Τα παρακάτω στοιχεία έχουν αναζητηθεί στην έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD) από το έτος 2009

http://www.oecd.org/department/0,3355,en_2649_34307_1_1_1_1_1,00.html

Προστατευόμενo αγαθό: αέρας

Στην Ελλάδα έχουν μειωθεί σημαντικά οι ατμοσφαιρικοί ρύποι και οι εκπομπές από το 2000, δείχνουν μια σχετική αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τη μόλυνση. Οι εκπομπές νιτρογόνου έχουν παραμείνει κάτω από το ανώτατο όριο που καθορίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου είναι σύμφωνες με το μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Βελτιώσεις στο στόλο των οχημάτων και η ποιότητα των καυσίμων, συνέβαλαν στη μείωση των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων, μονοξείδιου του άνθρακα (CO) και αιωρούμενων σωματιδίων (PM) από τον τομέα των μεταφορών.

Συγκεντρώσεις των ρύπων στον ατμοσφαιρικό αέρα τείνουν να μειωθούν ή να σταθεροποιηθούν. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του θείου (SO2) και CO κρατήθηκαν κάτω από τα όρια σε όλη τη χώρα, και οι τιμές αιχμής του ΝΟ2 μειώνονταν σταθερά. Στην Ελλάδα έχει ενισχυθεί το σύστημα ελέγχου, ενώ οι εκπομπές από σταθερές πηγές καθώς και τα καύσιμα eελέγχονται τακτικά. Ελληνικές εγκαταστάσεις συμμετέχουν πλέον στο σύστημα εμπορίας των αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ. Αυτό οδήγησε ορισμένες μεγάλες πηγές για να επενδύσουν σε μέτρα μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τις εκθέσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, η Ελλάδα αναμένεται να εκπληρώσει τους Στόχο του Κιότο με χρησιμοποίηση των υφιστάμενων πολιτικών και μέτρων. Η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει την παρακολούθηση των προγραμμάτων της για να εξασφαλίσει ότι αυτά επαρκούν για την επίτευξη των πιο φιλόδοξων στόχων της ΕΕ για το 2020. Σχετικά με την ενέργεια, η ενεργειακές απαιτήσεις της οικονομίας έχουν μειωθεί και είναι σήμερα από τις χαμηλότερες στον ΟΟΣΑ. Η Ελλάδα έχει θέσει σε εφαρμογή κανονιστικά και οικονομικά μέτρα για την προώθηση της πρόσληψης του φυσικού αερίου και για τη βελτίωση της αποδοτικότητας της ενέργειας κατά την τελική χρήση και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Έχει σημειωθεί πρόοδος στο άνοιγμα των αγορών ενέργειας. Το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην συνολική πρωτογενή παροχή ενέργειας και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έχει αυξηθεί.

Όσον αφορά τις μεταφορές, η Ελλάδα επενδύει στην επέκταση των υποδομών μεταφορών, χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες που έδωσαν Κονδύλια της ΕΕ και των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Το αστικό σύστημα δημόσιων μεταφορών στο Πολεοδομικό Συγκρότημα της Αθήνας επεκτάθηκε και αναβαθμίστηκε, όπως και οι πεζοδρομημένες περιοχές. Παρά το γεγονός ότι οι εκπομπές SO2 έχουν αρχίσει να μειώνονται ελαφρώς τα τελευταία χρόνια, η ένταση εκπομπών SO2 παραμένει υψηλότερη από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ όσο και μεταξύ των υψηλότερων στην

Ευρώπη, λόγω της κυριαρχίας του εγχώριου λιγνίτη. Η Ελλάδα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της στην μείωση του SOx και των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων για να επιτύχει τους στόχους της για το 2010. Οι εκπομπές μικροσωματιδίων PM (ειδικά από τον οικιακό και εμπορικό τομέα), καθώς και τα βαρέα μέταλλα εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία. Ενισχυμένες προσπάθειες χρειάζονται για να τηρηθούν οι οριακές τιμές για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα στις μεγάλες πόλεις (π.χ. τα NOx, σωματίδια και το τροποσφαιρικό όζον), καθώς συνεπάγεται κινδύνους για την υγεία. Το δίκτυο παρακολούθησης του ατμοσφαιρικού αέρα φαίνεται να είναι κάτω του κανονικού μεγέθους και δεν είναι πλήρως αποτελεσματικό. Οι πληροφορίες για τις εθνικές εκπομπές δεν είναι πάντοτε επαρκής, ιδιαίτερα για τα λεπτά, επίμονα σωματίδια οργανικών ρύπων και των βαρέων μετάλλων. Τα οικονομικά μέτρα περιορίζονται στην ενέργεια και τη φορολογία των οχημάτων. Η συμμόρφωση με τους κανονισμούς χορήγησης αδειών και η οικονομική στήριξη παραμένουν οι κύριες κινητήριες δυνάμεις για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων σε σταθερές πηγές. Όσον αφορά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας υπάρχουν πολλά περιθώρια για βελτίωση της αποτελεσματικότητάς της.Ενώ μεγάλες επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας έχουν αναλάβει επενδυτικά προγράμματα, η Ελλάδα είναι στην ΕΕ στο θέμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές πολύ πίσω από το Κοινοτικό ενδεικτικό στόχο του 2010. Οι σχετικά χαμηλές τιμές ενέργειας κατά την τελική χρήση και οι ειδικές εκπτώσεις για ορισμένες κατηγορίες καταναλωτών, ενδέχεται να αποθαρρύνουν την ορθολογική χρήση της ενέργειας.Όσον αφορά τις μεταφορές, οι οδικές μεταφορές κυριαρχούν στα μερίδια των μεταφορών για την εμπορική και επιβατική κίνηση.

Συστάσεις:• να μειώσει περαιτέρω τις εκπομπές αερίων, ιδίως οι εκπομπές SO2 από τον ηλεκτρισμό και την παραγωγή ενέργειας (π.χ. σταθμοί παραγωγής λιγνίτη) και τις εκπομπές από τις μεταφορές, έτσι ώστε να ικανοποιηθούν τα εθνικά ανώτατα όρια εκπομπών. Να ενισχύσει τον έλεγχο και τη διαχείριση των μικροσωματιδίων και το τροποσφαιρικό όζον.• να ενισχύσει τις προσπάθειες για την ενεργειακή διαχείριση και την αποδοτική χρήση της ενέργειας αλλά και να ανασκοπήσει τα επίπεδα τιμών και τη δομή χρέωσης και να αξιολογήσει τις επιπτώσεις των εξαιρέσεων και των επιδοτήσεων.• να συνεχίσει τη μετατόπιση προς καθαρότερα καύσιμα (π.χ. φυσικό αέριο, χαμηλή περιεκτικότητα του πετρελαίου σε θείο) και να προωθήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.• να συνεχίσει να επενδύει στα αποδοτικά και αξιόπιστα συστήματα μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων και πόλεων εκτός Αθηνών.• να επανεξετάσει τους φόρους, για την εσωτερίκευση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ώστε να αντανακλούν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των οχημάτων και την αποδοτικότητα των καυσίμων (π.χ. σύνδεση φόρων επί των οχημάτων με την εκπομπή CO2).

• να αντιμετωπίσει τις εκπομπές των ρύπων από τα πλοία, π.χ. μέσω της λήψης μέτρων για τη βελτίωση των επιδόσεων των πλοίων και την ποιότητα των καυσίμων τους.

http://www.oecd.org/department/0,3355,en_2649_34307_1_1_1_1_1,00.html

Προστατευόμενo αγαθό: Νερό

Η κατάσταση των οργανισμών του γλυκού νερού στην Ελλάδα είναι γενικά καλή. Η ποιότητα του νερού για χρήσεις όπως η άρδευση, η βιομηχανία, η παραγωγή πόσιμου ύδατος είναι κατάλληλη.Η Ελλάδα έχει ιδιαίτερα καλές επιδόσεις όσον αφορά την ποιότητα του νερού σύμφωνα με Οδηγία της ΕΕ για τα ύδατα κολύμβησης σε 2.000 παράκτιες περιοχές : όλοι σχεδόν οι τόποι παρακολούθησης συμμορφώνονται με τα υποχρεωτικά όρια και 96-98% συμμορφώνονται επίσης με τα αυστηρότερα ενδεικτικά όρια. Η τιμολόγηση των αστικών υπηρεσιών υδροδότησης ενθαρρύνει την συνετή χρήση του νερού, καθώς τα επίπεδα των τιμών αυξήθηκαν για να επιτρέψουν μεγαλύτερο βαθμό ανάκτησης κόστους.Σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος κατά τη διάρκεια της υπό εξέταση περιόδου με την κατασκευή των αστικών σταθμών επεξεργασίας λυμάτων: περίπου 65% του συνολικού πληθυσμού είναι συνδεδεμένο σε δημόσια μονάδα επεξεργασίας λυμάτων, από το 45% που ήταν στα τέλη του 1990. Η μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας διαθέτει πλέον μονάδα ξήρανσης της ιλύος. Μετά την σημαντική αύξηση κατανάλωσης κατά τη δεκαετία του 1990, το ποσοστό απόληψης υδάτων σταθεροποιήθηκε κατά την υπό εξέταση περίοδο. Σχέδια δράσης που τέθηκαν σε εφαρμογή υλοποιούνται στον ευάλωτο σε νιτρορύπανση γεωργικό τομέα και η εισροή αζωτούχων λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων στον υδροφορέα έχει μειωθεί από το το τέλος της τελευταίας δεκαετίας.

Η Ελλάδα μετέφερε την Οδηγία της ΕΕ με το πλαίσιο περί υδάτων στην εσωτερική έννομη τάξη το 2003. Για την εφαρμογή της οδηγίας, δημιούργησε 13 Περιφερειακές Διευθύνσεις Νερού και μια εξειδικευμένη κεντρική υπηρεσία ύδρευσης, υπό την αιγίδα του ΥΠΕΧΩΔΕ, υπεύθυνη για την εποπτεία της εθνικής πολιτικής για τα ύδατα.

Ωστόσο, η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις, ιδίως όσον αφορά την γεωργική χρήση του νερού, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 85% της συνολικής άντλησης. Η υπερβολική άντληση των υπογείων υδάτων έχει προκαλέσει δραματική μείωση της στάθμης του νερού σε ορισμένες αγροτικές περιοχές, καθώς και τη διείσδυση αλατιού στο νερό σε ορισμένους παράκτιους υδροφορείς. Παράνομη άντληση και απορρίψεις λυμάτων συνιστούν εμπόδιο για τη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων. Η επιβολή της νομοθεσίας και των όρων χρήσεις νερού δεν έχει επαρκώς βελτιωθεί. Οι απώλειες ύδατος στα αστικά κέντρα, ιδίως κατά τη μεταφορά του νερού άρδευσης είναι υπερβολικά υψηλές. Οι γεωργικές τιμές του νερού δεν επαρκούν ούτε για την κάλυψη του κόστους της

προσφοράς ούτε προσφέρουν επαρκή κίνητρα για την ορθολογική χρήση. Η προσπάθειες για τον καθαρισμό μακροχρόνιας ρύπανσης θα πρέπει να ενισχυθεί ως θέμα προτεραιότητας. Η εφαρμογή ενός σχεδίου για τον έλεγχο απορρίψεων επικίνδυνων λυμάτων, ενώ καταρτίστηκε για πρώτη φορά στις αρχές της υπό εξέτασης περιόδου, μόλις πρόσφατα ξεκίνησε. Καμία από τις προθεσμίες της ΕΕ για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων δεν τηρήθηκε και θα χρειαστεί χρόνος μέχρι το 2013 για την πλήρη κάλυψη των στόχων της οδηγίας, ιδίως για τους μικρότερους οικισμούς. Αν και υπάρχουν σε εξέλιξη προσπάθειες για την τη βελτίωση των συστημάτων παρακολούθησης, εξακολουθεί να είναι δύσκολη η παραγωγή εθνικώνστατιστικών στοιχείων, χρήσιμων για τη διαχείριση των υδάτων.

Συστάσεις στην Ελλάδα:• να συνεχίσει τις προσπάθειες για να συμμορφωθεί πλήρως με την Οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα• να διαμορφώσει και να εφαρμόσει μιας εθνική πολιτική για την άρδευση, που θα προωθεί την ορθολογική χρήση τουνερού, με στόχο τη μείωση των αντλήσεων στα υπόγεια ύδατα, τη βελτίωση της άρδευσης, την αποδοτικότητα των πρακτικών, τόσο σε κοινόχρηστα όσο και σε ιδιωτικά αρδευτικά δίκτυα, και θα εξασφαλίζει ότι όλες οι αντλήσεις υδάτων είναι αδειοδοτημένες• να βελτιώσει περαιτέρω τη διαχείριση των λυμάτων, σύμφωνα με την Οδηγία για τα ύδατα και να εξετάσει την ανάγκη επεξεργασίας των λυμάτων σε μικρότερους οικισμούς.• να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας στη βελτίωση της διασφάλισης της ποιότητας των υδάτων (Π.χ. μέσω της συμμετοχής σε διεθνή συγκριτική αξιολόγηση)• να εντείνει τις προσπάθειες για τη μείωση της ρύπανσης των υδάτων από επικίνδυνες ουσίες, την πρόληψη παράνομων απορρίψεων λυμάτων, και τον καθαρισμό της μακροχρόνιας ρύπανσης• να θεσπίσει νέα μέτρα για τη βελτίωση της κατανομής του νερού• να προωθήσει την ευαισθητοποίηση του κοινού, ιδιαίτερα μεταξύ των γεωργών, για τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές της διαχείρισης των υδάτων.

http://www.oecd.org/department/0,3355,en_2649_34307_1_1_1_1_1,00.html

Προστατευόμενo αγαθό: Φύση και βιοποικιλότητα

Η Ελλάδα έχει μια εξαιρετικά πλούσια βιοποικιλότητα. Ένα σχεδόν άθικτο φυσικόπεριβάλλον χαρακτηρίζει ευρείες περιοχές της χώρας. Ελληνικά έγγραφα πολιτικής(Συμπεριλαμβανομένης της Εθνικής Στρατηγικής για την Αειφόρο Ανάπτυξη του 2002) ρητά ανααφέρονται στη διεθνή και Ευρωπαϊκή δέσμευση για τη μείωση του τρέχοντος ρυθμού απώλειας της βιοποικιλότητας.

Κατά τη διάρκεια της υπό εξέταση περιόδου, ορίστηκε μια σειρά νέων προστατευόμενων περιοχών, συμπεριλαμβανομένων των δέκα εθνικών δρυμών. Ο κατάλογος των τόπων κοινοτικής Σημασίας και οι ζώνες ειδικής προστασίας επεκτάθηκε. Το δίκτυο Natura 2000 ορίστηκε για να καλύψει το 21% της επιφάνειας της Ελλάδας και το 5,5% των χωρικών της υδάτων. Στην Ελλάδα βελτιώθηκε και η ενημέρωση του νομοθετικού πλαισίου για την τη διατήρηση της φύσης, τη μετάβαση από μια αυστηρή προσέγγιση της προστασίας σε μια πιο ολοκληρωμένη και συμμετοχική διαχείρισης. Είκοσι επτά ανεξάρτητοι Φορείς Διαχείρισης απέκτησαν αρμοδιότητες διαχείρισης των περίπου 1,7 εκατ. εκταρίων προστατευόμενων περιοχών. Ο αριθμός των απειλούμενων ειδών που καλύπτονται από έργα προστασίας αυξήθηκαν σημαντικά, με σημαντική συμμετοχή των περιβαλλοντικών ΜΚΟ και των ερευνητικών ιδρυμάτων (π.χ. θαλάσσια χελώνα καρέτα, μεσογειακή φώκια). Αυστηρότερα μέτρα εφαρμόστηκαν για τον έλεγχο στο διεθνές εμπόριο των ειδών. Η βιολογική γεωργία έχει αναπτυχθεί ραγδαία ενώ δεν καλλιεργούνται ΓΤΟ στην Ελλάδα. Η ανανεωμένη δασική νομοθεσία επικυρώνει τις αρχές της διατήρησης της βιοποικιλότητας και των πολλαπλών χρήσεων των δασικών εκτάσεων. Περαιτέρω έχουν ληφθεί μέτρα για την προώθηση περισσότερο φιλικών προς το περιβάλλον μορφών τουρισμού, και το Ειδικό Πλαίσιο του σχεδίου για τον Τουρισμό θέτει περιορισμούς στην κατασκευή των τουριστικών εγκαταστάσεων. Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς δραστηριότητες για τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας της περιοχής της Μεσογείου και για τον έλεγχο της θαλάσσιας ρύπανσης.

Παρά την πρόοδο αυτή, απαιτούνται συμπληρωματικές ενέργειες για τον περιορισμό των αυξανόμενων πιέσεων στο φυσικό περιβάλλον από τις οικονομικές δραστηριότητες. Η Ελλάδα είναι μεταξύ των τεσσάρων Χωρών του ΟΟΣΑ που δεν έχουν υποβάλει ακόμη Σχέδιο Δράσης και Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα, με αποτέλεσμα να λείπει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την προστασία των ειδών και των οικοσυστημάτων. Η Εθνική στρατηγική για τη βιοποικιλότητα βρίσκεται στο στάδιο της διαβούλευσης. Η πραγματική διαχείριση του δικτύου Natura 2000 πρέπει να βελτιωθεί: λιγότερο από το ένα πέμπτο του δικτύου Natura 2000, έχει εξασφαλισθεί νομικά ως προστατευόμενη περιοχή, και σχεδόν το 50% στερείται περιβαλλοντικής μελέτης, που απαιτείται για να καθορίσει τα μέτρα διατήρησης. Οι περισσότερες προστατευόμενες περιοχές απαιτούν σχέδια διαχείρισης. Οι διαχειριστικές αρμοδιότητες, η πληθώρα των αρχών σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, η συνακόλουθη επικάλυψη και τα προβλήματα συντονισμού και η ασθενής επιβολή του νόμου είναι κύριο χαρακτηριστικό διαχείρισης. Οι δημοσιονομικοί και οι ανθρώπινοι πόροι Θα πρέπει να ενισχυθούν. Οι φορείς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών χρηματοδοτούνται ως επί το πλείστον από Κοινοτικά κονδύλια. Η Ελλάδα πρέπει να εξασφαλίσει επαρκή μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένων των αμοιβαίων κεφαλαίων ώστε να υποκαταστήσει τις εισφορές της ΕΕ. Πολλά από τα θηλαστικά και είδη ψαριών του γλυκού νερού που ζουν στην Ελλάδα απειλούνται. Έχει παρατηρηθεί αύξηση των χωροκατακτητικών ξένων ειδών, ιδιαίτερα όσον αφορά τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Τα αποθέματα των ειδών πρέπει να επεκταθούν και να βελτιωθούν, και οι «κόκκινοι κατάλογοι» της πανίδας και χλωρίδας, πρέπει να

ενημερώνεται τακτικά. Αναχρονιστικές γεωργικές πρακτικές και υπερβολική χρήση νερού για άρδευση έχουν συμβάλει στην υποβάθμιση των φυσικών οικοτόπων και των υγροτόπων. Ο αριθμός των γεωργών που συμμετέχουν σε γεωργοπεριβαλλοντικά προγράμματα έχει αυξηθεί σταθερά, αλλά εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει ένα μικρό μερίδιο της γεωργικής γης. Ενώ τα δάση εμφανίζονται σχετικά υγιή, απειλούνται από συχνές και καταστροφικές πυρκαγιές. Τα μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης πρέπει να αναληφθούν με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα. Η τουριστική ανάπτυξη ασκεί αυξημένη πίεση επί των οικοσυστημάτων, ειδικά στις παράκτιες ζώνες και στα νησιά, όπου οι προστατευτικές διατάξεις συχνά παραβιάζονται. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την οικοδόμηση συναίνεσης γύρω από τη διατήρηση της φύσης, την ενημέρωση των τοπικών κοινοτήτων και υπηρεσιών και τα οικονομικά οφέλη από την ορθολογική διαχείριση των οικοσυστημάτων.

Συστάσεις προς την Ελλάδα:• θέσπιση και εφαρμογή της Εθνικής στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα και του σχεδίου δράσης, ως ολοκληρωμένη δράση για το οικοσύστημα και τα είδη τόσο σε εθνικό όσο και τοπικό επίπεδο• θέσπιση στόχων που έχουν χρονική προθεσμία και αξιολογούνται περιοδικά ως προς την πρόοδό τους• συνέχιση επέκτασης των προστατευόμενων περιοχών, κυρίως των παράκτιων περιοχών και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων• ολοκλήρωση και υλοποίηση του δικτύου Natura 2000• εξασφάλιση ότι όλες οι προστατευόμενες περιοχές διαθέτουν σχέδια διαχείρισης και κατάλληλα μέτρα διατήρησης• βελτίωση περαιτέρω του ανθρώπινου δυναμικού και χρηματοοικονομική ικανότητα για τη διατήρηση της φύσης και τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών• επανεξέταση της μελλοντικής εξέλιξης της χρηματοδότησης (Π.χ. αύξηση της χρήσης οικονομικών μέσων, Συμβολή δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης• διάδοση των γνώσεων σχετικά με την κατάσταση διατήρησης των ειδών• διενέργεια συστηματικής παρακολούθησης των απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των σχεδίων προστασίας• βελτίωση της ενσωμάτωσης των ανησυχιών σε θέματα βιοποικιλότητας στο γεωργικό τομέα, με στοχοθετημένη χρήση γεωργο-περιβαλλοντικών προγραμμάτων και ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα.