Καρκίνος όρʗεʙν Χημειοθεραπεία και ... · 2015-03-20 ·...

39
Καρκίνος όρχεων Χημειοθεραπεία και μακροχρόνια τοξικότητα Μαρία Παρασκευά Ειδικευόμενη Παθολογικής Ογκολογίας Α΄ Παθολογική κλινική Θεαγένειο

Transcript of Καρκίνος όρʗεʙν Χημειοθεραπεία και ... · 2015-03-20 ·...

Καρκίνος όρχεων Χημειοθεραπεία και

μακροχρόνια τοξικότηταΜαρία Παρασκευά

Ειδικευόμενη Παθολογικής Ογκολογίας Α΄ Παθολογική κλινική

Θεαγένειο

Μακροχρόνια τοξικότητα

• Νόσος της νεαρής ηλικίας

• 10ετής επιβίωση 98%

• Πλατινούχα θεραπευτικά σχημάτα

Νεφροτοξικότητα

νεφροτοξικότητα

Αγγειακή βλάβη μικροαλβουμινουρία

Ισχαιμική βλάβη στο σπείραμα μείωση GFR

Βλάβη στα εγγύς, άπω και αθροιστικά σωληνάρια απώλεια Mg, Na

Νεφροτοξικότητα

1206 ασθενείς που έλαβαν ΒΕΡ

1974-2007

J. Lauritsen e al. Annals of oncology

2015

Νεφροτοξικότητα

1. Εξαρτόμενη από τον αριθμό των κύκλων χημειοθεραπείας

2. Μερικώς αναστρέψιμη

3. Σχετική ασφάλεια στη χορήγηση 3-4 ΒΕΡ σε επηρεασμένη νεφρική λειτουργία

J. Lauritsen e al. Annals of oncology

2015

Λευχαιμία

Αύξηση κινδύνου εμφάνισης x2.6

Οξεία Μυελογενής Λευχαιμία Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία Χρόνια Λεμφοκυτταρική Λευχαιμία

<0.5% σε 3-4 ΒΕΡΈως 5% σε συνολική δόση ετοποσίδης >2gr/m2 Μεγαλύτερος την πρώτη πενταετία Παραμένει και μετά την 15ετία

R Howard et al, Ann Epidemiol. 2008

Λευχαιμία

1970s1. Καθιέρωση πλατινούχων σχημάτων2. Ετοποσίδη στην χημειοθεραπεία πρώτης γραμμής3. Σχήματα μεγαθεραπείας4. Σχήματα δεύτερης και τρίτης γραμμής

Λιγότερο επιθετικές στρατηγικές πχ. Σεμινωμα st I

Περιορισμός χρήσης ακτινοθεραπείας μόνο στο σεμίνωμα

Περιορισμός δόσεων και πεδίων ακτινοβόλησης

R Howard et al, Ann Epidemiol. 2008

Συμπαγή νεοπλάσματα

• Μεσοθηλίωμα

• Οισοφάγου

• Πνεύμονα

• Παχ. εντέρου

• Πάγκρεας

• Στόμαχος

• Μελάνωμα

• Νεφρός

L B Travis et al. JNCI 2005

Συμπαγή νεοπλάσματα

L B Travis et al. JNCI 2005

Πνευμονίτιδα από Μπλεομυκίνη

Εμφάνιση κατά τη διάρκεια των θεραπειών ή αμέσως μετά

Συχνότητα εμφάνισης οποιουδήποτε βαθμού 7-21%

25% υποκλινική εικόνα

1-3% θανατηφόρος

Σε 3 ΒΕΡ συχνότητα εμφάνισης <1%

Πνευμονίτιδα

Bleomycin hydrolaseΤο κύριο ένζυμο για το μεταβολισμό της

Μπλεομυκίνης

Χαμηλότερα επίπεδα του ενζύμου σε πνεύμονες και δέρμα

Κύριοι στόχοι τοξικότητας

Ο γενότυπος δεν συνδέεται με την ανάπτυξη τοξικότητας

L G Johansen et al. Br J Cancer 1993

Πνευμονίτιδα - Συμπτώματα

Ξηρός βήχας

Δύσπνοια κόπωσης

Πυρετός

Ταχύπνοια

Κυάνωση

Πνευμονίτιδα

Παράγοντες κινδύνουΔόση Μπλεομυκίνης >450 000

Ακτινοθεραπεία θώρακα

Οξυγονοθεραπεία

Ηλικία -> Μειωμένη ικανότητα επιδιόρθωσης της πνευμονικής βλάβης

Επηρεασμένη νεφρική λειτουργία

Πνευμονίτιδα

Παράγοντες κινδύνου

A. Ηλικία >40

B. Στάδιο IV

C. GFR <80

D. Δόση >300 000

Risk factor

None A B C D

A 5.4 11.5 22.8 17.7

B 5.3 11.5 22.4 17.3

C 11.4 22.8 22.4 33

D 8.5 17.7 17.3 33

None 2.5 5.4 5.3 11.4 8.5

A+B 11.5 40 32

A+C 22.8 40 32

A+D 17.7 32 52

B+C 22.4 40 52

B+D 17.3 32 52

C+D 32 52 52

A+B+C 40 71.2

J M O Sullivan et al. annals of Oncology

2003

Έκπτωση πνευμονικής λειτουργίας

Hege S. Haugnes, JCO 2009

Πνευμονίτιδα

Έκπτωση πνευμονικής λειτουργίαςΚάπνισμα

Επαγγελματική έκθεση

Πνευμονοκονίωση

Προσβολή από συστηματικές παθήσεις(σαρκοείδωση)

Βρογχεκτασίες

Νευρολογική τοξικότητα

Παραισθησίες

(πόνος, αιμωδίες, μούδιασμα)

Ωτοτοξικότητα

1.Εμβοές

2.Έκπτωση ακοής

Φαινόμενο Raynaud

Νευροτοξικότητα

739 ασθενείς - 384 έλαβαν χμθ

1982-1992

J L Glendenning et al, Cancer2010

Νευροτοξικότητα

Αισθητική νευροπάθεια παλαμών και πελμάτων

Κύριο σύμπτωμα: παραισθησίες

Μηχανισμός1. Άμεση βλάβη στα νωτιαία γάγγλια (εκφύλιση-

απομυελίνωση νευρώνων περιφερικά και κεντρικά)

2. Αυξημένη απόπτωση των ενδοθηλιακών κυττάρων των αγγείων ->ισχαιμία

Νευροτοξικότητα

Επιβαρυντικοί παράγοντες: Δόση Σισπλατίνης Συγχορήγηση με Vicristine Ακτινοθεραπεία Σακχαρώδης διαβήτηςΗλικία

M von Sschlippe et al. BJC 2001

Φαινόμενο Raynaud

Μηχανισμός

• Αγγειακή τοξικότητα -> Εμμένουσα βλάβη του ενδοθηλίου

• Νευροτοξικότητα -> Αγγειόσπασμος των αρτηριδίων

Κύριος παράγοντας κινδύνου: Μπλεομυκίνη

Βαρύτητα: δοσοεξαρτόμενη.

39% σε όσους έλαβαν χμθ, 61% σε >5 κύκλους χμθ

Ωτοτοξικότητα

Μηχανισμός

Βλάβη στα τριχωτά κύτταρα του Corti ->• απώλεια ακοής στις υψηλές συχνότητες

• εμβοές

Κύριος παράγοντας κινδύνου:

• Cisplatin

• Συνδυασμός με Vincristine

Βαρύτητα: δοσοεξαρτόμενη

5ήμερο vs 3ήμερο σχήμα ιδίως όταν απαιτούνται 4 κύκλοι

Καρδιαγγειακή νόσος

Στεφανιαία νόσος

Καρδιακή ανεπάρκεια

Αγγειακή θρόμβωση

Αγγειακά ισχαιμικά επεισόδια

Νόσος των περιφερικών αγγείων( Raynaud φ).

Hege S. Haugnes JCO 2012

Καρδιαγγειακή νόσος

Μηχανισμός

1. Άμεση βλάβη του ενδοθηλίου φλεγμονή πρώιμη αθηροσκλήρωση

2. Υπογοναδισμός μειωμένη τεστοστερόνη

Επιβαρυντικοί παράγοντες

1. Συνολική δόση Σισπλατίνης

2. Ηλικία κατά την θεραπεία

3. Κάπνισμα

4. Παχυσαρκία

Καρδιοτοξικότητα

Α W van den Belt Dusebout et al.JCO

2006

Μεταβολικό σύνδρομο

Αρτηριακή υπέρταση

Υπερλιπιδαιμία

Υπερτριγλικεριδαιμία

Αντίσταση στην ινσουλίνη

Κεντρική παχυσαρκία

Κίνδυνος εμφάνισης

x2 με χορήγηση τριπλής

χημειοθεραπείας

Όχι με μονοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία

Hege S. Haugnes JCO 2012

Μεταβολικό σύνδρομο

P M Willemseet al. BJC 2013

Υπογονιμότητα

Υπογονιμότητα

• 50% επηρεασμένη σπερματογένεση πριν τη χορήγηση θεραπείας

• x4 ιστορικό κρυψορχίας

• 80% αναστρέψιμη 4 χρόνια μετά την χμθ

Υπογοναδισμός

Δυσλειτουργία των κυττάρων Leydig

Συνήθως υποκλινική

Αυξημένη τιμή LH

Χαμηλή τιμή τεστοστερόνης

• Οστεοπόρωση

• Παχυσαρκία

• Δυσλιπιδαιμία

• Αρτηριακή Υπέρταση

• Καρδιακά συμβάματα

• QoL RA Huddart et al. BJC 2005

Ποιότητα ζωής

RA Huddart BJC 2005

Ποιότητα ζωής

RA Huddart BJC 2005

Ποιότητα ζωής

RA Huddart BJC 2005

Συμπεράσματα-Μέτρα πρόληψης(1)

• Αποφυγή υπερθεραπείας

• Ενυδάτωση και διούρηση

• Παράληψη Μπλεομυκίνης σε αυξημένο κίνδυνο πνευμονίτιδας

• Μέγιστη δόση Ετοποσίδης 2gr/m2

• Αποφυγή συνδυασμένης ακθ – χμθ

• 5ήμερο αντί 3ημερο ΒΕΡ

Συμπεράσματα-Μέτρα πρόληψης(2)

• Αποφυγή έκθεσης των άκρων στο κρύο

• Διακοπή καπνίσματος

• Αποφυγή αλκοόλ

• Αντιμετώπιση Σακχαρώδη διαβήτης

• Φυσική άσκηση

Συμπεράσματα-Μέτρα πρόληψης(3)

• Αποφυγή συγχορήγησης νεφροτοξικώνφαρμάκων

• Περιορισμός απεικονιστικών εξετάσεων

• Χορήγηση ανδρογόνων

• Κρυοσυντήρηση σπέρματος

• Ανάπτυξη μοντέλων πρόγνωσης κινδύνου τοξικότητας

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ