάλυσης, µε αποτέλεσµα την αύξηση της τρωτότητάς του και ο οποίος βρίσκεται πάνω από τον κύριο καρστικό υδροφόρο ορίζοντα της ζώνης Τρίπολης. Αρχικά, το νερό από την επιφάνεια, κατεισδύει προς τους ανθρακικούς σχηµατισµούς της Πίνδου, όπου αποθηκεύεται προσωρινά. ∆ίνεται δηλαδή ικανός χρόνος προκειµένου να λάβει χώρα ανάµειξη, ανακατανοµή αλλά και έξοδος µέρους του νερού καθώς ο υπερκείµενος αυτός υδροφόρος αποστραγγίζεται εν µέρει πλευρικά, µε αποτέλεσµα την εµφάνιση πηγών. Η υπόλοιπη ποσότητα του νερού κατεισδύει και τροφοδοτεί τον υποκείµενο καρστικό υδροφόρο της Τρίπολης. Η όλη διαδικασία, από την είσοδο του νερού στους σχηµατισµούς της ζώνης Πίνδου, µέχρι την τελική αποθήκευσή του στον υδροφόρο ορίζοντα των ανθρακικών σχηµατισµών της Τρίπολης, µπορεί, σε πολύ ικανοποιητικό βαθµό, να προσεγγιστεί µε την αντίστοιχη διαδικασία της κίνησης του νερού από την επιφάνεια, διαµέσου του επικάρστ προς την κορεσµένη ζώνη του καρστικού υδροφόρου. Εάν εποµένως θεωρηθεί ότι η ζώνη της Πίνδου µε τους ανθρακικούς σχηµατισµούς της, παίζει τον ρόλο του επικάρστ στον υποκείµενο µεγάλου πάχους και

Εικ. 9.7: Ανθρακικοί σχηµατισµοί της Τρίπολης (δεξιά σε πρώτο πλάνο), πάνω στους οποίους βρίσκεται επωθηµένη η σειρά της Πίνδου (αριστερά).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

265

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω

ΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµπος

ΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ

ΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδι

ΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσα

ΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑ

Προφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. Ηλίας

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Τρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό Τσούµπι

ΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑ

ΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιά

ΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑ

Βαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά Λάκκα

ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

ΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙ

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

ΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑ

ΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥ

Μεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. Λάκκα

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Σπάτι

Σπά

τι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπά

τι

Σπάτι

Σπά

τι

ΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

km210

Εικ. 9.8: Χάρτης επιφανειακής κατανοµής του Κριτηρίου Ε, «Επικάρστ», στην περιοχή µελέτης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

266

βρισκόµενο σε µεγαλύτερο βάθος καρστικό υδροφόρο της Τρίπολης, δεδοµένου ότι πρόκειται για ένα επικάρστ µεγάλου πάχους και πολύ ικανοποιητικής προστατευτικής ικανότητας σε σχέση µε τον υποκείµενο υδροφόρο, τότε αυτό κατατάσσεται στην πρώτη τάξη του κριτηρίου Επικάρστ, στην τάξη µε τον ελάχιστο έως µηδενικό αντίκτυπο στην τρωτότητα, δηλαδή την τάξη E0. 9.7.5 ΚΡΙΤΗΡΙΟ S: «Ε∆ΑΦΙΚΟ ΚΑΛΥΜΜΑ» Οι εδαφικοί σχηµατισµοί, οι οποίοι βρίσκονται πάνω από τους καρστικούς υδροφορείς, δηµιουργούν ένα προστατευτικό κάλυµµα. Παίζουν δηλαδή έναν προστατευτικό και ρυθµιστικό ρόλο για τους υδροφόρους αυτούς, απέναντι στους ρύπους εκείνους που πιθανόν να εισέλθουν στο υδροφόρο σύστηµα από την επιφάνεια του εδάφους. Η εκτίµηση λοιπόν αυτής της προστατευτικής ικανότητας του εδάφους φαίνεται ότι είναι πολύ σηµαντική για τον υπολογισµό του τελικού δείκτη τρωτότητας. Η παράµετρος του εδάφους εκείνη, η οποία µπορεί να υπολογιστεί σχετικά εύκολα, στην περίπτωση που δεν υπάρχουν άλλα διαθέσιµα στοιχεία, είναι το πάχος του. Οι τιµές του, µπορούν να βρεθούν έµµεσα από τους σχετικούς εδαφολογικούς χάρτες ή άµεσα από τις µετρήσεις και τις παρατηρήσεις υπαίθρου κατά την χαρτογράφηση της περιοχής µελέτης. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή, λόγω έλλειψης στοιχείων σχετικών τόσο µε το πάχος όσο και µε την υφή των εδαφών που εµφανίζονται στην περιοχή µελέτης, κρίθηκε σκόπιµο να µελετηθεί και να ταξινοµηθεί το κριτήριο S, µόνο ως προς το πάχος του στις επιµέρους περιοχές, όπου αυτό παρουσιάζει επιφανειακή εξάπλωση. Γι’ αυτόν λοιπόν τον λόγο, πραγµατοποιήθηκε χαρτογράφηση του πάχους του κριτηρίου S στην περιοχή µελέτης, σε κλίµακα 1:20000. Οι µετρήσεις πραγµατοποιήθηκαν τόσο µε την παρατήρηση υπαίθρου όσο και µε τις γεωφυσικές διασκοπίσεις. Τα αποτελέσµατα που λήφθηκαν, οµαδοποιήθηκαν και έδωσαν τις εξής τάξης του κριτηρίου S:

Τάξη Χαρακτηριστικά ∆είκτης Συντελεστής Βαρύτητας

So Πάχος > 5 m 0

S1 Πάχος 1 – 5 m 1

S2 Πάχος < 1 m 2

S3 Απουσία εδάφους – γυµνό πέτρωµα 3

0.160

Πίνακας 9.22: Τάξεις, χαρακτηριστικά, δείκτης τρωτότητας και συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου S

Με βάση τον Πίνακα, η ταξινόµηση του κριτηρίου S σε σχέση µε την τρωτότητα, µπορεί να περιγραφεί ως εξής: S0: Μηδενική έως ελάχιστη επίδραση στην τρωτότητα. Στην τάξη αυτή ανήκουν οι εδαφικοί σχηµατισµοί οι οποίοι έχουν πάχος επιφανειακής εξάπλωσης µεγαλύτερο από 5 m, οι οποίοι προστατεύουν σχεδόν ολοκληρωτικά τον υποκείµενο καρστικό υδροφόρο ορίζοντα. S1: Μικρή επίδραση στην τρωτότητα. Το πάχος των εδαφικών σχηµατισµών που ανήκουν σε αυτή την τάξη κυµαίνεται από 1 έως 5 m. Η προστασία του υποκείµενου υδροφόρου ορίζοντα από αυτήν την τάξη των σχηµατισµών είναι αρκετά ικανοποιητική. S2: Μέτρια επίδραση στην τρωτότητα. Η τάξη αυτή αντιπροσωπεύεται από σχηµατισµούς πάχους µικρότερου του ενός µέτρου. Η προστατευτική

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

267

ικανότητά τους είναι σαφώς µειωµένη συγκρινόµενη µε εκείνη των δύο προηγούµενων τάξεων, δεν είναι όµως αµελητέα. S3: Έντονη επίδραση στην τρωτότητα. Στην τελευταία τάξη απουσιάζει εντελώς το εδαφικό κάλυµµα. Εδώ, δεν υφίσταται οποιαδήποτε επιφανειακή προστασία των καρστικών σχηµατισµών. Οι πιθανοί ρύποι εισέρχονται κατ’ ευθείαν στον καρστικό υδροφορέα χωρίς να φιλτράρονται. 9.7.5.1 ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ « S » ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Στην περιοχή µελέτης αντιπροσωπεύονται και οι τέσσερις τάξεις του κριτηρίου «Εδαφικό Κάλυµµα» S. Στην τάξη S0 ανήκουν οι αλουβιακές αποθέσεις της πόλγης, τα συνεκτικά λατυποπαγή και τα κροκαλοπαγή, τα οποία επίσης εµφανίζουν µεγάλο πάχος. Η προστασία που προσφέρουν στον υποκείµενο καρστικό υδροφόρο ορίζοντα, λόγω του πάχους αυτού είναι πολύ σηµαντική γι’ αυτό και θεωρείται ότι δεν επηρεάζουν καθόλου την τρωτότητά του. Οι κώνοι κορηµάτων, τα πλευρικά κορήµατα αλλά και γενικά όλες οι θέσεις εκείνες οι οποίες βρίσκονται σε χαµηλότερο υψόµετρο, µε πιο ήπια κλίση και στις οποίες εµφανίζεται εδαφικό κάλυµµα ή µανδύας αποσάθρωσης µε πάχος από 1 έως 5 m, ανήκουν στην τάξη S1. Η προστατευτική τους ικανότητα είναι κι εδώ σηµαντική. Μικρότερη προστασία από τις δύο προηγούµενες τάξεις παρουσιάζει το εδαφικό κάλυµµα το οποίο ανήκει στην τάξη S3. Το πάχος του δεν ξεπερνάει το ένα µέτρο και µπορεί να αποτελεί είτε έδαφος είτε τον µανδύα αποσάθρωσης του υποκείµενου πετρώµατος στην συγκεκριµένη θέση. Τέλος, όταν πρόκειται για επιφανειακή εµφάνιση του καρστικού σχηµατισµού τότε δεν υφίσταται οποιαδήποτε προστασία λόγω εδαφικού καλύµµατος. Η τρωτότητα είναι κατά πολύ αυξηµένη ενώ το απογυµνωµένο πέτρωµα, απουσία εδάφους, κατατάσσεται στην τάξη S0.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

268

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω

ΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµπος

ΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ

ΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδι

ΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσα

ΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑ

Προφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. Ηλίας

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Τρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό Τσούµπι

ΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑ

ΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιά

ΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑ

Βαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά Λάκκα

ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

ΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙ

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

ΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑ

ΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥ

Μεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. Λάκκα

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

ΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

km210

Εικ. 9.9: Χάρτης του κριτηρίου S στην περιοχής µελέτης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

269

9.7.6 ΚΡΙΤΗΡΙΟ Κ: «ΒΑΘΜΟΣ ΚΑΡΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ» Ένας σηµαντικός παράγοντας ο οποίος επιδρά στην τρωτότητα των καρστικών σχηµατισµών και τον άµεσο έλεγχό της είναι ο βαθµός καρστικοποίησής τους. Η διαλυτική δράση του νερού πάνω στον ανθρακικό σχηµατισµό αλλά και το βάθος και η έκταση µέχρι τα οποία αυτή έχει φτάσει, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προστασία ή όχι των σχηµατισµών απέναντι στους επιφανειακούς ρύπους. Ο υπολογισµός όµως των ορίων και του µεγέθους της καρστικοποίησης ενός ανθρακικού σχηµατισµού αποτελεί έναν από τους πιο δύσκολους παράγοντες για να υπολογισθεί τόσο από ποιοτικής όσο και από ποσοτικής άποψης. Έχουν γίνει προσπάθειες ώστε να δηµιουργηθούν διάφορες µέθοδοι προκειµένου να προσεγγιστεί όσο το δυνατόν πιο σωστά και να εκτιµηθεί το µέγεθος και η έκταση του καρστικού δικτύου. Ένας τρόπος προσέγγισης του κριτηρίου Κ αποτελεί η ανάλυση των καµπύλων στείρευσης µιας ή περισσοτέρων πηγών του καρστικού συστήµατος. Με τον τρόπο αυτό γίνεται προσπάθεια να υπολογισθεί ο βαθµός ανάπτυξης του καρστικού δικτύου συναρτήσει της ταχύτητας και του τρόπου συµπεριφοράς και αντίδρασης µιας πηγής µετά από µία περίοδο βροχοπτώσεων. Μία από τις µεθόδους ανάλυσης των υδρογραµµάτων είναι και η µέθοδος η οποία αναπτύχθηκε από τον MANGΙN (1975), µε την οποία επιτυγχάνεται ένας αρκετά ικανοποιητικός υπολογισµός της ανάπτυξης του καρστικού συστήµατος. Η προσέγγιση του Mangin στην κατανόηση και της τρωτότητας των υπό µελέτη κάθε φορά καρστικών σχηµατισµών βασίζεται στο σύνολο του καρστικού συστήµατος και τα αποθέµατα του νερού τα οποία βρίσκονται µέσα στην κορεσµένη ζώνη. Με λίγα λόγια, δεν λαµβάνει υπόψη τον βαθµό καρστικοποίησης µόνο στην ζώνη κατείσδυσης (ακόρεστη ζώνη) του υδροφόρου, πράγµα το οποίο ενδιαφέρει κυρίως στον υπολογισµό της τρωτότητας. Παρ’ όλ’ αυτά, τα αποτελέσµατα της συγκεκριµένης µεθόδου αποτελούν ένα πολύ χρήσιµο εργαλείο µε βάση το οποίο δίνονται πρόσθετα στοιχεία για την εξάπλωση του καρστικού δικτύου. Στην παρούσα διατριβή, προκειµένου να διαπιστωθεί ο βαθµός καρστικοποίησης των ανθρακικών σχηµατισµών, υπολογίστηκαν οι συντελεστές στείρευσης των πηγών που τις εκφορτίζουν, µε αποτέλεσµα την ταξινόµηση της καρστικοποίησης των σχηµατισµών αυτών ανάλογα µε την τιµή του συντελεστή στείρευσης. Ένας επιπλέον τρόπος καθορισµού του βαθµού καρστικοποίησης, κυρίως κατά την κατακόρυφη συνιστώσα, αποτελούν και οι σπηλαιολογικές παρατηρήσεις. Η ύπαρξη σπηλαίων ή ενός δικτύου από σπήλαια καθώς και η επιφανειακή εµφάνιση καρστικών αγωγών είναι πολύ ικανοποιητικές ενδείξεις του βαθµού καρστικοποίησης της περιοχής µελέτης. Οι αναλύσεις των αποτελεσµάτων από τα πειράµατα ιχνηθετήσεων είναι επίσης µία πολύ καλή µέθοδος προσέγγισης της καρστικοποίησης των ανθρακικών σχηµατισµών. Τα πειράµατα αυτά δίνουν την δυνατότητα να αναγνωριστεί η παρουσία ενός ενεργού ή ανενεργού πλέον, καρστ. Κατά την DOERFLIGER (1996), εάν η ταχύτητα ροής του νερού µεταξύ µιας καταβόθρας και µιας πηγής κατά την ξηρή περίοδο είναι µεγαλύτερη από 15 m/h, ενώ η αντίστοιχη τιµή υπερβαίνει τα 75 m/h κατά την υγρή περίοδο, τότε επιβεβαιώνεται η ύπαρξη ενός καρστικού δικτύου. Τα αποτελέσµατα των παραπάνω µεθόδων και αναλύσεων συµβάλλουν σηµαντικά στην κατανόηση και την χαρτογράφηση του κριτηρίου του «βαθµού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

270

καρστικοποίησης» Κ, το οποίο επηρεάζει την τρωτότητα και ταξινοµείται όπως φαίνεται στον Πίνακα:

Τάξη Χαρακτηριστικά ∆είκτης Συντελεστής Βαρύτητας

Κo Υδροφόρος µε λίγες ή χωρίς καθόλου διακλάσεις

0

Κ1 Υδροφόρος µε διακλάσεις αλλά χωρίς καρστικοποίηση

1

Κ2

Καρστικό δίκτυο µε µειωµένο βαθµό καρστικοποίησης ή κακή επικοινωνία µε την επιφάνεια, ή παρουσία αγωγών πολύ µικρού µεγέθους σε επικοινωνία µε την επιφάνεια. Ταχύτητα ιχνηθετών µικρή.

2

Κ3

Πολύ καλά ανεπτυγµένο καρστικό δίκτυο, παρουσία αγωγών µεσαίου ή µεγαλύτερου µεγέθους, οι οποίοι επικοινωνούν µε την επιφάνεια. Ταχύτητα ιχνηθετών µεγάλη.

3

0.263

Πίνακας 9.23: Τάξεις, χαρακτηριστικά, δείκτης τρωτότητας και συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου Κ

Εποµένως το κριτήριο K ταξινοµείται ως εξής µε βάση την τρωτότητα: Κ0: Μηδενική έως ελάχιστη επίδραση στην τρωτότητα. Στην τάξη αυτή ανήκουν οι υδροφόροι οι οποίοι είτε δεν εµφανίζονται τεκτονισµένοι είτε η παρουσία διακλάσεων είναι πολύ µικρή. Σε αυτήν την περίπτωση η τρωτότητα τους είναι ελάχιστη έως µηδενική, δηλαδή η πιθανότητα ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα από επιφανειακή ρύπανση είναι κατά πολύ µειωµένη σε σχέση µε τις επόµενες κατηγορίες. Κ1: Μικρή επίδραση στην τρωτότητα. Η ύπαρξη διακλάσεων στον υδροφόρο σχηµατισµό τον καθιστά πιο ευάλωτο απέναντι στην οποιαδήποτε επιφανειακή ρύπανση. Λόγω όµως την απουσίας καρστικοποίησης, θεωρείται ότι ο υδροφόρος σχηµατισµός προστατεύεται σε ικανοποιητικό βαθµό. Κ2: Μέτρια επίδραση στην τρωτότητα. Στην τάξη αυτή ο δείκτης τρωτότητας αυξάνεται λόγω ακριβώς της ύπαρξης καρστικοποίησης αλλά και της επικοινωνίας των καρστικών αγωγών, έστω και µικρής διαµέτρου, µε την επιφάνεια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η κίνηση των ρύπων προς τον υδροφόρο ορίζοντα διευκολύνεται και γενικά επιταχύνεται. Η ταχύτητα ροής του νερού κατά την κατακόρυφο είναι σχετικά µικρή και πιθανόν να υπάρχει ακόµα και µικρή δυνατότητα επίδρασης των µηχανισµών απορρύπανσης µέσα στο σώµα του υδροφόρου σχηµατισµού. Κ3: Έντονη επίδραση στην τρωτότητα. Η έντονη καρστικοποίηση και η παρουσία αγωγών µέσα στο σώµα του υδροφόρου, οι οποίοι µάλιστα επικοινωνούν µε την επιφάνεια, καθιστούν τον σχηµατισµό πολύ ευάλωτο σε οποιοδήποτε είδος επιφανειακής ρύπανσης. Επιπλέον, η αύξηση της ταχύτητας του νερού µέσα στους αγωγούς έχει σαν αποτέλεσµα την γρήγορη είσοδο των ρύπων στον υδροφορέα ενώ παράλληλα δεν επιτρέπει την άµεση απορρύπανση του. Η τρωτότητα των ανθρακικών σχηµατισµών στην τάξη αυτή είναι πολύ µεγάλη.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

271

9.7.6.1 ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ « K » ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Οι κύριες τάξεις του κριτηρίου Κ, «βαθµός καρστικοποίησης» που εµφανίζονται στην περιοχή µελέτης είναι οι Κ2 και Κ3. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της ανάλυσης των υπό µελέτη πηγών οι οποίες εκφορτίζουν ανθρακικούς σχηµατισµούς της ζώνης Πίνδου, οι συντελεστές στείρευσης που υπολογίστηκαν κυµαίνονται από 9*10-5 έως 9,78*10-3 ηµέρες-1. Οι συγκεκριµένες τιµές αντιπροσωπεύουν έναν µικρό έως µέτριο βαθµό καρστικοποίησης, πράγµα το οποίο κατατάσσει τους συγκεκριµένους καρστικούς σχηµατισµούς στην τάξη Κ3. Η επίδραση της τάξης αυτής στην τρωτότητα είναι αρκετά σηµαντική ώστε να βαθµολογείται µε τον δεύτερο µεγαλύτερο δείκτη τρωτότητας για το κριτήριο Κ. Η τιµή συντελεστή στείρευσης 2,58*10-2 ηµέρες-1, η οποία υπολογίστηκε για την πηγή S19 (πηγή Πέρα Βρύση) στο χωριό Λουσικό, υποδηλώνει αυξηµένο βαθµό καρστικοποίησης εξ αιτίας πιθανώς του µεγαλύτερου βαθµού τεκτονισµού των λεπτοπλακωδών ασβεστολίθων της ζώνης Πίνδου στην περιοχή, λόγω ακριβώς της εγγύτητάς τους µε την εφίππευση στην ζώνη Πίνδου στα νότια του χωριού αλλά και της επώθησης µεταξύ της ζώνης Πίνδου και εκείνης της Τρίπολης, Β∆-ΝΑ διεύθυνσης, και η οποία διέρχεται από το χωριό Λουσικό. Οι ανθρακικοί σχηµατισµοί της ζώνης Τρίπολης, θεωρούνται ότι είναι έντονα καρστικοποιηµένοι, µε πολύ καλά ανεπτυγµένο καρστικό δίκτυο και µεγάλους καρστικούς αγωγούς, δια µέσου των οποίων το νερό κινείται µε µεγάλες ταχύτητες από την επιφάνεια µέχρι τον υδροφόρο ορίζοντα. Κατατάσσονται λοιπόν στην τάξη Κ3, καθώς η επίδρασή τους στην τρωτότητα είναι πολύ σηµαντική.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ, ΧΑΡΤΕΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ & ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ TΡΩΤΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ PRESK

272

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Προφ. Ηλίας

Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω Επάνω

ΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµποςΚάµπος

ΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙΚΑΤΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙΑΝΩ ΛΟΥΣΟΙ

ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ

ΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδιΠηγάδι

ΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΛΟΥΣΙΚΟΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσαΑµολιν ίτσα

ΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑΚΑΣΤΡΙΑ

Προφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. ΗλίαςΠροφ. Ηλίας

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Κλέφ

τικο

Τρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό ΤσούµπιΤρανό Τσούµπι

ΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑΓΛΑΣΤΡΑ

ΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιάΒελιά

ΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑΚΑΛΛΙΘΕΑ

Βαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά ΛάκκαΒαθειά Λάκκα

ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

ΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙΣΙΓΟΥΝΙ

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

Ψηλή

Γούβα

ΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑΛΕΥΚΑ

ΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥΧΑΡΑΚΤΙΝΟΥ

Μεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. ΛάκκαΜεγ. Λάκκα

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Λιβάδι

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Τρανή

Λάκκα

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Προφ. Η

λίας

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

Σπάτι

ΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑΑΝΩ ΚΛΕΙΤΟΡΙΑ

km210

Εικ 9.10: Χάρτης επιφανειακής εξάπλωσης του κριτηρίου Κ στην περιοχής µελέτης